docWynagrodzenie wójta zawieszonego w czynnościach s³u¿bowych
download 
Reklamacja Transkrypt
Wynagrodzenie wójta zawieszonego w czynnościach s³u¿bowych
TEMAT M I E SPORADY I ¥ PRAWNE CA Pilna potrzeba jednolitego orzecznictwa lub nowelizacji Wynagrodzenie wójta zawieszonego w czynnociach s³u¿bowych przez prokuratora W dniu 22 maja 2012 r. wesz³a w ¿ycie ustawa z dnia 10 maja 2012 r. o zmianie ustawy o samorz¹dzie gminnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 567), która jednoznacznie wskazuje w art. 28g katalog przypadków, w których w prawa i obowi¹zki wójta wstêpuje jego zastêpca. W dotychczasowym brzmieniu zastêpca wójta (pierwszy zastêpca) móg³ przej¹æ zadania i kompetencje wójta w przypadku przemijaj¹cej przeszkody w wykonywaniu zadañ spowodowanej jedn¹ z nastêpuj¹cych okolicznoci: tymczasowym aresztowaniem, odbywaniem kary pozbawienia wolnoci wymierzonej za przestêpstwo nieumylne, odbywaniem kary aresztu, niezdolnoci¹ do pracy z powodu choroby trwaj¹cej powy¿ej 30 dni. Postanowienie prokuratora lub s¹du o zastosowaniu rodka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w czynnociach s³u¿bowych W aktualnym stanie prawnym obligatoryjne przejêcie zadañ i kompetencji przez zastêpcê wójta nastêpuje równie¿ w przypadku zawie- szeniu w czynnociach s³u¿bowych (art. 28g ust. 1 pkt 5 ustawy o samorz¹dzie gminnym). Mowa o postanowieniu prokuratora albo postanowieniu s¹du o zastosowaniu rodka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w czynnociach s³u¿bowych, który okrela art. 276 Kodeksu postêpowania karnego (dalej: kpk). Zgodnie z tym przepisem tytu³em rodka zapobiegawczego mo¿na zawiesiæ oskar¿onego w czynnociach s³u¿bowych lub w wykonywaniu zawodu albo nakazaæ powstrzymanie siê od okrelonej dzia³alnoci lub od prowadzenia okrelonego rodzaju pojazdów. Postanowienie prokuratora lub s¹du o zawieszeniu jest równie¿ dokumentem potwierdzaj¹- cym zaistnienie okolicznoci, o której mowa w art. 28g ust. 1 pkt 5 ustawy o samorz¹dzie gminnym. Postanowienia s¹d lub prokurator przesy³a przewodnicz¹cemu rady. Powy¿sza nowelizacja jednoznacznie ucina spekulacje dotycz¹ce mo¿liwoci zawieszenia pochodz¹cego z wyborów bezporednich wójta, burmistrza, prezydenta miasta w drodze odpowiedniego postanowienia prokuratora lub s¹du, co budzi³o istotne w¹tpliwoci niektórych konstytucjonalistów. Rozstrzyga równie¿ o konsekwencjach zawieszenia wójta w czynnociach s³u¿bowych, co tak¿e wywo³ywa³o trudnoci w praktycznym funkcjonowaniu gmin. ZASTÊPCA WÓJTA WSTÊPUJE CZASOWO W POZYCJÊ WÓJTA W obecnym stanie prawnym jednoznacznie okrelono, ¿e zastêpca wójta wstêpuje czasowo w pozycjê wójta i w sensie prawnym dysponuje jego kompetencjami, niezale¿nie od zakresu posiadanego pe³nomocnictwa lub regulaminu organizacyjnego urzêdu gminy. WSPARCIE PRAWNE - NIEZBÊDNA WIEDZA - PORADY I KONSULTACJE Sas_nr8_2012.p65 9 Czarny 12-08-10, 13:22 9 NR 8/2012 Zastêpca przejmuje kompetencje TEMAT PORADY PRAWNE MIESI¥CA Po³owa wynagrodzenia?! NR 8/2012 Aktualny pozostaje jednak zupe³nie inny problem, a mianowicie dotycz¹cy wynagrodzenia wójta zawieszonego w czynnociach s³u¿bowych w drodze odpowiedniego postanowienia. Warto zwróciæ uwagê, ¿e w przypadku zastosowania rodka zapobiegawczego o ostrzejszym charakterze (wolnociowego), jakim jest tymczasowe aresztowanie, wójt otrzymuje po³owê wynagrodzenia. Zgodnie bowiem z art. 35 ust. 1 i 2 ustawy o pracownikach samorz¹dowych (dalej: ups) stosunek pracy pracownika samorz¹dowego tymczasowo aresztowanego ulega zawieszeniu z mocy prawa i w tym okresie pracownik samorz¹dowy otrzymuje wynagrodzenie w wysokoci po³owy wynagrodzenia przys³uguj¹cego mu do dnia tymczasowego aresztowania. Stosownie do art. 35 ust. 3 ups, w przypadku umorzenia postêpowania karnego albo wydania wyroku uniewinniaj¹cego pracownikowi samorz¹dowemu nale¿y wyp³aciæ pozosta³¹ czêæ wynagrodzenia; nie dotyczy to warunkowego umorzenia postêpowania karnego. Czy zatem pracownik samorz¹dowy, który nie zosta³ tymczasowo aresztowany, ale pozostaje zawieszony w czynnociach s³u¿bowych, ma prawo do otrzymywania jakiegokolwiek wynagrodzenia? Nale¿y w tym kontekcie zwróciæ uwagê na treæ art. 81 § 1 Kodeksu pracy (dalej: kp), zgodnie z którym pracownikowi za czas niewykonywania pracy, je¿eli by³ gotów do jej wykonywania, a dozna³ przeszkód z przyczyn dotycz¹cych 10 pracodawcy, przys³uguje wynagrodzenie wynikaj¹ce z jego osobistego zaszeregowania, okrelonego stawk¹ godzinow¹ lub miesiêczn¹, a je¿eli taki sk³adnik wynagrodzenia nie zosta³ wyodrêbniony przy okrelaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. W ka¿dym przypadku wynagrodzenie to nie mo¿e byæ jednak ni¿sze od wysokoci minimalnego wynagrodzenia za pracê, ustalanego na podstawie odrêbnych przepisów. Powstaje pytanie, czy art. 81 § 1 kp ma zastosowanie w³anie do sytuacji czasowego zawieszenia w czynnociach s³u¿bowych? Na powy¿sz¹ w¹tpliwoæ spróbowa³ odpowiedzieæ S¹d Najwy¿szy w wyroku z dnia 16 sierpnia 2005 r. (sygn. akt I PK 32/05 publ. OSNP 2006/11-12/184), w którym uzna³, ¿e pracownikowi samorz¹dowemu zatrudnionemu na podstawie wyboru nie przys³uguje wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy (art. 81 § 1 w zwi¹zku z art. 80 kp) za okres odsuniêcia od wiadczenia pracy, wskutek postanowienia prokuratora o zastosowaniu rodka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w czynnociach s³u¿bowych. S¥D NAJWY¯SZY S¹d Najwy¿szy wskaza³, ¿e w art. 81 k.p. wskazane s¹ dwie przes³anki zachowania prawa do wynagrodzenia, mimo niewiadczenia pracy, a mianowicie: zachowanie przez pracownika gotowoci do pracy, oraz doznanie przeszkód z przyczyn dotycz¹cych pracodawcy. S¹d Najwy¿szy uzna³, ¿e w przypadku zawieszenia w czynnociach s³u¿bowych mo¿na przyj¹æ spe³nienie pierwszej z przes³anek, tj. zachowanie przez pracownika gotowoci do pracy. Natomiast nie mo¿na uznaæ, ¿e wype³niony zosta³ drugi warunek tego przepisu, gdy¿ oprócz przyczyn dotycz¹cych pracownika i dotycz¹cych pracodawcy, mog¹ byæ jeszcze przyczyny niezale¿ne od stron stosunku pracy, a wiêc tym samym niedotycz¹ce pracodawcy. S¹d Najwy¿szy powo³a³ siê przy tym na w³asny wyrok z dnia 16 listopada 2000 r. (sygn. akt I PKN 455/00 publ. OSNAPiUS 2002 nr 11, poz. 268), w którym przyjêto, ¿e pracownikowi samorz¹dowemu, który zosta³ odsuniêty od wykonywania obowi¹zków w nastêpstwie zawieszenia organów gminy na podstawie art. 97 ust. 1 usg, przys³uguje wynagrodzenie gwarancyjne przewidziane w art. 81 § 1 k.p., gdy¿ dzia³ania organów gminy dotycz¹ pracodawcy. Natomiast jako czynnoci pracodawcy z pewnoci¹ nie mog¹ byæ zakwalifikowane czynnoci prokuratora w toku postêpowania karnego. S¹d Najwy¿szy przyj¹³, ¿e zastosowanie przez prokuratora rodka zapobiegawczego, o którym mowa w art. 276 kpk i wynikaj¹ca z niego przeszkoda w wykonywaniu pracy, nie tylko nie jest okolicznoci¹ dotycz¹ca pracodawcy, ale jest to przeszkoda dotycz¹ca pracownika. Zawieszenie bowiem jest stosowane w postêpowaniu karnym dotycz¹cym konkretnej osoby i z powodu czynu, który stanowi przedmiot zarzutu. PRENUMERATA 2012 SERWIS ADMINISTRACYJNO-SAMORZ¥DOWY Sas_nr8_2012.p65 10 Czarny 12-08-10, 13:22 TEMAT W¹tpliwoci w orzecznictwie Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e orzecznictwo w powy¿szym zakresie nie jest jednolite. W uchwale z 14 stycznia 2010 r. (sygn. akt III PZP 4/09, publ. OSNP 2010/17-18/205, Biul.SN 2010/1/27-28) S¹d Najwy¿szy uzna³, ¿e wychowawca zatrudniony w placówce opiekuñczo-wychowawczej, podlegaj¹cy ustawie o pracownikach samorz¹dowych na mocy art. 35 ust. 2 tej ustawy, ma prawo do po³owy wynagrodzenia w okresie zawieszenia w pe³nieniu obowi¹zków s³u¿bowych na podstawie art. 87a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spo³ecznej. Nieobowi¹zuj¹cy ju¿ dzisiaj przepis art. 87a ustawy o po- S¹d Najwy¿szy podniós³, ¿e je¿eli pracownik, wobec którego zastosowano surowszy rodek zapobiegawczy (areszt tymczasowy), zachowuje prawo do wynagrodzenia, to tym bardziej prawo to powinien zachowaæ pracownik, wobec którego ma zastosowanie rodek ³agodniejszy (zawieszenie w pe³nieniu obowi¹zków s³u¿bowych). mocy spo³ecznej przewidywa³, ¿e wychowawca zatrudniony w placówce opiekuñczo-wychowawczej oskar¿ony o pope³nienie przestêpstwa z u¿yciem przemocy, w tym przemocy w rodzinie, zostaje z mocy prawa zawieszony w pe³nieniu obowi¹zków s³u¿bowych na czas trwania postêpowania. W uzasadnieniu tej uchwa³y S¹d Najwy¿szy opowiedzia³ siê za odpowiednim zastosowaniem art. 35 ups do przypadków zawieszenia w czynnociach s³u¿bowych. Wed³ug S¹du za tym pogl¹dem przemawia podobieñstwo obu sytuacji, poniewa¿ w obu przypadkach zawieszenie dotyczy obowi¹zku wykonywania pracy i stanowi rodek zabezpieczaj¹cy stosowany w razie znacznego prawdopodobieñstwa pope³nienia przestêpstwa. W ocenie S¹du zdarzenia wywo³uj¹ce takie same skutki powinny poci¹gaæ za sob¹ takie same konse- kwencje prawne. Ponadto S¹d Najwy¿szy podniós³, ¿e je¿eli pracownik, wobec którego zastosowano surowszy rodek zapobiegawczy (areszt tymczasowy), zachowuje prawo do wynagrodzenia, to tym bardziej prawo to powinien zachowaæ pracownik, wobec którego ma zastosowanie rodek ³agodniejszy (zawieszenie w pe³nieniu obowi¹zków s³u¿bowych). Powy¿sze w¹tpliwoci musz¹ zostaæ pilnie rozstrzygniête w drodze ujednolicenia orzecznictwa lub odpowiedniej nowelizacji, szczególnie w kontekcie jednoznacznego uregulowania, ¿e zawieszenie w czynnociach s³u¿bowych jest jednym z przypadków powoduj¹cych obligatoryjne przejcie obowi¹zków i kompetencji wójta na jego zastêpcê na podstawie art. 28g usg. 11 Czarny JANUSZ GROÑSKI Podstawa prawna: Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorz¹dzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorz¹dowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) WSPARCIE PRAWNE - NIEZBÊDNA WIEDZA - PORADY I KONSULTACJE Sas_nr8_2012.p65 PORADY PRAWNE 12-08-10, 13:22 11 NR 8/2012 S¹d Najwy¿szy zauwa¿y³, ¿e z punktu widzenia mo¿liwoci wykonywania pracy przez pracownika zawieszenie w czynnociach s³u¿bowych jest zbli¿one do tymczasowego aresztowania, jednak¿e w tym ostatnim przypadku powszechnie przyjmuje siê, ¿e okres stosowania tymczasowego aresztowania jest okresem usprawiedliwionej nieobecnoci w pracy, w którym jednak pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepis szczególny tak stanowi. Przepisem takim jest niew¹tpliwie art. 35 ups, który gwarantuje pracownikowi samorz¹dowemu po³owê wynagrodzenia przez okres tymczasowego aresztowania. Natomiast takiego charakteru nie ma art. 81 § 1 k.p., gdy¿ przeszkoda w wiadczeniu pracy wynika z okolicznoci dotycz¹cych pracownika, a nie pracodawcy. MIESI¥CA
