Prezentacja - Ostatnia Szuflada

Radość życia
i przeszkody w jej odczuwaniu
Marek Kośmicki
Warszawa
Warszawskie Spotkania Bioetyczne – Część czwarta
XX Spotkanie – 10 maja 2012 r.
Rembrandt Harmensz van
Rijn:
Paweł w więzieniu, 1627,
Staatsgalerie w Stuttgarcie
Radujcie się zawsze w Panu;
jeszcze raz powtarzam:
radujcie się!
Niech będzie znana wszystkim ludziom wasza wyrozumiała łagodność: Pan jest blisko!
O nic się już zbytnio nie troskajcie, ale w każdej
sprawie wasze prośby przedstawiajcie Bogu w
modlitwie i błaganiu z dziękczynieniem! A pokój Boży,
który przewyższa wszelki umysł, będzie strzegł waszych serc i myśli w Chrystusie
Jezusie. List św. Pawła do Filipian 4, 4–7.
Radość (inaczej pociecha)
jest pozytywnym stanem emocjonalnym,
który jest przeciwieństwem smutku.
Jest to uczucie szczęścia,
rozbawienia, zabawy i zadowolenia.
Radość czasem wywołuje płacz.
Dla każdego radość ma inne znaczenie.
•
•
•
•
•
•
Osobowość typu D (depresyjna)
Osobowości typu D, określa osobę, u której występuje
skłonność do depresji i izolacji społecznej.
U osób typem D osobowości przebieg ostrego zespołu
wieńcowego czy przewlekłej niewydolności serca bywa
powikłany.
Wysoki stopień zahamowania społecznego u pacjentów z
typem osobowości D sprawia, iż rzadko relacjonują oni
swoje przypadłości personelowi medycznemu.
Może to tłumaczyć zwiększone ryzyko powikłań.
Chorym z osobowością typu D należy zwracać
szczególną uwagę na konsekwencje ignorowania
objawów.
Ważne jest wsparcie ze strony najbliższych, którzy
powinni wcześniej zauważać i relacjonować pojawiające
się nieprawidłowości.
Nagły zgon sercowy vs Depresja, Wrogość
Pacjenci, którzy zmarli nagle, manifestowali na
tydzień lub kilka miesięcy przed śmiercią
depresję.
Lęk i gniew, mogą wywołać silną odpowiedź
hormonalną i pobudzenie nerwowego układu
współczulnego (sympatycznego), co
prowadzić może do groźnych zaburzeń
rytmu.
________________________
Talbot E., Kuller L.H., Petre K., Perper J.: Biologic and psychosocial risk factors of sudden
death from coronary disease in white women. Am. J. Cardiol., 1977, 39, 658.
Stres jako czynnik ryzyka choroby wieńcowej i zawału serca
Znaczenie stresu w rozwoju zaburzeń w układzie krążenia, zwłaszcza stresu w pracy zawodowej – badania z
lat 80. i 90. XX w.
zawodowa - wysiłek - wynagrodzenie i wypływający stąd stres,
w odniesieniu do choroby niedokrwiennej serca*.
Relacje: praca
W ciągu 6,5 roku ryzyko występowania choroby wieńcowej było 3,4
do 4,5 raza większe u tych pracowników (zarówno fizycznych
jak i umysłowych), których sytuację w pracy charakteryzował:
1. Brak stabilizacji,
2. Brak poczucia bezpieczeństwa,
3. Silna presja i wysoki poziom uzależnienia od pracy*.
Relacje te były tym silniejsze, im niższy był poziom dochodów lub zdolności
kontrolowania przez osobę tego, co działo się w pracy, w stosunku do wysiłku
wkładanego w pracę*.
________________________________________________________
*Siegrist J., et al.: Low status control, high effort at work and ischaemic heart disease: prospective evidence from blue-collar men. Soc. Sci. Med., 1990, 31, 1127-1134.
Przekonanie, że ciężką pracą można
przezwyciężyć depresję jest mitem
Stres w miejscu pracy
Brak perspektyw awansu
Niskie pobory,
Rywalizacja w pracy
Lęk przed utratą pracy
Objawy depresji z wyczerpania, wg Pfeifer, 2002 r
* Zmęczenie, brak zapału, brak chęci, brak
inicjatywy i energii;
* Trudności w podejmowaniu decyzji;
* Smutek – częsta skłonność do łez;
* Bojaźliwość, niechęć do wykonywanych zadań,
które kiedyś robiło się z przyjemnością
i dobrym skutkiem;
* Rozdrażnienie, gniew;
* Zwątpienie, beznadziejność;
Objawy depresji z wyczerpania, wg Pfeifer, 2002. - 2
* Unikanie przyjaciół, wycofywanie się ze społecznego
zaangażowania;
* Wzmożona potrzeba snu lub zakłócenia snu (brak
snu);
* Brak apetytu lub nadmierny apetyt;
* Różne nieuzasadnione inaczej dolegliwości: bóle
głowy, bóle mięśniowe, zakłócenia żołądkowojelitowe, niskie ciśnienie tętnicze, zaburzenia
równowagi, zawroty głowy, napadowe zasłabnięcia;
* Problemy dotyczące wiary: Bóg jest daleko, nie
wysłuchuje modlitw itp.
Depresja – podstawowy objaw – smutek, obniżony nastrój, chandra
Depresja – objawy somatyczne:
Bóle kostno-stawowe, zaburzenia
żołądkowo-jelitowe i inne
Depresja – częsta przyczyna
przewlekłego zmęczenia
Depresja – objawy: Zaburzenia łaknienia
(apetytu) nadmierne lub obniżone
Depresja – wpływ na życie codzienne,
zaburzenia koncentracji, trudności w
podejmowaniu decyzji, spadek
zainteresowania współżyciem małżeńskim
Zaburzenia snu – bezsenność
Istotny objaw depresji
Ile godzin snu potrzebujesz?
Zapotrzebowanie zmienia się wraz z wiekiem
Depresja – zaburzenia snu, tendencje samobójcze
Depresja – związki z porą roku: jesień, przedwiośnie – brak światła
Depresja, kto jest zagrożony? Może wystąpić u każdego, ale istnieją uwarunkowania
rodzinne (rodzice, rodzeństwo), kobiety są 2 x bardziej zagrożone depresją niż mężczyźni
1. Depresja – Przyczyny
Jedna z teorii mówi o zmianach struktury
mózgu i jego funkcji biochemicznych.
2. Dochodzi do braku równowagi
pomiędzy substancjami chemicznymi
(neurotransmitterami).
3. Przyczynami tych zaburzeń chemicznych
mogą być: stres, przebyte wydarzenia
traumatyczne (utrata ukochanej osoby lub
pracy). Inne czynniki: nadużywanie
alkoholu lub niektórych leków, zmiany
hormonalne, zmiany związane z porą roku.
Ilustracja przedstawia komórki nerwowe (neurony) w mózgu
komunikujące się ze sobą poprzez neurotransmittery
Depresja poporodowa
Depresja u dzieci
Diagnozowanie depresji – rozmowy, testy
U mężczyzn
obniżony nastrój/depresja
i zaburzenia erekcji
mogą być zwiastunami
choroby sercowo-naczyniowej
Zespół Opuszczonego Gniazda
Dorosłe dzieci opuszczają dom rodzinny
Jako czynnik wywołujący depresję u rodziców
Rozmowy terapeutyczne w depresji
Propozycje zmian w stylu życia pomagających w
przezwyciężaniu przewlekłego stresu, zmod. wg Markus i Tylka
•
•
•
•
Nie stawiaj sobie zadań, których realizacja musi
się odbyć kosztem twojego zdrowia.
Jeżeli masz problemy finansowe, w najbliższym
czasie nie daj się namówić na żadne drogie zakupy
na kredyt.
Nie odkładaj na później spraw, które mogą być
załatwione od razu. W ten sposób oszczędzisz
sobie długotrwałej presji, jaką wywierają na
psychikę zadania, które ma się przed sobą.
Nie pracuj w weekendy ani wieczorami w domu,
gdyż może to zakłócić życie rodzinne, które jest
najważniejszym czynnikiem równoważącym stres
związany z pracą zawodową.
Propozycje zmian w stylu życia pomagających w
przezwyciężaniu przewlekłego stresu, wg Markus i Tylka - 2
• Nie unikaj stresu, ale spokojnie przyjrzyj się
zjawisku, które wywołuje w Tobie napięcie i oceń czy
rzeczywiście jest ono groźne, jak Ty to spostrzegasz.
• Zastanów się, czy to, co robisz na co dzień, musi się
koniecznie łączyć z niezdrowymi emocjami:
zdenerwowaniem, pośpiechem i napięciem.
• Nie zapominaj nigdy o tym, że posiadasz takie
właściwości, które są pozytywnie spostrzegane, a
nawet podziwiane przez innych ... Miej to na uwadze
zawsze wtedy, kiedy masz opory przed jakimś
działaniem!!!
Depresja – leczenie ruchem, ćwiczenia dla osób z depresją
Depresja / stres – leczenie
wsparcie społeczne
(redukuje samotność)
Siedzący tryb życia sprzyja otyłości, która
może ułatwiać rozwinięcie się cukrzycy,
nadciśnienia tętniczego i choroby
wieńcowej, wiąże się również z paleniem
papierosów oraz depresją i w ten sposób
zwiększa śmiertelność
Wysiłki fizyczne odgrywają istotną rolę
w zmniejszaniu psychicznych objawów
stresu
Intensywne spacery stanowią doskonały rodzaj ćwiczeń,
który wiele osób będzie wykonywać regularnie,
do końca swojego życia.
Wyjdź na spacer!
Wpływ regularnego biegania i dłuższych spacerów
na poprawę nastroju
* Korzystny wpływ rozrywek: sam fakt wygospodarowania czasu
wolnego w dniu wypełnionym pracą powoduje poprawę nastroju.
* Monoaminy: ćwiczenia fizyczne zwiększają stężenie noradrenaliny i
serotoniny w mózgu. Wzrost stężenia tych neurotransmiterów wiąże się ze
zmniejszeniem objawów depresyjnych.
* Endorfiny: uważa się, że te naturalne “narkotyki” są produkowane
w zwiększonej ilości pod wpływem stresu fizycznego, jakim jest wysiłek,
albo psychicznego. Zmniejszają one odczuwanie bólu i wywołują stan euforii.
Mogą spowodować stan błogości u biegaczy, gdy są produkowane w większej
ilości, lub zwykłą poprawę nastroju, gdy jest ich mniej.
Leczenie światłem (fototerapia)
Rola zwierząt domowych w leczeniu depresji
Farmakoterapia w depresji
Leki antydepresyjne
Unikaj alkoholu
i środków
narkotycznych.
Przeszkadzają w
wychodzeniu z depresji,
mogą znacznie
pogorszyć sytuację:
wchodzą w interakcje
z lekami
antydepresyjnymi
Elektrowstrząsy w opornej na farmakoterapię
depresji i melancholii (zaawansowanej depresji)
Electroconvulsive Therapy (ECT)
Przezczaszkowa stymulacja
magnetyczna – nadal nie w pełni
zaakceptowana metoda leczenia
depresji - repetitive Transcranial
Magnetic Stimulation (rTMS)
Depresja – leczenie. Odkrywanie własnej
kreatywności - hobby, malowanie, pisanie…
Nadzieja na lepszą przyszłość
pomaga w wyjściu z depresji
Bajka o zasmuconym smutku
Po piaszczystej drodze szła niziutka staruszka. Chociaż była już
bardzo stara, to jednak szła tanecznym krokiem, a uśmiech na jej
twarzy był tak promienny, jak uśmiech młodej, szczęśliwej
dziewczyny. Nagle dostrzegła przed sobą jakąś postać.
Na drodze ktoś siedział, ale był tak skulony, że prawie zlewał się z
piaskiem. Staruszka zatrzymała się, nachyliła nad niemal bezcielesną
istotą i zapytała: "Kim jesteś?" Ciężkie powieki z trudem odsłoniły
zmęczone oczy, a blade wargi wyszeptały: "Ja?... Nazywają mnie smutkiem”
"Ach! Smutek!", zawołała staruszka z taką radością, jakby spotkała
dobrego znajomego. "Znasz mnie?", zapytał smutek niedowierzająco.
"Oczywiście, przecież nie jeden raz towarzyszyłeś mi w mojej
wędrówce. "Tak sądzisz ..., zdziwił się smutek, "to dlaczego nie
uciekasz przede mną. Nie boisz się?"
"A dlaczego miałabym przed Tobą uciekać, mój miły? Przecież dobrze
wiesz, że potrafisz dogonić każdego, kto przed Tobą ucieka. Ale
powiedz mi, proszę, dlaczego jesteś taki markotny?" "Ja ... jestem
smutny”. Odpowiedział smutek łamiącym się głosem.
Bajka o zasmuconym smutku - 2
Staruszka usiadła obok niego. "Smutny jesteś ...", powiedziała i
ze zrozumieniem pokiwała głową. "A co Cię tak bardzo
zasmuciło?"
Smutek westchnął głęboko.
Czy rzeczywiście spotkał kogoś, kto będzie chciał go wysłuchać?
Ileż razy już o tym marzył. "Ach, ... wiesz ...", zaczął powoli i z
namysłem, najgorsze jest to, że nikt mnie nie lubi. Jestem
stworzony po to, by spotykać się z ludźmii towarzyszyć im przez
pewien czas.
Ale gdy tylko do nich przyjdę, oni wzdrygają się z obrzydzeniem.
Boją się mnie jak morowej zarazy." I znowu westchnął.
"Wiesz ..., ludzie wynaleźli tyle sposobów, żeby mnie odpędzić.
Mówią: tralalala, życie jest wesołe, trzeba się śmiać.
A ich fałszywy śmiech jest przyczyną wrzodów żołądka i
duszności.
Mówią: co nie zabije, to wzmocni. I dostają zawału.
Mówią: trzeba tylko umieć się rozerwać.
Bajka o zasmuconym smutku - 3
I rozrywają to, co nigdy nie powinno być rozerwane. Mówią:
tylko słabi płaczą. I zalewają się potokami łez. Albo odurzają się
alkoholem i narkotykami, byle by tylko nie czuć mojej
obecności”. "Masz rację,", potwierdziła staruszka, "ja też często
widuję takich ludzi”.
Smutek jeszcze bardziej się skurczył. "Przecież ja tylko chcę
pomóc każdemu człowiekowi. Wtedy gdy jestem przy nim, może
spotkać się sam ze sobą. Ja jedynie pomagam zbudować gniazdko,
w którym może leczyć swoje rany. Smutny człowiek jest tak
bardzo wrażliwy. Niejedno jego cierpienie podobne jest do źle
zagojonej rany, która co pewien czas się otwiera. A jak to boli!
Przecież wiesz, że dopiero wtedy, gdy człowiek pogodzi się ze
smutkiem i wypłacze wszystkie wstrzymywane łzy, może
naprawdę wyleczyć swoje rany. Ale ludzie nie chcą, żebym im
pomagał.
Bajka o zasmuconym smutku - 4
Wolą zasłaniać swoje blizny fałszywym uśmiechem.
Albo zakładać gruby pancerz zgorzknienia." Smutek zamilkł.
Po jego smutnej twarzy popłynęły łzy: najpierw pojedyncze,
potem zaczęło ich przybywać, aż wreszcie zaniósł się nieutulonym
płaczem. Staruszka serdecznie go objęła i przytuliła do siebie.
"Płacz, płacz smutku.", wyszeptała czule. "Musisz teraz
odpocząć, żeby potem znowu nabrać sił. Ale nie powinieneś już
dalej wędrować sam. Będę Ci zawsze towarzyszyć, a w moim
towarzystwie zniechęcenie już nigdy Cię nie pokona."
Smutek nagle przestał płakać. Wyprostował się i ze zdumieniem
spojrzał na swoją nową towarzyszkę: "Ale ... ale kim Ty właściwie
jesteś?”
"Ja?", zapytała figlarnie staruszka uśmiechając się przy tym tak
beztrosko, jak małe dziecko. "JA JESTEM NADZIEJA!"
Autor anonimowy; wg http://www.zosia.piasta.pl/smutek.html
Zamiast Podsumowania - Aforyzmy
Najlepszym przyjacielem jest ten, kto nie pytając o powód
smutku, potrafi sprawić, że znów wraca radość.
Sztuka życia - to cieszyć się małym szczęściem.
Ze szczęściem czasami bywa tak jak z okularami,
szuka się ich, a one siedzą na nosie.
Najpiękniejszych chwil w życiu nie zaplanujesz.
One przyjdą same.
Nigdy nie zapominaj najpiękniejszych dni twego
życia! Wracaj do nich, ilekroć w twoim życiu
wszystko zaczyna się walić.
Phil Bosmans (1.07.1922 - 17.01.2012), flamandzki (Belgia) pisarz i kapłan katolicki. Zakonnik ze
Zgromadzenia Misjonarzy z Montfort mieszkał w klasztorze w Kontich pod Antwerpią. Autor wielu
poczytnych wierszy i aforyzmów dotyczących cierpienia, samotności i odczuwania.
Zamiast Podsumowania – Aforyzmy
Szczęście znajduje się w tobie.
Zaczyna się na dnie twojego serca, a ty możesz
je wciąż powiększać,
pozostając życzliwym tam, gdzie inni bywają
nieżyczliwi;
pomagając tam, gdzie już nikt nie pomaga;
będąc zadowolonym tam, gdzie inni tylko stawiają
żądania.
Ty potrafisz się uśmiechać tam, gdzie się narzeka
i lamentuje, potrafisz przebaczać, gdy ludzie ci zło
wyrządzają. [Phil Bosmans]
WYBRANE PREZENTACJE Z BIOETYKI SĄ DOSTĘPNE
NA STRONIE INTERNETOWEJ
www.bioetyka.pl
1. Strona startowa
2. Zagadnienia ogólne
3. Prezentacje