UMOWA WOLONTARIACKA

Analiza potrzeb mieszkańców i mieszkanek Słupska związanych z jakością życia w mieście
RAPORT ZE ZOGNISKOWANEGO WYWIADU GRUPOWEGO
W RAMACH PROJEKTU „PRZEPIS NA SŁUPSK: MIESZKAŃCY
WSPÓŁTWORZĄ STRATEGIĘ”
GRUPA: MŁODZIEŻ PONADGIMNAZJALNA
Nr 1/5/2015 (15)
Opracowanie raportu:
Małgorzata Łosiewicz
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
1
Spis treści
1.
Wstęp .............................................................................................................................................. 3
Informacje o projekcie.
1. Nota metodologiczna ................................................................................................................. 4
Problematyka badań oraz cel, kluczowe zagadnienia, technika badawcza, dobór próby.
2. Potencjał miasta: mocne i słabe strony ................................................................................... 7
Jak mieszkańcy i mieszkanki oceniają miasto? – wstępna diagnoza, rozpoznanie problemów.
3. Miejsce dla młodzieży – formy spędzania czasu wolnego ..................................................... 8
Analiza potrzeb i oczekiwań.
4. Jakość życia w mieście: ocena obszarowa ............................................................................... 8
Ocena gminy w poszczególnych obszarach: przestrzeń publiczna, edukacja, rynek pracy,
kultura, mobilność, jakość życia. Kryteria oceny vs. omawiane obszary.
5. Prawo do miasta, aktywność mieszkańców ............................................................................ 11
Ocena jakości rządzenia, rola mieszkańców, rola władz samorządowych.
6. Perspektywy rozwojowe miasta do 2022 roku ....................................................................... 13
Analiza potrzeb i oczekiwań, kierunki rozwoju miasta.
Aneks 1. Scenariusz wywiadu fokusowego ................................................................................. 14
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
2
Wstęp
Czy mieszkańcy i mieszkanki Słupska korzystają ze
swojego prawa do miasta? W czym tkwi jego potencjał?
Projekt „Przepis na Słupsk: mieszkańcy współtworzą
strategię”
realizowany
jest
przez
Stowarzyszenie
Rozwoju INSPIRACJE od 4 maja do 3 czerwca 2015 r. i
jest współfinansowany ze środków Miasta Słupska w
ramach konkursu w zakresie działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych.
Celem projektu jest uzyskanie opinii mieszkańców i mieszkanek Słupska na temat jakości życia w mieście,
poznaniu ich motywacji, aspiracji życiowych oraz zgłębienie barier w ich rozwoju osobistym i rozwoju
miasta. Włączenie słupszczan i słupszczanek w proces myślenia o rozwoju miasta, włączenie ich w proces
współzarządzania miastem oraz rozbudzenie zainteresowania sprawami lokalnych społeczności poprzez
wymianę intuicyjnych i merytorycznych argumentów. Zebranie i opracowanie rzetelnego i aktualnego
materiału empirycznego będzie stanowić źródło wiedzy, które w dalszej perspektywie przyczyni się do
umacniania nowego wizerunku miasta Słupska. Ważnym elementem projektu jest możliwość wymiany
opinii między osobami z różnych środowisk miejskich, budowanie więzi opartych na zrozumieniu,
komunikacja międzypokoleniowa, pobudzenie do lokalnego działania i myślenia przyszłościowego.
Dodatkowo zakładany rezultat to promocja badań fokusowych jako narzędzia pomocniczego w
sprecyzowaniu danych niezbędnych do określenia zagadnień badawczych, w tym współtworzenia Strategii
Rozwoju Miasta oraz wzrost aktywności organizacji pozarządowych na rzecz świadomego współtworzenia
polityk publicznych. Projekt opiera się na założeniu, że dobre zdiagnozowanie potrzeb mieszkańców i
mieszkanek oraz dostosowanie świadczonych usług do tych potrzeb, to szansa na dynamiczny rozwój
miasta. Elementem rozpoczynającym dyskusję na temat jakości życia było zagadnienie prawa do miasta –
jako fundamentu świadomego zamieszkiwania, tworzenia, działania na rzecz przestrzeni oraz myślenia
przyszłościowego.
W projekcie wzięło udział 120 mieszkańców i mieszkanek Słupska z różnych grup społecznych. Swoją
opinią podzielili się między innymi przedstawiciele i przedstawicielki przedsiębiorstw, mediów, lokalnych
organizacji pozarządowych, osoby bezrobotne, pracujące, studenci czy młodzież.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
3
1. Nota metodologiczna
Cel badania
Celem badania jest dostarczenie kompleksowej informacji na temat warunków i czynników rozwoju
lokalnego - uzyskanie pogłębionych opinii mieszkańców i mieszkanek Słupska na temat jakości życia w
mieście, poznaniu ich motywacji, aspiracji życiowych i zgłębienie barier w ich rozwoju osobistym i rozwoju
miasta. Uszczegóławiając, można postawić pytania dodatkowe: Czy mieszkanki i mieszkańcy lubią swoje
miasto? Czy uważają, że Słupsk to dobre miejsce do życia? Jakie są najważniejsze mocne i słabe strony
Słupska? Jak mieszkanki i mieszkańcy oceniają gminę w obszarach takich jak jakość życia w mieście,
przestrzeń miasta, mobilność, jakość rządzenia, edukacja, rynek pracy, kultura, dostępność usług? Jak
mieszkanki i mieszkańcy widzą Słupsk w 2022 roku?
Kluczowe pojęcia w badaniu
 Jakość życia – odzwierciedlenie poziomu życia i satysfakcji życiowej, w oparciu o następujące
parametry: sytuacja materialna, poczucie bezpieczeństwa, dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej
oraz kultury, komfort korzystania z przestrzeni publicznej, sytuacja na rynku pracy, ceny za
poszczególne usługi.
 Prawo do miasta - sprawiedliwe użytkowanie miasta w ramach zasad zrównoważonego rozwoju,
demokracji, równości i sprawiedliwości społecznej. To zbiorowe prawo do swobodnego
samostanowienia i odpowiedniego standardu życia. Prawo do miasta to obecność mieszkańców przy
kształtowaniu procesów urbanizacyjnych, to realny wpływ na to jak miasta są tworzone i
przekształcane. W kontekście prowadzonych badań możemy wyróżnić kilka wskaźników:
- poziom uczestnictwa w procesach decyzyjnych (tworzenie polityk, kształtowanie przestrzeni,
współtworzenie usług publicznych o wysokim standardzie);
- ocena jakości działań zarządczych;
- jakość stanowionych praw i obowiązków, pozycja grupy mieszkańców;
- poziom zaangażowania na rzecz społeczności;
 Przestrzeń publiczna - obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców,
poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego
położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
4
 Zielona gospodarka – model gospodarki, zgodnie z którym można tworzyć dobrobyt, nie niszcząc
środowiska, w oparciu o efektywne prowadzenie polityki gospodarki wodą, odpadami, lepsze
gospodarowanie zasobami oraz wdrażanie zasad zrównoważonej konsumpcji i produkcji. Wśród
przykładowych działań, podawanych respondentom znajdowały się między innymi: energetyka
odnawialna, budownictwo enegrooszczędne, rolnictwo ekologiczne czy żywność ekologiczna.
 Zrównoważony rozwój - rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania
działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz
trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości
zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno
współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń (Prawo Ochrony Środowiska, Dz. U. z 2001 r. Nr
62, poz. 627).
1.3. Metoda zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI)
Zogniskowany wywiad grupowy (FGI – ang. Focus Group Interview) to stosunkowo szybka metoda badań
jakościowych, polegająca na przeprowadzeniu wywiadu grupowego
kierowanego przez moderatora.
Wywiad prowadzony jest w oparciu o scenariusz określający jakie zagadnienia i tematy mają zostać
poruszone w trakcie spotkania. Dokładny przebieg spotkania zależy jednak od moderatora, który stara się
pokierować rozmową tak, aby zapewnić uczestnikom możliwość swobodnej wypowiedzi i równocześnie
uzyskać odpowiedzi na założone wcześniej pytania badawcze.
Największą zaletą tej techniki jest pojawienie się procesów grupowych i możliwość uzyskania efektu
synergii, kiedy wypowiedzi uczestników spotkania nawzajem się stymulują i pobudzają do dyskusji.
Konfrontacja, kooperacja i wzajemna kontrola wypowiedzi uczestników pozwala zebrać materiał bogaty w
treść i wyczerpujący. Sytuacja konwersacji wpływa również na podniesienie kreatywności uczestników i
generowanie większej liczby pomysłów, co jest niezmiernie istotne ze względu na cel badania, którym jest
wskazanie zweryfikowanie wiedzy mieszkańców na temat usług publicznych oraz ocena tychże usług pod
różnymi względami.
Wywiad prowadzony były w oparciu o scenariusz wywiadu grupowego odzwierciedlający cele badania.
Głównym jego elementem były obszary związane z oceną jakości życia w mieście, wyznaczenie słabych i
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
5
mocnych stron oraz ocena obszarów działalności, takich jak: przestrzeń publiczna, edukacja, ochrona
zdrowia, kultura, rynek pracy, walory przyrodnicze. Scenariusze zostały wzbogacone o ocenę aktywności
społecznej słupszczan, bariery w jej pełnej realizacji, relacje sąsiedzkie oraz o ocenę jakości rządzenia.
Spotkanie fokusowe zostało poprzedzone wprowadzeniem dla uczestników. Celem wprowadzenia było
zapoznanie uczestników FGI z zakresem projektu, działaniami stowarzyszenia, zasadami uczestnictwa w
spotkaniu. Zostały przekazane również informacje na temat rodzajów usług. Dzięki wprowadzeniu,
uczestnicy FGI byli w stanie kompetentnie wypowiadać się w temacie badania, co pozwoliło na zebranie
rzetelnego materiału, odpowiadającego założeniom badania.
Spotkanie fokusowe było rejestrowane a następnie opracowane. Został on przeprowadzony w
pomieszczeniu, które umożliwiało uczestnikom swobodę wypowiedzi i pozwoliło na wzajemne
obserwowanie się.
1.4. Dobór próby
Istotnym warunkiem pojawienia się procesów grupowych, które jak wspominano są jedną z najważniejszych
zalet badań fokusowych, jest zapewnienie jednorodności grupy fokusowej. Oznacza to, że uczestnicy
spotkania muszą być do siebie podobni pod względem istotnych z punktu widzenia badania cech społecznodemograficznych (w tym przypadku przede wszystkim kategoria mieszkańców). Z tego względu,
zdecydowano się na celowy dobór próby do badania fokusowego. Oznacza to, że uczestnicy spotkań
fokusowych nie byli dobierani losowo, ale spośród osób spełniających założone warunki, uwzględniając
równość płci w rozkładzie 50/50. Warunkiem koniecznym było zamieszkiwanie na terenie miasta Słupska.
Spośród słupskich placówek oświatowych, wylosowano 2 licea ogólnokształcące, 2 szkoły techniczne oraz 1
szkołę zawodową. Uczestnicy spotkania zostali dobrani spośród osób, które złożyły formularz
zgłoszeniowy, spełniali założone dla danej grupy fokusowej warunki.
W badaniu wzięło udział: 10 osób, w tym 5 kobiet
Rozkład ze względu na wiek:
17
18
19
K
2
1
2
M
0
4
1
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
6
Rozkład ze względu na wykształcenie:
podstawowe gimnazjalne zawodowe średnie wyższe
K
-
5
-
-
-
M
-
4
1
-
-
2. Potencjał miasta: mocne i słabe strony
Badania fokusowe są jednym z najlepszych sposobów pozyskiwania opinii,
odczuć i trudnych do
zwerbalizowania intuicji, dlatego często stosuje się w nich dyskusje na tematy abstrakcyjne i pracę
wyobraźnią. Pozwalają one dotrzeć do poglądów oraz opinii trudnych do artykulacji. Na początku spotkania
respondenci otrzymali pytanie o ocenę miasta Słupska przy wykorzystaniu techniki projekcyjnej. Młodzież
musiała określić jakim Słupsk byłby człowiekiem. Po chwili ciszy wyłonił się obraz starego człowieka,
mężczyzny - respondenci zgodnie odpowiedzieli, że jest to miasto dla osób starszych, niedostosowane do
potrzeb młodzieży, nawiązali również do dużej migracji osób młodych. Każdy z uczestników zaczął
dodawać kolejne cechy charakterystyczne. Na pytanie o sposób poruszania się po mieście zgodnie udzielono
odpowiedzi, że komunikacją miejską, ponieważ nie stać go na żaden inny środek transportu (nawiązanie do
kompaktowości miasta oraz sytuacji finansowej). Pracę jaką wykonuje mężczyzna, to bycie kasjerem w
dyskoncie „Biedronka” prowadzącym nudne życie (w nawiązaniu do ilości dyskontów tej sieci w mieście).
Po krótkiej dyskusji o stanie edukacji, młodzież dodała, że Słupsk nie dba o swoje dzieci – nie dba o swoją
przyszłość, skupia się tylko na tym co jest tu i teraz i nie stać go praktycznie na nic. Z dyskusji wynika, że
mężczyzna prowadzi niezdrowy tryb życia. Według młodzieży Słupsk jest miastem starszych ludzi, który
nie dba o to, aby stworzyć młodym ludziom warunki do rozwoju, dać szansę na pracę i godne życie. Brakuje
również miejsca, w którym młodzież mogłaby spędzać czas. Oferta kulturalna również nie jest dostosowana
do ich potrzeb (oferty kierowane są albo dla dzieci albo osób dorosłych). Stan edukacji (w tym również
szkolnictwa wyższego) jaki wyłania się z dyskusji wśród uczestników nie jest zadowalający i nie pozwala
na to, aby moc pozostać w Słupsku i studiować, ponieważ nie gwarantuje to zdobycia dobrej pracy. Warto
zaznaczyć, że kiedy poproszono uczestników spotkania o przedstawienie się i opowiedzenie o swoich
planach związanych z miastem, nikt z respondentów nie powiedział, że chciałby zostać w Słupsku.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
7
Kolejne zadanie dotyczyło zareklamowania miasta jako dobrego miejsca do życia. Pierwszą odpowiedzią
młodzieży było stwierdzenie: „(…)nie poleciłabym tego miejsca nikomu, bo tutaj nie ma pracy i nic się nie
dzieje”. Sytuacja na rynku pracy – niemożność znalezienia pracy o zarobkach wyższych niż płaca
minimalna i w zawodzie, w którym posiada się wykształcenie, to główna bariera, która zniechęca do
przyjazdu na pobyt stały. Brak większych wydarzeń kulturalnych i oferta słupskich lokali powoduje, że
życie w mieście jest mało atrakcyjne (dla rówieśników respondentów). Według respondentów powodem, dla
którego ktoś miałby się sprowadzić do miasta to jego kompaktowość - wszędzie można się dostać szybko
(nawet na pieszo). Jako słabość oceniono również poziom edukacji – odradzono przyjazd do Słupska
osobom, które mają dzieci, ze względu na niski poziom nauczania i brak możliwości skorzystania z oferty
dodatkowej.
3. Miejsce dla młodzieży – formy spędzania czasu wolnego
Jak młodzież spędza czas wolny? Gdzie najchętniej przebywają? Zadaniem grupy było opisanie miejsca,
które chcieliby stworzyć w Słupsku dla swoich rówieśników. Spośród odpowiedzi, które padały podczas
dyskusji udało się wyłonić dwie propozycje:
a) miejsca stacjonarnego – budynku wielokondygnacyjnego, w którym byłoby miejsce do uprawiania
różnych sportów (wrotkarstwo, piłka halowa, skoki na trampolinie, wspinaczka), miejsce
kawiarniano-pubowe z możliwością słuchania muzyki na żywo, miejsce na dyskotekę oraz osobna
przestrzeń do zajęć artystycznych. Ważnym elementem tej inwestycji jest umiejscowienie wielu
aktywności w jednej przestrzeni. Pojawiały się propozycje na wybudowanie hali sportowowidowiskowej;
b) wykorzystanie istniejącego potencjału w przestrzeni: parki i skwery – zwrócono uwagę na brak
oferty, która przyciągnęłaby młodzież i zebrała jednym miejscu, brak infrastruktury (np. miejskich
mebli, które mogłyby tworzyć atmosferę do wspólnych spotkań).
4. Jakość życia w mieście: ocena obszarowa
Poproszono uczestników o to, aby ocenili miasto w kilku obszarach i uszeregowali od 1 do 6 (gdzie 1
oznacza najgorzej zorganizowany obszar a 6 najlepiej zorganizowany). Moderator spisywał kryteria jakimi
kierowali się respondenci.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
8
Tabela 4.1. Ocena obszarowa
Obszar
Argumenty
Kryteria
Ocena
Edukacja
- niemożność wybrania specjalności jaką się
- poziom nauczania;
1
chce – konieczność dostosowania się do
- prestiż instytucji;
liczby miejsc w klasach i preferencji
- ilość i jakość oferty edukacyjnej (w
większości;
tym dodatkowej);
- niedostosowanie oferty do rynku pracy;
- dostosowanie oferty edukacyjnej
- niski prestiż (bądź brak) słupskich uczelni
do rynku pracy;
wyższych;
- wyposażenie klas (ilość i jakość
- brak zajęć dodatkowych dla uczniów
pomocy dydaktycznych);
zdolnych bądź chcących podnieść swój
- organizacja pracy placówek;
poziom wiedzy;
- zbyt duża liczba osób w klasach;
- brak wyposażenia klas w dodatkowe
pomoce dydaktyczne (szczególnie w
szkołach technicznych i zawodowych, co
uniemożliwia zdobycie wiedzy i
umiejętności w praktyce)
Kultura
- oferta różnorodna, ale dostosowana
- jakość i różnorodność oferty;
2
głównie dla osób starszych i dzieci, problem - otwartość instytucji i działania w
z ilością miejsc na zajęcia (konieczność
partnerstwie;
szybkiego zapisywania się na początku roku
- ceny usług;
szkolnego, brak możliwości dołączenia do
- jakość i zasięg reklamy;
grupy w ciągu roku);
- ilość organizowanych
- ceny za usługi są odpowiednie;
przedsięwzięć, w tym
- mała otwartość instytucji na działania
ogólnomiejskich;
partnerskie;
- wykorzystywanie tradycyjnych kanałów
informacji, przez co zmniejsza się zasięg
odbiorców, informacje o przedsięwzięciach
docierają bardzo późno, albo już po fakcie;
- mała liczba wydarzeń plenerowych;
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
9
Rynek
- niskie stawki za godzinę pracy
- średnie wynagrodzenie;
pracy
(nieporównywalne z innymi miastami);
- liczba ofert pracy;
- dobrze rozwinięty obszar pracy
- możliwość pracy w wyuczonym
sezonowej;
zawodzie;
3
- mała liczba ofert pracy;
- brak możliwości pracy w wyuczonym
zawodzie (warto dodać, że to główny
argument, dla którego młodzież nie chce
wiązać swojej przyszłości z miastem
Słupsk)
- pojawił się ważny głos w dyskusji jednej z
respondentek: „nie jest tak, że pracy nie ma
wcale, tylko ludziom się nie chce i mają zbyt
duże wymagania co do pracy”
Jakość życia Młodzież oceniała ten obszar głównie z
- ceny za usługi (w tym publiczne);
perspektywy rynku pracy i oferty
- dostępność i jakość usług
kulturalnej oraz pod względem jakości i
zdrowotnych;
dostępu do usług publicznych. Usługi
- rynek pracy;
zdrowotne były ocenione wysoko, tak samo
- oferta kulturalna, rozrywkowa;
4
jak poziom cen za różne usługi.
Respondenci przyznali, że ciężko jest im
ocenić ten obszar, ze względu na to, że są na
utrzymaniu rodziców.
Przestrzeń
- duża liczba terenów zielonych (w tym
- ilość miejsc rekreacyjnych, ilość
publiczna
parków i skwerów), ale są słabo
terenów zielonych;
zagospodarowane, niedostosowane do
- zagospodarowanie terenów
użytkowników (wspomniano np. o braku
zielonych;
mebli miejskich);
- funkcjonalność;
- mało wydarzeń kulturalnych i
- liczba korzystających i oferta
edukacyjnych w plenerze, mało wydarzeń
dodatkowa (wykorzystanie
integracyjnych;
przestrzeni w działaniach
- duże zanieczyszczenie Starego Miasta i
kulturalnych, edukacyjnych) ;
5
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
10
Środmieścia (liczba psich odchodów, śmieci - czystość;
poza śmietnikami)
Mobilność
- infrastrukturę drogową, pieszą i rowerową
- infrastruktura drogowa (ilość i
oceniono bardzo wysoko, podkreślono
jakość);
również dużą liczbę inwestycji drogowych,
- jakość usług komunikacji miejskiej
które mają służyć poprawie komunikacji;
(punktualność, organizacja rozkładu
- wspomniano o nieprzestrzeganiu rozkładu
jazdy, ilość przystanków);
jazdy przez kierowców miejskich
- infrastruktura rowerowa (ilość i
autobusów, słabej organizacji przejazdów –
jakość);
problem, aby dostać się np. z ulicy
- infrastruktura piesza;
Zaborowskiej na ul. Grottgera komunikacją
- ilość nowych inwestycji;
miejską bądź innych miejsc położonych w
- jakość współpracy / porozumienia
niedalekiej odległości – występuje
z gminami ościennymi w zakresie
konieczność przyjazdu do centrum miasta,
transportu;
aby udać się w kolejne miejsce;
- jakość połączeń kolejowych
6
wspomniano również o małej liczbie
przystanków i braku uprzejmości
kierowców;
- brak współpracy z ościennymi gminami w
sprawie budowy ścieżek rowerowych –
duże rozbieżności i prace remontowe, które
nie występują równolegle;
- słaba jakość połączeń kolejowych,
problem z komunikacją do Trójmiasta (mała
liczna połączeń, długość przejazdu);
problem, aby dostać się do innych,
większych miast;
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
11
5. Prawo do miasta, aktywność mieszkańców
Uczestnicy spotkania zostali poproszeni o określenie roli ich grupy w mieście, określenie roli mieszkańców,
ich obowiązków oraz praw. Respondenci wspomnieli o tym, że pozycja młodzieży w mieście nie jest
wysoka, nie traktuje się ich inicjatyw poważnie, nie zachęca do działania i nie wspomaga. Wyjątkiem są
działania Młodzieżowej Rady Miasta, która wychodzi naprzeciw ich oczekiwaniom (choć tu zdania są
podzielone – wynikają głównie z tego, czy dany uczestnik współpracował z MRM, bądź zna osoby
wchodzące w ich skład, czy też nie. Osoby, które nie znają nikogo z MRM, nie dostrzegają działań tej
jednostki pomocniczej – głównie uczniowie techników i szkół zawodowych). Rola mieszkańców i
oczekiwania sprowadziła się do konieczności dbania o wspólną przestrzeń i korzystania z praw takich jak:
zagwarantowanie miejsca pracy, mieszkania, wykształcenia i opieki. Mieszkaniec powinien interesować się
sprawami lokalnymi, dbać o rozwój miasta i mieć możliwość wypowiedzenia się o swoich potrzebach.
Wspomniano również o konieczności podejmowania dialogu z władzami miasta i wzajemnym szacunku.
Fot. Role samorządu (po lewej: mieszkańców, po prawej: władz samorządowych)
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
12
Rola władz samorządowych powinna sprowadzić się do stworzenia warunków do sprawnej komunikacji z
mieszkańcami:
- możliwość wyrażenia opinii przez mieszkańców m.in. poprzez organizację spotkań;
- ułatwienie procedur dla mieszkańców (w tym również dostosowanie godzin funkcjonowania urzędu oraz
poprawa jakości obsługi petenta);
- ułatwienie procedur dla przedsiębiorców w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.
Wspomniano również o kulturze pracy władz samorządowych, czyli o powinności racjonalnym zarządzaniu
miastem oraz braku nepotyzmu.
6. Perspektywy rozwojowe miasta do 2022 roku
Respondenci (młodzież) przyznała, że to trudne zadanie, bo „tak naprawdę może ich już tu nie być”.
Chcieliby, żeby było lepiej, więc Słupsk byłby człowiekiem młodym i dynamicznym (młodzież chętniej
zostawałaby, miałaby miejsca pracy a środowisko studenckie byłoby widoczne w każdej formie
aktywności), który przykłada wagę do swojej pracy (mądrzy zarządzający, łatwe procedury), kultury (w tym
osobistej, w odniesieniu do chętnie podejmowanego dialogu z mieszkańcami) i nawiązuje dobre relacje ze
swoimi sąsiadami (współpraca z ościennymi gminami, z miastami partnerskimi – wspólne działania
projektowe). Ten człowiek za siedem lat zmieniłby tryb swojego życia na bardziej ekologiczny.
Wspomniane tutaj zostały elementy zielonej gospodarki: człowiek korzystałby z ekologicznych produktów
od lokalnych dostawców, przykładałby wielką wagę do tego, co spożywa, poruszałby się rowerem lub
komunikacją miejską i nie dlatego, że go nie stać na samochód, ale ze względu na szybkość i komfort
przemieszczania się oraz świadomość wpływu użytkowania samochodu na środowisko. Praca jaką by
wykonywał to praca przy nowych technologiach, z których miasto byłoby bardzo znane. Rola młodzieży
znacząco by się zmieniła, ponieważ to ona byłaby siłą napędową do zmian;
Natomiast biorąc pod uwagę drugi rodzaj wypowiedzi w tonie realnym, młodzież stwierdziła, że byłby to
ten sam mężczyzna co siedem lat temu, tylko bardziej stary, bardziej podupadły na zdrowiu i w gorszej
sytuacji finansowej, od którego odwróciła się rodzina i przyjaciele, ponieważ siła, która byłaby w stanie
zmienić jego los (czyli dorastająca młodzież pełna pomysłów i zapału do działania) już wyjechała.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
13
SCENARIUSZ WYWIADU FOKUSOWEGO
Analiza potrzeb mieszkańców i mieszkanek Słupska związanych z jakością życia w mieście
Grupa: młodzież ze szkół ponadgimnazjalnych
I. Wprowadzenie – przedstawienie moderatora, opis projektu oraz celu badania
2.
Czas: 5 minut
Moderator: Dzień dobry, nazywam się Małgorzata Łosiewicz, jestem pedagogiem oraz socjologiem
miasta. Zaprosiliśmy dziś Was do dyskusji na temat jakości życia w Słupsku. Spotkanie jest częścią projektu
realizowanego ze środków Miasta Słupska: „Przepis na Słupsk: mieszkańcy współtworzą strategię”. Nasze
spotkanie potrwa maksymalnie 120 minut. Bardzo dziękuję, że zechcieliście przyjąć nasze zaproszenie.
Projekt „Przepis na Słupsk: mieszkańcy współtworzą strategię” realizowany jest przez Stowarzyszenie
Rozwoju INSPIRACJE. Celem projektu jest uzyskanie opinii mieszkańców i mieszkanek Słupska na temat
jakości życia w mieście. Włączenie słupszczan i słupszczanek w proces myślenia o rozwoju miasta,
włączenie ich w proces współzarządzania miastem oraz rozbudzenie zainteresowania sprawami lokalnych
społeczności poprzez wymianę intuicyjnych i merytorycznych argumentów. Zebranie i opracowanie
rzetelnego i aktualnego materiału empirycznego będzie stanowić źródło wiedzy, które w dalszej
perspektywie przyczyni się do umacniania nowego wizerunku miasta Słupska.
II. Informacje organizacyjne, o technice zogniskowanych wywiadów grupowych oraz roli
moderatora
Czas: 2-3 minuty
Czas: 5 minut
Moderator: Przez najbliższe dwie godziny będziemy rozmawiać o jakości życia w mieście, o Państwa
opiniach, doświadczeniach, pomysłach. Aby wywiad przebiegł sprawnie, przedstawię parę zasad, które będą
obowiązywać podczas spotkania:
 nie obowiązuje jednomyślność, każdy uczestnik może pozostać przy własnych poglądach, przy
swoim zdaniu. Każda wypowiedź jest ważna i cenna. To państwo są dzisiaj ekspertami;
 proszę bardzo, aby Państwo w żaden sposób nie czuli się skrępowani czy ograniczeni moją
obecnością albo opiniami innych uczestników badania;
 można stawiać pytania zarówno prowadzącemu, jak i sobie nawzajem;
 odnosimy się do siebie z szacunkiem, nie obrażamy, omawiamy pomysł bądź opinię – nie daną
osobę;
 spotkanie będzie rejestrowane, aby zapewnić rzetelność badań, jak najlepsze odwzorowanie Państwa
opinii na dany temat. Opinie te zostaną przedstawione w raporcie końcowym, w sposób zbiorczy i
uniemożliwiający przyporządkowanie wypowiedzi do poszczególnych osób. Zapewniam, że mogą
się Państwo wypowiadać w sposób swobodny i szczery;
 ponieważ będziemy rejestrować przebieg spotkania, proszę o zabieranie głosu pojedynczo;
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
14
 dzisiaj moją rolą będzie poprowadzenie dyskusji w taki sposób, aby każdy z Państwa miał równą
szansę nieskrępowanego wyrażania własnych opinii na omawiane tematy. Następnie na podstawie
tego co dzisiaj Państwo powiedzą sporządzę raport badawczy;
III. Przedstawienie uczestników spotkania
Czas: 10 minut
Moderator: Proszę abyście Państwo się przedstawili: podali imię, szkołę do jakiej uczęszczacie, co
zamierzacie robić po ukończeniu szkoły, jakie są Wasze pasje, zainteresowania. Pomoże to nam lepiej
zrozumieć Wasze opinie.
By zebrać więcej szczegółowych informacji, które pozostaną poufne, poproszę Państwa o wypełnienie
krótkiej ankiety (asystent moderatora rozdaje krótkie kwestionariusze, kiedy są już wypełnione, zbiera je): te
informacje będą dla nas ważne przy analizie rezultatów z naszego spotkania.
IV. Pytania wstępne
Czas: 10 minut
I. Potencjał miasta
Moderator: Jeżeli Słupsk byłby człowiekiem to… (formuła otwarta)
II. Miejsce młodzieży
Moderator: Wyobraźcie sobie, że zgłasza się do Was przedsiębiorca, który prosi o pomoc w realizacji
inwestycji. Inwestor chce, abyście stworzyli miejsce, do którego z chęcią uczęszczaliby Wasi rówieśnicy.
- Co to mogłoby być?
- Czym charakteryzowało by się to miejsce? Co czyniłoby je wyjątkowym i atrakcyjnym?
V. Miasto Słupsk w różnych obszarach
Czas: 35 minut
III. Mocne i słabe strony Słupska (tabela, uproszczony SWOT)
Moderator: Proszę sobie wyobrazić, że mają Państwo zareklamować obcokrajowcom bądź mieszkańcom
innych zakątków Polski, Słupsk jako miejsce do życia, o czym Państwo wspomnieliby w pierwszej
kolejności, a co chcieliby Państwo wstydliwie przemilczeć?
IV. Ocena gminy
1. Moderator: Otrzymują Państwo tabliczki z różnymi obszarami, na które można podzielić miasto, są
to: jakość życia, zielona gospodarka, natura w mieście / przestrzeń publiczna,
mobilność i zrównoważony transport Waszym zadaniem będzie
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
15
uporządkowanie obszaru od najlepiej zorganizowanego (Waszym zdaniem) do najgorzej
zorganizowanego. Wartości jakie temu towarzyszą to 1 dla najgorszego i 7 dla najlepszego. Pod
tabliczką możecie dopisać 3 argumenty, które uzasadniają Waszą decyzję.
(możliwe pytania uszczegóławiające, Moderator wyłapuje jednocześnie 2 rzeczy i zapisuje na
flipach: kryteria jakimi kierują się uczestnicy oceniając usługę; plusy/dobre rzeczy oraz
minusy/problemy, o których wspominają uczestnicy)
2. Moderator: Gdybyście zostali poproszeni o to, aby w ciągu dwóch lat poprawić, któryś z
wymienionych obszarów, przy jednoczesnej swobodzie wykorzystania bezzwrotnej pożyczki na
dowolny cel, to w jakim kierunku rozwijalibyście miasto? Który obszar byście rozwinęli?
W co byście zainwestowali? Dlaczego?
VI. Prawo do miasta
Czas: 20 minut
V. Prawo do miasta, elementy współzarządzania (praca na flipie, sylwetka)
- Jak Państwo widzą swoje prawa i obowiązki jako mieszkańców?
- Jakie mogą być kompetencje mieszkańca, ich rola?
- Jakie są i powinny być kompetencje poszczególnych organów: prezydenta, rady miasta, organizacji
pozarządowych?
- Czy brakuje jakiś elementów wspomagających współzarządzanie?
- Jaka jest pozycja Waszej grupy w tym? Gdzie jest Wasze miejsce?
- Jak oceniacie jakość dialogu z władzami samorządowymi?
VII. Słupsk 2022 - perspektywy
Czas: 25 minut
1. Moderator: Wyobraźcie sobie Słupsk w 2022 roku. Jakim był by człowiekiem? Czym by się
charakteryzował?
2. Moderator: Jakim miastem miałby być Słupsk w 2022 roku?
- Jaka będzie rola/ znaczenie mieszkańców i mieszkanek, jakie będą ich prawa i obowiązki, jaki będą mieli
wpływ?
- Czym się powinni zajmować mieszkańcy, jakie powinni mieć wykształcenie? Czy to jest miasto ludzi
młodych? Czym się zajmują?
- W co miasto zainwestowało i inwestuje?
- Na czym jest oparty rozwój miasta? Jakie rodzaje działalności gospodarki, jakie przedsiębiorstwa będą
rozwijały się?
- Jak będzie miejska przestrzeń?
- Jaka jest pozycja Waszej grupy w tym?
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
16
VIII. Podsumowanie
Czas: 10 minut
1. Moderator: Wyobraźcie sobie, że Prezydent miasta ma 5 mln. Na co powinien je wydać, na jakie
działania?
2. Moderator: Biorąc pod uwagę wszystko to, o czym rozmawialiśmy na dzisiejszym spotkaniu, a więc o
jakości życia w Słupsku i jego potencjale, czy mogą Państwo powiedzieć co władze samorządowe mogłyby
uczynić, aby zapewnić Wam wysoką jakość życia w mieście? Czy chcieliby Państwo coś jeszcze dodać?
Dziękuję za uczestnictwo w spotkaniu.
Raport z wnioskami z naszego spotkania będzie dostępny w ciągu najbliższego miesiąca na stronie
internetowej stowarzyszenia: www.inspiruj.org i stronie miasta: www.slupsk.pl. Jeśli chcą Państw otrzymać
powiadomienie o umieszczeniu raportu na stronie, bądź chcą Państwo otrzymać wyniki projektu drogą
mailową prosimy o zostawienie adresu e-mail.
Czas trwania spotkania ogółem 120 minut.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
17