Filozofia kultury - Instytut Filologii Plskiej Kulturoznawstwa

1
……………………………………
pieczątka jednostki organizacyjnej
OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA
ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
CZEŚĆ „A”*
(opis przedmiotu i programu nauczania)
OPIS PRZEDMIOTU
Nazwa przedmiotu
Filozofia kultury
Wydział
Instytut/Katedra
Kierunek
Specjalność/specjalizacja
Poziom kształcenia
Profil
Forma studiów
Rok/semestr
Wydział Humanistyczny
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
kulturoznawstwo
podstawowa
studia pierwszego stopnia
ogólnoakademicki
stacjonarne
2
III
Tytuł /stopień naukowy
(zawodowy).
Imię i nazwisko
prowadzącego przedmiot/
koordynatora przedmiotu
dr Agnieszka Grzelak
Liczba godzin
dydaktycznych
i formy zajęć
Liczba punktów ECTS
Rygory zaliczenia
Typ przedmiotu
Język wykładowy
Przedmioty wprowadzające
i wymagania wstępne
30 (wykład)
2
egzamin
kierunkowy
polski
zaliczenie I roku studiów licencjackich
2
Efekty kierunkowe
STUDENT:
K_W01:opisuje podstawowe elementy
wiedzy dotyczące zakresu oraz miejsca i
roli kulturoznawstwa w obrębie nauk
humanistycznych.
K_W02: definiuje podstawowe terminy z
zakresu
nauk humanistycznych ze
szczególnym
uwzględnieniem
terminologii z zakresu kulturoznawstwa.
K_W08: zna najważniejsze ogniwa
historii
powszechnej i wyjaśnia jej
oddziaływanie na rozwój kultury
europejskiej, zna najważniejsze ogniwa
historii kultury polskiej i jej związki z
kulturą europejską oraz kryteria ich
Efekty
periodyzacji.
kształcenia K_U02: wykorzystuje wiedzę i posługuje
się podstawową terminologią z zakresu
teorii,
historii
kultury,
filozofii,
antropologii,
religioznawstwa,
semiotyki, historii sztuki, folklorystyki,
socjologii
kultury,
nauki
o
komunikowaniu w typowych sytuacjach
zawodowych i społecznych.
K_K01: ma świadomość poziomu swojej
wiedzy, rozumie potrzebę uczenia się,
uczestniczenia w kulturze przez całe
życie.
K_K09:zdaje
sobie
sprawę
z
konieczności integracji wiedzy o kulturze
w budowaniu tożsamości narodowej
oraz rozwijaniu więzi społecznych na
poziomie
lokalnym,
krajowym
i globalnym.
30.09.2015
data
Efekty przedmiotowe
STUDENT:
W01:student
wymienia
podstawowe
filozoficzne teorie kultury i najważniejsze
pojęcia stosowane przez tę dyscyplinę,
określa pojęciowe granice filozofii kultury
oraz identyfikuje i definiuje podstawowe
terminy z zakresu filozofii kultury.
W02:omawia podstawowe koncepcje z
zakresu filozofii kultury oraz podaje autorów
tych koncepcji, potrafi opisać mechanizmy
kulturotwórcze.
W03: ocenia i analizuje różne procesy
kulturotwórcze, zestawia i porównuje różne
modele kultury, wyjaśnia różnice i
podobieństwa tematyczne i metodologiczne
między filozofią kultury a antropologią,
socjologią, etnologią, kulturoznawstwem.
- U01: wykorzystuje wiedzę i posługuje się
podstawową terminologią z zakresu filozofii
kultury w sytuacjach komunikacyjnych
zawodowych i społecznych.
K01:ma
świadomość
swojej
wiedzy
filozoficzno – kulturowej, wykorzystuje ją,
świadomie uczestnicząc w kulturze.
K02: dostrzega znaczenie danego zjawiska
dla filozofii kultury i zna jego wartość w
śródziemnomorskim
dziedzictwie
kulturowym, zdaje sobie sprawę z
konieczności integracji filozofii kultury
w budowaniu
tożsamości
narodowej
oraz rozwijaniu więzi społecznych na
poziomie lokalnym, krajowym i globalnym.
podpis prowadzącego/koordynatora przedmiotu
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Rok akademicki: (2015/2016)Semestr: (zimowy)
Historia filozofii
Nazwa przedmiotu
Wydział Humanistyczny
Wydział
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
Instytut/Katedra
kulturoznawstwo
Kierunek
podstawowa
Specjalność/specjalizacja
wykład
Opisywana forma zajęć
Liczba godzin dydaktycznych 30
Tytuł /stopień naukowy
dr Agnieszka Grzelak
3
(zawodowy).
Imię i nazwisko
prowadzącego zajęcia
Treści programowe realizowane podczas zajęć
Podczas cotygodniowych zajęć (2h/tyg.) realizowane są następujące treści:
1. Wprowadzenie – czym jest filozofia kultury? Związki z kulturoznawstwem, etnologią, antropologią,
socjologią; kształtowanie się i nazwy dyscypliny.
2. Spór między naturalizmem a kulturalizmem (starożytne - sofiści, Platon, cynicy - i średniowieczne
rozróżnienie między physei a thesei).
3. A. Gehlena koncepcja braku jako źródła kultury: Mangelwesen, O. Marquardahomo compensator;
koncepcja socjobiologów.
4. Filozofia kultury wobec opozycji kultura: natura (kultura jako wyobcowanie: J. J. Rousseau
koncepcja hommesauwage; koncepcja kultury T. Hobbesa).
5. Umoralnienie kultury: I. Kant.
6. Kultura wobec życia (koncepcja A. Schopenhauera i filozofii życia: W. Dilthey, H. Bergson).
7. G. Simmelatragedia kultury, L. Klagesacierpiąca świadomość.
8. F. Nietzschego estetyzacja kultury.
9. O. Spenglera biologizacja kultury.
10. Kultura a cywilizacja (duch w kulturze: W. Hegel; kultura a tożsamość narodowa: Herder i duch
narodowy).
11. K. Marksa baza i nadbudowa; krytyczna teoria społeczeństwa w ujęciu szkoły frankfurckiej.
12. Jedna kultura czy wiele kultur? - M. Webera kulturoznawstwo wolne od wartościowania; rola badań
B. Malinowskiego i powstania antropologii kulturowej dla rozumienia kultury.
13. Postmodernistyczny relatywizm kulturowy; pojęcie enklawy kulturowej, kultury oficjalnej i
peryferyjnej.
14. Utopie kultury: idealne państwo Platona, Nietzschego kultura poza dobrem i złem.
15. Postacie kultury totalitarnej i liberalnej (K. Poppera Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, R.
Rorty’egoironia i miłość).
16. Współczesne ujęcia kultury (kultura po Oświęcimiu to śmietnik – T. Adorno - konsekwencje dla
sztuki i literatury; T. Adorna dialektyka kultury; G. Simmelatragedia kultury, H. Plessnera pytanie o
conditio humana; perspektywy kultury: e-kultura).
17. Polityczność i eros w kulturze (H. Plessner, H. Marcuse).
18. Elita i masa (Ortega y Gasset), kultura masowa i jej mity (A. Kłoskowska), pojęcie globalnej wioski.
19. Modele życia: vitaactiva i vitacontemplativa(H. Arendt), klasa próżniacza (T. Veblen).
20. Czas w kulturze (czas św. Augustyna, fenomenologiczny E. Husserla, wieczny powrót F.
Nietzschego, moi profondBergsona wobec czasu, czas odzyskany M. Prousta).
21. Symbolika pór dnia i roku: czas wielkiego Południa, noc Walpurgii.
22. Historyczność form kultury (moralność i pruderia – M. Scheler, wzory miłości, ethos rycerski – M.
Ossowska, kanony estetyczne).
23. Święto i codzienność (karnawalizacjaM. Bachtina; dionizyjskie i apollińskie F. Nietzschego).
24. Symbolika miasta (R. Caillois, Paryż, mit współczesny; miasto Baudelaire’a - flaneur, eseje G.
Simmela).
25. Symbolika choroby (teza S. Sontag), modliszki (esej R. Caillois).
26. Kształtowanie się mieszczaństwa.Ethos mieszczański (M. Weber).
27. Casus i rola inteligencji w kulturze. Ethos inteligencki.
28. Przemiany pojęcia sztuki i artysty.
29. Postrzeganie śmierci w kulturze.
30. Podsumowanie: czym jest kultura – lustrem Natury, odbiciem świata idei, ogrodem nauk i sztuk,
dialogiem, tekstem, kłączem, rekwizytornią konwencji, różnicą i powtórzeniem, mechanizmem
kozła ofiarnego? – o epistemologicznych, ontologicznych i artystycznych konsekwencjach różnych
metafor kultury.
wykład
Metody dydaktyczne
egzamin
Metody i kryteria oceniania
obecność
Rygor zaliczenia
4
1. Buczyńska – Garewicz H., Metafizyczne rozważania o czasie. Idea
Literatura podstawowa
Literatura uzupełniająca
czasu w filozofii i literaturze, Kraków 2003, tu roz.: Zagadka czasu,
Południe, Noc.
2. Caillois R., Odpowiedzialność i styl, wybór M. Żurowski, wstęp J.
Błoński, tu: Paryż – mit współczesny oraz Modliszka, przeł. K.
Dolatowska.
3. Co to jest filozofia kultury?, pod red. Z. Rosińskiej i J. Michalik,
Warszawa 2006, tu: Z. Rosińska, Wstęp, A. Kołakowski, Filozofia
kultury i kulturalizm.
4. Czas w kulturze, wybór, oprac. i wstęp A. Zajączkowski, Warszawa
1988.
5. Czerwiński M., Profile kultury, Warszawa 1980, tu: Casus
inteligencji.
6. Filozofia. Podstawowe pytania, pod red E. Martena i H.
Schnädelbacha, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1995. Tu: roz.
Kultura, s. 550 – 587.
7. Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. M.
Kurecka i W. Wirpsza (dowolne wydanie), tu: Istota i znaczenie
zabawy jako zjawiska kulturowego (do s. 39 – Święta powaga w
zabawie).
8. Konersmann R., Filozofia kultury. Wprowadzenie, przeł. K.
Krzemieniowa, Warszawa 2009.
9. Marquard O., Przyczynek do analiz teraźniejszości, w: tenże,
Apologia przypadkowości, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994.
10.
Picht G., Odwaga utopii, Warszawa 1981.
11.
Scheler M., O zjawisku tragiczności, w: Arystoteles, Hume i
Scheler o tragedii i tragiczności, oprac. W. Tatarkiewicz.
12.
Strategie śmierci – formy umierania. Świadectwa literackie i
kulturoznawcze, red. W. J. Burszta, Warszawa 2004.
1. Antropologia kultury – antropologa literatury, pod red. E.
Kosowskiej, A. Gomóły, E. Jaworskiego, Katowice 2007, tu: M.
Szubert, Choroba jako przedmiot kulturowego dyskursu.
2. Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu nowoczesności, Toruń 1995.
3. Tenże, Płynne czasy. Życie w epoce niepewności, przeł. M.
Żakowski, Warszawa 2007.
4. Tenże, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, przeł. E. Klekot,
Warszawa 2000.
5. Dziemidok B., O komizmie (wybrane fragmenty).
6. Gellner E., Postmodernizm, rozum i religia, przeł. M. Kowalczuk,
Warszawa 1997.
7. Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. M.
Kurecka i W. Wirpsza (dowolne wydanie), tu: Istota i znaczenie
zabawy jako zjawiska kulturowego (do s. 39 – Święta powaga w
zabawie).
8. Kultura i tragiczność, pod red. K. Łukaszewicza i D. Wolskiej,
Wrocław 2002. Tu: D. Wolska, Kultura i tragiczność. Słowo
wstępne oraz G. Simmel, Pojęcie i tragedia kultury.
9. Michalski K., Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka
Nietzschego, Kraków 2007, tu: Esej VIII. Wieczna miłość.
10. Morawski S., Niewdzięczne rysowanie mapy. O postmodernie i
kryzysie kultury, Toruń 1999.
11.Osęka A., Mitologie artysty, Warszawa 1975.
12.Simmel G., Filozofia kultury. Wybór esejów, przeł. W. Kunicki,
Kraków 2007.
13.Simmel G., Mentalność mieszkańców wielkich miast, w: tenże, Most
i drzwi. Wybór esejów, przeł. M.Łukasiewicz, Warszawa 2006.
5
30.09.2015
data
podpis prowadzącego daną formę zajęć
30.09.2015
data
podpis koordynatora przedmiotu
CZĘŚĆ „B”
(opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia)
Opis sposobu realizowania i sprawdzania efektów kształcenia dla przedmiotu
z odniesieniem do form zajęć i sprawdzianów
Efekty kształcenia a forma zajęć
Metody oceniania efektów kształcenia
Efekty kształcenia dla **
kierunku
przedmiotu
K_W01
K_W02
K_W08
K_U02
K_K01
K_K09
W01
W02
W03
U01
K01
K02
Forma zajęć
W
W
W
W
W
W
Metody oceniania***
egzamin
egzamin
egzamin
egzamin
egzamin
egzamin
Efekty kształcenia
dla przedmiotu
W01
W02
W03
U01
K01
K02
30.09.2015
data
30.09.2015
data
podpis prowadzącego daną formę zajęć
podpis koordynatora przedmiotu