Próba wędrownicza podstawy – zalacznik 5

Próba wędrownicza
od podstaw
Autor: pwd. Piotr Kucharczyk
Osiągając odpowiedni wiek harcerski staje przed Tobą wyzwanie w postaci próby wędrowniczej. Brak opisanych
zasad i wielość interpretacji metodyki wędrowniczej sprawiały, że podchodziłeś do niej z dużą rezerwą. Postanowiłem więc przybliżyć Ci istotę wędrownictwa, opisać sposób doboru opiekuna oraz wyjaśnić podstawowe zasady konstrukcji własnej próby.
Istota wędrownictwa
Kiedy osiągasz wiek lat szesnastu,
w Twojej drodze harcerskiej przychodzi czas
na zmiany. Jesteś już prawdopodobnie
ukształtowanym harcerzem/harcerką, posiadasz swój system wartości, który stale
kształtujesz. Po wyjściu z wieku, w którym
rodzice czy starsi druhowie mówią Ci co jest
w porządku a co nie, zaczynasz samodzielnie
poszukiwać swojego miejsca w otaczającym
Cię świecie. Zapewne już od jakiegoś czasu
miewasz chwile, kiedy się zastanawiasz, jaki/jaka naprawdę jestem, jak postrzegają Cię
inni ludzie, jakie pole działania masz przyjąć
za swoje. Zaczynasz powoli układać wizję
swojego przyszłego życia. Takie przemyślenia
nie są niczym innym jak wędrówką. To właśnie o takim wędrownictwie traktuje harcerstwo. Nie jest ono tylko podgrupą w harcerstwie odznaczającą się fajnym naramiennikiem, lecz jest ruchem i ideą pozwalającą
właśnie takiemu człowiekowi jak Ty na
kształtowanie swojego wkraczania w dorosłość. Ten trudny etap staje się łatwiejszy,
kiedy jest on wspierany przez innych ludzi Twoich rówieśników i przyjaciół. W ten sposób grupa wędrowników może dzielić się ze
sobą swoimi przemyśleniami, problemami,
doświadczeniami, może być paczką na dobre
i na złe.
Opiekun próby
Każdy wędrownik, rozpoczynając swoją
próbę, obiera sobie opiekuna. Jest to zazwyczaj osoba starsza, bardziej doświadczona
życiowo, z którą masz dobry kontakt na tyle,
by móc się jej zwierzyć ze swoich problemów. Zadaniem opiekuna jest poznanie Ciebie i pomoc w zmaganiach ze swoimi myślami - jest on współtowarzyszem Twojej wędrówki. Według ideału opiekun próby, to
przyjaciel do którego możesz zwrócić się
z każdym problemem, nie tylko w kwestii
harcerstwa. Harcerzem się jest cały czas i cały
czas łączy się je z życiem codziennym, więc
i codzienne problemy stają się problemami
harcerskimi.
Charakterystyczną cechą wędrowników
jest niepokój twórczy i stałe dążenie do odkrywania nowych horyzontów, nie tylko
w rozumieniu harcerskim, ale na każdej
płaszczyźnie życia: harcerstwa, ludzi, szkoły,
rodziny, sfery uczuć, kontaktów społecznych
etc. Czasem Twoim opiekunem próby staje
się osoba inna niż ta zapisana w karcie próby.
Bywa tak, że los zsyła na Twoją drogę ludzi,
którzy pomagają Ci zmierzyć się z jakimś
wyzwaniem, czy bezpośrednio pomagając
wykonać jakąś pracę, czy służąc radą, czy
nawet mankietem w który chcesz się komuś
wypłakać. Taki człowiek staje się więc także
Twoim opiekunem próby, jeżeli kieruje
Twoje dążenia w myśl idei harcerskiej. Mając
u boku taką osobę, wędrownik przemierza
odmęty codziennego życia, odkrywając w
sobie i w innych nowe cechy. Zaczyna spostrzegać nowe wymiary życia społecznego,
poznaje ludzi, buduje swoje opinie opierając
się o system wartości.
Na czym oprzeć swoją próbę?
Znakiem charakteryzującym grupę wędrowników, jest wędrownicza watra. Jest to
płomień oparty na skautowym stosie (długo
palącym się). Symbolika watry określa kierunek dążeń wędrownika.
Trzy płomienie symbolizują:
- Siłę ducha - czyli cechy osobowe wędrownika: jego sposób bycia, kształtowania
swojej świadomości, podejścia do życia codziennego, zmagania się z przeciwnościami
losu, poszukiwania odpowiedzi na zadawane sobie pytania.
- Siłę rozumu - czyli działanie wędrownika
na rzecz poszerzania swojego rozumienia
otaczającego świata jak np. szukanie w różnych materiałach, książkach, innych źródłach, które pozwolą dotrzeć do prawdy
życiowej.
- Siłę ciała - czyli dbałość o swoje ciało nie
tylko poprzez sport, czy zdrowy styl życia,
ale także unikanie używek, które szkodzą
organizmowi. Człowiek został stworzony
na obraz i podobieństwo Boga, więc powinien mieć szacunek do własnego ciała i
dbać o ten dar należycie niczym o świątynie
w której się przecież znajduje nasz duch...
Jak to mówi przysłowie: w zdrowym ciele
zdrowy duch.
Płomienie mają swe źródło w trzech polanach dającym im energię, które symbolizują:
- Służbę - czyli czynną postawę wobec otoczenia, stałą gotowość do niesienia pomocy
i świadczenia o pożyteczności harcerzy
wśród innych ludzi. Każdy wędrownik poszukuje swojego stałego pola służby. Może
to być hobby, wolontariat, forma aktywności zawodowej. Nie zapominajmy, że nie
zależnie od wykonywanej pracy, jesteśmy
malutkimi trybikami machiny, które spełniają
swoje małe, ale ważne zadanie.
- Szukanie swojego miejsca w społeczeństwie - czyli próba znalezienia odpowiedniej dla siebie grupy społecznej, w której
będziemy dobrze się czuli i mogli dążyć do
rozwoju. Jest to także poszukiwanie miejsca, które umożliwi wykorzystywanie swoich umiejętności np. poprzez wybór szkoły
kształcącej w kierunku odpowiadającym
naszym predyspozycjom.
- Praca nad sobą - czyli nieustanne dążenie
do wyzbycia się swoich słabości i zwalczenia wad. Człowiek składa się nie tylko ze
słabości i wad. Posiada także swoje pozytywne cechy, które powinien pielęgnować
i rozwijać tak, aby mogły one być pożytkiem dla bliźnich.
Zielone tło naramiennika symbolizuje
pozytywność w dążeniach do doskonałości,
a także oparcie się o harcerstwo, które ma
być pomocą w tych dążeniach.
Budowanie próby
Kiedy już wiesz na czym polega wędrownictwo, i znasz kierunki dążeń wędrownika, możesz przystąpić do konstruowania
swojej próby. Najprostszym sposobem jej
konstruowania jest analiza siebie. W wolnej
chwili weź kartkę i długopis i zrób nic innego
niż tabelkę. W jednej kolumnie wypisz swoje
wady a w drugiej zalety. Najłatwiej Ci będzie,
jeżeli będziesz ich poszukiwać wspomagając
się symboliką watry. Spośród tych cech które
wypisałeś/-aś wybierz te, które Twoim zdaniem są najistotniejsze: wady, które sprawiają
Ci najwięcej kłopotu a zalety, które mają stosunkowo duży potencjał do zrobienia czegoś
dobrego.
Kiedy już zdecydujesz nad czym chcesz
popracować, pomyśl nad formą pracy nad
daną cechą. Pamiętaj, że forma musi być
ograniczona czasowo tak, aby można było
stwierdzić postęp nad wybraną cechą. Wiadomo, że czasem trzeba poświęcić parę ładnych lat lub nawet całe życie, aby się wyzbyć
swojej słabości. Wystarczy więc, że podejmiesz konkretne działanie nad wybraną cechą. Musisz więc obrać sobie jakąś formę
pracy, która jest wymierna. Aby nie zawalić
sprawy przyda Ci się także w zadaniu odrobinka systemu motywacyjnego. Np. stwierdzasz, że masz problem z systematycznością.
Ustal sobie więc zadanie, które będzie wymagało od Ciebie systematyczności. Aby go nie
zawalić, załóż sobie, że za każde odstępstwo
od przyjętego zadania robisz rzecz, której nie
lubisz.. Z tego przykładu można więc utworzyć zadanie: przez okres próby będę prowadził/
prowadziła dziennik spraw do załatwienia. Za
każdą niewykonaną sprawę pozmywam naczynia.
Takie zadanie spełnia więc wymagania pracy
nad cechą: jest formą pracy nad niesystematycznością (dziennik), jest wymierne (przez
okres próby), posiada system motywacyjny
(zmywanie naczyń). Jest to przykładowe zadanie. W sposób analogiczny można ułożyć
coś w kierunku pracy nad inną cechą.
W próbie wędrowniczej należy także
uwzględnić bardzo ważną rzecz, jaką jest
wyczyn.
Wyczyn jest czymś, co stoi na granicy
możliwości wędrownika, czyli sprawi trudność w wykonaniu a po jego wykonaniu
przebije pewną barierę. Np. zadanie: przejdę
100 km. Spełnia ono symbolikę watry (siłę
ciała). Tak naprawdę nie wiemy, czy uda nam
się wykonać to zadanie, przechodząc 100 km.
Liczy się chęć postawienia sobie wyzwania.
Jeżeli nie uda się przejść tego dystansu, to
trudno. Ważne, że się próbowało a teraz się
wie na ile nas stać. Z drugiej strony, jeżeli uda
się sprostać temu wyzwaniu, to jakże wielka
satysfakcja z niego płynie. Niezależnie więc
od wyniku wykonania zadania wzbogaci ono
nas o pewne doświadczenie: satysfakcję z
wykonanego wyzwania, lub poznanie swoich
możliwości.
Każda próba także powinna zawierać zadanie zgłębiające wiedzę lub doświadczenie
wędrownika o harcerstwie. W próbie powinno się znaleźć zadanie, które będzie wymagało docieknięcia i zinterpretowania lub odkrycia jakiejś prawdy harcerskiej lub wędrowniczej. Np. może być to przeprowadzenie zajęć
na temat idei harcerstwa lub wędrownictwa w
charakterystycznej dla wędrowników formie,
lub np. napisanie artykułu o bohaterze z
historii harcerstwa.
Nawet ten poradnik jest owocem zadania
próby wędrowniczej.
Podsumowanie
Aby skutecznie skonstruować swoją próbę należy po pierwsze dowiedzieć się na
czym polega idea wędrownictwa. Następnie
należy znaleźć sobie odpowiedniego opiekuna próby. Kolejnym krokiem jest wspólna
analiza Twoich cech, wybór form pracy nad
nimi w oparciu o wyznaczniki wędrowniczej
watry. Później pozostaje wykonywanie zadań,
dochodzenie do wniosków, poszukiwanie,
doświadczanie... w końcu podsumowanie
wraz z opiekunem próby.
W przypadku pomyślności we wszystkich
wymienionych etapach pozostaje oczekiwanie
na nadanie naramiennika i tym samym na
włączenie do grona pełnoprawnych wędrowników w drużynie.