„Chory Człowiek (Europy)” i morze – koncepcje rozwoju i działania

dr Piotr Nykiel
Uniwersytet Jagielloński
„Chory Człowiek (Europy)” i morze – koncepcje rozwoju i działania floty
osmańskiej na początku XX wieku
Abdülhamid II odziedziczył siły morskie uchodzące pod względem liczebności za
trzecie na świecie, ale na skutek porażki w wojnie z Rosją (1877-78) zmuszony był zepchnąć
flotę na drugi plan i zająć się pilną odbudową wojsk lądowych. Jego okręty przez 30 lat nie
opuszczały Stambułu, co odbiło się fatalnie na ich stanie technicznym i poziomie wyszkolenia
załóg.
Przed Mehmedem V stanęło więc zadanie odbudowania sił morskich. O pomoc
merytoryczną Turcy zwrócili się do Londynu, który w latach 1909-14 wysłał do Stambułu
trzy kolejne misje ekspertów. Różnice kulturowe i rozbieżności co do koncepcji rozwoju floty
sprawiły, że współpraca między stronami nie układała się harmonijnie. Znaczącą rolę
odegrała tu też nieszczerość brytyjskich intencji, wyraźny konflikt interesów oraz świadoma
dywersyfikacja dostaw uzbrojenia i zagranicznych ekspertów, stosowana przez Turków.
Mimo całkowitego nieprzygotowania, zarówno podczas wojen bałkańskich, jak i w
okresie Wielkiej Wojny flota osmańska wywiązała się z powierzonych jej zadań zaskakująco
dobrze.