Nr wniosku: 150357, nr raportu: 7239. Kierownik (z rap.): prof. Piotr

Nr wniosku: 150357, nr raportu: 7239. Kierownik (z rap.): prof. Piotr Mikołaj Jargusz
Viatoris szuka domu. Między Wschodem i Zachodem (2011 -2014)
W symbolu domu mistycy widzieli arkę, ogród, naczynie mądrości. Inni dostrzegali w nim analogię z ludzkim ciałem,
dopatrywali się relacji: ciało-myśl-życie. Ideą projektu było skonstruowanie artystycznego mostu pomiędzy Wschodem i
Zachodem (sam artysta mówi o sobie: "Myslę po zachodniemu ale czuję po wschodniemu. I tak stoję okrakiem między
Wschodem i Zachodem. A moje obrazy razem ze mną"). Zaplanowany na wiele lat projekt był pretekstem dla ważnych
przemyśleń na temat granic własnych doświadczeń, kulturowego stanu posiadania, pytaniem o centrum przestrzeni
prywatnej, o fundament. Dla Brunona Schulca takim centrum przestrzeni prywatnej było łóżko w rodzinnym domu miejsce, w którym zachodzi przejście ze świata jawy w swiat snu, a więc ze świata przestrzeni uporządkowanej do
labiryntu przestrzeni prywatnej, przeżywanej w sposób skrajnie subiektywny. Dla autora projektu krakowskiego malarza
prof. Piotra Jargusza dom jest miejscem poszukiwania proporcji między tym, co własne a cudze, ważne a nieważne,
pretekstem malowania opowieści o codzienności, punktem wyjscia w szukaniu prywatnej mitologii.
Obrazy, namalowane farbą drukarską na pakunkowym papierze, artysta prezentował w otwartej przestrzeni miast i wsi.
Kleił je na ulicznych słupach ogłoszeniowych, płotach, murach, drzewach, pozostawiał w miejscach zamieszkanych, ale
także opuszczonych. Rodzinne korzenie i dotychczasowe twórcze doświadczenia zadecydowały o wyborze przestrzeni
geograficzno-historycznej rozpiętej pomiędzy Warszawą, Teremiskami w Puszczy Białowieskiej, syberyjskim
Tiumeniem/Talicą i Jartarką (tam zesłana po Powstaniu Styczniowym rodzina artysty przeżyła 60 lat), a stolicą Niemiec
Berlinem. Powstało ponad 300 obrazów tworzonych w oddzielnych cyklach i dedykowanych każdemu z miejsc
peregrynmacji. Prace zaistniały w świadomości odbiorców Warszawy ( 22.04.- 7.05.2012), Teremisek
( 7.- 21.06.2012), Moskwy, Talicy i Jartarskiego (27.08.- 8.09.2012) oraz Berlina (21.08 - 26.08. 2013), przy czym,
podane daty oznaczają granice czasowe akcji rozklejania prac; same obrazy wisiały znacznie dłużej, niektóre wiszą do
dzis. Na przykład w Teremiskach obrazy podarowane przez artystę mieszkańcom pozostały na zawsze w ich domostwach,
składając się na unikatową w skali Polski wiejską kolekcję malarstwa współczesnego.
Równolegle artysta prowadził dziennik. Drobiazgowe, raptularzowe wręcz zapiski odkrywają materię codziennosci, którą
artysta od lat ma za główne tworzywo twórcze. Ten "dziennik podróży" (można go też sklasyfikować jako gatunek "eseju
podróżnego") stanowi intymny zapis swiata w skali mikro i swiata w skali makro, dając wgląd w wewnętrzny swiat
malarza, z jego wyznaniem wiary. Wyłania się z niego Piotr Jargusz - artysta totalny, ale w równym stopniu anonimowy
przechodzień, ot, jeden z milionów Viatorisów.
Uniwersalny temat (Viatoris to tyleż Wędrowiec, Uciekinier, Zdobywca, co Człowiek w drodze), łączący wątki wędrówki
"z przymusu" (wygnania), drogi jako źródła przemiany, tożsamości "stającej się", spotkania Innego, metafizyki - wyraża
się w malowanych gwałtownie figuratywnych obrazach o dużym formacie i mocnej ekspresji. Nietypowa jest nie tylko
forma prezentacji prac (wystawianie w rozproszeniu oryginałów obrazów w sposób praktyczne skazujący je na
unicestwienie przez słońce, deszcz, czas...), ale także rodzaj relacji z odbiorcą; rozdawanie z ręki do ręki druków ulotnych
towarzyszących akcjom, prowokowanie rozmów przy obrazie, czy wykorzystywanie "lotnej formuły" wykładu - tekstu
napisanego wczesniej przez historyka sztuki prof. Rafała Solewskiego - wydrukowanego i powielonego w dużej liczbie
egzemplarzy, a potem rozpowszechnianego w miejscu prowadzenia akcji (pozostawianego w domach u ludzi, w sklepie,
na Uniwersytecie Powszechnym, przystanku autobusowym, w karczmie, w wiejskim teatrze). Na potrzeby odbiorców
akcji powstały cztery takie eseje-wykłady historyka sztuki prof UP Rafała Solewskiego - efekt spotkania artysty z
krytykiem sztuki. Teksty te nie tylko stanowiły ważne wprowadzenie widza w kontakt ze sztuką Piotra Jargusza, ale też
skupiały się na socjologicznej obserwacji nietypowych warunków odbioru i recepcji tej sztuki.
Publikacja wieńcząca projekt "Viatoris" to 400-stonicowa książka zawierająca, z jednej strony eseje podróżne prof. Piotra
Jargusza,
z drugiej strony (dosłownie, bo książka jest rzeczywiscie dwustronna) eseje-wykłady prof. Rafała Solewskiego, wraz z
dokumentacją fotograficzną poszczególnych akcji artystycznych.
Zarówno dokumentacja fotograficzna, jak wykłady zostały zdigitalizowane i umieszczone w Bibliotece Cyfrowej
Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie / Repozytorium /.
Powstał też półgodzinny dokumentalny zapis filmowy projektu. Realizatorzy Iwona Meus -Jargusz (reżyser) i Marek
Gajczak (operator) towarzyszyli artyscie z kamerą na wszystkich etapach projektu. Film ujawnia kulisy powstawania
kolejnych cykli obrazów w pracowniach artysty, czego z racji braku miejsca, nie ma w dokumentacji fortograficznej
zamieszczonej w książce. Zainteresowanie prezentacją filmu wyraziły m.in. Uniwersytet Powszechny im. Jana Józefa
Lipskiego w Teremiskach, Fundacja Edukacyjna Jacka Kuronia oraz Fundacja Ruski Mir w Krakowie. Na film czeka też
wspólnota polska na Syberii w Talicy.
Artysta zapowiada kontynuację projektu. Kolejne odsłony planuje w 2015 roku w Wilnie i Kijowie. Dokumentacja:
piotrjargusz.pl :
Warszawa:
Nr wniosku: 150357, nr raportu: 7239. Kierownik (z rap.): prof. Piotr Mikołaj Jargusz
http://pbc.up.krakow.pl/Content/2764
Teremiski
http://pbc.up.krakow.pl/Content/3381/index.html
Rosja
http://pbc.up.krakow.pl/Content/3280/index.html
Berlin
http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/doccontent?id=3887&from=FBC