FUNDACJA Salvatti.pl: Nie ma już Greka ani

FUNDACJA Salvatti.pl: Nie ma już Greka ani Żyda (Kol 3,11) – debata
Uprzedzenia rasowe i konflikty między grupami etnicznymi wynikają przede wszystkim z walki o
dobra, niekoniecznie tylko materialne. Religia może te konflikty znacząco potęgować,. To była
najważniejsza konkluzja debaty Nie ma już Żyda ani Greka - czy religia pomaga przezwyciężyć
uprzedzenia rasowe, zorganizowanej przez Pallotyńską Fundację Misyjną Salvatti.pl w
warszawskiej klubokawiarni „Mam ochotę”,
21 marca 2011
r.
Punktem wyjścia do dyskusji stała się myśl Blaise’a Pascala, który mówił, że „ludzie nigdy z
takim przekonaniem i z taką radością nie angażują się w czynienie zła, jak wówczas, gdy czynią
to z pobudek religijnych”. Prelegenci podkreślali, że podobnie jest z angażowaniem się w dobro.
Kontekst debaty wyznaczyły też nie tylko ostatnie publikacje nt. Żydów w Polsce i konfliktu
między światem islamu a tzw. Zachodnią cywilizacją, ale także wciąż żywa pamięć o krwawych
walkach między plemionami Tutsi i Hutu w Rwandzie, nazywanych, największym po
Holokauście, ludobójstwem XX w. W gronie prelegentów zasiedli Dr Kinga Wysieńska, politolog
i socjolog, Ryszard Montusiewicz, wieloletni korespondent polskich mediów na Bliskim
Wschodzie oraz Dariusz Rosiak, dziennikarz, autor niedawno wydanej książki „Żar. Oddech
Afryki”.
Dariusz Rosiak, autor licznych reportaży z Afryki zauważył, że do narastania antagonizmów
między Hutu i Tutsi przyczynili się biali kolonizatorzy w tym też misjonarze, którzy podkreślali
różnice między rolniczym plemieniem Hutu, a arystokratycznymi Tutsi. To właśnie misjonarze
zmienili układ społeczny pomiędzy Tutsi a Hutu na różnicę rasowe - mówił Dariusz Rosiak. Po
odzyskaniu niepodległości Kościół zaczął wspierać większość Hutu stając się częścią
establishmentu państwowego. Podzas wojny w 1994 r. mamy mało danych o roli Kościoła, ale
znamy świadectwa o tym, że byli księża, którzy wydawali swoich wiernych na rzeź i tacy, którzy
z nimi szli na śmierć. Przykład Rwandy pokazuje, jak religia może doprowadzić do zaognienia
konfliktu rasowego - podsumował Rosiak.
1/4
FUNDACJA Salvatti.pl: Nie ma już Greka ani Żyda (Kol 3,11) – debata
Drugim krajem, w którym według Dariusza Rosiaka, religia zaognia konflikt rasowy to Sudan. W
tym kraju w konflikcie między muzułmańską północą a chrześcijańskim południem chodzi o
wszystko: o ropę, władzę, bogactwa naturalne. Fakt, że na południu Sudanu mieszkają
chrześcijanie jest kolejnym argumentem dla muzułmańskiej północy, aby tamtych mieszkańców
traktować jako obywateli drugiej kategorii i uwierzytelnić przemoc wobec nich - wyjaśniał
dziennikarz.
Natomiast w konflikcie w Irlandii Północnej religia jest zupełnie na drugim planie - według
dziennikarza Rzeczpospolitej. Jest to walka o władzę. Niemniej jednak podtekst wyznaniowy
pojawia sie w tym konflikcie jako wytłumaczenie wykluczenia.
Ryszard Montusiewicz opowiadając o swoich doświadczeniach, zdobytych przez 11 lat pobytu
w Izraelu na misjach rodzin, stwierdził, że niejednokrotnie religia współtworzy konflikty. Pobudki
religijne są bowiem niezwykle silnym bodźcem do działania w tych społecznościach, w których
religia jest fundamentem poczucia tożsamości. Tak jest w wypadku muzułmanów i Żydów. Tylko antropologia chrześcijańska, ze swoim orędziem miłosierdzia, według której każdy
człowiek nosi w sobie obraz Boga, może być czynnikiem, który potrafi zniwelować nietolerancję
rasową – podkreślał Ryszard Montusiewicz. Istotne jest jednak nie odprawianie rytuałów
religijnych, ale autentyczna wiara w Jezusa Chrystusa.
2/4
FUNDACJA Salvatti.pl: Nie ma już Greka ani Żyda (Kol 3,11) – debata
Dr Wysieńska wyjaśniła, że wszyscy ludzie łatwo ulegają uprzedzeniom i stereotypom,
ponieważ mają tendencję do upraszczania rzeczywistości, żeby lepiej się w niej poruszać. Bo
zamiast chaosu wolimy pewność. Kategoryzowanie innych ma więc podstawy ewolucyjne.
Szczególnie mocno to się uwidacznia, kiedy różne grupy muszą walczyć o tzw. zasoby, czyli o
pozycję społeczną czy dostęp do dóbr. W odniesieniu do człowieka pojęcie „rasa” jest nie
uprawnione, bo genetycznie wcale nie różnimy się od siebie znacząco. W socjologii taki termin
nie istnieje – wyjaśniła dr Wysieńska. Tym bardziej powinniśmy dojrzewać do tego, by
poszanowanie godności drugiego człowieka miało dla nas większe znaczenie niż walka o
zasoby lub lęk przed ich utraceniem.
Debata była organizowana w związku z Międzynarodowym Dniem Walki z Dyskryminacją
Rasową, który ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Święto obchodzone jest
21 marca. Tego dnia, roku 1960, w Sharperville (RPA) w pokojowej demonstracji przeciwko
przepisom przepustkowym apartheidu policjanci zastrzelili 69 osób, które brały udział w niej
udział. W rezolucji proklamującej obchody Dnia (rezolucja 2142 (XXI)) Zgromadzenie Ogólne
wezwało międzynarodową społeczność do podwojenia wysiłków na rzecz eliminacji wszelkich
form dyskryminacji rasowej.
Uczestnicy:
Ryszard Montusiewicz - dziennikarz radiowy i prasowy, publicysta, komentator telewizyjny,
wieloletni korespondent polskich mediów na Bliskim Wschodzie (Katolicka Agencja
Informacyjna, Radio Watykańskie, Informacyjna Agencja Prasowa, Polskie Radio, różne
periodyki), polonista, edytor, tłumacz. Były wykładowca UMCS, KUL, Inst. Dziennikarstwa im.
M. Wańkowicza w Lublinie. Redaktor Naczelny Polskiego Radia Lublin, członek Komitetu
Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem.
3/4
FUNDACJA Salvatti.pl: Nie ma już Greka ani Żyda (Kol 3,11) – debata
Dariusz Rosiak - dziennikarz Rzeczpospolitej i radiowej Trójki, gdzie prowadzi audycję:
„Raport o stanie świata”. Autor wielu reportaży z Afryki, pisanych głównie w czasie projektu
„Trójka przekracza granice”. Autor książki pt. „Żar. Oddech Afryki“.
Kinga Wysieńska - politolog i socjolog, doktor nauk humanistycznych w zakresie socjologii i
psychologii społecznej, wykładowca w Collegium Civitas w Warszawie. Wykładała i prowadziła
badania w wielu uniwersytetach polskich i zagranicznych. Autorka publikacji z dziedziny metod
eksperymentalnych, sieciowych i statusowych mechanizmów powstawania nierówności
społecznych oraz raportów dotyczących między innymi dyskryminacji obcokrajowców w Polsce
Monika Mostowska
4/4