Informacja - WIOŚ Białystok

Transkrypt

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku
Delegatura w Łomży
Dział Monitoringu Środowiska
18-402 Łomża, ul. Akademicka 20
tel. (86) 218-21-69; fax: 218-28-93; e-mail:[email protected]
Informacja
Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska w Białymstoku
o stanie środowiska na terenie powiatu kolneńskiego
za rok 2012
Łomża, grudzień 2012
WIOŚ Białystok
Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska
w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu kolneńskiego w roku 2012
Spis treści:
Wstęp........................................................................................................................3
1. Stan czystości i ochrona wód....................................................................................4
1.1.
1.2.
1.3.
.
1.4.
Presje- Źródła zanieczyszczenia wód ……….........................................................4
Stan - Ocena jakości wód powierzchniowych...................................................12
Przeciwdziałania – Działalność kontrolna…......................................................15
Wody podziemne.............................................................................................18
2. Powietrze...............................................................................................................19
2.1.
2.2.
2.3.
Presje - Emisja zanieczyszczeń do powietrza ……..…………………........................19
Stan - Monitoring imisji....................................................................................20
Przeciwdziałania – Działalność kontrolna …….................................................22
3. Gospodarka odpadami...........................................................................................24
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
Presje- Ilość wytworzonych odpadów.....………………………..…......................…...25
Stan - Składowiska odpadów…….......………………………….........................….……..25
Stan – Odpady niebezpieczne..........................................................................26
Reakcje – działalność kontrolna..............…………………….............................….…27
4. Promieniowanie elektromagnetyczne /PEM/………..………..……....................……..…30
4.1.
4.2.
4.3.
Presje – Źródła emisji PEM……………………………………............................……..……30
Stan – Pomiary kontrolne PEM……………………………..........................………………31
Przeciwdziałania……….................................................................................……32
5. Hałas.......................................................................................................................33
5.1.
Hałas przemysłowy...........................................................................................33
6. Ochrona środowiska przed poważnymi awariami..................................................33
7. Działalność kontrolna WIOŚ...................................................................................34
2
WIOŚ Białystok
Charakterystyka powiatu – dane GUS
3
Powiat kolneński, (pow. 939,73 km , zajmujący 4,66% woj.
podlaskiego) leży w zachodniej części województwa
podlaskiego, na terenie "Zielonych Płuc Polski". Pod względem
geograficznym są to tereny położone na Wysoczyźnie
Koleńskiej, która jest częścią Niziny Północnopodlaskiej. Przez
powiat przebiegają ważne szlaki komunikacyjne. Gminę i
miasto Stawiski przecina obciążona bardzo dużym ruchem
tranzytowym
droga krajowa nr 61 Warszawa-ŁomżaAugustów, prowadząca do przejść granicznych z Litwą. Przez
miasto i gminę Kolno oraz gminę Mały Płock przebiega droga
krajowa nr 63 Kolno - Pisz – Węgorzewo, będąca szlakiem
turystyki samochodowej wiodącym z centrum Polski na
Pojezierze Mazurskie. Główny układ sieci hydrograficznej stanowi rzeka Pisa wraz ze swoimi największymi
dopływami tj. Rybnicą, Rudną, Wincentą i Skrodą z Łabną i Dzierzbią oraz Kanał Turośl. Na terenie powiatu
występuje zbiornik czwartorzędowych wód podziemnych zaliczany do głównych zbiorników wód podziemnych
2
w Polsce, wymagający szczególnej ochrony. Jest to Sandr Kurpie – pow. całkowita 2180 km , szacunkowe
3
zasoby dyspozycyjne – 300 tys. m /d. Natomiast obszar Wysoczyzny Kolneńskiej zaliczony został do terenów o
ograniczonych zasobach wód podziemnych. Z udokumentowanych złóż surowców mineralnych występują tu
kruszywa naturalne, piaski i żwiry. W strukturze obszarowej największy odsetek zajmują gleby słabe V i VI klasy
bonitacyjnej (29,8%). Użytki rolne stanowią 73,43% powierzchni ogólnej powiatu, z czego 62,5% to grunty orne.
2
Na terenie powiatu położone są kompleksy leśne o powierzchni 179,72 km , co stanowi 17% pow. powiatu.
Największe kompleksy leśne występują na terenie gminy Turośl, gdzie dominują lasy iglaste.
Uwarunkowania naturalne powodują, że powiat kolneński dzisiaj zalicza się do powiatów o najniższych
dochodach
i
wydatkach
na
1
mieszkańca.
Struktura administracyjna i ludność
Powiat kolneński podzielony jest administracyjnie na 5 gmin i wyodrębnione miasto Kolno. Na terenie powiatu
znajdują się dwa miasta tj. Kolno (gmina miejska) i Stawiski (gmina miejsko-wiejska), 4 gminy wiejskie
(Grabowo, Kolno, Mały Płock i Turośl) oraz 162 sołectwa. Największa z gmin w powiecie to gmina wiejska
Kolno, a najmniejsza jest gmina Grabowo. Liczba ludności ogółem w roku 2012 wynosiła 39 928. Tereny
wiejskie zamieszkuje około 67 % mieszkańców powiatu (24 545 osób), natomiast w miastach mieszka pozostałe
2
33 % mieszkańców (14 445 osób). Gęstość zaludnienia na terenie powiatu nie jest duża (43 os. /km ) i jest
2
znacznie mniejsza niż średnia wojewódzka 59 os./km . Najmniejsze zasiedlenie jest na terenie gminy Turośl 26
2
os./km .
Powiat kolneński – dane GUS, 2012
Jednostka terytorialna
Powierzchnia [ km2]
Powiat kolneński
Kolno – miasto (1)
Ludność [osoby]
940
39928
25
10679
Grabowo – gmina (2)
129
3668
Kolno – gmina (2)
281
8876
Mały Płock – gmina (2)
140
5031
Stawiski - gm. miejsko- wiejska(3)
166
6464
13
2410
Stawiski - obszar wiejski(5)
153
4054
Turośl – gmina (2)
199
5210
Stawiski - miasto(4)
3
WIOŚ Białystok
Atrakcje przyrodnicze
Obszar powiatu kolneńskiego odznacza się dużym stopniem naturalności szaty roślinnej, bioróżnorodnością,
bogactwem flory i fauny. Wg danych GUS tereny objęte różnymi formami ochrony prawnej zajmują ponad 22%
całkowitej powierzchni powiatu (21079,4 ha). Do największych należą : Rezerwat Ciemny Kąt – 126 ha (gm.
Turośl) i Rezerwat „Dzierzbia” -71,8 ha (gm. Stawiski). W powiecie występuje również 39 pomników przyrody,
z czego najwięcej bo 28 w gminie Mały Płock. Zgodnie z tworzoną europejską siecią obszarów specjalnej
ochrony ptaków Natura 2000 – 3514 ha z terenu Gminy Turośl i Gminy Kolno jest włączone w obszar „Puszcza
Piska”.
Ponadto znaczna, południowo-zachodnia część powiatu (20 879 ha) objęta jest
Obszarem Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi.
Obszar ten, o powierzchni obejmującej 48 994 ha (20879 ha na terenie powiatu
kolneńskiego), obejmuje zachodnią część Doliny Dolnej Narwi oraz rozciągającą się
od niej na północ część rozległej Równiny Kurpiowskiej. Od wschodu graniczy z
Wysoczyzną Kolneńską i Parkiem Krajobrazowym Doliny Narwi, zaś od zachodu
dochodzi do granicy województwa podlaskiego. Dolina Narwi na tym obszarze charakteryzuje się stromymi
zboczami. Można w niej wydzielić dwa poziomy: zalewowy łąkowy i piaszczysty z wydmami, najczęściej
zalesiony. Równina Kurpiowska to rozległy sandr na południowym przedpolu Pojezierza Mazurskiego,
poprzecinany dolinami niewielkich rzek. Jej płaski, równinny krajobraz urozmaicają wydmowe wzgórza.
Najliczniej występują w międzyrzeczach Pisy, Szkwy i Rozogi, gdzie teren wznosi się 100 -150 m n.p.m. i opada
łagodnie w kierunku południowym. Doliny rzek są tu płaskie, szerokie, a w ich obrębie dominują łąki kośne i
pastwiska. Melioracji uniknęła tylko dolina Pisy, zachowując naturalny charakter rzeki nizinnej z licznymi
meandrami i starorzeczami. Wzdłuż Pisy ciągną się lasy i otwarte, podmokłe terasy zalewowe, wykorzystywane
głównie jako łąki. Równinę Kurpiowską porastała pierwotnie Puszcza Zielona (Kurpiowska). Obecnie, lasy nie
stanowią już zwartego kompleksu jak kiedyś, lecz są porozcinane siecią pól, łąk i dolin rzecznych. Na
omawianym OCK lasy dominują powierzchniowo, zajmując ponad 17 000 ha.
Płynąca przez obszary rolniczo-leśne rzeka Pisa , z licznymi zakolami, starorzeczami i wydmowymi wyspami jest
znanym, turystycznym szlakiem wodnym łączącym Jeziora Mazurskie z Narwią.
"Mokradła Kolneńskie i Kurpiowskie" to obszar Natura 2000 PLH200020 - specjalny obszar ochrony siedlisk
(Dyrektywa Siedliskowa) obejmujący 1446,6 ha o charakterze dyspersyjnym, obejmujący 15 rozrzuconych po
Wysoczyźnie Kolneńskiej i Równinie Kurpiowskiej obiektów o charakterze mokradłowym, wśród których
znajdują się: fragment doliny rzeki Rybnicy, trzy niewielkie jeziora dystroficzne oraz kilkanaście zagłębień
wypełnionych torfami przejściowymi i wysokimi. Najcenniejszym obiektem na terenie całego obszaru jest
pełniąca funkcję ważnego korytarza ekologicznego dolina rzeki Rybnicy. Jej szczególną cechą jest meandrujące,
nieregulowane koryto, miejscami rozgałęziające się na kilka odnóg, powiązanych ze sobą siecią drobnych,
anastomozujących połączeń i kanałów. Występują tu także zakola i starorzecza z otwartą tonią wodną lub
porośnięte helofitami. Wysoki, utrzymujący się cały sezon poziom wody w dolinie warunkuje bardzo dobre
uwilgotnienie zalegających tu złóż organicznych.
1. Stan czystości i ochrona wód
1.1.
Presje - Źródła zanieczyszczeń wód
Dominujące presje wywierane przez człowieka na środowisko wodne to:
- pobór wód na różne cele;
- wprowadzanie do wód zanieczyszczeń wraz ze ściekami komunalnymi, przemysłowymi oraz wodami
pochłodniczymi;
- wprowadzanie do wód zanieczyszczeń ze źródeł rolniczych (nieprawidłowe nawożenie, brak skanalizowania
terenów wiejskich, hodowlane fermy wielkotowarowe);
4
WIOŚ Białystok
- zmiany morfologiczne i hydrologiczne wynikające z inwestycji w dziedzinie regulacji rzek (melioracje), czy
energetyki.
Pobór i zużycie wody
W 2012 roku w powiecie kolneńskim pobrano na potrzeby gospodarki narodowej i ludności 1495,4
3
dam wody (dane GUS). W 2012 roku najwięcej wody w powiecie zużyto na eksploatację sieci wodociągowej
(935,5 dam3), prawie o połowę mniej wody zużyto w przemyśle (410 dam3). Zużycie wody w rolnictwie i
3
leśnictwie było w 2012 roku niewielkie (62dam ) i znacznie się wahało w kolejnych latach.
Najwyższe zużycie wody na cele przemysłowe i eksploatację sieci wodociągowej występowało w
samym Kolnie, gdzie sieć wodociągowa i przemysł są najlepiej rozwinięte, w stosunku do pozostałych
miejscowości powiatu. Stanowiły one odpowiednio 100% (przemysł) i 30% (eksploatacja sieci) zużycia w całym
powiecie kolneńskim . Na cele rolnicze i leśne w 2012 roku najwyższe było zużycie wody w gminie Turośl
(26dam3).
Powiat kolneński
ogółem
rolnictwo i
leśnictwo
przemysł
eksploatacja sieci
wodociągowej
1 495,4
410
62
1 023,4
Kolno (1)
714,5
410
0
304,5
Grabowo (2)
107,2
0
0
107,2
Kolno (2)
248,8
0
9
239,8
88,0
0
0
88,0
257,9
0
0
257,9
Mały Płock (2)
Stawiski (3)
Stawiski - miasto (4)
Stawiski - obszar wiejski (5)
Turośl (2)
58,4
0
0
58,4
199,5
0
0
199,5
79,0
0
53
26,0
Zagadnienia związane z zaopatrzeniem w wodę
realizowane są indywidualnie przez poszczególne
jednostki samorządu lokalnego z ujęć głębinowych
poprzez
lokalną,
najczęściej
gminną
sieć
wodociągową. W okresie minionego 10-lecia
długość sieci wodociągowej systematycznie rosła i
w 2012 roku wynosiła 459,8 km.
posiada gmina
Kolno, a najkrótszą , zaledwie
5,9km – gmina Turośl.
5
Najdłuższą sieć
WIOŚ Białystok
Wodociągi - długość czynnej sieci rozdzielczej w km – dane GUS
2006
Powiat kolneński
2007
2008
2009
2010
2011
2012
358,0
374,3
375,3
410,7
446,1
446,1
459,8
Kolno (1)
23,8
23,8
23,8
23,8
24,4
24,4
26,2
Grabowo (2)
78,5
82,4
82,4
82,4
82,4
82,4
82,4
114,4
114,4
114,4
147,5
159,1
159,1
159,1
Mały Płock (2)
50,1
62,5
62,5
62,8
85,8
85,8
93,3
Stawiski (3)
86,5
86,5
86,5
88,5
88,5
88,5
92,9
10,1
10,1
10,1
11,5
11,5
11,5
11,5
76,4
76,4
76,4
77,0
77,0
77,0
81,4
4,7
4,7
5,7
5,7
5,9
5,9
5,9
Kolno (2)
Turośl (2)
Według danych GUS w 2012 roku tylko 66,3 % ludności powiatu miało dostęp do czynnej sieci wodociągowej.
Biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców, najwięcej osób korzysta z wodociągów w Kolnie (98,5%), nieco mniej w
mieście Stawiski – 85,4% , Stawiski- obszar wiejski -65%, gminie Mały Płock – 61,6% i w gminie Kolno (61,2%).
Tylko niewiele ponad połowa mieszkańców ma dostęp do wodociągów w gminie Grabowo (55,5%) Najmniejszy
procent ludności korzysta z wodociągu w gminie Turośl – 13,4%.
Ludność korzystająca z sieci wodociągowej w osobach - dane GUS
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Powiat kolneński
24894
25023
25073
25511
25729
26402
26471
Kolno - miasto
10577
10518
10427
10371
10324
10496
10517
Grabowo - gmina
1935
1974
1971
1955
1948
2019
2036
Kolno - gmina
4753
4713
4734
5209
5207
5424
5429
Mały Płock - gmina
2434
2630
2652
2690
3016
3043
3099
Stawiski miasto i gmina
4732
4715
4675
4662
4603
4736
4693
Stawiski - miasto
2078
2070
2054
2042
2007
2085
2059
Stawiski - obszar wiejski
2654
2645
2621
2620
2596
2651
2634
463
473
614
624
631
684
697
Turośl - gmina
Emisja ścieków
dam 3
Ścieki odprowadzane do wód i oczyszczane w pow. kolneńskim
- dane GUS
W
2012r.
z
terenu
powiatu
800,0
kolneńskiego odprowadzono do wód lub do
600,0
ziemi łącznie 678 dam ścieków komunalnych i
400,0
przemysłowych wymagających oczyszczenia, z
200,0
czego 100% oczyszczono (GUS,2012).
3
0,0
2003
2004
2005
2006
2007
ścieki odprowadzane ogółem
2008
2009
2010
2011
2012
ścieki oczyszczane razem
Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczenia, odprowadzane do wód lub do
ziemi w pow. kolneńskim
w latach 2003-2012 - dane GUS
800
Wszystkie ścieki oczyszczane są sposobem
biologicznym, a
podwyższonym
700
37%
jest oczyszczane z
usuwaniem
biogenów
dam 3
600
(związków azotu i fosforu), co przyczynia się do
500
400
300
ograniczenia
200
100
0
2003
2004
ocz. mechanicznie
2005
2006
ocz. biologicznie
2007
2008
2009
2010
ocz. z podw. us. biogenów
2011
2012
nieoczyszczane
6
antropopresji
na
środowisko
WIOŚ Białystok
wodne. Dotyczy to oczywiście tylko terenów
skanalizowanych. W powiecie kolneńskim sieć
kanalizacyjna jest niestety znacznie krótsza od
sieci
wodociągowej. Jednak w roku 2012
nastąpił zauważalny wzrost długości tej sieci.
Sieć kanalizacyjna w Kolnie powiększyła swoją
długość o 25,8 km w porównaniu z rokiem
2011.
Najdłuższą sieć kanalizacyjną w powiecie mają miasta: Kolno i Stawiski, natomiast gmina wiejska – Kolno jest
całkowicie nieskanalizowana.
Kanalizacja - długość czynnej sieci kanalizacyjnej w km - dane GUS
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Powiat kolneński
33,0
33,0
32,0
32,4
32,4
32,4
58,2
Kolno (1)
10,2
10,2
10,2
10,2
10,2
10,2
36,3
Grabowo (2)
5,2
5,2
5,2
5,2
5,2
5,2
5,2
Kolno (2)
1,0
1,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Mały Płock (2)
1,2
1,2
1,2
1,2
1,2
1,2
1,2
Stawiski (3)
9,6
9,6
9,6
10,0
10,0
10,0
10,0
9,6
9,6
9,6
10,0
10,0
10,0
10,0
Turośl (2)
5,8
5,8
5,8
5,8
5,8
5,8
5,8
Kanalizacja
obsługuje
zaledwie
27,3%
mieszkańców powiatu kolneńskiego i są to
głównie mieszkańcy Kolna i Stawisk. (dane
GUS za 2012r).
Kanalizacja - ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w osobach – dane GUS
2007
Powiat kolneński
Kolno - miasto
Grabowo - gmina
Kolno -gmina
2008
2009
2010
2011
2012
10 121
10 118
10 073
10 015
10 296
10 883
6809
6752
6730
6701
6821
7 430
666
665
657
654
678
680
71
0
0
0
0
0
131
131
131
131
132
131
Stawiski miasto i gmina
1970
1955
1940
1907
1981
1 956
Stawiski - miasto
1970
1955
1940
1907
1981
1 956
Turośl - gmina
0
0
0
0
0
0
474
615
615
622
684
686
7
WIOŚ Białystok
Wszystkie miejscowości gminne w powiecie kolneńskim posiadają oczyszczalnie ścieków. Jednak ze
względu na słabo rozbudowaną sieć kanalizacyjną, głównie na terenach wiejskich, znaczna ilość
ścieków
gromadzona jest w nie zawsze dokładnie uszczelnionych lub wcale nieuszczelnionych szambach. Ponadto cześć
nieczystości wywożona jest na łąki, pola lub wylewana do rowów, skąd trafia do środowiska wodnego
przyczyniając się często do wzrostu zagrożenia sanitarnego, wywołanego obecnością w wodzie mikroflory
jelitowej świadczącej o kontakcie wody z fekaliami lub ściekami.
W 2012 roku, wg danych GUS, w powiecie kolneńskim funkcjonowało 6 oczyszczalni w tym: 5
oczyszczalni ścieków komunalnych i 1 przemysłowa. Łączna przepustowość oczyszczalni komunalnych i
3
przemysłowych w 2012 roku wyniosła 3 850 m /dobę, z czego 74% stanowiła przepustowość 2 oczyszczalni
(komunalnej i przemysłowej) zlokalizowanych na terenie Kolna (GUS,2012). Wszystkie oczyszczalnie to
oczyszczalnie mechaniczno –biologiczne, w tym oczyszczalnia komunalna w Kolnie posiada podwyższony stopień
usuwania substancji biogennych. Oczyszczalnie obsługują ok. 28% mieszkańców powiatu.
Powiat kolneński
Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków - dane GUS
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
10 819
10 818
10 836
10 504
10 481
10 543
11 300
Kolno -miasto
6398
6418
6426
6478
6486
6510
7 258
Grabowo - gmina
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1 000
480
480
480
105
105
105
105
2400
2400
2400
2391
2350
2341
2 350
541
520
530
530
540
587
587
Stawiski - miasto
Turośl - gmina
Wszystkie oczyszczalnie odprowadzają ścieki do wód powierzchniowych. Odbiornikiem największej ilości ścieków
w powiecie jest rzeka Łabna. 70 % ścieków komunalnych oczyszczonych w powiecie kolneńskim odprowadza do
Łabny oczyszczalnia miejska w Kolnie, około 23% odprowadzają 2 oczyszczalnie komunalne położone w zlewni
Skrody: w Grabowie i Stawiskach, a pozostałe niecałe 7% odprowadzają łącznie 2 mniejsze oczyszczalnie
komunalne o niedużej przepustowości -oczyszczalnia w Małym Płocku (do rzeki Cetny) i w Turośli (do Kanału
Turośl). Zestawienie oczyszczalni wraz z wynikami prowadzonych w 2012 roku kontroli zawiera podrozdział
„Przeciwdziałania – działalność kontrolna”).
Ścieki komunalne w 2012 roku w dam3/rok- dane GUS
oczyszczane łącznie z wodami
infiltracyjnymi i ściekami
dowożonymi
odprowadzane ogółem
oczyszczane razem
Powiat kolneński
358
408
358
Kolno - miasto
250
271
250
34
36
34
7
10
7
Stawiski - miasto
50
73
50
Turośl - gmina
17
18
17
Grabowo - gmina
8
WIOŚ Białystok
Ładunki zanieczyszczeń odprowadzane ze ściekami komunalnymi do wód powierzchniowych są znaczne i w
minionym okresie
podobnym
utrzymują się na
poziomie.
Przeważający
procent zanieczyszczeń trafia do Łabny
ze
ściekami
odprowadzanymi
z
oczyszczalni miejskiej w Kolnie. Ładunki
odprowadzone
stanowiły,
w
z
tej
oczyszczalni
ogólnym
ładunku
ze
ściekami
odprowadzonym
komunalnymi w powiecie : 48% w
zakresie BZT5, 61,3 % w zakresie ChZT i
69% w zakresie zawiesiny (dane GUS za
2012r.).
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach komunalnych po oczyszczeniu w latach 2011 - 2012 - dane GUS
BZT5
ChZT
[kg/rok]
zawiesina
[kg/rok]
[kg/rok]
2011
2012
2011
2012
2011
2012
Powiat kolneński
2001
1626
19389
16323
4491
3927
Kolno - miasto
1048
786
9822
10006
2868
2710
Grabowo - gmina
121
216
1726
1826
203
250
123
128
761
626
292
156
Stawiski - miasto
469
394
5796
3066
662
431
Turośl
240
102
1284
799
466
380
Do rzek trafia również znaczny ładunek
związków biogennych, głównie związków
azotu. Widoczne na wykresie ładunki stężeń
azotu i fosforu pokazują dane
tylko z
oczyszczalni komunalnej w Kolnie. Na skutek
prawnego
zwolnienia
mniejszych
oczyszczalni od roku 2005 z badania tych
związków w oczyszczanych ściekach, w
powiecie
kolneńskim obowiązek badania
związków biogennych ma tylko oczyszczalnia komunalna w Kolnie. Taki zapis prawny spowodował zaprzestanie
przez zarządzających mniejszymi oczyszczalniami strącania w oczyszczanych ściekach związków biogennych.
Może się to odbić bardzo niekorzystnie na jakości wód do których ścieki oczyszczane są odprowadzane,
szczególnie w przypadku jeżeli odbiornikiem ścieków są cieki o niewielkim przepływie. Prowadzona w
poprzednich latach polityka ochrony wód poprzez nakładanie na oczyszczalnie obowiązku redukcji biogenów
zaowocowała wyraźnym spadkiem stężeń, głównie związków fosforu, we wszystkich badanych przez WIOŚ
9
WIOŚ Białystok
rzekach. Przez wiele lat fosforany były jednym z głównych wskaźników obniżających jakość wód do wartości
pozaklasowych, ostatnio ich stężenia przeważnie nie przekraczają granic I i II klasy czystości.
obowiązujące obecnie
Niestety
regulacje prawne, w tym również „samokontrola” podmiotów emitujących
zanieczyszczenia do środowiska, mogą doprowadzić do powrotu problemu z utrzymaniem dobrej jakości wód.
Ilość ścieków przemysłowych odprowadzanych i oczyszczanych w powiecie kolneńskim w ostatnich latach
3
utrzymuje się na podobnym poziomie. W roku 2012 odprowadzonych było 344 dam , z czego oczyszczono 320
3
3
dam . Pozostałe 22 dam to wody chłodnicze nie wymagające oczyszczania (GUS,2012). Ujęte w ewidencji GUS
ścieki przemysłowe na terenie powiatu powstają w 100% w Kolnie i są oczyszczane z biologicznie.
Jednostka
terytorialna
Ścieki przemysłowe oczyszczane razem w dam3 - dane GUS
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Powiat kolneński
219
237
267
288
360
382
361
367
356
344
Kolno - miasto
219
237
267
288
360
382
361
367
356
344
Wzrastają również ładunki zanieczyszczeń odprowadzane do Łabny ze ściekami przemysłowymi, głównie w
zakresie ChZT i azotu ogólnego. (GUS,2012). W latach 2008-2012 bardzo wysokie były odprowadzane do wód
ładunki jonów chlorków i siarczanów.
BZT5
ChZT
zawiesina
azot ogólny
fosfor ogólny
chlorki i
siarczany
[kg/rok]
[kg/rok]
[kg/rok]
[kg/rok]
[kg/rok]
[kg/rok]
Powiat kolneński
3 721
15 449
4 753
2 112
538
156 247
Kolno - miasto
3 721
15 449
4 753
2 112
538
156 247
W latach 2004 - 2011 można zauważyć ciągły wzrost
ładunku zanieczyszczeń w zakresie chemicznego
zapotrzebowania tlenu. Natomiast w 2012r. ładunek
ChZT w porównaniu z rokiem 2011 zmniejszył się o
połowę.
Od 2007 roku wzrastał również w odprowadzanych do
wód ściekach przemysłowych ładunek azotu ogólnego.
Od roku 2010 jego wielkość utrzymuje się na
podobnym poziomie.
10
WIOŚ Białystok
Od roku 2008 do wód powierzchniowych w
powiecie kolneńskim
odprowadzany jest bardzo
duży ładunek siarczanów i chlorków.
Osady ściekowe
Niekorzystnym „ubocznym” zjawiskiem związanym z procesem oczyszczania ścieków jest powstawanie na
oczyszczalniach osadów ściekowych. W powiecie kolneńskim w ostatnich latach zmalała ilość osadów z
oczyszczalni przemysłowych, natomiast ilość
osadów na oczyszczalniach komunalnych od
2005 roku utrzymuje się na podobnym
poziomie. W
2012 roku było to 173 tony
osadów z oczyszczalni komunalnych, z czego
80,3% powstało na oczyszczalni komunalnej w
Kolnie
(GUS,2012).
Z
kontroli
przeprowadzonej za rok 2010 na oczyszczalni
miejskiej w Kolnie wynika, że osady ściekowe
są kompostowane, wytworzony kompost będzie magazynowany czasowo na terenie oczyszczalni ścieków (max.
do 12 miesięcy), a następnie, po uprzednich badaniach, będzie przekazywany rolnikom do nawożenia gleby.
Na oczyszczalni przemysłowej powstało łącznie 198 ton osadów. Osad z tej oczyszczalni w całości wykorzystany
został w rolnictwie (198 ton) (GUS,2012).
Osady ściekowe z oczyszczalni komunalnych ogółem w Mg- dane GUS
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Powiat kolneński
243
233
238
247
207
173
Kolno -miasto
195
192
191
194
167
139
Grabowo - gmina
7
8
8
8
10
9
5
5
5
5
5
4
36
26
19
25
23
19
0
2
15
15
2
2
Stawiski - miasto
Turośl - gmina
Osady przemysłowe ogółem w Mg – dane GUS
Powiat kolneński
241
224
224
188
193
198
Kolno - miasto
241
224
224
188
193
198
Poza oczyszczalniami w powiecie kolneńskim nie ma punktowych zrzutów zanieczyszczeń. Niekorzystny wpływ
11
WIOŚ Białystok
na jakość wód w rzekach może mieć jednak intensywna hodowla bydła mlecznego w ich zlewniach. W celu
zabezpieczenia
przed
negatywnym
oddziaływaniem
wiele
gospodarstw,
w
wyniku
programów
współfinansowanych przez Unię Europejską, posiada zainstalowane przy oborach zbiorniki na gnojowicę i płyty
obornikowe. Mimo to, w okresie pozawegetacyjnym, w dalszym ciągu gnojowica jest wylewana na łąki i pola.
1.2.
Stan – Ocena jakości wód powierzchniowych
Cieki płynące na terenie powiatu kolneńskiego to głównie Pisa i jej największe dopływy Skroda oraz Kanał
Turośl. Największym ciekiem wodnym powiatu jest Pisa. Pisa jest odbiornikiem ścieków komunalnych i
przemysłowych z Pisza oraz spływów zanieczyszczeń z terenów wykorzystywanych rolniczo i turystycznie. Na
terenie woj. podlaskiego nie ma bezpośrednich zrzutów zanieczyszczeń do Pisy. Główne miejscowości, które
oddziaływują na czystość wód powierzchniowych poprzez zrzut ścieków z oczyszczalni to: Kolno – do Łabny,
Stawiski do Skrody, Grabowo do Dzierzbi, Turośl do Kanału Turośl i Mały Płock do Cetny – dopływu Narwi. Na
terenie powiatu brak jest naturalnych zbiorników wód powierzchniowych.
W związku z wprowadzeniem przepisów prawnych mających na celu dostosowanie prawodawstwa
polskiego do wymogów Unii Europejskiej, zasady badań i oceny jakości wód powierzchniowych uległy istotnej
zmianie. W roku 2011 wprowadzono nowe rozporządzenie służące ocenie stanu wód.
Ogólna klasyfikacja wód
Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji
priorytetowych (Dz. U. 2011 nr 257 poz. 1545.)
Punkty monitoringowe ustanawiane są na zamknięciach jednostek, wyznaczonych przez Krajowy Zarząd
Gospodarki Wodnej, zwanych Jednolitymi Częściami Wód (JCW). Monitoring JCW prowadzi się w sposób
umożliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności elementów jakości i
parametrów wskaźnikowych dla elementów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i
chemicznych.
W 2012 roku, na terenie powiatu kolneńskiego, badaniami w ramach monitoringu wód
powierzchniowych objęto:
- Łabnę w punkcie pomiarowo-kontrolnym Pastorczyk – zlokalizowanym na odcinku
przyujściowym do Skrody – JCW Łabna;
- Pisę na odcinku ujściowym do Narwi, w punkcie Morgowniki. Określenie jakości wody
w tym punkcie (leżącym terenie pow. łomżyńskiego) odnosi się,
zgodnie z nowymi
przepisami, do całej jednolitej części wód (JCW), w znacznej mierze leżącej na terenie
powiatu kolneńskiego – JCW Pisa od Turośli do ujścia.
12
WIOŚ Białystok
Łabna - prawostronny dopływ Skrody, jest jednym z większych jej dopływów. Uchodzi na 17,4 km jej biegu.
2
Długość rzeki wynosi 12,7 km, a powierzchnia zlewni równa jest 60,84 km . Średnia szerokość koryta wynosi
1,3m. Łabna jest rzeką w całości uregulowaną. Jest ona odbiornikiem oczyszczonych ścieków komunalnych i
przemysłowych z Kolna.
Ocena jakości wód Łabny – ppk Pastorczyk – ujście do Skrody
• Ocena stanu ekologicznego. W 2012 roku ocenę biologiczną oparto na wskaźniku fitobentosowym.
Wyliczony dla tego wskaźnika indeks okrzemkowy kwalifikował wodę do III klasy tj. do stanu
umiarkowanego. W latach 2009-2010 wskaźnik ten kwalifikował rzekę do klasy IV tj. stanu słabego. W 2011
roku ocenę biologiczną przeprowadzono na podstawie wartości dwóch wskaźników hydrobiologicznych tj.
indeksu makrofitowego -MIR (roślinności wyższej) oraz wskaźnika makrozoobentosu. Wartość MIR
klasyfikowała wodę do stanu umiarkowanego (III klasa czystości). Niestety drugi wskaźnik oparty o indeksy
organizmów zamieszkujących osady denne kwalifikował rzekę do IV klasy (stan słaby).
W zakresie wskaźników fizykochemicznych w 2010 roku poniżej dopuszczalnej dla dobrego stanu wód
klasyfikacji znajdowały się 3 parametry: tlen rozpuszczony, azot Kjeldahla i fosfor ogólny. W roku 2012
podobnie jak w 2011 roku poza stan dobry wykraczało już tylko stężenie fosforanów.
Na podstawie parametrów biologicznych i fizykochemicznych łącznie stan ekologiczny oceniono jako
umiarkowany, a więc o klasę lepiej jak w latach 2009 – 2011, kiedy to oceniony był jako stan słaby.
• Ocena stanu chemicznego – W roku 2012, podobnie jak w roku 2011, stan chemiczny oceniono jako
poniżej stanu dobrego ze względu na przekroczenia w zakresie sumy stężeń benzo(g,h,i)perylenu i
indeno(1,2,3-cd) pirenu, wskaźników z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych /WWA/.
• Stan sanitarny rzeki w 2012 roku był zdecydowanie lepszy jak w roku 2011. Średnioroczna ilość bakterii
grupy coli typu fekalnego w 100 ml wynosiła 1710 (w 2011 - 40 131). W roku 2009 było to 110, a w 2010- 1152.
Nadal jednak notowano bardzo wysoką ilość bakterii coli typu ogólnego w miesiącach wiosenno-letnich np. w
maju najbardziej prawdopodobna ilość bakterii coli typu ogólnego w 100 ml wody wyniosła aż 68 930.
Łabna z roku na rok posiada coraz lepsze parametry czystości. Wynika to z dobrego funkcjonowania
oczyszczalni: komunalnej i mleczarskiej w Kolnie oraz ze zdolności rzeki do samooczyszczania się. Nie notuje się
już w rzece przekroczeń dopuszczalnych stężeń tlenu rozpuszczonego i fosforu ogólnego, a także BZT5 i ChZT.
Stężenia związków azotu również nie wykraczają poza wartości dopuszczalne dla stanu dobrego. W 2012 roku,
podobnie jak w roku 2011, zanotowano jednak jeszcze przekroczenie stężenia dopuszczalnego w zakresie
fosforanów. Pozostałe badane wskaźniki fizykochemiczne mieściły się w I i II klasie czystości.
O nagromadzeniu, w latach poprzedzających uruchomienie oczyszczalni, znacznej ilości zanieczyszczeń
(Łabna należała do najbardziej zanieczyszczonych rzek w woj. podlaskim) świadczą jeszcze zanotowane w 2011
roku niekorzystne wartości wskaźnika makrobezkręgowców bentosowych, zamieszkujących osady denne.
Jednak w zakresie wskaźników biologicznych również zanotowano poprawę. Wskaźnik fitobentosu, który w
latach 2009-2010 wskazywał stan słaby, w 2012 roku wskazał stan umiarkowany i zadecydował o poprawie
oceny stanu ekologicznego rzeki. Wskaźniki biologiczne należą do wskaźników pokazujących długofalowy stan
czystości wody.
Rzeka Pisa – punkt w m. Morgowniki
PISA jest prawostronnym dopływem Narwi III-rzędu. Długość całkowita rzeki wynosi 142,2 km (łącznie ze
szlakiem żeglownym Wielkich Jezior Mazurskich), w tym 50,8 km dolnego odcinka rzeki znajduje się na terenie
2
woj. podlaskiego. Powierzchnia całkowita zlewni wynosi 4499,8 km . Obszar części zlewni pod nazwą Puszcza
13
WIOŚ Białystok
Piska (PLB280008) jest obszarem chronionym Natura 2000. Fragment tego obszaru jest położony na terenie
woj. podlaskiego. W zlewni na terenie województwa znajdują się 2 większe dopływy Turośl (Kanał Turośl)
i Skroda.
• Ocena stanu ekologicznego – w 2012 roku klasę elementów biologicznych oceniono na podstawie wszystkich
wymaganych elementów biologicznych tj. fitobentosu (IO), makrofitów (MIR), makrobezkręgowców
bentosowych (MMI) oraz na podstawie nowo wprowadzonego wskaźnika ichtiologicznego. Wskaźnik
fitobentosowy mieścił się w I klasie, wskaźniki: MIR i MMI – sklasyfikowano w II klasie. O obniżeniu klasyfikacji
zadecydował wskaźnik ichtiologiczny EFI kwalifikujący wodę do IV klasy. Wskaźnik ten wykonywany w latach
2011-2012 po raz pierwszy przez wykonawcę zewnętrznego, wymaga jeszcze dopracowania, ponieważ w skali
całego kraju spowodował wyraźnie widoczne obniżenie klasyfikacji wód, nie korelujące z ich stanem
fizykochemicznym i biologicznym mierzonym pozostałymi wskaźnikami.
Średnioroczne wartości wszystkich badanych wskaźników fizykochemicznych mieściły się w klasie
bardzo dobrej i dobrej.
Z powyższych ocen: biologicznej i fizykochemicznej określono słaby stan ekologiczny.
• Ocena stanu chemicznego - stan chemiczny, badany w rozszerzonym zakresie wskaźników, oceniony został
jako poniżej stanu dobrego. O obniżeniu klasyfikacji zadecydowało przekroczenie wartości dopuszczalnych w
zakresie tylko jednego wskaźnika z grupy substancji priorytetowych, tj. sumy benzo(g,h,i)perylenu i
indeno(1,2,3-cd)pirenu.
• STAN WÓD – ze składowej ocen stanu ekologicznego i stanu chemicznego oceniony został jako zły.
• Stan sanitarny - był dobry, średnioroczna ilość bakterii grupy coli typu fekalnego w 100 ml wynosiła 914 i była
jeszcze lepsza jak w roku 2011 - 1 443.
Wnioski:
1. Stan ekologiczny ujściowego odcinka Łabny w 2012 roku po raz pierwszy oceniono
jako umiarkowany (w poprzednich latach był słaby) w 5 stopniowej skali tj. od stanu
bardzo dobrego przez dobry, umiarkowany, słaby do złego. Mimo niskiej klasyfikacji
ogólnej stan czystości Łabny poniżej Kolna poprawia się, co można obserwować po
wyraźnie obniżających się średniorocznych i maksymalnych stężeniach wskaźników
zanieczyszczeń fizykochemicznych. Stan ekologiczny Pisy oceniono natomiast jako
słaby, przy czym zadecydowała o tym wyłącznie wartość nowo wprowadzonego i nie
zweryfikowanego wskaźnika ichtiologicznego.
2. Badania stanu chemicznego przeprowadzone w punkcie Morgowniki na Pisie po raz
kolejny (poprzednio w latach 2008-2009 i w roku 2011), wykazały podwyższone
wartości sumy 2 wskaźników z grupy wielopierścieniowych węglowodorów
aromatycznych (WWA), co wpłynęło na złą ocenę jakości chemicznej wody. Podobnie
złą jakością, ze względu na te same 2 wskaźniki z grupy WWA, charakteryzowała się
woda w Łabnie. Wskaźniki te należące do grupy substancji priorytetowych w
środowisku wodnym mają w prawodawstwie europejskim i krajowym bardzo
rygorystyczne normy. Ze względu na brak jednoznacznie określonych źródeł, z
których przedostają się one do środowiska wodnego, są trudne do wyeliminowania.
14
WIOŚ Białystok
3. Stan sanitarny w Pisie oceniono jako dobry. Umiarkowany, ale zdecydowanie lepszy
jak w roku 2011, był natomiast stan sanitarny Łabny. Jednak w kolejnych latach
notuje
się
tu
w
okresie
wiosenno-letnim
wysokie
wartości
wskaźników
bakteriologicznych, obniżające znacznie ocenę średnioroczną.
4. W 2012 roku nie stwierdzono przypadków zdarzeń o charakterze poważnych awarii
powodujących zanieczyszczenie wód badanych rzek.
1.3.
Przeciwdziałania – Działalność kontrolna
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 22 lipca 2006r w sprawie warunków , jakie należy spełnić przy
wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska
wodnego (Dz.U. nr 137, poz. 984, z późn. zmian.) określa częstotliwość poboru prób ścieków do badań i ich
parametry. Inspektorzy WIOŚ w czasie kontroli prowadzą analizę wyników badania ścieków przedstawioną
przez zarządzającego oczyszczalnią i na tej podstawie określają czy warunki pozwolenia w zakresie ilości i
jakości ścieków zostały dotrzymane.
W powiecie kolneńskim wszystkie ośrodki miejskie i gminne wyposażone są w mechanicznobiologiczne oczyszczalnie ścieków. Oczyszczalnie posiada również największy zakład przemysłowy funkcjonujący
na terenie powiatu tj. Zakład Mleczarski KURPIANKA w Kolnie.
Wykaz źródeł zanieczyszczeń na terenie powiatu kolneńskiego wg danych za 2012 rok.
Lp
Miejscowość,
nazwa zakładu
Uwagi
Typ oczyszczalni
m. Kolno (odbiornik bezpośredni – rz. Łabna
1
Spółdzielnia Mleczarska
mechaniczno-biologiczna,
„MLEKPOL” w Grajewie Zakład
osad czynny, stawy biologiczne
Produkcji Mleczarskiej
„KURPIANKA”
w Kolnie
Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada
pozwolenie zintegrowane ważne do 25.09.2016r.
W roku 2011 dokonano oceny dotrzymywania wielkości
dopuszczalnych zanieczyszczeń odprowadzanych w
ściekach oraz spełniania wymagań dotyczących badań
automonitoringowych. Nie stwierdzono nieprawidłowości.
W dn. 25.05. i 13.06. 2012r. przeprowadzono kontrolę
kompleksową oczyszczalni. Stwierdzono, że zakład
prowadzi
badania
ścieków
wytwarzanych
i
odprowadzanych z obowiązującą częstotliwością. Badania
metali ciężkich w ściekach przeprowadzone zostały 1 x na
rok. W zakresie gospodarki wodno ściekowej nie
stwierdzono nieprawidłowości.
W dn. 22.08. i 31.08.2012r. przeprowadzono kontrolę
interwencyjną w związku z zanieczyszczeniem rz. Łabna.
Stwierdzono
wypienianie
ścieków
w
rowach
cyrkulacyjnych oczyszczalni. Pobrano do badań próbę
ścieków na odpływie z drugiego zbiornika stabilizacyjnego
do rowu oraz próby z rz. Łabna. W badanych ściekach
stwierdzono przekroczenia stężeń wskaźników: zawiesina
ogólna i fosfor ogólny. Wydano zarządzenia pokontrolne.
Prowadzone w 2012r. badania automonitoringowe nie
wykazały przekroczeń stężeń dopuszczalnych
zanieczyszczeń odprowadzanych w ściekach.
15
WIOŚ Białystok
2
Przedsiębiorstwo Energetyki
Cieplnej i Gospodarki WodnoŚciekowej Sp. z o.o. w Kolnie
mechaniczno-biologiczna z
osadem czynnym, komorą
denitryfikacji i nitryfikacji,
zbiornik PIX, symultaniczna
stabilizacja osadu
m. Grabowo – (odbiornik bezpośredni – rz. Muzga dopływ Skrody)
3
Oczyszczalnia gminna
osadem czynnym, układ do
dawkowania PIX( w związku z
nie normowaniem wskaźnika
zanieczyszczeń fosforu ogólnego
stacja dozowania PIX została
wyłączona. Układ do
mechanicznego odwadniania
osadu typu DRAIMAD
pozwolenie wodnoprawne ważne do 08.09 2013r.
W 2011 roku skontrolowano pracę oczyszczalni ścieków za
lata 2006-2010 okresu obowiązywania pozwolenia
wodnoprawnego.
Z przeprowadzonych badań ścieków wynikało, że w
okresie objętym kontrolą została wykonana wymagana
ilość badań, nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych
wartości zanieczyszczeń i minimalnego procentu redukcji
dla wskaźników zanieczyszczeń wymienionych w
pozwoleniu wodnoprawnym. Stwierdzono również , że
urządzenia oczyszczalni są w dobrym stanie
eksploatacyjnym.
Stwierdzone naruszenia i nieprawidłowości:
-zakład nie przedkładał Staroście Kolneńskiemu i
Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska
wyników pomiarów jakości ścieków dopływających na
oczyszczalnie i odpływających z oczyszczalni do rzeki
Łabna
- nie prowadzono badań wody Łabny w zakresie wskaźnika
zanieczyszczeń zawiesiny ogólnej ustalonego w
pozwoleniu wodnoprawnym.
Kontrolowany podmiot pouczono o ciążących na nim
podstawowych obowiązkach wynikających z przepisów
ochrony środowiska i wydano stosowne zarządzenia
pokontrolne. 16.09.2011r. zakład poinformował o
wykonaniu zarządzeń.
Przeprowadzane badania automonitoringowe ścieków
dopływających do oczyszczalni i wprowadzanych do rzeki
Łabny w 2012r, nie wykazały przekroczeń.
pozwolenie wodnoprawne ważne do 28.08.2017r.
W grudniu 2011 roku skontrolowano pracę oczyszczalni
ścieków za okres 07.2009- 07.2011 obowiązywania
pozwolenia wodnoprawnego. Stwierdzono, że:
- oględziny gminnej oczyszczalni ścieków wykazały dobry
stan urządzeń oczyszczalni,
- w badanym okresie została wykonana wymagana ilość
badań prób ścieków i nie stwierdzono przekroczenia
dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń,
- nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnej ilości
odprowadzanych ścieków określonej w pozwoleniu wodno
prawnym,
- gmina nie przekazała do WIOŚ wyników badań ścieków
odprowadzanych z oczyszczalni; wydano zarządzenia
pokontrolne.
Przeprowadzane badania automonitoringowe ścieków
dopływających do oczyszczalni i wprowadzanych do rzeki
Muzgi w 2012r., nie wykazały przekroczeń.
m. Stawiski (odbiornik bezpośredni rz. Dzierzbia)
4
Oczyszczalnia miejska – - Zakład
Gospodarki Komunalnej i
osadem czynnym typu EKOBLOK
Mieszkaniowej
500, komora defosfatacji i
komora nitryfikacji, stawy
hydrobotaniczne, laguna
trzcinowa, poletka osadowe
oraz kompostownik do osadu
16
We wrześniu 2011 roku sprawdzono przestrzeganie
wymagań dotyczących ilości i jakości ścieków
odprowadzanych w okresie 05-06-2010r. do 04-06-2011r.
Stwierdzone naruszenia i nieprawidłowości:
- zakład nie wykonał określonej pozwoleniem
wodnoprawnym ilości badań ścieków dopływających na
oczyszczalnię;
- w okresie od 05.06.2010r. do 04.06.2010r. stwierdzono
przekroczenie dopuszczalnej średniej dobowej ilości
odprowadzanych ścieków.
Wydano
zarządzenia
pokontrolne,
nakazujące
wykonywanie wymaganej ilości badań ścieków
dopływających na oczyszczalnię oraz nie przekraczanie
WIOŚ Białystok
dopuszczalnej
średniej
dobowej
ilości
ścieków
odprowadzanych z oczyszczalni komunalnej w Stawiskach
do środowiska - zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym.
Zakład pismem z 30.12.2011r. zobowiązał się do
wykonania zarządzeń.
W 2012 roku oczyszczalnia nie była kontrolowana.
m. Mały Płock – (odbiornik rz. Cetna)
5
- Zakład Gospodarki
Komunalnej.
mechaniczno-biologiczna typu
Bioblok MU-100 z osadem
czynnym.
W okresie 2011-2012 zakład nie był kontrolowany pod
kątem przestrzegania wymagań określonych w pozwoleniu
wodnoprawnym.
m. Turośl –(odbiornik bezpośredni – rów melioracyjny R48/1 dopływ Kanału Turośl)
6
osadem czynnym . Reaktory
typu BIOVAC, stacja dozowania
PIX, urządzenie DRAIMAD do
W dniach 14.05-28.05. 2013 roku skontrolowano pracę
odwadniania osadu
oczyszczalni ścieków za okres 16.02.2010- 15.02.2013
obowiązywania
pozwolenia
wodnoprawnego.
Stwierdzono, że we wszystkich 3 badanych okresach
rocznych obowiązywania pozwolenia została wykonana
wymagana ilość badań ścieków, nie zostały przekroczone
dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń
określone w pozwoleniu oraz nie została przekroczona
dopuszczalna ilość ścieków odprowadzanych do
środowiska.
Urządzenia
oczyszczalni
pracowały
prawidłowo. Wyłączona jest stacja dozowania PIX (brak
konieczności
badania
biogenów
w
małych
oczyszczalniach).
Stwierdzone nieprawidłowości:
-nieprawidłowe prowadzenie ewidencji jakościowej i
ilościowej wytwarzanych na oczyszczalni odpadów.
- zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów
przekazana do Marszałka Województwa nie ujmuje
wszystkich odpadów z terenu oczyszczalni.
Wydano zarządzenia pokontrolne w celu wyeliminowania
nieprawidłowości.
18,06.2013
roku
podmiot
poinformował o wykonaniu zarządzeń.
Podstawowym działaniem w zakresie ochrony wód jest kontrola nad prawidłowym
działaniem oczyszczalni ścieków i rozbudowa sieci kanalizacyjnej w powiązaniu z siecią
wodociągową. W związku z niewielkim stopniem skanalizowania powiatu, istotną sprawą
jest budowa szczelnych, wybieralnych zbiorników, z zapewnieniem kontrolowanego
wywozu ścieków dla mieszkańców i obiektów nie objętych zbiorowym systemem
oczyszczania ścieków. Pożądanym działaniem gmin byłoby opracowanie pełnej ewidencji
zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków w poszczególnych
gminach oraz wdrożenie harmonogramu wywozu nieczystości płynnych łącznie z
opracowaniem i wdrożeniem systemu kar za niedotrzymanie harmonogramu wywozu.
Na terenie powiatu znajduje się znaczna ilość gospodarstw rolnych o skoncentrowanej
produkcji zwierzęcej, które produkują duże ilości gnojowicy. Nawóz ten niewłaściwie
przechowywany i wykorzystywany stanowi poważne zagrożenie dla czystości wód powierzchniowych
i podziemnych.
17
WIOŚ Białystok
1.4.
Wody podziemne
Wody podziemne są głównym źródłem zaopatrzenia powiatu kolneńskiego w wodę do celów komunalnych i
3
3
przemysłowych. Zużycie wody w powiecie wynosi ok. 1495,4 dam na rok z czego 1023,4 dam (ok.68,4 %)
3
przypada na eksploatację sieci wodociągowej, a 410 dam (27%) zużywa przemysł, na potrzeby rolnictwa i
3
leśnictwa zużywane jest 62 dam (dane GUS, 2012).
Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych systematycznie rośnie. Najwyższe zużycie wody z
wodociągów jest w miastach i gminach: Kolno oraz Stawiski, najniższe zaś w gminie Turośl.
Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych [dam3]- dane GUS
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Powiat kolneński
753,2
775,1
789,6
839,5
922,9
935,5
Kolno - miasto
275,1
271,7
264,2
253,1
256,9
245,9
67,6
89,0
89,4
97,9
99,2
106,6
154,6
161,0
187,8
209,6
225,5
235,5
61,5
68,2
75,0
68,2
74,8
80,1
175,2
168,9
159,0
184,3
242,9
247,4
61,5
48,0
44,2
45,6
53,0
51,7
113,7
120,9
114,8
138,7
189,9
199,7
19,2
16,3
14,2
17,4
23,6
20,0
Grabowo - gmina
Kolno - gmina
Stawiski – miasto i gmina
Turośl - gmina
Monitoring wód podziemnych
■ W ramach krajowej sieci monitoringu wód podziemnych,
Wydzielenie Jednolitych Części Wód Podziemnych (JCWPd) i przeprowadzenie wstępnej oceny ich stanu
zostało dokonane w 2004 roku przez Państwowy Instytut Geologiczny (PIG). Państwowy Instytut Geologiczny,
na zlecenie GIOŚ, prowadzi monitoring jakości wód podziemnych w sieci piezometrów wyznaczonych we
wszystkich JCWPd. W 2009 i w 2011 roku badania prowadzone były w JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem
dobrego stanu wód do 2015 roku. Na terenie województwa podlaskiego, nie wydzielono JCWPd zagrożonych
nie osiągnięciem dobrego stanu ilościowego wód podziemnych do 2015 roku. W 2010 roku PIG przeprowadził
badania
stanu
chemicznego
w
ramach
monitoringu
diagnostycznego
w
pozostałych
JCWPd.
Badania powtórnie wykonano w roku 2012. Monitoring diagnostyczny wód podziemnych na terenie powiatu
kolneńskiego zrealizowany został w dwóch punktach pomiarowych: punkt nr 1675
leżący w Kolnie w
granicach JCWPd nr 33 oraz punkt nr 132 leżący w m. Kozioł również w granicach JCWPd nr 33. Ocenę stanu
chemicznego wody oparto na Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i
sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896). Ujęcie w Kolnie zlokalizowane jest na terenie
zabudowy miejskiej, zwartej, jest to studnia o głębokości stropu 25 m. Wodę w badanym punkcie pomiarowym
zakwalifikowano do klasy III a więc do dobrego stanu chemicznego (klasa od I do III). Większość wskaźników
mieściła się w I i II klasie czystości. Do klasy III kwalifikowało się wyłącznie stężenie tlenu rozpuszczonego.
Drugie badanie dotyczyło wody z ujęcia zlokalizowanego
w miejscowości Kozioł, na terenie
zabudowy wiejskiej, o głębokości stropu 10 m. Woda pobrana z tego ujęcia charakteryzowała się dobrym
18
WIOŚ Białystok
stanem chemicznym. Wszystkie badane wskaźniki mieściły się w I i II klasie czystości, w tym związki organiczne
nie przekraczały granicy I klasy czystości. Wyniki szczegółowe zawarte są na stronie WIOŚ Białystok:
www.wios.bialystok.pl→Publikacje→Wody podziemne.
2. Powietrze
2.1 Presje - Emisja zanieczyszczeń do powietrza
Na terenie powiatu kolneńskiego przeważają niewielkie kotłownie indywidualnych użytkowników oraz
kotłownie instytucji i zakładów rzemieślniczych, zasilane różnymi rodzajami paliwa (gaz, olej opałowy, drewno
oraz węgiel kamienny). Występują również nieliczne podmioty emitujące zanieczyszczenia z procesów
technologicznych – lakiernie, masarnie (komory wędzarnicze).
Do największych obiektów emitujących zanieczyszczenia do powietrza należą:
- Zakład Produkcji Mleczarskiej „Kurpianka” w Kolnie, wchodzący w skład Spółdzielni Mleczarskiej „MLEKPOL”
w Grajewie ,
- Ciepłownia Miejska w Kolnie należąca do PECiGWŚ w Kolnie.
Tabela poniżej przedstawia wielkości emisji zanieczyszczeń gazowych w powiecie kolneńskim w 2012r.:
Emisja zanieczyszczeń gazowych [ t/ rok]
ogółem
ogółem
niezorganizowana
dwutlenek
(bez CO2)
29 251
tlenki azotu
siarki
223
0
85
tlenek
dwutlenek
węgla
węgla
47
91
29 028
metan
0
Emisja zanieczyszczeń z największych zakładów (szczególnie uciążliwych) w powiecie kolneńskim, na
tle województwa podlaskiego, w 2012 roku była niewielka – ok. 5% dla zanieczyszczeń pyłowych i ok. 3% dla
zanieczyszczeń gazowych (bez dwutlenku węgla) – dane GUS.
Emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych w Mg/r. – dane GUS
ogółem
2010
Powiat kolneński
woj. podlaskie
ogółem bez dwutlenku węgla
2011
2012
2010
2011
2012
28 856
25 909
29 251
271
203
223
1 616 560
1 646 078
1 480 002
9 229
9 169
8 029
Emisja zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych w Mg/r. – dane GUS
Powiat kolneński
woj. podlaskie
ogółem
w tym ze spalania paliw
2010
2011
2012
2010
2011
61
50
43
41
44
43
1 096
977
919
819
726
685
19
2012
WIOŚ Białystok
Zanieczyszczenia pyłowe, zatrzymywane w urządzeniach do redukcji zanieczyszczeń, stanowiły w 2012 roku
69% ogółem zanieczyszczeń wytworzonych, natomiast brak jest redukcji zanieczyszczeń gazowych (źródło: dane
GUS).
Emisje zanieczyszczeń z największych zakładów, które przekazały dane za 2012 rok, do Marszałka
Województwa Podlaskiego, przedstawia niżej zamieszczona tabela.
Emisja zanieczyszczeń w roku 2012 [ tony/rok] – dane z bazy Marszałka Województwa
Nazwa zakładu
SO2
NO2
CO
CO2
pył
Benzoapiren
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej i
Gospodarki Wodno - Ściekowej w
Kolnie
35,001
23,35315493
71,62665657
12507,0185
23,9
0,009685038
Spółdzielnia Mleczarska "MLEKPOL" w
Grajewie (kotłownia ZPM KURPIANKA
w Kolnie)
43,349
23,6978924
19,89482192
14760,3624
25,5
0,010048
Spółdzielnia Mieszkaniowa LokatorskoWłasnościowa w Stawiskach
0,702
0,205975
6,2685
278,6
2,5021
0,0019502
79,052
47,25702233
97,78997849
27545,9809
48,902
0,021683238
Suma:
Analiza zawartości bazy danych Marszałka Województwa wskazuje, że głównym źródłem zanieczyszczeń na
terenie powiatu są: Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej i Gospodarki Wodno-Ściekowej w Kolnie oraz
kotłownia ZPM „KURPIANKA” w Kolnie Spółdzielni Mleczarskiej „MLEKPOL" w Grajewie. Do substancji mających
największy udział w emisji zanieczyszczeń należą: dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu i pył.
Emisje związków benzenu i ołowiu wykazywane przez podmioty gospodarcze i wynikające z prowadzonej przez
nie działalności, stanowiły wartości marginalne. Jedynym istotnym źródłem tych zanieczyszczeń na obszarze
województwa podlaskiego, a w szczególności benzenu, jest transport drogowy (spalanie paliw w silnikach
samochodowych). Brak jest jednak aktualnie wystarczających danych do zbilansowania emisji tego
zanieczyszczenia.
2.2.
Monitoring imisji (na podstawie „Oceny poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref
woj. podlaskiego w 2012r.)
W 2012r. na terenie powiatu kolneńskiego nie wykonywano pomiarów imisji zanieczyszczeń
powietrza.
Zgodnie z kryteriami wyznaczonymi ze względu na ochronę zdrowia ludzi przeprowadzono za rok
2012 ocenę jakości powietrza w powiecie łomżyńskim, należącym do strefy podlaskiej*.
* w założeniach do projektu ustawy o zmianie ustawy – prawo ochrony środowiska oraz niektórych
innych ustaw (przygotowywanych w związku z planowaną transpozycją do prawa polskiego, Dyrektywy
2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008r. w sprawie jakości powietrza i czystszego
powietrza dla Europy) przyjmuje się, że od stycznia 2011r. dla wszystkich zanieczyszczeń uwzględnianych w
ocenach jakości powietrza będzie obowiązywał nowy podział kraju na strefy. Ocena za rok 2011 wykonana
została więc w nowym układzie stref, w którym strefę stanowią:
- aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tys.,
20
WIOŚ Białystok
- miasto (nie będące aglomeracją) o liczbie mieszkańców powyżej 100tys.,
- pozostały obszar województwa, nie wchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej 100tys. miesz
kańców.
Wykaz istniejących powiatów oraz strefy utworzone na potrzeby oceny jakości powietrza na terenie
województwa podlaskiego.
Nazwa strefy
Kod strefy
Nazwy powiatów, z których składa się strefa
strefa podlaska
PL2002
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
powiat białostocki
powiat grajewski
powiat łomżyński
powiat kolneński
powiat zambrowski
powiat wysokomazowiecki
powiat augustowski
powiat suwalski
powiat sejneński
powiat moniecki
powiat sokólski
powiat hajnowski
powiat bielski
powiat siemiatycki
powiat miasta Łomża
powiat miasta Suwałki
aglomeracja podlaska
PL2001
1.
powiat miasta Białystok
Ocenę jakości powietrza i klasyfikację stref za 2012r. wykonano na podstawie wyników pomiarów
otrzymanych z 6 stacjonarnych stacji pomiarowych: w aglomeracji białostockiej (2 stacje tła miejskiego i 1 stacja
podmiejska), w Łomży (1 stacja tła miejskiego), w Suwałkach (1 stacja tła miejskiego) oraz 1 stacja tła
wiejskiego, zlokalizowana w Borsukowiźnie, do oceny narażenia ekosystemów (reprezentatywna dla
województwa). Badania zanieczyszczenia powietrza uzupełniono o obiektywne metody szacowania emisji. W
klasyfikacji strefy za 2012r. uwzględniono również wyniki wykonanych w latach wcześniejszych pomiarów
wskaźnikowych (metoda pasywna).
W roku 2012 dla strefy podlaskiej – kryterium ochrona zdrowia - przyjęto dla:
•
zanieczyszczeń (SO2, NO2 , benzenu, tlenku węgla i ołowiu) najwyższą klasę wynikową A, gdzie
wielkości mierzonych zanieczyszczeń powietrza nie przekraczają dopuszczalnych wartości,
•
zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 10 – najwyższą klasę wynikową A, gdzie
wielkości mierzonego zanieczyszczenia powietrza nie przekraczają dopuszczalnych wartości,
•
zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 2,5 – najniższą klasę wynikową C, gdzie wielkości
mierzonego zanieczyszczenia powietrza przekraczają dopuszczalne wartości powiększone o margines
tolerancji dla 2012r. Obszarem przekroczeń jest miasto Łomża,
21
WIOŚ Białystok
•
zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM 2,5 – najniższą klasę wynikową C, gdzie wielkości
mierzonego
zanieczyszczenia
przekraczają
powietrza
poziom
docelowy
dla
2012r.
Obszarem przekroczeń jest miasto Łomża.
Klasyfikacja stref z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych oraz docelowych określonych dla zanieczyszczeń powietrza –
ochrona zdrowia.
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych substancji w strefie
Nazwa strefy
SO2
NO2
PM 10
PM 2,51/
PM 2,5 2/
CO
Benzen
Pb
Strefa
podlaska
A
A
A
C*
C*
A
A
A
* obszar przekroczeń: miasto Łomża
1/
przekroczenie poziomu dopuszczalnego + margines tolerancji,
2/
przekroczenie poziomu docelowego
Pełne informacje dot. klasyfikacji stref zawiera „Ocena poziomów substancji i klasyfikacja stref woj .podlaskiego w 2012r.” dostępna na :
www.wios.bialystok.pl.
2.3.
Przeciwdziałania - Działalność kontrolna
W 2012 roku kontrolę w zakresie ochrony powietrza na terenie powiatu kolneńskiego przeprowadzono w
PECiGWŚ w Kolnie (2 krotnie).
ZPM „Kurpianka” w Kolnie
Na terenie ZPM „KURPIANKA” w Kolnie zlokalizowane są źródła energetycznego spalania paliw
(kotłownia) oraz źródła technologiczne (komory wędzarnicze). Proszkownia Mleka została wyłączona z
eksploatacji na początku 2012 roku i zdemontowana w IV kwartale. Głównym źródłem zanieczyszczeń
emitowanych do powietrza jest kotłownia węglowa pracująca na potrzeby technologiczne i grzewcze zakładu.
Wyposażona jest w trzy kotły parowe z rusztem mechanicznym, o wydajności po 5,0 Mg pary/godz. (kocioł
OKR-5 nr 1, OKR-5 nr 2 i OR-5 nr 3). Kotły są sprawne i dopuszczone do ruchu przez UDT Białystok. Kotłownia
pracuje w ruchu ciągłym. W kotłach spalany jest miał węglowy. Roczne zużycie paliwa wynosi do 8000 Mg/rok.
W 2012 roku w kotłowni spalono 7029 Mg miału węglowego o średniej wartości opałowej 24,1 MJ/kg. Kotły
wyposażone są w bateryjne odpylacze cyklonowe o skuteczności odpylania 81-82 %.
Delegatura WIOŚ w Łomży w 2012 roku nie prowadziła kontroli w zakresie ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem. Nie prowadzono również pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza. Kontrola w tym
zakresie przewidziana została na 2013 rok.
Zakład zobowiązany jest do prowadzenia, w ramach automonitoringu, pomiarów emisji i przekazywania wyników pomiarów do organów ochrony środowiska 2-krotnie w ciągu roku. Pomiary realizowane były
na zlecenie zakładu przez firmę zewnętrzną, posiadającą akredytację PCA. W 2012 roku pomiarami objęte były
3 kotły parowe i 2 komory wędzarnicze. Pomiary nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych.
22
WIOŚ Białystok
PECiGWŚ Kolno
PECiGWŚ w Kolnie eksploatuje Ciepłownię Miejską w Kolnie pracującą na potrzeby grzewcze miasta
Kolno. W ciepłowni zainstalowane są 3 kotły wodne: WR-5 nr 1 i nr 2 i WR-2,5 nr 3. Ciepłownia pracuje w ruchu
ciągłym. W sezonie letnim eksploatowany jest kocioł WR-2,5. W sezonie grzewczym pracuje zazwyczaj jeden z
kotłów WR-5, wspomagany w razie potrzeby pozostałymi kotłami. W Ciepłowni spalany jest miał węglowy.
Zużycie paliwa wynosi średnio około 6000 Mg rocznie. Wszystkie kotły wyposażone sa w instalacje odpylające
spaliny:
Kocioł WR-5 nr 1: II-stopniowy układ odpylający - multicyklon przelotowy typu MP-15 (I-stopień) i bateria
cyklonów CE-4x710 (II-stopień).
Kocioł WR-5 nr 2: III-stopniowy układ odpylający - multicyklon przelotowy złożony z 6 szt. zawiro-wywaczy D =
315 mm (I-stopień), bateria cyklonów 2x4x580 (II-stopień); filtr tkaninowy,
pulsacyjny 2xFP-22/12x1,8 (III-stopień)
Kocioł WR-2,5 nr 3: I-stopniowy układ odpylający - bateria cyklonów CE-4x560
W latach poprzednich prowadzona była modernizacja systemu odpylania kotła WR-5 nr 2. Dotychczas nie
została ona zakończona ze względu na nie osiągnięcie założonego w projekcie efektu ograniczenia stężenia pyłu
w emitowanych gazach odlotowych do poziomu poniżej 100 mg/m3 tj. standardu obowiązującego od dnia
01.01.2016. Przy wyższych obciążeniach kotła (ok. 7 MW) występują problemy ze stabilnym prowadzeniem
procesu spalania, co ma wpływ na przekraczane założonego stężenia pyłu w gazach odlotowych (poniżej 100
mg/m3). Dotrzymywany jest obecnie obowiązujący, do końca 2015 roku, standard stężenia pyłu w gazach
3
odlotowych, wynoszący 400 mg/m . Obecnie ograniczono czas pracy kotła nr 2 do niezbędnego minimum.
W 2012 roku Delegatura WIOŚ przeprowadziła dwukrotnie kontrolę zakładu: w dniach 16.03-05.04.2012 kontrola interwencyjna i 14.11-19.12.2012 - kontrola planowa.
W trakcie kontroli interwencyjnej Laboratorium WIOS Białystok Pracownia w Łomży wykonało w dniu
16.03.2012 pomiary kontrolne emisji z kotła WR-5 nr 1. Stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych standardów
3
stężeń pyłu w gazach odlotowych z kotła WR-5 nr 1 o 188 mg/m . Zanieczyszczenia gazowe nie wykazały
przekroczeń wartości dopuszczalnych. Na podstawie pomiarów, Wojewódzki Inspektor ochrony Środowiska w
Białymstoku naliczył biegnącą karę godzinową w wysokości 3,69 zł/godz. za przekroczenie dopuszczalnej emisji
pyłu. Kara biegła do dnia 10.04.2012 i zakończona została na wniosek zakładu, który przedstawił wyniki
pomiarów przeprowadzonych zgodnie z obowiązującymi metodykami referencyjnymi, przez firmę zewnętrzną,
posiadającą akredytację PCA. Wykonano je po przeprowadzeniu niezbędnych regulacji urządzeń technicznych
związanych z pracą kotła. Wysokość kary łącznej wyniosła 2221 zł. Kara została uiszczona.
W trakcie kontroli planowej nie stwierdzono nieprawidłowości. W pomiarach kontrolnych
przeprowadzonych w dniu 21.11.2012. przez Laboratorium WIOS Białystok Pracownia w Łomży nie stwierdzono
przekroczenia dopuszczalnych standardów stężeń pyłu i zanieczyszczeń gazowych w gazach odlotowych z kotła
WR-5 nr 1.
23
WIOŚ Białystok
Zakład zobowiązany jest do prowadzenia pomiarów emisji i przekazywania wyników pomiarów do
organów ochrony środowiska 2-krotnie w ciągu roku (sezon grzewczy i poza grzewczy). Pomiary realizowane w
2012 na przez firmę zewnętrzną, nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych.
3. Gospodarka odpadami
Od 1 stycznia 2012r. obowiązuje znowelizowana ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach (j. t. Dz. U. z 2012r., poz. 391). Ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
(Dz.U. z 2013 r. poz. 21) zwaną „rewolucją śmieciową”, wprowadzono zmiany, które w głównej mierze dotyczą
obowiązków wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w zakresie sprawozdawczości. Ustawy te nakładają na
gminy obowiązek zapewnienia czystości i porządku na swoim terenie oraz utworzenia warunków niezbędnych
do ich utrzymania. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania
przepisów ustawy.
Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt. 4 cytowanej ustawy gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i
tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności nadzorują gospodarowanie odpadami
komunalnymi, w tym realizację zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od
właścicieli nieruchomości.
Przedsiębiorca odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do uzyskania
wpisu do rejestru w gminie, na terenie której zamierza odbierać odpady komunalne od właścicieli
nieruchomości (art. 9c ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach).
Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do przekazywania
odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz
pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do regionalnej instalacji do
przetwarzania odpadów komunalnych (art. 9e ust. 1 pkt 2) przy jednoczesnym zachowaniu hierarchii
postępowania z odpadami.
Kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów ustawy sprawuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Do
kontroli stosuje się przepisy art. 379 i art. 380 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska
(Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, rada gminy lub miasta, po zasięgnięciu
opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku
na terenie gminy lub miasta, który jest aktem prawa miejscowego. Rady miasta i gmin były obowiązane
dostosować regulaminy do wojewódzkiego planu gospodarki odpadami w terminie 6 miesięcy od dnia
uchwalenia tego planu. „Plan Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na lata 2012-2017” został
uchwalony przez Sejmik Województwa Podlaskiego w dniu 21 czerwca 2012 roku (uchwała Nr XX/233/12).
W myśl art. 10 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. Nr 152, poz. 897), rady miast i gmin, w terminie do dnia 01.01.2013 r.,
były obowiązane podjąć uchwały:
-określające stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
- termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłat,
- wzór deklaracji o wysokości opłaty,
- termin złożenia pierwszych deklaracji przez mieszkańców,
- szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości.
24
WIOŚ Białystok
3.1.
PRESJE – Ilość wytwarzanych odpadów
Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz m.in. obiekty
handlowo – usługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. W dalszym ciągu podstawowym
sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich składowanie na składowiskach.
Odpady komunalne zmieszane zebrane ogółem w latach 2009-2012 w Mg (dane GUS).
2009
2010
2011
2012
Powiat kolneński
4 273,48
5 747,41
5 942,96
6 073,60
Kolno -miasto
2 144,98
3 434,96
2 956,65
3 247,91
Grabowo - gmina
187,20
189,92
188,25
201,05
Kolno - gmina
306,02
441,04
575,07
446,45
Mały Płock -gmina
816,14
724,57
734,70
630,96
Stawiski gmina miejsko-wiejska
654,40
677,72
1 183,76
1 194,01
Stawiski - miasto
340,00
338,36
243,21
238,88
314,40
339,36
940,55
955,13
Turośl - gmina
164,74
279,20
304,53
353,22
235 887,60
232 576,08
236 957,61
229 048,12
PODLASKIE -ogółem
Wprowadzone w życie: nowa ustawa o odpadach oraz ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
powinny poprawić sytuację postępowania z odpadami komunalnymi.
Według danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego ilość odpadów wytworzonych i
nagromadzonych w powiecie kolneńskim stanowi tylko około 2% ogólnej ilości odpadów wytworzonych i
nagromadzonych w województwie podlaskim.
Odpady wytworzone i nagromadzone w powiecie kolneńskim (dane GUS).
ogółem w tys. Mg/r
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Powiat kolneński
20,3
20,6
20,1
15,4
6,9
13,8
13,4
769,5
Kolno - miasto
20,3
20,6
20,1
15,4
6,9
13,8
13,4
14,2
-
-
-
-
-
-
0
755,3
927,9
957,4
1 057,2
838,3
737,9
713,5
707,6
1 467,5
Stawiski - miasto
PODLASKIE - ogółem
Korzystnym zjawiskiem jest to, że cała ilość odpadów wytworzonych poddawana jest procesom
odzysku.
3.2.
STAN – Składowiska odpadów
Od dnia 1 stycznia 2013 wszystkie odpady komunalne zmieszane o kodzie 20 03 01 należy kierować do
regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) zapewniających mechaniczno-biologiczne
25
WIOŚ Białystok
przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji
nadających się w całości lub w części do odzysku.
Gospodarka odpadami w województwie podlaskim opiera się na wskazanych w WPGO na lata 2012 - 2017
regionach gospodarki odpadami (RGO). Odpady komunalne zmieszane, odpady z pielęgnacji terenów zielonych
oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczone do składowania mogą być
zagospodarowywane tylko i wyłącznie w ramach danego regionu. W każdym RGO wyznacza się instalacje
regionalne, instalacje zastępcze oraz stacje przeładunkowe.
W województwie podlaskim wydzielono cztery regiony gospodarki odpadami (RGO):Centralny, Południowy,
Północny i Zachodni. W ramach tych regionów wydzielono obszary objęte projektami finansowanymi w ramach
POIiŚ (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko). Region Zachodni obejmuje 45 gmin zamieszkałych
przez 329 300 osób (stan na 2011 r.)
W Zachodnim Regionie Gospodarowania Odpadami wydzielono dwa obszary:
a) Obszar Czartoria (168 122 mieszkańców),
b) Obszar Czerwony Bór (161 178 mieszkańców).
Powiat kolneński według tego podziału należy do → Regionu Zachodniego → Obszaru Czartoria.
Składowiska nie spełniające wymagań wynikających z przepisów ochrony środowiska prawa krajowego jak i
wspólnotowego z dniem 31.06. 2012 roku zostały zamknięte.
Obecnie na terenie powiatu kolneńskiego nie jest eksploatowane żadne składowisko odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne.
3.3.
Stan – Odpady niebezpieczne wg bazy: Wojewódzki System Odpadowy (dane
Podlaskiego Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku)
Szczególna uwaga Inspekcji Ochrony Środowiska zwrócona jest na odpady niebezpieczne, ze względu na ich
największe negatywne oddziaływanie na środowisko w przypadku niewłaściwego postępowania przy
zagospodarowaniu bądź utylizacji.
W roku 2012 WIOŚ nie zbierał danych na temat wytwarzania i zagospodarowywania odpadów niebezpiecznych
w województwie podlaskim. Dane w zakresie odpadów, w tym niebezpiecznych zbiera, zgodnie z
kompetencjami, Marszałek Województwa Podlaskiego.
→ W 2012 roku w bazie WSO (Wojewódzki System Odpadowy) zgromadzono informacje o 69 wytwórcach
odpadów niebezpiecznych z terenu powiatu kolneńskiego.
→ Do największych wytwórców odpadów niebezpiecznych należą:
- Szpital Ogólny w Kolnie
- 7,4862 Mg,
- AGROCENTRUM Sp. z o.o. w Kolnie
- 4,9020 Mg,
- AUTO – NAPRAWA S. Podlaski, Zabiele
- 3,3500 Mg,
- AUTO ZŁOM Mechanika Pojazdowa, K. Piekarski, Kolno
- 2,5740 Mg,
- „ZM KOLNO” S.A. w Kolnie
- 2,5580 Mg,
- Firma Handlowa „KOLMET” w Kolnie
- 2,0810 Mg,
- Baza maszynowa „DANEX” w Rogienicach Wielkich
- 2,0450 Mg,
- POL – AZBEST J. Prus w Białymstoku (teren gminy Grabowo)
- 1,8200 Mg.
26
WIOŚ Białystok
→ Na terenie powiatu kolneńskiego wytworzono w sumie 32,8736 Mg odpadów niebezpiecznych, zebrano
359,9141 Mg, odzyskano w instalacjach 345,3200 Mg.
→ Największą grupę odpadów stanowiły:
- odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej,
- mieszanina odpadów z piaskowników i odwadniania olejów w separatorach,
- materiały konstrukcyjne zawierające azbest,
- przepracowane oleje silnikowe i przekładniowe,
- zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy,
- zużyte baterie i akumulatory,
- filtry olejowe,
- odpady powstające przy demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
→ Proces odzysku w instalacjach dotyczył odpadu: zużyte lub nienadające się do użytkowania pojazdy.
Prowadziły go firmy :
- AUTO ZŁOM Mechanika Pojazdowa, K. Piekarski, Kolno,
- Firma Handlowa „KOLMET” w Kolnie.
Zbieranie odpadów prowadziło 8 firm. Najwięcej zebrały i przekazały do unieszkodliwienia bądź odzysku:
- AUTO ZŁOM Mechanika Pojazdowa, K. Piekarski, Kolno,
- Firma Handlowa „KOLMET” w Kolnie.
3.4.
Reakcje - Działalność kontrolna
W roku 2012 Delegatura WIOŚ w Łomży skontrolowała następujące składowiska odpadów:
Miejsko-gminne składowisko dla miasta i gminy Kolno
Kontrolę przeprowadzono w dn. 16.-29.03.2012r. Właścicielem gruntu, na którym zlokalizowane jest
składowisko jest gmina miejska Kolno. Zarządzającym i użytkownikiem składowiska jest Przedsiębiorstwo Usług
Komunalnych Sp. z o.o. Składowisko działa od 2001r.
Składowisko zlokalizowane jest w obrębie geodezyjnym miasta Kolno na łącznej powierzchni 1,59 ha
(lokalizacja składowiska jest zgodna z ówczesnym planem zagospodarowania przestrzennego miasta Kolno).
Najbliższe zabudowania znajdują się w odległości ok. 1,0 km od składowiska.
Stan formalnoprawny składowiska odpadów.
Składowisko działa w oparciu o posiadane decyzje:
- decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w Kolnie UAN.7351-140/98 z dn. 11.08.1998r. udzielająca pozwolenia
na budowę,
- decyzja Starostwa Powiatowego w Kolnie RB.7351-140/98/01 z dn. 17.08.2001r. udzielająca pozwolenia na
użytkowanie składowiska,
- decyzja Starosty Kolneńskiego BŚ.7644-35/10 z dn. 10.06.2010r. zmieniająca w części decyzję Starosty
Kolneńskiego z dn. 31.03.2010r. RB.II.7644-1/2003 zatwierdzająca instrukcję eksploatacji składowiska,
- decyzja Starostwa Powiatowego w Kolnie BŚ.6233.4.2012 z dn. 27.09.2012r. wydająca zgodę na zamknięcie
składowiska (uzyskana po omawianej kontroli).
Składowisko wyposażone jest w:
- budynek administracyjno – socjalny,
27
WIOŚ Białystok
- ogrodzenie z siatki drucianej,
- izolację syntetyczną kwatery do składowania odpadów z foli PEHD,
- drenaż odcieków z kolektorem odpływowym na oczyszczalnię miejską,
- brodzik dezynfekcyjny,
- najazdową wagę samochodową,
- piezometry do poboru wód podziemnych – 3 szt.,
- repery - 4szt.,
- instalację odgazowującą - 2 studnie odgazowujące.
Ewidencja odpadów:
Zarządzający składowiskiem prowadzi ewidencję odpadów zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zbiorcze
zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i
urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów, sporządza i przekazuje Marszałkowi
Województwa.
Opłaty za składowanie odpadów: w trakcie kontroli, nie stwierdzono nieprawidłowości w naliczaniu i wnoszeniu
opłat za korzystanie ze środowiska. Zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz
wysokości należnych opłat, jest sporządzane i przesyłane do Podlaskiego Urzędu Marszałkowskiego i
Delegatury WIOS w Łomży.
Naruszenia i nieprawidłowości:
Stwierdzono dowożenie odpadów komunalnych na teren składowiska powyżej rzędnej projektowanej.
Zarządzający nie wystąpił z wnioskiem o zamknięcie składowiska odpadów.
Delegatura WIOŚ w Łomży wydała zarządzenie pokontrolne nakazujące zaprzestania przyjmowania odpadów
do składowania na składowisku odpadów w Kolnie w trybie: po otrzymaniu zarządzeń.
W miesiącu marcu 2012r. zaprzestano przyjmowania odpadów na składowisko. Z dn. 27.09.2012r. PUK w Kolnie
Sp. z o.o. otrzymał decyzje Starosty Kolneńskiego BŚ 6233.4/2012 na zamknięcie wydzielonej części
składowiska odpadów dla Kolna.
Prowadzenie monitoringu nieeksploatowanych składowisk odpadów komunalnych:
1. Monitoring składowiska w Kolnie prowadzony jest w oparciu o badania:
- wielkości opadu atmosferycznego prowadzone przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Gdyni Dział
2
Państwowej Służby Hydrologiczno – Meteorologicznej w Białymstoku- roczna suma opadów: 673,9 l/m ,
- poziomu i skład wód podziemnych (prowadzone przez akredytowane laboratorium),
3
- objętość i skład wód odciekowych: 53,51m – odcieki odprowadzane są na oczyszczalnię ścieków w kolnie
zarządzanej przez PECiGWŚ Sp. z o.o. w Kolnie,
- skład gazu składowiskowego (1xm-c): średnia arytmetyczna stężenia w st. nr 1: O2 - 20,65, CO2 – 0,63, CH4 –
0,1 ; w st. nr 2: O2 - 19,94, CO2 – 1,67, CH4 – 0,1.
- przebiegu osiadania powierzchni składowiska oparciu o ustalone repery: po dokonaniu pomiarów rzędnych
składowania zaobserwowano przekroczenie dopuszczalnej wysokości składowania odpadów powyżej rzędnej
projektowej ,
- struktury i składu masy składowanych odpadów, w celu określenia powierzchni i objętości zajmowanej przez
odpady oraz struktury składowanych odpadów.
WIOŚ przeprowadził ocenę jakości wody z piezometrów zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych /Dz. U. Nr 143 poz. 896/. Zgodnie
z tym rozporządzeniem klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje 5 klas
jakości wód podziemnych (I-V). Klasy jakości wód podziemnych I, II i III oznaczają dobry stan chemiczny, a
klasy IV i V oznaczają słaby stan chemiczny. Próbki do badań pobrano z piezometrów 4 razy w roku
(zachowując częstotliwość prowadzonych badań 1x kwartał). W pobranych próbkach przeprowadzono badania
w zakresie 10 wskaźników chemicznych: odczyn, pH, przewodnictwo właściwe, kadm, cynk, chrom, ołów,
miedź, rtęć, ogólny węgiel organiczny (OWO) oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA).
Wyniki badań przedstawiono w tabeli.
28
WIOŚ Białystok
Składowisko Odpadów Komunalnych w Kolnie
Nazwa składowiska
Piezometr 1
Piezometr 2
Piezometr 3
Stan chemiczny
DOBRY
SŁABY
DOBRY
Klasa czystości
II
V
II
Decydujące wskaźniki
cynk
W roku 2008 w wodach podziemnych z piezometrów stwierdzono dobry stan chemiczny wód
charakterystyczny dla I, II i III klasy czystości. Stwierdzono wtedy podwyższone wartości cynku w piezometrze 3
jednakże zbadane stężenia nie wykroczyły poza normy dopuszczalne dla dobrego stanu wód. W 2009r. słaby
stan wód zanotowano w piezometrach 2(wysokie wartości cynku) i 3 (wysokie wartości przewodnictwa
właściwego). Podwyższone wartości cynku zanotowano również w 2010r. w piezometrze 2. Na podstawie
otrzymanych wyników należy zauważyć tendencję do występowania wysokich wartości cynku w piezometrze 2 ,
co może świadczyć o przedostawaniu się tego zanieczyszczenia do wód gruntowych. Cynk wg rozporządzenia
dot. kryteriów i sposobów oceny stanu wód podziemnych nie należy do grupy wskaźników fizykochemicznych,
dla których obligatoryjnie nie dopuszcza się przekroczenia wartości granicznych przy określaniu klasy czystości.
W związku z tym, że jego obecności nie można wytłumaczyć naturalnymi procesami zachodzącymi w
środowisku, obniżono klasę czystości wód podziemnych w tym piezometrze. Pozostałe badane parametry nie
przekroczyły wartości charakterystycznych dla dobrego stanu wód.
Badania przeprowadzone w 2012r. potwierdziły słaby stan chemiczny w piezometrze 2
spowodowany wysokim stężeniem cynku. Wody podziemne pobrane z piezometrów: 1 i 3 zakwalifikowano do
wód o dobrej jakości.
2. Monitoring zamkniętego składowiska w Grabowie prowadzony jest w oparciu o badania:
-stanu i składu wód podziemnych.
Nie prowadzi się badań:
- przebiegu osiadania składowiska – brak reperów,
- wielkości opadu atmosferycznego,
- struktury i masy składowanych odpadów.
WIOŚ przeprowadził ocenę jakości wody z piezometrów. Próbki do badań pobrano z piezometrów 2 razy w
roku (na składowiskach zamkniętych badania wód podziemnych prowadzone są 2 x w roku). Wyniki badań
przedstawiono w tabeli.
Składowisko odpadów komunalnych w Grabowie
Nazwa składowiska
Piezometr 1
Piezometr 2
Piezometr 3
Klasa czystości
II
II
-
Stan chemiczny
DOBRY
DOBRY
-
Monitoring wód podziemnych na składowisku w Grabowie prowadzony jest od 2007r. W latach 2007 2012 r. w wodach podziemnych z piezometrów stwierdzono dobry stan chemiczny wód charakterystyczny dla I i
II klasy czystości. Nie stwierdzono podwyższonych wartości metali ciężkich i ogólnego węgla organicznego.
Składowisko zlokalizowane jest na terenie o podłożu gliniastym, nie posiada sztucznego zabezpieczenia folią.
Na podstawie otrzymanych wyników należy stwierdzić, że do wód gruntowych nie przedostają się związki
nieorganiczne oraz organiczne, a więc składowisko nie oddziałuje negatywnie na środowisko.
3. Monitoring składowiska w Turośli prowadzony jest w oparciu o badania:
-stanu i składu wód podziemnych,
Nie prowadzi się badań:
- przebiegu osiadania składowiska – brak reperów,
- wielkości opadu atmosferycznego,
- struktury i masy składowanych odpadów.
29
WIOŚ Białystok
WIOŚ przeprowadził ocenę jakości wody z piezometrów. Próbki do badań pobrano z piezometrów 2 razy w
roku (na składowiskach zamkniętych badania wód podziemnych prowadzone są 2 x w roku). Wyniki badań
przedstawiono w tabeli.
Składowisko odpadów komunalnych w Grabowie
Nazwa składowiska
Piezometr 1
Piezometr 2
Piezometr 3
Klasa czystości
III
II
I
Stan chemiczny
DOBRY
DOBRY
DOBRY
W 2012 roku odnotowano dobry stan chemiczny wód podziemnych w piezometrach. Wszystkie badane
parametry charakterystyczne były dla I , II i III klasy czystości.
Monitoring wód podziemnych na składowisku w Turośli prowadzony jest od 2010r. W roku tym stwierdzono
dobry stan chemiczny wód charakterystyczny dla I i II klasy czystości. W roku 2011 odnotowano słaby stan
chemiczny wód w piezometrze 1 ze względu na wysokie wartości wielopierścieniowych węglowodorów
aromatycznych (w 2010r. mieściły się one w granicach stanu dobrego). Składowisko zlokalizowane jest na
terenie o podłożu gliniastym, nie posiada sztucznego zabezpieczenia folią.
4. Monitoring składowiska w Stawiskach prowadzony jest w oparciu o badania:
- wód z 3 piezometrów oraz studzienki odciekowej 2 x w roku.
Zarządzający nie prowadzi:
- badania wielkości opadu atmosferycznego,
- badań struktury i składu masy składowiska odpadów (wymagane 1 raz w roku),
- kontroli osiadania powierzchni składowiska odpadów w oparciu o ustalone repery (wymagane 1 raz w
roku).
Składowisko Odpadów Komunalnych w Stawiskach
Piezometr 1
Piezometr 2
Piezometr 3
Klasa czystości
II
III
II
Stan chemiczny
DOBRY
DOBRY
DOBRY
W 2012r. we wszystkich badanych piezometrach stwierdzono dobry stan wód charakterystyczny dla II i
III klasy czystości. Nie stwierdzono podwyższonych wartości metali ciężkich i ogólnego węgla organicznego.
W latach 2005-2012 notuje się dobry stan chemiczny wód podziemnych w piezometrach. Wszystkie
badane parametry charakterystyczne były dla I , II i III klasy czystości kwalifikując wody w piezometrach do wód
dobrej jakości. Składowisko zlokalizowane jest na terenie o podłożu gliniastym, nie posiada sztucznego
zabezpieczenia z folii. Na podstawie otrzymanych wyników należy stwierdzić, że do wód gruntowych nie
przedostają się związki nieorganiczne oraz organiczne, a więc składowisko nie oddziałuje negatywnie na
środowisko.
4. Promieniowanie elektromagnetyczne- PEM
4.1
Presje- Źródła emisji PEM
Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM) w tym promieniowanie niejonizujące zaliczane jest obecnie do
podstawowych rodzajów zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Promieniowanie niejonizujące to emisja
energii elektromagnetycznej w postaci pól elektromagnetycznych, wywoływana zmianami rozkładów ładunków
elektrycznych w układach materialnych, której absorpcja w organizmach żywych może wywoływać efekty
biologiczne, nie powodując jednak jonizacji atomów i cząsteczek tych organizmów.
30
WIOŚ Białystok
Najpowszechniej występującymi instalacjami będącymi źródłami PEM, które mają istotny wpływ na ogólny
poziom pól w środowisku są linie elektroenergetyczne oraz instalacje radiokomunikacyjne, takie jak stacje
bazowe telefonii komórkowej oraz stacje nadawcze radiowe i telewizyjne.
Szczegółowe zasady pomiarów pól elektromagnetycznych w środowisku określa Rozporządzenie
Ministra Środowiska z 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych
w środowisku oraz sposobów sprawdzenia dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr 192, poz. 1883). Badania
prowadzi się dla dwóch rodzajów terenów:
- przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową,
- miejsc dostępnych dla ludności.
Sprawdzenia dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku dokonuje się
metodą pomiaru pól elektromagnetycznych w środowisku w otoczeniu instalacji wytwarzających takie pola i
porównując otrzymane wyniki pomiarów z wartościami dopuszczalnymi parametrów fizycznych pól
elektromagnetycznych określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Ochrona przed polami
elektromagnetycznymi polega również na wykonaniu pomiarów przez inne podmioty. Przepisy prawne
stanowią, że prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia emitującego pola elekromagnetyczne, które są
przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, są obowiązani do wykonania pomiarów pól
elektromagnetycznych w środowisku bezpośrednio po rozpoczęciu użytkowania oraz każdorazowo
w przypadku zmiany warunków pracy instalacji.
4.2.
Stan – Pomiary kontrolne pól elektromagnetycznych
Źródła emisji promieniowania elektromagnetycznego to w większości: stacje bazowe radiolinii
telefonii komórkowej oraz stacje nadawcze radiowo-telewizyjne. Ponadto znajdują się tu także obiekty
i urządzenia
radiokomunikacyjne,
radiolokacyjne
i radionawigacyjne,
systemy
radiowego
dostępu
abonenckiego SRDA oraz sieć elektroenergetyczna 400kV.
W
roku 2012
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku zrealizował kolejny
program badań pól elektromagnetycznych. Program ten zakładał skoncentrowanie pomiarów na obszarach
dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej
50tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich. WIOŚ przeprowadził pomiary w 45 punktach
pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na terenie województwa. Zakres prowadzenia badań obejmował
pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale częstotliwości, co najmniej
od 3 MHz do 3000 MHz. Pomiary prowadzono wg wytycznych określonych przez Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U. Nr 221 poz. 1645)
Na terenie powiatu kolneńskiego w 2012 roku wytypowano do badań 1 punkt pomiarowy
zlokalizowany po raz kolejny w Turośli (poprzednio w roku 2009). Wyniki przeprowadzonych dotychczas na
terenie powiatu badań zestawiono w poniższej tabeli:
31
WIOŚ Białystok
Rok
Lokalizacja punktu kontrolnego
Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektromagnetycznych promieniowania
elektromagnetycznego przy użyciu sondy
EP-300
V/m
%
wartości
dopuszczalnej
(7 W/m)
2008
Kolno
Plac Wolności
0,49
7
2008
Mały Płock
ul. Ks. T. Ciborowskiego 28
0,48
6,9
2009
Turośl
ul. Jana Pawła II (centrum miejscowośc)
0,45
6,5
2010
Grabowo
Centrum miejscowości
0,15
2,1
2011
Kolno
Centrum miejscowości
0,07
1,0
2011
Stawiski
Rynek
0,06
0,9
2011
Mały Płock
ul. Ks. Ciborowskiego 28
0,08
1,1
0,1
1
2012
Turośl
ul. Jana Pawła II (centrum miejscowości)
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów można stwierdzić, że: w badanym w 2012 roku punkcie
pomiarowym, jak również w punktach badanych w latach poprzednich w powiecie kolneńskim,
nie
stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych.
Przeprowadzone w 45 punktach pomiarowych w województwie podlaskim badania nie wykazały, w
żadnym badanym z badanych stanowisk, przekroczeń wartości dopuszczalnej składowej elektrycznej (7 V/m).
Zmierzone wartości składowej elektrycznej, w punkcie pomiarowym w powiecie kolneńskim
pozostałych punktach wytypowanych w województwie podlaskim, stanowiły poniżej
jak i w
10% normy
dopuszczalnej. Pomimo wzrostu liczby uruchamianych nadajników na obszarze województwa, nie obserwuje
się wzrostu zmierzonych wartości pól elektromagnetycznych, co w dużej mierze jest wynikiem niedoskonałości
obowiązujących obecnie metod i przyrządów pomiarowych.
4.3.
Przeciwdziałania
Oddziaływanie pola elektromagnetycznego na organizm człowieka jest trudne do ustalenia, gdyż
człowiek nie posiada – podobnie jak w przypadku promieniowania jonizującego – receptorów, które
ostrzegałyby go o jego istnieniu. Na dodatek skutki promieniowania nie są natychmiastowe. Skutki
oddziaływania pola elektromagnetycznego na zdrowie człowieka to stosunkowo nowe zjawisko w dzisiejszym
świecie. Jednoznaczne stwierdzenie wpływu, a szczególnie szkodliwego oddziaływania promieniowania
elektromagnetycznego na zdrowie człowieka jest obecnie trudne do ustalenia (brak odpowiednich,
długofalowych badań). Każdy organizm reaguje indywidualnie i posiada różną odporność na działanie tego
rodzaju promieniowania. Warto wspomnieć, że pomimo dużej liczby badań doświadczalnych, nie udało się do
tej pory ujednolicić koncepcji dotyczących mechanizmów działania pól elektromagnetycznych na organizmy
i ich elementy. Ważnym czynnikiem mającym wpływ na oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego
na zdrowie człowieka są parametry tego pola, a także inne czynniki wynikające z warunków w których dochodzi
do kontaktu człowieka z tym polem. Do istotnych parametrów należy zaliczyć:
- odległość od źródła pola.
- sumaryczny czas oddziaływania różnych źródeł.
32
WIOŚ Białystok
Ten czynnik w miarę wzrostu ilości źródeł promieniowania elektromagnetycznego staje się coraz bardziej
istotny. Bowiem nawet jeśli z każdego ze źródeł będziemy korzystali krótko, ale będzie ich coraz więcej, to
sumaryczny czas oddziaływania może okazać się nieobojętny dla naszego organizmu, szczególnie w przypadku
ciągłego narażenia na promieniowanie w domach mieszkalnych.
Przebywanie w pobliżu urządzeń będących emiterami promieniowania elektromagnetycznego, może
mieć trudne do przewidzenia konsekwencje. Ponieważ jednoznaczna odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu
oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka w różnych warunkach jest
szkodliwe, nie jest obecnie możliwa, konieczna jest szczególna ostrożność i rozwaga organów decyzyjnych
przy wydawaniu pozwoleń na lokalizację nowych źródeł emisji PEM na terenach gęsto zaludnionych.
5. Hałas
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku określa 4
grupy źródeł hałasu. Są to drogi lub linie kolejowe; starty , lądowania i przeloty statków powietrznych; linie
elektroenergetyczne oraz pozostałe obiekty i działalność będące źródłem hałasu.
Do najważniejszych czynników mających wpływ na klimat akustyczny powiatu kolneńskiego zaliczyć
należy komunikację drogową, a szczególnie udział w ruchu samochodów ciężkich oraz w mniejszym stopniu
hałas przemysłowy. W 2012 roku WIOŚ Białystok Delegatura w Łomży, w ramach działań monitoringowych, nie
prowadziła na terenie powiatu kolneńskiego, pomiarów hałasu komunikacyjnego.
5.1
Hałas przemysłowy
Hałas przemysłowy nie stwarza w powiecie kolneńskim większych problemów. Systemy lokalizacji nowych
inwestycji i sporządzania ocen ich oddziaływania na środowisko, kontroli i egzekucji nałożonych kar pozwalają
na znaczne ograniczenia zasięgu rozprzestrzeniania tego rodzaju hałasu. Ważne jest również to, że dla źródeł
hałasu przemysłowego, ze względu na ich stosunkowo niewielkie wymiary, istnieje wiele prostych możliwości
ograniczenia emisji do środowiska przez zastosowanie skutecznych rozwiązań technicznych takich jak: tłumiki,
obudowy dźwiękochłonne, zwiększenie izolacyjności akustycznej ścian czy stolarki okiennej pomieszczeń, w
których pracują hałasujące maszyny.
Na terenie powiatu kolneńskiego znajdują się 4 podmioty zobowiązane do prowadzenia badań hałasu z
częstotliwością raz na dwa lata (w ramach pozwolenia zintegrowanego). Jest to ZPM „KURPIANKA” w Kolnie
oraz fermy drobiu: Ferma Drobiu Wojciech Wiliński w Kolnie, Ferma Drobiu Jolanta Wilińska w Wincencie oraz
Ferma Drobiu Jacek Banaś w Wincencie. W 2012 roku ZPM „KURPIANKA” w Kolnie wykonało pomiary hałasu.
Zostały one przeprowadzone przez laboratorium posiadające akredytację PCA. Pomiary nie wykazały
przekroczeń wartości dopuszczalnych.
6. Ochrona środowiska przed poważnymi awariami
Awarie zagrażające środowisku na terenie powiatu kolneńskiego mogą powstawać w przypadku
awarii i katastrof w obiektach przemysłowych zlokalizowanych głównie na terenie samego miasta Kolna i w
niewielkim stopniu na terenie powiatu. Wśród podmiotów stanowiących potencjalne zagrożenie środowiska
33
WIOŚ Białystok
znajdują się również stacje paliw. Zagrożenia mogą również powstać w wyniku wypadków drogowych z
udziałem autocystern przewożących materiały niebezpieczne –głównie paliwa. Szczególnie groźne są awarie w
rejonach przepraw mostowych na tych trasach, grożą one bezpośrednim zanieczyszczeniem rzek.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Łomży prowadzi "Rejestr
potencjalnych sprawców poważnych awarii". W rejestrze tym znajduje się jedna jednostka położona na terenie
Kolna tj. Zakład Produkcji Mleczarskiej „KURPIANKA” w Kolnie, należący do Spółdzielni Mleczarskiej „MLEKPOL”
w Grajewie. W zakładzie występuje:
-amoniak w instalacji chłodniczej:
-ok. 4 000 kg
-kwas azotowy
-ok. 4 000 kg
-wodorotlenek sodu
- ok. 10 000 kg
Podstawowym źródłem zagrożenia jest amoniakalna instalacja chłodnicza. W przypadku wystąpienia
awarii z udziałem amoniaku, w zależności od jej miejsca oraz wielkości emisji, może nastąpić zanieczyszczenie
powietrza, w stopniu stwarzającym zagrożenie dla ludności, również poza granicami zakładu. Awaria związana z
uwolnieniem się kwasu azotowego lub wodorotlenku sodu może spowodować zanieczyszczenie gleby i wód
podziemnych, a w przypadku przedostania się tych substancji do kanalizacji deszczowej, także wód rzeki Łabny.
Zakład jest pod stałym nadzorem Inspekcji Ochrony Środowiska. Podczas kontroli kompleksowej,
przeprowadzonej w Zakładzie w roku 2012 nie stwierdzono nieprawidłowości i nie wniesiono uwag do
przestrzegania przepisów w tym zakresie.
Na terenie powiatu kolneńskiego w 2012 roku nie wystąpiło żadne zdarzenie o charakterze poważnej awarii.
7. Działalność kontrolna WIOŚ
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi ewidencję podmiotów
oddziaływujących na środowisko, w szczególności w zakresie możliwości wystąpienia przekroczenia norm
dopuszczalnych emisji. W kolejnych latach, w związku ze znacznym wzrostem zadań statutowych inspekcji
ochrony środowiska,
systematycznie rośnie ilość podmiotów kontrolowanych przez WIOŚ.
W rejestrze
Delegatury WIOŚ w Łomży w 2012r. znajdowało się 75 podmiotów z terenu powiatu kolneńskiego
kontrolowanych w związku z ich oddziaływaniem na środowisko.
W związku z ciągłym poszerzaniem zakresu obowiązków kontrolnych WIOŚ ustalono cele kontroli
wskazane głównie przez GIOŚ , które realizowano:
- sprawdzanie realizacji obowiązków wynikających z konieczności przeciwdziałania poważnym awariom
oraz przepisów dotyczących substancji i preparatów REACH,
- sprawdzenie dotrzymania warunków decyzji dotyczących gospodarowania odpadami,
- ograniczenie emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza ze źródeł energetycznych i
technologicznych , zlokalizowanych w pobliżu obszarów NATURA 2000,
- ograniczenie emisji do wód powierzchniowych i ziemi substancji zawartych w ściekach
technologicznych, opadowych, a także substancji szczególnie szkodliwych wprowadzanych do kanalizacji,
- sprawdzenie przestrzegania wymagań ustawy o bateriach i akumulatorach,
- sprawdzenie spełniania zasadniczych wymagań ochrony środowiska przez wyroby wprowadzane na
rynek,
- ograniczenie uciążliwości związanych z pozanormatywną emisją hałasu do środowiska.
34
WIOŚ Białystok
W roku 2012 przeprowadzono 14 kontroli w tym: 2 kontrole kompleksowe, 10 kontroli problemowych i
2 kontrole interwencyjne.
W trakcie przeprowadzonych kontroli:
- w 6 przypadkach nie stwierdzono nieprawidłowości,
- 1 raz zastosowano pouczenie,
- 1 raz nałożono mandat karny i wydano zarządzenia pokontrolne,
- w 1 przypadku wydano decyzję o karze oraz zarządzenia pokontrolne,
- w 1 przypadku wydano decyzję o karze biegnącej,
- w 4 przypadkach wydano zarządzenia pokontrolne ( w tym w jednym przypadku łącznie z wystąpieniem do
Marszałka Województwa Podlaskiego z pismem informującym o wynikach kontroli) .
W kontrolowanych podmiotach najczęściej stwierdzane nieprawidłowości to:
-
nieuregulowane sprawy dot. gospodarki odpadami,
-
nieuregulowane sprawy dot. gospodarki ściekowej.
Kontrole interwencyjne dotyczyły głównie problemów z gospodarką odpadami, w tym z zagospodarowywaniem
gnojowicy oraz problemu zanieczyszczenia powietrza.
W celu wyeliminowania nieprawidłowości, przeważnie wydawano zarządzenia pokontrolne i
dokonywano pouczenia. Po przeprowadzonych kontrolach, w związku z występującymi nieprawidłowościami,
wystosowano pisma do właściwych organów: Starosty Kolneńskiego, wójtów gmin, burmistrzów miast oraz
urzędów właściwych w sprawie.
■ Kontrole kompleksowe przeprowadzono:
→ w zakresie spełniania wymagań ochrony środowiska określonych w pozwoleniu zintegrowanym:
1. Spółdzielnia Mleczarska „MLEKPOL” w Grajewie – Zakład produkcji Mleczarskiej „KURPIANKA” w Kolnie podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 25.05. i 13.06.2012r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
→ w zakresie gospodarki wodno - ściekowej oraz gospodarki odpadami:
1. Zakład Pracy Chronionej „HETMAN” Sp. J. w Kolnie – podczas kontroli przeprowadzonej dn. 03.12.2012r.
stwierdzono brak pozwolenia wodno prawnego na odprowadzanie ścieków z oczyszczalni przyzakładowej do
gruntu; wydano zarządzenia pokontrolne.
■ Kontrole problemowe przeprowadzono:
→ w zakresie gospodarki wodno – ściekowej:
1. Zakład Gospodarki Komunalnej w Małym Płocku – Ujęcie wody w Rogienicach – podczas kontroli
przeprowadzonej w dn. 07.11.2012 stwierdzono: brak pomiarów wydajności studni i pomiarów poziomu
zwierciadła wody oraz przekroczenie warunków pozwolenia wodno prawnego w zakresie ilości pobranej wody;
wydano zarządzenie pokontrolne oraz decyzję o karze za niezgodny z pozwoleniem pobór wody.
→ w zakresie gospodarki odpadami:
1. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Kolnie – w wyniku kontroli przeprowadzonej w dn. 16.03. i
29.03.2012r. stwierdzono składowanie odpadów powyżej rzędnej określonej w decyzji; wydano zarządzenie
pokontrolne oraz wystosowano informację o wynikach kontroli do Marszałka Województwa Podlaskiego.
Zarządzający składowiskiem uzyskał z dn. 27.09.2012r. decyzję na zamknięcie składowiska wydaną przez
Starostwo Powiatowe w Kolnie.
35
WIOŚ Białystok
2. Szpital Ogólny w Kolnie – kontrola przeprowadzona w dn. 27.07.2012r. wykazała nieterminowe
przekazywanie do WIOŚ informacji dotyczących opłat za korzystanie ze środowiska; zastosowano pouczenie.
→ w zakresie ochrony powietrza:
1. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej i Gospodarki Wodno-Ściekowej Sp. z o.o. w Kolnie – podczas kontroli
przeprowadzonej w dn. 14.11.2012r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
→ w zakresie spełniania wymagań przez stacje demontażu pojazdów:
1. Firma handlowa „KOLMET”, Kolno – kontrola przeprowadzona w dn. 13.06. i 15.06.2012r. wykazała, że dane
liczbowe w zbiorczym zestawieniu o odpadach za 2011r. są nieprawidłowo zaokrąglane; wydano zarządzenia
pokontrolne.
2. AUTO – ZŁOM Mechanika Pojazdowa K. Piekarski, Kolno - podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
30.08.2012r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
→ w zakresie spełniania wymagań przez stacje paliw:
1. Stacja Paliw A. Ciszewski, Mały Płock - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 20.08.2012r. nie
stwierdzono nieprawidłowości.
2. Stacja Paliw J. i D. Plona Sp.J. w Stawiskach – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 27.11.2012r.
stwierdzono odprowadzanie ścieków do ziemi bez pozwolenia wodnoprawnego oraz brak przeglądów
eksploatacyjnych urządzeń oczyszczających wody opadowe i roztopowe na terenie stacji paliw; wydano
zarządzenia pokontrolne.
→ w zakresie realizacji obowiązków wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:
1. Gmina Grabowo - podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 29.10.2012r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
→ w zakresie postępowania z nawozami:
1. Gospodarstwo Rolno – Hodowlane w Budziskach, gm. Stawiski - podczas kontroli przeprowadzonej w dn.
04.09.2012r. nie stwierdzono nieprawidłowości.
■ Kontrole interwencyjne :
→ w zakresie postępowania z nawozami naturalnymi w gospodarstwie rolnym:
1. Gospodarstwo Rolne, Grabowskie, gm. Grabowo – podczas kontroli przeprowadzonej w dn. 19.01.2012r.
stwierdzono, że w wyniku magazynowania obornika doszło do wycieku gnojówki na przyległy teren; na
właściciela gospodarstwa nałożono mandat karny oraz wydano zarządzenia pokontrolne.
→ w zakresie ochrony powietrza:
1. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej i Gospodarki Wodno - Ściekowej w Kolnie – podczas kontroli
przeprowadzonej w dn. 16.03.2012r. stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych stężeń pyłu w gazach
odlotowych z kotła WR-5 nr1 Ciepłowni Miejskiej w Kolnie; wydano decyzje o karze biegnącej.
Kontrole dotyczące gospodarki ściekowej, ochrony powietrza, gospodarki odpadami i hałasu bardziej
szczegółowo ujęto w rozdziałach dotyczących tych zagadnień.
Sporządzono:
Zatwierdzono:
Dział Monitoringu Środowiska
mgr inż. Waldemar Gołaszewski
Delegatura w Łomży WIOŚ Białystok
Kierownik Delegatury w Łomży
WIOŚ Białystok
36

Informacja - WIOŚ Białystok

Transkrypt

Podobne dokumenty

KPP Kolno Kolneńscy policjanci mają kolejny „Alka

Kolno, 2016-01-08 BŚ.6740.310.2015.SW INFORMACJA Działając

KPP Kolno Spotkanie z młodzieżą dot. zjawiska handlu ludźmi

Ogłoszenie o nieodpłatnym przekazaniu składników rzeczowych

Or. 2112-4/2016 Kolno, dn. 28.12.2016 OGŁOSZENIE O

Projekt pt. „Rozwijam skrzydła”

21-22 marzec 2013 – obchody Światowego Dnia Wody w Łomży

Wezwanie do złożenia ofert dodatkowej

6 czerwca (piątek) - Gimnazjum im. Jana Pawła II w Kolnie