Swoboda Brzozowiec 4+A

Transkrypt

red. Rafa Maciszewski
Swoboda – Brzozowiec 4 + A
Obszar AZP nr 75-42
Nr st. na obszarze 12
Nr st. w miejscowo ci 4 + A
RATOWNICZE BADANIA ARCHEOLOGICZNE
W OBR BIE INWESTYCJI ,,BUDOWA DROGI EKSPRESOWEJ S-8 NA ODCINKU W ZE
WALICHNOWY – ÓD (A1)”
2011/2012 r.
Inwestor GDDKiA Oddzia w odzi.
OPRACOWANIE WYNIKÓW BADA
Raszyn 2012 r.
1
A
KARTA EWIDENCYJNA ZABYTKU ARCHEOLOGICZNEGO
AZP
LOKALIZACJA
2
PO
ENIE FIZYCZNOGEOGRAFICZNE
JEDNOSTKA FIZYCZNOGEOGRAFICZNA
M. Swoboda-Brzozowiec
318.22
TEREN NIEEKSPONOWANY
Nr stan. w miejscowo ci 4+A
w morzu
TEREN EKSPONOWANY
GMINA
Lututów
POWIAT
wieruszowski
WOJEWÓDZTWO ódzkie
DU E DOLINY
AZP nr obsz. 75-42
mierzeja
skarpa
wa wydm.
kraw dzie, stoki wkl
w wodzie
nr st. 12
terasa
denna
terasa
nadzalewowa
terasy
wy sze
brzeg
wysoczyzny
MA E DOLINY
dno doliny
stok doliny
kraw
doliny
X
N
W P
X X
L
3 UTWÓR GEOLOGICZNY
lu ny
STREFA NADMORSKA (NADZALEWOWA)
pla a
T
X
x
e i proste
zwi
y
x
torf.-bagn.
okre lenie specjalistyczne
4 DOST PNO
TERENU
sfa dowania i niewielkie cyple
niezabud.
cyple wybitne
pole orne
wa y i garby
sad
park
las
wyniesienia o ekspozycji okr nej
torf
bagno
woda
TEREN OS ONI TY
teren przemys owy
x
x
r.zabud.
nieu ytek
zabudow.
ka
podstawa stoku
okre lenie bli sze
Wspó rz. geogr. N 51°19’51’’ E 18°27’9’’
doliny denud., niecki, jary, parowy
Nazwa lokalna
STREFA
POZA
DOLINAMI
kotlinki, zag bienia bezodp ywowe
Nr dzia ki geodez.
równina obsz. falisty
obsz. pagórk. obsz. górzysty jaskinie, schroniska skalne
Identyfikator EGB
GDDKiA oddzia w odzi
FORMA SZCZEGÓLNA
x
ciciel terenu
5
KLASYFIKACJA FUNKCJONALNO-KULTUROWO-CHRONOLOGICZNA STANOWISKA
nr
funkcja
kultura
chronologia
opis materia ów, obiektów, warstw oraz form terenowych
kultura widerska
schy kowy paleolit
1 wiór krzemienny (znalezisko lu ne)
2. strefa peryferyjna
-
nowo ytno
3. nieokre lona
-
nieokre lona
49 jam, 7 do ków pos upowych oraz 178 fr. ceramiki, 12 ko ci, 1
no yk elazny, 1 moneta
202 jamy, 113 do ków pos upowych, 1 palenisko
1.
lad osadnictwa
6 OPIS OBSZARU STANOW.
obserw. utrudniona
pole otwarte
x
bez przeszk.
7
Budowa drogi ekspresowej S-8
pole zamkni te
nasycenie znaleziskami:
jednocentryczne
równomierne
x
wielocentryczne
-0,5 ha
-1ha
10 WYKONANIE KARTY
11
niezb dna szczegó owa inwentaryzacja
8 WNIOSKI KONSERWAT.
data (d,m,r)
akceptacja WKZ
niezb dne badania wykopaliskowe
autor karty
niezb dna interwencja administracyjna
9 AKTUALNA OCHRONA
powierzchnia stanowiska:
-1 ar
ZAGRO ENIA
x
nr rejestru zabytków
-5ha
-15ha
x
sto
wyst powania znalezisk:
ma a
rednia
>15ha
mgr S. Pi atowski
Miejscowo , data
okre lili chronologi
mgr S. Pi atowski
12
ZBIORY i NR INWENT.
data wpisu do rejestru
miejsce przechowywania
park kulturowy
Muzeum Ziemi Wielu skiej,
ul. Narutowicza 13
98-300 Wielu
plan zagospodarowania przestrzennego
du a
03.04.2012r.
WERYFIK. KONSERW.
sprawdzi -konsultant AZP
nr inwentarza
13 MAPA W SKALI 1:10.000 – UK AD WSPÓ RZ DNYCH KARTOGRAF.
god o arkusza (nr i nazwa)
131.213
Lututów
Badania powierzchniowe i sonda owe
2011/2012 Badania ratownicze
16 LITERATURA
17 INNE DANE
X 385024,09 Y 461620,77 Dokumentacja – WKZ w Sieradzu, Muzeum Ziemi Wielu skiej,
14 HISTORIA BADA STANOWISKA (rok/ rodzaj bada / autor i instytucja)
2010
15 DOKUMENTACJA
D. Majewski, W. Koszkul
mgr Sylwester Pi atowski - USUI Sp. z o.o.,
USUI Rafa Maciszewski
Literatura – www.usui.com.pl
3
SPIS TRE CI
KARTA AZP
s.
2
1.
WST P
Rafa Maciszewski
s.
4
2.
GEOMORFOLOGIA
Piotr Kittel
s.
9
3.
RYS HISTORYCZNY
Rafa Maciszewski
s.
39
3.
ANALIZA ZABYTKÓW RUCHOMYCH
Igor Maciszewski
Monika Maciszewska
s.
42
3.a
TABLICE
4.
CHARAKTERYSTYKA FORM, ROZMIARÓW,
FUNKCJI I CHRONOLOGII OBIEKTÓW
NIERUCHOMYCH
Beata P ko
Rafa Maciszewski
s.
62
4a.
TABLICE
5.
PODSUMOWANIE
Rafa Maciszewski
s.
149
6.
MAPY, PLANY
Rafa Maciszewski
1. WST P
1.1. PODZIA PRZESTRZENI BADAWCZEJ
Podzia przestrzeni badawczej zosta oparty na siatce arowej. Ary lokalizowane by y w
ryc. 1
oparciu o przynale no
do poszczególnego hektara, oznaczonego du ymi literami.
Poszczególne ary w obr bie hektara oznaczane by y cyframi arabskimi od 1 – 10 w pasach
pionowych i oznaczeniami literowymi od a – j w pasach poziomych, pocz wszy od lewego
górnego rogu
ryc. 1. W zwi zku z tym poszczególny ar oznaczany zosta symbolem
hektara oraz symbolem literowo cyfrowym np. Bc8.
Wewn trznie ar podzielony zosta na cztery wiartki oznaczane ma ymi literami a,b,c,d
ryc. 2.
ryc. 2
5
Poszczególne jednostki sk adowe stanowiska archeologicznego, takie jak obiekty,
warstwy oraz zabytki ruchome lokalizowane by y w oparciu o numer hektara i ara.
Poszczególne obiekty oraz warstwy pozaobiektowe oznaczane by y w zbiorach
rozdzielnych cyframi arabskimi, przy czym humus oznaczony zosta zawsze jako warstwa
nr 1 a calec jako warstwa nr 0. Warstwom obiektowym przyporz dkowany zosta numer
obiektu oraz oznaczenie literowe (np. 1a). W przypadku wyst pienia podobiektów, nadawany
zosta im numer obiektu g ównego oraz oznaczenie cyfrowe (np. 1.1). Wewn trzny podzia
stratygraficzny podobiektów wyró niony zosta
przy pomocy oznacze
przyporz dkowanych numerowi podobiektu (np. 1.1a)
literowych
ryc. 3.
obiekt nr 1
w. 1a
w. 1.1a
obiekt nr 1.1
w. 1b
w. 1.1b
w. 1c
ryc. 3
1.2. PRZYJ TE ZASADY DOKUMENTACJI.
Podstaw dokumentacji stanowi rysunki planów poszczególnych arów wykonywane
w
skali
1:50
z
nanoszonymi
zarysami
rzutów
poziomych
obiektów
i warstw
pozaobiektowych, ich numeracj i warto ciami niwelacyjnymi (przeliczonymi) oraz liniami
ci
profilowych. Obok tego wykonywane by y rysunki przekrojów poszczególnych obiektów
w skali 1:20 z podan
ich numeracj
i warto ci
niwelacyjn
stropu (przeliczon ).
Uzupe nienie stanowi plan zbiorczy wykonywany w skali 1:200.
Dokumentacj
fotograficzn
wykonano w technice cyfrowej. Profile obiektów
fotografowane by y bez obrysu. Poszczególne zdj cia grupowane by y w folderach
tematycznych (np. ary, obiekty profile, obiekty plany). Poszczególne pliki opisywane by y
numerami odpowiadaj cymi numerom obiektów lub arów (np. obiekty profile_125).
Dokumentacja opisowa opiera a si
na sformalizowanych formularzach – tzw.
„kartach”. Stosowano: KART OBIEKTU, KART WARSTWY POZAOBIEKTOWEJ, KART
ZABYTKU WYDZIELONEGO. Na KARCIE OBIEKTU umieszczano zminiaturyzowane
6
zdj cie profilu obiektu oraz cyfrowy jego obrys. Zastosowanie tej podwójnej dokumentacji
rysunkowej umo liwia weryfikacj
rysunków polowych i tym samym u atwia pó niejsze
opracowanie.
1.3. PRZYJ TE ZASADY ODHUMUSOWANIA I EKSPLORACJI
Przestrze
badawcza odhumusowana by a przy u yciu sprz tu mechanicznego,
koparkami skarpówkami. Humus zdejmowano warstwami do poziomu stropowego
przestrzeni reliktowej. By on magazynowany poza lub w obr bie stanowiska w ha dach. Pole
bada , po odhumusowaniu by o doczyszczany r cznie przy pomocy grac i opat. Po
zarejestrowaniu stropów obiektów archeologicznych by y one eksplorowane po ówkami lub
wiartkami, warstwami mechanicznymi 5 – 10 cm w obr bie warstw obiektowych.
Wype niska obiektów sk adowano w obr bie wykopów. Wynika o to z zalecenia, aby
wyrobiska zasypywane by y gruntem rodzimym.
1.4. CHARAKTERYSTYKA STANOWISKA
Stanowisko Swoboda Brzozowiec 4A (AZP 75-42/12), z uwagi na obecno
materia u
archeologicznego
zosta o
zakwalifikowane
do
wyprzedzaj cych
bada
wykopaliskowych w zwi zku z budow drogi ekspresowej S-8 na odcinku w ze Walichnowy
-
ód . Zlokalizowane jest na zachód od obu miejscowo ci przy cieku wodnym – Rybka.
Znajduje si
na niewielkim wyniesieniu, opadaj cym w stron
rowu melioracyjnego,
uchodz cego do wspominanej rzeczki. Obecnie teren otaczaj pola uprawne.
ryc. 4
7
1.5. DANE METRYKALNE
MIEJSCOWO
: Swoboda Brzozowiec
WOJEWÓDZTWO: ódzkie
POWIAT: wieruszowski
PO
ENIE GEOGRAFICZNE:
N
E
51°19’51’’
18°27’9’’
Obszar AZP nr
Nr st. na obszarze
Nr st. w miejscowo ci
75-42
12
4+A
1.6. HISTORIA BADA
Stanowisko zosta o odkryte podczas bada powierzchniowych, prowadzonych w 2010
roku. Badania sonda owe, prowadzone przez R. Czerniaka, potwierdzi y wyst powanie w
tym miejscu stanowiska archeologicznego, przy czym w pasie kolizji znajdowa a si
powierzchnia 159,25 arów (b dnie okre lona przez prowadz cego badania sonda owe na 320
arów).
Prace wykopaliskowe prowadzone by y od 19.10.2011 do 10.11.2011 oraz 27.03.2012
do 02.04.2012, przez konsorcjum firm: USUI Sp. z o.o. oraz USUI Rafa Maciszewski,
dzia aj cych na zlecenie inwestora – Generaln
Oddzia w
Dyrekcj
Dróg Krajowych i Autostrad
odzi. Zespó badawczy sk ada si z mgr Sylwestra Pi atowskiego (kierownik
bada ), mgr Anny Góralskiej, mgr Moniki Maciszewskiej, mgr Paw a U ci ki oraz Rados awa
Pachockiego. Badaniami archeologicznymi obj to teren o
cznej powierzchni 159,25 arów.
Zalegaj cy na stanowisku humus (o mi szo ci 20-40 cm) usuni to za pomoc sprz tu
mechanicznego. Nast pnie, w ramach poziomu mechanicznego I, odczyszczano powierzchni
wykopów i dokumentowano fotograficznie oraz rysunkowo zarysy warstw konsystencyjnych
i obiektów archeologicznych, a tak e eksplorowano zarejestrowane obiekty.
1.7. WYNIKI BADA
W ramach przebadanego obszaru wydzielono pierwotnie 424 obiektów, z czego
pozytywnie zweryfikowano 372, w ród których 56 zawiera o w wype niskach materia
8
zabytkowy pozwalaj cy na ustalenie ich chronologii.
cznie pozyskano 193 zabytki
ruchome, w ród których by o 178 fragmentów ceramiki naczyniowej, 12 ko ci, 2 krzemienie,
1 no yk elazny oraz 1 moneta (5 fenigów niemieckich z 1942 roku). W oparciu o materia
ceramiczny wydzielono jedn
faz
zasiedlenia stanowiska: stref
peryferyjn
osadnictwa
nowo ytnego, reprezentowan przez 56 obiektów oraz 178 fr. ceramiki, 12 ko ci, 1 no yk
elazny oraz monet . Dodatkowo obecno , zapewne na z
u wtórnym, jednego fragmentu
wióra krzemiennego, zwi zanego z K , pozwoli a na wydzieleniu starszej fazy zasiedlenia
zwi zanej z okresem schy kowego paleolitu. Pozosta a cz
obiektów (316) pozbawiona
by a materia u datuj cego.
W toku prac przebadano po ow przestrzeni reliktowej przewidzianej do bada . By o
to spowodowane obecno ci
warstwy zastoiskowej w s siedztwie rowu melioracyjnego
przebiegaj cego w pó nocnej cz ci stanowiska o mi szo ci 40 cm, pod któr
rejestrowano
powierzchni
nie
adnych zabytków archeologicznych. Drugim czynnikiem zmniejszaj cym
przewidzian
do bada
by obszar zniszczony w s siedztwie tego rowu.
Relikty osadnictwa rejestrowano g ównie w cz ci zachodniej oraz po udniowej badanego
obszaru. Czynnikiem determinuj cym taki stan rzeczy by uk ad „rowów” zajmuj cych
wi kszo
badanego obszaru (
ryc. 5). By to uk ad krzy uj cych si rowów, których
wype nisko powstawa o w wyniku zamywania. Wi kszo
by a zorientowana na osi E-W
jednak co kilka metrów wyst powa y rowy poprzeczne pod k tem prostym. Kierunek
przebiegu rowów pokrywa si
z wspó czesnym uk adem pó rolnych, co mo e by
przes ank do ich pochodzenia. Drug mo liwo ci powstania takiego uk adu mog a by
gospodarka le na z XIX wieku.
ryc. 5
Dr Piotr KITTEL
Katedra Geomorfologii i Paleogeografii
Instytut Nauk o Ziemi
Wydzia Nauk Geograficznych
Uniwersytet ódzki
90-142 ód , ul. Kopci skiego 31
tel. 00 42 635 45 53
e-mail: [email protected]
2. PO
ENIE GEOMORFOLOGICZNE STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH
SWOBODA – BRZOZOWIEC, GM. LUTUTÓW, POW. WIERUSZOWSKI, WOJ.
ÓDZKIE
2.1. METODY BADA
Obserwacje
z
zakresu
geomorfologii
i
litologii
pod
a
stanowisk
archeologicznych prowadzono w sezonach badawczych 2011 i 2012 r. Badaniami
obj to nast puj ce dziewi
stanowisk wraz z ich otoczeniem: 1 - stan. 3+B; 2 - stan.
4+A; 3 - stan. C; 4 - stan. D+E; 5 - stan. 6; 6 - stan. 5; 7 - stan. 7; 8 - stan. 8; 9 - stan. 9.
Kartowanie geologiczne prowadzono bezpo rednio w obr bie wykopów
archeologicznych oraz wykopów inwestycyjnych. Dane litologiczne dotycz ce budowy
powierzchniowej uzupe nione zosta y seri
sondowa
geologicznych przy u yciu
cznej sondy geologicznej. W wierceniach u yto r cznej sondy geologicznej
Eijkelkamp zaopatrzonej w
wider Edelmana typu kombi. Pomiary g boko ci
zalegania przewiercanych nawarstwie prowadzono z dok adno ci 5 cm.
Sytuacj topograficzn po
enia stanowisk analizowano przede wszystkim w
oparciu o map topograficzn w uk adzie 1965 w skali 1: 10 000 (ryc. 1) oraz w oparciu
o materia
archiwalny w postaci mapy topograficznej Wojskowego Instytutu
Geograficznego w skali 1: 100 000 Arkusz Z oczew, Pas 43, S up 27, z 1934 r. oraz w
skali 1: 25 000 Arkusze: Lututów (P43 S27 D, 1933 r.), Ostrówek (P43 S27 E, 1933 r.),
Sokolniki (P43 S27 G, 1933 r.), Czarno
y (P43 S27 H, 1933 r.) (ryc. 2).
Przeprowadzone badania terenowe i kameralne umo liwi y podstawowe rozpoznanie
geomorfologii oraz powierzchniowej budowy geologicznej otoczenia stanowisk
archeologicznych. Wykorzystano tu tak e podstawow dokumentacj geologiczn oraz
opracowania geomorfologiczne obejmuj ce swym zasi giem interesuj cy nas obszar, tj.
przede wszystkim arkusz Szczegó owej mapy geologicznej Polski w skali 1: 50 000 -
10
Lututów (Bali ski 1998, 1999) oraz prace Krzemi skiego (1974, 1988, 1997).
Bezpo rednio do obszaru bada
przylega teren znajduj cy si
w zasi gu arkusza
Skomlin Szczegó owej mapy geologicznej Polski w skali 1: 50 000 (Haisig i
Wilanowski 2000, 2000a). Mniejsz rol odegra y arkusze Mapy geologicznej Polski w
skali 1:200 000 - Kluczbork (Wilanowski 1979, 1980) oraz Kalisz (Baranowski i
Ma kowska 1973 i 1979).
2.2. PO
ENIE FIZYCZNOGEOGRAFICZNE OBSZARU
Pod wzgl dem fizycznogeograficznym badany obszar na tle regionalizacji
Polski w uk adzie dziesi tnym Kondrackiego (1994, 2002) nale y do mezoregionu
Wysoczyzna
Z oczewska
(318.22)
(ryc.
3),
stanowi cego
po udniow
cz
makroregionu Nizina Po udniowowielkopolska (318.2). Mezoregion graniczy od
pó nocy z Wysoczyzn Tureck (318.17), od zachodu z Kotlin Grabowsk (318.21),
od po udnia z Wysoczyzn Wieruszowsk (318.24), od wschodu z Kotlin Sieradzk
(318.18) i Kotlin
Szczercowsk
zosta y do prowincji Ni u
(318.23). Wy ej wymienione jednostki zaliczone
rodkowoeuropejskiego (31) i podprowincji Nizin
rodkowopolskich (318). Od po udnia wyst puje krótka granica z mezoregionem
nale cym do Wy yn Polskich - Wy yn
Wielu sk
(341.21). Interesuj cy nas
mezoregion stanowi przede wszystkim zdenudowana staroglacjalna równina morenowa,
rozci gaj ca si w mi dzyrzeczu górnych biegów Warty i Prosny (Kondracki 1994,
2002). W po udniowej cz ci wysoczyzny liczniej wyst puj
warcia skie formy
kemowe i morenowe (Krzemi ski 1974, 1988, 1997; Marks i in. 2006; Rdzany 2009).
Wed ug podzia u geomorfologicznego Gilewskiej (1986, 1992) obszar bada
le y w dok adnie tych samych jednostkach poszczególnych szczebli, czyli w
mezoregionie
Wysoczyzny
Z oczewskiej
(AV.a10),
Po udniowowielkopolskich (AV.a), podprowincji Nizin
Nale y równie
podkre li ,
e omawiany teren, cho
makroregionie
Nizin
rodkowopolskich (AV).
znajduj cy si
obecnie w
granicach województwa ódzkiego, le y ju poza wschodni granic regionu ódzkiego,
którego delimitacj przeprowadzi a Turkowska (2006). Obszar nazywany „regionem
ódzkim” rozci ga si od doliny rodkowej Warty stanowi cej jego zachodni granic ,
po dolin Pilicy i Rawki na wschodzie. Za granic po udniow przyj to maksymalny
zasi g stadia u warty, wed ug obecnie przyj tego pogl du Turkowskiej (2006), za
11
pó nocn za – maksymalny zasi g zlodowacenia wis y. Na zachodzie region ódzki
si ga po zachodni górn kraw
doliny Warty, tj. w odleg
ci oko o 40 km na
wschód od interesuj cego nas obszaru.
Obszar bada po
ony jest w po udniowej cz ci Wysoczyzny Z oczewskiej,
która odwadniana jest tutaj przez górne odcinki Strugi W glewskiej (w cz ci
zachodniej) i Ole nicy (skrajne wschodnie partie obszaru). Struga W glewska (vel.
glówka) jest ciekiem IV-rz du, stanowi cym prawobrze ny dop yw Prosna.
ród a
cieku znajduj si w okolicach wsi Rososzyn na wysoko ci 181 m n.p.m., oko o 2 km
na po udnie i po udniowy zachód od terenu bada . Rzeka ma oko o 30 km d ugo ci i
uchodzi do Prosny w okolicach W glewic na poziomie 138,0 m n.p.m., jej spadek
wynosi rednio 1,4‰. Ole nica jest rzek III-rz du o d ugo ci oko o 40 km, stanowi
lewobrze ny dop yw Warty. Swoje
ród a ma w okolicach Wielunia. Przez obszar
bada przebiega zatem dzia wodny IV-rz du oddzielaj cy zlewnie Strugi W glewskiej
i Ole nicy, nale ce do zlewni Warty i dorzecza Odry. Wi kszo
stanowisk znajduje
si w zlewni tej pierwszej rzeki. Trzeba podkre li , e doliny rzeczne na badanym
obszarze s bardzo s abo rozwini te.
Ro linno
potencjaln obszaru bada stanowi przede wszystkim zbiorowisko
Tilio-Carpinetum (tj. ni owo-wy ynny las jod owy z grabem i d bem) stanowi cy
formacj
gr dow .
W nieco wi kszym oddaleniu ulokowane zosta y zbiorowiska
potencjalne Tilio-Carpinetum (tj. gr dy subkontynentalne, odmiana ma opolskiej, forma
wy ynnej, zarówno serii ubogiej, jak i yznej) oraz Pino-Quercetum (=Querco-Pinetum
+ Serratulo-Pinetum) (tj. kontynentalne bory mieszane sosnowo-d bowe). W dnach
dolinnych oznaczane s zbiorowiska Fraxino-Alnetum (=Circaeo-Alnetum) (Ni owy
g jesionowo-olszowy), a na wydmach Leucobryo-Pinetum (suboceaniczny bór
sosnowy) (Matuszkiewicz 2008).
Badany obszar po
ony jest w strefie staroglacjalnej, zwi zanej z dzia alno ci
dolodu warty (por. Marks i in. 2006). L dolód warty uwa any do niedawna za
odr bne zlodowacenie (Lindner 1992) traktowany jest obecnie jako stadia w obr bie
zlodowacenia odry (Lindner 2005; Mojski 2005; Ber i in. 2007; Lindner i Marks 2012).
Przy czym wed ug Mojskiego (2005) glacja ten obejmuje 10-6 stadium izotopowe tlenu
w skali Shackletona, Opdyke’a (1973). Z kolei wed ug Lindnera (2005) zlodowacenie
odry wraz ze stadia em warty mie ci si w ca
ci w obr bie 6 stadium izotopowego
tlenu datowanego na 210-130 ka BP (por. te
Ber i in. 2007). Do zlodowace
rodkowopolskich zaliczono zatem trzy zlodowacenia - liwca, krzny i ody - odpowiadaj ce
12
odpowiednio 10, 8 i 6 stadium tlenowemu, rozdzielone dwoma interglacja ami – zbójna i
lubawskim - podczas 9 i 7 stadium tlenowego wed ug Shackletona, Opdyke’a (1973). W
pi trze odry w nowym uj ciu wiekowym (6 faza tlenowa) wyró niono stadia : maksymalny –
odry lub kamiennej (dawniej radomki wg Ró yckiego 1967) i stadia y pomaksymalne:
warty, wkry i m awki (Lindner 2005; Lindner i Marks 2012). W wietle dotychczasowych
interpretacji nale y przyjmowa ,
opu ci
e podczas interstadia u kamienna–warta l dolód
rodkow Polsk (Turkowska 2006). Nie wdaj c si w starsze propozycje
(omówione szczegó owo przez Turkowsk
2006; Lindner i Marks 2012), nale y
zacytowa najnowsz hipotez Turkowskiej (2006), zgodnie z któr l dolód stadia u
warty móg dotrze do Wzgórz Radomszcza skich i s siednich osta ców. Stanowi y one,
podobnie jak dalej na zachód Pagórki Dzia oszy skie, naturaln przeszkod dla cienkiego,
zamieraj cego l dolodu. Warto podkre li , e interesuj cy nasz obszar znalaz si w strefie
najszerszej na ziemiach polskich transgresji ku po udniowi l dolodu stadia u warty (por.
Marks i in. 2006; Ber i in. 2007; Rdzany 2009; Lindner i Marks 2012) W fazie
maksymalnej stadia u g ównego zlodowacenia wis y, wyznaczanej w Polsce rodkowej
za Roman (2003, 2010) teren ten znajdowa si w odleg
ci oko o 90 km na po udnie
od czo a l dolodu.
Krzemi ski (1974) uwa
,
e rze ba uto samiana z efektem dzia alno ci
dolodu stadia u warty od pocz tku by a podobna do rze by wspó czesnej. Udowodni ,
e nie istniej
adne podstawy do twierdzenia, i rze ba Polski rodkowej podlega a
wielkim przeobra eniom – podkre la natomiast udzia procesów fluwialnych oraz
eolicznych, które faktycznie zmienia y rze
pierwotn . Turkowska (2006) podziela
zdanie Krzemi skiego (1974) uwa aj c, i „znajduje ona [teoria] pe ne wyt umaczenie
w koncepcji kenozoicznej ewolucji rze by regionu przedstawionej przez autork ”
(Turkowska 2006, s. 160). Turkowska (2006) przyjmuje tez Krzemi skiego (1997)
dowodz
, e l dolód warty wykorzysta obni enia dolinne jako tzw. „prowadnice”.
Klatkowa (1972) wyró nia a dwa loby, którymi l dolód warty nasuwa si na obszar
wy yny ódzkiej, by y to loby: zachodni (widawki) i wschodni (rawki). Krzemi ski
(1997, te Krzemi ski i in. 1993) wyró ni za lob po udniowowielkopolski si gaj cy
od Wzgórz Ostrzeszowskich po Wzniesienia ódzkie (Garb ódzki), który podzieli na
loby ni szego rz du: prosny, warty i widawki. Tak e Rdzany (2009) za Krzemi skim
wyró nia lob po udniowowielkopolski z lobem widawki jak jednostka ni szej rangi. W
nowszej koncepcji Turkowskiej (2006) wyró niane s dwa g ówne loby zachodni i
wschodni sensu lato, a cz
lobu wschodniego wyró niona zosta a jako tzw. lob
13
(górnej) bzury – na kraw dzi Wy yny
ódzkiej. Zachodni strumie lodowy kierowa
si w stron po udniow i op ywa a pó wysep ódzki jako lob warty, z maksymalnym
zasi giem w Pagórkach Dzia oszy skich (za Krzemi skim 1974, 1997).
W stron
wschodni skierowa y si od niego przynajmniej dwa strumienie: lob widawki sensu
stricto (prawdopodobnie z podrz dnym lobem grabi) i lob neru. Urozmaicona rze ba
wodnolodowcowa wyst puj ca strefowo w ró nych cz ciach regionu ódzkiego
rozwin a si wzd
lododzia ów i w strefach konwergencji strumieni lodowych, a tym
samym mo e by pomocna w próbie odtworzenia ich zasi gu. W osi Garbu ódzkiego
dosz o zdaniem Turkowskiej (2006) do konwergencji strumieni lodowych lubu warty
(sensu lato) i pilicy. Nasuwaj ce si od wschodu masy lodu lobu pilicy i strumienie
nap ywaj ce od zachodu lobu warty spotyka y si w obni eniu pod
a, rozci gaj cym
si poni ej osi dzisiejszego garbu ódzkiego, powoduj c deformacje glacitektoniczne
oraz agradacj osadów lodowcowych i wodnolodowcowych. Zderzenie spowodowa o
zahamowanie ruchu w kierunku na zachód i na wschód oraz silne wezbranie lodu w
po udnikowo rozci gni tej strefie kontaktu, gdzie powsta a strefa martwego lodu.
Strumienie lodowe na jej granicach skierowa y si na po udnie, a do najwy szych
wyniesie pod
a w regionie Pagórków Dzia oszy skich, Wzgórz Radomszcza skich i
Pasma Przedborskiego wyznaczaj cych maksymalny zasi g stadia u warty. Szczególnie
sprzyjaj ce zamieraniu lodu w okresie jego regresji by y strefy lododzia ów i
konwergencji (Turkowska 2006).
Internuj cy nas obszar le y w strefie transgresji lobu zachodniego, tj. lobu warty
wg Turkowskiej (2006) lub loby po udniowowielkopolskiego wg Krzemi skiego (1997)
i Rdzanego (2009). Jednocze nie obszar po
ony jest w strefie interlobalnej ni szego
rz du, tj. mi dzy lobami prosny i warty wg Krzemi skiego (1997). W strefie tej autor
ten wyró ni zespo y pagórków, przede wszystkim kemowych, charakterystyczne
nie dla obszarów interlobalnych (czy inaczej lododzia ów lub konwergencji
strumieni lodowych) i rozwini te w obszarach wyniesie starszego pod
a, co rozwija
koncepcja Turkowskiej (2006). Jednocze nie interesuj cy nas obszar po
ony jest
pomi dzy wyró nionymi przez Krzemi skiego (1997) strefami brze nymi l dolodu
warty, tj. stref dzia oszy sk na po udniu, zwi zan z maksymalnym zasi giem tego
dolodu i stref sieradzk na pó nocy zwi zan z postojem recesyjnym. Rdzany (2009)
wyró nia za
po
recesyjn
„subfaz ” dobrzy sk
zamykaj
ona na po udnie od obszaru bada i „subfaz ” neru le
stref
dzia oszy sk
dalej na pó noc. Mi dzy
nim rozci ga si strefa z oczewsko-szczercowska (Rdzany 2009).
14
2.3. BUDOWA GEOLOGICZNA OBSZARU
Jak ju
geologicznej
wspomniano wy ej nie ma obszernej literatury dotycz cej budowy
i
geomorfologii
okolic
Lututowa.
Podstawowe
ród o
stanowi
Szczegó owa mapa geologiczna Polski w skali 1: 50 000 Arkusz Lututów (Bali ski
1998, 1999) oraz bezpo rednio s siaduj ce opracowanie arkusza Skomlin (Haisig i
Wilanowski 2000, 2000a). Zagadnienia dotycz ce rze botwórczej dzia alno ci l dolodu
warty omówi Krzemi ski (1974, 1988, 1997). Szersze t o geologiczne prezentuj
arkusze Kluczbork (Wilanowski 1979, 1980) i Kalisz (Baranowski i Ma kowska 1973 i
1979) Mapy geologicznej Polski w skali 1: 200 000.
Obszar po
ony jest w obr bie monokliny przedsudeckiej (Alexandrowicz
1999, Mizerski 2005), na obszarze jednostki ni szej rangi, któr tworzy monoklina
kalisko-z oczewska (Dadlez i Marek 1969; Bali ski 1999) (ryc. 5). Monoklin tworz
ska y pokrywy permo-dolnokredowej zapadaj ce pod niewielkim k tem generalnie ku
pó nocnemu wschodowi. Wychodnie tych ska w pod
u kenozoiku maja przebieg
NW-SE (Dadlez i in. 2000; Mizerski 2005). W rejonie Lututowa w pod
u kenozoiku
znajduj si g ównie wychodnie jury rodkowej (Dalez i in. 2000). Deczkowski (1977)
wyró nia tutaj stref spi trze blokowych Dymek-O egów o skomplikowanej budowie
tektonicznej z licznymi rowami tektonicznymi i zr bami.
W okolicach Lututowa powierzchni mezozoiku tworz utwory jury rodkowej,
tj. i owce, piaskowce, wapienie batonu oraz jury górnej, tj. wapienie i margle oksfordu.
Powierzchnia mezozoiku jest bardzo niewyrównana i w najbli szym s siedztwie
Lututowa wznosi si do oko o 60 do oko o 140 m n.p.m. Nigdzie na omawianym
obszarze ska y mezozoiku nie wychodz na wspó czesn powierzchni terenu (Bali ski
1998, 1999; Haisig i Wilanowski 2000, 2000a). Przykryte s one do
rozleg pokryw
utworów neogenu, (Baranowski i Ma kowska 1973a; Wilanowski 1979a; Bali ski
1998, 1999; Haisig i Wilanowski 2000, 2000a). Na interesuj cym nas obszarze ich
mi szo
waha si od 90 do 10 m. Stanowi je mioce skie piaski, mu ki i i y z
wk adkami w gla brunatnego oraz plioce skie lub górno mioce skie i y i mu ki
pozna skie z przewarstwieniami piaszczystymi (Bali ski 1998, 1999; Haisig i
Wilanowski 2000, 2000a). Utwory te tworz stosunkowo wyrównan powierzchni
zdenudowan
w czwartorz dzie (Bali ski 1999). Warto podkre li ,
e w pod
u
obszaru zajmowanego przez stanowiska wyst puje g bokie rozci cie mezozoiku
15
wype nione osadami neogenu o mi szo ci osi gaj cej 90 m, stanowi ce kopaln dolin
(Bali ski 1998).
Utwory czwartorz dowe w ca
mi szo
ci buduj wspó czesn powierzchni terenu, ich
jest zró nicowana, zale y od konfiguracji powierzchni mezozoiku i
ukszta towania terenu, i przewa nie osi ga oko o 20-40 m, miejscami dochodz c do 90
m (Krzemi ski 1974; Bali ski 1998, 1999; Haisig i Wilanowski 2000, 2000a)
Najwi ksze mi szo ci Bali ski (1998) wi e z kopalnymi dolinami i lejami
krasowymi. Na bezpo rednio interesuj cym nas obszarze mi szo ci te wahaj si
pomi dzy 20 a 35 m (Bali ski 1998). Czwartorz d zbudowany jest tutaj z dwu lub
trzech poziomów glin zwa owych wi zanych ze zlodowaceniami sanu, krzny (dawniej
odry) i odry (dawniej warty) oraz rozdzielaj cymi je utworami wodnolodowcowymi i
rzadziej jeziornymi oraz zastoiskowymi (Bali ski 1998, 1999; Haisig i Wilanowski
2000, 2000a). By
mo e, w
wietle najnowszych ustale , glin
najni sz
nale y
korelowa ze zlodowaceniem krzny, rodkow - odry, stadia em maksymalnym (odry
lub kamiennej), a najwy sz - odry, stadia em warty (por. Lindner i Marks 2012).
Powierzchnia terenu w rejonie Lututowa zbudowana jest przede wszystkim z glin
zwa owych, które nale y czy ze stadia em warty zlodowacenia odry (por. Turkowska
2006) oraz piaskami wodnolodowcowymi, rzadziej tak e lodowcowymi tego l dolodu.
Glina zwa owa omawianego pi tra ma mi szo
2-20 m i tworzy ci
warstw
pod cielaj c piaski wodnolodowcowe (Bali ski 1998, 1999). W rejonie Lututowa
wychodnie gliny zwa owej tworz wysoczyzn morenow s siaduj
zw aszcza od
zachodu z rozleg ymi powierzchniami zbudowanymi przede wszystkim z piasków
wodnolodowcowych (por. Bali ski 1999; Baranowski i Ma kowska 1973; Marks i in.
2006). Obszar morenowy si ga po Dobros aw. Powierzchnie wodnolodowcowe
urozmaicone s
przez piaszczyste utwory eoliczne oraz organiczno-mineralne
wype nienie w skich den dolin i niewielkich zag bie bezodp ywowych. Analogiczna
„wyspa morenowa” rozci ga si na po udnie od obszaru zajmowanego przez stanowiska
w rejonie Swobody, wi tkowic i Rososza (Haisig i Wilanowski 2000).
Schy kowovistulia skie piaski eoliczne rozpoznano w postaci pokryw na
powierzchniach wodnolodowcowych o zró nicowanej mi szo
centymetrów do kilku metrów. S
od kilkudziesi ciu
to piaski drobno- i rednioziarniste, miejscami
pylaste. Osady wydmowe osi gaj mi szo ci do 10 metrów (Bali ski 1999). Dna dolin
wype niaj holoce skie piaski rzeczne, cz ciowo humusowe oraz namu y oraz torfy.
Mi szo
tych osadów zosta a okre lona maksymalnie na 3-4 metry (Bali ski 1998,
16
1999; Haisig i Wilanowski 2000). Utwory holoce skie stanowi
równie
namu y
wype niaj ce zg bienia bezodp ywowe o niewielkich mi szo ciach (Bali ski 1999).
2.4. UKSZTA TOWANIE TERENU
Analizie poddano najbli sze otoczenie stanowisk archeologicznych (ryc. 6).
Stanowiska
po
one
s
na
równinnym
obszarze
zbudowanym
z
wodnolodowcowych stadia u warty. Wysoko ci bezwzgl dne terenu wahaj
piasków
si
w
skim przedziale od oko o 172,0 do oko o 180,0 m n.p.m., jedynie wierzcho ki
najwy szych wydm si gaj
190,0 m n.p.m. Ogólne nachylenie terenu przebiega z
po udniowego
na
wschodu
urozmaicaj cymi rze
pó nocny
zachód.
Wyra niejszymi
elementami
terenu s wydmy, s abo zaznaczaj si bardzo w skie dna
górnych odcinków dolin rzecznych. Poza stokami form wydmowych, pozosta e obszary
cechuj si bardzo ma ymi nachyleniami, nie przekraczaj cymi 2 stopni.
Rze ba Wysoczyzny Z oczewskiej rozwija a si przede wszystkim w okresie
stadia u warty zlodowacenia odry w obszarze interlobalnym lobów wart i prosny wg
Krzemi skiego (1974, 1997). Obszar ten le
jednocze nie na zapleczu strefy
marginalnej tego l dolodu (Krzemi ski 1997, Rdzany 2009) i mia y na jego obszarze
miejsce przede wszystkim procesy zwi zane z deglacjacj arealn (Krzemi ski 1997,
Turkowska 2006, Rdzany 2009). Jednocze nie w bezpo rednim s siedztwie stanowisk
nie wyst puj typowe formy zwi zane z arealnym rozpadem l dolodu, jak kemy czy
formy szczelinowe oraz moreny martwego lodu, które powszechniejsze s na pó nocny
zachód i zachód od badanego obszaru (Bali ski 1998, 2000). O monotonnym
ukszta towaniu
obszaru
bada
decyduj
rozleg e
równiny
wodnolodowcowe,
kszta towane w pó nym okresie deglacjacji arealnej, czyli w ko cowej fazie rozpadu
bra martwego lodu, gdy wody proglacjalne mog y si
szeroko rozprzestrzenia ,
wy cie aj c powierzchni piaskami ze wirami i prowadz c do cz ciowej erozji gliny
morenowej (Krzemi skiego 1974, 1997; Bali ski 1998; Turkowska 2006, Rdzany
2009). Wody te odp ywa y najprawdopodobniej przede wszystkim ku zachodowi, co
powtarza w pewnym stopniu wspó czesna sie
rzeczna, przede wszystkim Struga
glewska. W trakcie deglacjacji znacznemu rozmyciu uleg y równie
partie wysoczyzn morenowych w rejonie Lututowa oraz Swobody,
wyniesione
wi tkowic i
Rososza (Bali ski 1998). Wysoczyzny te bardzo s abo manifestuj si we wspó czesnej
rze bie terenu, osi gaj c w rejonie Dobros awia 187,0 m n.p.m., a w okolicach
17
wi tkowic – 183,0 m n.p.m. Nieznacznie zatem dominuj
wodnolodowcowymi. Wysoczyzny morenowe po
one s w odleg
ponad równinami
ci od 0,2 do 2,0
km od badanych stanowisk archeologicznych.
Jak wspomniano, najwyra niejsze dominanty rze by badanego obszaru stanowi
wydmy zbudowane z piasków przewa nie
rednio- i gruboziarnistych, których
wysoko ci wzgl dne osi gaj kilka, do 10 metrów, a wysoko ci bezwzgl dne dochodz
niekiedy do 190,0 m n.p.m. W najbli szym s siedztwie badanego obszaru wiek wydm
nie by dotychczas badany. Na podstawie jednak analogii z doliny Prosny oraz innych
obszarów ni owych nale y zak ada , e by y one akumulowane przede wszystkim w
pó nym vistulianie, zw aszcza w m odszym dryasie (por. Kozarski i Tobolski 1968;
Rotnicki i Tobolski 1969; Kozarski i in. 1969; Rotnicki 1970; Kozarski i Nowaczyk
1999; Bali ski 1999, Dzieduszy ska 2011). Cho
nale y pami ta ,
znacznych rozmiarów formy wydmowe mog y powstawa
holocenu na skutek antropogenicznych przeobra
e niekiedy
w ró nych odcinkach
rodowiska (por. Krajewski 1977;
Nowaczyk 1986; Twardy 2008, 2011). Badane stanowiska po
one s w bezpo rednim
siedztwie lub na powierzchni pól piasków przewianych, a rzadziej wydm. Z
pozytywnymi formami eolicznymi bezpo redni zwi zek genetyczny maj zag bienia
deflacyjne, które zosta y wyró nione na mapie geologicznej, jednak wy cznie w
oparciu o analiz rysunku poziomicowego.
Na analizowanym obszarze rysuj
si
niewielkie obni enia, które zosta y
zdrenowane przez rowy melioracyjne w kierunku cieku Strugi W glewskiej po
onej
oko o 0,2-1,0 km na zachód i pó nocny zachód od stanowisk. Sama dolina Strugi
glewskiej jak i po
onej w zachodniej cz ci obszaru dolina Ole nicy rozwini te s
bardzo s abo. Na badanym obszarze mamy do czynienia z ich górnymi odcinkami,
cechuj cymi si bardzo w skim
dnami dolin (do 200 m), wype nionymi osadami
holoce skimi.W holocenie g ówne procesy morfogentyczne obj y dna dolin rzecznych
(Turkowska 1988, 1999, 2006).
2.5. G ÓWNE CECHY LOKALIZACJI STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH
Cechy lokalizacji analizowanych stanowisk w sposób kompleksowy opisuje
zestawienie (tab. 1).
18
2.5.1. - stanowisko 3+B
Stanowisko zajmuje bardzo s abo nachylony stok o ekspozycji NW, który
rozci ty jest przez dolin denudacyjn drenowan obecnie przez kana malioracyjny
nawi zuj cy do Strugi W glewskiej. Nachylenie stoku nie przekracza na obszarze
stanowiska 0,5 stopnia. Obszar stanowiska zajmuje pod wzgl dem geomorfologicznym
równin
wodnolodowcow .
Pod
e
stanowiska
stanowi
piaski
rednio-
i
drobnoziarniste, pod cielone miejscami ju na oko o 1 m glin piaszczyst . Stanowisko
po
one jest w odleg
ci oko o 150 m od dna doliny Strugi W glewskiej i oko o 2 km
na SW od wysoczyzny morenowej.
Na
obszarze
stanowiska
udokumentowano
obecno
zdegradowanych
poziomów genetycznych gleby bielicowe oraz glejobielice. Najlepiej poziomy te,
przede wszystkim poziomy eluwialny i iluwialny, zachowa y si w obni eniach terenu.
Tam równie zachowany jest poziom próchniczny, przekszta cony najprawdopodobniej
przez ork
w poziom orno-próchniczny. Miejscami gleba nakryta jest nasypem
antropogenicznym
niweluj cym
powierzchni
terenu.
W
obszarach
lokalnych
niewielkich wyniesie terenu poziomy genetyczne gleby uleg y cz ciowej degradacji
w wyniku agroplanacji (por. Sinkiewicz 1995, 1998). Zachowany, przede wszystkim w
ni szych partiach terenu, poziom eluwialny cechuje si
jasnoszarym i bia ym
zabarwieniem oraz niewielk domieszk cz ci próchnicznych oraz w gli drzewnych.
Poziom iluwialny ma barwy od rdzawej do ciemnobrunatnej, miejscami wyst puj w
nim wzbogacenia w zwi zki próchniczne oraz orsztyn. Poziomy te maj
granice
nieregularne, cz sto z g bokimi j zykami i zaciekami. Dodatkowe urozmaicenie
przebiegu wertykalnego poziomów wynika z pierwotnego ukszta towania badanego
terenu, które by o silniej urozmaicone ni wspó cze nie. W pierwotnej mikrorze bie
generalnie równinnej powierzchni sandrowej wyst powa y liczne niewielkie (kilku-,
kilkunastometrowe) zag bienia i zafalowania, których g boko ci nie przekracza y
metra. U
enie poziomów genetycznych pierwotnych gleb odtwarza zatem w
znacznym stopniu pierwotn mikrorze
antropogenicznej
genezy
cz ci
tych
obszaru. Nie da si ca kowicie wykluczy
obni
,
jednak
nast puj ce
procesy
pedogenetyczne ca kowicie zatar y ewentualne lady ingerencji cz owieka.
Wynikiem opisanej wy ej sytuacji jest ods anianie struktur o generalnie
owalnych, ale tak e nieregularnych kszta tach, które w partiach centralnych wype nione
19
piaskami
próchnicznymi
zawieraj cymi
w gle
drzewne
(relikt
poziomu
próchnicznego gleby), otoczonymi bia ymi piaskami (relikt poziomu eluwialnego) i
dalej otoczone piaskami rdzawymi i rdzawobrunatnymi (relikt poziomu iluwialnego).
Poza ods oni tym poziomem iluwialnym wyst puj piaski pod
a. Trzeba zaznaczy ,
e miejscami poziom próchniczny wnika w formie wyra nych kieszeni na g boko
kilkudziesi ciu centymetrów poni ej poziomu rejestracji. Poziomy eluwialny i
iluwialny posiadaj
zbli ony zarys. Jest to efekt wzmo onego wmycia zwi zków
próchnicznych w kieszenie poziomu iluwialnego lub jest to próchnica pierwotnie
wyst puj ca w zag bieniach powierzchni gruntu. Niewykluczone,
e mamy do
czynienia z tzw. pseudomorfozami po klinach lodowych (por. m.in. Dylik 1963, Jahn
1970, Go dzik 1973, 1995), w których dosz o do nagromadzania próchnicy po
wytopieniu klina lodowego, a wi c na prze omie plejstocenu i holocenu. A nast pnie
struktura pseudomorfozy oraz wype nienie próchniczne sprzyja y g bszej migracji
jonów
elaza, co prowadzi o do wykszta cenia g bokich kieszeni poziomów
eluwialnego i iluwialnego. Formy opisywanego typu s
szczególnie cz ste na
stanowisku Swoboda-Brzozowiec stan. 3B.
2.5.2. - stanowisko 4+A
Stanowisko zajmuje bardzo s abo nachylony stok na powierzchni równiny
wodnolodowcowej. Obni aj cy si
ku dnu doliny Strugi W glewskiej. Nachylenie
stoku nie przekracza na obszarze stanowiska 0,5 stopnia. Ma on ekspozycj pó nocnozachodni . Pod
e stanowiska stanowi
przede wszystkim piaski
rednio- i
drobnoziarniste, buduj ce równin wodnolodowcow . W cz ci po udniowej zosta y
one najprawdopodobniej przewiane. Stanowisko po
one jest w odleg
ci oko o 300
m od dna doliny Strugi W glewskiej i oko o 2 km na SW od wysoczyzny morenowej.
2.5.3. - stanowisko C
Stanowisko zajmuje niemal wyrównan powierzchni i bardzo s abo nachylony
stok (oko o 0,2 ) równiny wodnolodowcowej. Stok nachylony jest ku pó nocnemu
zachodowi i ku pó nocy i obni a si
Pod
agodnie ku dnu doliny Strugi W glewskiej.
e zasadniczej partii stanowiska stanowi przede wszystkim piaski rednio- i
drobnoziarniste, buduj ce równin wodnolodowcow . W cz ci zachodniej wyst puj
20
piaski eoliczne. Stanowisko si ga na po udniu po niewysokie pagórek wydmowy.
Po
one jest ono w odleg
ci oko o 500 m od dna doliny Strugi W glewskiej i oko o
1,5 km na SW od wysoczyzny morenowej.
2.5.4. - stanowisko D+E
Stanowisko zajmuje s abo i bardzo s abo nachylony stok. Ogólne nachylenie
terenu przebiega ku pó nocnemu zachodowi. Zasadniczo pod
e stanowiska stanowi
warstwowane piaski rednio- i drobnoziarniste, buduj ce równin wodnolodowcow .
Jednak w jego wschodniej partii znajduje si niewielki wa wydmowy i otaczaj ce go
pole piasków przewianych. W cz ci zachodniej wyst puj piaski eoliczne. Nachylenia
na obszarze stanowiska mieszcz si w przedziale od 0,2 do 2 stopni. Po
w odleg
one jest ono
ci oko o 300 m od dna doliny Strugi W glewskiej i oko o 1,0 km na SW od
wysoczyzny morenowej.
2.5.6. - stanowisko 5
Stanowisko
zajmuje pod
e zbudowane z piasków
buduj cych niewysoki wa wydmowy. Po
rednioziarnistych,
one jest ono na powierzchni o s abych i
bardzo s abych nachyleniach, w przedziale 0,4 do 1,3 stopnia. Ogólne nachylenie terenu
przebiega ku pó nocnemu zachodowi. Po
ci oko o 300 m od
dna doliny Strugi W glewskiej i oko o 0,5 km na SW od wysoczyzny morenowej.
Zasadnicza, tj. rodkowa i po udniowo-zachodnia, cz
pod
stanowiska zajmuje
e zbudowane z warstwowanych piasków rednio- i rzadziej drobnoziarnistych,
buduj ce równin wodnolodowcow . Jednak w partii pó nocno-wschodniej wkracza
ono na niewysoki pagórek wydmowy zbudowany z piasków
rednioziarnistych z
domieszkami gruboziarnistych. Stanowisko zajmuje powierzchni
o bardzo s abych
nachyleniach, w przedziale 0,3 do 0,7 stopnia. Ogólne nachylenie terenu przebiega ku
pó nocnemu zachodowi. Po
ci oko o 200 m od dna doliny
Strugi W glewskiej i oko o 0,5 km na SW od wysoczyzny morenowej.
21
Stanowisko
posiadaj cych
zajmuje
miejscami
pod
e
wk adki
zbudowane
gliniaste.
z
piasków
Utwory
te
ró noziarnistych,
buduj
równin
wodnolodowcow , która na obszarze stanowiska urozmaicona jest s abo rozwini tymi
formami genezy eolicznej - równin
deflacyjnym. Stanowisko po
pola piasków przewianych i zg bieniem
one jest na s abo nachylonym stoku (oko o 2,5 ), o
ekspozycji zachodniej i po udniowo-zachodniej. Zlokalizowane jest w odleg
ci oko o
700-800 m od dna doliny Strugi W glewskiej jak i od dna doliny Ole nicy i oko o 200
m na S od wysoczyzny morenowej.
Stanowisko zajmuje pod
e zbudowane z piasków ró noziarnistych, miejscami
z przewarstwieniami s abo gliniastymi i domieszkami kamieni. Utwory te buduj
równin
wodnolodowcow ,
która
na
obszarze
stanowiska
ma
miejscami
najprawdopodobniej charakter erozyjny. Skrajne partie stanowiska si gaj po formy
eoliczne - pola piasków przewianych i niewysok wydm . Stanowisko po
one jest na
bardzo s abo nachylonej powierzchni o inklinacji rz du 0,4 . Ogólne nachylenie terenu
przebiega ku N i NNE. Zlokalizowane jest w odleg
ci oko o 500 m od dna doliny
Ole nicy i oko o 200 m na SE od wysoczyzny morenowej.
Stanowisko zajmuje na pod
e zbudowanym z piasków ró noziarnistych,
buduj cych równin wodnolodowcow . Skrajna zachodnia partia stanowiska si ga po
formy eoliczne - wydm i towarzysz ce jej pola piasków przewianych. Stanowisko
po
one jest na s abo nachylonym stoku (oko o 2,0-2,5 ), o ekspozycji SSE.
Zlokalizowane jest ono w odleg
ci oko o 300 m na N od dna doliny Strugi
glewskiej jak i od dna doliny Ole nicy i oko o 900 m na E od wysoczyzny
morenowej.
22
2.6. GEOMORFOLOGICZNE CZYNNIKI LOKALIZACJI OSADNICTWA
Badany obszar cechuje si
s abym urozmaiceniem morfologicznym, jak i
litologicznym. Mimo to mo na stwierdzi ,
e w tak monotonnym
rodowisku
geograficznym wszystkie stanowiska zlokalizowane zosta y na pograniczu ró nych stref
morfologicznych i ró nych jednostek litologicznych. Odleg
wi kszo ci z nich (poza
stan. 6) od den dolin nie przekracza 0,5 km. Trzeba jednak podkre li , e s to bardzo
abo rozwini te doliny górnych odcinków niewielkich cieków. Odleg
stanowisk od
powierzchni wysoczyznowych nie jest za wi ksza od 2 km. Z topograficznego punktu
widzenia wszystkie stanowiska zajmuj powierzchnie nachylone - s abo i bardzo s abo
nachylone stoki o inklinacji nie przekraczaj cej 2,0º, a przewa nie oscyluj cej oko o
0,3-0,5º. Pod wzgl dem litologicznym wszystkie badane stanowiska zlokalizowano na
pod
u piaszczystym, cho
lokalnie wyst puj
w nich przewarstwienia osadów
gliniasto-piaszczystych.
Po
enie
stokowe
jest
bardzo
charakterystyczn
cech
lokalizacji
pradziejowych punktów osadowych. Osady rzadko wkracza y na powierzchnie o
nachyleni przekraczaj cym 4 (Kittel 2005, 2010). Osadnictwo pradziejowe rzadko
wkracza na stoki umiarkowanie nachylone, tj. o nachyleniach ponad 4º (wg
Klimaszewskiego 1994). Badane stanowiska spe nia y zatem ten warunek.
Nale y
podkre li ,
e
znaczna
georó norodno
otoczenia
archeologicznych stanowi a bardzo istotny czynnika podnosz cy atrakcyjno
obszaru i daj cy mo liwo
stanowisk
osadnicz
stosowania wielokierunkowej eksploatacji otoczenia
punktów osadowych. Podkre lali to m.in.: Kurnatowski 1963, 1966, 2004; Pyrga a
1971, 1972; Przewo na 1974; Ostoja-Zagórski 1982; God owski 1983; Szama ek 1985;
Niewiarowski 1990; Kurnatowska i Kurnatowski 1991; Dzieduszycki 1993; Strza ko i
Ostoja-Zagórski 1995; Pelisiak 2004; Kittel 2004, 2005, 2007, 2008, 2010, w druku;
Kittel i Skowron 2007, 2009; Poli ski i Molewski 2009; Kittel i in. w druku). Z tego
punktu widzenia nietypowe po
peryferycznego po
enie analizowanych stanowisk mo e wynika z ich
enia w stosunku do zajmowanej ekumeny, zwi zanego z
epizodycznym wykorzystywaniem terenu, w zwi zku ze specyficznym typem
prowadzonej eksploatacji obszaru.
Bardzo rzadko wyst puj stanowiska pradziejowe zlokalizowane w obszarach
wododzia owych. Wy ej wznosz ce si
i bardziej oddalone od dolin obszary
23
wysoczyznowe s najcz ciej pozbawione pradziejowych punktów osadowych. Strefy
wysoczyznowe uwa ane s za anekumeny w pradziejach (por. m.in. Kurnatowski 1963;
Pyrga a 1972; God owski 1983; Kobyli ski 1988; Strza ko i Ostoja-Zagórski 1995). Na
obrze ach wysoczyzn sytuowane
by y najprawdopodobniej g ównie
charakterze produkcyjnym lub epizodyczne punkty zwi zane z dora
tych stref, m.in. hodowl
osady o
eksploatacj
czy pozyskiwaniem surowców (g ównie skalnych i
drzewnych) (por. Pyrga a 1973, Szama ek 1985, Dzieduszycki 1993; Makohonienko
2000; Górki i in. 2004; Makarowicz 2010). W przypadku stanowisk po
onych na
wysoczyznach, lokalizacja punktów daje si cz sto powi za z obecno ci niewielkich
wkl
ych form terenu. Kurnatowski (1963, 1968) i Niew
Twardy i in. (2004) zwracali uwag na obecno
wkl
owski (1972), a tak e
ych form terenu, w tym dolinek
denudacyjnych, jako form przyci gaj cych niewielkie przewa nie punkty osadnicze, w
obr bie wysoczyzn. Nieco cz ciej d
ej funkcjonuj ce punkty osadowe wkraczaj w
strefy wysoczyznowe w okresie rzymskim (por. Marosik 2002; Micha owski 2003;
Kittel 2010; Janas 2009).
Dokumentowane jest
wyst powanie pojedynczych
rozproszonych obiektów archeologicznych w skrajnych partiach rozleg ych stanowisk
osadowych wkraczaj cych na przyleg e wysoczyzny (B aszczyk i in. 2006). Skraje
wysoczyzn mog y by
tak e zagospodarowywane uprawowo, przy zastosowaniu
techniki wypaleniskowej ( arowej), w systemie przerzutowym, lub przemiennood ogowym (Kurnatowski 1968, 1975; Kurnatowska i Kurnatowski 1991).
Osadnictwo pradziejowe przewa nie omija o obszary zbudowane z glin (por.
Kurnatowski 1963, 1975; Pyrga a 1971; God owski 1983; Kobyli ski 1988; Strza ko i
Ostoja-Zagórski 1995, Micha owski 2003, Kittel 2005, w druku; Janas 2009). Bardzo
istotnym czynnikiem lokalizacyjnym stanowiska by o piaszczyste pod
e (Kittel 2005
- tam dalsza literatura). Lokalizacja taka by a najbardziej korzystna z punktu widzenia
konieczno ci zag bienia w grunt elementów konstrukcyjnych wznoszonych obiektów dotyczy to zarówno cmentarzysk, jak i obiektów osadowych, w szczególno ci osad
wielosezonowych. Lokalizacja obiektów na pod
przede wszystkim infiltracj
u piaszczystym zapewnia a jednak
wód roztopowych i opadowych, co chroni o przed
tworzeniem okresowych podmok
ci na obszarze osad. Dodatkowo odprowadzaniu
wód z u ytkowanych terenów sprzyja o niewielkie nachylenie powierzchni, które nie
przyczynia o si jednocze nie do wzmagania procesów sp ukiwania i innych procesów
stokowych (por. Kittel i twardy 2003). Tak e wypuk y zarys lateralny stoków
rozbie nych, które zajmowane by y przez bardziej stabilne punkty osadnicze, utrudnia
24
koncentracj
wód
opadowych i roztopowych.
(Kurnatowski 1968, 1975; Pyrga a 1971, 1972; Niew
W literaturze
archeologicznej
owski 1966, 1975; God owski
1983, Kobyli ski 1988, Czerniak 2003, Micha owski 2003, Pelisiak i Kami ski 2004,
Balwierz i in. 2005, Kittel i Skowron 2009), ale tak e geomorfologicznej (Kami ski
1993; Marosik 2000, 2002, 2003) zaobserwowano fakt ci enia punktów osadniczych
ku przewa nie piaszczystym i piaszczysto-mu kowym powierzchniom akumulacyjnych
teras rzecznych.
Stwierdzone w regionie ódzkim ci enie osadnictwa pradziejowego ku dolinom
rzecznym, a szczególnie ku dolinom rzek redniej wielko ci, jest faktem powszechnie
stwierdzanym w badaniach osadniczych dla obszarów ni owych, a podkre lanym m.in.
przez: Kurnatowskiego (1963, 1966, 1968, 1975, 1975a); Wiklaka (1963);
Niew
owskiego (1966, 1972, 1975); Pyrga
1980); Przewo
(1972); G siora (1975); Kruka (1973,
(1974); Makiewicza (1979); Kobyli skego (1988); Grzelakowsk
(1989); Gedla (1989); Strza
i Ostoja-Zagórskiego (1995); Kruka i in. (1996);
Marosika (2000, 2002, 2003); Dobrza sk i Kalickiego (2003, 2004, 2009); Górskiego i
in. (2004); Pelisiaka (2004); Pelisiaka i Kami skiego (2004); Balwierz i in. (2005,
2009); Kittela (2006, 2010, w druku); Kittela i in. (2007, w druku); Kittela i Skowrona
(2007, 2009); Makarowicza (2010); Twardego i Forysiaka (2011) i in. Go dzik (1982)
zwraca jednocze nie uwag na unikanie górnych odcinków dolin, a wyra ny wzrost
koncentracji punktów osadowych w ich
rodkowych odcinkach. Brak dobrze
wykszta conych dolin rzecznych z szerokimi dnami dolin i poziomami trasowymi
nale y uzna
za najwi kszy mankament z punktu widzenia oceny walorów
lokalizacyjnych badanych stanowisk.
2.7. PODSUMOWANIE
Badane pod wzgl dem lokalizacyjnym stanowiska archeologiczne zajmuj
obszar s abo sprzyjaj cy funkcjonowaniu stabilnego, wielosezonowego osadnictwa
pradziejowego oraz wczesnohistorycznego. Nale y podkre li
korzystne warunki
litologiczne, tj. osady piaszczyste, oraz topograficzne, tj. stoki o s abych nachyleniach.
Istotn rol odgrywa o równie s siedztwo wkl
ych form terenu o p ytko zalegaj cym
zwierciadle wód gruntowych. Otoczenie stanowisk cechowa o si jednak niewielk
georó norodno ci . Atrakcyjno
morfologiczn
obszaru os abia brak rozleg ych
25
akumulacyjnych teras rzecznych i w zwi zku z tym brak rozleg ych wyrównanych stref
piaszczysto-mu kowych o p ytko zalegaj cym zwierciadle wód gruntowych.
Nale y jeszcze raz powtórzy w tym miejscu, e w wietle przeprowadzonej
analizy geomorfologicznych uwarunkowa lokalizacji badanych punktów osadowych,
rodowisko geograficzne nie sprzyja o d ugotrwa emu funkcjonowaniu tych punktów
szczególnie w warunkach gospodarki pradziejowej. Obszar ten, o niewielkiej
georó norodno ci, a przede wszystkim pozbawiony rozwini tych form dolinnych, nie
zapewnia
bowiem wystarczaj cej ilo ci zró nicowanych zasobów naturalnych,
umo liwiaj cych d
sze funkcjonowanie grup ludzkich znajduj cych si na wczesnym
etapie rozwoju technik i systemów rolnych. W wietle powy szych uwag nale y
stwierdzi ,
ze
zadokumentowane
lady
osadnicze
stanowi
zapewne
krótkotrwa ych, epizodycznych zdarze osadniczych.
2.8. TABELE:
Tab. 1. G ówne cechy lokalizacji stanowisk
1
Nr stanowiska
Cecha lokalizacji stanowiska
1.
Wspó rz dne geograficzne
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
Po enie topograficzne
t nachylenia powierzchni [ ]
Ekspozycja
Po enie litologiczne
(dominuj ce utwory powierzchniowe)
Po enie geomorfologiczne
3.
3.1.
3.2.
2.
5.
2
Nr stanowiska
1.
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
Ekspozycja
3.
3.1.
3.2.
2.
5.
3+B
51 19’50’’ N
18 27’00’’ E
175,0-176,0
bardzo s abo nachylony stok
0,4
NW
piaski redniodrobnoziarniste
równina wodnolodowcowa,
dolina denudacyjna
4+A
51 19’50’’ N
18 27’08’’ E
176,0-177,0
0,4
N i NW
pole piasków przewianych
relikty
26
3
Nr stanowiska
1.
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
3.
3.1.
3.2.
2.
5.
Ekspozycja
4
Nr stanowiska
1.
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
3.
3.1.
3.2.
2.
5.
Ekspozycja
6
Nr stanowiska
1.
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
Ekspozycja
3.
3.1.
3.2.
2.
5.
5
Nr stanowiska
1.
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
Ekspozycja
3.
3.1.
3.2.
2.
C
51 19’53’’ N
18 27’20’’ E
175,5-176,0
bardzo s abo nachylony stok,
powierzchnia paska
0,2
N i NW
D+E
51 19’58’’ N
18 27’49’’ E
175,5-176,5
bardzo s abo i s abo
nachylony stok
0,5-2,0
NW
piaski rednioziarniste
5
51 20’04’’ N
18 28’16’’ E
177,5-178,5
0,4-1,3
NW
piaski rednioziarniste
wydma
6
51 20’02’’ N
18 28’10’’ E
176,0-177,5
0,3-0,7
NW
piaski rednio- i miejscami
gruboziarniste
27
5.
Po
enie geomorfologiczne
równina wodnolodowcowa
(cz. W), wydma (cz. E)
7
Nr stanowiska
7
1.
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
Ekspozycja
3.
3.1.
3.2.
2.
5.
8
Nr stanowiska
1.
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
Ekspozycja
3.
3.1.
3.2.
2.
5.
9
Nr stanowiska
1.
2.
Wysoko bezwzgl dna
[m n.p.m.]
Ekspozycja
3.
3.1.
3.2.
2.
5.
51 20’09’’ N
18 28’52’’ E
178,5-180,0
abo nachylony stok
2,5
W
piaski ró noziarniste,
miejscami s abo gliniaste
8
51 20’10’’ N
18 28’57’’ E
179,5-180,3
0,4
NNE
piaski ró noziarniste,
miejscami s abo gliniaste
9
51 20’23’’ N
18 29’40’’ E
176,5-178,5
abo nachylony stok
2,0-2,5
SSE
piaski ró noziarniste
wydma (cz. N)
28
LITERATURA
Alexandrowicz S. 1999. Budowa geologiczna, [w:] L. Starkel (red.), Geografia Polski.
rodowisko
Przyrodnicze. Warszawa, s. 221-243.
Bali ski W. 1998. Szczegó owa mapa geologiczna Polski 1:50 000, Arkusz Lututów (696). Pa stwowy
Instytut Geologiczny, Warszawa.
Bali ski W. 1999. Obja nienia do szczegó owej mapy geologicznej Polski 1:50 000, Arkusz Lututów
(696). Pa stwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
Bali ski W. 2000. Szczegó owa mapa geologiczna Polski 1:50 000, Arkusz Z oczew (697). Pa stwowy
Instytut Geologiczny, Warszawa.
Balwierz Z., Marosik P., Muzolf B., Papienik P., Sici ski W. 2005. Osadnictwo spo ecze stw rolniczych
i zmiany
rodowiska naturalnego nad
rodkow
Krasówk
(Kotlina Szczercowska). Wst pna
charakterystyka, Botanical Guidebooks, No 28, s. 53-86.
Balwierz Z., Doma ska L., Forysiak J., Rzepecki S., Twardy J. 2009, Archeologiczne i
paleo rodowiskowe badania wielokulturowego stanowiska Polesie 1, gmina
yszkowice (centralna
Polska), rodowisko-Cz owiek-Cywilizacja, t. 2, s. 281-300.
Baranowski J., Ma kowska A., 1973. Mapa geologiczna Polski w skali 1:200 000. Arkusz Kalisz, A.
Wydawnictwa Instytutu Geologicznego.
Baranowski J., Ma kowska A., 1973a. Mapa geologiczna Polski w skali 1:200 000. Arkusz Kalisz, B.
Baranowski J., Ma kowska A. 1979. Obja nienia do mapy geologicznej Polski w skali 1: 200 000,
Arkusz Kalisz. Wydawnictwa Instytutu Geologicznego.
Ber A., Lindner L., Marks L., 2007. Propozycja podzia u stratygraficznego czwartorz du Polski. Przegl d
Geologiczny T. 55, nr 2, s. 115-118.
aszczyk J., Urbaniak A., Papiernik P., Kittel P. 2006. Wielokulturowa osada w Wierzbowej stanowiska
1-7, gm. Wartkowice, pow. Podd bice. Wyniki bada
autostrady A2 w latach 2000 i 2002.
archeologicznych prowadzonych na trasie
ód . (maszynopis w archiwum Muzeum Archeologicznego w
Poznaniu).
Czerniak L. 2003. Wst p, [w:] L. Czerniak (red.), Badania archeologiczne na terenie odkrywki
"Szczerców" Kopalni W gla Brunatnego "Be chatów" S.A., Pozna , t. 3, s. 9-16.
Dadlez R., Marek S. 1969. Styl strukturalny kompleksu cechszty sko-mezozoicznego na niektórych
obszarach Ni u Polskiego, Kwartalnik Geologiczny, t. 13, z. 3, s. 543-565.
Dadlez R., Marek S., Pokorski J. (red.), 2000. Mapa geologiczna Polski bez utworów kenozoiku w skali
1:200 000. Wyd. kartograficzne PAE. Warszawa.
Deczkowski Z. 1977. Budowa geologiczna pokrywy permsko-mezozoicznej i jej pod
a we wschodniej
cz ci monokliny przedsudeckiej (obszar kalisko-cz stochowski. Prace IG, LXXXII.
Dobrza ska H., Kalicki T. 2003. Cz owiek i rodowisko w dolinie Wis y ko o Krakowa w okresie od I do
VII w. n.e. Archeologia Polski, t. 48, z. 1-2: 25-55.
29
Dobrza ska H., Kalicki T. 2002. Interakcja cz owiek rodowisko w dolinie Wis y ko o Krakowa, w
okresie od I do VII w. n.e.,
[w:] Zmiany rodowiska geograficznego w dobie gospodarki rolno-
hodowlanej. Studia z obszaru Polski, red. D. Abramowicz, Z. nieszko, Katowice, s. 315-332.
Dobrza ska H., Kalicki T. 2009. Uwarunkowania rodowiskowe wytwórczo ci pozarolniczej w okresie
rzymskim i wczesno redniowiecznym w dolinie Wis y ko o Krakowa,
rodowisko – Cz owiek –
Cywilizacja, t. 2, s. 155-172.
Dylik J. 1963. Nowe problemy wiecznej zmarzliny plejstoce skiej, Acta Geographica Lodziensia, 17.
Dzieduszycki W. 1993. Cz owiek, [w:] W. Dzieduszycki, M. Kupczycki (red.), Gop o. Przyroda i
cz owiek, Pozna , s. 81-160.
Dzieduszy ska D. 2011, Och odzenie m odszego dryasu i jego efekty morfogenetyczne
w regionie ódzkim, Acta Geographica Lodziensia, Nr 99.
sior I. 1975. Kultura trzciniecka na obszarze Polski
rodkowej, Prace i Materia y Muzeum
Archeologicznego i Etnograficznego w odzi, Seria Archeologiczna, Nr 22, s. 101-121.
Gedl M. 1989. Stosunki gospodarcze, [w:] J. Kmieci ski (red.), Pradzieje ziem polskich, t. I, cz. 2, PWN,
Warszawa- ód , s. 93-119.
Gilewska S. 1986. Podzia Polski na jednostki geomorfologiczne. Przegl d Geograficzny, t. LVIII, zeszyt
1-2.
Gilewska S. 1999. Rze ba, [w:] L. Starkel (red.), Geografia Polski. rodowisko przyrodnicze, PWN,
Warszawa, s. 243-287.
God owski K. 1983. Cz owiek a rodowisko w okresie late skim, rzymskim i w drówek ludów, [w:] J.
Koz owski, S. Koz owski 1983 (red.), Cz owiek i rodowisko w pradziejach, PWN, Warszawa, s. 286308.
Go dzik J. 1973. Geneza i pozycja stratygraficzna struktur peryglacjalnych w rodkowej Polsce, Acta
Geographica Lodziensia, 31.
Go dzik J. 1982.
rodowisko przyrodnicze osadnictwa redniowieczmngo okolic Rozprzy. Prace i
Materia y Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w odzi, Seria Archeologiczna, Nr 29, s.138 151.
Go dzik J. 1995. Struktury szczelinowe kontrakcji temicznej, [w:] E. Mycielska-Dowgia o, J. Rutkowski
(red.) Badania osadów czwartorz dowych, Warszawa, s. 257-265.
Górski J., Makarowicz P., Taras H. 2002. Podstawy gospodarcze ludno ci kr gu trzcinieckiego w
dorzeczach Wis y i Odry, [w:] A. Ko ko, M. Szmyt (red.) Nomadyzm a pastoralizm w mi dzyrzeczu
Wis y i Dniepru (neolit, eneolit, epoka br zu), Pozna , s. 191-213.
Grzelakowska
E.
1989.
rodowiskowe
uwarunkowania
osadnictwa
pradziejowego
i
wczesno redniowiecznego w pó nocnej cz ci Borów Tucholskich, Acta Universitatis Lodziensis, Folia
Archaeologica, Nr 11.
Haisig J., Wilanowski S. 2000. Szczegó owa mapa geologiczna Polski 1:50 000, Arkusz Skomlin (732).
Pa stwowy Instytut Geologiczny, Warszawa
Haisig J., Wilanowski S. 2000a. Obja nienia do Szczegó owej mapy geologicznej Polski 1:50 000,
Arkusz Skomlin (732). Pa stwowy Instytut Geologiczny, Warszawa
Jahn A. 1970. Zagadnienia strefy peryglacjalnej, Warszawa.
30
Janas M. 2009. rodowiskowe uwarunkowania lokalizacji osadnictwa pradziejowego w dolinie Neru w
rejonie Bechcic ko o Lutomierska, ód (praca magisterska w archiwum Wydzia u Nauk Geograficznych
Uniwersytetu ódzkiego).
Kami ski J. 1993. Pó noplejstoce ska i holoce ska transformacja doliny Moszczenicy jako rezultat
zmian rodowiska naturalnego oraz dzia alno ci cz owieka, Acta Geographica Lodziensia, Nr 62.
Kittel P. 2002. Uwagi o pradziejowej gospodarce rolnej na Pojezierzu Kaszubskim i w Borach
Tucholskich w
wietle kryteriów morfologicznych po
enia osadnictwa pradziejowego, Zeszyty
Wiejskie, IX, ód , s. 55-87.
Kittel P., 2005. Uwarunkowania rodowiskowe lokalizacji osadnictwa pradziejowego na Pojezierzu
Kaszubskim i w pó nocnej cz ci Borów Tucholskich, Monografie Instytutu Archeologii Uniwersytetu
ódzkiego, t. 4, Wyd. Inicja , ód .
Kittel P. 2007.
rodowiskowe uwarunkowania lokalizacji wczesno redniowiecznego grodziska w
Mchówku na Kujawach, Zapis dzia alno ci cz owieka w rodowisku przyrodniczym, t. III, red. E.
Smolska, P. Szwarczewski, Warszawa, s. 55-63.
Kittel P. 2008. Geomorfologiczne cechy lokalizacji osadnictwa pradziejowego w mikroregionie
le nie skim, [w:] K. Walenta (red.) Le no i mikroregion w pó nej epoce br zu i wczesnej epoce elaza,
Zak ad Archeologii Pomorza Instytutu Archeologii Uniwersytetu
ódzkiego, Muzeum Historyczno-
Etnograficzne w Chojnicach, Chojnice, s. 197-222.
Kittel P. 2010. Cechy geomorfologiczne po
„Be chatów” Z
enia stanowisk archeologicznych na obszarze BOT KWB
e „Szczerców”, [w:] T. Makiewicz, A. Wójcik, M. Ignaczak (eds.), Badania
archeologiczne na terenie odkrywki „Szczerców” Kopalni W gla Brunatnego „Be chatów” S.A. t. 7, s.
11-32.
Kittel P. (w druku), Georó norodno
lokalizacji osadnictwa pradziejowego w Polsce rodkowej, na
przyk adzie bada w zlewni Neru, Landform Analysis, Vol. 19.
Kittel P., Skowron J., 2007, Osadnictwo pradziejowe i wczesnohistoryczne w krajobrazie doliny Rawki
w Rawie Mazowieckiej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, nr 7, Doliny rzeczne. PrzyrodaKrajobraz-Cz owiek, red. U Myga-Pi tek, Sosnowiec, s. 228-232.
Kittel P., Skowron J. 2009. Geomorfologiczne uwarunkowania lokalizacji i rozwoju osadnictwa w rejonie
Rawy Mazowieckiej (Polska rodkowa) w okresie rzymskim, rodowisko – Cz owiek – Cywilizacja, t. 2,
s. 147-152.
Kittel P., Twardy J. 2003. Wp yw pradziejowej aktywno ci ludzkiej na funkcjonowanie stoku w
Wierzbowej (pradolina warszawsko-berli ska), [in:] J. Waga, K. Kocel (red.), Cz owiek w rodowisku
przyrodniczym – zapis dzia alno ci, Sosnowiec, 68-73.
Kittel P., Forysiak J., Muzolf B., Skowron J., To oczko W. 2007. Traces of human impact in sediments of
flood plain in the Ner river valley near Lutomiersk and in the Rawka river valley in Rawa Mazowiecka
(Central Poland), rodowisko i Kultura, t. 3, s. 184-185.
Kittel P., B aszczyk J., Cywa K., Forysiak J., Muzolf B., Obremska M., Wacnik A., Tomczy ska Z., (w
druku), Traces of prehistoric human impact on natural environment in the Ner River catchment (central
Poland).
31
Klatkowa H. 1972. Paleogeografia Wy yny
ódzkiej i obszarów s siednich podczas zlodowacenia
warcia skiego. Acta Geogr. Lodz., Nr 28.
Klimaszewski M. 1992. Geomorfologia, PWN. Warszawa.
Kobyli ski Z. 1988. Struktury osadnicze na ziemiach polskich u schy ku staro ytno ci i w pocz tkach
wczesnego redniowiecza, Ossolineum, Warszawa-Kraków- Gda sk- ód .
Kondracki J. 1992. Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne, PWN, Warszawa.
Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.
Kozarski S., Nowaczyk B. 1999. Paleogeografia Polski w vistulianie. [w:] L. Starkel (red.) Geografia
Polski. rodowisko przyrodnicze. PWN. Warszawa, s. 79–102.
Kozarski S., Tobolski K., 1968. Holoce skie przeobra enia wydm ródl dowych w Wielkopolsce w
wietle bada geomorfologicznych i palynologicznych. Folia Quaternaria, v. 29, s. 127-132.
Kozarski S., Nowaczyk B., Rotnicki K., Tobolski K. 1969. The eolian phenomena in West-Central
Poland with special reference to the chronology of phases of eolian activity. Geographia Polonica, Nr 17,
s.231-248
Krajewski K. 1977. Pó noplejstoce skie i holoce skie procesy wydmotwórcze w pradolinie
warszawsko-berli skiej w wid ach Warty i Neru. Acta Geogr. Lodz., Nr. 39.
Kruk J., 1973. Studia osadnicze nad neolitem wy yn lessowych. Ossolineum, Wroc aw-WarszawaKraków-Gda sk.
Kruk J., 1980. Gospodarka w Polsce po udniowo-wschodniej w V-III tysi cleciu p.n.e., Wroc aw.
Kruk J., Milisauskas S., Alexandrowicz S.,
nieszko Z. 1996. Osadnictwo i zmiany rodowiska
naturalnego wy yn lessowych. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Kraków.
Krzemi ski T. 1970. Po
enie geograficzne Burzenina i okolicznych osad wczesno redniowiecznych. In:
J. Kami ska (red.), Rozwój osadnictwa w rejonie Burzenina nad Wart od VI do XIV w. Ossolineum,
Wroc aw: 12-33.
Krzemi ski T. 1972. Geneza m odoplejstoce skiej rze by glacjalnej w dorzeczu rodkowej Warty. Acta
Geographica Lodziensia, Nr 33.
Krzemi ski T. 1987. Rola wód podziemnych i powierzchniowych w modyfikacji krajobrazu naturalnego
czycy. In:
Naukowa.
rodowisko naturalne i historyczne
czyca, dnia 26 i 27 marca 1979 roku,
czycy, jego przemiany i kierunki rozwoju. Sesja
czyca: 12-32.
Krzemi ski T. 1988. Quaternary stratigraphy of the interfluve between the Warta and Widawka rivers,
Quaternary Studies in Poland, No 8, s. 27-35.
Krzemi ski T. 1997. Cechy rozwoju i zaniku l dolodu warcia skiego w rodkowej Polsce. Acta
Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 1, s. 47–65.
Krzemi ski T., Maksymiuk Z. 1966. Próba rekonstrukcji niektórych elementów krajobrazu pierwotnego
okolic
czycy. In: A. Nadolski, A. Abramowicz, T. Poklewski (red.),
czyca wczesno redniowieczna.
t. 1, Ossolineum, ód : 23-32.
Krzemi ski T.,
wierczewska A., Uchman J. 1993. Udzia ska lokalnych w osadach wodno-
lodowcowych rodkowej Polski. Acta Geographica Lodziensia, Nr 65, s. 21-37.
32
Kurnatowska Z., Kurnatowski S. 1991. Zasiedlenie regionu Lednicy w pradziejach i redniowieczu w
wietle dotychczasowych bada , [w:] K. Tobolski (red.), Wst p do paleoekologii Lednickiego Parku
Krajobrazowego. Pozna , s. 35-42.
Kurnatowski S. 1963. Uwagi o kszta towaniu si stref zasiedlania dorzecza Obry w czasie od rodkowego
okresu epoki br zu do pó nego redniowiecza, Archeologia Polski,
Kurnatowski S. 1966. Przemiany techniki uprawy roli w czasach mi dzy epok br zow i wczesnym
redniowieczem a rozmieszczenie stref zasiedlenia, Studia z Dziejów Gospodarstwa Wiejskiego, t. 8, s.
92-99.
Kurnatowski S. 1968. Osadnictwo i jego rola w kszta towaniu si krajobrazu, Folia Quaternaria, z. 29, s.
145-160.
Kurnatowski S. 1975. Wczesno redniowieczny prze om gospodarczy w Wielkopolsce oraz jego
konsekwencje krajobrazowe i demograficzne, Archeologia Polski, t. 20, s. 145-160.
Kurnatowski S., 1975a. Uwagi o badaniach nad gospodark
ywno ciow okresu wp ywów rzymskich,
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 23, s. 77-97.
Kurnatowski S. 2002. Perspektywy dalszych wspólnych bada
nad relacjami mi dzy spo eczno ci
ludzk a rodowiskiem przyrodniczym, [w:] D. Abramowicz, Z. nieszko (red.), Zmiany rodowiska
geograficznego w dobie gospodarki rolno-hodowlanej. Studia z obszaru Polski, Katowice, s. 397-409.
Lindner L. 1992. Stratygrafia (klimatostratygrafia) czwartorz du, [w:] L. Lindner (red.), Czwartorz d:
osady, metody bada , stratygrafia, Wyd. PAE, Warszawa, s. 441–633.
Lindner L. 2005. Nowe spojrzenie na liczb , wiek i zasi g zlodowace
rodkowopolskich w po udniowej
cz ci rodkowowschodniej Polski, Przegl d Geologiczny, vol. 53, nr 2, s. 145-150.
Lindner L., Marks L. 2012. O podziale klimatostratygraficznym kompleksu rodkowopolskiego w
plejstocenie Polski, Przegl d Geologiczny, vol. 60, nr 1, s. 36-45.
Makarowicz, P. 2010. Trzciniecki kr g kulturowy - wspólnota pogranicza Wschodu i Zachodu Europy.
Archaeologia Bimaris Monografie 3.
Makiewicz T. 1979. Z bada nad osadnictwem kultury przeworskiej na terenie zachodniej cz ci Kujaw
(rejon Jeziora Pakoskiego), Slavia Antiqua, t. 25, s. 111-135.
Makohonienko M. 2000. Przyrodnicza historia Gniezna. Bydgoszcz-Pozna .
Marks L., Ber. A., Gogo ek W., Piotrowska K. (red.) 2006, Mapa Geologiczna Polski 1: 500 000, PIG,
Warszawa.
Marosik P. 2000. Geomorfologia okolic stanowisk archeologicznych w rejonie Szczercowa, [w:] R.
Grygiel (red.), Badania archeologiczne na terenie odkrywki "Szczerców" Kopalni W gla Brunatnego
"Be chatów" S.A., ód , t. 1, s. 5-23.
Marosik P. 2002. Ukszta towanie terenu i warunki geologiczne na stanowisku archeologicznym nr 11 w
Grabku oraz na obszarze przyleg ym w dnie doliny Krasówki, [w:] R. Grygiel (red.), Badania
archeologiczne na terenie odkrywki "Szczerców" Kopalni W gla Brunatnego "Be chatów" S.A., ód , t.
2, s. 9-23.
Marosik P. 2003. Sytuacja geomorfologiczna w rejonie stanowiska archeologicznego, [w:] Ratownicze
badania archeologiczne na stanowisku 6-7 w Kowalewicach, pow. Zgierz, woj.
Archaeologica Lodziensis, T. I, ód , s. 15-22.
ódzkie, Via
33
Matuszkiewicz J. 2008. Potencjalna ro linno
naturalna Polski, IGiPZ PAN, Warszawa.Micha owski A.
2003. Osady kultury przeworskiej z terenów ziem polskich. Pozna .
Micha owski A. 2003. Osady kultury przeworskiej z terenów ziem polskich. Pozna .
Mizerski W. 2005. Geologia Polski dla geografów, PWN, Warszawa.
Mojski J. 2005. Ziemie polskie w czwartorz dzie. Zarys morfogenezy. PIG, Warszawa.
Niew
owski A. 1966. Z bada nad osadnictwem w okresach pó nolate skim i rzymskim na Mazowszu.
Studium metodyczne. Wroc aw-Warszawa-Kraków-Gda sk.
Niew
owski A. 1972. Mazowsze na prze omie er. Przemiany spo eczno-demograficzne i gospodarcze.
Wroc aw-Warszawa-Kraków-Gda sk.
Niew
owski A. 1975. Perspektywy zastosowania metody mikrogeograficznej w badaniach okresów
late skiego i rzymskiego w Polsce, Archeologia Polski, t. XIX, z. 1, s. 235-246.
Niewiarowski W. 1990. Rozwój i przeobra enia g ównych komponentów rodowiska geograficznego
mikroregionu osadniczego w okolicach Gronowa, woj. toru skie, w pó nym plejstocenie i w holocenie,
[w:] Studia nad osadnictwem redniowiecznym ziemi che mi skiej. Gronowski mikroregion osadniczy,
Toru , s. 7-26.
Nowaczyk B. 1986. Wiek wydm, ich cechy granulometryczne i strukturalne a schemat cyrkulacji
atmosferycznej w Polsce w pó nym vistulianie i holocenie. UAM w Poznaniu, Seria Geografia, t. 28.
Ostoja-Zagórski J. 1982. Przemiany osadnicze, demograficzne i gospodarcze w okresie halsztackim na
Pomorzu. Wroc aw.
Pelisiak A. 2002. Osadnictwo kultury pucharów lejkowatych w dorzeczu Grabi (Polska rodkowa).
Uwarunkowania
rodowiskowe, [w:] D. Abramowicz, Z.
nieszko (red.), Zmiany
rodowiska
geograficznego w dobie gospodarki rolno-hodowlanej. Studia z obszaru Polski, Katowice, s. 171-183.
Pelisiak A., Kami ski J. 2002. Geneza i wiek osadów w dolinie Grabi na stanowisku Ldza w wietle
osadnictwa pradziejowego, [w:] D. Abramowicz, Z. nieszko (red.), Zmiany rodowiska geograficznego
w dobie gospodarki rolno-hodowlanej. Studia z obszaru Polski, Katowice, s. 184-196.
Poli ski
D.,
Molewski
P.
2009.
Fizycznogeograficzne
uwarunkowania
pó no redniowiecznego osadnictwa wiejskiego na ziemi che mi skiej,
lokalizacji
rodowisko – Cz owiek –
Cywilizacja, t. 2, s. 197-206.
Przewo na K. 1972. Struktura i rozwój zasiedlenia po udniowo-wschodniej strefy nadba tyckiej u
schy ku staro ytno ci, Pozna .
Pyrga a J. 1971. Zastosowanie metod archeologicznych i przyrodniczych w studiach nad osadnictwem
prahistorycznym na przyk adzie bada na Mazowszu. Folia Quaternaria, nr 39, s. 101-121.
Pyrga a J. 1972. Mikroregion osadniczy mi dzy Wis a doln Wkr w okresie rzymskim, Wroc aw.
Rdzany Z. 2009. Rekonstrukcja przebiegu zlodowacenia warty w regionie ódzkim, Wyd. U , ód .
Roman M. 2003. Rozwój rze by plejstoce skiej okolic Gostynina. Acta Geographica Lodziensia, Nr 82.
Roman M. 2010. Rekonstrukcja lobu p ockiego w czasie ostatniego zlodowacenia. Acta Geographica
Lodziensia, Nr 96.
Rotnicki K. 1970. G ówne problemy wydm
ródl dowych w Polsce w wietle bada
glewicach. PTPN, Pr. Kom. Geogr.-Geol., XI, 2.
wydmy w
34
Rotnicki K., Tobolski K. 1969. G ówne fazy dzia alno ci procesów wydmotwórczych w Kotlinie
Grabowskiej na podstawie stratygrafii wydmy w W glewicach, Prace Geograficzne, t. 75, s. 239-247.
Ró ycki S. 1967. Plejstocen Polski rodkowej. Pa stwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Shackleton N., Opdyke N. 1973. Oxygen isotope and paleomagnetic stratigraphy of equatorial Pacific
core V28-238: Oxygen isotope temperatures and ice volumens on a 10 year scale, Quaternary Research,
vol. 3 (1), s. 39-55.
Sinkiewicz M. 1995. Przeobra enia rze by terenu i gleb w okolicy Biskupina wskutek denudacji
antropogenicznej, [w:] W. Niewiarowski (red.), Zarys zmian
rodowiska geograficznego okolic
Biskupina pod wp ywem czynników naturalnych i antropogenicznych w pó nym glacjale i holocenie,
Oficyna Wydawnicza "Turpress", Toru , s. 281-290.
Sinkiewicz M. 1998. Rozwój denudacji antropogenicznej w rodkowej cz ci Polski pó nocnej (red. W.
Niewiarowski), Wyd. UMK, Toru .
Strza ko J., Ostoja-Zagórski J. 1995. Ekologia populacji pradziejowych.
rodowisko cz owieka.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Pozna .
Szama ek K. 1985. Przemiany rodowiska geograficznego w rejonie Kruszwicy na prze omie epoki br zu
i wczesnej epoki elaza oraz ich wp yw na osadnictwo, Archeologia Polski, t. 29, s. 329-366.
Turkowska K. 1988. Rozwój dolin rzecznych na Wy ynie
ódzkiej w pó nym czwartorz dzie, Acta
Geographica Lodziensia, Nr 57.
Turkowska K. 1999. Kryteria oceny roli morfogenezy peryglacjalnej w Polsce
rodkowej, Acta
Geographica Lodziensia, Nr 76, s. 101-132.
Turkowska K. 2006. Geomorfologia regionu ódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu ódzkiego, ód .
Twardy J. 2008. Transformacja rze by centralnej cz ci Polski rodkowej w warunkach antropopresji.
WU , ód .
Twardy J. 2011. Influences of man and climate changes on relief and geological structure transformation
in Central Poland since the neolithic, Geographia Polonica, v. 84, Special Issue Part 1, s. 163–178.
Twardy J., Forysiak J. 2011. Charakterystyka
rodowiska geograficznego okolic stanowiska
archeologicznego Polesie 1 oraz neoholoce skie zmiany jego budowy geologicznej i rze by, [w:] Osady i
cmentarzyska spo eczno ci trzcinieckiego kr gu kulturowego w Polesiu, stanowisko 1, woj. ódzkie, Tom
I. Tekst, J. Górski, P. Makarowicz, A. Wawrusiewicz (red.), ód , 227-250.
Twardy J., Forysiak J., Kittel P. 2002. Dynamika procesów morfogenetycznych uruchomionych i
zintensyfikowanych wskutek pradziejowej dzia alno ci ludzkiej w pradolinie warszawsko-berli skiej,
Acta Geographica Lodziensia, Nr 88,
rodowisko naturalne dorzecza Warty i jego pradziejowa
eksploatacja, 85-117.
Twardy J., Kami ski J., Moszczy ski J. 2002. Zapis gospodarczej dzia alno ci cz owieka z okresu
late skiego i rzymskiego w formach i osadach Polski rodkowej, [w:] Zmiany rodowiska geograficznego
w dobie gospodarki rolno-hodowlanej. Studia z obszaru Polski, red. D. Abramowicz, Z.
nieszko,
Katowice, s. 197-221.
Wiklak H. 1963. Pocz tki kultury
yckiej w Polsce rodkowej. Acta Archaeologica Lodziensis, nr 12.
Wilanowski S. 1979. Mapa geologiczna Polski w skali 1:200 000. Arkusz Kluczbork, A. Wydawnictwa
Instytutu Geologicznego.
35
Wilanowski S. 1979a. Mapa geologiczna Polski w skali 1:200 000. Arkusz Kluczbork, B. Wydawnictwa
Instytutu Geologicznego.
Wilanowski S. 1980. Obja nienia do mapy geologicznej Polski w skali 1: 200 000, Arkusz Kluczbork.
36
2.10. RYCINY
Ryc. 1.
Po
enie stanowisk na tle mapy topograficznej w skali 1: 10 000 w Uk adzie 1965
Ryc. 2.
Po enie stanowisk na tle mapy topograficznej Wojskowego Instytutu Geograficznego w skali 1: 100 000 Arkusz
oczew, Pas 43, S up 27, (1934 r.) oraz w skali 1: 25 000 Arkusze: Lututów P43 S27 D, Ostrówek P43 S27 ), Sokolniki P43
S27 G, Czarno y P43 S27 H (1933 r.)
37
Ryc. 3. Po
Ryc. 2. Po
enie stanowisk na tle mezoregionów fizycznogeograficznych wg Kondrackiego (2002)
enie stanowisk na tle Mapy potencjalnej ro linno ci naturalnej Polski wg Matuszkiewicza (2008)
38
Ryc. 5. Po
enie obszaru na tle Mapy geologicznej Polski bez kenozoiku w skali 1:1 000 000 (wg Dadleza i in. 2000)
Trias: 1 – kajper. Jura: 2 – dolna, 3 – rodkowa, 4 – górna. Kreda: 5 – dolna, 6 – górna, nierozdzielona, 7 – alb i turon, 8 – koniak, santon, 9 – kampan, 10 –
mastrycht; 11 – dyslokacje ci
Ryc. 6.
Po
e, 12 – granica województwa ódzkiego
enie stanowisk na tle mapy geomorfologicznej w skali 1: 10 000
1 – wysoczyzna morenowa zdenudowana (wartanian), 2 – równiny wodnolodowcowe (wartanian), 3 – pola piasków przewianych (schy kowy vistulian), 4 – wydmy
(schy kowy vistulian), 5 – obni enia deflacyjne (schy kowy vistulian), 6 – doliny denudacyjne (vistulian), 7 – dna dolin rzecznych (vistulian-holocen)
Rafa Maciszewski
3. RYS HISTORYCZNY
Zespó stanowisk okre lonych numerami 3+B, 4+A, C, D+E, 6, 5, 7 przypisano
administracyjnie do miejscowo ci Brzozowiec i Swoboda le cych w obecnym powiecie
wieruszowskim na terenie gminy Lututów. Wspomniane miejscowo ci maj
od metryk . Nie wyst puj w
stosunkowo
owniku Geograficznym Królestwa Polskiego ani na tzw.
Mapie D. Gillego z 1802 – 1803 r. czy te Topograficznej karcie Królestwa Polskiego (1822 –
1843). Jedynie siedziba gminy – Lututów cieszy si
starsz , potwierdzon
w
ród ach
proweniencj .
Pierwsze wzmianki o Lututowie pochodz z 1406 r., kiedy to W adys aw Jagie o
nada
mu prawa miejskie potwierdzone rok pó niej prawem odbywania targów.
Najprawdopodobniej pierwotnie Lututów by osad obronn (oppidum) b
rodu Wieruszów. Przywilej W adys awa Jagie y wymienia jako w
w posiadaniu
ciciela Bieniasza z
Wieruszów. Po jego mierci (przed 1414 r.) dobra lututowskie przej li synowie Beniasz i
Lutold. Od tego ostatniego ma pochodzi nazwa miasta.
Nadanie praw miejskich nie wp yn o zdecydowanie na rozwój Lututowa i
przyleg ych mu obszarów. S aby rozwój miasta spowodowa , i w XVIII wieku Lututów
utraci prawa miejskie by odzyska je w 1843 r., które z kolei utraci ponownie w 1870 r. w
zwi zku z represjami jakie nast pi y po upadku Powstania Styczniowego. Dane zawarte w
owniku Geograficznym Królestwa Polskiego uwidaczniaj wyra nie zmienny charakter jego
rozwoju. W 1827 r. by o tu 98 domów z 563 mieszka cami. W 1860 r. liczba domostw spad a
do 41 a mieszka ców do 398 by ok. 1880 r. wzrosn
do 56 domów i 524 mieszka ców.
Metryka miejscowej parafii si ga roku 1406. W 1520 roku wspomniany jest ko ció
pw. w. Mateusza Aposto a. W 1742 roku wzniesiono, na miejscu zniszczonej po arem
pierwotnej wi tyni, nowy ko ció drewniany. Obecnie jest murowany ko ció parafialny pw.
w. w. Piotra i Paw a wzniesiony w latach 1910 - 1917.
W okresie I Rzeczpospolitej okolice Lututowa i
wi tkowic nale
y do Ziemi
Wielu skiej. Po II rozbiorze Polski trafi y do Prus, w 1807 roku wesz y w sk ad Ksi stwa
Warszawskiego, a od 1815 roku Królestwa Polskiego.
Struktura zaludnienia rejonu Lututowa pocz wszy od XV w. wydaje si
s abo
rozwini ta. Podanie wsi wi tkowice jako s siedniej w stosunku do niego w dokumencie
pi tnastowiecznym wskazuje na brak innych osad w pobli u. Sytuacj
tak
potwierdza
40
analiza kartograficzna map dziewi tnastowiecznych (Mapa D. Gillego, Topograficzna karta
mapa 1
wg www.historiawielunia.uni.lodz.p
Królestwa Polskiego)
mapa 1. Relikty takiego stanu rzeczy obserwowalne s do dnia
dzisiejszego. Osadnictwo zwarte typu wiejskiego koncentruje si w tym rejonie wzd
dro nej (Poduchowna, muda, Dobros aw, Dobros aw Kolonia,
mapa 2
wg www.geoportal.gov.pl
ki Ma e i
ki Du e).
sieci
41
Towarzyszy mu osadnictwo wyspowe z
one z jednego, góra dwóch gospodarstw
obejmuj ce swoim zasi giem stosunkowo du e obszary u ytków rolnych pozbawionych
infrastruktury osadniczej
mapa 2. Mo na za
, e w okresie nowo ytnym, wydzielanym
jako faza zasiedlenia na wszystkich ww. stanowiskach sytuacja taka nie by a inna. T umaczy
to fakt braku czytelnych w materiale archeologicznym
ladów trwa ego osadnictwa
(konstrukcje mieszkalne, gospodarcze itp.) przy jednoczesnym wyst powaniu pozosta
wiadcz cych o krótkotrwa ej b
sezonowej eksploatacji obj tego badaniami terenu.
RÓD A
Ruszkowski A., Sieradz i okolice, Sieradz 2000,
ownik Geograficzny Królestwa Polskiego t. V, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880 r.
www.gminalututow.ntx.pl
www.historiawielunia.uni.lodz.pl
ci
Igor Maciszewski
Monika Maciszewska
4. ANALIZA ZABYTKÓW RUCHOMYCH
W trakcie prac badawczych, prowadzonych na stanowisku Swoboda Brzozowiec 4+A,
pozyskano sumarycznie 193 zabytki ruchome, w tym 12 szcz tków ko ci zwierz cych, 1
monet , 178 fragmentów ceramiki, jeden no yk elazny oraz fragment wióra krzemiennego.
Ca y materia , z wyj tkiem wzmiankowanego krzemienia zwi zanego z kultur
widersk ,
zwi zany jest z okresem nowo ytnym, a konkretyzuj c, z XIX-XX wiekiem1.
Z uwagi zarówno na z y stan zachowania, jak i bardzo niewielk prób materia ów
kostnych, nie przeprowadzona zosta a analiza osteologiczna.
Tabela 4.1 Swoboda Brzozowiec, gm. Lututów, stan. 4+A. Wyst powanie materia u zabytkowego w
poszczególnych obiektach.
1
Lokalizacja
Nr obiektu
Ceramika
Inne zabytki
Chronologia
Ab5
A139
7
nowo ytno
Ac6
A136
3
nowo ytno
Ac7
A137
4
nowo ytno
Ae5
A119
6
nowo ytno
Ae8
A125
2
nowo ytno
Ah1
A70
4
nowo ytno
Ah1
Ah1
A76
A72
5
9
6 fr. ko ci
2 fr. ko ci
nowo ytno
Ah9
A143
11
4 fr. ko ci
nowo ytno
Ai1
A1
2
nowo ytno
Ai2
A5
6
nowo ytno
Aj1
A188
1
nowo ytno
Aj2
A158
2
nowo ytno
Ag1
A190
1
nowo ytno
Af1
A155
2
nowo ytno
Ag1
A192
1
nowo ytno
Ag1
A193
1
nowo ytno
Ag1
A195
1
nowo ytno
Aj3
A160
1
nowo ytno
nowo ytno
Nie ma pewno ci co do homogenno ci materia ów ceramicznych i elaznego no yka z uwagi na fakt
odnalezienia tego ostatniego w warstwie ornej.
43
Aj3/j4
A163
3
nowo ytno
Ag4
A205
2
nowo ytno
Ag4
A208
1
nowo ytno
Ag2
A200
2
nowo ytno
Ad5
A245
2
nowo ytno
Ag6
A217
4
nowo ytno
Ag6
A229
1
nowo ytno
Ag8
A221
1
nowo ytno
Ag9
A225
1
nowo ytno
Aj6
A170
3
nowo ytno
Aj8
A175
3
nowo ytno
Aj7
A171
1
nowo ytno
Aj5
A166
2
nowo ytno
Ad6
A241
1
nowo ytno
Ad7
A240
1
nowo ytno
Ad9
A233
3
nowo ytno
Aj4
A165
Be1
B10
7
nowo ytno
Bh2
B17
3
nowo ytno
Bh4
B18
4
nowo ytno
Bi5
B29
5
nowo ytno
Bd2
B62
2
nowo ytno
Bj2
B43
1
nowo ytno
Bj1
B40
1
nowo ytno
Bj5
B50
1
nowo ytno
Cf1
C36
5
nowo ytno
Cf2
C37
3
nowo ytno
Cf7
C45
2
nowo ytno
Cf9
C46
4
nowo ytno
Ch2
C34
1
nowo ytno
Dh10
D2
6
nowo ytno
Dg10/h10
D17
8
nowo ytno
Dg10
D18
2
nowo ytno
Dg10/h10
Dj10
D19
D13
8
1
Dg9/g10
D15
9
nowo ytno
Ea2/a3
E8
2
nowo ytno
Eb8
E18
1
nowo ytno
Fa5
F1
2
nowo ytno
1 krzemie
1 moneta
kultura widrska
nowo ytno
nowo ytno
44
-
-
-
no yk elazny
nowo ytno
4.1. ZABYTKI KRZEMIENNE
Odkryty w stropie obiektu A165 wytwór krzemienny jest wiadectwem starszej fazy
zasiedlenia stanowiska i wi za go mo na z kultur
wykonany z krzemienia czekoladowego. Mo na z du
widersk (K ). Jest to wiór dwupi tnik
doz prawdopodobie stwa za
znalaz si on w wype nisku obiektu incydentalnie. Brak innych materia ów K
,i
wiadczy w
naszym odczuciu o epizodycznym pobycie ludno ci schy kowo paleolitycznej na tym
obszarze.
4.2. ZABYTKI CERAMICZNE
Ca a kolekcja nowo ytnego materia u ceramicznego opracowywana by a pod k tem
morfologicznym,
technologicznym
zaprezentowane w uj ciu tabelarycznym.
oraz
stylistycznym.
Wyniki
analizy
zosta y
45
4.2.1. ANALIZA MORFOLOGICZNA
W zale no ci od wielko ci oraz stopnia z
ono ci danego fragmentu i jego
przydatno ci dla dalszych analiz, a tak e mo liwo ci rekonstrukcji wydzielone zosta y
kategorie wielko ciowe na podstawie podzia u zaproponowanego przez A. Buko (Buko 1990)
I-fragmenty naczy umo liwiaj ce pe
rekonstrukcj naczynia
II-du e u amki naczy obejmuj ce wi cej ni jeden element morfologiczny naczynia, a wi c
partie przybrze ne (wylew, szyja oraz brzusiec), a tak e partie przydenne( dno, stopka oraz
brzusiec)
III-stosunkowo niewielkie fragmenty naczy , obejmuj ce wi cej ni
jeden element
morfologiczny naczynia, a wi c partie przybrze ne (wylew, szyja i górna cz
partie przydenne (dno, stopka i cz
dolnej partii brzu ca b
brzu ca),
dno i fragment dolnej cz ci
brzu ca), a tak e elementy zawieraj ce rodkowe partie naczynia (znaczne cz ci brzu ca i
szyj ).
IV- fragment obejmuj cy jeden element morfologiczny naczynia (cz
wylewu, brzu ca lub
dna).
Praktycznie wszystkie u amki naczy , z wyj tkiem dwóch przypadków (kategoria III),
z racji silnego rozdrobnienia i zniszczenia materia u, mie ci si w kategorii IV. Taki stan
rzeczy znacznie zaw zi mo liwo ci analityczne omawianej kolekcji. Zaledwie w czterech
wypadkach uda o si okre li rodzaj naczynia (trzy garnki oraz jeden talerz). Jednocze nie
zaobserwowano stosunkowo skromn ilo
fragmentów „wydzielonych”, na któr sk ada si 8
fragmentów wylewów, 3 u amki den oraz dwa fragmenty z ornamentem malowanym.
4.2.2. ANALIZA TECHNOLOGICZNA
Analiz
technologiczn
zaproponowan
omawianego zbioru przeprowadzono w oparciu o systematyk
przez L. Kajzera (Kajzer 1986, Kajzer 1991). W omawianym zbiorze
zaobserwowano wyst powanie jedynie grup C, D oraz E.
GRUPA C
46
W tej grupie znajduj
si naczynia wypalane w atmosferze redukcyjnej. S
one
wykonane staranniej i z lepszych surowców ni naczynia z grupy B. Ceramika z grupy C to
ceramika sto owa. Wykonana jest technik
toczenia na szybkoobrotowym kole, za
domieszk jest tylko drobnoziarnisty piasek. Zarejestrowano 13 fragmentów tego typu.
GRUPA D
Jest ona barwy od kremowej po jasno pomara czow . Zazwyczaj s to naczynia
cienko cienne, starannie wykonane, najcz ciej dobrze wypalone w atmosferze utleniaj cej.
Domieszka jak
mo na zauwa
w prze omach to najcz ciej drobnoziarnisty lub
rednioziarnisty piasek. Zarejestrowano 113 u amków wykonanych w tej technologii.
GRUPA E
Ceramika grupy E to ceramika, której wyró nikiem jest jej szkliwienie. W przypadku
omawianego materia u jest to ceramika wypalana w atmosferze utleniaj cej. Prze omy s
jednobarwne, najcz ciej o grubo ci 3-5 mm. W wi kszo ci przypadków do schudzenia masy
ceramicznej wykorzystanej do wyrobu ceramiki grupy E u yto ma ej lub redniej ilo ci
drobnoziarnistego piasku. W omawianym tu zbiorze pozyskano w sumie 52 fragmenty
ceramiki tego typu.
7%
29%
gr. C
gr. D
gr. E
64%
Ryc. 1 Udzia poszczególnych grup technologicznych w ca ej kolekcji
4.2.3. ANALIZA ORNAMENTU
W omawianym zbiorze zaobserwowano dwa typy ornamentów, wyst puj ce na trzech
fragmentach naczy .
ORNAMENT TYPU 1
47
Dookolne linie ryte na ca ej powierzchni naczynia, u
one w pozycji wertykalnej, wykonane
najprawdopodobniej przy pomocy rylca. Wyst puje w dwóch wariantach, w skich i szerokich
linii rytych [sze
fragmentów (np. tabl. 4.II-6,8)].
ORNAMENT TYPU 2
Ornament malowany w postaci dookolnych linii (tabl. 4.III-14).
4.2.4. TYPOLOGIA DEN ORAZ WYLEWÓW
Typologia den oraz wylewów opiera si
na podziale zaproponowanym przez J.
Kruppego (Kruppe 1961), odpowiednio zmodyfikowanym do opracowywanego tu zbioru.
4.2.4.1. TYPOLOGIA WYLEWÓW
Typ 1 - Wylewy typu 1 s
agodnie lub wyra nie wychylone na zewn trz, zazwyczaj uko nie
lub nieco ukowato opracowan kraw dzi , b
te prosto ci
. Posiadaj wr b oraz okap.
Zarejestrowano 4 fragmenty tego typu (tabl. 4.I-1, tabl. 4.II-5,6, tabl. 4.III-15).
Typ 2 - Wylewy typu 2 charakteryzuj si brakiem wr bu na pokrywk , wyposa one s
natomiast w okap. Ca
agodnie b
ostro wychylona na zewn trz. Zarejestrowano 2
fragmenty tego rodzaju (tabl. 4.II-9, tabl. 4.I-3) .
Typ 3 – Wylewy typu 3 cechuje brak okapu i wr bu na pokrywk . Zarejestrowano 2 wylewy
tego typu (tabl. 4.II-7,8).
4.2.4.2. TYPOLOGIA DEN
Typ 1 – Dna o s abo zaznaczonej, odci tej stopce. Zarejestrowano 2 fragmenty tego typu
(tabl. 4.IV-17,19).
Typ 2 – Dna o wyra nie zaznaczonej, odci tej stopce. Znaleziono 1 u amek tego rodzaju
( tabl. 4.IV-20).
48
4.3. ZABYTKI MATALOWE
4.3.1. NÓ
ELAZNY
No yk elazny z ostrzem w kszta cie wyd
onego trójk ta i przekroju trójk tnym z
prostok tn sztabk do r koje ci pozbawion otworów mocuj cych (tab. 4.I-2); wymiary:
ugo
ca kowita
-
17,6 cm
ugo
osady
-
7,6 cm
-
1,7 cm
-
10,0 cm
-
2,3 cm / 1,4 cm
szeroko
ugo
szeroko
osady
ostrza
ostrza
4.3.2. MONETA
Pozyskana w trakcie prac badawczych moneta to bita w mennicy berli skiej 5
fenigówka z 1942 roku:
awers: w otoku napis gotykiem Reichspfennig, centralnie cyfra 5, pod spodem li cie d bowe a
mi dzy nimi du a litera A.
rewers: w otoku napis gotykiem Deutsches Reich, centralnie orze hitlerowski (tzw. gapa) ze
sfastyk w szponach, pod spodem data 1942.
5 fenigów z 1942 r.
49
4.4.1. CHRONOLOGIA
Analiza technologiczna i morfologiczna pozwoli a na okre lenie chronologii
prezentowanej tu kolekcji na okres XIX/XX wieku. Dominuj cy udzia grupy technologicznej
D oraz spora liczba fragmentów „glazurowanych” (grupa technologiczna E) wskazuj na
pó ne datowanie tych materia ów. Pomimo niemo liwo ci, z uwagi na silne rozdrobnienie,
okre lenia ilo ci naczy , z jakich pochodzi y pozyskane podczas bada fragmenty, skromna
liczba zdobionych fragmentów, ograniczaj ca si w zasadzie do jednego typu ornamentu,
stanowi dodatkow przes ank ku postawionej wy ej tezie. Znalezisko w jednym z wype nisk
obiektów monety z 1942 roku zdaje si j równie potwierdza .
Bibliografia:
Buko A.
1990 Ceramika Wczesnopolska. Wprowadzenie do bada , Wroc aw – Warszawa – Kraków
– Gda sk - ód .
Kajzer L.
1986 Opracowanie zbioru ceramiki naczyniowej z „wie y Karnkowskiego” w zamku w
Raci ku, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, r. 34, nr 2, s. 199-225.
1991 W sprawie waloryzacji masowych zbiorów ceramiki pó no redniowiecznej i nowo ytnej,
„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, r. 39, nr 4, s. 467-483
1996 Wst p do archeologii historycznej w Polsce, ód
Kruppe J.
1961 Studia nad ceramik XIV wieku ze Starego Miasta w Warszawie, Wroc aw – Warszawa
– Kraków.
Beata P ko
Rafa Maciszewski
5. CHARAKTERYSTYKA FORM, ROZMIARÓW, FUNKCJI I CHRONOLOGII
OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH
„Obiekty archeologiczne” s to naziemne lub wziemne konstrukcje, z
proste (jednoelementowe) lub te
one b
relikty takich konstrukcji manifestuj ce si w postaci
widocznych na poziomie eksploracyjnym odcisków negatywowych. Zazwyczaj klasyfikuje
si je pod wzgl dem funkcjonalnym. Zamiennie stosuje si tak e okre lenie „archeologiczne
zabytki nieruchome”. Lista tego typu obiektów jest bardzo d uga i trudno j uzna za
zamkni
.
W przypadku stanowiska Swoboda Brzozowiec 4+A obiekty nieruchome wyst pi y w
postaci do ków pos upowych (120 obiektów), jam (251 obiektów) oraz jednego paleniska. (
ryc 1).
ryc. 1
5.1. DOŁKI POSŁUPOWE
Tzw. „do ki pos upowe” stanowi najcz ciej spotykany, obok „jam”, typowy rodzaj
obiektu archeologicznego. S
to ró nego kszta tu i rozmiarów pozosta
ci konstrukcji
63
drewnianych stanowi cych element stanowiska archeologicznego. Z punktu widzenia
interpretacji
funkcjonalnej
nieruchomych
zabytków
archeologicznych
podstaw
zaklasyfikowania do kategorii „do ków pos upowych” s zazwyczaj ich niewielkie rozmiary
zarówno w przekroju poziomym ( rednio do 50 cm) jak i pionowym. W przewa aj cej
wi kszo ci przypadków s pozbawione ruchomego materia u zabytkowego, co uniemo liwia
bezpo rednie datowanie. Na stanowisku Swoboda Brzozowiec 4+A tylko osiem obiektów na
120 ogó em posiada o w swoim wype niku materia datuj cy w postaci drobnych fragmentów
ceramiki. We wszystkich przypadkach zwi zany by z nowo ytn faz zasiedlenia.
Generalnie, s up jako forma konstrukcji wyst puje w dwóch wariantach, jako jeden z
elementów konstrukcyjnych z
onej struktury przestrzennej (budowle s upowe, palisady itd.)
lub jako forma samodzielna (s upy graniczne, totemiczne itp.). Pod wzgl dem form zwi zania
z pod
em mo na wydzieli
s upy wkopywane, wbijane oraz stawiane. W pierwszym
wariancie s up lokowany jest w uprzednio wykopanym dole. Zazwyczaj w takim przypadku
jest on t po zako czony w celu zapobie enia osiadania konstrukcji. S upy wbijane tworz
ostro zako czony, zbli ony do trójk ta profil natomiast stawiane manifestuj si w postaci
ytkich, w przekroju nieckowatych lub prostok tnych zag bie w pod
u o odmiennym od
otoczenia wype nisku.
Na stanowisku Swoboda Brzozowiec 4 + A grupa do ków pos upowych obejmuje
120 obiektów. Na podstawie kryterium kszta tu przekroju pionowego wydzielono sze
typów.
Jak wcze niej wspomniano, do ki pos upowe rzadko posiadaj w swoim wype nisku
materia datuj cy – stanowisko Swoboda Brzozowiec 4+A nie jest tu wyj tkiem, na 120
obiektów wydatowa
nowo ytnym.
mo na tylko 7%. (
ryc. 3). Wszystkie
zwi zane s z okresem
64
5.1.1.
DOŁKI POSŁUPOWE O PRZEKROJU NIECKOWATYM (typ.
Grupa ta liczy 104 obiektów z czego sze
I)
(6,7%) posiada o materia pozwalaj cy wi za je
z faz nowo ytn zasiedlenia stanowiska.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Funkcja
Lokalizacja
(hektar/ar)
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
ceramika
kości
metal
Chronologia
inne
B10
do ek
pos upowy
Be1
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
B17
do ek
pos upowy
Bh2
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
B18
do ek
pos upowy
Bh4
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
C34
do ek
pos upowy
Ch2
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
C37
do ek
pos upowy
Cf2
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
D13
do ek
pos upowy
Dj10
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
A10
do ek
pos upowy
Ai2
owalny
nieckowaty
A11
do ek
pos upowy
Ai2
owalny
nieckowaty
A12
do ek
pos upowy
Ai3
owalny
nieckowaty
A13
do ek
pos upowy
Ai3
owalny
nieckowaty
A15
do ek
pos upowy
Ai4
owalny
nieckowaty
A21
do ek
pos upowy
Ai4
owalny
nieckowaty
A22
do ek
pos upowy
Ai4
owalny
nieckowaty
A23
do ek
pos upowy
Ai4
owalny
nieckowaty
A37
do ek
pos upowy
Ai7
owalny
nieckowaty
A40
do ek
pos upowy
Ai8
owalny
nieckowaty
A47
do ek
pos upowy
Ah3
owalny
nieckowaty
A48
do ek
pos upowy
Ah3
owalny
nieckowaty
A48a
do ek
pos upowy
Ah3
owalny
nieckowaty
A51
do ek
pos upowy
Ah4
owalny
nieckowaty
A57
do ek
pos upowy
Ah6
owalny
nieckowaty
A66
do ek
pos upowy
Ai5
kolisty
nieckowaty
65
A82
do ek
pos upowy
Af2
kolisty
nieckowaty
A84
do ek
pos upowy
Af3
owalny
nieckowaty
A85
do ek
pos upowy
Af3
owalny
nieckowaty
A87
do ek
pos upowy
Af4
owalny
nieckowaty
A88
do ek
pos upowy
Af4
owalny
nieckowaty
A91
do ek
pos upowy
Ae4
owalny
nieckowaty
A92
do ek
pos upowy
Ae4
owalny
nieckowaty
A93
do ek
pos upowy
Ae4
owalny
nieckowaty
A94
do ek
pos upowy
Ae3
owalny
nieckowaty
A98
do ek
pos upowy
Ae2
owalny
nieckowaty
A104
do ek
pos upowy
Af6
owalny
nieckowaty
A105
do ek
pos upowy
Af7
owalny
nieckowaty
A107
do ek
pos upowy
Af8
owalny
nieckowaty
A114
do ek
pos upowy
Af10
owalny
nieckowaty
A118
do ek
pos upowy
Ah4
owalny
nieckowaty
A121
do ek
pos upowy
Ae6
owalny
nieckowaty
A126
do ek
pos upowy
Ae9
owalny
nieckowaty
A127
do ek
pos upowy
Ae9
owalny
nieckowaty
A128
do ek
pos upowy
Ae9
owalny
nieckowaty
A131
do ek
pos upowy
Ac4
kolisty
nieckowaty
A134
do ek
pos upowy
Ac5
owalny
nieckowaty
A144
do ek
pos upowy
Ah10
owalny
nieckowaty
A145
do ek
pos upowy
Ah10
owalny
nieckowaty
A149
do ek
pos upowy
Ai9
owalny
nieckowaty
A157
do ek
pos upowy
Ah7
owalny
nieckowaty
A159
do ek
pos upowy
Aj2
kolisty
nieckowaty
A164
do ek
pos upowy
Aj4
kolisty
nieckowaty
A167
do ek
pos upowy
Aj5
kolisty
nieckowaty
66
A168
do ek
pos upowy
Aj4
kolisty
nieckowaty
A169
do ek
pos upowy
Aj4
kolisty
nieckowaty
A172
do ek
pos upowy
Aj7
kolisty
nieckowaty
A173
do ek
pos upowy
Aj7
kolisty
nieckowaty
A181
do ek
pos upowy
Aj9
kolisty
nieckowaty
A197
do ek
pos upowy
Ag2
czworok tny
nieckowaty
A216
do ek
pos upowy
Ag6
owalny
nieckowaty
A231
do ek
pos upowy
Ad10
owalny
nieckowaty
B1
do ek
pos upowy
Bf1
owalny
nieckowaty
B2
do ek
pos upowy
Bf1
owalny
nieckowaty
B6
do ek
pos upowy
Bf2
owalny
nieckowaty
B8
do ek
pos upowy
Bf2
owalny
nieckowaty
B9
do ek
pos upowy
Bf2
owalny
nieckowaty
B12
do ek
pos upowy
Bh1
owalny
nieckowaty
B15
do ek
pos upowy
Bh1
owalny
nieckowaty
B19
do ek
pos upowy
Bi4
owalny
nieckowaty
B21
do ek
pos upowy
Bi2
owalny
nieckowaty
B26
do ek
pos upowy
Bi4
kolisty
nieckowaty
B30
do ek
pos upowy
Bi6
owalny
nieckowaty
B34
do ek
pos upowy
Bi7
kolisty
nieckowaty
B35
do ek
pos upowy
Bi7
owalny
nieckowaty
B36
do ek
pos upowy
Bi8
owalny
nieckowaty
B37
do ek
pos upowy
Bi8
kolisty
nieckowaty
B39
do ek
pos upowy
Bj1
kolisty
nieckowaty
B45
do ek
pos upowy
Bj4
owalny
nieckowaty
B47
do ek
pos upowy
Bj4/j5
kolisty
nieckowaty
B54
do ek
pos upowy
Bj6
kolisty
nieckowaty
67
C2
do ek
pos upowy
Ci1
owalny
nieckowaty
C5
do ek
pos upowy
Ci2
owalny
nieckowaty
C8
do ek
pos upowy
Ci2
owalny
nieckowaty
C9
do ek
pos upowy
Ci2
owalny
nieckowaty
C13
do ek
pos upowy
Ci3
owalny
nieckowaty
C14
do ek
pos upowy
Ci3
owalny
nieckowaty
C17
do ek
pos upowy
Ci4
owalny
nieckowaty
C20
do ek
pos upowy
Ch9
owalny
nieckowaty
C23
do ek
pos upowy
Ch6
owalny
nieckowaty
C29
do ek
pos upowy
Ch3
owalny
nieckowaty
C35
do ek
pos upowy
Ch1
owalny
nieckowaty
C38
do ek
pos upowy
Cf3
owalny
nieckowaty
C43
do ek
pos upowy
Cf6
kolisty
nieckowaty
C44
do ek
pos upowy
Cf6
kolisty
nieckowaty
C47
do ek
pos upowy
Cf4
kolisty
nieckowaty
C50
do ek
pos upowy
Ce4
owalny
nieckowaty
C52
do ek
pos upowy
Ce4
owalny
nieckowaty
C56
do ek
pos upowy
Ce5
kolisty
nieckowaty
D3
do ek
pos upowy
Dh10
owalny
nieckowaty
D12
do ek
pos upowy
Df10
owalny
nieckowaty
E1
do ek
pos upowy
Ea6
kolisty
nieckowaty
E2
do ek
pos upowy
Ea6
kolisty
nieckowaty
E14
do ek
pos upowy
Ea6
kolisty
nieckowaty
E19
do ek
pos upowy
Eb9
kolisty
nieckowaty
E20
do ek
pos upowy
Ea5/a6
kolisty
nieckowaty
E21
do ek
pos upowy
Ea6
owalny
nieckowaty
E24
do ek
pos upowy
Ea9
owalny
nieckowaty
68
Na typ I sk ada o si 104 zró nicowane pod wzgl dem wielko ci zag bienia o
ukowato uformowanej kraw dzi sp gu wype niska. Wi kszo
obiektów posiada o plan
kolisty lub owalny, w jednym tylko wypadku czworok tny. Zarówno rednice w cz ciach
stropowych jak i g boko ci by y znacznie zró nicowane. rednice oscylowa y pomi dzy 10
a 70 cm. Natomiast g boko ci tworzy y przedzia od 6 cm do 30 cm. Wi za je zapewne
nale y ze s upami wkopywanymi.
obiektów (B10; B17; B18; C34; C37; D13)1 mo na wi za z faz nowo ytn
Sze
zasiedlenia stanowiska. Dla tej grupy do ków reprezentatywne s obiekty B17; C34; D13:
Nr roboczy
Nr inw.
17
B /
tab. 5.I
SwobodaBrzozowiec /B
17
/
funkcja do ek pos upowy
hektar
B
ar
poziom niw. stropu
B17a
h2
B17
0
175,42 m n.p.m.
ugo
40 cm
szeroko
30 cm
boko
10 cm
plan
owalny
profil
nieckowaty
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
1
x
w tek cie podano tzw. „numery robocze” obiektów
ró norodne
69
opis warstw:
wB17a – ciemno br zowa próchnica.
Nr roboczy
Nr inw.
34
C /
tab. 5.I
SwobodaBrzozowiec /C
34
/
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
C34
C34a
h2
0
175,07 m n.p.m.
ugo
30 cm
szeroko
29 cm
boko
10 cm
plan
owalny
profil
nieckowaty
40 cm
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
wC34a – ciemno szara próchnica.
Nr roboczy
Nr inw.
D /
13
tab. 5.I
SwobodaBrzozowiec /D
/
13
hektar
D
ar
poziom niw. stropu
j10
174,98 m n.p.m.
D13
D13a
ugo
40 cm
szeroko
34 cm
boko
9 cm
0
40 cm
70
plan
kolisty
profil
nieckowaty
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
D13a –ciemnoszara próchnica silnie zbielicowana z domieszk w gli
Dla grupy do ków pos upowych nieckowatych, pozbawionych materia u datuj cego,
reprezentatywne s obiekty A88; A168:
Nr roboczy
Nr inw.
88
A /
tab. 5.I
SwobodaBrzozowiec /A
/
88
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
f4
174,84 m n.p.m.
ugo
60 cm
szeroko
54 cm
boko
12 cm
A88a
0
plan
owalny
profil
nieckowaty
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
A88
40 cm
71
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
A88a – czarna próchnica s abo zbielicowana.
Nr roboczy
Nr inw.
168
A /
tab. 5.I
88
/
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
A168
j4
175,80 m n.p.m.
ugo
46 cm
szeroko
45 cm
boko
13 cm
A168a
0
plan
kolisty
profil
nieckowaty
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
A168a –szara próchnica silnie zbielicowana
5.1.2. DOŁKI POSŁUPOWE O PRZEKROJU
Na typ II sk ada o si pi
NIEREGULARNYM (typ.
II)
zag bie o nieforemnie uformowanej kraw dzi sp gu
wype niska. W adnym z nich nie znaleziono zabytków ruchomych.
72
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
A89
do ek
pos upowy
Af4
owalny
nieregularny
A123
do ek
pos upowy
Ae7
owalny
nieregularny
A124
do ek
pos upowy
Ae7
owalny
nieregularny
B25
do ek
pos upowy
Bi1
owalny
nieregularny
C26
do ek
pos upowy
Ch4
owalny
nieregularny
Obiekty przynale ne do typu II posiadaj
kierunku sp gu. Rozmiary wszystkich obiektów s do
ceramika
kości
metal
Chronologia
inne
profil nieregularnie zw aj cy si
w
du e a plany owalne. Ich rednica w
partiach stropowych wynosi a od 40 cm do 70 cm. G boko
waha a si w granicach 15 cm
do 29 cm. Dla grupy nieregularnych do ków pos upowych, pozbawionych materia u
datuj cego, reprezentatywne s obiekty A89 i B25:
Nr roboczy
Nr inw.
89
A /
tab. 5.II
/
89
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
f4
A89
174,83 m n.p.m.
ugo
70 cm
szeroko
56 cm
boko
29 cm
A89a
0
plan
owalny
profil
nieregularny
kszta t
zabytki ruchome
rów
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
40 cm
73
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
A89a – szaro br zowa próchnica s abo zbielicowana.
Nr roboczy
Nr inw.
25
B /
tab. 5.II
/
25
hektar
B
ar
poziom niw. stropu
i1
B25
175,38 m n.p.m.
ugo
50 cm
szeroko
40 cm
boko
29 cm
B25a
0
plan
owalny
profil
nieregularny
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
B25a – ciemno br zowa próchnica.
5.1.3. DOŁKI POSŁUPOWE O PRZEKROJU SCHODKOWYM (typ. III)
Do tej grupy nale
datuj cy.
4 obiekty. W wype nisku adnego z nich nie wyst pi materia
74
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
A230
do ek
pos upowy
Ad10
owalny
schodkowy
A244
do ek
pos upowy
Ad6
kolisty
schodkowy
E12
do ek
pos upowy
Ea5
kolisty
schodkowy
E13
do ek
pos upowy
Ea5
owalny
schodkowy
ceramika
kości
metal
Chronologia
inne
Typ III charakteryzuje si schodkowo zw aj cym si w kierunku partii sp gowej
przekrojem. rednica waha a si od 25 a do 50 cm przy g boko ciach od 8 cm do 20 cm.
Kszta t profilu wskazuje, i mog to by s upy wstawiane w uprzednio przygotowane jamy.
pe zako czenie ma zapobiega
zag bianiu si
s upa w ziemi
a co za tym idzie
„osiadaniu” ca ej konstrukcji. Dla grupy schodkowych do ków pos upowych pozbawionych
materia u datuj cego reprezentatywne s obiekty A230 i E12:
Nr roboczy
Nr inw.
A /
230
tab. 5.II
/
230
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
d10
ugo
45 cm
szeroko
32 cm
boko
A230
174,83 m n.p.m.
A230a
0
8 cm
plan
owalny
profil
schodkowy
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
40 cm
75
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
A230a –ciemno br zowa próchnica z piaskiem
Nr roboczy
Nr inw.
12
E /
tab. 5.II
SwobodaBrzozowiec /E
/
12
hektar
D
ar
poziom niw. stropu
a5
E12
174,98 m n.p.m.
ugo
30 cm
szeroko
25 cm
boko
10 cm
E12a
0
plan
kolisty
profil
schodkowy
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
E12a –czarna próchnica s abo zbielicowana
5.1.5.
DOŁKI POSŁUPOWE O PRZEKROJU TRÓJKĄTNYM (typ.
IV)
Typ IV liczy trzy obiekty, z czego aden nie posiada w swoim wype nisku materia u
pozwalaj cego na ich datowanie
76
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
ceramika
A135
do ek
pos upowy
Ac5
kolisty
trójk tny
C40
do ek
pos upowy
Cf5
owalny
trójk tny
C55
do ek
pos upowy
Ce5
owalny
trójk tny
Obiekty przynale ne do typu IV posiadaj
sp gu. Rozmiary s do
cm. G boko
wskazuje, i
zbli one
kości
Chronologia
metal
inne
profil wyra nie zw aj cy si w kierunku
rednica w partiach stropowych wynosz
od 40 cm do 70
waha a si w granicach 20 cm do 28 cm. Zbli ony do trójk ta przekrój
w tym przypadku mog
by
to pozosta
ci po s upach wbijanych.
Reprezentatywny dla tej grupy jest obiekt A135:
Nr roboczy
Nr inw.
135
A /
tab. 5.II
SwobodaBrzozowiec/A
/
135
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
A135
c5
A135 a
174,78 m n.p.m.
0
ugo
45 cm
szeroko
44 cm
boko
24 cm
plan
kolisty
profil
trójk tny
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
opis warstw:
A135a – plamista warstwa czarnej i szarej próchnicy zbielicowanej.
ró norodne
77
5.1.5.
DOŁKI POSŁUPOWE O PRZEKROJU PODWÓJNIE NIECKOWATYM (typ.
Do grupy V nale
V)
2 obiekty. Jeden z nich wydatowano przy pomocy 2 znalezionych
w wype nisku fragmentów ceramiki na okres nowo ytny (obiekt nr A125).
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
ceramika
X
A125
do ek
pos upowy
Ae8
kolisty
podwójnie
nieckowaty
C48
do ek
pos upowy
Ch1
owalny
podwójnie
nieckowaty
kości
metal
Chronologia
inne
nowo ytno
Obiekty przynale ne do typu V posiadaj owalny plan i niewielk mi szo . Partia
sp gowa jest przeg biona w 2 miejscach. Podwójnie nieckowaty przekrój mo e wskazywa ,
w tym przypadku mog by to pozosta
ci po s upach wstawianych w przygotowane
wcze niej jamy.
Nr roboczy
Nr inw.
125
A /
tab. 5.III
/
125
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
e8
ugo
60 cm
szeroko
60 cm
boko
A125
174,79 m n.p.m.
A125a
0
6 cm
plan
kolisty
profil
podwójnie nieckowaty
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
40 cm
78
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
A125a – czarna próchnica s abo zbielicowana
Nr roboczy
Nr inw.
48
C /
tab. 5.III
/
48
C48
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
h1
175,07 m n.p.m.
ugo
40 cm
szeroko
36 cm
boko
C48a
0
40 cm
8 cm
plan
owalny
profil
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
C48a – ciemno szara próchnica.
5.1.6.
DOŁKI POSŁUPOWE O PRZEKROJU WANIENKOWATYM (typ
VI)
Typ VI reprezentowany by przez dwa obiekty.
datuj cego.
aden z nich nie posiada materia u
79
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
A198
do ek
pos upowy
Ag2
czworok tny
wanienkowaty
C30
do ek
pos upowy
Ch3
owalny
wanienkowaty
ceramika
kości
Chronologia
metal
inne
Charakteryzuje si t po zako czonym kszta tem partii sp gowej i ukowato podniesionymu
ciankami bocznymi.
Niewielka mi szo
rednica waha si od 28 do 45 cm przy g boko ciach 5 cm i 7 cm.
i t pe zako czenie mo e wskazywa na s upy stawiane bezpo rednio na
gruncie, które zag bi y si w ziemi pod wp ywem ci aru w asnego lub/i ca ej konstrukcji.
Nr roboczy
Nr inw.
198
A /
tab. III
198
/
A198
A198a
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
g2
ugo
45 cm
szeroko
40 cm
boko
0
175,47 m n.p.m.
40 cm
5 cm
plan
czworok tny
profil
wanienkowaty
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
opis warstw:
A198a –plamista warstwa szaro br zowej próchnicy z piaskiem
ró norodne
x
80
Nr roboczy
Nr inw.
C /
30
/
30
C30
C30a
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
h3
ugo
30 cm
szeroko
28 cm
boko
0
175,09 m n.p.m.
40 cm
7 cm
plan
owalny
profil
wanienkowaty
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
W przypadku omawianego stanowiska trudno jest ustali powi zania funkcjonalne
poszczególnych do ków pos upowych. Nie tworz
zwartych zamkni tych uk adów, które
mo na by oby uzna za lad konstrukcji s upowych budynków, zadasze lub ogrodze . St d
te
mo na wysun
wniosek, i
stanowi y podstawowy element konstrukcji, których
pozosta e cz ci nie pozostawi y widocznych
ladów. Mog y by
to budowle typu
sza asowego ze s upem wspornikowym lokalizowanym centralnie, ró nego rodzaju wiaty czy
te wreszcie filary konstrukcji typu rusztowego.
5.2. JAMY
Termin jama w nomenklaturze archeologicznej stanowi de facto narz dzie poj ciowe
umo liwiaj ce ogóln
klasyfikacj
nieruchomych zabytków archeologicznych takich jak
wszelkiego rodzaju do y, stanowi ce elementy sk adowe stanowiska archeologicznego, ale
81
których funkcja nie jest mo liwa w wi kszo ci przypadków do okre lenia. Stanowi
wprawdzie trwa y
lad osadniczy ale ich rozmieszczenie w obr bie osad mo e by
przypadkowe i niezwi zane bezpo rednio z sam
struktur
osadnictwa. Na stanowisku
Swoboda Brzozowiec 4+A w grupie 251 jam wydzielono na podstawie kszta tu przekroju
pionowego 8 typów.
Na stanowisku Swoboda Brzozowiec 4+A jamy stanowi y wprawdzie podstawowy
no nik materia u ceramicznego pozwalaj cego na okre lenie ich chronologii a co za tym idzie
faz zasiedlenia stanowiska, ubóstwo materia u i jego powi zanie wy cznie z okresem
nowo ytnym nie daj jednak pe nego obrazu osadnictwa na badanym obszarze. Na ogóln
liczb 251 jam, za pomoc ceramicznych zabytków ruchomych wydatowa mo na by o 48
obiektów (19%). We wszystkich wypadkach materia
datuj cy zwi zany by z faz
nowo ytn zasiedlenia stanowiska.
5.2. 1.
JAMY O PRZEKROJU NIECKOWATYM
Jamy o przekroju nieckowatym stanowi 77,6% ogó u jam na stanowisku Swoboda
Brzozowiec 4+A. W tej grupie, licz cej 195 obiektów, 32 (16,8%) posiada o w swym
wype nisku ceramiczny materia datuj cy.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Funkcja
Lokalizacja
(hektar/ar)
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
ceramika
kości
metal
Chronologia
inne
A1
jama
Ai1
prostok tny
nieckowaty
X
nowo ytno
A5
jama
Ai2
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A70
jama
Ah1
czworok tny
nieckowaty
X
nowo ytno
A72
jama
Ah1
owalny
nieckowaty
X
A119
jama
Ae5
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A136
jama
Ac6
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A137
jama
Ac7
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
A139
jama
Ab5
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A143
jama
Ah9
owalny
nieckowaty
X
X
X
nowo ytno
nowo ytno
82
A158
jama
Aj2
czworok tny
nieckowaty
X
nowo ytno
A163
jama
Aj3/j4
nieregularny
nieckowaty
X
nowo ytno
A166
jama
Aj5
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A170
jama
Aj6
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A171
jama
Aj7
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A175
jama
Aj8
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A188
jama
Aj1/j2
zbl. do
kwadratowego
nieckowaty
X
nowo ytno
A190
jama
Dj10/Aj1
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
A208
jama
Ag4
pó owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A217
jama
Ag6
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A221
jama
Ag7/g8
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A233
jama
Ad9
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A240
jama
Ad7
nieregularny
nieckowaty
X
nowo ytno
A241
jama
Ad6
owalny
X
nowo ytno
B29
jama
Bi5
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
B40
jama
Bj1
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
B43
jama
Bj2
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
B50
jama
Bj5
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
C45
jama
Cf7
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
C46
jama
Cf9
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
D2
jama
Dh10
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
E18
jama
Eb8
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
F1
jama
Fa5
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
A2
jama
Ai2
czworok tny
nieckowaty
A3
jama
Ai2
czworok tny
nieckowaty
A6
jama
Ai3
owalny
nieckowaty
A6a
jama
Ai3
owalny
nieckowaty
A7
jama
Ai2
czworok tny
nieckowaty
nieckowaty
83
A16
jama
Ai3
owalny
nieckowaty
A17
jama
Ai4
owalny
nieckowaty
A18
jama
Ai4
owalny
nieckowaty
A25
jama
Ai5
owalny
nieckowaty
A26
jama
Ai5
owalny
nieckowaty
A29
jama
Ai6
owalny
nieckowaty
A30
jama
Ai6
owalny
nieckowaty
A32
jama
Ah6
owalny
nieckowaty
A33
jama
Ai6
owalny
nieckowaty
A34
jama
Ai7
owalny
nieckowaty
A35
jama
Ai7
owalny
nieckowaty
A36
jama
Ai7
owalny
nieckowaty
A38
jama
Ai7
owalny
nieckowaty
A39
jama
Ai6
owalny
nieckowaty
A44
jama
Ai8
owalny
nieckowaty
A46
jama
Ah2
owalny
nieckowaty
A49
jama
Ah3
owalny
nieckowaty
A50
jama
Ah4
owalny
nieckowaty
A52
jama
Ah5
owalny
nieckowaty
A53
jama
Ah5
owalny
nieckowaty
A55
jama
Ah5
owalny
nieckowaty
A56
jama
Ah5
owalny
nieckowaty
A58
jama
Ah6
owalny
nieckowaty
A59
jama
Ah6
owalny
nieckowaty
A60
jama
Ah7
owalny
nieckowaty
A61
jama
Ah7
owalny
nieckowaty
A63
jama
Ah8
owalny
nieckowaty
A64
jama
Ah8
owalny
nieckowaty
84
A65
jama
Ah8
owalny
nieckowaty
A67
jama
Ai1
owalny
nieckowaty
A68
jama
Ai1
owalny
nieckowaty
A69
jama
Ah1
owalny
nieckowaty
A71
jama
Ah1
czworok tny
nieckowaty
A72a
jama
Ah1
owalny
nieckowaty
A73
jama
Ah1
owalny
nieckowaty
A74
jama
Ah1
owalny
nieckowaty
A75
jama
Ah1
czworok tny
nieckowaty
A77
jama
Ah1
owalny
nieckowaty
A79
jama
Af2
owalny
nieckowaty
A90
jama
Ae4
owalny
nieckowaty
A95
jama
Ae3
owalny
nieckowaty
A96
jama
Ae2
owalny
nieckowaty
A99
jama
Ae2
owalny
nieckowaty
A101
jama
Af5
owalny
nieckowaty
A102
jama
Af5
owalny
nieckowaty
A103
jama
Af6
owalny
nieckowaty
A106
jama
Af7
owalny
nieckowaty
A108
jama
Af8
owalny
nieckowaty
A109
jama
Af8
owalny
nieckowaty
A110
jama
Af5
owalny
nieckowaty
A111
jama
Af8
owalny
nieckowaty
A112
jama
Af9
owalny
nieckowaty
A113
jama
Af9
owalny
nieckowaty
A116
jama
Af10
owalny
nieckowaty
A122
jama
Ae6
owalny
nieckowaty
A129
jama
Ae10
owalny
nieckowaty
85
A130
jama
Af8
owalny
nieckowaty
A132
jama
Ac4
owalny
nieckowaty
A138
jama
Ac8
kolisty
nieckowaty
A140
jama
Ab6
owalny
nieckowaty
A141
jama
Ab6
owalny
nieckowaty
A147
jama
Ai10
owalny
nieckowaty
A150
jama
Ai9
owalny
nieckowaty
A151
jama
Ai9
owalny
nieckowaty
A152
jama
Ae1
owalny
nieckowaty
A152a
jama
Ae1
owalny
nieckowaty
A156
jama
Af1
owalny
nieckowaty
A162
jama
Aj3
nieregularny
nieckowaty
A165
jama
Aj4
prostok tny
nieckowaty
A176
jama
Aj8
pó kolisty
nieckowaty
A177
jama
Aj8
owalny
nieckowaty
A178
jama
Aj8
owalny
nieckowaty
A179
jama
Aj8
owalny
nieckowaty
A184
jama
Aj8/Ga8
pó kolisty
nieckowaty
A185
jama
Aj10
pó kolisty
nieckowaty
A186
jama
Aj10
pó kolisty
nieckowaty
A189
jama
Aj1
zbl. do
prostok tnego
nieckowaty
A202
jama
Ag3
kolisty
nieckowaty
A206
jama
Ag4
pó owalny
nieckowaty
A207
jama
Ag4
pó owalny
nieckowaty
A209
jama
Ag5
owalny
nieckowaty
A211
jama
Ag5
owalny
nieckowaty
A212
jama
Ag5
owalny
nieckowaty
A213
jama
Ag5
kolisty
nieckowaty
86
A214
jama
Ag6
owalny
nieckowaty
A218
jama
Ag6/g7
owalny
nieckowaty
A219
jama
Ag6/g7
owalny
nieckowaty
A220
jama
Ag7
owalny
nieckowaty
A222
jama
Ag8
pó owalny
nieckowaty
A224
jama
Ag9
kolisty
nieckowaty
A226
jama
Ag10
owalny
nieckowaty
A227
jama
Ag10
owalny
nieckowaty
A228
jama
Ag10
owalny
nieckowaty
A229
jama
Ag6
zbl. do
kolistego
nieckowaty
A232
jama
Ad9
owalny
nieckowaty
A235
jama
Ad9/e9
owalny
nieckowaty
A237
jama
Ad7
kolisty
nieckowaty
A239
jama
Ad7
owalny
nieckowaty
A242
jama
Ad6
owalny
nieckowaty
A243
jama
Ad6
pó kolisty
nieckowaty
A247
jama
Ad2/d3
owalny
nieckowaty
B3
jama
Bf1
owalny
nieckowaty
B4
jama
Bf1
owalny
nieckowaty
B5
jama
Bf1
owalny
nieckowaty
B7
jama
Bf2
owalny
nieckowaty
B13
jama
Bh1
owalny
nieckowaty
B16
jama
Bh1
owalny
nieckowaty
B20
jama
Bi3
owalny
nieckowaty
B23
jama
Bi2
owalny
nieckowaty
B24
jama
Bi1
owalny
nieckowaty
B31
jama
Bi6
owalny
nieckowaty
B33
jama
Bi6
owalny
nieckowaty
87
B42
jama
Bj2
owalny
nieckowaty
B44
jama
Bj3
kolisty
nieckowaty
B46
jama
Bj4
owalny
nieckowaty
B53
jama
Bj6
owalny
nieckowaty
B57
jama
Bg2
owalny
nieckowaty
B59
jama
Bg3
zbl. do
owalnego
nieckowaty
B60
jama
Bg3/g4
zbl. do
owalnego
nieckowaty
B63
jama
Bd2
zbl. do
owalnego
nieckowaty
B64
jama
Bd1/d2
zbl. do
owalnego
nieckowaty
C1
jama
Ci1
owalny
nieckowaty
C3
jama
Ci1
owalny
nieckowaty
C6
jama
Ci2
owalny
nieckowaty
C12
jama
Ci3
owalny
nieckowaty
C18
jama
Ci7
owalny
nieckowaty
C19
jama
Ch9
owalny
nieckowaty
C22
jama
Ch7
owalny
nieckowaty
C24
jama
Ch6
owalny
nieckowaty
C25
jama
Ch5
owalny
nieckowaty
C28
jama
Ch3
owalny
nieckowaty
C31
jama
Ch3
owalny
nieckowaty
C32
jama
Ch3
owalny
nieckowaty
C33
jama
Ch3
owalny
nieckowaty
C39
jama
Cf4
owalny
nieckowaty
C41
jama
Cf5
owalny
nieckowaty
C49
jama
Ce2
owalny
nieckowaty
C51
jama
Ce4
owalny
nieckowaty
88
C53
jama
Ce5
owalny
nieckowaty
C57
jama
Cc3
owalny
nieckowaty
D1
jama
Dh10
owalny
nieckowaty
D4
jama
Dh10
owalny
nieckowaty
D5
jama
Dh10
zbl. do
owalnego
nieckowaty
D6
jama
Dh10
owalny
nieckowaty
D7
jama
Dh10
owalny
nieckowaty
D8
jama
Di10
owalny
nieckowaty
D9
jama
Di10
czworok tny
nieckowaty
D16
jama
Dg10/h10
zbl. do
prostok tnego
nieckowaty
D20
jama
Dg10/Ag1
prostok tny
nieckowaty
E3
jama
Ea1
owalny
nieckowaty
E5
jama
Ea1/Bj1
kolisty
nieckowaty
E7
jama
Ea2
owalny
nieckowaty
E15
jama
Eb6
kolisty
nieckowaty
E17
jama
Eb7/b8
owalny
nieckowaty
E22
jama
Eb10
owalny
nieckowaty
E23
jama
Ea8
owalny
nieckowaty
E26
jama
Ea9
owalny
nieckowaty
F2
jama
Fa7
czworok tny
nieckowaty
Dla grupy jam o profilu nieckowatym, datowanych na nowo ytno
obiekty A1; A70; A119; A143; B29; C45; C46; F1:
Nr roboczy
Nr inw.
A /
1
SwobodaBrzozowiec/A
tab. 5.III
/
1
funkcja jama
hektar
A
ar
i1
A1
wkop ws p ó ?czesny
A1 a
A1b
0
100cm
reprezentatywne
89
poziom niw. stropu
175,62 m n.p.m.
ugo
560 cm
szeroko
540 cm
boko
39 cm
plan
prostok tny
profil
nieckowaty
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
A1a – jasno szara przemieszana próchnica,
A1b – pomara czowo brunatna glina.
Nr roboczy
Nr inw.
A /
70
70
/
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
h1
175,51 m n.p.m.
ugo
140 cm
szeroko
140 cm
boko
33 cm
A70
plan
A70a
czworok tny
kszta t
A70b
profil
nieckowaty
0
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
40 cm
90
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
A70a – jasno szara plamista próchnica,
A70b – br zowa próchnica.
Uwagi: w wype nisku natrafiono na 1 bry
Nr roboczy
Nr inw.
A /
krzemienia bez ladów intencjonalnej obróbki
119
119
/
funkcja jama
A119
hektar
A
ar
e5
A119a
poziom niw. stropu
174,77 m n.p.m.
ugo
78 cm
szeroko
40 cm
boko
15 cm
0
plan
owalny
profil
nieckowaty
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
opis warstw:
A119a – plamista warstwa br zowej i czarnej próchnicy z domieszk szarej próchnicy.
ró norodne
x
91
Nr roboczy
Nr inw.
A /
143
143
/
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
h9
rów
175,31 m n.p.m.
ugo
132 cm
szeroko
130 cm
A143
A143a
boko
16 cm
0
plan
owalny
profil
nieckowaty
40 cm
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
opis warstw:
A143a –warstwa plamista (tzw. dropiata)
Nr roboczy
Nr inw.
B /
29
/
29
funkcja jama
hektar
B
ar
poziom niw. stropu
i5
175,42 m n.p.m.
ugo
76 cm
szeroko
50 cm
boko
10 cm
plan
kszta t
rów
rów
B29
B29a
owalny
0
40 cm
x
92
profil
nieckowaty
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
B29a – szara próchnica.
Nr roboczy
Nr inw.
45
C /
tab. 5.III
SwobodaBrzozowiec/C
45
/
funkcja jama
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
ugo
C45
f7
C45a
175,12 m n.p.m.
0
40 cm
100 cm
szeroko
89cm
boko
16 cm
plan
owalny
profil
nieckowaty
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
x
opis warstw:
C45a – br zowa próchnica rednio zbielicowana.
ró norodne
93
Nr roboczy
Nr inw.
C /
46
SwobodaBrzozowiec/C
46
/
funkcja jama
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
C46
f9
C46a
175,11 m n.p.m.
ugo
80 cm
szeroko
50cm
boko
17 cm
0
plan
owalny
profil
nieckowaty
40 cm
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
opis warstw:
C46a – plamista warstwa szaro br zowej próchnicy rednio zbielicowanej.
Nr roboczy
Nr inw.
F /
1
SwobodaBrzozowiec /F
/
1
funkcja jama
hektar
F
ar
poziom niw. stropu
174,78 m n.p.m.
ugo
126 cm
szeroko
68 cm
boko
64 cm
plan
F1
a5
F1a
0
owalny
40 cm
x
94
kszta t
profil
nieckowaty
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
F1a – plamista warstwa czarnej i szarej próchnicy.
W grupie jam o profilu nieckowatym, w których wype nisku nie wyst pi materia
datuj cy, charakterystyczne s obiekty A3; C25; F2:
Nr roboczy
Nr inw.
A /
3
SwobodaBrzozowiec/A
/
3
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
i2
ugo
120 cm
szeroko
110 cm
boko
A3
175,42 m n.p.m.
A3a
A3b
0
40 cm
20 cm
plan
czworok tny
profil
nieckowaty
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
95
opis warstw:
A3a – szaro br zowa próchnica,
A3b – br zowa próchnica.
Nr roboczy
Nr inw.
25
C /
tab. 5.IV
/
25
funkcja jama
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
h5
C25
175,23 m n.p.m.
C25c
C25b
ugo
180 cm
szeroko
152 cm
boko
C25 a
C25d
0
68 cm
plan
owalny
profil
nieckowaty
40 cm
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
ró norodne
opis warstw:
C25a – ciemno br zowa próchnica,
C25b – to br zowa próchnica,
C25c – szaro br zowa plamista próchnica,
C25d jasno br zowa plamista próchnica.
Nr roboczy
Nr inw.
F /
2
SwobodaBrzozowiec /F
/
2
funkcja jama
hektar
F
ar
poziom niw. stropu
a7
174,78 m n.p.m.
ugo
99 cm
szeroko
98 cm
F2
F2a
0
40 cm
x
96
boko
18 cm
plan
czworok tny
profil
nieckowaty
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
F2a – plamista warstwa czarnej i br zowej próchnicy.
5.2. 2.
JAMY O PRZEKROJU SCHODKOWYM
Ta grupa liczy ogó em 26 obiektów, z czego w 9 odnaleziono materia ceramiczny
pozwalaj cy na ich datowanie, co stanowi 34,6% ogó u. Wszystkie powi zano z okresem
nowo ytnym.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Funkcja
Lokalizacja
(hektar/ar)
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
ceramika
kości
metal
Chronologia
inne
A160
jama
Aj3
czworok tny
schodkowy
X
nowo ytno
A192
jama
Ag1
zbl. do
prostok tnego
schodkowy
X
nowo ytno
A193
jama
Ag1
zbl. do
prostok tnego
schodkowy
X
nowo ytno
A200
jama
Ag2
czworok tny
schodkowy
X
nowo ytno
A205
jama
Ag4
pó owalny
schodkowy
X
nowo ytno
A225
jama
Ag9
kolisty
schodkowy
X
nowo ytno
A245
jama
Ad5
nieregularny
X
nowo ytno
B62
jama
Bd2
owalny
schodkowy
X
nowo ytno
D15
jama
Dg9/g10
nieregularny
schodkowy
X
nowo ytno
schodkowy
97
A161
jama
Aj3
owalny
schodkowy
A194
jama
Ag1
prostok tny
schodkowy
A196
jama
Ag1/g2
czworok tny
schodkowy
A203
jama
Ag2/g3
owalny
schodkowy
A204
jama
Ag4
nieregularny
schodkowy
A210
jama
Ag5
kolisty
schodkowy
A215
jama
Ag6
pó owalny
schodkowy
A223
jama
Ag8
kolisty
schodkowy
A236
jama
Ad7/d8
owalny
schodkowy
A238
jama
Ad7
owalny
schodkowy
A246
jama
Ad4
owalny
B56
jama
Bg1
zbl. do
owalnego
schodkowy
B58
jama
Bg3
zbl. do
prostok tnego
schodkowy
B61
jama
Bd2
owalny
schodkowy
E9
jama
Ea3
owalny
schodkowy
E27
jama
Ea10
owalny
schodkowy
E29
jama
Ea10
kolisty
schodkowy
schodkowy
Dla grupy jam o profilu schodkowym, datowanych na nowo ytno
obiekty A160; A200; B62:
Nr roboczy
Nr inw.
A /
160
tab. 5.IV
/
160
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
j3
175,83 m n.p.m.
ugo
130 cm
szeroko
120 cm
A160
A160a
0
boko
38 cm
plan
czworok tny
40 cm
reprezentatywne
98
kszta t
profil
schodkowy
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
A160a –plamista warstwa czarnej próchnicy z domieszk próchnicy niezbielicowanej i br zowej próchnicy rednio
zbielicowanej
Nr roboczy
Nr inw.
A /
200
200
/
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
g2
175,36 m n.p.m.
A200
ugo
70 cm
szeroko
60 cm
boko
15 cm
A200a
0
plan
czworok tny
profil
schodkowy
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
opis warstw:
A200a –plamista warstwa szaro br zowej próchnicy z piaskiem
ró norodne
x
99
Nr roboczy
Nr inw.
B /
62
62
/
funkcja jama
hektar
B
ar
poziom niw. stropu
d2
ugo
136 cm
szeroko
85 cm
boko
16 cm
rów
rów
175,83 m n.p.m.
rów
B62
B62a
0
plan
owalny
profil
schodkowy
40 cm
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
B62a –br zowo szara próchnica z orsztynem
Dla grupy jam o profilu schodkowym, pozbawionych elementów datuj cych
reprezentatywne s obiekty A210; A215 i E9:
Nr roboczy
Nr inw.
A /
210
/
210
funkcja jama
hektar
A
ar
g3
A210
poziom niw. stropu
175,83 m n.p.m.
A210a
ugo
118 cm
szeroko
118 cm
0
40 cm
100
boko
13 cm
plan
kolisty
profil
schodkowy
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
ró norodne
x
opis warstw:
A160a –plamista warstwa czarnej próchnicy z domieszk próchnicy niezbielicowanej i br zowej próchnicy rednio
zbielicowanej
Nr roboczy
Nr inw.
E /
9
/
9
funkcja jama
hektar
E
ar
poziom niw. stropu
rów
a3
174,89 m n.p.m.
ugo
130 cm
szeroko
85 cm
boko
27 cm
E9
E9a
E9b
0
plan
owalny
profil
schodkowy
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
101
opis warstw:
E9a – plamista warstwa czarnej próchnicy i piasku
E9b ciemno br zowa próchnica rednio zbielicowana
5.2. 3
JAMY O PRZEKROJU PODWÓJNIE NIECKOWATYM
W tej grupie, licz cej 11 obiektów zarejestrowano 18,2% (2 jamy) posiadaj cych
materia zabytkowy pozwalaj cy na ich datowanie. Wszystkie przynale
y do okresu
nowo ytnego.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Funkcja
Lokalizacja
(hektar/ar)
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
ceramika
kości
metal
Chronologia
inne
E8
jama
Ea2/a3
owalny
podwójnie
nieckowaty
X
nowo ytno
C36
jama
Cf1
owalny
podwójnie
nieckowaty
X
nowo ytno
A248
jama
Ad2/d3/e2/e3
owalny
podwójnie
nieckowaty
B38
jama
Bj1
owalny
podwójnie
nieckowaty
B49
jama
Bj5
zbl. do
kolistego
podwójnie
nieckowaty
A78
jama
Af2
owalny
podwójnie
nieckowaty
A153
jama
Ae1
owalny
podwójnie
nieckowaty
C11
jama
Ci3
owalny
podwójnie
nieckowaty
C15
jama
Ci4
owalny
podwójnie
nieckowaty
E11
jama
Ea4
owalny
podwójnie
nieckowaty
E25
jama
Ea9
owalny
podwójnie
nieckowaty
Do grupy jam o przekroju podwójnie nieckowatym, datowanych na nowo ytno
zaliczono obiekty C36 i E8:
102
Nr roboczy
Nr inw.
C /
36
SwobodaBrzozowiec/C
36
/
funkcja jama
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
f1
C36
175,05 m n.p.m.
C36a
ugo
80 cm
szeroko
50 cm
boko
20 cm
0
plan
owalny
profil
40 cm
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
C36a – ciemno br zowa próchnica rednio zbielicowana.
Nr roboczy
Nr inw.
E /
8
tab. 5.V
/
8
funkcja jama
hektar
E
ar
poziom niw. stropu
a2/a3
174,87 m n.p.m.
E8
ugo
230 cm
szeroko
160 cm
E8a
0
boko
20 cm
plan
owalny
profil
kszta t
400 cm
103
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
E8a –czarna próchnica s abo zbielicowana z domieszk niezbielicowanej
Dla grupy jam o profilu podwójnie nieckowatym, pozbawionych elementów
datuj cych reprezentatywne s obiekty A78; B49; C11; C15:
Nr roboczy
Nr inw.
78
A /
tab. 5.V
/
78
funkcja jama
A78
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
f2
A78b
174,95 m n.p.m.
ugo
310 cm
szeroko
135 cm
boko
A78a
0
100 cm
54 cm
plan
owalny
profil
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
opis warstw:
A78a – ciemno szara próchnica s abo zbielicowana z br zow próchnic rednio zbielicowan ,
A78b ciemno br zowa próchnica s abo zbielicowana z domieszk szarej próchnicy silnie zbielicowanej,
ró norodne
x
104
Nr roboczy
Nr inw.
C /
11
11
/
funkcja jama
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
i3
C11
175,05 m n.p.m.
ugo
80 cm
szeroko
63 cm
boko
12 cm
C11a
0
plan
owalny
profil
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
C11a – szaro br zowa plamista próchnica.
5.2.4
JAMY O PROFILU WANIENKOWATYM
W tej grupie, licz cej 7 jam zarejestrowano 57% obiektów (4 jamy) posiadaj ce
materia
zabytkowy, w postaci drobnych fragmentów ceramiki, pozwalaj cy na ich
datowanie. Wszystkie z nich mo na powi za z osadnictwem nowo ytnym.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
A195
Funkcja
jama
Lokalizacja
(hektar/ar)
Ag1
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
ceramika
czworok tny
wanienkowaty
X
kości
metal
Chronologia
inne
nowo ytno
105
D17
jama
Dg10/h10
prostok tny
wanienkowaty
X
nowo ytno
D18
jama
Dg10
prostok tny
wanienkowaty
X
nowo ytno
D19
jama
Dg10/Ag1
prostok tny
wanienkowaty
X
A191
jama
Ag1
czworok tny
wanienkowaty
A201
jama
Ag2
owalny
wanienkowaty
A234
jama
Ad8/d9
owalny
wanienkowaty
Dla
grupy
jam
o
profilu
wanienkowatym,
X
datowanych
nowo ytno
na
nowo ytno
reprezentatywne s obiekty A195 i D19:
Nr roboczy
Nr inw.
A /
195
195
/
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
g1
175,41 m n.p.m.
ugo
100 cm
szeroko
95 cm
A195
A195
boko
6 cm
0
plan
czworok tny
profil
wanienkowaty
40 cm
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
opis warstw:
A195a – plamista warstwa szaro br zowej próchnicy z piaskiem
ró norodne
x
106
Nr roboczy
Nr inw.
19
D /
tab. 5.V
SwobodaBrzozowiec /D
19
/
funkcja jama
hektar
D
ar
poziom niw. stropu
Dg10/Ag1
175,51 m n.p.m.
ugo
190 cm
szeroko
174 cm
boko
14 cm
D19
D19c
plan
D19c
czworok tny
D19a
D19b
kszta t
profil
0
wanienkowaty
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
x
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
40 cm
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
D19a – szara próchnica rednio zbielicowana
D19b ciemno szara próchnica s abo zbielicowana naprzemiennie z szar próchnic w uk adzie horyzontalnym
D19c – szalunek drewniany
Uwagi: Obiekt stanowi o p ytkie regularne zag bienie o cianach licowanych szalunkiem drewnianym. W stropie natrafiono
na 1 frg. drutu kolczastego.
Dla grupy jam o profilu wanienkowatym, pozbawionych elementów datuj cych
reprezentatywne s obiekty A191 i A234 :
Nr roboczy
Nr inw.
A /
191
/
191
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
g1
175,49 m n.p.m.
A191
A191a
0
40 cm
107
ugo
140 cm
szeroko
130 cm
boko
12 cm
plan
czworok tny
profil
wanienkowaty
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
A191a –ciemno br zowa próchnica z piaskiem
Nr roboczy
Nr inw.
A /
234
/
234
funkcja jama
hektar
A
ar
d8/d9
A234
poziom niw. stropu
174,82 m n.p.m.
A234a
ugo
84 cm
szeroko
65 cm
boko
0
40 cm
6 cm
plan
owalny
profil
wanienkowaty
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
108
opis warstw:
A234a –br zowoszara próchnica z orsztynem
5.2.5. JAMY NIEREGULARNE
W tej grupie, licz cej ogó em 7 jam zarejestrowano 2 obiekty (28,6%) posiadaj cych
materia zabytkowy pozwalaj cy na ich datowanie. Oba zwi zane by y z osadnictwem
nowo ytnym.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
ceramika
kości
metal
X
X
A76
jama
Ah1
kwadratowy
nieregularny
X
A155
jama
Af1
owalny
nieregularny
X
A83
jama
Af3
owalny
nieregularny
A154
jama
Af1
owalny
nieregularny
C16
jama
Ci4
nieregularny
nieregularny
C27
jama
Ch4
owalny
nieregularny
C54
jama
Ce5
nieregularny
nieregularny
Chronologia
inne
nowo ytno
nowo ytno
Do grupy jam nieregularnych, datowanych na nowo ytno
nale
obiekty A76 i
A155:
Nr roboczy
Nr inw.
A /
76
/
76
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
h1
175,53 m n.p.m.
ugo
400 cm
szeroko
300 cm
A76
A76a
boko
60 cm
plan
A76c
A76b
0
czworok tny
100 cm
109
kszta t
profil
nieregularny
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
x
metale
inne
x
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
A76a – szara próchnica,
A76b – ciemno szara plamista próchnica,
A76c – jasno szara plamista próchnica.
Uwagi: w stropie obiektu wyst pi y 2 frg. drutu elaznego i jeden silnie skorodowany gwó
Nr roboczy
Nr inw.
A /
wykonany maszynowo
155
155
/
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
f1/g1
174,98 m n.p.m.
ugo
450 cm
szeroko
425 cm
boko
A155
A155a
0
100 cm
40 cm
plan
owalny
profil
nieregularny
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
x
metale
inne
faza zasiedlenia
nowo ytno
chronologia
XIX – XX w.
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
110
opis warstw:
A154a – horyzontalny uk ad warstwowy czarnej próchnicy nie zbielicowanej, próchnicy zbielicowanej i szarej próchnicy silnie
zbielicowanej,
.
Dla grupy jam nieregularnych, pozbawionych elementów datuj cych reprezentatywne
obiekty C16 i C27:
Nr roboczy
Nr inw.
16
C /
tab. 5.V
/
16
funkcja jama
hektar
C
ar
i4
C16
poziom niw. stropu
175,10 m n.p.m.
C16a
ugo
180 cm
szeroko
125 cm
0
boko
40 cm
23 cm
plan
nieregularny
profil
nieregularny
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
Nr roboczy
Nr inw.
C /
27
/
27
funkcja jama
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
h4
C27
175,12 m n.p.m.
C27a
ugo
120 cm
0
40 cm
111
szeroko
63 cm
boko
16 cm
plan
owalny
profil
nieregularny
kszta t
zabytki ruchome
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
5.2.6
JAMY O PROFILU PROSTOKĄTNYM
W tej grupie, licz cej ogó em 3 obiekty aden nie posiada materia u zabytkowego
pozwalaj cego na jego datowanie.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Funkcja
Lokalizacja
(hektar/ar)
Kształt
Zabytki ruchome
plan
profil
A4
jama
Ai2
owalny
prostok tny
C7
jama
Ci2
owalny
prostok tny
C21
jama
Ch8
prostok tny
prostok tny
A42
jama
Ai8
owalny
trójk tny
ceramika
kości
metal
Chronologia
inne
Dla grupy jam o profilu prostok tnym reprezentatywne s obiekty A4 i C7:
112
Nr roboczy
Nr inw.
A /
4
SwobodaBrzozowiec/A
/
4
funkcja jama
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
i2
ugo
170 cm
szeroko
160 cm
boko
A4
175,62 m n.p.m.
A4a
0
40 cm
37 cm
plan
owalny
profil
prostok tny
kszta t
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
A4a – szaro br zowa próchnica.
Nr roboczy
Nr inw.
C /
7
/
7
funkcja jama
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
C7
i2
C7a
175,02 m n.p.m.
ugo
80 cm
szeroko
75 cm
boko
18 cm
0
plan
owalny
profil
prostok tny
kszta t
40 cm
113
ceramika
ko ci
krzemienie
zabytki ruchome
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
C7a – ciemno szara plamista próchnica.
5.2.7
JAMY O PROFILU TRÓJKĄTNYM
W tej grupie, licz cej 1 jam
nie zarejestrowano materia u zabytkowego
pozwalaj cego na jej datowanie.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
A42
jama
Nr roboczy
Nr inw.
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
Kształt
Ai8
42
A /
Zabytki ruchome
plan
profil
owalny
trójk tny
ceramika
tab. 5.V
/
42
funkcja jama
hektar
A
ar
kości
rów
A42
i8
A42a
poziom niw. stropu
A42b
175,01 m n.p.m.
0
ugo
130 cm
szeroko
100 cm
boko
58 cm
plan
owalny
profil
trójk tny
kszta t
ceramika
ko ci
40 cm
metal
Chronologia
inne
114
krzemienie
zabytki ruchome
metale
inne
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
A42a – jasno br zowa próchnica,
A42b – ciemno szara próchnica.
5.2.8.
JAMY O PROFILU ODWRÓCONYM TRAPEZOWATYM
W tej grupie, licz cej 1 obiekt nie znaleziono materialu zabytkowego pozwalaj cego
na datowanie.
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
C42
jama
Nr roboczy
Nr inw.
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
Kształt
Cf5
C /
Zabytki ruchome
plan
profil
owalny
odwrócony
trapezowaty
ceramika
kości
metal
42
SwobodaBrzozowiec/C
/
42
funkcja jama
A42
hektar
C
ar
poziom niw. stropu
f5
ugo
95 cm
szeroko
90 cm
boko
49 cm
0
plan
owalny
profil
odwrócony trapezowaty
kszta t
zabytki ruchome
A42a
175,08 m n.p.m.
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
40 cm
Chronologia
inne
115
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
x
ró norodne
opis warstw:
wC42a – plamista warstwa szaro br zowej próchnicy rednio zbielicowanej.
5.3. PALENISKO
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Lokalizacja
(hektar/ar)
Funkcja
A45
palenisko
Kształt
Ah2
Zabytki ruchome
plan
profil
kwadratowy
nieckowaty
ceramika
kości
metal
Chronologia
inne
Na arze Ah2 odkryto du y, czworok tny obiekt (nr A44) pozbawiony materialu
zabytkowego pozwalaj cego na jego datowanie. Regularny kszta t konstrukcji i obecno
licznych w gli drzewnych w wype nisku sugeruj , e mamy tu do czynienia z paleniskiem.
Nr roboczy
Nr inw.
45
A /
tab. 5.VI
/
45
funkcja palenisko
hektar
A
ar
poziom niw. stropu
h2
175,45 m n.p.m.
ugo
210 cm
szeroko
165 cm
boko
A45c
20 cm
plan
czworok tny
profil
nieckowaty
ceramika
ko ci
krzemienie
metale
inne
A45b
A45a
0
kszta t
zabytki ruchome
A45
40 cm
116
faza zasiedlenia
chronologia
wype nisko
jednorodne
ró norodne
x
opis warstw:
A45a –, warstwa spalenizny z w glami drzewnymi
A45b –. ciemno pomara czowy piasek z domieszk popio u
A45c – popielato be owy piasek
5.4. PODSUMOWANIE
Na podstawie ruchomych zabytków ceramicznych wyst puj cych w wype niskach
zarejestrowanych obiektów wydzielono jedn
faz
zasiedlenia stanowiska zwi zan
z
okresem nowo ytnym. Stosunek konstrukcji datowanych do nie datowanych wynosi 15% do
85%. Pod wzgl dem funkcjonalnym obiekty datowane tworzy y dwie grupy. Jedna to do ki
pos upowe stanowi ce 12,5% zbioru a druga to jamy (87,5%). W grupie do ków pos upowych
przewa aj ca wi kszo
w partii stropowej przyjmowa a kszta t owalny a w przekroju
pionowym nieckowaty.
W grupie jam zawieraj cych w wype niskach materia datuj cy 70% posiada o
nieckowaty przekrój pionowy przy wyra nej przewadze owalnego kszta tu w przekroju
poziomym partii stropowej. Na drugim miejscu uplasowa y si jamy o profilu schodkowym
(18%). W ród nich dominuj
obiekty o planie w formie czworok ta (kwadratu lub
prostok ta). Zbiór uzupe nia y jamy o profilu wanienkowatym (8%) oraz nieregularnym (4%).
W
grupie
obiektów
pozbawionych
elementów
datuj cych
pod
wzgl dem
funkcjonalnym dominowa y jamy (64%) przy 35,8% udziale do ków pos upowych i 0,2%
palenisk. W ród jam wi kszo
stanowi y obiekty o nieckowatym przekroju pionowym
(81%). Obok nich wyst pi y jamy o profilu schodkowym (8%), podwójnie nieckowatym
(5%), nieregularnym (2%), wanienkowatym, trójk tnym i prostok tnym ( cznie 4%). Pod
wzgl dem kszta tu stropu obiektów dominowa y formy owalne i koliste (92%).
Zaobserwowano stosunkowo du
frekwencj
obiektów o czworok tnym przekroju
poziomym (czworok tnym lub prostok tnym – 6%). Nie stwierdzono zale no ci pomi dzy
kszta tem przekroju poziomego a profilem obiektu.
117
WYKAZ OBIEKTÓW
Nr inw.
SwobodaBrzozowiec
/A1
SwobodaBrzozowiec
/A2
SwobodaBrzozowiec
/A3
SwobodaBrzozowiec
/A4
SwobodaBrzozowiec
/A5
SwobodaBrzozowiec
/A6
SwobodaBrzozowiec
/A6a
SwobodaBrzozowiec
/A7
SwobodaBrzozowiec
/A10
SwobodaBrzozowiec
/A11
SwobodaBrzozowiec
/A12
SwobodaBrzozowiec
/A13
SwobodaBrzozowiec
/A15
Nr
roboczy
(hektar
/nr)
Funkcja
Lokalizacja
(hektar/ar)
Poziom
eksploracyjny
Poziom
niwelacyjny
stropu
(m n.p.m.)
Długość x
szerokość x
głębokość
(w cm)
Kształt
Zabytki ruchome
Chronologia
plan
profil
ceramika
X
nowo ytno
X
nowo ytno
A1
jama
Ai1
WM I
175,62
560x540x39
prostok tny
nieckowaty
A2
jama
Ai2
WM I
175,53
130x125x26
czworok tny
nieckowaty
A3
jama
Ai2
WM I
175,42
120x110x20
czworok tny
nieckowaty
A4
jama
Ai2
WM I
175,62
170x160x37
owalny
prostok tny
A5
jama
Ai2
WM I
175,71
550x450x44
owalny
nieckowaty
A6
jama
Ai3
WM I
175,70
208x113x29
owalny
nieckowaty
A6a
jama
Ai3
WM I
175,62
140x123x19
owalny
nieckowaty
A7
jama
Ai2
WM I
175,50
230x220x50
czworok tny
nieckowaty
A10
do ek
pos upowy
Ai2
WM I
175,42
30x28x12
owalny
nieckowaty
A11
do ek
pos upowy
Ai2
WM I
175,60
30x28x20
owalny
nieckowaty
A12
do ek
pos upowy
Ai3
WM I
175,61
60x56x20
owalny
nieckowaty
A13
do ek
pos upowy
Ai3
WM I
175,68
26x24x18
owalny
nieckowaty
A15
do ek
pos upowy
Ai4
WM I
175,63
48x44x31
owalny
nieckowaty
kości
metal
inne
Uwagi
118
SwobodaBrzozowiec
/A16
SwobodaBrzozowiec
/A17
SwobodaBrzozowiec
/A18
SwobodaBrzozowiec
/A21
SwobodaBrzozowiec
/A22
SwobodaBrzozowiec
/A23
SwobodaBrzozowiec
/A25
SwobodaBrzozowiec
/A26
SwobodaBrzozowiec
/A29
SwobodaBrzozowiec
/A30
SwobodaBrzozowiec
/A32
SwobodaBrzozowiec
/A33
SwobodaBrzozowiec
/A34
SwobodaBrzozowiec
/A35
SwobodaBrzozowiec
/A36
SwobodaBrzozowiec
/A37
SwobodaBrzozowiec
/A38
SwobodaBrzozowiec
/A39
A16
jama
Ai3
WM I
175,67
108x80x33
owalny
nieckowaty
A17
jama
Ai4
WM I
175,68
74x56x24
owalny
nieckowaty
A18
jama
Ai4
WM I
175,45
78x72x12
owalny
nieckowaty
A21
do ek
pos upowy
Ai4
WM I
175,52
50x46x14
owalny
nieckowaty
A22
do ek
pos upowy
Ai4
WM I
175,45
70x65x10
owalny
nieckowaty
A23
do ek
pos upowy
Ai4
WM I
175,70
50x48x11
owalny
nieckowaty
A25
jama
Ai5
WM I
175,17
210x105x12
owalny
nieckowaty
A26
jama
Ai5
WM I
175,12
270x100x24
owalny
nieckowaty
A29
jama
Ai6
WM I
175,17
120x100x42
owalny
nieckowaty
A30
jama
Ai6
WM I
175,07
270x110x54
owalny
nieckowaty
A32
jama
Ah6
WM I
175,05
76x70x32
owalny
nieckowaty
A33
jama
Ai6
WM I
175,02
112x100x26
owalny
nieckowaty
A34
jama
Ai7
WM I
175,15
200x130x17
owalny
nieckowaty
A35
jama
Ai7
WM I
175,01
90x70x25
owalny
nieckowaty
A36
jama
Ai7
WM I
175,03
200x100x30
owalny
nieckowaty
A37
do ek
pos upowy
Ai7
WM I
175,10
60x50x9
owalny
nieckowaty
A38
jama
Ai7
WM I
175,00
250x175x54
owalny
nieckowaty
A39
jama
Ai6
WM I
173,03
156x125x22
owalny
nieckowaty
119
SwobodaBrzozowiec
/A40
SwobodaBrzozowiec
/A42
SwobodaBrzozowiec
/A44
SwobodaBrzozowiec
/A45
SwobodaBrzozowiec
/A46
SwobodaBrzozowiec
/A47
SwobodaBrzozowiec
/A48
A40
do ek
pos upowy
Ai8
WM I
175,05
54x50x18
owalny
nieckowaty
A42
jama
Ai8
WM I
175,01
130x100x58
owalny
trójk tny
A44
jama
Ai8
WM I
175,05
200x125x30
owalny
nieckowaty
A45
palenisko
Ah2
WM I
175,45
210x165x20
czworok tny
nieckowaty
A46
jama
Ah2
WM I
175,51
96x50x16
owalny
nieckowaty
A47
do ek
pos upowy
Ah3
WM I
175,48
44x42x12
owalny
nieckowaty
A48
do ek
pos upowy
Ah3
WM I
175,51
32x30x12
owalny
nieckowaty
A48a
do ek
pos upowy
Ah3
WM I
175,45
40x38x14
owalny
nieckowaty
A49
jama
Ah3
WM I
175,18
76x54x12
owalny
nieckowaty
A50
jama
Ah4
WM I
175,13
120x76x18
owalny
nieckowaty
A51
do ek
pos upowy
Ah4
WM I
175,09
32x28x20
owalny
nieckowaty
A52
jama
Ah5
WM I
175,20
212x90x10
owalny
nieckowaty
A53
jama
Ah5
WM I
175,04
100x55x20
owalny
nieckowaty
A55
jama
Ah5
WM I
175,01
76x70x20
owalny
nieckowaty
A56
jama
Ah5
WM I
175,20
104x100x10
owalny
nieckowaty
A57
do ek
pos upowy
Ah6
WM I
175,03
42x40x12
owalny
nieckowaty
A58
jama
Ah6
WM I
175,01
90x87x24
owalny
nieckowaty
A59
jama
Ah6
WM I
175,05
170x87x31
owalny
nieckowaty
A
SwobodaBrzozowiec
/48a
SwobodaBrzozowiec
/A49
SwobodaBrzozowiec
/A50
SwobodaBrzozowiec
/A51
SwobodaBrzozowiec
/A52
SwobodaBrzozowiec
/A53
SwobodaBrzozowiec
/A55
SwobodaBrzozowiec
/A56
SwobodaBrzozowiec
/A57
SwobodaBrzozowiec
/A58
SwobodaBrzozowiec
/A59
120
SwobodaBrzozowiec
/A60
SwobodaBrzozowiec
/A61
SwobodaBrzozowiec
/A63
SwobodaBrzozowiec
/A64
SwobodaBrzozowiec
/A65
SwobodaBrzozowiec
/A66
SwobodaBrzozowiec
/A67
SwobodaBrzozowiec
/A68
SwobodaBrzozowiec
/A69
SwobodaBrzozowiec
/A70
SwobodaBrzozowiec
/A71
SwobodaBrzozowiec
/A72
A60
jama
Ah7
WM I
174,99
230x130x12
owalny
nieckowaty
A61
jama
Ah7
WM I
174,90
108x104x12
owalny
nieckowaty
A63
jama
Ah8
WM I
175,03
120x70x20
owalny
nieckowaty
A64
jama
Ah8
WM I
174,98
72x64x14
owalny
nieckowaty
A65
jama
Ah8
WM I
174,94
154x105x40
owalny
nieckowaty
A66
do ek
pos upowy
Ai5
WM I
175,72
30x28x14
kolisty
nieckowaty
A67
jama
Ai1
WM I
175,60
125x90x28
owalny
nieckowaty
A68
jama
Ai1
WM I
175,51
116x90x46
owalny
nieckowaty
A69
jama
Ah1
WM I
175,55
250x180x18
owalny
nieckowaty
A70
jama
Ah1
WM I
175,51
140x140x33
czworok tny
nieckowaty
A71
jama
Ah1
WM I
175,53
100x185x18
czworok tny
nieckowaty
A72
jama
Ah1
WM I
175,59
170x145x20
owalny
nieckowaty
A72a
jama
Ah1
WM I
175,58
230x145x39
owalny
nieckowaty
A73
jama
Ah1
WM I
175,63
390x165x49
owalny
nieckowaty
A74
jama
Ah1
WM I
175,60
291x280x40
owalny
nieckowaty
A75
jama
Ah1
WM I
175,51
210x145x28
czworok tny
nieckowaty
A76
jama
Ah1
WM I
175,53
400x300x60
czworok tny
nieregularny
X
nowo ytno
X
X
X
X
nowo ytno
A
SwobodaBrzozowiec
/72a
SwobodaBrzozowiec
/A73
SwobodaBrzozowiec
/A74
SwobodaBrzozowiec
/A75
SwobodaBrzozowiec
/A76
X
nowo ytno
1
krzemie
121
SwobodaBrzozowiec
/A77
SwobodaBrzozowiec
/A78
SwobodaBrzozowiec
/A79
SwobodaBrzozowiec
/A82
SwobodaBrzozowiec
/A83
SwobodaBrzozowiec
/A84
SwobodaBrzozowiec
/A85
SwobodaBrzozowiec
/A87
SwobodaBrzozowiec
/A88
SwobodaBrzozowiec
/A89
SwobodaBrzozowiec
/A90
SwobodaBrzozowiec
/A91
SwobodaBrzozowiec
/A92
SwobodaBrzozowiec
/A93
SwobodaBrzozowiec
/A94
SwobodaBrzozowiec
/A95
SwobodaBrzozowiec
/A96
SwobodaBrzozowiec
/A98
A77
jama
Ah1
WM I
175,50
106x100x12
owalny
nieckowaty
A78
jama
Af2
WM I
174,95
310x135x54
owalny
podwójnie
nieckowaty
A79
jama
Af2
WM I
174,92
190x100x48
owalny
nieckowaty
A82
do ek
pos upowy
Af2
WM I
175,09
30x29x9
kolisty
nieckowaty
A83
jama
Af3
WM I
174,82
120x113x20
owalny
nieregularny
A84
do ek
pos upowy
Af3
WM I
174,86
46x40x12
owalny
nieckowaty
A85
do ek
pos upowy
Af3
WM I
174,87
40x14x14
owalny
nieckowaty
A87
do ek
pos upowy
Af4
WM I
174,82
60x56x16
owalny
nieckowaty
A88
do ek
pos upowy
Af4
WM I
174,84
60x54x12
owalny
nieckowaty
A89
do ek
pos upowy
Af4
WM I
174,83
70x56x29
owalny
nieregularny
A90
jama
Ae4
WM I
174,78
90x50x13
owalny
nieckowaty
A91
do ek
pos upowy
Ae4
WM I
174,75
56x50x20
owalny
nieckowaty
A92
do ek
pos upowy
Ae4
WM I
174,73
60x50x10
owalny
nieckowaty
A93
do ek
pos upowy
Ae4
WM I
174,75
30x28x9
owalny
nieckowaty
A94
do ek
pos upowy
Ae3
WM I
174,78
70x60x21
owalny
nieckowaty
A95
jama
Ae3
WM I
174,80
90x70x27
owalny
nieckowaty
A96
jama
Ae2
WM I
174,80
199x106x28
owalny
nieckowaty
A98
do ek
pos upowy
Ae2
WM I
174,94
60x58x10
owalny
nieckowaty
122
SwobodaBrzozowiec
/A99
A99
jama
Ae2
WM I
174,81
130x57x26
owalny
nieckowaty
A101
jama
Af5
WM I
174,76
110x100x19
owalny
nieckowaty
A102
jama
Af5
WM I
174,79
76x54x14
owalny
nieckowaty
A103
jama
Af6
WM I
174,77
130x100x39
owalny
nieckowaty
A104
do ek
pos upowy
Af6
WM I
174,78
50x47x15
owalny
nieckowaty
A105
do ek
pos upowy
Af7
WM I
174,76
30x28x12
owalny
nieckowaty
A106
jama
Af7
WM I
174,77
79x74x26
owalny
nieckowaty
A107
do ek
pos upowy
Af8
WM I
174,88
60x56x14
owalny
nieckowaty
A108
jama
Af8
WM I
174,79
85x42x16
owalny
nieckowaty
A109
jama
Af8
WM I
174,77
79x76x12
owalny
nieckowaty
A110
jama
Af5
WM I
174,80
90x70x20
owalny
nieckowaty
A111
jama
Af8
WM I
174,78
86x42x22
owalny
nieckowaty
A112
jama
Af9
WM I
174,79
110x62x12
owalny
nieckowaty
A113
jama
Af9
WM I
174,80
80x62x20
owalny
nieckowaty
A114
do ek
pos upowy
Af10
WM I
174,80
70x66x14
owalny
nieckowaty
A116
jama
Af10
WM I
174,80
81x66x9
owalny
nieckowaty
A118
do ek
pos upowy
Ah4
WM I
175,05
48x36x12
owalny
nieckowaty
A119
jama
Ae5
WM I
174,77
78x40x15
owalny
nieckowaty
A
SwobodaBrzozowiec
/101
SwobodaBrzozowiec
/A102
SwobodaBrzozowiec
/A103
SwobodaBrzozowiec
/A104
SwobodaBrzozowiec
/A105
SwobodaBrzozowiec
/A106
SwobodaBrzozowiec
/A107
SwobodaBrzozowiec
/A108
SwobodaBrzozowiec
/A109
SwobodaBrzozowiec
/A110
SwobodaBrzozowiec
/A111
SwobodaBrzozowiec
/A112
SwobodaBrzozowiec
/A113
SwobodaBrzozowiec
/A114
SwobodaBrzozowiec
/A116
SwobodaBrzozowiec
/A118
SwobodaBrzozowiec
/A119
X
nowo ytno
123
SwobodaBrzozowiec
/A121
SwobodaBrzozowiec
/A122
SwobodaBrzozowiec
/A123
SwobodaBrzozowiec
/A124
SwobodaBrzozowiec
/A125
SwobodaBrzozowiec
/A126
SwobodaBrzozowiec
/A127
SwobodaBrzozowiec
/A128
SwobodaBrzozowiec
/A129
SwobodaBrzozowiec
/A130
SwobodaBrzozowiec
/A131
SwobodaBrzozowiec
/A132
SwobodaBrzozowiec
/A134
SwobodaBrzozowiec
/A135
SwobodaBrzozowiec
/A136
SwobodaBrzozowiec
/A137
SwobodaBrzozowiec
/A138
SwobodaBrzozowiec
/A139
A121
do ek
pos upowy
Ae6
WM I
174,76
50x39x9
owalny
nieckowaty
A122
jama
Ae6
WM I
174,77
99x85x13
owalny
nieckowaty
A123
do ek
pos upowy
Ae7
WM I
174,79
44x40x18
owalny
nieregularny
A124
do ek
pos upowy
Ae7
WM I
174,80
60x56x15
owalny
nieregularny
A125
do ek
pos upowy
Ae8
WM I
174,79
60x60x6
kolisty
podwójnie
nieckowaty
A126
do ek
pos upowy
Ae9
WM I
174,78
60x58x14
owalny
nieckowaty
A127
do ek
pos upowy
Ae9
WM I
174,76
34x30x9
owalny
nieckowaty
A128
do ek
pos upowy
Ae9
WM I
174,76
34x30x9
owalny
nieckowaty
A129
jama
Ae10
WM I
174,48
172x48x14
owalny
nieckowaty
A130
jama
Af8
WM I
174,79
80x76x13
owalny
nieckowaty
A131
do ek
pos upowy
Ac4
WM I
174,70
45x45x18
kolisty
nieckowaty
A132
jama
Ac4
WM I
174,74
80x46x26
owalny
nieckowaty
A134
do ek
pos upowy
Ac5
WM I
174,75
60x40x10
owalny
nieckowaty
A135
do ek
pos upowy
Ac5
WM I
174,78
45x44x24
kolisty
trójk tny
A136
jama
Ac6
WM I
174,79
120x80x18
owalny
A137
jama
Ac7
WM I
174,84
90x84x30
A138
jama
Ac8
WM I
174,81
A139
jama
Ab5
WM I
174,76
X
nowo ytno
nieckowaty
X
nowo ytno
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
168x160x18
kolisty
nieckowaty
85x50x7
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
124
SwobodaBrzozowiec
/A140
SwobodaBrzozowiec
/A141
SwobodaBrzozowiec
/A143
SwobodaBrzozowiec
/A144
SwobodaBrzozowiec
/A145
SwobodaBrzozowiec
/A147
SwobodaBrzozowiec
/A149
SwobodaBrzozowiec
/A150
SwobodaBrzozowiec
/A151
SwobodaBrzozowiec
/A152
A140
jama
Ab6
WM I
174,83
110x80x8
owalny
nieckowaty
A141
jama
Ab6
WM I
174,81
80x75x20
owalny
nieckowaty
A143
jama
Ah9
WM I
175,31
132x130x16
owalny
nieckowaty
A144
do ek
pos upowy
Ah10
WM I
175,31
50x46x10
owalny
nieckowaty
A145
do ek
pos upowy
Ah10
WM I
175,28
56x50x12
owalny
nieckowaty
A147
jama
Ai10
WM I
175,32
160x75x24
owalny
nieckowaty
A149
do ek
pos upowy
Ai9
WM I
175,34
60x56x28
owalny
nieckowaty
A150
jama
Ai9
WM I
175,29
90x50x14
owalny
nieckowaty
A151
jama
Ai9
WM I
175,20
132x130x28
owalny
nieckowaty
A152
jama
Ae1
WM I
174,77
228x226x20
owalny
nieckowaty
A152a
jama
Ae1
WM I
174,75
154x150x60
owalny
nieckowaty
A153
jama
Ae1
WM I
174,77
216x96x32
owalny
podwójnie
nieckowaty
A154
jama
Af1
WM I
174,98
370x70x68
owalny
nieregularny
A155
jama
Af1
WM I
174,98
268x236x40
owalny
nieregularny
A156
jama
Af1
WM I
175,12
140x136x36
owalny
nieckowaty
A157
do ek
pos upowy
Ah7
WM I
175,90
50x46x10
owalny
nieckowaty
A158
jama
Aj2
WM I
175,61
255x240x42
czworok tny
nieckowaty
A159
do ek
pos upowy
Aj2
WM I
175,57
40x40x8
kolisty
nieckowaty
X
X
nowo ytno
A
SwobodaBrzozowiec
/152a
SwobodaBrzozowiec
/A153
SwobodaBrzozowiec
/A154
SwobodaBrzozowiec
/A155
SwobodaBrzozowiec
/A156
SwobodaBrzozowiec
/A157
SwobodaBrzozowiec
/A158
SwobodaBrzozowiec
/A159
X
nowo ytno
X
nowo ytno
125
SwobodaBrzozowiec
/A160
SwobodaBrzozowiec
/A161
SwobodaBrzozowiec
/A162
SwobodaBrzozowiec
/A163
SwobodaBrzozowiec
/A164
SwobodaBrzozowiec
/A165
SwobodaBrzozowiec
/A166
SwobodaBrzozowiec
/A167
SwobodaBrzozowiec
/A168
SwobodaBrzozowiec
/A169
SwobodaBrzozowiec
/A170
SwobodaBrzozowiec
/A171
SwobodaBrzozowiec
/A172
SwobodaBrzozowiec
/A173
SwobodaBrzozowiec
/A175
SwobodaBrzozowiec
/A176
SwobodaBrzozowiec
/A177
SwobodaBrzozowiec
/A178
A160
jama
Aj3
WM I
175,83
130x120x38
czworok tny
schodkowy
A161
jama
Aj3
WM I
175,68
280x200x40
owalny
schodkowy
A162
jama
Aj3
WM I
175,72
230x140x21
nieregularny
nieckowaty
A163
jama
Aj3/j4
WM I
175,81
570x100x31
nieregularny
nieckowaty
A164
do ek
pos upowy
Aj4
WM I
175,80
30x30x15
kolisty
nieckowaty
A165
jama
Aj4
WM I
175,79
160x115x30
prostok tny
nieckowaty
A166
jama
Aj5
WM I
175,84
105x75x17
owalny
nieckowaty
A167
do ek
pos upowy
Aj5
WM I
175,84
32x32x12
kolisty
nieckowaty
A168
do ek
pos upowy
Aj4
WM I
175,80
46x45x13
kolisty
nieckowaty
A169
do ek
pos upowy
Aj4
WM I
175,75
50x50x16
kolisty
nieckowaty
A170
jama
Aj6
WM I
175,51
90x70x29
owalny
A171
jama
Aj7
WM I
175,58
120x105x30
A172
do ek
pos upowy
Aj7
WM I
175,61
A173
do ek
pos upowy
Aj7
WM I
A175
jama
Aj8
A176
jama
A177
A178
X
nowo ytno
X
nowo ytno
1
krzemie
X
nowo ytno
nieckowaty
X
nowo ytno
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
30x30x13
kolisty
nieckowaty
175,38
40x40x22
kolisty
nieckowaty
WM I
175,38
90x50x22
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
Aj8
WM I
175,38
55x55x16
pó kolisty
nieckowaty
jama
Aj8
WM I
175,36
74x50x24
owalny
nieckowaty
jama
Aj8
WM I
175,36
80x50x26
owalny
nieckowaty
126
SwobodaBrzozowiec
/A179
SwobodaBrzozowiec
/A181
SwobodaBrzozowiec
/A184
SwobodaBrzozowiec
/A185
SwobodaBrzozowiec
/A186
SwobodaBrzozowiec
/A188
SwobodaBrzozowiec
/A189
SwobodaBrzozowiec
/A190
SwobodaBrzozowiec
/A191
SwobodaBrzozowiec
/A192
SwobodaBrzozowiec
/A193
SwobodaBrzozowiec
/A194
SwobodaBrzozowiec
/A195
SwobodaBrzozowiec
/A196
SwobodaBrzozowiec
/A197
SwobodaBrzozowiec
/A198
SwobodaBrzozowiec
/A200
SwobodaBrzozowiec
/A201
A179
jama
Aj8
WM I
175,37
60x40x8
owalny
nieckowaty
A181
do ek
pos upowy
Aj9
WM I
175,25
25x22x5
kolisty
nieckowaty
A184
jama
Aj8/Ga8
WM I
175,19
100x80x34
pó kolisty
nieckowaty
A185
jama
Aj10
WM I
175,30
140x130x17
pó kolisty
nieckowaty
A186
jama
Aj10
WM I
175,32
71x50x15
pó kolisty
nieckowaty
A188
jama
Aj1/j2
WM I
175,18
290x280x33
zbl. do
kwadratowego
nieckowaty
A189
jama
Aj1
WM I
175,18
155x109x27
zbl. do
prostok tnego
nieckowaty
A190
jama
Dj10/Aj1
WM I
175,28
130x125x20
kolisty
nieckowaty
A191
jama
Ag1
WM I
175,49
140x130x12
czworok tny
wanienkowaty
A192
jama
Ag1
WM I
175,49
500x250x46
zbl. do
prostok tnego
A193
jama
Ag1
WM I
175,32
240x160x55
A194
jama
Ag1
WM I
175,24
A195
jama
Ag1
WM I
A196
jama
Ag1/g2
A197
do ek
pos upowy
A198
X
nowo ytno
X
nowo ytno
schodkowy
X
nowo ytno
zbl. do
prostok tnego
schodkowy
X
nowo ytno
125x105x80
prostok tny
schodkowy
175,41
100x95x6
czworok tny
wanienkowaty
1
nowo ytno
WM I
175,41
110x100x20
czworok tny
schodkowy
Ag2
WM I
175,47
45x45x23
czworok tny
nieckowaty
do ek
pos upowy
Ag2
WM I
175,47
45x40x5
czworok tny
wanienkowaty
A200
jama
Ag2
WM I
175,36
70x60x15
czworok tny
schodkowy
X
nowo ytno
A201
jama
Ag2
WM I
175,33
134x90x5
owalny
wanienkowaty
127
SwobodaBrzozowiec
/A202
SwobodaBrzozowiec
/A203
SwobodaBrzozowiec
/A204
SwobodaBrzozowiec
/A205
SwobodaBrzozowiec
/A206
SwobodaBrzozowiec
/A207
SwobodaBrzozowiec
/A208
SwobodaBrzozowiec
/A209
SwobodaBrzozowiec
/A210
SwobodaBrzozowiec
/A211
SwobodaBrzozowiec
/A212
SwobodaBrzozowiec
/A213
SwobodaBrzozowiec
/A214
SwobodaBrzozowiec
/A215
SwobodaBrzozowiec
/A216
SwobodaBrzozowiec
/A217
SwobodaBrzozowiec
/A218
SwobodaBrzozowiec
/A219
A202
jama
Ag3
WM I
175,19
65x60x9
kolisty
nieckowaty
A203
jama
Ag2/g3
WM I
175,03
200x110x21
owalny
schodkowy
A204
jama
Ag4
WM I
175,00
95x90x11
nieregularny
schodkowy
A205
jama
Ag4
WM I
174,99
75x50x9
pó owalny
schodkowy
A206
jama
Ag4
WM I
175,01
126x80x22
pó owalny
nieckowaty
A207
jama
Ag4
WM I
175,01
70x65x17
pó owalny
nieckowaty
A208
jama
Ag4
WM I
175,01
120x120x26
pó owalny
nieckowaty
A209
jama
Ag5
WM I
174,87
90x60x14
owalny
nieckowaty
A210
jama
Ag5
WM I
174,89
118x118x13
kolisty
schodkowy
A211
jama
Ag5
WM I
175,01
67x45x10
owalny
nieckowaty
A212
jama
Ag5
WM I
174,93
350x100x26
owalny
nieckowaty
A213
jama
Ag5
WM I
175,01
69x69x20
kolisty
nieckowaty
A214
jama
Ag6
WM I
174,91
156x85x14
owalny
nieckowaty
A215
jama
Ag6
WM I
174,88
150x90x20
pó owalny
schodkowy
A216
do ek
pos upowy
Ag6
WM I
174,88
55x46x11
owalny
nieckowaty
A217
jama
Ag6
WM I
174,91
250x130x21
owalny
nieckowaty
A218
jama
Ag6/g7
WM I
174,79
80x56x16
owalny
nieckowaty
A219
jama
Ag6/g7
WM I
174,81
80x50x17
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
X
nowo ytno
X
nowo ytno
128
SwobodaBrzozowiec
/A220
SwobodaBrzozowiec
/A221
SwobodaBrzozowiec
/A222
SwobodaBrzozowiec
/A223
SwobodaBrzozowiec
/A224
SwobodaBrzozowiec
/A225
SwobodaBrzozowiec
/A226
SwobodaBrzozowiec
/A227
SwobodaBrzozowiec
/A228
SwobodaBrzozowiec
/A229
SwobodaBrzozowiec
/A230
SwobodaBrzozowiec
/A231
SwobodaBrzozowiec
/A232
SwobodaBrzozowiec
/A233
SwobodaBrzozowiec
/A234
SwobodaBrzozowiec
/A235
SwobodaBrzozowiec
/A236
SwobodaBrzozowiec
/A237
A220
jama
Ag7
WM I
174,83
70x58x21
owalny
nieckowaty
A221
jama
Ag7/g8
WM I
174,89
100x100x29
owalny
nieckowaty
A222
jama
Ag8
WM I
174,84
62x50x10
pó owalny
nieckowaty
A223
jama
Ag8
WM I
174,81
69x65x20
kolisty
schodkowy
A224
jama
Ag9
WM I
174,86
110x100x16
kolisty
nieckowaty
A225
jama
Ag9
WM I
174,92
95x94x14
kolisty
schodkowy
A226
jama
Ag10
WM I
175,30
79x65x16
owalny
nieckowaty
A227
jama
Ag10
WM I
175,23
90x75x16
owalny
nieckowaty
A228
jama
Ag10
WM I
175,00
80x60x20
owalny
nieckowaty
A229
jama
Ag6
WM I
174,81
85x64x16
zbl. do
kolistego
nieckowaty
A230
do ek
pos upowy
Ad10
WM I
174,79
45x32x8
owalny
schodkowy
A231
do ek
pos upowy
Ad10
WM I
174,80
36x25x10
owalny
nieckowaty
A232
jama
Ad9
WM I
174,83
120x60x13
owalny
nieckowaty
A233
jama
Ad9
WM I
174,81
110x75x5
owalny
nieckowaty
A234
jama
Ad8/d9
WM I
174,82
84x65x6
owalny
wanienkowaty
A235
jama
Ad9/e9
WM I
174,76
150x125x16
owalny
nieckowaty
A236
jama
Ad7/d8
WM I
174,80
134x115x8
owalny
schodkowy
A237
jama
Ad7
WM I
174,81
52x50x15
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
X
nowo ytno
X
nowo ytno
129
SwobodaBrzozowiec
/A238
SwobodaBrzozowiec
/A239
SwobodaBrzozowiec
/A240
SwobodaBrzozowiec
/A241
SwobodaBrzozowiec
/A242
SwobodaBrzozowiec
/A243
SwobodaBrzozowiec
/A244
SwobodaBrzozowiec
/A245
SwobodaBrzozowiec
/A246
SwobodaBrzozowiec
/A247
SwobodaBrzozowiec
/A248
SwobodaBrzozowiec
/B1
SwobodaBrzozowiec
/B2
SwobodaBrzozowiec
/B3
SwobodaBrzozowiec
/B4
SwobodaBrzozowiec
/B5
SwobodaBrzozowiec
/B6
SwobodaBrzozowiec
SwobodaBrzozowiec
//B7
A238
jama
Ad7
WM I
174,83
69x30x9
owalny
schodkowy
A239
jama
Ad7
WM I
174,83
90x80x16
owalny
nieckowaty
A240
jama
Ad7
WM I
174,80
230x210x22
nieregularny
nieckowaty
A241
jama
Ad6
WM I
174,86
93x60x6
owalny
A242
jama
Ad6
WM I
174,84
145x95x7
owalny
nieckowaty
A243
jama
Ad6
WM I
174,80
60x40x15
pó kolisty
nieckowaty
A244
do ek
pos upowy
Ad6
WM I
174,80
50x46x20
kolisty
schodkowy
A245
jama
Ad5
WM I
174,78
128x100x32
nieregularny
schodkowy
A246
jama
Ad4
WM I
174,73
215x110x16
owalny
schodkowy
A247
jama
Ad2/d3
WM I
174,85
110x82x20
owalny
nieckowaty
A248
jama
Ad2/d3/e2/e3
WM I
174,82
124x110x16
owalny
podwójnie
nieckowaty
B1
do ek
pos upowy
Bf1
WM I
174,84
44x42x30
owalny
nieckowaty
B2
do ek
pos upowy
Bf1
WM I
174,80
54x44x12
owalny
nieckowaty
B3
jama
Bf1
WM I
174,81
130x61x17
owalny
nieckowaty
B4
jama
Bf1
WM I
174,82
110x106x19
owalny
nieckowaty
B5
jama
Bf1
WM I
174,84
100x72x13
owalny
nieckowaty
B6
do ek
pos upowy
Bf2
WM I
174,81
60x40x10
owalny
nieckowaty
B7
jama
Bf2
WM I
174,84
150x78x20
owalny
nieckowaty
nieckowaty
X
nowo ytno
X
nowo ytno
X
nowo ytno
130
SwobodaBrzozowiec
/B8
SwobodaBrzozowiec
/B9
SwobodaBrzozowiec
/B10
SwobodaBrzozowiec
/B12
SwobodaBrzozowiec
/B13
SwobodaBrzozowiec
/B15
SwobodaBrzozowiec
/B16
SwobodaBrzozowiec
/B17
SwobodaBrzozowiec
/B18
SwobodaBrzozowiec
/B19
SwobodaBrzozowiec
/B20
SwobodaBrzozowiec
/B21
SwobodaBrzozowiec
/B23
SwobodaBrzozowiec
/B24
SwobodaBrzozowiec
/B25
SwobodaBrzozowiec
/B26
SwobodaBrzozowiec
/B29
SwobodaBrzozowiec
/B30
B8
do ek
pos upowy
Bf2
WM I
174,82
50x39x28
owalny
nieckowaty
B9
do ek
pos upowy
Bf2
WM I
174,85
60x46x28
owalny
nieckowaty
B10
do ek
pos upowy
Be1
WM I
174,80
60x36x11
owalny
nieckowaty
B12
do ek
pos upowy
Bh1
WM I
175,40
26x24x16
owalny
nieckowaty
B13
jama
Bh1
WM I
175,35
70x28x14
owalny
nieckowaty
B15
do ek
pos upowy
Bh1
WM I
175,30
50x46x14
owalny
nieckowaty
B16
jama
Bh1
WM I
175,33
92x76x18
owalny
nieckowaty
B17
do ek
pos upowy
Bh2
WM I
175,42
40x30x10
owalny
B18
do ek
pos upowy
Bh4
WM I
175,38
29x27x8
B19
do ek
pos upowy
Bi4
WM I
175,40
B20
jama
Bi3
WM I
B21
do ek
pos upowy
Bi2
B23
jama
B24
X
nowo ytno
nieckowaty
X
nowo ytno
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
50x40x16
owalny
nieckowaty
174,45
84x76x14
owalny
nieckowaty
WM I
175,36
70x45x18
owalny
nieckowaty
Bi2
WM I
175,32
80x60x20
owalny
nieckowaty
jama
Bi1
WM I
175,40
120x100x24
owalny
nieckowaty
B25
do ek
pos upowy
Bi1
WM I
175,38
50x40x29
owalny
nieregularny
B26
do ek
pos upowy
Bi4
WM I
175,38
46x44x10
kolisty
nieckowaty
B29
jama
Bi5
WM I
175,42
76x50x10
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
B30
do ek
pos upowy
Bi6
WM I
175,40
44x42x14
owalny
nieckowaty
131
SwobodaBrzozowiec
/B31
SwobodaBrzozowiec
/B33
SwobodaBrzozowiec
/B34
SwobodaBrzozowiec
/B35
SwobodaBrzozowiec
/B36
SwobodaBrzozowiec
/B37
SwobodaBrzozowiec
/B38
SwobodaBrzozowiec
/B39
SwobodaBrzozowiec
/B40
SwobodaBrzozowiec
/B42
SwobodaBrzozowiec
/B43
SwobodaBrzozowiec
/B44
SwobodaBrzozowiec
/B45
SwobodaBrzozowiec
/B46
SwobodaBrzozowiec
/B47
SwobodaBrzozowiec
/B49
SwobodaBrzozowiec
/B50
B31
jama
Bi6
WM I
175,48
196x65x26
owalny
nieckowaty
B33
jama
Bi6
WM I
175,51
78x45x14
owalny
nieckowaty
B34
do ek
pos upowy
Bi7
WM I
175,48
20x20x10
kolisty
nieckowaty
B35
do ek
pos upowy
Bi7
WM I
175,49
68x45x24
owalny
nieckowaty
B36
do ek
pos upowy
Bi8
WM I
175,50
60x45x14
owalny
nieckowaty
B37
do ek
pos upowy
Bi8
WM I
175,50
50x50x29
kolisty
nieckowaty
B38
jama
Bj1
WM I
175,03
209x150x47
owalny
podwójnie
nieckowaty
B39
do ek
pos upowy
Bj1
WM I
175,10
49x44x17
kolisty
nieckowaty
B40
jama
Bj1
WM I
175,38
75x50x15
owalny
nieckowaty
B42
jama
Bj2
WM I
175,28
100x85x6
owalny
nieckowaty
B43
jama
Bj2
WM I
175,23
80x70x10
owalny
nieckowaty
B44
jama
Bj3
WM I
175,07
120x115x12
kolisty
nieckowaty
B45
do ek
pos upowy
Bj4
WM I
175,01
57x30x8
owalny
nieckowaty
B46
jama
Bj4
WM I
175,03
89x45x16
owalny
nieckowaty
B47
do ek
pos upowy
Bj4/j5
WM I
174,99
50x45x6
kolisty
nieckowaty
B49
jama
Bj5
WM I
175,36
120x110x21
zbl. do
kolistego
podwójnie
nieckowaty
B50
jama
Bj5
WM I
175,36
75x61x20
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
X
nowo ytno
X
nowo ytno
132
SwobodaBrzozowiec
/B53
SwobodaBrzozowiec
/B54
SwobodaBrzozowiec
/B56
SwobodaBrzozowiec
/B57
SwobodaBrzozowiec
/B58
SwobodaBrzozowiec
/B59
SwobodaBrzozowiec
/B60
SwobodaBrzozowiec
/B61
SwobodaBrzozowiec
/B62
SwobodaBrzozowiec
/B63
SwobodaBrzozowiec
/B64
SwobodaBrzozowiec
/C1
SwobodaBrzozowiec
/C2
SwobodaBrzozowiec
/C3
SwobodaBrzozowiec
/C5
SwobodaBrzozowiec
/C6
SwobodaBrzozowiec
/C7
B53
jama
Bj6
WM I
174,97
100x55x9
owalny
nieckowaty
B54
do ek
pos upowy
Bj6
WM I
175,03
30x27x8
kolisty
nieckowaty
B56
jama
Bg1
WM I
175,00
110x94x27
zbl. do
owalnego
schodkowy
B57
jama
Bg2
WM I
175,08
200x110x15
owalny
nieckowaty
B58
jama
Bg3
WM I
175,12
108x70x34
zbl. do
prostok tnego
schodkowy
B59
jama
Bg3
WM I
175,12
77x55x23
zbl. do
owalnego
nieckowaty
B60
jama
Bg3/g4
WM I
175,18
136x80x14
zbl. do
owalnego
nieckowaty
B61
jama
Bd2
WM I
174,84
88x70x10
owalny
schodkowy
B62
jama
Bd2
WM I
174,83
136x85x16
owalny
schodkowy
B63
jama
Bd2
WM I
174,82
168x125x13
zbl. do
owalnego
nieckowaty
B64
jama
Bd1/d2
WM I
174,82
84x60x7
zbl. do
owalnego
nieckowaty
C1
jama
Ci1
WM I
175,06
100x50x36
owalny
nieckowaty
C2
do ek
pos upowy
Ci1
WM I
175,07
60x40x10
owalny
nieckowaty
C3
jama
Ci1
WM I
175,10
75x70x28
owalny
nieckowaty
C5
do ek
pos upowy
Ci2
WM I
175,10
50x45x12
owalny
nieckowaty
C6
jama
Ci2
WM I
175,05
100x75x22
owalny
nieckowaty
C7
jama
Ci2
WM I
175,02
80x75x18
owalny
prostok tny
X
nowo ytno
133
SwobodaBrzozowiec
/C8
SwobodaBrzozowiec
/C9
SwobodaBrzozowiec
/C11
SwobodaBrzozowiec
/C12
SwobodaBrzozowiec
/C13
SwobodaBrzozowiec
/C14
SwobodaBrzozowiec
/C15
SwobodaBrzozowiec
/C16
SwobodaBrzozowiec
/C17
SwobodaBrzozowiec
/C18
SwobodaBrzozowiec
/C19
SwobodaBrzozowiec
/C20
SwobodaBrzozowiec
/C21
SwobodaBrzozowiec
/C22
SwobodaBrzozowiec
/C23
SwobodaBrzozowiec
/C24
SwobodaBrzozowiec
/C25
C8
do ek
pos upowy
Ci2
WM I
175,03
40x36x10
owalny
nieckowaty
C9
do ek
pos upowy
Ci2
WM I
175,05
40x37x80
owalny
nieckowaty
C11
jama
Ci3
WM I
175,05
80x63x12
owalny
podwójnie
nieckowaty
C12
jama
Ci3
WM I
175,05
80x76x14
owalny
nieckowaty
C13
do ek
pos upowy
Ci3
WM I
175,10
30x29x20
owalny
nieckowaty
C14
do ek
pos upowy
Ci3
WM I
175,03
60x55x13
owalny
nieckowaty
C15
jama
Ci4
WM I
175,12
170x120x18
owalny
podwójnie
nieckowaty
C16
jama
Ci4
WM I
175,10
180x125x23
nieregularny
nieregularny
C17
do ek
pos upowy
Ci4
WM I
175,06
56x50x18
owalny
nieckowaty
C18
jama
Ci7
WM I
175,29
88x62x38
owalny
nieckowaty
C19
jama
Ch9
WM I
175,20
80x56x11
owalny
nieckowaty
C20
do ek
pos upowy
Ch9
WM I
175,19
50x45x10
owalny
nieckowaty
C21
jama
Ch8
WM I
175,23
108x64x60
prostok tny
prostok tny
C22
jama
Ch7
WM I
175,29
90x66x26
owalny
nieckowaty
C23
do ek
pos upowy
Ch6
WM I
175,25
36x34x10
owalny
nieckowaty
C24
jama
Ch6
WM I
175,25
108x88x18
owalny
nieckowaty
C25
jama
Ch5
WM I
175,23
180x152x68
owalny
nieckowaty
134
SwobodaBrzozowiec
/C26
SwobodaBrzozowiec
/C27
SwobodaBrzozowiec
/C28
SwobodaBrzozowiec
/C29
SwobodaBrzozowiec
/C30
SwobodaBrzozowiec
/C31
SwobodaBrzozowiec
/C32
SwobodaBrzozowiec
/C33
SwobodaBrzozowiec
/C34
SwobodaBrzozowiec
/C35
SwobodaBrzozowiec
/C36
SwobodaBrzozowiec
/C37
SwobodaBrzozowiec
/C38
SwobodaBrzozowiec
/C39
SwobodaBrzozowiec
/C40
SwobodaBrzozowiec
/C41
SwobodaBrzozowiec
/C42
C26
do ek
pos upowy
Ch4
WM I
175,16
52x43x32
owalny
nieregularny
C27
jama
Ch4
WM I
175,12
120x63x16
owalny
nieregularny
C28
jama
Ch3
WM I
175,10
72x60x20
owalny
nieckowaty
C29
do ek
pos upowy
Ch3
WM I
175,08
50x40x10
owalny
nieckowaty
C30
do ek
pos upowy
Ch3
WM I
175,09
30x28x7
owalny
wanienkowaty
C31
jama
Ch3
WM I
175,05
70x45x14
owalny
nieckowaty
C32
jama
Ch3
WM I
175,10
120x76x14
owalny
nieckowaty
C33
jama
Ch3
WM I
175,08
74x56x12
owalny
nieckowaty
C34
do ek
pos upowy
Ch2
WM I
175,07
30x29x10
owalny
nieckowaty
C35
do ek
pos upowy
Ch1
WM I
175,05
40x38x19
owalny
nieckowaty
C36
jama
Cf1
WM I
175,05
80x50x20
owalny
C37
do ek
pos upowy
Cf2
WM I
175,06
45x42x10
C38
do ek
pos upowy
Cf3
WM I
175,04
C39
jama
Cf4
WM I
C40
do ek
pos upowy
Cf5
C41
jama
C42
jama
X
nowo ytno
podwójnie
nieckowaty
X
nowo ytno
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
60x48x10
owalny
nieckowaty
175,03
90x55x19
owalny
nieckowaty
WM I
175,08
50x47x20
owalny
trójk tny
Cf5
WM I
175,13
95x72x10
owalny
nieckowaty
Cf5
WM I
175,08
95x90x49
owalny
odwrócony
trapezowaty
135
SwobodaBrzozowiec
/C43
SwobodaBrzozowiec
/C44
SwobodaBrzozowiec
/C45
SwobodaBrzozowiec
/C46
SwobodaBrzozowiec
/C47
SwobodaBrzozowiec
/C48
SwobodaBrzozowiec
/C49
SwobodaBrzozowiec
/C50
SwobodaBrzozowiec
/C51
SwobodaBrzozowiec
/C52
SwobodaBrzozowiec
/C53
SwobodaBrzozowiec
/C54
SwobodaBrzozowiec
/C55
SwobodaBrzozowiec
/C56
SwobodaBrzozowiec
/C57
SwobodaBrzozowiec
/D1
SwobodaBrzozowiec
/D2
C43
do ek
pos upowy
Cf6
WM I
175,15
20x20x20
kolisty
nieckowaty
C44
do ek
pos upowy
Cf6
WM I
175,11
20x20x20
kolisty
nieckowaty
C45
jama
Cf7
WM I
175,12
100x89x16
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
C46
jama
Cf9
WM I
175,11
80x50x17
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
C47
do ek
pos upowy
Cf4
WM I
175,05
30x30x20
kolisty
nieckowaty
C48
do ek
pos upowy
Ch1
WM I
175,07
40x36x8
owalny
podwójnie
nieckowaty
C49
jama
Ce2
WM I
174,99
190x75x16
owalny
nieckowaty
C50
do ek
pos upowy
Ce4
WM I
175,08
40x38x14
owalny
nieckowaty
C51
jama
Ce4
WM I
175,04
80x65x26
owalny
nieckowaty
C52
do ek
pos upowy
Ce4
WM I
175,07
57x54x14
owalny
nieckowaty
C53
jama
Ce5
WM I
175,10
91x90x34
owalny
nieckowaty
C54
jama
Ce5
WM I
175,08
112x60x10
nieregularny
nieregularny
C55
do ek
pos upowy
Ce5
WM I
175,09
70x40x28
owalny
trójk tny
C56
do ek
pos upowy
Ce5
WM I
175,11
34x32x14
kolisty
nieckowaty
C57
jama
Cc3
WM I
174,78
250x158x21
owalny
nieckowaty
D1
jama
Dh10
WM I
175,48
100x90x20
owalny
nieckowaty
D2
jama
Dh10
WM I
175,45
180x180x60
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
136
SwobodaBrzozowiec
/D3
SwobodaBrzozowiec
/D4
SwobodaBrzozowiec
/D5
SwobodaBrzozowiec
/D6
SwobodaBrzozowiec
/D7
SwobodaBrzozowiec
/D8
SwobodaBrzozowiec
/D9
SwobodaBrzozowiec
/D12
SwobodaBrzozowiec
/D13
SwobodaBrzozowiec
/D15
SwobodaBrzozowiec
/D16
SwobodaBrzozowiec
/D17
SwobodaBrzozowiec
/D18
SwobodaBrzozowiec
/D19
SwobodaBrzozowiec
/D20
SwobodaBrzozowiec
/E1
SwobodaBrzozowiec
/E2
D3
do ek
pos upowy
Dh10
WM I
175,48
56x52x16
owalny
nieckowaty
D4
jama
Dh10
WM I
175,4
130x110x20
owalny
nieckowaty
D5
jama
Dh10
WM I
175,5
385x350x155
zbl. do
owalnego
nieckowaty
D6
jama
Dh10
WM I
175,54
280x180x17
owalny
nieckowaty
D7
jama
Dh10
WM I
175,52
150x150x15
owalny
nieckowaty
D8
jama
Di10
WM I
175,52
250x155x48
owalny
nieckowaty
D9
jama
Di10
WM I
174,82
124x120x90
czworok tny
nieckowaty
D12
do ek
pos upowy
Df10
WM I
174,8
70x60x26
owalny
nieckowaty
D13
do ek
pos upowy
Dj10
WM I
174,98
40x34x9
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
D15
jama
Dg9/g10
WM I
175,40
325x280x24
nieregularny
schodkowy
X
nowo ytno
D16
jama
Dg10/h10
WM I
175,43
180x109x19
zbl. do
prostok tnego
nieckowaty
D17
jama
Dg10/h10
WM I
175,51
180x125x15
prostok tny
wanienkowaty
X
nowo ytno
D18
jama
Dg10
WM I
175,44
144x125x19
prostok tny
wanienkowaty
X
nowo ytno
D19
jama
Dg10/Ag1
WM I
175,51
190x174x14
prostok tny
wanienkowaty
X
D20
jama
Dg10/Ag1
WM I
175,47
230x210x10
prostok tny
nieckowaty
E1
do ek
pos upowy
Ea6
WM I
174,98
25x24x8
kolisty
nieckowaty
E2
do ek
pos upowy
Ea6
WM I
174,98
40x40x20
kolisty
nieckowaty
X
nowo ytno
moneta
137
SwobodaBrzozowiec
/E3
SwobodaBrzozowiec
/E5
SwobodaBrzozowiec
/E7
SwobodaBrzozowiec
/E8
SwobodaBrzozowiec
/E9
SwobodaBrzozowiec
/E11
SwobodaBrzozowiec
/E12
SwobodaBrzozowiec
/E13
SwobodaBrzozowiec
/E14
SwobodaBrzozowiec
/E15
SwobodaBrzozowiec
/E17
SwobodaBrzozowiec
/E18
SwobodaBrzozowiec
/E19
SwobodaBrzozowiec
/E20
SwobodaBrzozowiec
/E21
SwobodaBrzozowiec
/E22
SwobodaBrzozowiec
/E23
SwobodaBrzozowiec
/E24
E3
jama
Ea1
WM I
174,90
80x55x16
owalny
nieckowaty
E5
jama
Ea1/Bj1
WM I
174,96
60x59x25
kolisty
nieckowaty
E7
jama
Ea2
WM I
174,89
84x70x19
owalny
nieckowaty
E8
jama
Ea2/a3
WM I
174,87
230x160x20
owalny
podwójnie
nieckowaty
E9
jama
Ea3
WM I
174,89
130x85x27
owalny
schodkowy
E11
jama
Ea4
WM I
174,93
260x155x20
owalny
podwójnie
nieckowaty
E12
do ek
pos upowy
Ea5
WM I
174,98
30x25x10
kolisty
schodkowy
E13
do ek
pos upowy
Ea5
WM I
174,97
33x25x9
owalny
schodkowy
E14
do ek
pos upowy
Ea6
WM I
175,00
50x43x9
kolisty
nieckowaty
E15
jama
Eb6
WM I
175,00
65x63x12
kolisty
nieckowaty
E17
jama
Eb7/b8
WM I
175,03
130x110x28
owalny
nieckowaty
E18
jama
Eb8
WM I
175,06
153x120x16
owalny
nieckowaty
E19
do ek
pos upowy
Eb9
WM I
175,06
42x42x15
kolisty
nieckowaty
E20
do ek
pos upowy
Ea5/a6
WM I
174,98
32x30x16
kolisty
nieckowaty
E21
do ek
pos upowy
Ea6
WM I
175,00
48x35x6
owalny
nieckowaty
E22
jama
Eb10
WM I
175,06
140x75x19
owalny
nieckowaty
E23
jama
Ea8
WM I
174,99
76x56x8
owalny
nieckowaty
E24
do ek
pos upowy
Ea9
WM I
175,00
50x35x23
owalny
nieckowaty
X
nowo ytno
X
nowo ytno
138
SwobodaBrzozowiec
/E25
SwobodaBrzozowiec
/E26
SwobodaBrzozowiec
/E27
SwobodaBrzozowiec
/E29
SwobodaBrzozowiec
/F1
SwobodaBrzozowiec
/F2
E25
jama
Ea9
WM I
174,97
110x85x13
owalny
podwójnie
nieckowaty
E26
jama
Ea9
WM I
174,96
80x65x11
owalny
nieckowaty
E27
jama
Ea10
WM I
174,97
120x90x17
owalny
schodkowy
E29
jama
Ea10
WM I
174,87
109x100x17
kolisty
schodkowy
F1
jama
Fa5
WM I
174,78
126x68x64
owalny
nieckowaty
F2
jama
Fa7
WM I
174,78
99x98x18
czworok tny
nieckowaty
X
nowo ytno
Tab. 5.I
B-17
C-34
D-13
A-88
A-168
Tab. 5.II
A-89
B-25
A-230
E-12
A-135
Tab. 5.III
A125
C48
A198
A1
C45
Tab. 5.IV
C25
D1
D9
A160
Tab. 5.V
E8
A78
D19
C16
A42
Tab. 5.VI
A-45
Rafał Maciszewski
6. PODSUMOWANIE
W ramach przebadanego obszaru wydzielono pierwotnie 424 obiekty, z czego
pozytywnie zweryfikowano 372, pośród których wystąpiło 251 jam, 120 dołków
posłupowych oraz 1 palenisko. Poza tym pozyskano 193 zabytki ruchome, wśród których
było 178 fragmentów ceramiki naczyniowej, 12 kości, 1 fragment wióra krzemiennego, 1
nożyk żelazny oraz 1 moneta (niemieckie 5 fenigów z 1942 roku). W oparciu o materiał
ceramiczny wydzielono jedną fazę zasiedlenia stanowiska: strefę peryferyjna osadnictwa
nowożytnego, reprezentowaną przez 56 obiektów oraz 178 fr. ceramiki, 12 kości, 4 zabytki
metalowe oraz monetę. Pozostała część obiektów (316) pozbawiona była materiału
datującego.
W przypadku omawianego stanowiska zwraca uwagę fakt jego lokalizacji w
bezpośrednim sąsiedztwie stanowiska nr 3+B. Najprawdopodobniej ich granicę wydzielono
sztucznie, w oparciu o przebieg rowy melioracyjnego i istniejące współcześnie gospodarstwo
rolne. Podobnie jak w tym ostatnim przypadku podczas analizy przestrzennej stanowiska
przeprowadzonej w oparciu o podział funkcjonalny obiektów nie stwierdzono występowania
reliktów konstrukcji naziemnych, gospodarczych czy mieszkalnych. Sugeruje to, iż mamy tu
do czynienia ze strefą peryferyjną związaną z eksploatacją otoczenia bliżej nieokreślonego
siedliska / siedlisk. Lokalizacja obecnego gospodarstwa rolnego praktycznie w centrum
badanego obszaru może sugerować, iż posadowione jest w miejscu istniejącej wcześniej,
współczesnej odkrytym zabytkom zagrody (
ryc. 1
ryc. 1).

Swoboda Brzozowiec 4+A

Transkrypt

Podobne dokumenty

Swoboda Brzozowiec 5

Portfolio - Agencja reklamowa PARAGON