Warsztat pracy nauczyciela – spotkanie 1 - Tomasz Greczyło

WARSZTAT PRACY
NAUCZYCIELA – SPOTKANIE II



Projekt MOSEM
Formy zajęć warsztatowych z uczniami
Fazy profesjonalizmu nauczyciela, a
zarządzenie jakością pracy szkoły
Tomasz Greczyło
Tomasz Greczyło, 2009-12-08
ZESTAW ZAAWANSOWANYCH DOŚWIADCZEŃ
FIZYCZNYCH, WSPOMAGAJĄCYCH
NAUCZANIE – UCZENIE SIĘ O ZJAWISKU
NADPRZEWODNICTWA, WYKONANY W
RAMACH PROJEKTU MOSEM
MOSEM – MINDS-ON EXPERIMENTAL EQUIPMENT
KITS
IN SUPERCONDUCTIVITY AND
MOSEM
ElectroMagnetism
for thewspomagających
continuing vocational
training
of
Zestawy eksperymentów
nauczanie
– uczenie
upper
secondary school physics
teachers nadprzewodnictwa
się o elektromagnetyzmie
oraz zjawiskach

Ponad 20 partnerów z 8 państw (Austria, Belgia, Republika
Czeska, Francja, Włochy, Norwegia, Polska i Wielka
Brytania) odpowiedzialnych za przygotowanie, testowanie
oraz prezentację efektów realizacji projektu.
• Simplicatus AS jest kontraktorem projektu o
łącznym budżecie 456.441 euro (300.000
dotacji).
• Podstawową grupą docelową projektu są
nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych oraz
studenci – przyszli nauczyciele fizyki. Grupę
docelową stanowią także pracownicy
ośrodków kształcących i doskonalących
nauczycieli, w tym ośrodków akademickich,
którzy mogą prowadzić opracowane w ramach
projektu seminaria.
MOSEM – Cele i zadania projektu



Potrzeba kształcenia nowych - kompetentnych nauczycieli
przedmiotów przyrodniczych, w tym fizyki oraz stwarzanie
warunków do ciągłego doskonalenia już pracujących są
postrzegane jako jedne z najważniejszych działań służących
przezwyciężeniu negatywnego skojarzenia z naukami
przyrodniczymi.
Projekt MOSEM oferuje zbiór łatwych do wykonania, a
jednocześnie interesujących i prowokujących do stawiania
pytań, eksperymentów fizycznych. Towarzyszące materiały
edukacyjne, w formie elektronicznej i drukowanej, a w
szczególności seminarium dla nauczycieli wspomagają
budowanie motywacji wśród uczniów.
Jednym z najbardziej wymiernych rezultatów realizacji
projektu MOSEM są dwa zestawy doświadczeń
wspomagających nauczanie – uczenie się o zjawisku
nadprzewodnictwa – Low i High Tech Kit (podstawowe LTK i
zaawansowane HTK).
MOSEM – Cele i plan prezentacji



Wspomagać przezwyciężanie niekorzystnego trendu
objawiającego się m. in. malejącym zainteresowaniem naukami
przyrodniczymi w Europie, poprzez promowanie kształcenia
ustawicznego nauczycieli, zarówno w dziedzinie fizyki, jak i
pedagogiki. Służyć temu mają opracowane w projekcie
seminaria dla nauczycieli.
Podczas wystąpienia zaprezentowany zostanie jeden z
zestawów – HTK – stworzony z myślą o uczniach szkół
ponadgimnazjalnych. Zestaw zawiera eksperymenty, których
prototypy zostały przygotowane i przetestowane wśród
partnerów projektu.
Autor zaprezentuje także przykładowe materiały dydaktyczne
przygotowane dla zestawu oraz omówi wybrane eksperymenty
nakreślając możliwości ich wykorzystania i oczekiwany wkład
w poprawę nauczania fizyki.
Zestaw doświadczeń zaawansowanych
HTK
Zestaw składa się z 6 eksperymentów, z których niemal
każdy zawiera szereg zadań doświadczalnych. Ilość
elementów została tak dobrana, by możliwe było równoległe
prowadzenie nawet 5 zadań doświadczalnych:
4.1: Opór elektryczny a temperatura
 4.2: Niezanikający prąd elektryczny
 4.3: Badanie lewitacji
 4.4: Unosząca się kolejka
 4.5: Efekt Halla
 4.6: Eksperyment z gadolinem

Elementy zestawy są zamknięte w łatwej do transportu
walizce.
Podsumowanie




Podstawową grupą korzystającą z zestawu będą
nauczyciele fizyki w szkołach ponad gimnazjalnych
i ich uczniowie samodzielnie wykonujący zadania
doświadczalne.
Żywię nadzieję, że jako nauczyciel akademicki
kształcący przyszłych nauczycieli, będę mógł w
swojej pracy wykorzystywać materiały projektu –
seminarium nauczycielskie.
Sądzę, że stworzone zestawy doświadczalne
MOSEM mogą mieć wpływ na kształt i treści
tworzonych w przyszłości podstaw programowych
nauczania fizyki.
HTK to przykład wykorzystania multimediów i
komputera w nauczaniu, a także krok na drodze do
przezwyciężania opinii, że w nauczanie fizyki
wykorzystuje się jedyne XIX odkrycia.
DOSKONALENIE1



jako narzędzie samooceny pozwalające określić, w którym
miejscu na drodze do doskonałości organizacja się znajduje oraz
pomagające zrozumieć braki i wspomagać poszukiwanie
rozwiązań;
jako struktura pozycjonująca i szeregująca istniejące inicjatywy,
przeciwdziałająca duplikowaniu działań i identyfikująca braki;
jako punkt wyjścia dla systemu zarządzania organizacją.
Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II
Model doskonałości EFQM (Europejska Fundacja
Zarządzania Jakością). Model jest praktycznym
narzędziem i może być stosowanym przez jednostki oraz
organizacje, w tym szkoły:
10 kwietnia 2011
PROFESJONALIZM NAUCZYCIELA A
[1] materiały projektu MOSEM (Minds-On experimental equipment kits in Superconductivity
and ElectroMagnetism for the continuing vocational training of upper secondary school
physics teachers)
14
I. FAZA DZIAŁANIA (NAUCZYCIEL

Nauczyciel:





zorientowany na treści (nowe metody nauczania, tylko
wówczas, gdy są gotowe do wykorzystania podczas lekcji);
potrzebuje dużej ilości materiałów pomocniczych, w których
każdy krok działania jest szczegółowo opisany;
pozostaje bierny w tym sensie, że jedynie „pochłania”
pomysły;
pogłębia swoją wiedzę i pewne umiejętności, ale nie zawsze
ma to wpływ na jego praktyki w procesie uczenianauczania;
nie ma pewności, że będzie wykorzystywał nowe materiały
na lekcjach;
zmiana w jego praktykach na dłuższą metę jest wątpliwa.
Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II

10 kwietnia 2011
UCZĄCY/DOSKONALĄCY SIĘ SPORADYCZNIE)
15
II. FAZA PROCESU (NAUCZYCIEL JAKO CZŁONEK

Nauczyciel:





jest odpowiedzialny za wdrażanie nowych pomysłów (także
za sposób w jaki to robi);
porusza kwestie uczenia-nauczania podczas rozmów z
innymi nauczycielami ze swojej szkoły;
identyfikuje ścieżki edukacyjne, krytycznie podchodzi do
materiałów edukacyjnych (np. doświadczeń pokazowych);
rozważa za i przeciw przy wyborze metod
wykorzystywanych podczas lekcji;
poszukuje optymalnych rozwiązań korzystając z pomocy
instytucji edukacyjnych bądź grupy;
jest otwarty na innych, chętnie rozwiązuje problemy
działając w grupie nauczycieli.
Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II

10 kwietnia 2011
GRUPY UCZĄCYCH SIĘ)
16
III. FAZA SYSTEMU (NAUCZYCIEL JAKO

Nauczyciel:




jest kompetentny w wielu aspektach procesu uczenianauczania, zna wiele metod i narzędzi, posiada szereg
umiejętności i identyfikuje postawy;
świadomie stawia czoła wyzwaniom edukacyjnym;
postrzega dyskusje w grupach i nowe materiały edukacyjne
jako okazję do poprawy i wzbogacania jego kompetencji;
jest świadom własnego procesu doskonalenia;
bez względu na czynniki zewnętrzne włącza nowe metody
oraz materiały do procesu uczenia-nauczania i traktuje je
jako składową szerokiego planu doskonalenia warsztatu
pracy nauczyciela.
Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II

10 kwietnia 2011
SPRAWCA DZIAŁAŃ W GRUPIE)
17
IV. FAZA KOOPERACJI (NAUCZYCIEL JAKO ŚWIADOMY

Nauczyciel:




Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II

zapoznaje się samodzielnie z nowymi materiałami
edukacyjnymi (opisy eksperymentów, karty pracy,
materiały multimedialne etc.) oraz decyduje o sposobie i
miejscu ich wykorzystania podczas zajęć z uczniami;
samodzielnie przygotowuje lekcje (także scenariusze), w
których wykorzystuje nowe narzędzia, materiały i strategie;
regularnie spotyka się z innymi nauczycielami, dyskutuje
na temat narzędzi, prezentuje własne lekcje i materiały
oraz jest otwarty na sugestie;
jest zdolny do samodzielnego integrowania nowych
materiałów z treściami nauczania (gromadzi, ewaluuje,
adaptuje i wdraża);
często inspirują go do działań działania innych nauczycieli.
10 kwietnia 2011
ORGANIZATOR (AUTO)NAUCZANIA)
18
V. FAZA DOSKONAŁOŚCI (NAUCZYCIEL

Nauczyciel:




nie wymaga spotkań doskonalących – samodzielnie i
odpowiedzialnie kieruje samorozwojem zawodowym;
wzmacnia posiadane kompetencje oraz dzieli się wiedzą i
umiejętnościami z innymi;
śledzi postępy badań naukowych w swojej dziedzinie;
ma świadomość zmienności warunków uczenia się i
nauczania;
pilotuje wdrażanie nowych metod i materiałów na
szerszą skalę, współpracując z nauczycielami spoza
własnej placówki oraz organizacjami edukacyjnymi.
Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II

10 kwietnia 2011
PROFESJONALNY)
19

Faza I: Zorientowana na działanie:


Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II

każdy z nauczycieli pragnie pracować najskuteczniej
jak to możliwe;
umiejętności zawodowe nauczycieli są rozpoznawane
a potrzeby kształcenia kadry zaspakajane;
głosy krytyczne nauczycieli są brane pod uwagę a
problemy rozwiązywane.
10 kwietnia 2011
FAZY ROZWOJU SZKOŁY
20

Faza II: Zorientowana na proces:
Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II
kontrolowane są podstawowe procesy: kształcenie,
współpraca;
 dodatkowe potrzeby działania są rozpoznawane,
zadania, obowiązki i uprawnienia osób je
podejmujących są znane - grupy nauczycieli
spotykają się i podejmują wspólne zadania;
 plan działania jest przygotowany, wiadomo kto, za co
i w jakich ramach czasowych jest odpowiedzialny;
 działania są doskonalone w oparciu o doświadczenia z
ich realizacji, szczególnie, gdy podjęte kroki nie
przynoszą określonych rezultatów.

10 kwietnia 2011
FAZY ROZWOJU SZKOŁY
21

Faza III: Zorientowana na system:
Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II
na każdym poziomie działania trwają ciągłe i
systematyczne prace służące zwiększeniu skuteczności
działań szkoły jako całości - każdy z nauczycieli
krytycznie analizuje cele i sposoby ich realizacji tak, by
były bezwzględnie osiągnięte;
 wykorzystywany jest cykl Deminga (koło PlanujWykonaj-Sprawdź-Działaj [Plan-Do-Check-Act])
podczas procesów podstawowych, wspomagających oraz
zarządzania: każdy z pracowników jest odpowiedzialny
za postępy prac i adaptację, jeśli wymaga tego sytuacja;

10 kwietnia 2011
FAZY ROZWOJU SZKOŁY
22

Faza III: Zorientowana na system:
Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II
działania są zorientowane na klienta - nauczyciele
robią wszystko, co w ich mocy by proces
uczenia/nauczania był najefektywniejszy;
 nauczyciele pracują głównie by przeciwdziałać
powstawaniu problemów, a nie nad ich
rozwiązywaniem, przewidują (w oparciu o
doświadczenie zawodowe) możliwe sytuacje
konfliktowe (w klasie, pomiędzy uczniami, wynikające
ze specyfiki przedmiotu, motywacji oraz umiejętności
uczniów etc.).

10 kwietnia 2011
FAZY ROZWOJU SZKOŁY
23

Faza IV: Zorientowana na kooperację:




Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II

trwa współpraca na jednym z poziomów (europejskim,
krajowym, międzyszkolnym, koleżeńskim, nauczyciele –
rodzice – uczniowie), służąca tworzeniu wartości
dodanej w edukacji;
jakość pracy szkoły ustawicznie poprawia się w
odniesieniu do treści nauczania, metod pracy,
wykorzystywanych materiałów edukacyjnych, etc.;
decyzje dotyczące konkretnych zadań podejmowane są
po konsultacji ze wszystkimi partnerami;
w sprawach zarządzania organizacje współpracują ze
sobą;
działania ukierunkowane są na innowacje i ich
wdrażanie.
10 kwietnia 2011
FAZY ROZWOJU SZKOŁY
24

Faza V: Zorientowana na doskonałość:


Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie II

doskonałość może dotyczyć zróżnicowanych obszarów
działań edukacyjnych np. wyniku kształcenia,
wartości społecznych, aspektów kultury i sztuki etc.;
pracy przyświeca często odległy cel (wizja), jest on
realizowany przez konkretne działania podejmowane
bądź porzucane;
ustawiczne zmiany organizacyjne są wprowadzane,
by sprostać zmianom środowiska edukacyjnego i
charakterowi prowadzonej współpracy.
10 kwietnia 2011
FAZY ROZWOJU SZKOŁY
25