Biuletyn Metodyczny styczeń 2012

Transkrypt

POWIATOWY OŚRODEK DOSKONALENIA
NAUCZYCIELI
W WODZISŁAWIU ŚLĄSKIM
BIULETYN
METODYCZNY
nr 1/(26)
STYCZEŃ 2012
BILETYN METODYCZNY nr 1 (26) STYCZEŃ 2012
2
SPIS TREŚCI
str
Bogumiła RóŜańska – Świerkot
Jubileuszowe wspomnienia.
Iwona Miler
Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
z wizytą w Moskwie.
ElŜbieta Gorgoń
Wycieczka do Brukseli.
Karolina Gregorek
Bruksela w moich wspomnieniach.
Katarzyna Jakubczyk
Scenariusz lekcji fizyki:
Otrzymywanie wodorotlenków.
Marzena Wawrzyczek
Jak obchodzimy święto biblioteki
w Zespole Szkół w Gogołowej.
Iwona Miler
Uczyć z pasją…
4
6
9
13
14
18
27
Katarzyna Bluszcz
St. Martin`s Day 29
Asystentura Językowa Comenius.
Marcin Kopczyński
Scenariusz lekcji dla klasy III 47
„Charakterystyka demokracji”.
Marcin Kopczyński
Barbórkowy konkurs plastyczny 53
„Górnicze tradycje Ziemi Wodzisławskiej”.
Beata Jończyk, Mariola Kozioł
55
Urodziny Kubusia Puchatka.
3
Romana Adamczyk
Wykorzystanie interaktywnych map tematycznych na 60
lekcjach z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej.
Iwona Grajner
67
Jak nauczać o Holokauście?
Monika Witosz
Wyniki Konkursu Ortograficznego
78
dla MłodzieŜy Szkół Ponadgimnazjalnych
Powiatu Wodzisławskiego.
Od redakcji
Miło nam jest oddać w Państwa ręce nowy numer „Biuletynu
Metodycznego”. W nadchodzącym roku szkolnym oświata staje przed kolejnym
etapem wdraŜania nowej podstawy programowej. Tym razem z wyzwaniem
zmierzą się szkoły ponadgimnazjalne oraz podstawowe. Stąd w najnowszym
numerze znajdziecie Państwo kilka artykułów dedykowanych nauczycielom szkół
tych etapów. Szczególną wartość mają dla kaŜdego pedagoga scenariusze lekcji
i materiały, które moŜe wykorzystać bezpośrednio w pracy z uczniem.
Nie zapominamy takŜe o najmłodszych i polecamy im scenariusz
ciekawej imprezy- urodzin Kubusia Puchatka, które moŜna zorganizować nie tylko
w przedszkolu noszącym jego imię.
Część naszego periodyku poświęciliśmy na wspomnieniowe artykuły,
które zachowają w naszej pamięci jubileusz 10-lecia PODN w Wodzisławiu Śl.
MoŜecie Państwo przespacerować się uliczkami Brukseli wraz z laureatkami
konkursów zorganizowanych przez ośrodek, gdzie główną nagrodą był właśnie
wyjazd do stolicy Parlamentu Europejskiego.
Mamy nadzieję, Ŝe w nadchodzącym roku nie tylko będą Państwo
czytelnikami naszego pisma, ale równieŜ skorzystają Państwo z moŜliwości
publikowania tekstów na jego łamach, do czego serdecznie zachęcamy.
Na koniec pragniemy w imieniu dyrekcji i wszystkich pracowników
Ośrodka złoŜyć najserdeczniejsze Ŝyczenia pomyślności w Nowym Roku.
Katarzyna Hawel
4
Bogumiła RóŜańska - Świerkot
Jubileuszowe wspomnienia.
W atmosferze powiatowego benefisu odbyło się 6 października 2011 roku
w Rydułtowskim Centrum Kultury podsumowanie 10-ciu lat pracy Powiatowego
Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim. Przedstawicieli
organu prowadzącego i nadzorującego, gmin powiatu wodzisławskiego oraz
delegacje nauczycieli licznie przybyłych na uroczystość powitali prowadzący,
Iwona Miler oraz Marcin Kopczyński – najmłodszy staŜem doradca metodyczny.
Spotkanie swoją obecnością zaszczycili, dyrektor biura poselskiego prof. Jerzego
Buzka, Henryk Kretek, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie pani
Małgorzata Sobieszczak-Marciniak, dr EŜbieta Tkocz oraz posłowie: Ryszard
Zawadzki i Adam Gawęda. W pierwszej części spotkania, które przebiegało
pod hasłem „Aktywny obywatel zmienia siebie i świat” uczestnicy mieli okazję
zapoznać się z etapami rozwoju PODN, jego największymi osiągnięciami
i dokonaniami w ciągu ostatniej dekady. Podsumowania dotychczasowej
działalności dokonała dyrektor PODN, GraŜyna Majchrowska. W dalszej części
spotkania zostały wręczone nagrody laureatom trzech wojewódzkich konkursów
o tematyce związanej z Prezydencją Polski. Dla osób szczególnie wspierających
realizację działań PODN ufundowano symboliczne statuetki z napisem „Przyjaciel
PODN”. Pozostali uczestnicy spotkania otrzymali jubileuszowe wydanie
„Biuletynu metodycznego” oraz pamiątkowe gadŜety.
W końcowej części uroczystości zaproszeni goście w swoich
wystąpieniach zwrócili uwagę nie tylko na świadectwa realnych zmian
w powiatowej edukacji dokonanych poprzez przedstawione działania PODN,
ale równieŜ ujawniali ogromną sympatię dla jego idei i dla całego zespołu
realizującego te idee na terenie powiatu wodzisławskiego.
śadne urodziny nie mogą się odbyć bez okolicznościowego tortu i oprawy
artystycznej. I tym razem finalnym akcentem był koncert w wykonaniu dzieci
i młodzieŜy oraz poczęstunek ufundowany przez jubilata. Całość uroczystości
uzyskała oprawę audiowizualną. Zapraszamy do galerii zdjęć na stronę internetową
PODN :www.podn.wodzislaw.pl
Pielęgnując dobre wspomnienia i dziękując za przeszłość, bogatą
w wymiarze konkretnych wspólnych działań edukacyjnych, mamy świadomość, Ŝe
jest to jednocześnie zobowiązanie do dalszych twórczych poszukiwań i rozwiązań.
Bogumiła RóŜańska-Świerkot
doradca metodyczny PODN
Jubileusz 10 –lecia PODN
5
6
Iwona Miler
Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
z wizytą w Moskwie.
Edukacja młodych ludzi we współczesnej szkole jest niezwykłym
wyzwaniem dla nas nauczycieli. Musimy sprostać oczekiwaniom uczniów,
rodziców, władz samorządowych i nadzoru pedagogicznego, jednocześnie dbając
o własny rozwój zawodowy. Nauczyciel refleksyjny, twórczy zadaje sobie pytanie,
na ile jest skuteczny, jakie stosować metody i formy pracy, ciągle doskonali swój
warsztat pracy. Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli stara się wesprzeć
nauczycieli w doskonaleniu zawodowym, organizując przedmiotowe konferencje,
warsztaty metodyczne, kursy doskonalące, ale takŜe poprzez realizację róŜnego
rodzaju programów i projektów edukacyjnych. Dzielenie się doświadczeniem
i własną praktyką w zakresie metod i form pracy z nauczycielami innych szkół
i krajów jest jednym ze sposobów podnoszenia jakości kształcenia.
Chcąc wzbogacić ofertę edukacyjną w tym zakresie, ośrodek podjął się
realizacji projektu pt.„Mobilność edukacyjna odpowiedzią na potrzeby
współczesnej Europy”, którego uczestnikami będą konsultanci, doradcy
metodyczni i nauczyciele związani z Powiatowym Ośrodkiem Doskonalenia
Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim oraz Centrum Doskonalenia Nauczycieli
w Moskwie.
Celem projektu jest m.in.: nabywanie kompetencji istotnych w procesie
kształcenia
i
doskonalenia,
rozwijanie
umiejętności
społecznych
i międzykulturowych w wymiarze europejskim- uczenie się tolerancji
i zrozumienia dla odmienności, promowanie i rozwijanie wschodniego wymiaru
mobilności (fizycznej i wirtualnej), wykorzystanie narzędzi ICT do realizacji zadań
związanych z projektem. Autorki projektu: GraŜyna Majchrowska- dyrektor
PODN, Iwona Miler – konsultant i Bogumiła RóŜańska Świerkot- doradca
metodyczny udały się z wizytą roboczą do Moskwy, celem ustalenia treści
porozumienia i jego podpisania. Wizyta trwała pełnych 6 dni, w trakcie których
miałyśmy sposobność uczestniczyć w szkoleniu nauczycieli, obserwować lekcje
w jednej ze szkół moskiewskich, poznać ośrodek i jego pracowników oraz
zwiedzić urokliwą stolicę Rosji – Moskwę. Gospodarze przyjęli nas z niezwykłą
serdecznością i gościnnością, zawsze Ŝyczliwie wypowiadali się na temat Polaków
i Polski. Czuliśmy się tam jak w domu, moŜe dlatego, Ŝe Rosjanie mają tę samą
słowiańską wraŜliwość w patrzeniu na świat, jaką posiadamy i my Polacy.
Pierwsze obserwacje utwierdziły nas w przekonaniu, Ŝe wiele moŜemy się
od siebie nauczyć. Szkoła, którą zwiedzałyśmy, zachwyciła nas nie tylko bogatym
wyposaŜeniem w technologię informacyjno-komunikacyjną (kaŜda klasa
7
dysponuje tutaj tablicą interaktywną, komputerami, dostępem do Internetu,
kserokopiarką, pracownie nauk przyrodniczych dodatkowo posiadają mikroskopy
elektroniczne), ale swobodą, z jaką nauczyciele i uczniowie posługują się na lekcji
tym sprzętem i programami. Z nutą rozrzewnienia patrzyłyśmy na szkolny ubiór
uczniów- wszyscy chłopcy w wieku od 7 do 18 lat chodzą w ciemnych garniturach
a dziewczynki w kostiumikach.
Mam nadzieję, Ŝe projekt przyczyni się do podjęcia ściślejszej współpracy
z naszym wschodnim sąsiadem, a jego mobilny wymiar pozwoli na edukację bez
uprzedzeń i stereotypów.
Iwona Miler
konsultant PODN
Przed budynkiem Ośrodka Metodycznego w Moskwie
Na ulicach Moskwy i w Ośrodku Metodycznym
8
9
ElŜbieta Gorgoń
Wycieczka do Brukseli.
Przewodniczący Parlamentu Europejskiego - prof. dr hab. inŜ. Jerzy Buzek
uhonorował śląskich laureatów konkursów dla młodzieŜy i dorosłych, zasłuŜonych
działaczy organizacji pozarządowych oraz przedstawicieli wyŜszych uczelni
z Ukrainy zaproszeniem do odwiedzenia Parlamentu Europejskiego.
W niedzielę, 9 października 50-osobowa grupa wyróŜnionych, pod opieką
przedstawiciela biura poselskiego J. Buzka, p.Michała Staniszewskiego oraz pilota
biura podróŜy Almatur , wyruszyła komfortowym autokarem w drogę do Brukseli.
Trasa okazała się wyjątkowo długa, bo wypadek drogowy na autostradzie
w Niemczech wydłuŜył czas podróŜy o ponad sześć godzin.
Szczęśliwie, późnym popołudniem, dotarliśmy do belgijskiego miasteczka
Leuven. Spacer uliczkami na centralny plac Groote Markt oraz widok jednego
z najwspanialszych gotyckich ratuszy wynagrodził nam trudy podróŜy. Mieliśmy
okazję zobaczyć Wielki BeginaŜ (Groot Begijnhof) – jeden z ostatnich tego typu
budynków na świecie, znajdujący się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Obiadokolacja w przytulnym brukselskim hotelu Van Belle, gdzie nas
zakwaterowano, zakończyła oficjalnie drugi dzień wycieczki. Chętni wybrali się
na nocny spacer ulicami Brukseli.
We wtorek wypoczęci i zadowoleni, po sutym śniadaniu, udaliśmy się
na zwiedzanie stolicy UE. Mimo, Ŝe siąpił deszczyk, nie zdołał popsuć nam
humorów, bo zapowiadało się mnóstwo atrakcji. Zobaczyliśmy Grand Place –
Wielki Plac, będący historycznym centrum miasta z kamienicami z XVIII w.,
z XV-wiecznym gotyckim ratuszem i Domem Króla (Maison du Roi) z XIXw.,
w którym obecnie znajduje się Muzeum Miejskie. Klucząc urokliwymi uliczkami,
odszukaliśmy symbol miasta - Manneken Pis, czyli figurkę siusiającego chłopca
z 1619 r. oraz jego Ŝeński odpowiednik Jeanneke Pis z 1987r.
Słońce wyszło zza chmur, gdy zmierzaliśmy w kierunku
Sprawiedliwości, Pałacu Królewskiego oraz Parku Brukselskiego.
Pałacu
DuŜe wraŜenie zrobiła na nas Katedra św. Michała i św. Guduli (Cathédrale
Saints-Michel-et-Gudule) z XIII-XVI wieku, która słynie z pięknych witraŜy.
10
Czas wolny spędziliśmy na pasaŜu św. Huberta (Galeries St-Hubert) z
1847r. ze sklepami, galeriami, kafejkami i restauracjami (8 kwietnia 2008
zgłoszony
na listę światowego dziedzictwa UNESCO), gdzie kosztowaliśmy lokalnych
specjałów oraz zaopatrzyliśmy się w pamiątki, głównie belgijskie koronki
i czekoladę.
Po południu udaliśmy się do Parc du Cinquantenaire z 1880 r. z łukiem
triumfalnym oraz muzeum wojska i motoryzacji. Podziwialiśmy bogatą kolekcję
militariów ze wszystkich epok oraz współczesną wystawę plakatu antywojennego.
Zainteresowani mogli wejść na Łuk Triumfalny i podziwiać panoramę Brukseli,
w szczególności dzielnic rządowych z budynkami administracji Unii Europejskiej.
Kolejnym obiektem zwiedzanym tego dnia było Atomium – symbol Brukseli
od czasu Wystawy Expo 1958r. Konstruktorem budowli jest Andreacute
Waterkeyn: 103-metrowej wysokości model kryształu Ŝelaza (powiększony 165
miliardów razy), składający się z 9 stalowych sfer o średnicy 18 metrów
i łączących je 20 korytarzy, kaŜdy o długości ok. 40 m. Na sam szczyt budowli
wjechaliśmy windą. Z okien najwyŜszej sfery podziwialiśmy panoramę Brukseli,
a takŜe Mini Europę - kompozycję miniaturowych obiektów z najpiękniejszych
miast w Europie, która znajduje się w pobliskim Bruparku. W innych sferach
oglądaliśmy wystawy dotyczące mody, mebli i stylu Ŝycia z lat pięćdziesiątych
ubiegłego stulecia.
Z okien autokaru widzieliśmy Czarną WieŜę (Tour Noir), która jest
pozostałością średniowiecznych fortyfikacji miejskich, Kościół Notre-Dame du
Sablon, zbudowany w stylu gotyku brabanckiego, Musée Instrumental
z 1899r. w stylu secesyjnym, Pałac Narodów (Palais de la Nation) - siedzibę
parlamentu.
Po pełnym atrakcji dniu obiadokolacja stała się miłym spotkaniem
towarzyskim, podczas którego mogliśmy podzielić się spostrzeŜeniami
i wraŜeniami.
W środę, zaraz po śniadaniu, udaliśmy się do Parlamentu Europejskiego
w Brukseli, siedziby władz Unii Europejskiej. Tu spotkaliśmy się
z Przewodniczącym PE, prof. Jerzym Buzkiem, który serdecznie przywitał się
ze wszystkimi uczestnikami wycieczki i chętnie odpowiadał na zadawane pytania,
np. „Która z pełnionych dotychczas funkcji ma dla niego najwaŜniejsze
znaczenie?” Okazało się , Ŝe najwaŜniejszym wydarzeniem w Ŝyciu J. Buzka było
przewodniczenie I Krajowemu Zjazdowi Solidarności. [film]
11
Z panem prof. Jerzym Buzkiem zrobiliśmy sobie pamiątkowe zdjęcie, po
czym udaliśmy się na zwiedzanie Parlamentu Europejskiego. Szczególną atrakcją
okazała się multimedialna wystawa o UE i roli Europarlamentu. Posługując się
audiofonami, mieliśmy moŜliwość indywidualnego, zaleŜnego od zainteresowań,
poznawania historii, kultury, i dorobku poszczególnych państw wspólnoty, zadań
i pracy zespołów RUE oraz przewidywanych kierunków rozwoju UE. Byliśmy
oczarowani wystawą i rozmachem, z jakim ją przygotowano. Młodzi uczestnicy
wycieczki zainteresowali się grami symulacyjnymi, pozwalającymi w nowoczesny
sposób poznać działanie UE.
Ciekawym doświadczeniem było uczestniczenie w otwarciu sesji PE,
z udziałem przewodniczącego obradom p.Jerzego Buzka. Ze słuchawkami
na uszach uwaŜnie słuchaliśmy wystąpień europosłów z róŜnych krajów UE.
Około godziny 16-tej wyruszyliśmy w drogę powrotną do kraju. Dzięki
umiejętnościom kierowców szybko pokonaliśmy wąskie uliczki Brukseli
i następnego dnia przed południem bezpiecznie dotarliśmy do Polski. Większość
podróŜnych Ŝegnała się w Katowicach, kilka osób kończyło trasę w Częstochowie.
Przywieźliśmy ze sobą pamiątki, bogate wspomnienia i nawiązaliśmy kontakty
z ciekawymi osobami, uczestnikami wyjazdu. To była bardzo udana wycieczka!
ElŜbieta Gorgoń
Zdobywczyni I miejsca w Konkursie na scenariusz lekcji o Marii Curie-Skłodowskiej
Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych z śywca
Wizyta w Parlamencie Europejskim
12
13
Karolina Gregorek
Bruksela w moich wspomnieniach z wycieczki.
W czasie mojej wizyty w Brukseli w dniach od 9 do 13 października
bieŜącego roku miałam okazję zobaczyć wiele wspaniałych i reprezentatywnych
dla tego kraju obiektów. Zwiedziłam min. Leuven- bajeczne miejsce, które okazało
się być miasteczkiem w mieście. Jedną z wielu atrakcji tego miejsca był Wielki
BeginaŜ, który znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Obecnie
tereny te zostały wykupione przez władze uniwersyteckie i mieszczą kwatery
studenckie. Pomimo nowego zagospodarowania przestrzeni miejsce nie straciło nic
z dawnego klimatu, nadal jest ciche i spokojne. Kolejnym „punktem” podróŜy
było obserwowanie kultury belgijskiej głównie przez poznawanie typowych
zabytków i miejsc waŜnych dla Brukseli, które znajdują się w samym centrum
stolicy. Zobaczyłam min. Grand Place z ratuszem, Menneken Pis-siusiającego
malucha - symbol miasta, Pałac Sprawiedliwości , Pałac Królewski oraz Park
Brukselski. Największe wraŜenie wywarło na mnie Muzeum Militariów z bardzo
bogatą kolekcją broni ze wszystkich epok oraz znajdujący się nieopodal Łuk
Triumfalny, skąd rozpościera się wspaniała panorama Brukseli, w szczególności
dzielnic rządowych, gdzie znajdują się budynki administracji Unii Europejskiej.
Miałam równieŜ okazję zwiedzić Atomium, monumentalny model kryształu Ŝelaza
składający się z 9 kul. Punktem kulminacyjnym była wizyta w Parlamencie
Europejskim oraz spotkanie i wspólne zdjęcie z Przewodniczącym Parlamentu
Europejskiego, profesorem Jerzym Buzkiem.
Wyjazd ten stanowił świetną okazję do pogłębienia mojej wiedzy. Moim
zdaniem kaŜdy z uczestników tej wycieczki stał się przez nią bogatszy nie tylko
o informacje, ale przede wszystkim o niezapomniane wspomnienia, które
pozostaną nam w pamięci na długie lata. Dlatego teŜ zachęcam wszystkich
do czynnego udziału we wszelakich konkursach, gdyŜ moŜe to zaowocować jak
na przykład w moim przypadku niepowtarzalną podróŜą. Świat jest
na wyciągnięcie naszej ręki, tylko trzeba w to uwierzyć!
Karolina Gregorek
uczennica I LO w Rydułtowach
14
Symbole Brukseli – Atomium i Menneken Pis
Katarzyna Jakubczyk
Scenariusz lekcji fizyki: Otrzymywanie wodorotlenków.
SCENARIUSZ LEKCJI
1. Zagadnienie programowe: systematyka związków nieorganicznych - poziom podstawowy
2. Temat lekcji: Otrzymywanie wodorotlenków.
3. Cele lekcji – uczeń po lekcji:
A. Zna:
wzór ogólny wodorotlenków
metody otrzymywania wodorotlenków
zabarwienie wskaźnika fenoloftaleiny w roztworach
o róŜnym pH
15
B. Umie:
rozróŜniać obserwacje od wniosków
projektować doświadczenie
zapisać prawidłowo równania reakcji
uzasadniać dobór metody otrzymywania wodorotlenku
C. Jest przekonany, Ŝe:
przestrzeganie zasad BHP zabezpiecza przed
nieprzewidzianymi skutkami
przestrzeganie kolejności działań podczas wykonywania
doświadczenia zabezpiecza przed jego błędnym
wykonaniem
ochrona środowiska wymaga oszczędności odczynników
wykorzystywanych do reakcji
Metody nauczania: pogadanka wstępna, pokaz, doświadczenie uczniowskie.
Środki dydaktyczne: probówki, łyŜeczka, szczypce, palnik, zapałki, wiórki
magnezu, tlenek magnezu, fenoloftaleina, woda, sód metaliczny, potas
metaliczny, wodorotlenek sodu, siarczan(VI) miedzi(II), zbiór zadań
i podręcznik, układ okresowy,
Przebieg lekcji:
Część wstępna:
1) Czynności organizacyjne
2) Przedstawienie celów lekcji uczniom
3) Sformułowanie tematu lekcji
Część zasadnicza:
1) Przypomnienie budowy i metod otrzymywania
wodorotlenków
2) Otrzymywanie wodorotlenków
a) doświadczenie nr1 -otrzymywanie tlenku magnezu.
Opis doświadczenia:
Mg
WstąŜkę magnezową wkładamy do płomienia palnika,
po zapaleniu się przenosimy nad szkiełko zegarkowe.
Obserwacje:
Po włoŜeniu wstąŜki magnezowej do płomienia palnika
magnez zapalił się. Palił się jasnym, oślepiającym, białym
płomieniem, na szczypcach pozostał biały proszek
Wnioski: Zaszła reakcja.
2Mg + O2
2MgO
16
b) doświadczenie nr 2 -otrzymywanie wodorotlenku magnezu.
MgO
fenoloftaleina
H2O
Do probówki wlewamy kilka
kropel fenoloftaleiny. Następnie
dodajemy otrzymany
w doświadczeniu pierwszym
proszek.
Obserwacje:
Podczas rozpuszczania białego
proszku w zlewce fenoloftaleina
zmieniła kolor na malinowy.
Wnioski: Zaszła reakcja. Otrzymany roztwór ma odczyn zasadowy.
MgO + H2O
Mg(OH)2
c) doświadczenie nr 3 -otrzymywanie wodorotlenku sodu.
Na
Do probówki z wodą
i fenoloftaleiną wrzucamy
fenoloftaleina
kawałek sodu.
Obserwacje:
Po wrzuceniu sodu do próbówki z wodą
H2O
i fenoloftaleiną sód zwinął się w kuleczkę,
reagował z wodą sycząc, wydzielając białe
dymy,
które po przyłoŜeniu zapalonej zapałki zapaliły się i nastąpił charakterystyczny
trzask. Fenoloftaleina zabarwiła się na malinowo, a próbówka ogrzała się.
Wnioski: Zaszła reakcja. Wydzielającym się gazem był wodór. Zmiana koloru
fenoloftaleiny świadczy o zasadowym charakterze roztworu. Reakcja jest
egzotermiczna.
2NaOH+ H2
2Na + 2H2O
17
d) doświadczenie nr 4 -otrzymywanie wodorotlenku potasu.
K
fenoloftaleina
H2O
Do zlewki z woda i fenoloftaleiną
wrzucamy potas.
Obserwacje:
Po wrzuceniu potasu do zlewki
z wodą
i fenoloftaleiną potas zwinął się
w kuleczkę, reagował z wodą
sycząc, paląc się wydzielając
białe dymy.
Fenoloftaleina zabarwiła się na malinowo.
Wnioski: Zaszła reakcja. Zmiana koloru fenoloftaleiny świadczy o zasadowym
charakterze roztworu.
2KOH+ H2
2K + 2H2O
e) doświadczenie nr 5 -otrzymywanie wodorotlenku miedzi(II).
Do próbówki z siarczanem(VI)
miedzi(II) dodajemy
NaOH
wodorotlenku sodu.
Obserwacje:
Po dodaniu wodorotlenku sodu
do próbówki
CuSO4
z siarczanem(VI) miedzi(II)
wytrącił się jasnoniebieski osad.
Wnioski: Zaszła reakcja.
2NaOH + CuSO4
Na2SO4+ Cu(OH)2
Część końcowa:
1) Zadanie domowe:
Zaprojektuj doświadczenie otrzymywania wodorotlenku ołowiu(II),
wodorotlenku Ŝelaza(III)
18
2) Posumowanie, utrwalenie, uporządkowanie i kontrola
stopnia opanowania nowo poznanych treści.
3) Ukierunkowanie dalszej pracy uczniów mającej na celu
przygotowanie do omawiania soli.
Katarzyna Jakubczyk
Zespół Szkół Ekonomicznych w Wodzisławiu Śląskim
Marzena Wawrzyczek
Jak obchodzimy święto biblioteki w Zespole Szkół w Gogołowej.
Międzynarodowy Miesiąc Bibliotek Szkolnych to święto ogłoszone
w 1999 roku przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Bibliotekarstwa Szkolnego.
Stowarzyszenie działa od 1971 roku i zrzesza bibliotekarzy szkolnych oraz
wszystkich zainteresowanych sprawami szkolnych bibliotek. Głównym celem
stowarzyszenia jest wszechstronny rozwój bibliotek we wszystkich krajach. Święto
bibliotek szkolnych początkowo obchodzono jeden dzień – czwarty poniedziałek
października, natomiast od 2008 roku trwa ono cały miesiąc. Święto ma swoje
hasło przewodnie, inne kaŜdego roku, a jego celem jest zwrócenie uwagi na rolę,
jaką pełni biblioteka w Ŝyciu szkoły, w Ŝyciu kaŜdego ucznia, w nauce i rozwijaniu
zainteresowań nie tylko czytelniczych. Święto obchodzone jest w wielu krajach,
równieŜ w Polsce. TakŜe szkoły w naszym regionie włączają się
w międzynarodowe przedsięwzięcie i organizują w październiku święto biblioteki.
Przygotowanie święta wymaga wiele pracy, od zaplanowania działań, poprzez
zgromadzenie wszelkich potrzebnych materiałów, czasami takŜe upominków czy
nagroda, a na akcji promocyjnej kończąc. Impreza zwykle odbywa się
we współpracy z innymi nauczycielami oraz uczniami, którzy bezpośrednio
angaŜują się w prace organizacyjne.
W Zespole Szkół w Gogołowej święto to obchodzone jest od 2005 roku. Z tej
okazji biblioteka przybiera odświętny wygląd, wykonywane są róŜnorodne
wystawy, przeprowadzane konkursy i akcje. NiemoŜliwe jest pokazanie
wszystkiego, co było w tym czasie organizowane w szkole, dlatego wskazuję tylko
na niektóre przedsięwzięcia. Często nasze działania są powiązane z innymi
wydarzeniami ogólnopolskimi, np. w roku 2006 – Roku Języka Polskiego – została
zorganizowana wystawa: Początki języka polskiego w literaturze, w roku 2008
w związku z akcją wydawnictwa Świat KsiąŜki – Czas na czytanie. KsiąŜka
19
wzbogaca – przygotowano wystawę pod takim samym tytułem, na której
zaprezentowane zostały ksiąŜki pozyskane do biblioteki dzięki tej akcji. W roku
2010 – Roku Fryderyka Chopina – w bibliotece zorganizowany został Tydzień
z muzyką Chopina - uczniowie chętnie przychodzili posłuchać jego utworów
i podzielić się swoimi muzycznymi wraŜeniami, natomiast w roku 2011
przygotowano wystawę poświęconą Literackiej Nagrodzie Nike z okazji jej
15-lecia.
W ciągu tych lat organizowane były akcje: Podaruj ksiąŜkę, podręcznik
bibliotece, Cała Polska czyta dzieciom – czytaj z gwiazdami, czytaj z nami.
W ramach tej akcji, w bibliotece rozwieszono plakaty reklamujące czytanie oraz
przygotowano tekst: Jak to z ksiąŜką było. Uczniowie podczas swoich lekcji
przychodzili z wychowawcą do biblioteki, gdzie wspólnie czytali powyŜszy tekst,
po czym rozmawiali na jego temat pogłębiając tym samym swoją wiedzę.
Na zakończenie zajęć nauczyciel otrzymywał podziękowanie za umoŜliwienie
uczniom wspólnego czytania, a uczniowie potwierdzenie wzięcia udziału w akcji.
Pod hasłem KaŜdy moŜe pisać, kryło się zadanie dla uczniów i nauczycieli - przez
cały miesiąc wspólnie pisaliśmy wiersz oraz opowiadanie, zaczynające się od słów
„Biblioteka to bogactwo wiedzy” – kaŜdy pisał fragment tekstu nawiązujący
w treści do poprzedniego zdania.
Z okazji naszego święta zorganizowano wiele konkursów indywidualnych,
m.in.: konkurs na logo biblioteki, na aforyzm o bibliotece, na pracę literacką
o bibliotece. Konkurs KsiąŜka otwiera świat to konkurs artystyczny, w którym
zadaniem uczniów było wykonanie pracy w dowolnej formie (np. opowiadanie,
wiersz, rysunek, plakat, prezentacja multimedialna itp.), która w ciekawy sposób
przedstawi temat konkursu, natomiast Poczet pisarzy polskich był konkursem
międzyklasowym, gdzie kaŜda klasa wykonywała album oraz plakat na temat
wybranego pisarza polskiego.
Tradycją juŜ stało się, Ŝe Międzynarodowy Miesiąc Bibliotek Szkolnych jest
początkiem, a Światowy Dzień KsiąŜki i Praw Autorskich końcem całego cyklu
wydarzeń w naszej bibliotece szkolnej. Właśnie w październiku rozpoczęło się,
a w kwietniu zakończyło kilka cyklów konkursowych – kaŜdy składał się z 5 lub 6
osobnych konkursów, w których uczniowie otrzymywali co miesiąc
do wypełnienia nowe karty pracy. Zadania rozwiązywali w domu lub szkole
na podstawie własnych wiadomości oraz dostępnych źródeł informacji
i wypełnione karty przynosili w określonym terminie do biblioteki. Cykle te
w poszczególnych latach miały swoje nazwy: Per aspera ad astra (2007/8), Znam
i czytam pisarzy polskich (2008/9), a takŜe Warto czytać (2009/10) - zadania
konkursowe polegały na odgadnięciu z jakiej ksiąŜki (z naszej biblioteki) pochodzi
przytoczony fragment tekstu. Drugim elementem konkursu była krzyŜówka
literacka. Tematy przewodnie poszczególnych miesięcy to: Fantastyczny świat,
Świąteczny czas, Pamiętniki, Walentynki i Przeplataniec. Przykład jednej z kart
20
konkursowych przedstawiam w załączniku. Następny cykl przebiegał pod
hasłem: Wytrwałość rodzi zwycięstwo (2010/11), a najnowszy Biblioteka jest dobra
na wszystko (2011/12) , w którym hasła przewodnie poszczególnych miesięcy to:
Biblioteka przygotowuje do Ŝycia, Biblioteka na niepogodę, Biblioteka nie tylko
od święta, Biblioteka na zimowe dni, Biblioteka dla zakochanych oraz Biblioteka
fajna jest. Przykład jednej z kart konkursowych przedstawiam w załączniku.
Charakter długoterminowy miała równieŜ akcja wyboru najbardziej poczytnej
ksiąŜki w naszej szkole – Top 10 books oraz akcja RóŜnorodność świata ksiąŜki,
w trakcie której zbierane są ksiąŜki bardzo stare, o nietypowym wyglądzie lub
wyróŜniające się w inny sposób, a które planuję wykorzystać do przygotowania
wystawy na Światowy Dzień KsiąŜki.
Z okazji święta biblioteki była równieŜ wydawana gazetka Krecik, w której moŜna
było znaleźć m.in. informacje na temat święta, wypowiedzi uczniów i nauczycieli
na temat ksiąŜek i czytania, sprawozdania z lat poprzednich, wiersze i aforyzmy
o ksiąŜce i bibliotece, a takŜe humor z biblioteki oraz pokręcone tytuły ksiąŜek,
o które prosili nasi uczniowie. Przygotowano równieŜ apel na temat święta oraz
prezentacje multimedialne dotyczące naszej biblioteki szkolnej i jej warsztatu
informacyjnego oraz tematów szerszych np. historii pisma. Uczniowie mogli
wypowiadać się na temat biblioteki swoich marzeń w ankietach oraz krótkich
formach pisemnych, powstało równieŜ wiele tematycznych wystaw,
np.: Biblioteczka podróŜna, Pismo – pamięć ludzkości, Sławni bibliotekarze,
Skarby naszych ksiąŜek, Biblioteka i ksiąŜka w poezji i wiele innych.
Międzynarodowy Miesiąc Bibliotek Szkolnych obchodzimy juŜ w październiku,
a więc prawie na początku roku szkolnego. Jest to doskonała okazja, aby
przypomnieć (po wakacyjnej przerwie) o bibliotece zarówno uczniom, jak
i nauczycielom. Odpowiednie informacje umieszczane na korytarzach szkolnych,
stronie internetowej zwracają uwagę i powodują zwiększone zainteresowanie
uczniów biblioteką. Dla wielu słowo biblioteka nie jest juŜ wyłącznie pustym
dźwiękiem lub miejscem kojarzonym wyłącznie z wypoŜyczaniem ksiąŜek, jest
natomiast miejscem, do którego chętnie się przychodzi, miejscem atrakcyjnych
konkursów i twórczej swobody. Biblioteka staje się terenem, na którym moŜna
realizować swoje inicjatywy twórcze, gdzie po prostu moŜna być aktywnym.
Marzena Wawrzyczek
Zespół Szkół w Gogołowej
21
Przykład karty konkursowej
KONKURS – WARTO CZYTAĆ - LISTOPAD
„FANTASTYCZNY ŚWIAT”
…...............................................................................................
imię, nazwisko, klasa
Podaj tytuł i autora przedstawionych fragmentów ksiąŜek. Im więcej informacji
podasz, tym więcej zdobędziesz punktów.
1. „Brom gwałtownie uniósł głowę, słysząc dobiegający znad drzew łopot skrzydeł
Saphiry. Smoczyca zanurkowała obok nich, nadlatując z tylu, niemal muskając ich
głowy. Zachwiali się od uderzenia ściany powietrza. Łuski Saphiry zalśniły, gdy
zawróciła nad zgliszczami i z wdziękiem wyładowała na ziemi.”
2. „Trzymanie się tego postanowienia okazało się trudniejsze, kiedy na polecenia
Mistrza Vorela musiała stanąć obok przeciwnika. Nauczyciel połoŜył jej dłoń
na ramieniu i poczuła, Ŝe jego magia otacza ją wewnętrzną tarczą. Inny Wojownik,
Mistrz Makin, osłonił w ten sam sposób Regina.”
3. „Komnatę wypełniało łagodne światło, ściany miała zielone i srebrne, strop
złoty. Zebrała się tu liczna gromada elfów. Pod środkowym filarem na dwóch
fotelach, nad którymi Ŝywe gałęzie splątały się w baldachim, siedzieli tuŜ obok
siebie Celeborn i Galadriela. Wstali na powitanie gości, bo takiego zwyczaju
przestrzegają elfowie, nawet najdostojniejsi.”
4. „Wkrótce nie słychać juŜ było ani ich krzyków, ani szczęku oręŜa, bo wszystko
utonęło w przypominającym wzburzony ocean ryku obudzonych drzew, które
minęły linie armii Piotra i ruszyły w pościg za Telmarami. Czy staliście kiedyś
na skraju wielkiego lasu rosnącego na wysokim grzbiecie górskim, gdy dziki
południowo-zachodni wicher uderzy weń w jesienny wieczór? Wyobraźcie sobie
ten dźwięk. A potem wyobraźcie sobie, Ŝe drzewa, zawsze wrośnięte w jedno
miejsce, ruszają nagle prosto na was.”
5. „Przez kilka następnych dni w szkole mówiono głównie o napaści na Panią
Norris. Filch starał się, Ŝeby nikt o tym nie zapomniał, ostentacyjnie krąŜąc wokół
miejsca, gdzie ją znaleziono, jakby się spodziewał, Ŝe napastnik powróci
na miejsce zbrodni. Ginny Wesley bardzo się przejęła losem Pani Norris. Według
Rona była wielką miłośniczką kotów.”
22
.............................................................................................................
Odpowiedzi:
1. Christopher Paolini, Eragon,
2. Trudi Canavan, Nowicjuszka,
3. John Ronald Reuel Tolkien, Władca Pierścieni – DruŜyna Pierścienia,
4. Clive Staples Lewis, Opowieści z Narnii – KsiąŜę Kaspian ,
5. Joanne Kathleen Rowling, Harry Potter i komnata tajemnic,
Przykład karty konkursowej – rok szkolny 2011/12
Konkurs „Biblioteka jest dobra na wszystko” – grudzień
Biblioteka nie tylko od święta.
…...............................................................................................
imię, nazwisko, klasa
Odpowiedz na przedstawione poniŜej pytania. Kartę pracy oddaj do końca grudnia
do biblioteki. Następne zadania ukaŜą się w styczniu.
1.
Główny bohater Opowieści wigilijnej Dickensa.
2.
Uzupełnij przysłowie: „W pierwszym tygodniu grudnia, gdy pogoda stała,
będzie zima długo ..…...”
3.
Podaj nazwisko autora wiersza, którego fragment brzmi: „JuŜ wzdychał
na myśl o BoŜym Narodzeniu, o tym jak naprawdę było, zaczął się modlić
do świętej rewolucji w Betlejem.”
4.
Uzupełnij wiersz Marii Terlikowskiej: „............ z choinką i w szubie,
23
lubię choinkę i grudzień lubię cały rok – wszystkie miesiące!”
5.
Uzupełnij wiersz Jana Kasprowicza: „Staropolskim …..............,
gdy w Wigilię gwiazda wstaje, Nowy Rok zaś cyfrę zmienia, wszyscy
wszystkim ślą Ŝyczenia.”
6.
Podaj nazwisko autora wiersza, którego fragment brzmi: „Ta kolęda
od opłatka się zaczyna, bo opłatkiem najpierw dzieli się rodzina.”
7.
Uzupełnij wiersz Janusza Minkiewicza: „W grudniu rzadko ptak
zaśpiewa, w srebrze stoją ….... drzewa.”
8.
Podaj nazwisko autora znanego wiersza, którego fragment brzmi: „Bóg
się rodzi, moc truchleje, Pan niebiosów obnaŜony.”
9.
Który ze znanych polskich pisarzy romantyzmu urodził się w Wigilię
BoŜego Narodzenia w 1798 roku?
10. Co jest wyjaśnione w słowniku języka polskiego za pomocą
następującego opisu: „pieśń religijna, częściowo ludowego pochodzenia
o tematyce związanej ze świętem BoŜego Narodzenia i w tym okresie
śpiewana” ?
Odpowiedzi:
Przykładowe strony z gazetki bibliotecznej Krecik
24
Przykładowe plakaty konkursowe
Przykładowa wystawa w bibliotece z roku 2011 r.
25
Przykładowe prace uczniów
26
27
Iwona Miler
Uczyć z pasją….
Szkoła ma na celu rozwój
kaŜdego ucznia, zgodnie z jego
oczekiwaniami,
potrzebami
a
takŜe
moŜliwościami.
Wspieranie
i
motywowanie
uczniów do nauki, do pracy nad
własnym talentem jest zadaniem
trudnym, wymagającym bogatej
oferty edukacyjnej nauczycieli
kompetentnych w działaniu.
Uczenie z pasją pobudza uczniów
do rozwoju, dlatego nauczyciel
twórczy, zaangaŜowany wykorzystuje róŜnorodne moŜliwości, by zainteresować
uczniów swoim przedmiotem. Na szczęście szeroko pojęty rynek edukacyjny
oferuje szkołom róŜnego rodzaju projekty i programy finansowane przez Komisję
Europejską, które pozwalają realizować podstawę programową w sposób
atrakcyjny. Jednym z takich narzędzi edukacyjnych jest Program eTwinning, który
promuje szkolną współpracę w Europie za pomocą technologii informacyjnokomunikacyjnych. Polega on na łączeniu i współpracy bliźniaczych przedszkoli,
szkół
podstawowych,
gimnazjalnych i
ponadgimnazjalnych właśnie
za pośrednictwem mediów elektronicznych. Jego zadaniem jest takŜe promowanie
doskonalenia zawodowego nauczycieli. W programie mogą wziąć udział
nauczyciele wszystkich przedmiotów, bibliotekarze, dyrektorzy i uczniowie szkół
Unii Europejskiej oraz Norwegii, Islandii, Turcji, Chorwacji i Szwajcarii. Szkoły
realizują wspólnie projekt, którego temat moŜe być związany z podstawą
programową przedmiotów nauczanych w szkole. Korzyści płynące z realizacji
Programu eTwinning są wielorakie, dotyczą uczniów, nauczycieli, jak i szkoły.
Uczniowie zwiększają kompetencje językowe, podnoszą umiejętności związane
z wykorzystywaniem nowych technologii, pogłębiają znajomość realiów krajów
europejskich a takŜe polskich. Nauczyciele rozwijają umiejętności stosowania ICT,
poznają systemy edukacyjne innych państw, wymieniają doświadczenia i materiały
dydaktyczne z innymi nauczycielami, a szkoła wzbogaca ofertę edukacyjną
i promuje się w środowisku. Nowa podstawa programowa zakłada, Ŝe uczeń szkoły
gimnazjalnej powinien pracować metodą projektu, by zdobyć umiejętności
planowania, decydowania i odpowiedzialnego wykonywania zadań. Warto więc
28
podjąć sie realizacji projektu, w którym uczeń moŜe wykorzystać technikę
i języki jako narzędzie do pielęgnowania wartości uniwersalnych, do poznawania
ludzi i krajów, budowania przyjaźni. Współpraca między szkołami w Programie
eTwinning nie wymaga nakładów finansowych, poniewaŜ polega jedynie
na mobilności wirtualnej a nie fizycznej. Narodowe Biuro Kontaktowe Programu
eTwinning, działające w Polsce na zlecenie Komisji Europejskiej i Ministerstwa
Edukacji Narodowej w ramach Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, oferuje
wsparcie i narzędzia, dzięki którym szkoły mogą w prosty sposób tworzyć
partnerstwa w ramach róŜnych dziedzin tematycznych. Biuro organizuje takŜe
konferencje informacyjne, warsztaty szkoleniowe, publikuje przykłady dobrej
praktyki, prowadzi portal www.etwinning.pl oraz organizuje ogólnopolskie
konkursy na najbardziej interesujące projekty eTwinning. Zachęcam nauczycieli
wszystkich typów szkół do wykorzystania ciekawego narzędzia edukacyjnego,
jakim jest Program eTwinning, obiecując wsparcie i wszelką pomoc w tym
zakresie.
Iwona Miler
konsultant PODN
Promotor Programu eTwinning w województwie śląskim
29
Katarzyna Bluszcz
St. Martin`s Day
Asystentura Językowa Comenius.
Scenariusz do zajęć prowadzonych w ramach projektu
Przedmiot: język angielski
Temat zajęć: St Martin’s Day
Cele ogólne:
-rozwijanie zainteresowania językiem obcym,
-przedstawienie legendy Świętego Marcina w trzech językach angielskim,
niemieckim oraz polskim,
-zapoznanie społeczności lokalnej z Ŝywotem Świętego Marcina.
Cele operacyjne:
Uczeń pamięta:
Uczeń potrafi:
Uczeń rozumie:
•
•
•
legendę o św. Marcinie,
najwaŜniejsze motywy przedstawienia teatralnego,
tradycje obchodów dnia św. Marcina w Niemczech.
•
•
rozpoznać Ŝywot św. Marcina,
odnieść się do legendy św. Marcina w rozmowie
towarzyskiej.
•
•
przekaz legendy,
odwieczną walkę dobra ze złem,
Uczniowie Zespołu Szkół witają zaproszonych gości w drzwiach szkoły. Rozdają
ulotki dotyczące legendy św. Marcina oraz rozdają charakterystyczne dla tego
święta gąski.
30
Przebieg zajęć:
Powitanie gości. (Załącznik)
Wprowadzenie widzów w świat świętego Marcina. Przedstawienie tradycji
marcinowskich, zapowiedź legendy polskiej.
Legenda w języku polskim.
Przedszkolaki opowiadają o swoich odczuciach po wysłuchaniu legendy
o św. Marcinie.
(Załącznik).
Legenda w języku niemieckim.
Śpiewając piosenkę „Laterne, Laterne”, (tekst dołączony do scenariusza) na scenie
pojawiają się młodzi ludzie z lampionami.
Następnie trzy odsłony Ŝywota św. Marcina.
• Marcin jako młody chłopiec,
• Marcin jako uczeń szkoły podstawowej,
• Marcin jako dorosły męŜczyzna
Słodkie ciasteczka Stutenmann poczęstunkiem dla widowni.
Legenda w języku angielskim:
Podsumowanie części artystycznej.
Pantomima z wykorzystaniem muzyki rockowej.
Historia św. Marcina została przeniesiona do XXI wieku.
Z jednej strony Marcin jako uosobienie młodego, wykształconego człowieka,
z drugiej samotnie spacerujący biedak, który spotyka w parku sprzedawcę kawy,
kobietę biznesu, grupę młodych ludzi celebrujących Ŝycie. Drogi Marcina
i biedaka krzyŜują się, gdy Marcin dzieli się z nim swoim płaszczem.
Aby uniknąć nieścisłości w odbiorze, stworzona została prezentacja multimedialna
opisująca kolejne etapy przedstawienia. (Do pobrania na stronie PODN w zakładce
język angielski).
31
Pochód z lampionami:
Święty Marcin, jadąc na koniu, prowadzi pochód z lampionami. Uczestnicy
uroczystości przechodzą na teren szkolnego boiska, gdzie śpiewając piosenkę
„Laterne, Laterne”, pieką kiełbaski na ogniu.
W niebo unoszą się lampiony.
Podsumowanie zajęć:
Podziękowanie.
Podsumowanie zajęć teatralnych.
Do scenariusza dołączono:
a) teksty osób prowadzących przedstawienie z podziałem na role,
z wprowadzeniem w języku niemieckim oraz angielskim
(zał. nr 1),
b) tekst przedstawienia w języku polskim, z podziałem na role
(zał. nr 2),
c) tekst przedstawienia w języku niemieckim z podziałem na role (zał. nr 3),
d) tekst piosenki „Laterne, Laterne” (zał.nr 4),
e) prezentację multimedialną stworzoną do ostatniej części przedstawienia
(na str. PODN),
Katarzyna Bluszcz, Aleksandra Radecka, Ewa Wiesner
Zespół Szkół w Rydułtowach
32
1. Załącznik do scenariusza lekcji o Świętym Marcinie
Prowadzący I
11.listopada obchodzimy w Polsce Święto Niepodległości. W Niemczech i Austrii
zaczyna się nad Renem karnawał, a początkiem karnawału jest Dzień św. Marcina.
Prowadzący II
Oficjalnie kończono w tym dniu rok gospodarski, owoce pracy rąk ludzkich
zapełniały piwnice i stodoły, stanowiąc zapasy Ŝywności na zimę, dlatego często
zwano je "Marcinowymi spichlerzami".
Prowadzący I
W Niemczech nazywano ten dzień "Funkentag" (dzień iskier) i palono wiklinowe
kosze zuŜyte podczas prac w polu wykonywanych minionego właśnie sezonu.
Wokół płonących koszy tańczono i śpiewano pieśni sławiące św. Marcina.
Prowadzący II
Wierzono, Ŝe dym unoszący się z ogniska obejmie pola błogosławieństwem
i zapewni obfite plony w przyszłym gospodarskim roku.
Prowadzący I
Oto, co o Św. Marcinie głosi legenda:
Prowadzący III
Święty Marcin Ŝył w IV wieku naszej ery we Francji. W latach młodości był
męŜnym i odwaŜnym rycerzem rzymskiego władcy.
Pewnego dnia galopował wraz ze swymi przyjaciółmi w stronę warownego grodu.
Przed bramą miasta na zmarzniętej ziemi siedział wychudzony, ubrany jedynie
w łachmany Ŝebrak i wzbudzającym litość głosem prosił o skromny datek.
Towarzysze Marcina przejechali obok biedaka, nie zwróciwszy na niego uwagi.
Jednak w sercu naszego bohatera coś drgnęło. Zrozumiał, Ŝe nie moŜe przechodzić
obojętnie obok cudzego nieszczęścia, zatrzymał konia przed Ŝebrakiem i rzekł:
Prowadzący II
„Moja zbroja cię nie ogrzeje, ale mój płaszcz tak.”
Prowadzący III
Zdjął płaszcz, dobył miecza, przeciął szatę na pół i otulił Ŝebraka. Tej samej nocy
Marcina obudziło dziwne światło, przy łóŜku pojawił się Bóg i tak się do niego
odezwał:
33
Prowadzący I
„ Marcinie, ty dzisiaj podzieliłeś się płaszczem ze mną”.
Prowadzący III
Te wydarzenia odmieniły jego Ŝycie, postanowił zostać misjonarzem. W 371 roku
został wybrany na biskupa.
Wersja polska
Prowadzący I
Nieodłącznym atrybutem wieczoru marcińskiego była pieczona gęś.
Prowadzący II
Według opowieści kapłani i wierni chcieli, aby biskupstwo objął Marcin,
on jednak nie chciał. Skrywał się, aby nie przyjąć tej zaszczytnej funkcji. Ukrył się
nawet w pomieszczeniu gospodarskim, by nikt go nie znalazł. Wydały go jednak
swoim gęganiem zamknięte z nim gęsi. Wola ludu zadecydowała i 4 lipca 371 roku
Marcin otrzymał sakrę biskupią.
Prowadzący I
W taki więc sposób gęsi zadecydowały o Ŝyciowej drodze św. Marcina.
Tradycyjną potrawą w Dniu Św. Marcina jest właśnie pieczona gęsina.
PRZYSŁOWIA
„Na św. Marcina najlepsza gęsina.”
„Dzień świętego Marcina duŜo gęsi zarzyna.”
„Na Marcina gęś do komina”.”
„Na Marcina gęś na stole, którą nade wszystko wolę.”
Prowadzący II
Niektóre wsie organizowały w dzień św. Marcina konkursy na najokazalszą gęś.
Prowadzący I
Klucze dzikich gęsi odlatujących jesienią do ciepłych krajów nazywano „ptakami
św. Marcina" lub „gęsiami św. Marcina".
34
Prowadzący II
Karol, dosyć tego gadania. The Show must go on!
Prowadzący I
Masz rację Igor. Panowie i Panie
Prowadzący II
Meine Damen Und Herren
Prowadzący I
Ladies and Gentelmen
Wersja polska
Prowadzący II
Rozpocząć dzisiejszą uroczystość pragniemy od legendy w polskiej wersji
językowej. Odbiegamy od tradycji, odbiegamy od historii, zagłębiamy się w świat
istot najmniejszych, popatrzcie Państwo jak Marcin, Św. Marcin, podbija serca
dzieci, jak zmienia ich punkt widzenia.
Wersja niemiecka
Prowadzący III
W dniu Św. Marcina, jak równieŜ w okolicach tej daty ciągną wieczorami przez
miasta pochody dzieci z lampionami. Dzieci robią swoje światełka same lub
z pomocą rodziców, trzymają je zwykle na dłuŜszych kijkach, niektóre z nich są
w kształcie duchów, serduszek, słoneczek. Pochód zaczyna męŜczyzna przebrany
za legionistę, czyli św. Marcin, który jedzie na siwym koniu. Wokół niego idą
chłopcy z pochodniami, potem orkiestra dęta, a na końcu dzieci z latarenkami.
Zwykle przy śpiewie i muzyce. Kiedy juŜ przejdą określoną trasę, są organizowane
zabawy dla dzieci i oczywiście do jedzenia są specjalnie na tę okazję wypiekane
precle marcińskie i tzw. Stutenmann, czyli bułeczki z ciasta droŜdŜowego
o kształcie ludzika z fajką.
Przemarsz z latarniami do piosenki „Ich gehe mit meiner Laterne…”
Prowadzący IV
Guten Abend! Zum Martinstag möchten wir natürlich auch ein deutsches
Theaterstück zeigen. Allerdings haben wir die alte Geschichte modern gemacht
und nach Schlesien versetzt. Wir wünschen Euch viel Spaβ mit unserem deutsch –
schlesischen Theaterstück und beginnen mit dem Leben des jungen Martins!
35
Prowadzący III
Dobry wieczór! Z okazji Dnia Świętego Marcina chcielibyśmy Państwu równieŜ
przedstawić teatr niemiecki. Historię nieco unowocześniliśmy oraz dodaliśmy
wątek śląski, poniewaŜ wiele śląskich słów pochodzi przecieŜ z języka
niemieckiego. śyczymy Państwu wielu wraŜeń podczas oglądania naszego
niemiecko-śląskiego przedstawienia.
Ksenia
Plac zabaw w Niemczech. Marcin jest bardzo niegrzecznym chłopcem. Dokucza
innym, niszczy ich zabawki. Zresztą zobaczcie sami!
Scena I – teatr niemiecki
Prowadzący III
Marcin jest juŜ nastolatkiem. Jest zbuntowany, nie odrabia zadań domowych,
nie słucha nauczycieli, przeszkadza w prowadzeniu lekcji, ciągle dokucza innym
uczniom. Zobaczcie, jak zachowuje się na lekcji religii!
Scena II – teatr niemiecki
Prowadzący III
Marcin jest juŜ dorosłym męŜczyzną. Przeprowadził się i zamieszkał na Śląsku.
Jest sknerą i bardzo pragliwym panoczkiem. Nie widzi niczego poza czubkiem
swojego nosa. Odziedziczył spadek po dziadku i najwaŜniejsze są dla niego
pieniądze. Nie wie jednak, co go czeka.
Scena III – teatr niemiecki
Prowadzący III
Prosimy poczęstować się tradycyjnym ciasteczkiem niemieckim w kształcie
ludzika tzw. Stutenmann.
Piosenka Laterne, Laterne – rozdawanie ciasteczek
Wersja angielska:
Let Your soul be your pilot...Bartek Heród
Prowadzący V
Good evening! There are many legends about St. Martin’s life. As you all know,
the most famous is when he once cut his cloak in half to share with a beggar during
36
a snowstorm, to save the beggar from dying of the cold. Today, you will see
the legend of St. Martin transmitted into the 21st century.
How many times have you passed by a beggar? How many times have you
ignored him? How many times have you thought you are a bit better?
Prowadzący V
Dobry wieczór! Wiele jest legend o Św. Marcinie. Znacie juŜ tę najsławniejszą,
gdy Marcin podczas burzy śnieŜnej dzieli się peleryną z biedakiem, by ocalić go
od chłodu i zimna. Dziś przeniesiemy historię Marcina do 21 wieku.
Czy kiedykolwiek mijałeś biedaka? Zdarzyło ci się go zignorować? Czy choć
raz pomyślałeś ze jesteś od niego odrobinkę lepszy?
Po skończonej historii
Prowadzący V
For st. Martin his soul was his pilot, the guide that he listen to...for us he will be
the host model...
Prowadzący
Kończymy uroczystość utworem „Let Your Soul be your Pilot”
Prowadzący III
Zakończyliśmy część pierwszą naszej uroczystości. Prosimy Państwa o przejście
do szatni po okrycia wierzchnie. Mamy ogromną nadzieję powitać Państwa przy
wejściu szkolnym za ok. 10 min. Tam rozpoczniemy tradycyjny przemarsz
z latarniami, a zakończymy go zabawą przy ognisku.
2. Załącznik do scenariusza lekcji o Świętym Marcinie
N1 - Czy wszystkie dzieci umyły juŜ rączki po obiedzie? Jeśli tak, to weźcie sobie
swoje zabawki i usiądźcie wokół mnie. Dziś opowiem wam bajkę o świętym
Marcinie.
N2 - To było tak… Św. Marcin teŜ kiedyś był dzieckiem tak jak wy.
Ale, w odróŜnieniu od was, kiedy miał 17 lat został Ŝołnierzem. Pewnej zimy, gdy
37
szedł ulicami miasta, spotkał nagiego, zmarzniętego Ŝebraka.
D - A co to jest Ŝebrak?
N2 - śebrak to taka bardzo biedna osoba.
N1 - Gdy św. Marcin spotkał tego biednego pana, zrobiło mu się go tak Ŝal,
Ŝe rozdarł swój płaszcz na dwie części i jedną z nich podarował Ŝebrakowi. Potem,
jeszcze tej samej nocy, przyśnił mu się Pan Jezus, który ubrany w jego płaszcz,
mówił do aniołów: „Patrzcie, jak mnie Marcin ubrał”. Po tym zdarzeniu
św. Marcin ochrzcił się, a następnym jego krokiem było wstąpienie do zakonu.
N1 - A co to właściwie jest ten chrzest?
D - Chrzest to jest takie polewanie głowy specjalną wodą. Po tym jest się
„chrześcijaninem”.
N2 - W tamtych czasach nie moŜna było być jednocześnie zakonnikiem
i Ŝołnierzem, więc św. Marcin chciał odejść z wojska. Za to kazano go aresztować.
Wtedy św. Marcin zamiast miecza chwycił w rękę krzyŜ. Dzięki temu wróg poddał
się, a ludzie stwierdzili, Ŝe to był znak boŜy. Po tym zdarzeniu pozwolono mu
odejść. Pojechał do swoich rodziców i powiedział tamtejszemu biskupowi, Ŝe chce
słuŜyć Bogu. Biskup pokazał mu wtedy pustelnię, w której Marcin zamieszkał.
Po kilku latach, gdy biskup zmarł, ludzie znający św. Marcina chcieli, aby to on
został biskupem. Pojechali nawet po niego do pustelni, ale ten schował się
w szopie. Głośne gęganie zdradziło jego kryjówkę św. Marcina. Po namowach
mieszczan, zgodził się i jako biskup poświęcił resztę swojego Ŝycia
na podróŜowanie po świecie i pomaganie ludziom. Niestety, podróŜe te sprawiły,
Ŝe był coraz bardziej zmęczony, aŜ w końcu zmarł.
D - Aaaaaa... Prose pani – ja tez jestem zmencony!
N2 - W porządku. W takim razie kończymy i kładziemy się spać.
D - Dobze, prose pani. Śpiew: KOLOROWE KREDKI
R - Dzień dobry dzieci. Jestem panią redaktor i chciałabym wam zadać parę pytań
na temat św. Marcina. Mogę? (dzieci chórem odpowiadają „Taaak”) Świetnie.
W takim razie chciałabym na początek dowiedzieć się, kim był św. Marcin, jak
miał tyle lat co wy teraz?
D - Był rycerzem i miał miecz… i tak robił ciach, ciach, ciach…
38
D - Nie… on był Ŝołnierzem.. Miał karabin i robił trytrytrrryt, i rzucał granaty,
i strzelał, i się turlał… DuŜo rzeczy robił…
R - Dobrze. A dlaczego św. Marcin stał się świętym?
D - Bo miał duŜo płaszczy i je rozdawał.
D - Nie, on… bo to było tak… Ŝe miał tylko jeden płaszcz, ale go oddał.. ale nie
cały tylko pół, bo pół dla siebie zostawił, bo było mu zimno..
R - Z tego co mi wiadomo, to po tym, jak dał płaszcz Ŝebrakowi, miał dziwny
sen… O czym on był?
D - Ooo takim Synu BoŜym.. co miał ten płaszcz, ten od św. Marcina i chwalił się
tym płaszczem przed aniołami.
R - Świetnie. A co zdradziło kryjówkę św. Marcina?
D - Kury... eee... nie... gęsi! Bo głośno gdakały! Nie! Gęgały!
R - Znakomicie. Widzę, Ŝe świetnie znacie historię św. Marcina. Wiemy, Ŝe był
dobry oraz pragnął, aby wszędzie panował pokój. Ostatnie pytanie: Czy i wy
podzielilibyście się płaszczem z potrzebującym?
D - Ja tam bym się moŜe i podzielił, ale mam tylko kurteczkę i do tego tylko jedną
i mama mi zabrania się nią dzielić, bo będę chory…
D2 - Św. Marcin był chory, ale i tak pomagał innym. TeŜ chcę tak robić, bo naleŜy
się dzielić z biednymi tym, co się ma. Moja mama na przykład zamiast wyrzucać
stare ubrania wrzuca je do specjalnego pojemnika, z którego trafiają one
do biednych ludzi.
R - Dziękuję wam dzieci za wspaniały wywiad. Do widzenia.
3. Załącznik do scenariusza
Deutsch-schlesisches Theaterstuck zu Sankt Martin
I.
Laternenlauf der Klasse 1B: „Ich gehe mit meiner Laterne“
Laternenlauf und Gesang im Dunklen
II.
Moderation
a)
39
Deutsch – Paulina:
Guten Abend! Zum Martinstag möchten wir natürlich auch ein
deutsches Theaterstück zeigen. Allerdings haben wir die alte
Geschichte modern gemacht und nach Schlesien versetzt. Wir
wünschen Euch viel Spaß mit unserem deutsch-schlesischen
Theaterstück und beginnen mit dem Leben des jungen Martins!
b) Polnisch – Ksenia:
III.
Dobry wieczór! Z okazji Dnia Świętego Marcina chcielibyśmy
wam równieŜ przedstawić teatr niemiecki. Historię nieco
unowocześniliśmy oraz dodaliśmy wątek śląski, poniewaŜ wiele
śląskich słów pochodzi przecieŜ z języka niemieckiego. śyczymy
wam wielu wraŜeń podczas oglądania naszego niemiecko- śląskiego przedstawienia.
Das deutsch-schlesische Theaterstück
Szene 1: Martin als kleines Kind/Spielplatz: Kinderlied?
Martin kommt mit seiner Mutter auf einen Spielplatz. Ein Mädchen kämmt ihre
Puppe, ein Junge hat einen Luftballon und zwei Kinder spielen Ball.
Martin reißt sich von der Hand seiner Mutter los und schreit: „Hände hoch!“
Er entreißt dem Mädchen die Puppe, so dass sie weint.
Martin lässt den Luftballon platzen und kickt den Ball weg. Alle Kinder sind
traurig.
Die Mutter ruft: „Böser Junge, Martin! Niedobry chłopak!“
Sie nimmt ihn an der Hand und zerrt ihn weg, er streckt die Zunge raus.
Szene 2: Im Religionsunterricht: Sankt-Martin-Lied
Unterrichtsklingel
Die Nonne beginnt den Unterricht. Sie schreibt das Thema an: Sankt Martin.
Die Nonne fragt: „Wer war Sankt Martin?“
Die Schüler antworten:
1. Schüler:
Bild.)
2. Schüler:
3. Schüler:
Martin:
Nonne:
Gesang:
40
„Ein Bischof!“ Nonne: „Stimmt“ (Die Nonnen zeigt ein
„Ein guter Mann!“ Nonne: „Ja!“
„Er hat seinen Mantel geteilt!“ Nonne: „Genau!“ (Die Nonne
zeigt ein weiteres Bild.)
„So ein Idiot! Dummkopf!“
„Sei ruhig Martin! Koniec! Wir singen jetzt das Lied, das Ihr
auswendig gelernt habt. 1, 2, 3, 4…“
„Martin, Martin war ein guter Mann.“
Martin stört die anderen. Er zieht den Mädchen an den Haaren und schlägt einen
Mitschüler mit dem Heft. Er tanzt wie ein Verrückter.
Die Nonne schlägt die Hände über dem Kopf zusammen.
Nonne:
„Komm nach vorne Martin!!! – Was soll ich nur mir dir machen?
Du bist ein böser Junge!“
Unterrichtsklingel
Szene 3: Der erwachsene Martin in Oberschlesien:
Martin trifft auf der Straße vor seinem Haus einen Bettler.
Bettler:
„Grüß Gott! Dejcie mi pora kotloków, panoczku. Mom
głod i je mi zima!!
Martin:
„Moja geldtasza je pusto. Ni mom Ŝodnych kotloków. Weś se ta
kryka, oblycz arbei i nie bumeluj!“
Bettler:
„Dej mi choć twoj matel abo jakla bo mi je zima.“
Martin:
„Czy jo je święty Martin? Chcesz bonbona?“
Martin spuckt sein Bonbon aus und geht in sein Haus.
Szene 4: Martin steht zuhause vor dem Spiegel: Money, money, money (ABBA)
Martin steht vor dem Spiegel und zählt sein Geld. Er wirft es in die Luft und freut
sich über seinen Reichtum. Dann betrachtet er sich stolz im Spiegel und sagt:
Martin:
„Mein Gott. Jaki ze mnie je fajny chłop. Mom szykowny anzug, binder
i gryfny hut. Ale mom papla i tłusto szpyrka. Moja oma zawsze
podała, Ŝe chłop musi wyglądać jak chłop. Nie musza juŜ robić
na grubie, bo dostołech spadek po opie i mom tankstella. Odpada
41
guzik.Scheiße! Moj knefel!!! Kai je zicherka, musza sie zepnyć.“
Pryndko, moj Geld musza poszukać bojtla i je schować.
Kaj som moji bryle. No ja chyba w autryju na szranku. Zaś mi wpadły
do gießkany.
Drapko poczytom gazeta.
Momy tu coraz więcyj chacharow, kierzy chcom moj bojtel
z piniondzami.“
Er legt sich mit seinem Beutel ins Bett:
Martin:
„Jo nie musza robić, musza se legnyć oblecza se szlafmyca i przikryja
sztepdekom.”
Martin schläft ein.
Szene 5: Der Traum:
Die Nonne singt ein Schlaflied:
Schlaf Martin, schlaf,
der Vater hüt’ die Schaf’.
Die Mutter schüttelt 's Bäumelein,
da fällt herab ein Träumelein,
schlaf Martin, schlaf.
Nonne:
Martin:
Nonne:
Martin:
„Martin, jestem złym bebokiem. Je z ciebie pieron chachor.
Dycko ci powiem jak tak bydniesz dalij robić to twoje tankstelle
splajtujom, a ty bydzierz som jak palec, nie bydzierz moł frele ani
bajtla, jak bydzierz taki pragliwy. ”
„Ni, nie bij mnie. WeŜ ta nudelkula.“
„Obiecej Ŝe bydniesz dobry!“
„Ja,ja. Obiecuja, przisiengom.“
Szene 6: Der Kampf mit dem Gewissen:
Martin wacht auf.
Martin:
„Co to było? Musza sie napić, kaj je moja glaska? (Martin
trinkt Wasser.)
Zjem se sznitka chleba z wursztym, kyjzom i sznitlochym
i wszystki beboki zniknam.“
Nonne:
Martin:
Nonne:
Martin:
Nonne:
Martin:
42
„Martin!“
„Co, kaj musza sie chycić roboty, musza coś wypucować.”
(Marin putzt.)
„Martin!“
„Musza se zakuszyć, kaj som moji zygarety potuebuja fejercoig
i aszymbecher, abo ni ida sztrykować – nie heklować.“
„Martin!“
„Kaj je klapaczka musza to zmora wygnać. Wymachuje
klapaczką. – Gorolka! Szlondra!“
Martin stolpert über den Teppich.
Martin:
„O ni, Teppich!“
Martin wird ohnmächtig und fällt flach auf den Boden. Ein Engel und ein Teufel
betreten die Bühne und streiten.
Engel:
„dobry!“
Teufel:
„zły!“
bis der Engel siegt.
…. Immer im Wechsel… …
Szene 7: der gute Martin:
Martin:
„Kaj je moja pukeltasza. Dom tam wszystki piniodze i dom
biydnym. Kupia tomaty, wusztu, kartofli, kyjza, aprikosy, kreple ,
zwieback, torta, zukerwate. Mein Gott potrzebuja na to wszystko
kara. Dom im teŜ moj mantel i kupia jakle. Zostana jak on sie
nazywo (wichaijster)? – Ja FaroŜym!“
Martin geht zum Publikum und verteilt die Weckmänner (aus einem Karren,
Rucksack).
IV.
Material/Personen
43
Szene 1: Martin als kleines Kind/Spielplatz:
-
Material
Schild: Martin als kleines Kind
eine Puppe
ein Luftballon
ein Ball
Sandelformen
Sandkasten
Bäume
Personen
Martin
die Mutter
1 Mädchen
1 + 2 Jungen = 3 Jungen
-
Musik: Kinderlied?
Szene 2: Im Religionsunterricht: Sankt-Martin-Lied
-
Material
Schild: Im Religionsunterricht
Unterrichtsklingel
eine Tafel
10 Stühle
ein Dirigierstab
die Bilder
-
Personen
5 Mädchen
5 Jungen (Martin)
die Nonne
die Schüler in Schuluniform
Musik: Martin, Martin war ein guter Mann
Szene 3: Der erwachsene Martin in Oberschlesien:
-
Material
Schild: der erwachsene Martin
in Oberschlesien
Krücke
-
Personen
Bettler (kryka), Karton
Martin (mantel)
Szene 4: Martin steht zuhause vor dem Spiegel:
-
Material
Schild: in Martins
Luxusapartment
ein Spiegel
ein Bett
ein Schrank
eine Gießkanne
ein Sack
das Geld
ein Knopf
eine Sicherheitsnadel
ein Kissen
eine Decke
eine Zeitung
eine Schlafmütze
ein Anzug
eine Krawatte
ein Hut
Lackschuhe
Pantoffeln
ein Nachthemd
-
Personen
Martin
Musik: Money, money, money (ABBA)
Szene 5: Martins Traum:
-
Material
Schild: Martins Traum
die Nudelkulle
evtl. Nebelmaschine
-
Personen
Martin
Nonne
44
Szene 6: Der Kampf mit dem Gewissen:
-
Material
Schild: der Kampf mit dem
Gewissen
ein Glas
eine Flasche Wasser
Wurst
Käse
Schnittlauch
Stricknadel
Wolle
ein Tuch
Aschenbecher
Feuerzeug
Fliegenklatsche
Teppich
-
Personen
Martin
Nonne
Engel
Teufel
Szene 7: der gute Martin:
V.
-
Material
Schild: der gute Martin
Rucksack
-
Personen
Martin
Personen insgesamt
Martin: als Kind, als Jugendlicher, als Erwachsener
die Mutter
1 kleines Mädchen
3 kleine Jungen
Nonne
10 Schüler: 5 Mädchen, 4 Jungen, Martin
Bettler
Engel
Teufel
45
46
4. Załącznik do scenariusza
Laterne, Laterne, Sonne, Mond und Sterne (Janetzko)
1.
Laterne, Laterne, Sonne, Mond und Sterne.
Brenne auf, mein Licht, brenne auf, mein Licht,
aber nur meine liebe Laterne nicht.
Latern, Latern
2.
Wenn es dunkel ist, wenn es dunkel ist,
Ja, dann seht ihr erst, wie schön das ist.
3.
Geh nicht aus, mein Licht, geh nicht aus, mein
Licht,
Denn ich will es sehn, dein Angesicht.
4.
Und die Winde wehn, und die Winde wehn,
Laßt uns weiter, weiter, weitergehn.
5.
Und ein heller Schein, und ein heller Schein,
Ja, der soll für immer bei uns sein.
Lantern, Lantern,
Sun, moon and stars,
Burn, my light,
Burn, my light,
But not only the light of my dear
lantern.
47
Marcin Kopczyński
Scenariusz lekcji dla klasy III „Charakterystyka demokracji”.
Temat: Charakterystyka demokracji
Klasa: III GA - liceum ogólnokształcące dla dorosłych
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Cele ogólne:
- charakterystyka fundamentalnych zasad demokracji,
- omówienie form uczestnictwa obywateli w sprawowaniu władzy.
Cele operacyjne:
- poziom wiadomości
•
•
•
•
Słuchacz zna genezę i rozwój ustroju demokratycznego,
Słuchacz wymienia podstawowe zasady demokracji,
Słuchacz definiuje demokrację pośrednią i bezpośrednią,
Słuchacz zna pojęcia: demokracja, pluralizm, konstytucjonalizm,
praworządność, referendum.
- poziom umiejętności
•
Słuchacz rozumie istotę rozwoju idei demokracji na przestrzeni
wieków,
Słuchacz uzasadnia, na czym polega fundamentalny charakter
wybranych zasad demokracji,
Słuchacz charakteryzuje pośrednie i bezpośrednie formy demokracji,
Słuchacz dostrzega zaleŜność między ustrojem demokratycznym,
a jakością Ŝycia społeczno-politycznego.
•
•
•
Metody pracy:
•
•
•
•
Wykład informacyjny
Praca w grupach
Pogadanka
Praca z tekstem
48
Potrzebne materiały:
•
•
•
•
Konstytucja RP
Tablica interaktywna
materiały elektroniczne na platformie MOODLE
Quiz internetowy
Przebieg lekcji:
•
•
•
część wstępna:
o sprawdzenie obecności,
o zapisanie tematu na tablicy i wprowadzenie do tematu lekcji.
część główna (rozwinięcie i utrwalenie):
o Słuchacze, wspierani przez nauczyciela, podają definicję
demokracji (zał. 1),
o Nauczyciel przypomina słuchaczom genezę i rozwój idei
demokracji na przestrzeni dziejów. Akcentuje oryginalność
ustroju i jego ewolucję, posługując się osią czasu,
o Słuchacze, korzystając z Konstytucji RP oraz wiedzy własnej,
wymieniają podstawowe zasady ustroju demokratycznego.
Zasady zostają zapisane na tablicy (zał. 2),
o Słuchacze wspólnie z nauczycielem ustalają róŜnice między
demokracją pośrednią, a bezpośrednią, przywołując przykłady
odnoszące się do aktualnych wydarzeń społeczno-politycznych
(zał. 3),
o Nauczyciel dzieli słuchaczy na grupy i kaŜdej z nich przydziela
jedną zasadę demokracji spośród tych, zapisanych na tablicy.
Zadaniem słuchaczy jest przedstawienie argumentów
przekonujących,
Ŝe
wybrana
zasada
ma
wspływ
na funkcjonowanie państwa i społeczeństwa,
o W ramach powtórzenia słuchacze rozwiązują internetowy quiz
(zał. 4).
część końcowa:
o
Podsumowanie zajęć,
49
Opis lekcji:
Głównym załoŜeniem lekcji było uświadomienie słuchaczom, Ŝe ustrój
demokratyczny ma bezpośredni i korzystny wpływ na ich codzienną egzystencję.
Część teoretyczna zajęć sprowadzała się do wspólnego zdefiniowania
kluczowych pojęć (m.in. demokracja, pluralizm, praworządność, referendum).
W tym elemencie lekcji nauczyciel odwołał się do wiedzy własnej słuchaczy, czyli
wykorzystał to, co wiedzą o demokracji z własnego doświadczenia (Ŝyją i dorastają
w takim systemie) lub z lekcji historii.
Wyjaśnienie róŜnic między demokracją pośrednią i bezpośrednią, poprzez
nawiązanie do konkretnych faktów i wydarzeń (np. wybory parlamentarne,
referendum unijne, zapisy Konstytucji RP), słuŜyło unaocznieniu związków teorii
z praktyką Ŝycia społeczno-politycznego.
Kluczowym momentem lekcji była praca słuchaczy w grupach. Zadanie
polegało na przedstawieniu przez nich argumentów przekonujących, Ŝe zasady
demokracji mają korzystny wspływ na funkcjonowanie państwa i społeczeństwa.
W ten sposób uczestnicy lekcji poznali i pojęli zaleŜność między ustrojem
demokratycznym, a jakością Ŝycia publicznego.
Podczas zajęć stworzono słuchaczom warunki do wykazanie się rozmaitymi
formami aktywności (udział w dyskusji, analiza tekstu, praca w grupie, quiz),
kształtującymi i rozwijającymi konkretne umiejętności (prezentowanie własnej
opinii, czytanie ze zrozumieniem, współpraca i szukanie kompromisu).
Przy realizacji lekcji zastosowano róŜnorodne środki dydaktyczne,
aczkolwiek wiodącymi narzędziami były: tablica interaktywna Interwrite Board
oraz kurs e-learningowy na platformie typu Moodle.
Załącznik 1
Załącznik 2
50
Załącznik 3
51
Załącznik 4
52
53
Barbórkowy konkurs plastyczny
„Górnicze tradycje Ziemi Wodzisławskiej”.
W środę, 7 grudnia 2011 r., w auli Powiatowego Centrum Kształcenia
Ustawicznego odbyła się uroczystość wręczenia nagród laureatom powiatowego
konkursu plastycznego „Górnicze tradycje Ziemi Wodzisławskiej”. Przybyli na nią
autorzy trzynastu najlepszych prac, które jury wybrało spośród ponad stu
nadesłanych. Nagrody w imieniu organizatorów wręczyła pani BoŜena Rączka,
dyrektor PCKU.
Konkurs „Górnicze tradycje Ziemi Wodzisławskiej” skierowany był
do uczniów klas 4 - 6 szkół podstawowych z terenu powiatu wodzisławskiego.
Zadanie uczestników polegało na przedstawieniu, w dowolnej technice, górniczych
tradycji w rodzinnej miejscowości poprzez prezentację konkretnych miejsc,
budynków, ludzi, zwyczajów lub wydarzeń. Na apel organizatorów,
tj. Powiatowego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli oraz Powiatowego Centrum
Kształcenia Ustawicznego w Wodzisławiu Śląskim, odpowiedziało 11 placówek
oświatowych, z których spłynęło ponad sto prac plastycznych.
Oceny prac podjęło się jury w składzie: Iwona Miler-wicedyrektor PODN,
GraŜyna Rojek-wicedyrektor PCKU, Barbara Macha- nauczycielka PCKU
i Marcin Kopczyński- doradca metodyczny historii i wos. Po długich dyskusjach
i analizach wyłoniono laureatów konkursu:
Autorzy zwycięskich prac:
Szymon Marker z SP nr 1 w Rydułtowach,
Natalia śymełka z SP nr 3 z Pszowa,
Sabina Nocoń z SP w Olzie,
Paulina Nabrdalik z SP nr 1 w Rydułtowach.
Autorzy wyróŜnionych prac:
Bartosz Szczęsny z ZS w Rydułtowach (SP nr 2),
Monika Bielaczek z SP w Rogowie,
Marta Barteczko z SP nr 3 w Rydułtowach,
Dawid Mańka z SP nr 3 w Pszowie,
Wiktoria Glenc z ZSP nr 1 w Wodzisławiu Śl. (SP nr 16),
Weronika Klyszcz z SP nr 1 w Gorzycach,
Paulina Kaźmierczak z ZS nr 3 w Wodzisławiu Śl. (SP nr 28),
Bartosz Wita i Dawid Cofalik z ZSP w Połomi,
Aneta Janiczek z SP nr 1 w Rydułtowach - nagroda specjalna.
Celem konkursu jest kultywowanie wśród uczniów szkół podstawowych
54
górniczych tradycji Ziemi Wodzisławskiej oraz pobudzanie refleksji
nad otoczeniem społecznym i przeszłością "małej Ojczyzny". Oglądając nadesłane
prace, a takŜe rozmawiając z laureatami konkursu, łatwo było zauwaŜyć, iŜ młodzi
mieszkańcy powiatu wodzisławskiego doceniają górniczy charakter swoich
miejscowości i lokalnych społeczności.
Autorzy najlepszych prac otrzymali dyplomy i atrakcyjne nagrody
rzeczowe, ponadto zwycięzcy uzyskali moŜliwość zaproszenia swojej klasy
na darmowe zwiedzanie sztolni istniejącej przy PCKU.
Fundatorami nagród byli: Focus Mall w Rybniku, Zarząd Regionu ŚląskoDąbrowskiego NSZZ Solidarność, Jastrzębska Spółka Węglowa, Starostwo
Powiatowe w Wodzisławiu Śląskim, Urząd Miasta w Wodzisławiu Śląskim,
Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim i PCKU
w Wodzisławiu Śląskim.
W imieniu organizatorów serdecznie dziękuję wszystkim uczestnikom
konkursu, laureatom oraz nauczycielom, którzy zainteresowali dzieci tematyką
konkursu i nadzorowali ich pracę. Podziękowania kieruję takŜe do sponsorów
za współpracę, przychylność i szczodrość.
Marcin Kopczyński
doradca metodyczny historii i wos
Jedna z laureatek konkursu – Sabina Nocoń
55
Nagrodzeni uczniowie i organizatorzy konkursu
Urodziny Kubusia Puchatka.
Urodziny Kubusia Puchatka to impreza przedszkolna, którą organizujemy
od 7 lat w naszej placówce. W tym dniu kaŜde dziecko przebiera się za postacie
z bajki o Kubusiu Puchatku – za samego Puchatka, Prosiaczka, Zajączka,
Kłapouchego, Tygryska, Sowę, Hefalumpa, Kangurzycę, Maleństwo lub
za Krzysia.„Kubusiowa maskarada” nie dotyczy jednak tylko dzieci, bowiem cały
personel z ogromną radością wraca do lat swojego dzieciństwa i bawi się razem
z dziećmi.
W myśl przysłowia: „Apetyt rośnie w miarę jedzenia” juŜ kilka tygodni
wcześniej rozpoczynamy przygotowania do imprezy. Pierwszą częścią
przygotowań jest zapoznanie dzieci z przygodami Kubusia Puchatka i jego
przyjaciół podczas codziennego czytania bajek przez nauczycieli
56
i zaangaŜowanych rodziców. Kolejny etap dotyczy organizacji „Kubusiowego
kącika” w przedszkolu. W tym celu dzieci przynoszą maskotki, ksiąŜki i inne
przedmioty związane z Kubusiem Puchatkiem. Na końcu przychodzi czas
na przygotowanie dekoracji sali i strojów dla dzieci oraz całego personelu.
Gdy emocje „sięgną zenitu” na dzieci czeka najprzyjemniejsza część
czyli, udział w Urodzinach Kubusia Puchatka. Impreza rozpoczyna się
od korowodu mieszkańców Stumilowego Lasu, podczas którego uczniowie
naszego przedszkola mogą podziwiać stroje paradujących dzieci. Niewątpliwą
atrakcją dla przedszkolaków jest udział w konkursach i zabawach. Największym
zainteresowaniem cieszy się zabawa o nazwie „Złap ogon Kłapouchemu”, która
wywołuje szczerą radość u dzieci. Zwieńczeniem wysiłków przedszkolaków jest
„Kubusiowy poczęstunek” – ciasteczko z miodkiem, marchewkowy sok oraz
pyszne ciasta upieczone przez rodziców. Dzień kończy się pamiątkowymi
zdjęciami i wręczeniem „Kubusiowych upominków”.
Scenariusz uroczystości: „Urodziny Kubusia Puchatka”
Cel imprezy:
•
przybliŜenie dzieciom postaci pozytywnego bohatera ksiąŜki,
•
zachęcenie do interesowania się przygodami Kubusia Puchatka i jego
przyjaciół,
•
integracja dzieci z obydwu grup wiekowych, doskonalenie umiejętności
współdziałania w grupie,
•
wytworzenie radosnego nastroju,- rozumienie konieczności zachowania
umiaru w jedzeniu słodyczy,
Przebieg:
1.
Powitanie wszystkich dzieci -wychowawczyni opowiada historię
Kubusia Puchatka:
Kubuś pochodzi z Wielkiej Brytanii , a dokładnie ze stolicy tego krajuLondynu (wskazanie na mapie Europy wymienionego kraju i miasta). Był
misiem małego chłopca o imieniu Krzyś. Tata Krzysia, pisarz A.A. Milne,
opisał ich przygody w swej ksiąŜce. Było to dawno temu, bo Kubuś
Puchatek obchodzi juŜ 80. urodziny! Zna go wiele dzieci na całym
świecie. Jest im bliski, bo to wesoły i sympatyczny miś.
57
2.
Prezentacja postaci bohaterów z akompaniamentem muzyki z płyty CD
(Kubuś, Prosiaczek, Sowa, Kłapouchy, Tygrysek, Maleństwo, Krzyś) –
dowolny taniec.
3.
Zabawa w „głuchy telefon” – prowadzący podaje hasło: „Jesteśmy
przyjaciółmi Kubusia” – zabawa ta wzbudza zainteresowanie dzieci.
4.
Zabawa do piosenki: „Jedzie pociąg” - utworzenie pociągów, (np. pociąg
Kubusiów, pociąg Tygrysków, itd.) korowód po przedszkolu.
5.
Odszukanie w sali ukrytych obrazków z Kubusiem Puchatkiem – konkurs
:Kto znajdzie najwięcej obrazków?
6.
Rozwiązywanie zagadek o Kubusiu Puchatku:
7.
•
Ma bardzo mały rozumek…
•
Skaczący, fikający i brykający mieszkaniec Stumilowego Lasu…
(Tygrysek)
•
Szary i smutny z jasnoróŜową kokardą na ogonku… (Kłapouchy)
•
Jest małym, łagodnym i bojaźliwym zwierzątkiem… (Prosiaczek)
•
Najmłodszy mieszkaniec Stumilowego Lasu, mieszka w torbie
swojej mamy… (Maleństwo)
•
Jest wiernym przyjacielem , często mianuje się przywódcą grupy,
dobry organizator, wybucha, gdy bryknie na niego Tygrys…
(Królik)
•
Jest często wzywany przez Puchatka lub innych na pomoc…
(Sowa)
(Puchatek)
Śpiewanie Kubusiowi „Sto lat”, wręczenie laurki, podnoszenie maskotki
na krzesełku, składanie Ŝyczeń w formie wierszyka:
„Wiwat Misiu, łakomczuszku,
niech nie burczy Ci juŜ w brzuszku..
My Ŝyczenia ci składamy,
byś był jak najdłuŜej z nami.
Miodku zawsze miej w dostatku,
58
Ŝyj nam 100 lat nasz Puchatku”
8.
Konkursy: „Złap ogon Kłapouchego”, „Taniec z balonem”, „Brykanie
Tygryska”, „Kangurze skoki”.
9.
Konkurs tańca dla mieszkańców Stumilowego Lasu.
10. Słodki poczęstunek: ciastka z miodem, sok „Kubuś”, owoce, marchewka.
11. Zabawy naśladowcze do muzyki instrumentalnej.
12. Słuchanie bajki pt. „Kubuś Puchatek”- fragmenty.
14.Rysowanie kredkami ilustracji do wysłuchanego utworu lub
obrazków.
kolorowanie
15.Wręczenie dzieciom upominków – balony, ołówki z motywami
kubusiowymi.
nauczycielki z Zespółu Szkolno– Przedszkolnego nr 4w Wodzisławiu Śląskim
Konkurs tańca dla mieszkańców Stumilowego Lasu.
Grupy Prosiaczków i Tygrysków
59
60
Romana Adamczyk
Wykorzystanie interaktywnych map tematycznych na lekcjach
z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej.
Przekazywanie treści z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej
wymaga od nauczyciela sporego wysiłku. Niektórzy twierdzą nawet, Ŝe znacznie
większego niŜ podczas prezentowania zjawisk zaliczanych do geografii fizycznej.
Procesy, w które obfituje nasz współczesny świat, są bardzo dynamiczne
i zmuszają geografów do nieustannego pogłębiania wiedzy oraz doskonalenia
własnego warsztatu pracy. Dlatego wielu nauczycieli uwaŜa geografię społecznoekonomiczną za trudniejszą w procesie dydaktycznym, co wynika głównie
z trudności w doborze odpowiednich, to znaczy aktualnych materiałów
dydaktycznych. Niniejszy artykuł ma pomóc nauczycielom w uatrakcyjnieniu ich
lekcji z zakresu geografii gospodarczej, demografii, osadnictwa, czy geografii
politycznej. Stanowi on bowiem propozycję wykorzystania w nauczaniu
nowoczesnego narzędzia, jakim są darmowe mapy interaktywne – odpowiedź
na proponowane przez róŜnego rodzaju wydawnictwa, multimedialne atlasy
geograficzne.
Mapa interaktywna – co to znaczy?
Kiedy wchodzimy do pracowni geograficznej, pierwszym elementem
przykuwającym uwagę, są zwykle wiszące na ścianach mapy. Z reguły to mapy
ogólnogeograficzne, fizyczne, rzadziej tematyczne np. gospodarcze. Często
uŜywane
mapy
hipsometryczne
ulegają
szybkiemu
zniszczeniu,
a mapy gospodarcze, o ile znajdują się w sali, będąc jeszcze w dobrym stanie i tak
popadają w zapomnienie ze względu na nieaktualność prezentowanych treści.
Wiele wydawnictw, nie tylko kartograficznych, zaczyna dostrzegać ten problem
i proponuje nowe środki dydaktyczne w postaci tzw. multimedialnych atlasów
geograficznych np. Multimedialny Atlas Świata PWN. Tego typu materiały,
wyświetlane za pomocą rzutników multimedialnych lub na tablicach
interaktywnych, są odpowiednikami map ściennych. Mogą zawierać teŜ indeks
zagadnień, zamieniając się wtedy w swego rodzaju kompendium wiedzy
wzbogacone w fotografie, rysunki, a czasami nawet animacje. Ale to jeszcze nie
jest mapa interaktywna. Mapa interaktywna pozwala „ingerować”
w przedstawianą treść, dostosowywać wyświetlane elementy do potrzeb
uŜytkownika.
61
Jednym z pierwszych wydawnictw proponujących tego typu
rozwiązania jest Meridian, wprowadzający na rynek w 2012 roku Multimedialny
Geograficzny Atlas Świata (dostępny jest juŜ Multimedialny Atlas Historyczny).
Jak widać nazwa nawiązuje do atlasu wydawnictwa PWN, ale obu tych propozycji
nie moŜna bezpośrednio porównywać, poniewaŜ Meridian przedstawia zestaw map
interaktywnych (oprócz treści atlasy róŜnią się takŜe ceną: atlas PWN to koszt
około 60 PLN, natomiast nowe rozwiązania wydawnictwa Meridian to, w pełnej
wersji czterostanowiskowej, bez ograniczeń czasowych uŜytkowania, około 800
PLN).
Darmowe mapy interaktywne
W przypadku geografii fizycznej świetnym środkiem dydaktycznym jest
bardzo proste w obsłudze, darmowe oprogramowanie MapCreator 2.0 (Adamczyk,
2010). Dzięki rozbudowanej bazie danych pozwala ono, bez konieczności
posiadania łącza internetowego (uŜytkowanie offline), tworzyć mapy kontynentów
i poszczególnych państw. Wśród warstw mapy dostępne są: ukształtowanie terenu,
batymetria oceanów, sieć hydrograficzna, wyświetlanie miast o zadanej liczbie
ludności, granice państw, obrazy satelitarne, animacje. KaŜda warstwa jest
przedstawiana w odpowiednim odwzorowaniu kartograficznym.
W grupie oprogramowania tzw. freeware znajdziemy takŜe narzędzia,
takie jak program STATPLANET, które umoŜliwiają wizualizację danych
statystycznych z obszaru całego globu, obejmujących m. in. zagadnienia
demografii, gospodarki, czy osadnictwa.
Czym jest STATPLANET?
Twórcą oprogramowania STATPLANET jest Frank van Cappelle, który
od 2005 roku zajmuje się jego ciągłym udoskonalaniem. Począwszy od 2008 roku
oprogramowanie to stało się częścią projektu badawczego SACMEQ (Southern
and Eastern Africa Consortium for Monitoring Educational Quality) wspieranego
przez działający przy UNESCO International Institute for Educational Planning
(IIEP).
STATPLANET wykorzystywany jest przez wiele międzynarodowych
organizacji (w tym ONZ), konsorcjów, departamentów rządowych
i uniwersytetów. Pomocny jest takŜe w edukacji niŜszego szczebla. „Przyjazny”
jest juŜ dla dzieci powyŜej dziewiątego roku Ŝycia (StatPlanet User Guide).
Pełna
wersja
oprogramowania
zawiera
250
wskaźników
z zakresu demografii, edukacji, zdrowia, gospodarki, ochrony środowiska
i parytetów społecznych 210 państw świata. Niestety cały interface programu jest
w języku angielskim.
62
Wymagania systemowe oprogramowania STATPLANET 2.0 i jego
podstawowe funkcje
Największą zaletą programu jest brak konieczności instalowania go
na twardym dysku komputera. Wystarczy oprogramowanie Adobe Flash Player
wymagające procesora Intel® Pentium® II 450MHz, AMD Athlon™ 600 MHz
lub nowszego oraz 128 MB RAMu (wymagania te spełnia większość komputerów
wyprodukowanych po 2004 roku). W ten sposób nie musimy posiadać uprawnień
administratora na komputerze, na którym korzystamy z map interaktywnych.
Oprogramowanie STATPLANET znajdziemy na witrynach internetowych:
• www.sacmeq.org/statplanet
• www.statplanet.org
Dostępnych jest kilka wariantów programu, m. in. StatPlanet, StatPlanet Map
Maker i StatPlanet Graph Maker. Warsztat pracy nauczyciela geografii najlepiej
wzbogacić o opcję pierwszą, pozostałe warianty pozwalają bowiem wizualizować
własne dane statystyczne za pomocą edytora danych Excel, a to wymaga juŜ nieco
lepszego przygotowania informatycznego.
Podstawową funkcją oprogramowania STATPLANET jest wyświetlanie
interaktywnych map tematycznych według zadanych kryteriów. Program pozwala
na „personalizację” kaŜdej mapy - od wyboru regionu świata począwszy, poprzez
zmianę cech graficznych mapy, po wybór wskaźników np. gospodarczych. Kolejną
funkcją jest moŜliwość wyświetlania wykresów obrazujących wartości wybranych
wskaźników dla danego państwa w zadanym wieloleciu (w przypadku niektórych
wskaźników gospodarczych np. PKB dostępne są prognozy 2010-2014 wykonane
przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy lub Bank Światowy). Jest moŜliwe
porównywanie krzywych wielu państw. Dane statystyczne moŜna prezentować
graficznie lub w wersji tabelarycznej. Program wyświetla takŜe animacje, dzięki
czemu moŜna zobaczyć, jak w poszczególnych latach zmieniały się wartości
wybranego wskaźnika na danym obszarze. KaŜdą mapę moŜemy skopiować
i zapisać, co moŜna wykorzystać np. do tworzenia kart pracy dla uczniów.
STATPLANET na lekcji geografii – propozycja metodyczna
PoniŜej zamieszczono konspekt przykładowej lekcji geografii,
którą moŜna urozmaicić wykorzystując mapy interaktywne. Lekcja przeznaczona
jest dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych (autorka artykułu zrealizowała ją
w trzeciej klasie technikum).
Temat: Europa – gdzie biedni, gdzie bogaci?
Cel główny: poznanie przestrzennego zróŜnicowania wartości PKB na obszarze
Europy. Rozwój gospodarczy Polski na tle innych gospodarek europejskich.
63
Przewidywane osiągnięcia:
Uczeń:
• definiuje pojęcie PKB
• potrafi wyjaśnić czym róŜni się PKB od PKB obliczanego na podstawie
parytetu siły nabywczej (PPP)
• klasyfikuje kraje Europy wg wielkości PKB
• analizuje dane statystyczne przedstawione na wykresach
• ocenia i porównuje wartość PKB polskiej gospodarki z innymi krajami
europejskimi
• wyciąga wnioski na podstawie danych statystycznych przedstawionych
graficznie
Metody dydaktyczne:
• metody podające – wykład, pogadanka
• metody poszukujące, operatywne – praca z mapami interaktywnymi
Formy pracy:
• praca w grupach techniką „zwróć się do sąsiada”
Środki dydaktyczne:
• oprogramowanie STATPLANET 2.0
• karty pracy ucznia
Przebieg lekcji
1. Część wstępna.
Nauczyciel, stosując pogadankę, stawiając pytania problemowe np. „Jak ocenić
poziom bogactwa i biedy?”, diagnozuje wiedzę uczniów na temat wskaźników
gospodarczych i w razie potrzeby wprowadza pojęcie Produktu Krajowego Brutto
(PKB). Wyjaśnia teŜ czym róŜni się PKB od PKB obliczanego na postawie
parytetu siły nabywczej.
2. Praca w grupach.
Uczniowie pracują w grupach 2-osobowych (tak, jak siedzą w ławkach). KaŜda
grupa otrzymuje od nauczyciela dwie karty pracy (załącznik nr 2).
W pierwszej kolejności uczniowie samodzielnie wykonują zadania na podstawie
wyświetlanych przez prowadzącego map interaktywnych (rozkład wartości PKB,
rozkład wartości dynamiki zmian PKB, inflacja w krajach europejskich). Następnie
porównują wypełnione karty pracy, dyskutują w parach, uczą się wzajemnie
i wyciągają wnioski.
3. Polska na tle gospodarek europejskich. Przemiany gospodarcze w Polsce
po 1989 roku – analiza wykresu.
Nauczyciel komponuje w programie STATPLANET wykres przedstawiający
zmiany PKB w Polsce w wieloleciu 1980-2014 (okres 2010-2014 to prognozy
64
Banku Światowego). Najpierw uczniowie sami wpisują do zeszytów okresy
charakterystycznych zmian wartości PKB, a potem wspólnie z nauczycielem
próbują wyjaśnić ich przyczyny.
4. Podsumowanie.
Nauczyciel w zwięzły sposób powtarza najwaŜniejsze definicje i treści, które
uczniowie powinni zapamiętać z lekcji.
Zakończenie
Zamieszczona w niniejszym artykule propozycja lekcji została tak
skonstruowana, aby uczniowie:
potrafili definiować PKB, który moŜe nie jest najlepszym wskaźnikiem
rozwoju gospodarczego, ale najbardziej powszechnym. Mówi o nim
premier, minister finansów, ma on wpływ na zasobność naszych portfeli,
zdawali sobie sprawę, Ŝe dane statystyczne nie mogą istnieć bez okresu,
wielolecia, którego dotyczą. W gospodarce światowej zachodzą tak
dynamiczne procesy, Ŝe charakterystyki gospodarcze jednego roku mogą
diametralnie róŜnić się od drugiego (np. PKB w 2008 i 2009 roku),
zrozumieli, Ŝe to co stara się im przekazać nauczyciel dotyka ich
w codziennym Ŝyciu. Od rozwoju gospodarczego Polski w duŜym stopniu
będzie przecieŜ zaleŜała ich przyszłość.
Mapy interaktywne, prócz zalet mają takŜe pewne wady. Nawet
najlepsza lekcja moŜe stać się prawdziwą katastrofą, jeŜeli wystąpi np. awaria
zasilania. Nie powinno to jednak zniechęcać nauczycieli do korzystania z tego typu
narzędzi.
Literatura
• Adamczyk R., 2010: Mapy cyfrowe na lekcjach geografii,
czyli Geograficzne Systemy Informacyjne w praktyce szkolnej, Biuletyn
Metodyczny nr 2 (23) wrzesień 2010, 63-69.
• StatPlanet User Guide – dostępny na www.statplanet.org
i w pakiecie zip, razem z oprogramowaniem
dr Romana Adamczyk
Zespół Szkół Budowlanych i Rzemiosł RóŜnych w Raciborzu
65
Załącznik 1
Wyjaśnienie niektórych angielskich pojęć występujących w programie StatPlanet:
GDP per capita (PPP)– Produkt Krajowy Brutto obliczany na podstawie parytetu
siły nabywczej w dolarach (tys.) na mieszkańca. Parytet siły nabywczej
odzwierciedla faktyczną wartość waluty obcej w danym kraju, która zazwyczaj jest
odmienna od sugerowanej przez kurs oficjalny. W ten sposób liczony PKB jest
w KSR i KŚR wyŜszy od liczonego metodą kursu oficjalnego, a w KWR – niŜszy.
Real GDP growth – dynamika wzrostu PKB, zmiana Produktu Krajowego Brutto
rok do roku podawana w %, średnie roczne tempo wzrostu PKB
(Annual % change)
Inflation rate – wartość inflacji podawana w %, stały wzrost przeciętnego poziomu
cen (average consumer prices)
IMF (International Monetary Fund) – Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Załącznik 2
Karta pracy ucznia A
Wpisz do tabeli 5 państw charakteryzujących się wysokim PKB, następnie dopisz
do nich odpowiadające im zakresy dynamiki zmian PKB i inflacji.
Państwa o
wysokim PKB
Dynamika zmian Poziom inflacji
PKB (%)
(%)
Karta pracy ucznia B
Wpisz do tabeli 5 państw charakteryzujących się niskim PKB, następnie dopisz
do nich odpowiadające im zakresy dynamiki zmian PKB i inflacji.
Państwa o niskim Dynamika zmian Poziom inflacji
PKB
PKB (%)
(%)
Ryc. 1 Przykładowy „zrzut” ekranowy, obrazujący podstawowe funkcje programu STATPLANET: wyświetlanie mapy tematycznej, legendy
(moŜliwe jest własne definiowanie przedziałów wartości wskaźników), wykresów. Na dole znajduje się tzw. suwak czasu, umoŜliwiający wybór
interesującego nas okresu.
66
Załącznik 3
67
Iwona Grajner
Jak nauczać o Holokauście?.
W dniach 13.11-26-11.2011r. odbyło się Seminarium dla Edukatorów
z Polski w Instytucie Yad Vashem. Nauczyciele zainteresowani tematem
„Nauczanie o Holokauście” mogli uczestniczyć w wielu wykładach i poznać
historię śydów przed, w czasie, jak i po wojnie w Europie. Podczas seminarium
zapoznaliśmy się z ksiąŜką Naomi Morgenstern „Córka, której zawsze
pragnęliśmy”. PoniŜej przedstawiam Państwu konspekty lekcyjne opracowane
przez Yad Vashem. Osoby zainteresowane mogą tę ksiąŜkę w wersji angielskiej
wypoŜyczyć w bibliotece PODN.
Wskazówki dla nauczyciela : Niniejszy zestaw planów lekcji jest uzupełnieniem
ksiąŜki „Córka, której zawsze pragnęliśmy”.
ZałoŜenia metodyczne: UwaŜamy, Ŝe nauczanie o Holokauście powinno się
zacząć w młodym wieku, poprzez stopniowe odkrywanie róŜnych aspektów tego
wydarzenia. Stąd teŜ rozpoczynając nauczanie w klasie 3. i 4. szkoły podstawowej,
opowiadamy o historii pojedynczego dziecka, które ocalało z pomocą
Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W późniejszym etapie posługujemy się
podobną historią rozszerzoną na całą rodzinę, z uwzględnieniem bardziej
złoŜonych aspektów – relacji śydów z miejscową ludnością, toŜsamości
Ŝydowskiej przed wojną etc. W gimnazjum opowiadamy historie całych
społeczności Ŝydowskich np. Warszawy, Salonik, Frankfurtu itd., natomiast
dopiero w szkole ponadgimnazjalnej pokazujemy pełny kontekst historyczny.
Na wszystkich wspomnianych etapach naleŜy zwrócić uwagę, aby ludzi, którzy
stali się ofiarami Holokaustu, nie przedstawiać wyłącznie jako ofiary, ale – przed
Holokaustem –jako osoby mające podobne pytania i zainteresowania jak my dziś,
a podczas Holokaustu – poprzez dylematy i pytania wówczas zadawane. Holokaust
nie kończy się na roku 1945.
Plany lekcji podzielone są na dwie części:
Część A – Rozpoczęcie – wspólne czytanie i dyskusja o pierwszych stronach
ksiąŜki.
Część B – Dyskusja na jedno lub dwa z wielu zagadnień pojawiających się
w ksiąŜce, np. zmagania z trudnościami Ŝycia w getcie, ratunek i Sprawiedliwi
wśród Narodów Świata, dylematy toŜsamości i powrotu do Ŝycia.
68
Nauczyciel wybiera rozdziały ksiąŜki, które przedstawi uczniom według
własnego uznania, biorąc pod uwagę zagadnienia historyczne, istotne pytania,
jakie pragnie zadać, by wprowadzić uczniów w trudne aspekty przedstawianego
problemu. Do kaŜdego tematu proponowane są pytania do dyskusji, pytania
podsumowujące oraz pytania do analizy kaŜdego rozdziału.
Część A – Kim jest Marta? Marta dziś i Marta jako dziecko (str. 5 i kolejne)
W tej części uczniowie poznają Martę – dorosłą kobietę oraz Martę – dziecko.
Na początku dowiadują się o jej wyjątkowych osiągnięciach po wojnie, a następnie
poznają bohaterkę jako rówieśniczkę. Uzupełnieniem danych biograficznych jest
początek zmian w Ŝyciu Marty związanych z wybuchem wojny.
Rozpoczęcie od tego, co było….
Rozdział zaczyna się od informacji o osiągnięciach Marty po wojnie, uwypuklając
zagadnienie nadziei, ciągłości i ludzkiej twarzy ocalonych, znaczenia odwetu
według ocalonych.
Pytania do dyskusji:
• W jaki sposób Marta się przedstawia?
• Jakie waŜne informacje o sobie chce nam przekazać?
• Dlaczego zaczyna od dnia dzisiejszego, a nie od Holokaustu?
Zadanie: Zanim przejdziesz do dyskusji na temat przedstawiania siebie przez
Martę, poproś uczniów, aby zapisali trzy rzeczy, które ich przyjaciele powinni
o nich wiedzieć. Następnie moŜna porozmawiać o tym, jak wybrali swoje cechy;
czy wybrali rzeczy, z których są dumni; co zbliŜy ich do przyjaciół; co jest waŜne
dla nich samych, a co dla kolegów itd. Dyskusja tego rodzaju pozwala zrozumieć
znaczenie wyborów Marty w przedstawianiu się. Marta jest dumna ze swoich
dokonań i z odbudowy własnego Ŝycia po Holokauście. Szczególnie podkreśla
swoje osiągnięcia osobiste i zawodowe. Bardzo często ocaleni z Holokaustu
mówią, Ŝe ich „zemstą” są stworzone po wojnie rodziny oraz dokonania
zawodowe. Taki rodzaj odwetu – pozytywny i budujący – jest waŜnym tematem
do dyskusji w klasie.
Zwróć uwagę, Ŝe Marta podkreśla swoje osiągnięcia zawodowe. Wszędzie
w ksiąŜce przewija się motyw zmagań o moŜliwość uczenia się oraz znaczenie
nauki w kaŜdych warunkach. Rozpoczęcie ksiąŜki od końca historii,
to podkreślenie znaczenia nadziei. Od początku uczeń wie, Ŝe Marta przeŜyła.
Co więcej, jest dumna ze swojego Ŝycia. KsiąŜka jest zatem wypełniona nadzieją
oraz przedstawieniem rzeczy waŜnych dla Marty, które ona sama chce nam
przekazać.
Dawno, dawno temu. Szczęśliwe wspomnienia o ojcu.
Obydwa rozdziały rozpoczyna opowieść Marty o jej Ŝyciu wśród śydów przed
Holokaustem, prezentująca róŜne toŜsamości i sposoby Ŝycia oraz utracone
69
dzieciństwo i źródło siły Marty.
• Którzy ludzie są waŜni w Ŝyciu Marty? Czego się nauczyła od kaŜdego
z nich? (bezpieczeństwo, toŜsamość, wiedza, zainteresowania,
społeczeństwo, itd.)?
• Jakie są podobieństwa między Ŝyciem Marty, a Twoim? Jakie są róŜnice?
Czy wiesz, Ŝe dorośli opisywani przez Martę (dziadkowie, rodzice) takŜe
byli dziećmi?
• Co czujesz, czytając te rozdziały? Co ci się podoba? Które obrazki
przemawiają do ciebie? (moŜesz wybrać jedno z pytań
i narysować odpowiedź).
Kluczowym sposobem wywołania empatii jest poznanie Marty jako dziecka
w wieku uczniów oraz jej Ŝycia przed wojną. Stąd w trakcie dyskusji trzeba
połoŜyć nacisk na to, aby uczniowie dostrzegli analogie z okresem ich dzieciństwa.
NaleŜy takŜe zwrócić uwagę na źródło, z którego Marta czerpie swoją siłę,
aby zredukować poczucie bezradności w opowiadaniu o niej.
A potem Ŝycie się zmieniło…
Ten rozdział wprowadza zagadnienie pierwszych zmian w Ŝyciu śydów
we wschodniej Polsce. Pomimo, Ŝe w tym okresie znajdowali się oni pod okupacją
sowiecką i niemiecką, to struktury Ŝycia znane z poprzednich rozdziałów zaczęły
się rozpadać.
Zagadnienia pedagogiczne:
Zmagania z wielkimi zmianami, będącymi
rezultatem rozpoczętej wojny. Strach oraz przemiany w rodzinie, a próba
zachowania bezpieczeństwa oraz podtrzymania jej ciągłości.
• Marta opowiada o tym, jak zaskoczyło ją przyjęcie urodzinowe.
Dlaczego? Z jakimi problemami musiała się zmagać?
Jakie zmiany w jej Ŝyciu przyniósł wybuch wojny?
• "Przyjęcie urodzinowe jest moim ostatnim radosnym
wspomnieniem"- Co dla Marty symbolizują urodziny?
• W jaki sposób ludzie waŜni dla Marty próbują ją chronić?
Zadanie: Uczniowie wybierają jedno zdanie z opisu urodzin, które najbardziej ich
poruszyło i rozmawiają na jego temat (moŜna takŜe zachęcić do próby rozwinięcia
zdania).
Część B – Propozycje lekcji tematycznych:
• śycie w getcie i zmagania z trudnościami - dzieciństwo
w cieniu chaosu.
• Ratunek i Sprawiedliwi wśród Narodów Świata.
•
•
70
Dwie toŜsamości i dwa imiona.
Powrót do Ŝycia.
W ramach proponowanych tematów sugerujemy ogólne pytania do dyskusji przy
wszystkich rozdziałach. Pytania mogą być takŜe zastosowane jako podsumowanie
do tematu bądź zachęta do analizy danego rozdziału pod kątem problemu.
Temat 1: śycie w getcie i zmagania z trudnościami (str. 11 i następne)
W tej lekcji prześledzimy waŜne zmiany w Ŝyciu Marty związane z nastaniem
niemieckiej okupacji. Szczególną uwagę poświęcimy przejściu od świata
zabranego Marcie do wysiłków Marty i jej rodziny, mających na celu jego
ocalenie.
W ten sposób wrócimy do źródeł siły w Ŝyciu Marty, najwaŜniejszych w nim
postaci oraz sposobów, jakimi Marta i jej rodzina próbowali poradzić sobie
z utratą swojego świata.
Ogólne pytania do dyskusji:
• Wybierz 4 zdania opisujące najwaŜniejsze zmiany w Ŝyciu
Marty związane z nadejściem okupacji nazistowskiej
i przeprowadzką do getta.
• Jakie postaci przewijają się wtedy w Ŝyciu Marty?
Jak próbowały one pomóc jej pokonać trudności?
• Z czego składał się świat Marty w aptece? Zwróć uwagę
na róŜnicę pomiędzy rzeczami materialnymi, jakie
posiadała, a światem duchowym stworzonym dla niej przez
matkę.
• Jaki świat stworzyła Marcie matka?
• W jaki sposób stworzyła taki świat? Dlaczego musiała
to robić?
Oto dyskusja podzielona na rozdziały: śycie się zmienia...
Zagadnienia pedagogiczne: Zmagania z wielkimi zmianami będącymi rezultatem
wojny. Strach oraz przemiany w rodzinie, a próba zachowania bezpieczeństwa oraz
podtrzymania jej ciągłości.
• "Wszędzie zapanował strach" (s. 13) - Czego się bano?
Dlaczego zapanował strach? Co zabrano Marcie? Co było
zagroŜone?
• Członkowie rodziny- Jak się zmienili? Co im zabrano?
•
•
71
Jak krewni Marty starali się zapewnić jej bezpieczeństwo, ciepło,
jedzenie itd. ?
Co udało się zapewnić Marcie, a co nie? Jak zmieniły
się priorytety Marty i jej bliskich? Dokąd poszła Dusia?
Zagadnienie pedagogiczne: ciągłość Ŝycia wbrew złym wiadomościom.
• Dlaczego Marta szukała Dusi? Czego brakowało jej
w getcie?
• Co Marta wiedziała przedtem o Niemcach? Czego
dowiedziała się teraz? Dlaczego wcześniej nie powiedziano
jej o tym? Dlaczego matka postanowiła teraz opowiedzieć
jej o morderstwie?
• Jak Marta zareagowała na opowieść matki? Jaką rolę odgrywa
w Ŝyciu Marty fotograf? Jakie uczucia pojawiają się w tym rozdziale?
W rozdziale Marta dowiaduje się o strasznym morderstwie. Dlatego naleŜy
w pierwszej kolejności podkreślić jej uczucia, a takŜe umoŜliwić to samo uczniom.
W ten sposób stwarzamy przestrzeń do rozmowy o dalszym Ŝyciu Marty.
Czy polubiła nowego przyjaciela? Co ze sobą robi? Fotograf pomaga jej wrócić
do Ŝycia gier i przyjaźni, ale on sam równieŜ zostaje jej zabrany.
Kolejny rozdział jest bardzo istotny, stąd zalecamy włączenie go w kaŜdy plan
lekcji.
Pewnego dnia poszłam z mamą do apteki…
Zagadnienie pedagogiczne: niezłomność ducha – szukanie sposobów ratunku
oraz tworzenie pełnego świata w warunkach ciągłego niedostatku.
• Co sprawiło, Ŝe Marta ocalała?
• Z czego składał się świat Marty w aptece? Zwróć uwagę
na róŜnicę pomiędzy rzeczami materialnymi, a światem
duchowym stworzonym przez matkę.
• Jaki rodzaj świata stworzyła dla Marty jej matka?
• Jak to zrobiła? Czego potrzebowała, aby stworzyć taki
świat?
W tym rozdziale poruszony jest wątek siły ludzkiego ducha. Kreatywność,
nadzieja, bogactwo umysłowe oraz upór matki pomogły stworzyć dla córki świat
duchowy zupełnie inny od tego, w którym przebywała. Rozdział ten jest bardzo
72
waŜny dla zrozumienia związku pomiędzy warunkami materialnymi, a stanem
ducha.
Temat 2: Ratunek i Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata
Kolejne rozdziały dotyczą Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Przedstawiają zagroŜenia związane z ukrywaniem śydów podczas Holokaustu oraz
szczegóły, na jakie musiały zwracać uwagę osoby ratujące śydów. WaŜne jest
w tym miejscu zwrócenie uwagi na rolę poświęcenia. WyraŜa się ono w rzeczach,
które ratujący zapewnili dziewczynce pomimo naraŜania się na wielkie
niebezpieczeństwo. Jednak, aby historia Holokaustu była pełna, nie moŜemy
skupiać się wyłącznie na tych rozdziałach, lecz takŜe na częściach prezentujących
trudności codziennego Ŝycia w getcie i na dylematach dotyczących toŜsamości.
• Jakie niebezpieczeństwa czekały tych, którzy próbowali
ratować śydów z Holokaustu?
• Na jakie szczegóły musiano zwracać uwagę, aby nie być
podejrzanym o ratowanie?
• Jakie cechy charakteru mieli ludzie ratujący śydów
z Holokaustu? W jaki sposób je rozwinąć u siebie?
• Co napisałbyś/napisałabyś dziś do osoby, która ratowała
śydów lub jego/jej rodziny?
•
Oto dyskusja do róŜnych rozdziałów:
Lidka
Sprawiedliwi wśród Narodów Świata – zagroŜenia dla nich oraz ich zaradność;
dobro w człowieku, który naraŜa siebie dla drugiego.
• W jaki sposób matka Marty próbowała zmienić jej wygląd,
aby pasował do nowej toŜsamości?
• Czego bała się Marta, a co ją uspokajało?
• Co robiła Lidka, aby ukryć toŜsamość Marty?
• “Jaka ona jest wspaniała – przecieŜ zgodziła się przyjechać
z Warszawy i zabrać mnie ze sobą” (s. 35) – Czy odległość
była jedynym wyzwaniem w podróŜy Lidki?
Kogo zastanę po przyjeździe?
Zagadnienia pedagogiczne: Ratunek wbrew zagroŜeniu, wyobcowaniu
i podejrzliwości – bariery psychologiczne, jakie naleŜało pokonać, aby ratować
ludzi.
73
• Zapisz imiona postaci w tym rozdziale.
• Co robi kaŜda z nich?
• Które słowa i czyny słuŜą pomagają ukrywaniu się, a które są szczere?
• Dlaczego tak się zachowywano?
Rodzina Szulców wraz z Martą rozpoczynają Ŝycie w kamuflaŜu i strachu.
Ich kaŜdy dzień zaleŜy od umiejętności udawania kogoś innego. Największą
trudnością dla rodziny było długotrwałe ukrywanie toŜsamości Marty.
PowyŜsze pytania wskazują na trudności, jakie stawały przed Sprawiedliwymi
wśród Narodów Świata.
• Co działo się z tymi młodymi chłopcami, którzy musieli grać kochających
krewnych dla całkowicie obcej im dziewczynki, która tak naprawdę
naraŜała ich na śmierć?
• Co czuje dziewczynka, która dołącza do nowej rodziny, kiedy musi być
bezwzględnie uprzejma bez względu na okoliczności?
• Skąd wie, co jest robione na pokaz, a co nie?
• O czym myśli?
Pytania tego typu podkreślają emocjonalne i psychiczne skomplikowanie
historii ratunku Marty.
Jak się bawić na podwórku?
Zagadnienia pedagogiczne: Utracone dzieciństwo i jego odbudowa;
niebezpieczeństwa ukrywania się i zaradność; róŜne strony ratunku i uprzejmości
ratujących.
Pytania do dyskusji.
• Czy Marta jest zwykłym dzieckiem? Jak to moŜliwe, Ŝe nie wie
jak się bawić?
• Jak Marta radziła sobie na podwórku?
• Dlaczego bracia uczyli Martę zabaw w środku nocy?
• W jakich obszarach państwo Szulcowie i pani Czaplińska
pomagali Marcie?
• Co groziło ratującym według tego rozdziału?
Kiedy przyjrzymy się zachowaniu braci, moŜna zauwaŜyć problemy Ŝycia
codziennego ratujących. Z jednej strony lubili pomagać Marcie w zdobyciu
akceptacji pozostałych dzieci, a z drugiej strony nie interesowało ich, Ŝe Marta
będzie odmieńcem, który nie potrafi się bawić, co z kolei zrodzi podejrzenia.
Dlatego ratujący musieli myśleć o wszelkich najmniejszych detalach zanim podjęli
się ocalenia Marty.
74
Temat trzeci: Dwie toŜsamości i dwa imiona - Marta i Krysia (s. 30)
Zagadnienia pedagogiczne: Aby ocaleć z Holokaustu, Marta musiała zmienić
toŜsamość i stać się aryjskim dzieckiem. Chodziło nie tylko o zmianę nazwiska,
ale takŜe zachowania, ubioru oraz przemianę wewnętrzną. Jak długo mała
dziewczynka moŜe udawać kogoś innego? Do jakiego stopnia zachowania
wpływają na myśli, nawet gdy są kierowane jedynie brakiem wyboru?
W opowiadaniach odnajdujemy silne dylematy toŜsamości. Omawiane strony
przedstawiają historię dziecka przeŜywającego rozłam. Dyskusja na ten temat rodzi
pytanie o toŜsamość kaŜdego z nas.
Zadanie: Otwórz dyskusję, która skieruje uwagę uczniów na elementy wpływające
na toŜsamość: matka, ojciec, przyjaciele, rodzina, szkoła, media, ubiór, jedzenie,
okolica, miasto, wyznanie, zasady itd.
Pytania ogólne do dyskusji:
• Jakie zmiany musiała przejść Marta, aby stać się chrześcijanką
Krysią i ocalić swoje Ŝycie? Czy są to tylko zmiany zewnętrzne?
• Jak według ciebie czuła się Marta w domu Szulców? Czy była
mile widziana? Czy czuła się u siebie?
Jakie uczucia próbowali dać Marcie Szulcowie? Jak to robili?
• Ukrywając się u Szulców czasem była Martą, a czasem Krysią.
Wybierz trzy zdania, które pokazują oba uczucia.
• Jak myślisz, dlaczego juŜ po wojnie dziewczynka wciąŜ nazywa
sama siebie Krysią? Dlaczego dziewczynka wybiera imię Marta
po przybyciu do Izraela? Co dziś czuje Marta do Krysi?
• Czego symbolem jest zmiana imienia? Które elementy tworzyły
toŜsamość Marty, a które Krysi?
Oto pytania ułoŜone według rozdziałów:
Musimy się rozdzielić…
Zagadnienie pedagogiczne: Trudne decyzje w świecie niemoŜliwych wyborów.
• Jak Marta reaguje na wieść o rozstaniu?
• Czego się boi?
• Jak odpowiada jej matka?
WaŜne jest, aby podkreślić wobec uczniów, Ŝe córka ocalała dzięki
rozdzieleniu od matki. Ten rozdział jest pełny emocji i opowiada o trudnym
zagadnieniu rozstania. Celem dyskusji jest nazwanie emocji, jakie towarzyszą
uczniom podczas poznawania losów Marty.
75
Krysia
Nowa toŜsamość dla ocalenia – znaczenie toŜsamości i jej zmiany.
• Jaka jest nowa toŜsamość Krysi? Dlaczego wybrano jej historię?
• Jakie specjalne polecenia dała córce matka? W jaki sposób
polecenia są sprzeczne ze słowami: „Oni są bardzo mili i teŜ
chcą ocalić twoje Ŝycie?” Jakie podwójne przesłanie dostała
Marta?
• Z czym Ŝegna się Marta przyjmując nową toŜsamość Krysi?
• Co zabiera ze sobą?
Historia, którą Marta przyjęła jako swoją, miała zapewnić uniknięcie podejrzeń
związanych z dołączeniem nowego dziecka do rodziny Szulców. Aby brzmiała
realistycznie, dziewczynka musiała zapamiętać wiele drobnych szczegółów.
Gdy matka rozstawała się z córką, dała jej rady, które w kontekście wielkiego
zagroŜenia Ŝycia uzyskiwały nowe znaczenie. Nakaz, aby Marta była zawsze
radosna, ma ocalić jej Ŝycie.
W poleceniach widać takŜe obawy matki. Próbuje poradzić córce jak być kochaną,
aby ratujący ją pokochali i ocalili. Jednocześnie matka stara się uspokoić córkę,
mówiąc, Ŝe tak czy owak: „[…]rodzina Szulców chce ocalić jej Ŝycie”.
W tym rozdziale Marta zostawia wszystko, co jest jej bliskie – sposób Ŝycia,
miasto, rodzinę i świat, który działa według podstawowych zasad. Pomimo tego,
nie traci swojej siły, którą dała jej rodzina.
Jak zachowywać się w Warszawie?
• Co oznacza stanie się Krysią?
• Czy Marta rzeczywiście stała się Krysią?
• W których momentach była wciąŜ Martą? „W nocy nie płakałam”. Mama
Marty „pozwoliła” jej płakać w nocy.
• Jak myślisz, dlaczego dziewczynka nie płakała? Co mógłby oznaczać
płacz?
• Jak czuła się w Warszawie Marta?
Z jednej strony Marta nie ma wyboru, poniewaŜ „niebezpieczeństwo
bycia odkrytą jest bardzo duŜe”. Z drugiej w Warszawie „wszystko było nowe
i wspaniałe”. Pani Czaplińska dbała o dziewczynkę i podarowała jej medalik.
Zatem pozostanie przy toŜsamości Ŝydowskiej jest niebezpieczne, ale zarazem
miasto i sama pani Czaplińska budzą pozytywne skojarzenia. Dziewczynka sama
76
przyznaje, Ŝe modli się „aby kolejny dzień był przynajmniej tak dobry, jak ten
miniony.” W Warszawie jest miło, jednak Marta wciąŜ czeka na list od mamy.
NaleŜy podkreślić, Ŝe historia dziewczynki Ŝyjącej pod fałszywym nazwiskiem nie
jest reprezentatywna dla większości Ŝydowskich dzieci. Nie wszystkim z tych,
które ocalały w ukryciu, ratujący okazywali miłość. Często tkwienie w ukryciu
oraz towarzyszące mu trudności wywoływały wrogość wobec dzieci. śydowskie
dzieci ukrywane w wioskach, klasztorach i wśród rodzin były obce i spotykały się
z surowym traktowaniem.
Jak się bawić na podwórku?
• Czy Marta jest zwykłą dziewczynką?
• Dlaczego nie zna zabaw?
• Jak Marta radzi sobie na podwórku?
• Dlaczego bracia uczą Martę zabaw po zmroku?
Marta dołącza do grupki dzieci, które Ŝyją w sposób bardziej odpowiedni niŜ dotąd
ona sama. Stąd potrzebuje pomocy braci, aby „wtopić” się w normalne Ŝycie. Być
moŜe chłopcy pomagają jej, aby mogła zostać zaakceptowana w małej
społeczności.
W ten sposób widzimy, jak bardzo waŜne były wszystkie drobne detale, o których
musieli pamiętać ratujący, podejmując się pomocy śydom podczas Holokaustu,
a takŜe ogrom ryzyka i przeszkód, które pojawiały się znienacka.
Krysia zostaje uczennicą.
• Która część rozdziału mówi o Krysi, a która o Marcie?
• Gdzie spotykają się Krysia i Marta?
Krysia jest dobrą uczennicą, poniewaŜ Marta była wcześniej uczona przez mamę.
Dziewczynka zaprzyjaźnia się z Hanką i cieszy się, kiedy nowa przyjaciółka
zaprasza ją do domu, poniewaŜ przypomina on jej mieszkanie dziadków. Krysia
chce zrobić dobre wraŜenie i zaczyna jeść jak Marta. Jest to błąd, który moŜe ją
narazić na niebezpieczeństwo. Dziewczynka jest przeraŜona. Krysia pragnie,
aby mama Marty wiedziała jak dobrą jest dziewczynką. Marta czeka na mamę
i płacze w nocy. Po raz pierwszy jest to płacz spowodowany pogubieniem się
we własnej toŜsamości. Krysia mówi, Ŝe Anna i Józef Szulcowie są jej rodzicami.
Przeklina śydów i w ten sposób próbuje wymazać z pamięci Martę. Pani
Czaplińska zmusza Krysię do pamiętania, Ŝe jest Martą. W ten sposób przywraca
dziewczynce jej toŜsamość.
77
• W którym momencie Marta zachowuje się jak zwykła dziewczynka,
a kiedy jest zmuszona być dorosłą?
• Na czym polega wielki błąd Marty? Dlaczego tak postąpiła?
• W jaki sposób Marta próbuje naprawić swój błąd?
• Dlaczego Marta płacze w tym czasie?
• Jak moŜna wytłumaczyć zachowanie Marty w trakcie czesania
przez panią Czaplińską? Co próbuje osiągnąć dziewczynka?
• Jak moŜna wytłumaczyć reakcję pani Czaplińskiej? Czy nie byłoby
bezpieczniej, gdyby Marta zapomniała o swojej przeszłości?
Wojna się skończyła/ Powrót do Warszawy
• Jakie trudności napotyka Marta pod koniec wojny? Jak sobie
z nimi radzi?
• Gdzie Marta zadecydowała się mieszkać po wojnie oraz
dlaczego dokonała takiego wyboru?
Nawet po zakończeniu wojny Marta nie wraca do swojej przedwojennej biografii.
Marta przejmuje inicjatywę i pokonuje codzienne trudności samodzielnie oraz
z pomocą pani Czaplińskiej. Postanawia nie wracać do swojej dawnej toŜsamości
i pozostaje przy tej, która ocaliła jej Ŝycie podczas wojny.
Marta czy Krysia - od wtedy do dziś.
• Co jest dziwnego w odpowiedziach Marty do opiekunki w sierocińcu?
• Jak myślisz dlaczego Marta określa opiekunkę z domu dziecka słowami
“dobra pani”?
• W którym momencie Marta decyduje mówić o sobie “Marta”? Dlaczego
właśnie wtedy?
• Co lubi Marta? Dlaczego jest to dla niej waŜne?
Marta staje przed koniecznością określenia kim jest. Kiedy przyjeŜdŜa
do sierocińca, przestaje przebywać z osobami, które dotąd znała. Postanawia
zaufać silnej i wspierającej osobie – opiekunce w domu dziecka. Na końcu historii
poznajemy niezaleŜne dziecko, zdolne do wyraŜania opinii i realizowania swoich
zamierzeń. Dziewczynka ma w sobie ciekawość, dzięki której moŜe się pomyślnie
rozwijać. Uczy się, zakłada rodzinę, pracuje i robi karierę. Widzimy jak jej rodzina
– matka, ojciec, dziadkowie oraz ludzie, którzy ją uratowali, a zwłaszcza pani
Czaplińska, dają jej siłę do dalszych kroków. Mimo to pod koniec wciąŜ
towarzyszy jej smutek. Nie chce świętować urodzin, tak jak robiła to z mamą,
78
za którą wciąŜ tęskni. Znajduje inny sposób na obchodzenie urodzin,
nie zapominając o tym, co utraciła.
Iwona Grajner
doradca metodyczny z języka angielskiego
Instytut Yad Vashem
79
Monika Witosz
Wyniki Konkursu Ortograficznego dla MłodzieŜy
Szkół Ponadgimnazjalnych Powiatu Wodzisławskiego.
W dniu 21 grudnia 2011roku odbyła się XII edycja Konkursu
Ortograficznego dla MłodzieŜy Szkół Ponadgimanzjalnych Powiatu
Wodzisławskiego. W tym roku czternastu ochotników zmagało się z zasadami
poprawnej pisowni. W czasie trwania konkursu, spotkali się oni z barbarzyńską
druŜyną, która „skradała się poprzez ostnice włosowate i brnęła przez Ŝółtordzawe
trzęślice trzcinowate upstrzone róŜowymi śniegulkami, łąkowym chabrem i białą
nostrzycą (…), a jej pochód zdradzał od czasu do czasu przeraŜony krzyk trznadla
Ŝółtobrzuchego i wzlatująca w niebo dzierzba migdałowa.” Tekst przeczytany
został przez panią Lidię Nowak, a jury konkursowe w składzie: Marek Krupa, Ewa
Faroń, Lucyna Jendrysik, Weronika Paszkiewicz, Lidia Nowak, Stanisława
Wieczorek było pod wraŜeniem świadomości językowej uczestników
ortograficznej potyczki.
Mistrzami poprawnej pisowni w kategorii szkół ponadgimnazjalnych
Powiatu Wodzisławskiego XII edycji Konkursu Ortograficznego w bieŜącym roku
szkolnym zostali: Kamil Krakowiecki z II Liceum Ogólnokształcącego
z Oddziałami Dwujęzycznymi Integracyjnymi im. ks.prof. Józefa Tischnera;
Paweł Mijal z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Rydułtowach
im. Noblistów Polskich, Patryk Szulik z II Liceum Ogólnokształcącego
z Oddziałami Dwujęzycznymi Integracyjnymi im. ks.prof. Józefa Tischnera.
Zwycięzcy i uczestnicy zmagań z pisownią polską otrzymali nagrody ufundowane
przez pana Posła Ryszarda Zawadzkiego i Powiatowy Ośrodek Doskonalenia
Nauczycieli.
Wszystkim uczestnikom konkursu gratulujemy!
Monika Witosz
doradca metodyczny z języka polskiego
NOTATKI
80

Biuletyn Metodyczny styczeń 2012

Transkrypt

Podobne dokumenty