2. Wyrok i jego uzasadnienie

Sygn. akt I C 859/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 06 czerwca 2012 r.
Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny
w składzie następującym :
Przewodniczący
SSO Marcin Śmigiel
Protokolant
Ewa Krajewska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 maja 2012 r. we Wrocławiu
sprawy z powództwa Krzysztofa Sowy, Grzegorza Wilhelmi, Jerzego Goszcz
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko – Własnościowej „Szóstka”
we Wrocławiu
przy udziale interwenienta ubocznego Aleksandry Mitońskiej
o ustalenie nieistnienia ewentualnie nieważności uchwał
I.
oddala powództwa;
II.
zasądza od każdego z powodów na rzecz strony pozwanej kwoty po
185,60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;
zasądza od każdego z powodów na rzecz interwenienta ubocznego
III.
Aleksandry Mitońskiej kwoty po 40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Zarządzenie:
1.
odnotować;
2.
kal. 21 dni.
1
Sygn. akt I C 859/11
UZASADNIENIE
Powodowie Krzysztof Sowa, Grzegorz Wilhelmi i Jerzy Goszcz pozwem z dnia 19
lipca 2011r. skierowanym przeciwko stronie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowo –
Lokatorsko – Własnościowej „Szóstka” we Wrocławiu domagali się ustalenia nieistnienia
uchwał numer 11, 12 i 13 Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej spółdzielni podjętych
w okresie od 08 do 16 czerwca 2011r. w przedmiocie odwołania powodów z funkcji
członków rady nadzorczej spółdzielni, ewentualnie o stwierdzenie nieważności w/w uchwał, a
nadto zasądzania od strony pozwanej na rzecz powodów kosztów procesu wedle norm
przepisanych.
W uzasadnieniu podnieśli, że w dniach 08 – 16 czerwca 2011r. odbyło się Walne
Zgromadzenie Członków pozwanej spółdzielni, w trakcie głosowania wydano 208 kart do
głosowania – za odwołaniem powoda ad. 1 głosowało 126, przeciw 63, za odwołaniem
powoda ad. 2 głosowało 133, przeciw 57, a za odwołaniem powoda ad. 3 głosowało 138, a
przeciw 54. Kolegium Walnego Zgromadzenia Członków spółdzielni w protokole z dnia 22
czerwca 2011r. stwierdziło, że uchwały zostały podjęte, albowiem uzyskano wymaganą,
kwalifikowaną większość 2/3 głosów zgodnie z zapisem § 124 statutu, który stanowi, że
odwołanie członka rady nadzorczej może nastąpić przed upływem kadencji w głosowaniu
tajnym większością 2/3 głosów o ile w porządku obrad każdej części walnego zgromadzenia
podanym członkom do wiadomości w trybie § 112 był przewidziany punkt o odwołaniu
członków rady nadzorczej. Wskazali, że skoro podczas głosowania wydano 208 kart to
oznacza to, że ta liczba winna być brana pod uwagę przy obliczaniu osób uprawnionych do
głosowania na zgromadzeniu. Kwalifikowaną większość 2/3 głosów spośród obecnych i
uprawnionych do głosowania (208 osób) stanowiło 139 głosów – tymczasem jak wynika z
dokumentów dopłaconych do pozwu żaden z powodów takiej ilości głosów nie uzyskał.
Oznacza to, że uchwały nie mogły zostać podjęte i w tym znaczeniu nie istnieją. Z ostrożności
procesowej powodowie wnieśli o ustalenie nieważności uchwał wskazując, że wymóg
kwalifikowanej większości głosów wynika nie tylko ze statutu, ale również z przepisów
prawa spółdzielczego – nie budzi przy tym wątpliwości, że statut jest umową szczególnego
rodzaju, a zatem jego postanowienia stanowią umownie wprowadzone normy obowiązujące
spółdzielców i spółdzielnię. Naruszenie norm statutowych powoduje, że podejmowane
czynności nie będą prawnie skuteczne i skutkują nieważnością takiej uchwały. Nadto
podnieśli, że głosowanie było niedopuszczalne z uwagi na naruszenie § 124 statutu zgodnie z
2
którym odwołanie z funkcji członka rady nadzorczej może nastąpić w głosowaniu tajnym
większością 2/3 głosów osób biorących udział we wszystkich częściach walnego
zgromadzenia o ile w porządku obrad każdej części walnego zgromadzenia podanym do
wiadomości członkom spółdzielni w trybie § 112 był przewidziany punkt dotyczący
odwołania członków rady nadzorczej. Nadto w § 112 wskazano, że o miejscu i czasie
porządku obrad należy zawiadomić spółdzielców na 21 dni przed terminem posiedzenia jego
pierwszej części. Strona pozwana tymczasem wystosowała informacje do siedziby spółdzielni
na 16 dni przed terminem walnego zgromadzenia. Przepisy stanowiące o odwołaniu członków
rady nadzorczej, a to § 124 i 112 statutu są przepisami szczególnymi i winny mieć
pierwszeństwo przed przepisem ogólnym § 113 ust. 2 (taki bowiem zapis statutu spółdzielnia
zastosowała). Ten ostatni zapis umożliwia na żądanie co najmniej 10 członków spółdzielni
wprowadzenie do porządku obrad poszczególnych spraw pod warunkiem wystąpienia z tym
żądaniem co najmniej na 15 przed terminem pierwej części walnego zgromadzenia. Wbrew
temu zarząd spółdzielni pozwolił na przeprowadzenie bezprawnego głosowania. Skracając ten
termin pozbawił części swoich członków należytego zapoznania się z porządkiem obrad, co
niewątpliwie wpłynęło na wynik głosowania. Dodali, że przed walnym zgromadzeniem
wrzucano do skrzynek pocztowych członków spółdzielni anonimowe listy oraz wysyłano emaile szkalujące dobre imię powodów i wpływając tym samym w bezprawny sposób na
poglądy członków spółdzielni skłaniając ich tym samym do głosowania za odwołaniem
powodów.
W odpowiedzi na pozew z dnia 17 września 2011r. strona pozwana wniosła o
oddalenie powództwa w stosunku do wszystkich powodów oraz zasądzenie od powodów na
rzecz strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, wedle
norm przepisanych.
W uzasadnieniu przyznała, że w dniach 08 – 16 czerwca 2011r. odbyło się walne
zgromadzenie członków spółdzielni na którym odwołano powodów z funkcji członków rady
nadzorczej.
Wbrew
twierdzeniom
powodów
uchwały zostały podjęte
zgodnie
z
obowiązującymi przepisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i statutem spółdzielni.
Przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dotyczą wszystkich walnych zgromadzeń i
są lex specialis w stosunku do zapisów ustawy prawo spółdzielcze. Walne zgromadzenie jest
ważne bez względu na ilość obecnych na nim członków, uchwałę uważa się za podjętą jeżeli
została poddana pod głosowanie wszystkich części walnego zgromadzenia, a za uchwałą
opowiedziała się wymagana w ustawie lub statucie większość ogólnej liczby członków
uczestniczących w walnym zgromadzeniu. Dalej podniosła, że przepisy ustawy o
3
spółdzielniach mieszkaniowych i postanowienia statutu wskazują, że dla przyjęcia, iż uchwała
została podjęta znaczenie mają tylko głosy oddane za i przeciw uchwale bez uwzględnienia
głosów tych członków, którzy zrezygnują z głosowania. Potwierdził to Sąd Apelacyjny we
Wrocławiu w wyroku z dnia 04 grudnia 2009r. sygn. akt I ACa 1052/09 w którym wskazał, że
przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych uzależniają skuteczność uchwały podjętej
przez walne gromadzenie glosujące częściami od poddania jej pod głosowanie na wszystkich
częściach walnego zgromadzenia oraz od uzyskania wymaganej w ustawie lub statucie
większości ogólne liczby członków uczestniczących w walnym zgromadzeniu. Sąd zważył, że
dla oceny czy uchwała została podjęta znaczenie mają tylko głosy oddane za i przeciw
uchwale, bez uwzględniania głosów tych członków, którzy zrezygnowali z możliwości
głosowania. W przedmiotowej sprawie w przypadku głosowania nad odwołaniem powoda ad.
1 18 osób wstrzymało się od głosu, powoda ad. 2 19 osób, a powoda ad. 3 16 osób.
Uczestniczenie w walnym zgromadzeniu oznacza realizację przysługujących uprawnień i
wypowiedzenie się za lub przeciw uchwale, nadto w art. 45 § 5 ustawy Prawo spółdzielcze
wskazano, że członek rady nadzorczej może być odwołany większością 2/3 głosów przez
organ, który go wybrał. Statut powiela te postanowienia wskazując, że członek rady
nadzorczej może być odwołany większością 2.3 głosów w głosowaniu tajnym. W ocenie
strony pozwanej prowadzi to do wniosku, że zaskarżone uchwały istnieją w obrocie
prawnym. W zakresie zgłoszonego żądania ustalenia nieważności uchwał strona pozwana
podała, że przedmiotowe uchwały nie zapadły z naruszeniem przepisów art. 45 § 5 ustawy
Prawo spółdzielcze, a nadto powodowie nie wykazali podstaw opisanych w art. 189 k.p.c., nie
doszło również do naruszenia przepisów statutu, a to § 124 w zw. z § 112. Wskazała, że zapis
§ 113 statutu odpowiada bezwzględnie obowiązującym normom ustawy o spółdzielniach
mieszkaniowych, a to art. 83 ust. 10, 11, 12 i 13. Przepisy te stanowią o tym, że członkowie
spółdzielni mają prawo zgłaszania projektów uchwał i żądań w terminie do 15 dni przed
terminem walnego zgromadzenia, projekt taki musi być poparty przez co najmniej 10
członków. Zgłoszone żądanie spełniało warunki ustawowe i statutowe. Zarząd był
zobowiązany, w tym przypadku, do przygotowania pod względem formalnym porządku obrad
i przedłożenia pod głosowanie na walnym zgromadzeniu projektów uchwał i poprawek
zgłoszonych przez członków spółdzielni, projekt zgłoszony przez członków został
umieszczony przez zarząd w porządku obrad, a uzupełniony porządek został wywieszony
stosownie do § 113 ust. 5 statutu. Zgodnie z § 124 statutu odwołanie członka rady nadzorczej
przed upływem kadencji może nastąpić w głosowaniu tajnym większością 2.3 głosów osób
biorących udział we wszystkich częściach walnego zgromadzenia o ile w porządku obrad był
4
punkt dotyczący odwołania członków. O czasie, miejscu i porządku obrad każdej części
walnego zgromadzenia zawiadamiani są pisemne na 21 dni przed terminem zgromadzenia.
Zarząd spółdzielni umieszczając zapisy o odwołaniu członków rady nadzorczej postąpił
zgodnie z zapisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i statucie. Przepisy § 124 i § 112
należy rozumieć funkcjonalnie w kontekście całości uregulowań, przeciwne rozumienie
byłoby sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami. § 113 ust. 2 statutu nie jest
przepisem ogólnym w stosunku do § 112. Z tych wszystkich względów, zdaniem strony
pozwanej, żądanie zgłoszone przez powodów winno ulec oddaleniu.
W piśmie procesowym z dnia 27 lutego 2012r. powodowie Krzysztofa Sowa i Jerzy
Goszcz podtrzymali dotychczas zgłoszone żądania, a nadto wnieśli o uchylenie zaskarżonych
uchwał numer 12 i 13 Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej spółdzielni, ewentualnie o
stwierdzenie nieważności tych uchwał oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powodów
kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu wskazali, że zgodnie z linią orzeczniczą sąd ma obowiązek
zweryfikowania każdej zaskarżonej uchwały ze względu na jej zgodność z przepisami prawa i
postanowieniami statutu. Powodowie wskazywali, że walne zgromadzenie może podejmować
uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad podanym do wiadomości członków
spółdzielni w terminach i w sposób określony w statucie. Dla zbadania dopuszczalności
uchwał znaczenie ma § 124 statutu mianowicie, że odwołanie członka rady nadzorczej może
nastąpić o ile punkt dotyczący odwołania znajdował się w porządku obrad podanym w trybie
§ 112 czyli członkowie musieli dostać zawiadomienie z takim porządkiem obrad co najmniej
na 21 przed terminem walnego zgromadzenia. W zawiadomieniu o walnym zgromadzeniu nie
znajdował się punkt dotyczący odwołania członków redy nadzorczej i próby jego
wprowadzenia nastąpiły już po zakreślonym 21dniowym terminie. Konsekwencją
niedochowania wymagań statutowych przy podejmowaniu uchwały będzie nieważność
uchwały stąd żądanie pozwu jest w pełni zasadne.
Na rozprawie w dniu 27 lutego 2012r. Aleksandra Mitońska, członek Spółdzielni
Mieszkaniowej Lokatorsko – Własnościowej „Szóstka” we Wrocławiu, zgłosiła interwencję
uboczną po stronie pozwanej wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów na
rzecz interwenienta ubocznego kosztów postępowania wedle norm przepisanych.
Powód Grzegorz Wilhelmi w piśmie złożonym na rozprawie w dniu 25 maja 2012r.
złożył opozycję przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego Aleksandry Mitońskiej
wskazując, że osoba ta może być zainteresowaną rozstrzygnięciem w postępowaniu
prowadzonym przez prokuratora bowiem wskazana została w kręgu osób, które być może
5
działały przy tworzeniu bądź kolportowaniu oczerniających powoda pism do członków
pozwanej wspólnoty.
Powodowie Krzysztof Sowa i Jerzy Goszcz w piśmie z tej samej daty również wnieśli
opozycję przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego. W uzasadnieniu wskazali, że
Aleksandra Mitońska nie wykazała interesu prawnego uzasadniającego przystąpienie do
sprawy, rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy nie ma znaczenia dla funkcjonowania
pozwanej spółdzielni bowiem niezależnie od wyniku postępowania statut spółdzielni
przewiduje dziania zarządu i rady nadzorczej, a prowadzenie spraw spółdzielni należy do
zarządu, a nie rady nadzorczej. Dodali, że w ich ocenie interwenient nie kieruje się interesem
spółdzielni, lecz wyłącznie własnym bowiem toczy ze stroną pozwaną również inne spory i
jest najprawdopodobniej zainteresowany w dostępie do dokumentów zgromadzonych w
aktach sprawy. Ponadto podnieśli, że przystąpienie w charakterze interwenienta może mieć
charakter emocjonalny bowiem powodowie jako członkowie rady nadzorczej podjęli w
przeszłości uchwałę o odwołaniu Aleksandry Mitońskiej z funkcji członka zarządu. W
konkluzji wskazali, że wniosek interwenienta nie ma wpływu na prawa i nie ma znaczenia dla
interesów członków spółdzielni.
Postanowieniem z dnia 25 maja 2012r. Sąd oddalił opozycję powodów przeciwko
wstąpieniu interwenienta ubocznego Aleksandry Mitońskiej.
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko – Własnościowa „Szóstka” we Wrocławiu
liczy około 2500 członków. Większość członków spółdzielni zamieszkuje w zasobach
spółdzielni, około 300 członków zamieszkuje poza jej zasobami. Rokrocznie w pozwanej
spółdzielni, w czerwcu, odbywa się walne zgromadzenie członków. W 2011r. walne
zgromadzenie zaplanowano na 08 – 16 czerwca 2011r. Praktyka w pozwanej spółdzielni, w
zakresie zawiadamiania członków o terminie, czasie i porządku obrad wygląda każdorazowo
w ten sposób, że wszyscy członkowie spółdzielni zawiadomieni są o terminie i porządku
obrad walnego zgromadzenia poprzez umieszczenie informacji w skrzynce pocztowej. W
przypadku członków zamieszkujących poza zasobami spółdzielni władze spółdzielni
informują ich o terminie i porządku obrad walnego zgromadzenia za pomocą listów
poleconych za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. W taki sposób władze spółdzielni
informowały swoich członków również o walnym zgromadzeniu zaplanowanym na 08 – 16
czerwca 2011r.
6
Dowód: zeznania św. Alfreda Jabłońskiego e-protokół z dnia 25 maja 2012r. od 00:24:30 do
00:35:25 k. 153, przesłuchanie powoda Grzegorza Wilhelmi e-protokół z
dnia
25
maja
2012r. od 00:35:25 do 00:52:23 k. 153, przesłuchanie powoda Krzysztofa Sowy e-protokół z
dnia 25 maja 2012r. od 00:52:23 do 01:09:33 k. 153, przesłuchanie powoda Jerzego Goszcza
e-protokół z dnia 25 maja 2012r. od 01:09:33 do 01:16:40 k. 153, przesłuchanie w
charakterze strony pozwanej Marka Stalskiego e-protokół z dnia 25 maja 2012r. od 01:16:40
do 01:41:33 k. 153, przesłuchanie interwenienta ubocznego Aleksandry Mitońskiej e-protokół
z dnia 25 maja 2012r. od 01:41:33 do 02:04:24 k. 153
Jeszcze przed terminem walnego zgromadzenia zaplanowanego na 08 – 16 czerwca
2011r. pismem z dnia 18 maja 2011r. członkowie Spółdzielni Mieszkaniowe Lokatorsko –
Własnościowej „Szóstka” we Wrocławiu wnieśli o włączenie do porządku obrad walnego
zgromadzenia zaplanowanego na 08, 09, 14, 15 i 16 czerwca 2011r. punktu dotyczącego
między innymi odwołania wszystkich członków rady nadzorczej. Pismo podpisało 39
członków spółdzielni. Pismo zostało złomne na ręce władz spółdzielni w dniu 23 maja 2011r.
Władze spółdzielni postanowiły wprowadzić do porządku obrad walnego zgromadzenia
zaplanowanego na dzień 08 – 16 czerwca 2011r. punktów zgłoszonych w piśmie datowanym
na 18 maja 2011r., w tym punktu dotyczącego odwołania członków rady nadzorczej.
Informacja o zmianie porządku obrad została wywieszona na poszczególnych klatkach
schodowych budynków wchodzących w skład zasobów spółdzielni, a nadto w siedzibie władz
spółdzielni. W przypadku członków zamieszkujących poza zasobami spółdzielni członkowie
ci zostali poinformowani listownie.
Dowód: pismo członków spółdzielni z dnia 18 maja 2011r. wraz z listą podpisów k. 35 – 38,
przesłuchanie powoda Grzegorza Wilhelmi e-protokół z dnia 25 maja 2012r. od 00:35:25 do
00:52:23 k. 153, przesłuchanie powoda Krzysztofa Sowy e-protokół z dnia 25 maja 2012r. od
00:52:23 do 01:09:33 k. 153, przesłuchanie powoda Jerzego Goszcza e-protokół z dnia 25
maja 2012r. od 01:09:33 do 01:16:40 k. 153, przesłuchanie w charakterze strony pozwanej
Marka Stalskiego e-protokół z dnia 25 maja 2012r. od 01:16:40 do 01:41:33 k. 153,
przesłuchanie interwenienta ubocznego Aleksandry Mitońskiej e-protokół z dnia 25 maja
2012r. od 01:41:33 do 02:04:24 k. 153
W dniach 08 – 16 czerwca 2011r. odbyło się Walne Zgromadzenie Członków
pozwanej spółdzielni, obradowało ono w dniach 08, 09, 14, 15 i 16 czerwca 2011r. W trakcie
7
walnego zgromadzenia podjęto między innymi uchwałę numer 11 w przedmiocie odwołania
Grzegorza Wilhelmi z funkcji członka rady nadzorczej – za przyjęciem uchwały głosowało
133 członków, przeciwko 57 członków, uchwałę numer 12 w przedmiocie odwołania
Krzysztofa Sowy z funkcji członka rady nadzorczej – za uchwałą głosowało 126 członków,
przeciwko 63 członków oraz uchwałę numer 13 w przedmiocie odwołania Jerzego Goszcza z
funkcji członka rady nadzorczej – za uchwałą głosowało 138 członków, przeciwko 54
członków.
Dowód: protokół zbiorczy z dnia 22 czerwca 2011r. wraz z załącznikami k. 28 – 31, uchwała
numer 11 k. 32, uchwał numer 12 k 33, uchwała numer 13 k. 34
Jeszcze przed terminem walnego zgromadzenia grupa reprezentacyjny budynku K
sporządziła pismo w którego treści wskazała, że złożyła wniosek o rozszerzenie porządku
obrad walnego zgromadzenia, wskazano między innymi na niekompetencje członków rady
nadzorczej oraz zaapelowano o udział w walnym zgromadzeniu. Nadto w wiadomości
anonimowej skierowanej do mieszkańców pozwanej spółdzielni mieszkaniowej również
wspomniano o rozszerzonym punkcie obrad dotyczącym odwołania członków rady
nadzorczej – wiadomości te były rozpowszechniane poprzez umieszczanie w skrzynkach
pocztowych członków spółdzielni.
Dowód: wiadomość e-mailwoa z dnia 07 czerwca 2011r. k.39 – 41, wiadomość anonimowa k.
42, przesłuchanie powoda Grzegorza Wilhelmi e-protokół z dnia 25 maja 2012r. od 00:35:25
do 00:52:23 k. 153, przesłuchanie powoda Krzysztofa Sowy e-protokół z dnia 25 maja 2012r.
od 00:52:23 do 01:09:33 k. 153, przesłuchanie powoda Jerzego Goszcza e-protokół z dnia 25
maja 2012r. od 01:09:33 do 01:16:40 k. 153
Statut Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko – Własnościowej „Szóstka” we
Wrocławiu stanowi w § 109, że walne zgromadzenie podzielone jest na części, gdy liczba
członków przekracza 500, każdy członek ma tylko jeden głos. Walne zgromadzenie zwołuje
zarząd przynajmniej raz w roku w terminie do dnia 30 czerwca (§ 111 ust. 1). O czasie,
miejscu i porządku obrad każdej części walnego zgromadzenia zawiadamiani są pisemne, co
najmniej 21 dni przed terminem posiedzenia jego pierwszej części: członkowie spółdzielni,
związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona oraz Krajowa Rada Spółdzielcza (§
112 ust. 1). § 113 ust. 1 stanowi, że projekty uchwał i żądania zamieszczenia oznaczonych
8
spraw w porządku obrad mają prawo zgłaszać zarząd, rada nadzorcza i członkowie. Projekty
uchwał, w tym uchwał przygotowanych w wyniku tych żądań, powinny być wyłożone na co
najmniej 14 dni przed terminem pierwszej części walnego zgromadzenia. Członkowie mają
prawo zgłaszać projekty uchwał i żądania w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia
pierwszej części walnego zgromadzenia, projekt uchwały zgłoszonej przez członków musi
być poparty przez co najmniej 10 członków (ust. 2). Zgodnie z § 114 ust. 1 walne
zgromadzenie może podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad
podanym do wiadomości członków. Walne zgromadzenie jest zdolne do podejmowania
uchwał bez względu na liczbę obecnych członków spółdzielni na poszczególnych częściach
walnego zgromadzenia (ust. 2). Walne zgromadzenie podejmuje uchwały zwykłą większością
głosów (ust. 5). Kwalifikowanej większości głosów wymaga między innymi uchwała w
sprawie odwołania członka rady nadzorczej przed upływem kadencji – 2/3 głosów (ust. 6 pkt
6). § 124 stanowi, że odwołanie członka rady nadzorczej przed upływem kadencji może
nastąpić w głosowaniu tajnym większością 2/3 głosów biorących udział we wszystkich
częściach walnego zgromadzenia, o ile w porządku obrad każdej części walnego
zgromadzenia podanym członkom do wiadomości w trybie § 112, był przewidziany punkt
dotyczący odwołania członków rady nadzorczej. Zgodnie z § 108 ust. 4 statutu przy
obliczaniu wymaganej większości głosów dal podjęcia uchwalmy przez organ spółdzielni
uwzględnia się tylko głosy oddane „za’ i „przeciw”.
Dowód: statut pozwanej spółdzielni k. 10 – 27
W dniu 12 lipca 2011r. powodowie złożyli w Prokuraturze Rejonowej Wrocław –
Fabryczna
we
Wrocławiu
zawiadomienie
o
możliwości
popełnienia przestępstwa
polegającego na pomówieniu powodów o takie postępowanie, które poniżyło ich w opinii
publicznej oraz naraziło na utratę zaufania potrzebnego dla piastowanego przez nich
stanowiska członków rady nadzorczej, znieważenia powodów w anonimie wrzucanym do
skrzynek pocztowych mieszkańców. Wnieśli o wszczęcie i przeprowadzenie postępowania
karnego w celu ustalenia sprawców i ich ukarania.
Dowód: zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa k. 43 - 45
9
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Powództwo, jako bezzasadne, podlegało oddaleniu.
Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił przede wszystkim w oparciu o dowody z
dokumentów, a to statut Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko – Własnościowej „Szóstka”
we Wrocławiu, protokół zbiorczy z dnia 22 czerwca 2011r. wraz z załącznikami, uchwały
numer 11, 12 i 13, pismo członków spółdzielni z dnia 18 maja 2011r. wraz z listami
podpisów, wiadomość e-mailową z dnia 07 czerwca 2011r. skierowaną do członków
spółdzielni, wiadomość anonimową skierowaną do członków spółdzielni oraz zawiadomienie
o popełnieniu przestępstwa, a nadto w oparciu o wiarygodne zeznania świadka Alfreda
Jabłońskiego oraz wiarygodne przesłuchania powodów, przedstawiciela strony pozwanej
Marka Stalskiego i interwenienta ubocznego Aleksandry Mitońskiej.
Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 16 wczesna 1982r. Prawo spółdzielcze uchwały
walnego zgromadzenia obowiązują wszystkich członków spółdzielni oraz wszystkie jej
organy. Uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna (ust. 2), uchwała sprzeczna z
postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godząca w interesy spółdzielni albo
mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu (ust. 3). Każdy
członek spółdzielni lub zarząd może wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały (ust. 4).
Powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia powinno być wniesione w ciągu
sześciu tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia, jeżeli zaś powództwo wytacza
członek nieobecny na walnym zgromadzeniu na skutek jego wadliwego zwołania – w ciągu
sześciu tygodni od dnia powzięcia wiadomości przez tego członka o uchwale, nie później
jednak niż przed upływem roku od dnia roku od dnia odbycia walnego gromadzenia.
W przedmiotowej sprawie powodowie zaskarżając uchwały numer 11, 12 i 13 w
przedmiocie odwołania ich z członków funkcji członka rady nadzorczej dochowali
sześciotygodniowego, zawitego terminu do zaskarżenia uchwał. Powyższa okoliczność
zresztą nie była przez strony postępowania kwestionowana – jak jednak wynika z materiału
dowodowego ostatnia część walnego zgromadzenia miała miejsce w dniu 16 czerwca 2011r.
zatem termin zaskarżenia uchwał upływał w dniu 28 lipca 2011r. Tymczasem powodowie
wnieśli pozew w dniu 19 lipca 2011r. Ustalenie terminu na zaskarżenie uchwał było jednak
istotne z powodu modyfikacji żądania pozwu jakiej powodowie Krzysztof Sowa i Jerzy
Goszcz dokonali już w toku procesu, a to w piśmie z dnia 27 lutego 2012r. (żądanie uchylenia
uchwał numer 12 i 13).
Ustosunkowując się kolejno do żądań zgłoszonych w pozwie to wskazać trzeba, że
powodowie zasadność żądania ustalenia nieistnienia uchwał wywodzili z faktu, że w ich
10
ocenie skoro na walnym zgromadzeniu wydano łącznie 208 kart do głosowania to taka ilość
winna być wyjściową do ustalenia czy za odwołaniem powodów z funkcji członków rady
nadzorczej oddano wystarczającą ilość 2/3 głosów zarzucając przy tym, że głosy po
zakończeniu głosowania policzono w sposób błędny przyjmując jako podstawę obliczenia
głosy oddane wyłącznie „za” i „przeciw”. Wskazywali przy tym, że jeden z członków
spółdzielni Adam Samuel zgłosił w tym zakresie zastrzeżenie do protokołu wskazując, że za
podstawę liczenia kwalifikowanej większości głosów należało brać ilość wydanych kart do
głosowania. Podnieśli, że kwalifikowaną ilość 2/3 spośród obecnych i uprawnionych do
głosowania 208 członków stanowiła ilość 139 głosów gdy tymczasem za odwołaniem z
funkcji powodów oddano głosy kolejno w ilości 126, 133 i 138. Oznaczało to nie mniej nie
więcej jak to, że uchwały te nie mogły zostać podjęte i w tym sensie nie istnieją.
Wskazać w tym miejscu należy, że art. 35 § 4 ustawy Prawo spółdzielcze stanowi, że
jeżeli statut nie stanowi inaczej, przy obliczaniu wymaganej większości głosów dla podjęcia
uchwały przez organ spółdzielni uwzględnia się tylko głosy oddane za i przeciw uchwale.
Powyższa norma niewątpliwie ma charakter względnie obowiązujący co oznacza, że
spółdzielnia wprowadzając określone regulacje w ramach statutu ma możliwość odmiennego
ustalenia jakie głosy bierze się pod uwagę obliczając wymaganą większość głosów. W
przypadku pozwanej spółdzielni kwestię tę reguluje § 108 ust. 4 statutu zgodnie z którym
przy obliczaniu wymaganej większości głosów dla podjęcia uchwały przez organ spółdzielni
uwzględnia się tylko głosy oddane za i przeciw. Jednoznacznie z tego wynika, że przy
obliczaniu większości czy to zwykłej czy kwalifikowanej nie uwzględnia się głosów
wstrzymujących się i głosów nieważnych – gdyby takowe się pojawiły. Przechodząc do
meritum zważyć należy, że w statucie pozwanej spółdzielni w § 114 ust. 2 wskazano, że
walne zgromadzenie jest zdolne do podejmowania uchwał bez względu na liczbę obecnych
członków spółdzielni na poszczególnych częściach walnego zgromadzenia, walne
zgromadzenie podejmuje uchwały zwykłą większością głosów (ust. 5). Ust. 6 z kolei
wymienia enumeratywnie przypadku kiedy wymagana jest kwalifikowana większość 2/3
głosów – w jednym z punktów wymieniając uchwałę w przedmiecie odwołania z funkcji
członka rady nadzorczej. § 124 precyzuje wymagania dotyczące uchwały w przedmiocie
odwołania członków rady nadzorczej zgodnie z którym odwołanie członka rady nadzorczej
przed upływem kadencji może nastąpić w głosowaniu tajnym większością 2/3 głosów
biorących udział we wszystkich częściach walnego zgromadzenia, o ile w porządku obrad
każdej części walnego zgromadzenia podanym członkom do wiadomości w trybie § 112, był
przewidziany punkt dotyczący odwołania członków rady nadzorczej. Dodać przy tym należy,
11
że § 113 ust. 2 stanowi, że członkowie spółdzielni mają prawa zgłaszać projekty uchwał i
żądania w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia pierwszej części walnego
zgromadzenia, projekt uchwały musi być poparty przez co najmniej 10 członków. Tożsama
regulacja znajduje się w ustawie z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych
gdzie w art. 83 ust. 11 ustawodawca przyjął, że członkowie mają prawo zgłaszać projekty
uchwał i żądania, o których mowa w ust. 10, w terminie do 15 dni przed dniem posiedzenia
walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Projekt uchwały zgłaszanej przez członków
spółdzielni musi być poparty przez co najmniej 10 członków. W przedmiotowej sprawie, jak
wynika z materiału dowodowego, walne zgromadzenie było zaplanowane na 08 – 16 czerwca
2011r. Walne zgromadzenie miało odbywać się w częściach kolejno w dniach 08, 09, 14, 15 i
16 czerwca 2011r. Jeszcze przed walnym zgromadzaniem w piśmie z dnia 18 maja 2011r.
(złożonym na ręce pracowników spółdzielni w dniu 23 maja 2011r.), a zatem złożonym przed
upływem 15 dni przed pierwszą częścią walnego zgromadzenia 39 członków zawnioskowało
o rozszerzenie porządku obrad między innymi o punkt dotyczący odwołania członków rady
nadzorczej. Poszerzony porządek obrad władze spółdzielni zaakceptowały, a w związku z
faktem, że żądanie, w ocenie władz spółdzielni, spełniało warunki ustawowe i statutowe
poszerzony porządek obrad został uwzględniony podczas obrad walnego zgromadzenia
członków pozwanej spółdzielni. Również w cenie Sądu członkowie spółdzielni dochowali
wymogów statutowych dotyczących warunków zgłoszenia żądania poszerzenia obrad
walnego zgromadzenia, a tym samym wprowadzenie tegoż punktu do porządku obrad było
zasadne. Odnosząc się w tym miejscu do zarzutów powodów, którzy w toku procesu
forsowali teorie, że w przypadku odwołania członków rady nadzorczej członkowie spółdzielni
muszą być, zgodnie z § 124 statutu, poinformowani o takim punkcie na 21 dni przed
terminem walnego zgromadzenia (§ 112 ust. 2) to zdaniem Sądu argumenty te są chybione.
Po pierwsze wskazać należy, że tego rodzaju regulacja – przyznająca członkom spółdzielni
inicjatywę w zakresie porządku obrad walnego zgromadzenia – została członkom
zagwarantowana zapisami ustawy z dnia 15 grudnia 2000r.o spółdzielniach mieszkaniowych.
Po drugie dodać trzeba, że gdyby przyjąć rozumowanie powodów za prawdziwe (a to
przyjęcie, że w przypadku odwołania członków rady nadzorczej przepis § 113 ust. 2 nie
znajdzie zastosowania) prowadziłoby to w istocie rzeczy do ograniczenia uprawnień
członków spółdzielni jakie przyznaje im nie tylko statut, ale również ustawa o spółdzielniach
mieszkaniowych. Trudno w tych okolicznościach przyjąć, że § 113 ust. 2 w przypadku o
którym mowa w § 124 nie znajdzie w ogóle zastosowania. Idąc dalej podnieść należy, że nie
mają również racji powodowie twierdząc, że uchwały numer 11, 12 i 13 nie istnieją ze
12
względu na błędne wyliczenie większości 2/3 głosów. Z przytoczonych na wstępie przepisów
(przepisów ustawy Prawo spółdzielcze i przepisów statutu pozwanej spółdzielni) bowiem
jednoznacznie wynika, że przy obliczaniu wymaganej większości głosów bierze się pod
uwagę wyłącznie głosy „za” i „przeciw”, pomija się natomiast, a contrario, głosy
„wstrzymujące się” i głosy nieważne. Jak wynika z dokumentów załączonych do pozwu, w
szczególności protokołu zdawczego z dnia 22 czerwca 2011r. oraz uchwał numer 11, 12 i 13
za odwołaniem kolejno Grzegorz Wilhelmi głosowało 133 członków, przeciwko 57, za
odwołaniem Krzysztofa Sowy głosowało 126 członków, przeciwko 63,
za odwołaniem
Jerzego Goszcza głosowało 138 członków, przeciwko 54. Proste zatem działania
matematyczne, uwzględniając rozważania przytoczone wyżej, uzasadniają przekonanie, że
uchwały w przedmiocie odwołania powodów z funkcji członków rady nadzorczej zastały
podjęte skutecznie, a za ich odwołaniem oddano 2/3 głosów – biorąc jednak pod uwagę
wyłącznie głosy oddane „za” i „przeciw”. Brak zatem było podstaw do uwzględniania
twierdzeń forsowanych przez powodów i ustalenia, że uchwały numer 11, 12 i 13 nie istnieją,
albowiem nie zostały przyjęte przez wymaganą przez statut liczbę głosów.
Przechodząc dalej nie sposób się również zgodzić z zarzutami powodów mającymi
uzasadniać twierdzenie o nieważności uchwał. Zważyć bowiem należy, że zgodnie z art. 42 §
2 ustawy Prawo spółdzielcze uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna. Powodowie dla
uzasadnienia żądania w przedmiocie stwierdzenia nieważności podnieśli między innymi
okoliczności, iż wymóg kwalifikowanej większości głosów 2/3 za odwołaniem członka rady
nadzorczej przed upływem kadencji wynika nie tylko z przepisów statutu strony pozwanej,
ale również z art. 45 § 5 ustawy Prawo spółdzielcze. Ten argument został już wyjaśniony w
poprzednim akapicie rozważań – rację mają powodowie, że kwestie odwołania członków rady
nadzorczej reguluje również ustawa Prawo spółdzielcze, w ustawie jednak znalazła się norma
względnie obowiązująca odnośnie sposobu liczenia głosów tymczasem strona pozwana w
statucie uregulowała tę kwestię w sposób tożsamy z ustawą. Brak zatem podstaw do
przyjęcia, że głosy w trakcie walnego zgromadzenia pozwanej spółdzielni zostały policzone
w sposób błędny. W dalszej części powodowie podnieśli, że w ich ocenie naruszenie norm
statutowych również skutkuje nieważnością uchwał. Wskazali przy tym na naruszenie § 124
statutu i § 112 regulującego kwestię terminu zawiadomienia członków wspólnoty o walnym
zgromadzeniu. Wskazali, że punkty dotyczące odwołania członków rady nadzorczej
wprowadzono w trybie § 113 ust. 2 statutu w piśmie złożonym na 16 dni przed terminem
walnego zgromadzenia w związku z czym spółdzielnia nie mogła dochować warunków
opisanych w § 112 (czego wymaga § 124). Skoro przepisy statutu zawarte w § 124 i 112 są
13
przepisami szczególnymi to winny mieć pierwszeństwo przed § 113 ust. 2. W zasadzie
rozważania w tym zakresie ograniczać się będą wyłącznie do stwierdzenia, wobec faktu, iż
powodowie podnieśli zarzuty naruszenia norm statutowych – że tego rodzaju zarzuty nie
mogły stanowić podstawy do ustalenia nieważności uchwał. Podstawą do ustalenia
nieważności uchwał może być wyłącznie zarzut sprzeczności uchwały z ustawą – tymczasem
wskazane przez powodów normy są normami statutowymi, a ustawa w tym zakresie
pozostawia swobodę organom spółdzielni co do regulacji dotyczących chociażby terminu
zawiadomienia członków spółdzielni o walnym zgromadzeniu i porządku obrad. Wobec
powyższego argumenty podniesione przez powodów nie mogły stanowić podstawy do
ustalenia nieważności zaskarżonych uchwał. Mogły one być natomiast podstawą do uchylenia
uchwał.
Tego rodzaju żądanie powodowie Krzysztof Sowa i Jerzy Goszcz zgłosili w piśmie
złożonym na rozprawie w dniu 27 lutego 2012r., a zatem niemalże po półtora roku od
podjęcia zaskarżonych uchwał. Zważając na powyższe Sąd uznał, że żądanie zgłoszone przez
powodów dotyczące uchylenia uchwał w przedmiocie odwołania ich z funkcji członków rady
nadzorczej było spóźnione. Wskazać bowiem należy, że termin zaskarżenia uchwały, o czym
była mowa na wstępie rozważań, w związku z zakończeniem obrad walnego zgromadzenia w
dniu 16 czerwca 2011r., upływał w dniu 28 lipca 2011r. Termin sześciu tygodni na
zaskarżenie uchwały organów spółdzielni jest terminem zawitym, a jego przekroczenie
skutkuje oddaleniem powództwa. Wprawdzie przepis art. 42 § 8 ustawy Prawo spółdzielcze
przewiduje szczególny przypadek kiedy sąd może nie uwzględnić upływu terminu 6 tygodni,
a to w sytuacji gdy utrzymanie uchwały walnego zgromadzenia w mocy wywołałoby dla
członka szczególnie dotkliwe skutki, a opóźnienie w zaskarżeniu tej uchwały jest
usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami i nie jest nadmierne. Jak wynika z
cytowanego przepisu nieuwzględnienie upływu 6tygodniowego terminu obwarowane jest
szczególnymi przesłankami. Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie brak było
podstaw do nieuwzględnienia upływu terminu do zaskarżenia uchwały. Zważyć należy, że
powodowie modyfikując swoje żądanie w żaden sposób go nie uzasadnili – nie wskazali na
jakiekolwiek okoliczności, które miałyby przekonywać niejako do „przywrócenia” terminu do
zaskarżenia uchwał. Trudno zatem było ocenić czy uchwały wywołały dla powodów jakieś
szczególnie dotkliwe skutki. Nadto, zdaniem Sądu, powodem modyfikacji żądania pozwu
było wyrażone przez Sąd stanowisko zawarte w postanowieniu w przedmiocie zabezpieczenia
oraz pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 20
października 2011r. Trudno zatem przyjąć, aby spóźnienie w zaskarżeniu uchwały można
14
było uznać za usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami. Nadto w ocenie Sądu
spóźnienie to było nadmierne. Z tych względów Sąd uznał, że wobec faktu, iż powodowie
uchybili zawitemu terminowi do zaskarżenia uchwały nie było podstaw do merytorycznej
oceny zarzutów mających uzasadniać uchylenie uchwały. Inne rozumienie tegoż przepisu, a
to przyjęcie, że skoro powodowie przed upływem 6 tygodni wnieśli pozew o ustalenie
nieistnienia uchwał, ewentualnie stwierdzenie nieważności oraz, że aktualnie mogą
modyfikować żądanie pozwu – prowadziłoby do obejścia przepisu wprowadzającego zawity
termin na zaskarżenie uchwały.
Na rozprawie w dniu 25 maja 2012r. Sąd oddalił wniosek powoda Grzegorz Wilhelmi
o zawieszenie postępowania z powodu toczącego się postępowania przygotowawczego w
związku ze złożonym przez powodów zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa. Wskazać
bowiem należy, że sam fakt toczącego się postępowania karnego w sprawie o pomówienie
czy zniesławienie powodów, w związku z rozsyłanymi ulotkami przed terminem walnego
zgromadzenia, nie miałby dla przedmiotowego postępowania żadnego znaczenia. Tego
rodzaju zarzuty związane z osobami powodów i jak twierdzili „szkalowaniem ich dobrego
imienia” mogłyby ewentualnie wpływać na rozstrzygnięcie sprawy gdyby Sąd zajmował się
merytorycznie kwestią zasadności ewentualnego uchylenia uchwał i badał przesłanki takie
rozstrzygnięcie warunkujące. W niniejszej sprawie, wobec ustalenia, że powodowie
przekroczyli zawity termin 6 tygodni do żądania uchylenia uchwały, a Sąd w istocie
ograniczył się do zbadania zarzutu nieistnienia uchwał i ich nieważności wynik postępowania
karnego w sprawie pomówienia powodów nie miał dla rozstrzygnięcia sprawy żadnego
znaczenia.
Ponadto na rozprawie w dniu 25 maja 2012r. interwenient uboczny Aleksandra
Mitońska wniosła o przeprowadzenie dowodów z protokołu z posiedzenia numer 9/V/2010,
uchwały numer 19/V/2010 w przedmiocie oddelegowania Jerzego Goszcza do czasowego
pełnienia funkcji członka zarządu, załącznika do uchwały, listy obecności, powołania Jerzego
Goszcza do rady nadzorczej oraz umowy o korzystanie przez Jerzego Goszcz z samochodu
osobowego. Sąd oddalił również i te wnioski dowodowe, albowiem w świetle materiału
dowodowego zebranego w sprawie okoliczności mające wynikać z przedłożonych
dokumentów nie miały dla rozstrzygnięcia sprawy żadnego znaczenia.
Art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić
przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej
obrony (koszty procesu). Biorąc pod uwagę, iż w niniejszej sprawie roszczenie objęte
żądaniem pozwu zostało w całości oddalone, co oznacza, że powodowie sprawę przegrali Sąd
15
zasądził od każdego z powodów na rzecz strony pozwanej kwoty po 185,60 zł tytułem zwrotu
kosztów procesu na którą składają się koszty zastępstwa procesowego strony pozwanej oraz
koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Nadto w oparciu o te samą podstawę Sąd zasądził
od każdego z powodów na rzecz interwenienta ubocznego kwoty po 40 zł tytułem zwrotu
kosztów procesu na którą składa się opłata sądowa od interwencji ubocznej.
Zarządzenie:
1) odnotować,
2) odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powodów Krzysztofa Sowy
i Jerzego Goszcza,
3) kal. 2 tygodnie.
16