Wystąpienie pokontrolne wydane po przeprowadzeniu kontroli

Warszawa,10 listopada 2016 r.
WOJEWODA MAZOWIECKI
WPS-IX.431.1.8.2016.JK
Pan
Jacek Romanowski
Dyrektor
Placówki Rodzinnej
ul. Wilcza 23/27
00 - 544 Warszawa
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 197b w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r.
o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.)
zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego
Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie: Aneta Pilecka - Pietrzak – starszy inspektor
wojewódzki i Joanna Królikowska – starszy inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach
5 – 8 lipca 2016 r. kontrolę kompleksową w Placówce Rodzinnej w Warszawie
przy ul. Wilczej 23/27.
Zakres kontroli obejmował przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach
opiekuńczo-wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny
biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania
jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczo
-wychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami
określonymi w ww. ustawie.
Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Pana
Dyrektora bez zastrzeżeń w dniu 3.11.2016 r.
Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli
przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli
(Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne.
1
Placówka Rodzinna działa na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 52/2011
z dnia 14 czerwca 2011 r. Jest wpisana do Rejestru placówek opiekuńczo-wychowawczych
pod pozycją 241. Organem prowadzącym jest m.st. Warszawa.
Jednostka jest placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego przewidzianą
dla 5 dzieci. Na dzień kontroli w placówce umieszczonych było 5 wychowanków.
Placówka działa na podstawie Statutu Placówki Rodzinnej przy ul. Wilczej 23/27
w Warszawie zmienionego i wprowadzonego Uchwałą Rady Miasta Stołecznego Warszawy
Nr XLIX/1393/2013 z dnia 17 stycznia 2013 r. oraz Regulaminu organizacyjnego Placówki
Rodzinnej przy ul. Wilczej 23/27 w Warszawie. Zapis §3 Statutu nie jest zgodny z aktualnym
brzmieniem art. 122 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 575, z późn. zm.), który stanowi, że „wojewoda sprawuje
kontrolę nad działalnością placówek opiekuńczo – wychowawczych”. Regulamin, zmieniony
Zarządzeniem Dyrektora z dnia 22 września 2015 r. opracowany został we współpracy
z Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie.
Standardy świadczonych usług
Na podstawie oględzin placówki, analizy dokumentacji, rozmowy z dyrektorem oraz
w oparciu o obserwację dzieci sprawdzono standard świadczonych usług. Standard
świadczonych usług w okresie objętym kontrolą był zgodny z przepisami art. 95 ust. 4 ww.
ustawy. Limit miejsc w placówce rodzinnej wynosi 5. Podczas czynności kontrolnych
w placówce przebywało 5 wychowanków w wieku od 9 m-cy do niespełna 4 lat.
W czasie kontroli ustalono, że wychowankowie placówki mieli do dyspozycji pokoje,
łazienki, miejsca do zabawy, przygotowywania i spożywania posiłków i wspólną przestrzeń
mieszkalną zgodnie z wymogami określonymi w § 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej
(Dz. U. Nr 292, poz. 1720). Sypialnie wychowanków wyposażone kompleksowo w łóżeczka,
komody, szafy, zabawki, książki, środki pielęgnacyjne.
Placówka zapewniała dzieciom: dostęp do podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej,
środki czystości i pielęgnacji dzieci, dostęp do zajęć logopedycznych, rehabilitacyjnych,
terapii SI. Wychowankowie mieli zapewniony dostęp do produktów żywnościowych
i napojów przez całą dobę. Posiłki przygotowywane były przez wychowawcę placówki.
Wyposażenie w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty, w tym pieluchy oraz mleko
modyfikowane placówka zapewniała stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb. Zabawki
2
znajdujące się w dyspozycji wychowanków były odpowiednie do wieku rozwojowego.
W okresie objętym kontrolą wychowankowie placówki brali udział w wypoczynku letnim.
Do swojej dyspozycji posiadali basen, piaskownicę, trampolinę, hulajnogi.
W placówce rodzinnej nie mały zastosowania zapisy § 18 ust. 1 pkt 8 ww. rozporządzenia
dotyczące zapewnienia kwoty pieniężnej do własnego dysponowania przez dziecko.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie
Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej w placówce
Oceny dokonano na podstawie analizy prowadzonej dokumentacji dla 8 wychowanków,
w wyniku której stwierdzono, że plany pomocy dziecku sporządzono w wersji elektronicznej
i modyfikowano w zależności od zmieniającej się sytuacji dziecka lub jego rodziny,
opracowano dla każdego wychowanka, w terminie do 30 dni od sporządzenia diagnozy
dziecka bądź opinii psychologiczno – pedagogicznej. Wyznaczono cele pracy z dzieckiem
zgodnie z § 15 ust. 3 ww. rozporządzenia. Plany pomocy dziecku opracowano na podstawie
diagnozy dziecka, otrzymanych dokumentów dziecka, analizy procesu zmian rozwojowych
w czasie pobytu dziecka w placówce, jego potrzeb, więzi z rodziną, relacji społecznych
i funkcjonowania w grupie, rozwoju edukacyjnego, wpływu sytuacji kryzysowej w rodzinie
na rozwój i funkcjonowanie dziecka, a także oceny efektów pracy z rodziną prowadzonej
przez asystenta rodziny.
Na podstawie analizy planów pomocy dziecku stwierdzono, że wstępne cele i działania
długoterminowe oraz krótkoterminowe opracowano dla wszystkich dzieci jednakowo,
nie zostały zindywidualizowane. Dokumenty nie zawierały podpisów osoby sporządzającej.
Ponadto ustalono, że efekty i wnioski planów pomocy dziecku sporządzono zgodnie z art. 136
ww. ustawy.
Diagnozy psychofizyczne dziecka/opinie psychologiczne, sporządzono w terminie
ok. miesiąca po przyjęciu dziecka do placówki zgodnie § 14 ww. rozporządzenia.
W diagnozach psychofizycznych/opiniach psychologicznych brakowało jasno określonych
wskazań wynikających z § 14 ust. 4 ww. rozporządzenia.
Karty pobytu, zawierały obszary oceny określone w § 17 ust. 2 rozporządzenia, wypełniane
co miesiąc w sposób punktowy w skali 0-5 (za wyjątkiem obszaru postępy w nauce szkolnej,
który nie był wypełniany w kartach pobytu) oraz opisowy w obszarze znaczących dla dziecka
wydarzeń (który nie był wypełniany w każdym miesiącu). Objaśnienia dotyczące sposobu
prowadzenia karty pobytu w placówce opiekuńczo – wychowawczej typu rodzinnego zostały
3
opracowane dla dzieci w wieku szkolnym, pomimo że w placówce przebywają dzieci poniżej
5 roku życia. Karty pobytu nie zawierały podpisów osoby sporządzającej.
Ewidencja dzieci, prowadzona zgodnie § 17 ust. 5 ww. rozporządzenia pod nazwą
Kwestionariusz
ewidencyjny
dziecka
prowadzony wersji elektronicznej
dla
dzieci
przebywających oraz dla dzieci, które opuściły placówkę.
Ponadto w dokumentacji wychowanków znajdowała się: korespondencja z sądem (opinie
dyrektora placówki odnośnie kontaktu dziecka z rodziną, zgody sądu na spacery, wnioski
o urlopowanie dziecka do rodziny), dokumentacja osobista dziecka (akty urodzenia dziecka,
postanowienia sądu o ograniczeniu/pozbawieniu władzy rodzicielskiej, akt zgonu rodzica,
postanowienie o umieszczeniu w placówce opiekuńczo – wychowawczej, skierowanie
dziecka do placówki), dokumentacja zdrowotna (bilans dwulatka, karta wypisowa
z hospitalizacji), notatki dot. zachowania dziecka, kontaktów z rodziną biologiczną,
korespondencja z innymi instytucjami (m.in.: Katolicki Ośrodek Adopcyjny, żłobek,
przedszkole, ośrodek pomocy społecznej, ośrodek interwencji kryzysowej, ośrodek
charytatywny Caritas).
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami.
Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej
W celu powrotu dziecka do rodziny placówka współpracowała z rodzinami biologicznymi,
udzielała porad wychowawczych, motywowała i wspierała. Wyniki przeprowadzonej kontroli
wykazały, że w okresie objętym kontrolą sytuacja prawna regulowana była na bieżąco oraz
zgodnie z art. 100 ust. 4a ww. ustawy. Dyrektor placówki współpracował z sądem, ośrodkiem
adopcyjnym oraz
organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej. Na podstawie informacji
uzyskanych w trakcie kontroli stwierdzono, że od początku działalności Placówki Rodzinnej
4 dzieci wróciło do rodziny biologicznej, a 21 dzieci zostało umieszczonych w rodzinach
przysposabiających.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie.
Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce
W trakcie kontroli ustalono, że w okresie objętym kontrolą w placówce odbywały
się posiedzenia zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. Zachowane zostały
okresy częstotliwości spotkań określone w art. 138 ust. 1 ww. ustawy, a ocena dziecka
dokonywana była zgodnie z przepisami art. 136 ww. ustawy. Dyrektor placówki sporządzał
4
opinie o których mowa w art. 139a oraz przekazywał do właściwych ośrodków adopcyjnych
dokumenty zgodnie z art. 139a pkt 6 ww. ustawy
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie
Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia
Z ustaleń kontroli wynika, że pracownicy placówki w codziennej pracy wychowawczej oraz
w czasie opieki sprawowanej nad dziećmi, dostosowując do wieku oraz możliwości
rozwojowych dzieci, uczyli ich samoobsługi (np. ubieranie, spożywanie posiłków).
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie.
Kwalifikacje pracowników merytorycznych zatrudnionych w placówce
Kwalifikacje pracowników merytorycznych sprawdzono na podstawie zgromadzonej
dokumentacji w aktach osobowych. W placówce zatrudniony jest:
- dyrektor, posiadający wykształcenie średnie techniczne, zatrudniony jest w placówce
na podstawie umowy o pracę 1 etat. Dyrektor nie posiadał pozytywnej opinii organizatora
rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora, o której
mowa w art. 97 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy. W dokumentacji osobowej znajdowało się
zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku.
- wychowawca, wykształcenie średnie, zatrudniony na podstawie umowy o pracę na 1 etat.
Wychowawca nie posiadał pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej
dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji wychowawcy, o którym mowa w art. 98 ust. 2
ww. ustawy. W dokumentacji osobowej znajdowało się zaświadczenie lekarskie o braku
przeciwwskazań do pracy na stanowisku wychowawcy.
Pracownicy placówki posiadali Zaświadczenie kwalifikacyjne Nr 131/04/2010 potwierdzające
ukończenie szkolenia przez kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji
rodzinnego środowiska zastępczego i zakwalifikowanie do pełnienia funkcji rodziny
zastępczej dla dzieci do lat 4.
Zgodnie z art. 98 ust. 3 ww. ustawy w placówce opiekuńczo – wychowawczej z dziećmi może
pracować osoba, która nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza
rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona; wypełnia obowiązek alimentacyjny –
w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego; nie była
skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo
5
skarbowe; jest zdolna do pracy w placówce opiekuńczo – wychowawczej, co zostało
potwierdzone zaświadczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań do tej pracy. W dniu
7 lipca 2016 r. dyrektor placówki okazał ww. oświadczenia.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie
Zakres realizacji praw dziecka
Oceny przestrzegania praw dziecka dokonano na podstawie rozmowy z dyrektorem placówki,
obserwacji i rozmowy z dziećmi oraz analizy dokumentacji. Podczas kontroli ustalono,
że z uwagi na wiek dzieci oraz ich możliwości głównym obowiązkiem jest nauka
samoobsługi oraz zabawa. Zapisy zawarte w Regulaminie Organizacyjnym Placówki
Rodzinnej nie ograniczały praw dzieci przebywających w placówce. Dzieci posiadały
m.in. prawo do powrotu do rodziny oraz utrzymywania kontaktów, o ile sąd ich nie zakazał.
Rodzice odwiedzali dzieci w placówce, mogli brać udział w ich pielęgnacji, karmieniu,
zabieraniu na spacery. Zapisy Regulaminu określały też podstawowe obowiązki dziecka,
dostosowane do wieku dzieci. Zabawa przeprowadzona z dziećmi oraz ich obserwacja
nie wykazała nieprawidłowości w realizacji praw dziecka w placówce.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie.
Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.), oraz na podstawie
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r.
w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji
uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec
stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pana Dyrektora następujące zalecenia
pokontrolne:
1. Przy opracowywaniu planu pomocy dziecku zgodnie z § 15 ust. 4 rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie
instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720), cele i działania
długoterminowe oraz krótkoterminowe dostosowywać do indywidualnej sytuacji
dziecka.
2. Obszary ocen zawartych w karcie pobytu dziecka dostosować do wieku i możliwości
rozwojowych dziecka oraz wypełniać na bieżąco we wszystkich zakresach.
6
Uwagi i wnioski
Ponadto należałoby:
1. Przy najbliższej zmianie Statutu dostosować zapis § 3 Statutu Placówki Rodzinnej
do aktualnego brzmienia art. 122 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu
rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.).
2. Każdorazowo składać podpisy przy prowadzonej dokumentacji.
3. Podjąć działania zmierzające do pozyskania pozytywnej opinii organizatora rodzinnej
pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora oraz
wychowawcy zgodnie z art. 97 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy.
Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu
rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.) oraz § 14
ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r.
w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji
uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana
jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić
do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych
w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział
Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa.
W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest
obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie
powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej
Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia
należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu.
STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI
Joanna Królikowska
STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI
Aneta Pilecka - Pietrzak
z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO
Krzysztof Ławniczak
Dyrektor
Wydziału Polityki Społecznej
7