Mini Przewodnik - Polska Niezwykła

Tuczno - Czekoladowe miasteczko
Dostałeś bezpłatny przewodnik z 7 atrakcjami. Chcesz więcej?
Za 2,46 zł otrzymasz wersję rozszerzoną z 21 miejscami. Kliknij w link:
http://www.polskaniezwykla.pl/miniprzewodnik/generate.aspx?lat=53,1957498438695&lng=16,1564254760742
Aby zobaczyć mapę miejsc zawartych w mini przewodniku kliknij lub skopiuj do przeglądarki poniższy link:
http://www.polskaniezwykla.pl/miniprzewodnik/map.aspx?lat=53.1957498438695&lng=16.1564254760742&pl=21
Tuczno
Czekoladowe miasteczko
Zanim ród Wedlów zasłynął w świecie wyrobami z
czekolady, wpisał się na trwałe w dzieje Pomorza
Zachodniego, kolonizując znaczne jego obszary. Ten
rycerski ród pochodzący z Niemiec miał na Pomorzu kilka
siedzib. Już w XIV w. Wedlowie zbudowali w Tucznie
zamek na bardzo malowniczym, ale mającym też znaczne
walory obronne wzgórzu między dwoma jeziorami. Byli
jego właścicielami aż do 1739 r. Rozbudowywali gotycką
rezydencję zgodnie z panującymi kolejno stylami
architektonicznymi. Zamek dotrwał nienaruszony niemal do
końca II wojny światowej. Ograbiony i spalony obiekt
odbudowano w latach 1966-1976 w XVI-wiecznej
renesansowej formie. Dzisiaj, pozostając we władaniu
Stowarzyszenia Architektów Polskich, pełni funkcje ośrodka
konferencyjnego i hotelu.
XX wieku. Figura Chrystusa wieńczy wysoką, okrągłą
kolumnę, której podstawę stanowi kwadratowy cokół. W
ostatnich latach umieszczono na nim tablicę poświęconą
papieżowi Janowi Pawłowi II.
53°11'45"N 16°09'27"E | na mapie:B
Kiedy Emil Wedel zakładał w Warszawie swoją słynną
wytwórnię wyrobów czekoladowych, jego rodzina już od
dawna nie mieszkała w Tucznie. Jednak historia lubi płatać
figle - dzisiaj także w Tucznie działa fabryka czekolady firma Ludwig Czekolada, atrakcja zwłaszcza dla dzieci.
Słodycze sygnowane znaną marką Mauxion można kupić po
atrakcyjnych cenach w przyfabrycznym sklepie przy ul.
Kaszubskiej 2, w północnej części miasta.
53°11'45"N 16°09'23"E | na mapie:A
Tuczno
Dąb papieski
W 2004 r. polscy leśnicy zawieźli do Rzymu żołędzie
pochodzące od sławnego, liczącego 745 lat dębu
"Chrobry". Dębowe nasiona pobłogosławił wówczas papież
Jan Paweł II. Z wysadzonych w nadleśnictwie Rudy
Raciborskie żołędzi wyrosło 514 sadzonek, które
przekazano różnym instytucjom w całej Polsce. Jedno z
certyfikowanych drzewek trafiło do nadleśnictwa Tuczno.
Tuczno
Figura Serca Jezusa
Tuczno, ładnie położone wśród lasów i jezior miasto, znane
jest przede wszystkim z zamku Wedlów. Jednakże znajduje
się tutaj kilka innych atrakcji, które można zobaczyć
podczas spaceru uliczkami miasta. Przy ulicy Wolności
napotkamy figurę Serca Jezusa pochodzącą z początków
Mały dąb, nazywany papieskim, został uroczyście
posadzony na skwerze w pobliżu siedziby Urzędu Miasta i
Gminy w Tucznie. Uroczystość ta odbyła się 18 maja 2006
r., w dniu 86. urodzin papieża. Przed drzewkiem
umieszczono głaz z pamiątkową tablicą.
53°11'42"N 16°09'21"E | na mapie:C
2
pracować. Sytuacja taka panowała do rozpoczęcia II wojny
światowej, która zniszczyła struktury narodowościowe
ludności tych terenów oraz panujące między nimi
wzajemne stosunki. Po zakończeniu wojny miasto zasiedlili
Polacy.
Po latach nowi mieszkańcy uczcili pamięć swoich
poprzedników pomnikiem - głazem narzutowym z tablicą,
na której umieszczono napis: "Pamięci tych wszystkich,
którzy na Ziemi Tuczyńskiej przez 100-lecia zgodnie żyli i
pracowali. Mieszkańcy". Pomnik stoi na terenie, który
stanowił zniszczoną w 1945 r. tuczyńską Starówkę.
53°11'38"N 16°09'12"E | na mapie:E
Tuczno
Dawny zamkowy młyn wodny
Dawny zamkowy młyn wodny został zbudowany w XVIII w.
u podnóża zamku, a jego urządzenia napędzał strumień
wody przepływającej tu rzeczki Runicy. Obecne budynki
młyna pochodzą z 1887 r. (rok ten widnieje w elewacji od
strony parku zamkowego).
Do położonego na wysokim zboczu młyna prowadzi
brukowana uliczka od Kościoła Wniebowzięcia NMP. W
nieczynnych pomieszczeniach młyna zamkowego mieści się
obecnie Pensjonat "Młyn". Można przy nim zobaczyć dawne
koło młyńskie, zastawę na Runicy, popatrzeć na spadającą
wodę oraz posłuchać jej huku. Nad jednym z budynków
nadbudowano imitację wiatraka, która stała się wizytówką
tego miejsca.
Tuczno
Dawna szkoła katolicka (ok. 1900 r.)
53°11'42"N 16°09'10"E | na mapie:D
Tuczno, jak większość miejscowości należących do Prus,
zamieszkiwane było zarówno przez katolików, jak i
ewangelików. Każda z grup wyznaniowych posiadała
własny kościół oraz budynki szkolne. Nie inaczej było w
Tucznie. Katolicy tuczyńscy mieli swoją parafię i kościół
Wniebowzięcia NMP w pobliżu zamku oraz szkołę przy ulicy
Pocztowej.
Budynek szkoły powstał ok. 1900 r. Obiekt liczył dwie
kondygnacje nakryte wysokim dachem z poddaszem. Po
lewej stronie fasady posiadał wysunięty trzyosiowy ryzalit
ze schodkowym szczytem.
Tuczno
Głaz pamięci dawnych mieszkańców
Po II wojnie światowej w budynku znalazła siedzibę szkoła
podstawowa, która funkcjonowała do oddania nowych
obiektów przy ulicy Świerczewskiego. Dziś mieści się tutaj
m.in. biuro rachunkowe.
53°11'35"N 16°09'18"E | na mapie:F
Tuczno - miasto położone w powiecie wałeckim - na
przestrzeni wieków zamieszkiwane było przez osoby
różnych narodowości - Polaków, Niemców i Żydów.
Większość z tych mieszkańców potrafiła zgodnie współżyć i
3
Wyróżniającym się budynkiem przy wspomnianej ulicy
Wolności, przed 1945 r. noszącej nazwę Bahnhoffstrasse,
jest neorenesansowa willa z początków XX wieku należąca
do jednego z ówczesnych przemysłowców. Zbudowano ją z
ceramicznej cegły, a jego fasady ozdobiono tynkowanymi
detalami. Interesującymi elementami domu są dwa różne
szczyty, jeden w fasadzie frontowej, drugi nad wejściem
znajdującym się w ścianie bocznej.
53°11'53"N 16°09'34"E | na mapie:G
Tuczno
Kapliczka Świętego Krzyża na
dawnym cmentarzu
Przez wieki chrześcijaństwa w Europie zmarłych chowano
przy kościołach. Bogatsi wierni spoczywali w kryptach
świątyń lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie. Biedniejsi
swoje miejsca spoczynku znajdowali na cmentarzach wokół
kościołów. Sytuacja zmieniała się, gdy władze państw
wprowadziły zakaz takich pochówków, kierując się
względami sanitarnymi. Na przełomie XVIII i XIX w.
nekropolie zaczęto lokować poza miejscowościami.
Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl
Tuczno
Neorenesansowa willa (pocz. XX w.)
Tuczno jest niewielkim, ale urokliwie położonym
miasteczkiem w powiecie wałeckim. Senna miejscowość
jest dziś centrum wypoczynkowych okolic z jeziorami i
lasami. W czasie pobytu warto pochodzić uliczkami miasta i
zwrócić uwagę na jego zabudowę.
Ostatnia wojna przyniosła znaczne zniszczenia, których
efektem jest obecnie brak starej zabudowy centrum.
Zachowały się małomiasteczkowe budynki przy bocznych
uliczkach oraz ciekawe domy przy ulicy Wolności.
W Tucznie cmentarz katolicki przez wieki otaczał kościół
parafialny. Pod koniec XVIII w. nekropolię przeniesiono w
nowe miejsce przy Starym Trakcie Królewskim
prowadzącym do Złotowa (dziś znajduje się tutaj ulica
Adama Mickiewicza). Cmentarz ten funkcjonował od 1790
do jego zapełnienia w 1840 r. Następny cmentarz katolicki
znalazł miejsce naprzeciw nekropolii ewangelickiej.
Dziś po starym cmentarzu katolickim pozostała kapliczka
Świętego Krzyża. Rozebrano za to dawny mur cmentarny, a
teren uporządkowano. Kapliczka, będąca jedynym śladem
po miejscu pochówków, została pięknie odnowiona przez
władze miasta.
53°11'38"N 16°09'10"E | na mapie:H
4
Z dala od ojczyzn nowożytnego malarstwa - Flandrii i Italii,
w śląskiej Nysie przyszedł na świat twórca wybitny.
Pracował na Pomorzu, w Gdańsku i Chojnicach. Był artystą
okresu przełomu. Pod względem tematyki (malował
głównie obrazy religijne) i kompozycji jego dzieła miały
jeszcze cechy epok minionych - renesansu, a nawet
gotyku. W tym samym czasie co słynny Caravaggio, a na
pewno wcześniej niż Rembrandt, w swoich pracach zaczął
jednak stosować, naówczas nowatorskie chiaroscuro, czyli
światłocień. Jego najsłynniejszy obraz, Koronacja NMP,
zdobi ołtarz pelplińskiej katedry.
Tuczno
Dawna remiza strażacka (1897)
Tuczno na przełomie wieków XIX i XX składało się z dwóch
części - starego miasta skupionego wokół rynku i zamku
oraz nowego miasta rozwijającego się wokół ulicy
Dworcowej (dziś Wolności). Na granicy tych części znajduje
się ulica Pocztowa, przy której ulokowane były ważne dla
miasta obiekty. Wśród nich była remiza straży pożarnej.
Murowany budynek z drewnianą wieżą powstał w 1897 r.
Dziś nie pełni swej pierwotnej roli, ale jest ciekawym
elementem dawnego Tuczna pochodzącym z okresu, gdy
miasto nosiło nazwę Tütz.
53°11'35"N 16°09'16"E | na mapie:I
Podobne dzieło, również w ołtarzu głównym, znajduje się
w kościele w Tucznie. Eksperci oceniają, że
najprawdopodobniej jest to obraz samego Hermana Hana.
Bez wątpienia jego autorstwa są trzy mniejsze, mało znane
dzieła. Znajdują się w predellach (frontach podstaw)
bocznych ołtarzy stojących tuż przed prezbiterium, po obu
stronach nawy kościoła. Można z bliska przyjrzeć się
pociągnięciom pędzla mistrza Hermana i jego udanym
eksperymentom ze światłocieniem. Obrazy Hana trafiły do
Tuczna dzięki Krzysztofowi Wedel-Tuczyńskiemu, który
zakupił je w 1663 r. od rodziny artysty. Do cenniejszych
zabytków kościoła należą XVI-wieczna Pietà, obraz
Matki Boskiej okryty srebrną trybowaną koszulką,
barokowe organy i bogato zdobiona ambona.
Turyści odwiedzający Tuczno mogą mówić o szczęściu. W
tym małym, ale niezwykle interesującym miasteczku
mieszka pan Randolf Bytnerowicz, znający doskonale
historię okolic, pięknie i rzetelnie mówiący zarówno o
urodzie dzieł sztuki, jak i tajemnicach fortyfikacji Wału
Pomorskiego. Jest znakomitym przewodnikiem, potrafi
otwierać zamknięte zazwyczaj kościoły i poprowadzić
ciemnymi chodnikami schronów bojowych. Warto
skorzystać z jego wiedzy i umiejętności, wystarczy umówić
termin, tel. 67 259 32 55.
53°11'31"N 16°09'02"E | na mapie:J
Tuczno
Dzieła mistrza baroku
Goszcząc w Tucznie, warto zobaczyć nie tylko zamek.
Prawdziwe niespodzianki skrywa kościół pw. Wniebowzięcia
NMP. Świątynia powstała w pierwszej połowie XVI w.
Gotyckie wnętrze z gwiaździstymi sklepieniami jest bogato
wyposażone. Znajdują się tutaj m.in. dzieła Hermana Hana
(1574-1627/28?), sławnego polskiego malarza doby
baroku.
5
Tuczno
Tuczno
Renesansowy zamek Wedlów (XVI
w.)
Schron w fosie
Renesansowy zamek Wedlów (XVI w., przebudowany XVI,
XVIII w.).
53°11'25"N 16°09'02"E | na mapie:K
Tuczno
Park krajobrazowy (2 poł. XIX w.)
Na osobne potraktowanie zasługuje otaczający zamek
Wedlów-Tuczyńskich park krajobrazowy. Wcześniejsze
otoczenie zamku otrzymało nowe rozplanowanie w drugiej
połowie XIX w. W dawnej fosie pojawiły się urokliwe
kanaliki, nad którymi nasadzono nową zieleń, uzupełniając
wcześniejszą. Uzyskano tym samym piękny teren do
spacerów i wypoczynku. W czasie ostatniej wojny w parku
zbudowano schrony, których ruiny można zobaczyć w
czasie spaceru po założeniu. Kanaliki u stóp zamku łączą
się z pobliskimi jeziorami i mogą być bazą wypadową na
kajakowe poznawanie Pojezierza Drawskiego.
Tuczno i zamek Wedlów leżały w pasie umocnień Wału
Pomorskiego. W mieście zbudowano kilkanaście schronów
bojowych różnego przeznaczenia. Trzy z nich znajdowały
się u stóp wzgórza zamkowego. Goście Domu Architekta
parkują dziś swoje samochody niemal na stropie schronu.
Aby go zobaczyć, trzeba zejść do fosy zamkowej. Obiekt
wkomponowany w jej skarpę jest dziś półruiną. Służy jako
magazyn hotelowego drewna potrzebnego na
organizowane tutaj ogniska z pieczeniem dzika.
Po wojnie wszelkie ślady nazistowskie starannie niszczono,
a tymczasem w Tucznie ocalało hitlerowskie godło swastyka. Nie może być mowy o przeoczeniu - rozpiętość
ramion znaku jest dość znaczna, sięga ok. 1 m. Kuriozalna
pamiątka po III Rzeszy pozostała, gdyż odlano ją w
solidnym bloku betonu w stropie schronu, w którym mieścił
się punkt dowodzenia szczebla kompanijnego. Schron po
wojnie wysadzono, ale swastyka ocalała. Wartyo ją
zobaczyć, a można ją oglądać na zakrzaczonym wzgórzu
na północny wschód od miasta. Jadąc ul. Wolności (drogą
nr 177) w stronę Mirosławca, należy za dawnym zakładem
przerobu skór skręcić w prawo, w drogę gruntową. Ruina
schronu znajduje się po prawej stronie, ok. 200 m od
traktu.
53°12'22"N 16°10'04"E | na mapie:M
53°11'25"N 16°08'58"E | na mapie:L
Strzaliny
Kapliczka przy drodze na Wisielczą
Górę
Tereny Pomorza Zachodniego obfitują w mnogość
przydrożnych kapliczek oraz krzyży reprezentujących różne
okresy i style. Również w powiecie wałeckim można
zobaczyć wiele perełek małej architektury sakralnej. W
Strzalinach przy drodze wiodącej na Wisielczą Górę, na
której w latach 30. zbudowano kompleks bunkrów,
spotkamy jedną kapliczkę.
6
Stojąca tutaj kapliczka pochodzi z XIX wieku i zbudowana
została czerwonej cegły w modnym wówczas neogotyckim
stylu. Kapliczka ta to wysoki słup na planie kwadratu z
wnękami na figury. Wieńczy go daszek z metalowym
krzyżem. Dziś kapliczkę zdobi kilka figur świętych.
53°11'21"N 16°12'32"E | na mapie:N
Strzaliny
Wisielcza Góra
Wąska betonowa droga z Tuczna do Strzalin powstała w
latach 30. XX w. jednocześnie ze schronami budowanymi
na wzgórzu zwanym Wisielczą Górą. Powstała tu
najpotężniejsza grupa warowna całego Wału Pomorskiego.
Dwa duże schrony były blokami wejściowymi do podziemi,
gdzie łączył je główny korytarz komunikacyjny z izbami
załogi, toaletami, kuchnią i izbą opatrunkową. Boczne
chodniki prowadziły do dwóch schronów obserwacyjnych i
czterech bojowych z kopułami pancernymi. Łączna długość
wyrobisk, które najprawdopodobniej drążono, używając
tarcz wiertniczych, wynosiła 800 m. Grupa warowna miała
własne źródło zasilania w energię elektryczną, system
wentylacji i instalację wodociągową.
Strzaliny
Kościół pw. Nawiedzenia N.M.P
Strzaliny - wieś w woj. zachodniopomorskim, w powiecie
wałeckim, w gminie Tuczno. Zwiedzając bunkry największej
grupy warownej Wału Pomorskiego "Góra Wisielcza" warto
zobaczyć drewniany kościół pw. Nawiedzenia N.M.P w
Strzalinach wzniesiony w 1770 r., wewnątrz
późnobarokowy ołtarz z 1806 roku.
53°11'28"N 16°12'44"E | na mapie:O
Umocnienia na Wisielczej Górze stawiły poważny opór
nacierającym oddziałom Armii Czerwonej. Po kilku dniach
walk, 11 lutego 1945 r. Niemcy w obawie przed okrążeniem
i nie mając nadziei na odsiecz, opuścili schrony. Obiekty
grupy warownej zostały po wojnie wysadzone. Dziś są
ruiną. Amatorów fortyfikacyjnych tajemnic przyciągają
częściowo ocalałe podziemia. W rozbitym wschodnim bloku
wejściowym zachowało się jedyne, w miarę bezpieczne
zejście schodami do korytarzy na głębokości kilkunastu
metrów. Niedoświadczonym eksploratorom nie można
polecić samodzielnej penetracji ruin, pełnych rozpadlin,
niebezpiecznie sterczących prętów, belek i ostrych
fragmentów betonu. W przeszłości dochodziło tutaj do
tragicznych wypadków. Warto na wzgórze przyjechać w
towarzystwie przewodnika - Randolfa Bytnerowicza, który
doskonale zna zarówno ciekawą historię fortyfikacji, jak i
plan podziemi (tel. 67 259 32 55).
Oprócz ruin schronów miłośników fortyfikacji zainteresują
ciekawe miejsca i obiekty znajdujące się na południowym
przedpolu grupy warownej. Na trakcie biegnącym u
podnóża góry zachowała się betonowa płyta oryginalnej
przeszkody przeciwpancernej. Z obecnie zasypanych ziemią
otworów ukryty mechanizm wysuwał dawniej stalowe belki,
7
czyniąc drogę nieprzejezdną dla czołgów. Nieco dalej wśród
drzew, pod warstwą mchu, liści i śmieci, ocalały we
fragmentach żelbetowe płyty stoku rowu
przeciwczołgowego. W sytuacji zagrożenia atakiem zapora
mogła być wypełniana wodą doprowadzoną kanałem z
okolicznych jezior.
części, na drugim poziomie znajduje się daszek, na trzecim
zaś wnęka. Całość nakrywa daszek z czerwonej dachówki.
Aby trafić na Wisielczą Górę, jadąc z Tuczna w Strzalinach
należy skręcić w prawo i po ok. 200 m w lewo w stronę
lasu, gdzie zorganizowano miejsce parkingowe. W porze
letniej trzeba pamiętać o zabraniu cieplejszego ubrania,
niezbędna będzie też latarka.
Ostatnio kapliczkę poddano renowacji i dziś stanowi jedną z
atrakcji wsi.
Przed 1945 rokiem w kapliczce mieściły się inne figury,
które w powojennych latach prawdopodobnie przeniesiono
do kościołów lub nie oparły się szabrownikom.
53°11'49"N 16°12'58"E | na mapie:Q
53°11'17"N 16°12'48"E | na mapie:P
Zdbowo
Ambona-konfesjonał i cynowe
kapitele
Kościół pw. św. Józefa to bardzo niepozorna świątynia,
mniejsza od niejednego z domów w Zdbowie. Budynek o
konstrukcji szkieletowej wzniesiono w 1819 r. Ołtarz
Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl
Strzaliny
Kapliczka Matki Boskiej
Na niewielkim placyku w Strzalinach, przy wjeździe na
drogę prowadzącą do kościoła stoi pochodząca z XIX wieku
kapliczka Matki Boskiej. Murowana, przysadzista bryła
kapliczki zwieńczona jest metalową figurą Matki Boskiej z
Dzieciątkiem. Słup kapliczki podzielony został na trzy
kościoła pochodzi z XVII w. Podobnie datowana jest
niespotykanej konstrukcji ambona. Na mównicę zawieszoną
na ścianie prowadzą schodki. Balustradę z malarskimi
przedstawieniami ewangelistów podpiera konfesjonał.
Klasyczne "dwa w jednym" wymuszone zapewne zostało
niezwykle małymi wymiarami świątyni.
Kilkadziesiąt metrów na południe od kościoła stoi niewiele
od niego mniejsze, zdewastowane mauzoleum rodziny Ree.
Budynek w formie antycznej świątyni pochodzi z połowy
XIX w. Najprawdopodobniej jego projektantem był słynny
architekt Karol Fryderyk Schinkel. Od strony południowej w
fasadzie mauzoleum wyróżniają się dwie kolumny. Kiepski
8
stan pokrywających je tynków kontrastuje ze świeżością
klasycznych jońskich kapiteli (głowic). Wykonano je z
bardzo nietypowego i drogiego materiału - uszlachetnionej
cyny odpornej na niskie temperatury (poniżej 13°C
cyna ulega rozpadowi na szary proszek - zjawisko to jest
określane mianem trądu lub zarazy cynowej).
53°13'16"N 16°12'37"E | na mapie:R
Miłogoszcz
Pomnik poległych w I wojnie
światowej
Jeziorki
Kościół drewniany
Kościół drewniany konstrukcji zrębowej (1760).
W czasie I wojny światowej zginęło wielu mieszkańców
miejscowości położonych na dawnych terenach pruskich.
Ich śmierć uczczono pomnikami stawianymi w ich
centralnych miejscach. W Miłogoszczy obelisk stanął przy
głównej drodze w pobliżu szkoły. Po 1945 r. z obelisku
zdarto stare napisy i zamieszczono nowe. Dziś jest to
pomnik poświęcony żołnierzom polskim walczącym o
wyzwolenie miejscowości.
53°14'15"N 16°06'38"E | na mapie:S
53°09'18"N 16°12'38"E | na mapie:U
Miłogoszcz
Kościół filialny Świętej Trójcy
Atrakcją Miłogoszczy jest uroczy kościół filialny Świętej
Trójcy położony w centrum wsi. Świątynia została
zbudowana w 1830 r. w stylu neoromańskim i w tym
samym roku poświęcona. Do jej budowy użyto łupanego
kamienia oraz cegieł. Przy kościele znajduje się drewniana
dzwonnica oraz grób prawdopodobnie ostatniego
niemieckiego mieszkańca wsi. Całość otoczona jest murem
z łupanego kamienia.
53°09'13"N 16°12'27"E | na mapie:T
Autorzy zdjęć (w kolejności): zbyszekF60, zbyszekF60,
zbyszekF60, theguru, zbyszekF60, zbyszekF60, zbyszekF60,
zbyszekF60, zbyszekF60, fot. W. Wieczorek, fot. iwmali,
zbyszekF60, fot. iwmali, zbyszekF60, tedesse, tedesse,
zbyszekF60, fot. B. Zbonikowska, theguru, zbyszekF60,
zbyszekF60
Przewodnik wygenerowany w serwisie
www.polskaniezwykla.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Żadna część ani całość Mini przewodnika nie może być
reprodukowana ani przetwarzana w sposób elektroniczny,
9
mechaniczny, fotograficzny i inny; nie może być użyta do
innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie
danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Copyright © 2007 Polska Niezwykła
Wygenerowano:
środa 08 marca 2017 05:46:01
10