Mu zeum Gier i Za ba wek

ZE ŚWIATA
Muzeum Gier i Zabawek
im. Leonarda Servadio
n Renata Jezierska
D
zięki inicjatywie i mecenatowi dr.
Leonardo Servadio, w 1999 r. Włochy pozyskały szwedzką kolekcję Toys Muzeum ze Sztokholmu, która jest największym zbiorem (ok. 30 tys.) zabawek na
świecie. Ta niezwykła kolekcja reprezentująca wiele krajów Europy, obie Ameryki,
Azję i Afrykę, przedstawia prawie wszystkie
formy zabawkarskie powstałe w ostatnich
stuleciach. Sięga ona połowy XVIII w., aż
po wiek XX i wykonana została z różnych
materiałów, zarówno tych tradycyjnych, jak
i z surowców naturalnych, a także z tworzyw
sztucznych.
Leonardo Servadio, dr ekonomii i handlu, Umbryjczyk, urodzony w Perugii (Środkowe Włochy), pochodzący z rodziny, której
początki sięgają historii tegoż miasta. Antenat słynnego architekta Giacomo di Servadio, który wraz z Giovanello di Benvenuto
był budowniczym średniowiecznego Palazzo
dei Priori, jednego z największych i najelegantszych włoskich gmachów użyteczności
publicznej – obecnej siedziby Narodowej
Galerii Umbrii.
26
Największą część zbiorów stanowią XIX-wieczne miniaturowe domki dla lalek
z kompletnym wyposażeniem wnętrz. Liczne
elementy wyposażenia domków stwarzają
niepowtarzalną atmosferę dawnego codziennego życia w miniaturze. Na szczególną uwagę zasługuje „Dom lalek Elsy”, czteropiętrowy, z windą wykonaną z części mechanizmów zegarków, z sypialniami, kuchnią
i z piętrem przeznaczonym dla służby.
Na wyposażenie domku Elsy składa się ponad czterysta przedmiotów: miniaturowe
mebelki, maleńkie postaci domowników
i gości, wózki dla lalek, odzież, rzeczy osobiste, nakrycia stołów, porcelanowe serwisy,
sprzęt kuchenny i inne. Domek ten, będący
przykładem wysokiej rangi kolekcjonerstwa
szwedzkiego, wykonał w 1912 r. John Carlssen dla siostry Elsy. Zbiory domków lalek,
dzięki swoim walorom artystyczno-estetycznym oraz dokumentacyjnym, są najbardziej
ekspresyjne i atrakcyjne dla widza.
Kolejny pokaźny zespół zbiorów to lalki
(i rekwizyty) reprezentujące różne epoki, kultury, rasy, narodowości, a także różne profesje. Znajdują się tu lalki szmaciane, woskowe,
drewniane, celuloidowe, lalki japońskie z papieru mâché z 1910 r., lalki w strojach pielęgniarki i narciarki, obie z 1910 r., lalki w strojach regionalnych, lalki nakręcane na kluczyki, aż po XX-wieczne lalki Barbie. Najstarszy
i najcenniejszy zabytek w całej kolekcji muzealnej to lalka przedstawiająca matkę z dzieckiem, należąca do cywilizacji Nazca z Peru.
Interesująco przedstawia się kolekcja zabawek związana z komunikacją i transporWychowanie w Przedszkolu
tem. Obejmuje ona modele samochodów
z przełomu XIX i XX wieku, a wśród nich:
samochody budowlane, samochody straży
pożarnej, samochody pocztowe, skandynawskie samochody do transportu drewna, samochody do przewożenia olejów napędowych
i inne. W tym zespole znajdują się także autobusy, autokary, motocykle, rowery, traktory, wózki przenośne, dźwigi, przyczepy, miniaturowe znaki drogowe z 1927 roku i inne.
Dużą ilością i rozmaitością wyróżnia się
kolekcja pociągów, począwszy od tych najstarszych, aż po modele współczesne: parowozy, elektryczne lokomotywy, wagony osobowe, wagony towarowe, wagony pocztowe,
8/2006
wagony-cysterny, kolejki drewniane, kolejki
z klocków lego, kolejowe urządzenia sygnalizacyjne w miniaturze i wiele innych. Centralne miejsce zajmuje wielka stacja kolejowa wykonana z blachy, z niezliczoną ilością
miniaturowych przedmiotów, które dokumentują codzienne życie kolei.
Kolekcję wagoników tramwajowych reprezentują najstarsze wagoniki konne z 1890 r.,
wagoniki elektryczne i współczesne. Kolekcję
doposażają dawne torby konduktorskie, bilety tramwajowe, ręczne kasowniki itp.
W zbiorach Muzeum znajdują się także
modele samolotów, okrętów, żaglowców,
balonów i inne.
27
Tematyka zabawek „militarnych” reprezentowana jest przez zespoły cynowych żołnierzyków, miniaturowe kopie żołnierzy
w mundurach różnych rodzajów wojsk, modele wojskowych samochodów, samolotów,
okrętów, łodzi podwodnych, czołgów, karabinów, pistoletów itp.
Zachwyca piękna kolekcja XIX-wiecznych koników na biegunach w liczbie ponad 500 sztuk, kolekcja marionetek, zabawki muzyczne, miniaturowe karuzele, piłki
28
szmaciane, klocki drewniane i klocki lego,
różnego typu loteryjki, łamigłówki, karty
do gry, lunety, dioramy, kalejdoskopy, duży
zbiór robotów, automatów do gier i inne.
Kolekcję wzbogaca księgozbiór liczący
ponad 3500 pozycji poświęcony zagadnieniom zabawkarstwa światowego, ok. 10 tys.
archiwaliów, liczne katalogi zbiorów oraz
kilkaset starych fotografii.
Część zbiorów została pokazana po raz
pierwszy w Palazzo Comunale w Asyżu
w dniach 14 XII 2002 r. – 4 V 2003 r.
Ekspozycja została przyjęta z dużym zainteresowaniem i aplauzem. Ukazały się liczne
artykuły w prasie, audycje radiowe i telewizyjne z udziałem dr. Leonarda Servadio.
Obecnie trwają przygotowania do uroczystego otwarcia Muzeum Gier i Zabawek
w Rzymie. Na ten cel przeznaczono dawne
królewskie stajnie na terenie Villa Ada sąsiadujące z Ambasadą Egiptu. Atrakcyjna
lokalizacja i obszerne powierzchnie wystawowe pozwolą na eksponowanie większości
zbiorów. W planach Muzeum przewidziana
jest działalność naukowo-badawcza, oświatowa, dydaktyczna, dokumentacyjna oraz
współpraca z muzeami europejskimi i pozaeuropejskimi.
Biorąc pod uwagę olbrzymią wartość merytoryczną zbiorów, Comune di Roma postanowiło uświetnić otwarcie Muzeum
w rocznicę narodzin Rzymu, tj. 21 kwietnia 2007 r. Wydarzenie to będzie niewątpliwie ważnym dniem nie tylko dla muzealnictwa włoskiego, ale przede wszystkim dla
historii muzealnictwa światowego. Do czasu
inauguracji Muzeum w Rzymie, obiekty zostały zlokalizowane w tymczasowej siedzibie
nad Jeziorem Trazymeńskim w Środkowych
Włoszech.
RENATA JEZIERSKA
Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
Wychowanie w Przedszkolu