List do Premiera -

Warszawa, dnia 24 maja 2002 roku
Ruch na rzecz Wolnego Oprogramowania
ul. Dembego 5/130
02-796 Warszawa
http://www.rwo.pl/
Pan Leszek Miller
Prezes Rady Ministrów RP
List otwarty
Szanowny Panie Premierze!
Z uwagą obserwujemy rozwój publicznych struktur informatycznych. Jesteśmy zatroskani techniczną stroną planów wdrożenia w Polsce elektronicznego systemu, którego
założeniem jest ułatwienie kontaktu obywateli i administracji publicznej przy pomocy
najnowszych zdobyczy techniki.
Niepokoi nas fakt, że entuzjazm rządu sprowadza się do uzależnienia przyszłego
systemu komputerowego, na bazie którego projekt ma powstać, od rozwiązań informatycznych proponowanych przez jedną, zagraniczną firmę.
Dzieje się to w sytuacji, gdy rządy wielu krajów Unii Europejskiej (Francja, Niemcy,
Wielka Brytania), Ameryki Południowej (m.in. Peru, Argentyna) i np. Korei Południowej stosują w systemach komputerowych wykorzystywanych w administracji publicznej rozwiązania Open Source, czyli oprogramowanie otwarte z udostępnionym kodem
źródłowym. Chcielibyśmy zauważyć, że zarówno w dokumencie „ePolska”, opracowanym przez Ministerstwo Gospodarki, jak i w dokumencie „Infrastruktura – klucz
do rozwoju” z 29 stycznia 2002 r. będącego integralną częścią Strategii Gospodarczej
Rządu polecane jest stosowanie rozwiązań informatycznych zrealizowanych na bazie Wolnego Oprogramowania. Takie postępowanie wynika z kilku bardzo istotnych
faktów:
• Strategia umacniania pozycji rynkowej producenta oprogramowania, takiego jak
firma Microsoft, jest w dużej mierze oparta na „uzależnianiu” klientów od własnych produktów. Budowanie systemu informatycznego w oparciu tylko o komponenty oferowane przez tego typu potentatów rynku oprogramowania powoduje, że trudno jest z nich później zrezygnować. Wynika to ze stosowania zamkniętych (tzn. zastrzeżonych) standardów, swoistej interpretacji powszechnie
przyjętych norm oraz z coraz bardziej restrykcyjnej polityki licencyjnej.
• W opisanej powyżej sytuacji niezwykle trudno jest dokonać wymiany choćby
części elementów systemu informatycznego oraz zapewnić pełną i bezproblemową współpracę z oprogramowaniem innych producentów. Strategia ta, choć
przyniosła firmie Microsoft sukces finansowy, to jest bardzo niekorzystna dla
klientów. A w wypadku systemu mającego fundamentalne znaczenie dla kontaktów obywateli z jednostkami administracyjnymi może to mieć wyjątkowo
poważne konsekwencje.
• Korzystanie z kompleksowej oferty wielkich monopolistów rynku oprogramowania przy tak dużych projektach, jak realizacja idei „elektronicznego rządu”,
byłoby wyjątkowo niekorzystne dla polskiej gospodarki. Pragniemy zwrócić Pana uwagę na fakt, iż monopol Microsoftu powoduje ograniczanie rozwoju lokalnych rynków usług informatycznych, co przekłada się w prostej linii na znaczne
zubożenie rynku pracy rodzimych informatyków.
• Nasze państwo od dłuższego już czasu aspiruje do uczestnictwa w strukturach
Unii Europejskiej. Warto zauważyć, że wśród zaleceń UE znalazło się promowanie oprogramowania otwartego. Przejawia się to m.in. w dofinansowywaniu
akademickich projektów Open Source oraz wykorzystywaniu tych produktów
w administracji państwowej. „Otwarte” rozwiązania promują lub wykorzystują na co dzień również tak poważne instytucje, jak Departament Obrony USA
(Załącznik nr 2, poz. 5) czy Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych (Załącznik nr 2, poz. 4).
• Uważamy, iż wykorzystanie w projekcie informatyzacji administracji publicznej rozwiązań proponowanych przez ruch Open Source leży jak najbardziej
w duchu polityki Unii Europejskiej. Strategia taka jest korzystna dla całej UE,
albowiem pozwala przeciwstawiać się praktykom monopolistycznym przedsiębiorstw takich jak Microsoft (przeciwko któremu toczy się w USA proces
antymonopolowy).
• Przy informatyzacji wszelkiego rodzaju instytucji należy też zwrócić uwagę na
bardzo ważny aspekt bezpieczeństwa danych, a co za tym idzie – także poufności wszelkich informacji. Produkty Microsoftu są powszechnie znane z nienajlepszego poziomu zabezpieczeń. Sytuacja w tym względzie stała się na tyle
poważna, że np. analitycy uznanej firmy Gartner Group zalecili przedsiębiorstwom zaprzestanie korzystania z serwera WWW produkcji Microsoftu (Załącznik nr 2, poz. 6).
• Z bezpieczeństwem danych związana jest ściśle tematyka wirusów komputerowych, działających i rozprzestrzeniających się głównie dzięki systemom operacyjnym, serwerom WWW i oprogramowaniu biurowemu Microsoftu. Konsekwencje zaatakowania przez wirusy punktów systemu kluczowych dla infrastruktury administracyjnej mogą być bardzo poważne. Znaczące problemy powoduje również sama konieczność skutecznej ochrony oprogramowania przed
wirusami.
W związku z powyższymi faktami opowiadamy się za tym, aby przy realizacji projektów informatyzacji struktur administracji publicznej używano ogólnie dostępnych
otwartych standardów oraz, w możliwie największym stopniu, korzystano z rozwiązań opracowanych w ramach inicjatywy Open Source. Zastosowanie rozwiązań
z dorobku programistów opensource’owych (udostępniających kod źródłowy) pozwoli maksymalnie wykorzystać potencjał polskich specjalistów, oprzeć się na wypróbowanych i w pełni ustandaryzowanych technologiach oraz znacznie ograniczyć
wydatki związane z budową systemu. O tym, że jest to podejście ze wszech miar
słuszne, świadczy chociażby fakt, iż bez otwartych standardów i Wolnego Oprogramowania niemożliwe byłoby m.in. istnienie Internetu w jego obecnej postaci.
Pragniemy zwrócić Pana uwagę na przykre doświadczenia niektórych państw europejskich związane z wdrażaniem koncepcji e-governmentu. Na przykład w Wielkiej Brytanii przez długi czas użytkownicy systemów innych niż Microsoft Windows
i Mac OS nie mogli korzystać z usług oferowanych przez publicznie dostępny sys-
tem informatyczny. Dopiero pod naciskiem opinii publicznej i mediów udostępniono
elektroniczne urzędy wszystkim użytkownikom Internetu.
Również w naszym kraju zdarzały się sytuacje dowodzące popełniania rażących błędów podczas planowania procesu informatyzacji instytucji publicznych. Wystarczy
wspomnieć sprawę komputeryzacji ZUS-u, w szczególności kłopoty powodowane
przez program Płatnik (po dziś dzień dostępny jedynie w wersji dla MS Windows).
W związku z tym obawiamy się, że sytuacja w naszym kraju może się rozwinąć
jeszcze mniej pomyślnie niż np. w przypadku Wielkiej Brytanii.
Mając na uwadze dobro naszego Państwa chcielibyśmy się upewnić, że projekt egovernment zostanie szczególnie pieczołowicie opracowany przez niezależnych, kompetentnych ekspertów. Sugerujemy w związku z tym:
• realizację tego przedsięwzięcia przy użyciu otwartych (tzn. ogólnie dostępnych)
standardów;
• wykorzystanie oprogramowania o możliwie wysokiej jakości, tworzonego z jak
największym udziałem polskich specjalistów;
• zawieranie umów tylko z takimi firmami, które udostępnią całość oprogramowania, także tzw. postać źródłową kluczowych elementów tworzonego systemu.
Jesteśmy głęboko przekonani, iż wykorzystanie otwartych standardów oraz dostępność kodów źródłowych komponentów wykorzystanych do budowy systemu stanowią doskonałą gwarancję wysokiego poziomu jego wykonania. Naszym zdaniem spełnienie powyższych postulatów zapewni nie tylko wymierne ograniczenie nakładów
finansowych poniesionych podczas budowy dowolnego systemu informatycznego, ale
i jego wydajną, niezawodną pracę oraz niskie koszty eksploatacji w przyszłości.
Jednocześnie pragniemy Pana poinformować, iż Ruch na rzecz Wolnego Oprogramowania zamierza w najbliższym czasie zorganizować spotkanie z udziałem osób zainteresowanych poruszaną w niniejszym liście problematyką oraz mediów. Liczymy
na udział przedstawicieli Rządu RP w tej debacie, albowiem dotyczy ona żywotnych
interesów naszego kraju.
Podpisano:
Ruch na rzecz Wolnego Oprogramowania
Załączniki:
1. Lista sygnatariuszy niniejszego dokumentu
2. Adresy internetowe dokumentów związanych z tematyką niniejszego listu
Załącznik nr 1
Lista sygnatariuszy Listu otwartego do Prezesa Rady Ministrów w sprawie utworzenia
systemu e-government:
Załącznik nr 2
Odsyłacze do dokumentów WWW zawierających dodatkowe informacje na tematy
poruszane w liście:
1. Informacje nt. Open Source
http://www.opensource.org/
2. Informacje dotyczące Free Software Foundation
http://www.fsf.org/
3. Wykorzystanie rozwiązań Open Source w administracjach rządowych innych
krajów:
http://www.bundestux.de/english.html (Niemcy)
http://www.heise.de/english/newsticker/data/anw-28.02.
02-006/ (Niemcy)
http://www.theregister.co.uk/content/4/24048.html (Niemcy)
http://www.helsinki-hs.net/news.asp?id=20020311IE5 (Finlandia)
http://www.idg.net/go.cgi?id=607065 (Francja)
http://en.hancom.com/bbs/scripts/index.php?table=press_
en&mode=noticeview&start=0&d=9&id=19 (Korea Płd.)
4. Security-enhanced Linux promowany przez Narodową Agencję Bezpieczeństwa
Stanów Zjednoczonych (NSA)
http://www.nsa.gov/selinux/
5. Informacje nt. sponsorowania rozwoju FreeBSD przez Ministerstwo Obrony USA
http://news.com.com/2100-1001-269644.html?legacy=cnet
6. Raport firmy Gartner, zalecający zaprzestanie korzystania z oprogramowania
serwerowego Microsoftu
http://www3.gartner.com/DisplayDocument?doc_cd=101034
7. Raport Komisji Europejskiej nt. sytuacji w rolnictwie (poz. 169)
http://europa.eu.int/comm/agriculture/publi/agrep2000/2000_
en.pdf
8. eGovernment – deklaracja ministerialna Unii Europejskiej
http://europa.eu.int/information society/eeurope/egovconf/
documents/Ministerial%20declaration%20English%2029-1101.pdf
9. Raport na temat wykorzystania wolnego oprogramowania w sektorze publicznym (IDA – Interchange of Data between Administrations)
http://www.idaprog.com/?http&&&ag.idaprog.org/Indis35prod/
doc/333
10. Porównanie całościowych kosztów użytkowania (Total Cost of Ownership) MS
Windows i GNU/Linuksa
http://www.cyber.com.au/cyber/about/linux_vs_windows_tco_
comparison.pdf
11. Argumenty przekonujące do stosowania oprogramowania Open Source
http://www.dwheeler.com/oss_fs_why.html
12. List kongresmena peruwiańskiego do Microsoft-Peru dot. wykorzystania
oprogramowania OS w administracji Peru
http://linuxtoday.com/news_story.php3?ltsn=
2002-05-06-012-26-OS-SM-LL
13. INFRASTRUKTURA – KLUCZ DO ROZWOJU. Program stanowi integralną
część Strategii Gospodarczej Rządu SLD–UP–PSL Przedsiębiorczość – Rozwój
– Praca przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 29 stycznia 2002 r.
http://www.kprm.gov.pl/archiwum/strategia/aneksnr3.pdf