Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem

Zabezpieczenie prawno-finansowe
osób z niepełnosprawnością
intelektualną
o
Warszawa, 15.12.2015 r.
Status prawny Osoby z NI
Osoba z Niepełnosprawnością Intelektualną
Osoba
Niepełnoletnia
Osoba pełnoletnia
Osoba z pełną
zdolnością do
czynności prawnych
Opiekun prawny
Osoba z ograniczoną
zdolnością do
czynności prawnych
Osoba pozbawiona
zdolności do
czynności prawnych
Kurator
Opiekun prawny
Sfery zabezpieczenia osoby z NI
1. Wsparcie/Opieka faktyczna nad osobą,
2. Rozporządzanie majątkiem.
Prawne formy wsparcia/opieki ONI
Asystencja
1. Pełnomocnictwo,
2. Kurator dla osoby niepełnosprawnej,
3. Ubezwłasnowolnienie częściowe,
Substytucja
1. Ubezwłasnowolnienie całkowite.
Kurator osoby niepełnosprawnej
Art. 183 <kodeks rodzinny i opiekuńczy>
§ 1. Dla osoby niepełnosprawnej ustanawia się kuratora,
jeżeli osoba ta potrzebuje pomocy do prowadzenia
wszelkich spraw albo spraw określonego rodzaju lub do
załatwienia poszczególnej sprawy. Zakres obowiązków i
uprawnień kuratora określa sąd opiekuńczy.
§ 2. Kuratelę uchyla się na żądanie osoby
niepełnosprawnej, dla której była ustanowiona.
Kurator osoby niepełnosprawnej
Z wnioskiem o ustanowienie kuratora dla osoby
niepełnosprawnej może wystąpić również
organizacja pozarządowa za zgodą osoby
niepełnosprawnej.
Kierunki zmian
1. Likwidacja instytucji ubezwłasnowolnienia,
2. Wprowadzenie systemu opieki prawnej,
Kierunki zmian
1.
2.
3.
4.
Likwidacji instytucji ubezwłasnowolnienia,
Wprowadzenie systemu opieki prawnej
Sąd indywidualnie określać będzie zakres opieki,
Jeden sąd orzeka o potrzebie ustanowienia opieki i
wyznacza opiekuna.
5. Wyłączenie kompetencji opiekuna w sprawach
osobistych,
6. Orzeczenie wydawane na czas określony, podlegający
kontroli co 5 lat.
Przesłanki ustanowienia opieki
1. Przesłanka medyczna – stan osoby,
2. Przesłanka społeczna – potrzeba interwencji
Formy opieki
1.
2.
3.
4.
Opieka asystencyjna
Opieka z reprezentacją równoległą,
Opieka z kompetencją współdecydowania,
Opieka zastępcza.
Formy zabezpieczenia prawnofinansowego w oparciu o
obowiązujące przepisy
1.
2.
3.
4.
5.
Nieformalna opieka członków rodziny,
Umowa dożywocia
Renta,
Testament z poleceniem,
Fundacja.
Umowa dożywocia
1. Regulowana kodeksem cywilnym – art. 908 k.c. i
następne,
2. Umowa
przewiduje
nieodpłatne
przekazanie
nieruchomości w zamian za dożywotnie utrzymanie
(poprzez przyjęcie zbywcy jako domownika,
dostarczanie mu wyżywienia, ubrania, mieszkania,
światła i opału, zapewnienie mu odpowiedniej
pomocy i pielęgnowanie w chorobie oraz
wyprawienie mu własnym kosztem pogrzeb
odpowiadający zwyczajom miejscowym).
Umowa dożywocia - wymagania
1. Posiadanie prawa własności nieruchomości (jej
udziału lub prawa użytkowania wieczystego),
2. Przekazanie jej nieodpłatnie osobie trzeciej
(osobie fizycznej lub prawnej),
3. W zamian za przekazanie nieruchomości
nabywca
będzie
utrzymywał
dawnego
właściciela, bądź członka jego rodziny,
4. Szczegółowe zasady powinna określać umowa.
Umowa dożywocia - skutki
1. Utrata przez dotychczasowego właściciela
prawa do nieruchomości,
2. Korzyści i ciężary utrzymania nieruchomości
przechodzą na nowego właściciela,
3. Nowy właściciel nieruchomości zobowiązany
jest do utrzymywania osoby – dożywotnika.
Utrzymanie dożywotnika
1. Udostepnienie części nieruchomości,
2. Zapewnienie pomocy w prowadzeniu
bieżących spraw,
3. Zaopatrzenie w ubrania, żywność, środki
czystości, leki, itp.,
4. Możliwość ustanowienia dodatkowo renty
wypłacanej cyklicznie,
Zawarcie umowy dożywocia
1. Czynność
prawna
w
formie
aktu
notarialnego,
2. Obłożona
podatkiem
od
czynności
cywilnoprawnych w wysokości 2 % wartości
nieruchomości płaconej przez nabywcę.
Zawarcie umowy dożywocia
1. Umowa dożywocia jest umową o charakterze
osobistym, nie można zbyć tego prawa.
2. Wygasa ono w chwili śmierci dożywotnika.
3. Obowiązek
utrzymania
dożywotnika
spoczywa
na
każdym
właścicielu
nieruchomości, jest więc „przywiązany” do
nieruchomości.
Zmiana dożywocia
1. Umowę dożywocia można zamienić na
dożywotnią rentę w przypadku gdy:
a) gdy między stronami wytworzą się takie stosunki
że nie ma możliwości aby pozostawały ze sobą w
bezpośredniej styczności – na wniosek każdej ze
stron,
b) W razie zbycia nieruchomości osobie trzeciej –
tylko na wniosek dożywotnika
Renta
1. Regulowana kodeksem cywilnym – art. 908
k.c. i następne,
2. Umowa przewiduje, że jedna ze stron
zobowiązuje się względem drugiej do
określonych świadczeń okresowych w
pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko
co do gatunku.
Renta
1. Renta może mieć charakter:
a) Odpłatny,
b) Nieodpłatny.
Renta odpłatna
1. Świadczenia pieniężne otrzymywane w
zamian za przekazanie jakiegoś składnika
swojego majątku (nieruchomości bądź
ruchomości) stanowi formę zapłaty za te
przedmioty.
Renta nieodpłatna
1. Świadczenia pieniężne otrzymywane do
którego stosuje się przepisy o darowiźnie.
Renta
1. Do renty odpłatnej stosuje się przepisy o
sprzedaży. Podatek od takiej renty nie jest
wymagany w przypadku gdy:
a) Przekazane rzeczy ruchome były własnością osoby
przekazującej dłużej niż 6 miesięcy, licząc od końca
miesiąca, w którym podatnik nabył rzecz ruchomą,
b) W przypadku nieruchomości okres ten wynosi lat 5,
Renta
1. Do renty nieodpłatnej mają zastosowanie
przepisy podatkowe dotyczące spadków i
darowizn.