informator o olimpiadzie wiedzy ekonomicznej

POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE
ZARZĄD KRAJOWY
KOMITET GŁÓWNY OLIMPIADY WIEDZY EKONOMICZNEJ
INFORMATOR
O OLIMPIADZIE WIEDZY EKONOMICZNEJ
NA ROK SZKOLNY 2006/2007
Warszawa, lipiec 2006
Spis treści:
♦
List do dyrektorów szkół ponadgimnazjalnych
♦
Regulamin Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
♦
Program Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej „Teoria i praktyka gospodarowania”
♦
Literatura i źródła wiedzy
♦
Wskazówki metodyczne dla nauczycieli - opiekunów olimpijczyków
POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE
ZARZĄDKRAJOWY
KOMITET GŁÓWNY OLIMPIADY WIEDZY EKONOMICZNEJ
INFORMATOR
O OLIMPIADZIE WIEDZY EKONOMICZNEJ
NA ROK SZKOLNY 2006/2007
POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE
ZARZĄD KRAJOWY
Komitet Główny Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
00-042 Warszawa, Nowy Świat 49 tel. 0-22 55-15-418, fax 0-22 55-15-444
e-mail: [email protected]
Nr konta: Bank Millennium SA 49 1160 2202 0000 0000 2813 6809
L.dz. 42/2006 r.
Warszawa, lipiec 2006 r.
Do
Dyrektorów
szkół ponadgimnazjalnych
W roku szkolnym 2005/2006 odbyła się XIX Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej.
Kolejne edycje Olimpiady cieszą się nie tylko szerokim zainteresowaniem młodzieży
przyciągając tysiące uczniów, lecz także w wyraźny sposób przyczyniają się do rozpowszechnienia myślenia ekonomicznego i umacniania wiedzy o współczesnej gospodarce rynkowej
oraz problemach polskiej gospodarki. Olimpiada nadąża z podejmowaniem stawianego przed
Polską wyzwania, jakim jest konieczność szybkiego dostosowania się do nowoczesności, o
czym świadczy wiodąca tematyka podejmowana w kolejnych latach.
W dziewiętnastu edycjach Olimpiady udział wzięło 207 tys. uczniów, natomiast w XIX
OWE 11 tys. uczniów z 695 szkół ponadgimnazjalnych.
Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej należy do jednej z najbardziej popularnych.
Do pomyślnej realizacji tak wielkiego przedsięwzięcia, jakim jest Olimpiada Wiedzy
Ekonomicznej, w istotny sposób przyczyniła się praca dyrektorów szkół oraz nauczycieli
przedmiotów ekonomicznych i pokrewnych, którzy z pełnym zaangażowaniem przygotowywali młodzież do Olimpiady i byli głównymi organizatorami zawodów szkolnych.
Trud i zaangażowanie Pedagogów zaowocowały również sukcesami odnoszonymi
przez młodzież w Olimpiadzie, wyrażającymi się zdobyciem w osiemnastu edycjach Olimpiady 570 tytułów laureata i 1330 tytułów finalisty.
Za ogromny wkład pracy i zaangażowanie przy organizacji Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej Komitet Główny składa Dyrektorom szkół oraz Pedagogom wyrazy serdecznego podziękowania i uznania.
-4-
Dla uatrakcyjnienia finałów, które odbyły się w dniach 11-12 marca br., jak zwykle w
Ośrodku Szkolenia Kadr Statystyki w Jachrance, została wprowadzona możliwość wyboru
przez zawodników tematu drugiego pisemnego spośród 3 pytań dotyczących ryzyka i ubezpieczeń. Polska Izba Ubezpieczeń chcąc spopularyzować tę tematykę wśród uczniów postanowiła nagrodzić najlepsze prace. W związku z tym w dniu 11 marca spośród 100 prac z tej tematyki Kapituła pod przewodnictwem Prezesa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego prof.
Elżbiety Mączyńskiej przyznała: – 2 Nagrody Specjalne Prezesa Polskiej Izby Ubezpieczeń
dla Martyny Melskiej z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Żarach i Artura Osińskiego z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Mińsku Mazowieckim, – 2 wyróżnienia dla Adriana Burdy z
V Liceum Ogólnokształcącego im. K. Kieślowskiego w Zielonej Górze i Janusza Cieszyńskiego z XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu.
Oceniając przebieg i wyniki dziewiętnastej Olimpiady podkreślić należy, że:
1. Trzy pierwsze miejsca zajęli:
 zwycięzcą XIX OWE został Karol Karpiński uczeń XIII Liceum Ogólnokształcącego w Szczecinie,
 II miejsce zajął Dariusz Wolszczak z XXXIV Liceum Ogólnokształcącego im. Miguela de Cervantesa w Warszawie,
 III miejsce zajął Krzysztof Dziubiński z III Liceum Ogólnokształcącego im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni.
2. Poziom wiedzy laureatów XIX OWE był wyrównany, bowiem 30 laureatów zajęło tylko
15 miejsc (po kilka ex aequo na tym samym miejscu).
3. Najlepsze wyniki osiągnęły następujące szkoły:
 XIV Liceum Ogólnokształcące im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu,
 XXXIV Liceum Ogólnokształcące im. Miguela de Cervantesa w Warszawie,
 IX Liceum Ogólnokształcące im. C. K. Norwida w Częstochowie,
 I Liceum Ogólnokształcące im. E. Dembowskiego w Zielonej Górze.
4. Na 100 zawodników uczestniczących w finałach XIX Olimpiady 51 wywodziło się z liceów ogólnokształcących. Zaś wśród 30 laureatów 23 to uczniowie liceów ogólnokształcących, a 7 szkół ekonomicznych.
5. Uczestnikom zawodów centralnych stawiane są coraz wyższe wymagania. Doświadczenia
ostatnich lat wykazały jednak, że słabym punktem w dalszym ciągu jest brak umiejętności
prawidłowej interpretacji przez młodzież podstawowych wskaźników ekonomicznych.
Nadal aktualna jest zatem potrzeba interesowania się przez szkoły analizą ekonomiczną i
uwzględniania jej w procesie nauczania.
6. Zainteresowanie laureatami ze strony praktyki gospodarczej znajduje wyraz w pracach
Rady Sponsorów Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, skupiającej przedstawicieli wielu instytucji i podmiotów gospodarczych wywierających istotny wpływ na transformację gospodarki polskiej. Dzięki Radzie Sponsorów związek programów Olimpiady z potrzebami
-5-
życia staje się bliższy, a sukcesy laureatów, ich opiekunów naukowych i najlepszych
szkół są nagradzane.
Składając raz jeszcze wyrazy podziękowania za poniesiony trud i zaangażowanie Komitet Główny OWE pragnie podkreślić, że na szczególne uznanie zasługują nauczyciele uhonorowani nagrodami „Za zasługi dla rozwoju olimpiad szkolnych”. Nagrody te przyznawane są
przez Komitet Główny OWE tym nauczycielom, którzy byli opiekunami naukowymi laureatów w co najmniej trzech edycjach Olimpiady.




W roku bieżącym nagrody „Za zasługi dla rozwoju olimpiad szkolnych” otrzymali:
mgr Waldemar Kotowski z III Liceum Ogólnokształcącego im. Marynarki Wojennej RP
w Gdyni (po raz drugi),
mgr Wanda Lotfi z Zespołu Szkół nr 1 im. M. Kopernika w Koszalinie (po raz trzeci),
mgr Marcin Palenik z XXXIV Liceum Ogólnokształcącego im. Miguela de Cervantesa w
Warszawie,
mgr Andrzej Szczepański z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Żarach.
Łącznie w osiemnastu edycjach Olimpiady przyznano 55 takich nagród, którymi uhonorowano 45 nauczycieli.
W roku szkolnym 2006/2007 zorganizowana będzie XX Jubileuszowa Olimpiada
Wiedzy Ekonomicznej. Będzie ona realizowana wg programu „Teoria i praktyka gospodarowania” z uwzględnieniem jego głównych części. Hasło przewodnie XX Olimpiady to „KAPITAŁ LUDZKI I INNOWACYJNOŚĆ W GOSPODARCE POLSKIEJ”.
Komitet Główny przewiduje wyeksponowanie w pytaniach XX OWE głównie:
 związków kapitału ludzkiego, intelektualnego i innowacyjności jako istoty sposobu planowania rozwoju współczesnej społeczności uczących się i edukacji dla przedsiębiorczości,
 mechanizmu funkcjonowania i rozwoju gospodarki innowacyjnej jako gospodarki opartej
na wiedzy, umiejętnościach i zaufaniu,
 analizy ekonomicznej efektywności innowacji w zastosowaniu do współczesnych procesów inwestowania w rozwój gospodarczy na bazie kapitału ludzkiego.
Zasady oceny olimpijczyków podane są we „Wskazówkach metodycznych dla nauczycieli – opiekunów olimpijczyków”.
Zawody XX Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej odbędą się w następujących terminach:
- I stopnia (szkolne) - 6 listopada 2006 r.
- II stopnia (okręgowe)
- 6 stycznia 2007 r.
- III stopnia (centralne)
- 24 - 25 marca 2007 r.
Zawody I stopnia rozpoczynają się o godz. 900, a II stopnia o godz. 1100.
-6-
Komitet Główny równocześnie przekazuje:
 „Informator o Olimpiadzie Wiedzy Ekonomicznej na rok szkolny 2006/2007”,
 Plakat popularyzujący Olimpiadę.
Licząc na życzliwe przyjęcie treści zawartych w Informatorze KG OWE prosi o pomoc
w zorganizowaniu i przeprowadzeniu XX Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, a zwłaszcza o:
1. Rozpowszechnianie przez nauczycieli wśród uczniów informacji o celach, zadaniach i planowanym przebiegu Olimpiady (z wykorzystaniem otrzymanych plakatów).
2. Zorganizowanie Komisji Szkolnej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, powiadomienie Komitetu Okręgowego OWE w terminie do 30 września 2006 r. o przystąpieniu do Olimpiady (z podaniem liczby uczestników zawodów I stopnia) oraz przeprowadzenie zawodów
szkolnych. Siedziby 17 komitetów okręgowych podane są w załączniku nr 1.
3. Stworzenie uczniom zamierzającym wziąć udział w Olimpiadzie możliwości wysłuchania
stosownych wykładów, przestudiowania odpowiedniej literatury, korzystania z konsultacji
specjalistów oraz wysłuchania audycji telewizyjnych o tematyce ekonomicznej.
4. Nadzorowanie całokształtu prac przygotowawczych i przebiegu Olimpiady w szkole, a
także współdziałanie z Komitetem Okręgowym Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej.
Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej obchodzi w bieżącym roku szkolnym Jubileusz swego dwudziestolecia. Będzie on niewątpliwie okazją do podsumowania dotychczasowych osiągnięć zarówno w szkołach, okręgach jak i na szczeblu centralnym. Jubileusz to jednocześnie
potrzeba zastanowienia się jak Olimpiadę uatrakcyjnić, aby sprostać wymogom dzisiejszych
czasów a jednocześnie uczynić ją bardzo atrakcyjną dla młodzieży.
Komitet Główny życzy Dyrektorom szkół, Pedagogom i młodzieży wielu sukcesów i
satysfakcji w XX Jubileuszowej Olimpiadzie.
Z poważaniem
Przewodnicząca
Komitetu Głównego
Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
prof. dr hab. Stanisława Borkowska
-7-
POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE
ZARZĄD KRAJOWY
REGULAMIN
OLIMPIADY WIEDZY EKONOMICZNEJ
I.
POSTANOWIENIA OGÓLNE
1.
Niniejszy Regulamin jest konkretyzacją i rozwinięciem Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu
przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz. U. Nr 13 z 2002 r., poz. 125).
Rozporządzenie to stanowi równocześnie podstawę prawną dla organizacji i prowadzenia
Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, organizowanej od 1987 roku.
2.
Podstawowe obowiązki organizatorów i uczestników Olimpiady wynikają z niniejszego
Regulaminu oraz Programu Olimpiady. Program Olimpiady wraz z zasadami oceny olimpijczyków określa odrębny dokument.
3.
Komitet Główny Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej przed rozpoczęciem każdej kolejnej Olimpiady dostarcza organizatorom program oraz dokumentację związaną z jej organizacją, a także przeprowadza spotkanie instruktażowo-konsultacyjne z sekretarzami komitetów okręgowych.
II.
CELE OLIMPIADY I ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE
1.
Celami Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej są:
− pobudzanie i rozwijanie zainteresowań młodzieży problematyką ekonomiczno-społeczną oraz kierunkami rozwoju Polski na tle gospodarki światowej;
− zwiększanie skuteczności dostosowywania programów nauczania do współczesnych
wymagań w zakresie wiedzy ekonomicznej, rozszerzania zakresu i podnoszenia poziomu nauczania przedmiotów ekonomicznych i pokrewnych;
− propagowanie kultury ekonomicznej i zasad racjonalnego gospodarowania;
− upowszechnianie nowoczesnej wiedzy ekonomicznej;
− wyłanianie najbardziej utalentowanej młodzieży do szkół wyższych.
2.
Olimpiada ma zasięg ogólnokrajowy. Zawody jej są trzystopniowe:
− zawody I stopnia odbywają się w szkołach,
− zawody II stopnia odbywają się w skali okręgów,
− zawody III stopnia odbywają się w skali ogólnokrajowej.
III. UCZESTNICY OLIMPIADY WIEDZY EKONOMICZNEJ I JEJ TEMATYKA
1.
W Olimpiadzie Wiedzy Ekonomicznej mogą brać udział uczniowie ponadgimnazjalnych
szkół dla młodzieży.
2.
Zawody I i II stopnia polegają na przeprowadzeniu sprawdzianu w formie pisemnej, natomiast zawody III stopnia – w formie pisemnej i ustnej. Przed rozpoczęciem zawodów komisja szkolna oraz jury mogą udzielić niezbędnych wskazówek metodycznych.
3.
Czas trwania sprawdzianu pisemnego na zawodach I, II i III stopnia Olimpiady wynosi
120 minut. Dla uczniów niewidomych i słabowidzących czas trwania sprawdzianu pisemnego w zawodach wszystkich stopni wynosi 150 minut (konieczność posługiwania się
technikami brajlowskimi przez uczniów niewidomych i ograniczenie percepcji wzrokowej słabowidzących). Zawody dla tych uczniów muszą odbywać się w oddzielnych salach.
4.
Tematyka Olimpiady określona jest w Programie Olimpiady „Teoria i praktyka gospodarowania”.
-8-
5.
Zadania na zawody I, II i III stopnia Olimpiady opracowywane są przez Komitet Główny
i dostarczane komisjom ( jury) w sposób uniemożliwiający ich nieuprawnione ujawnienie
do chwili rozpoczęcia zawodów.
6.
Sprawdzian pisemny w zawodach II i III stopnia przeprowadzany jest anonimowo.
Otwarcie kopert z nazwiskami zawodników następuje dopiero po dokonaniu oceny prac
i ustaleniu punktacji przez jury: komitetów okręgowych (w zawodach II stopnia) i Komitetu Głównego (w zawodach III stopnia).
7.
Uczestnikom zawodów wszystkich stopni należy zapewnić warunki samodzielnego wykonania sprawdzianu pisemnego. Przypadki nie przestrzegania zasady samodzielności
mogą być podstawą dyskwalifikacji zawodnika. Dyskwalifikacja może również mieć
miejsce w przypadkach zachowań niegodnych ucznia.
8.
Zakwalifikowanie do udziału w zawodach wyższego stopnia następuje na zasadach konkursu spośród tych zawodników, którzy uzyskali co najmniej minimum punktów ustalone
przez komitety okręgowe (dla zawodów II stopnia) i Komitet Główny (dla zawodów
III stopnia).
IV. ORGANIZACJA ZAWODÓW I STOPNIA (szkolnych)
1. Uwagi wstępne
1) zawody I stopnia organizuje i przeprowadza komisja szkolna Olimpiady w składzie
od 3 do 5 osób, wśród których powinni być:
przedstawiciel dyrekcji szkoły,
nauczyciele przedmiotów ekonomicznych lub pokrewnych,
przedstawiciel samorządu szkolnego;
2) przeprowadzenie zawodów I stopnia poprzedza akcja informacyjna obejmująca:
popularyzowanie idei Olimpiady w środkach społecznego przekazu,
zachęcanie uczniów poszczególnych szkół do udziału w Olimpiadzie (gazetki, plakaty, audycje radiowęzła o tematyce związanej z Olimpiadą);
3) zawody szkolne odbywają się jednocześnie we wszystkich szkołach w terminach
ustalanych corocznie przez Komitet Główny w porozumieniu z Ministerstwem Edukacji Narodowej. W przypadku, gdy szkoła nie organizuje Olimpiady, a któryś z
uczniów chce w niej wziąć udział – dyrektor szkoły w porozumieniu z właściwym
komitetem okręgowym (siedziby komitetów okręgowych podane są w załączniku nr
1) powinien wskazać szkołę, w której zainteresowany może przystąpić do zawodów;
4) zadania na zawody I stopnia każda szkoła otrzymuje z komitetu okręgowego Olimpiady.
2. Zadania komisji szkolnej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
1) rozpropagowanie Olimpiady na terenie szkoły;
2) zapewnienie odpowiedniej liczby „kart odpowiedzi” (arkuszy papieru ostemplowanego pieczęcią szkoły);
-9-
3) powiadomienie komitetu okręgowego Olimpiady w terminie do 30 września o przystąpieniu do Olimpiady oraz podanie liczby uczestników zawodów I stopnia (załącznik nr 2);
4) przygotowanie pomieszczeń do przeprowadzenia zawodów;
5) zabezpieczenie nadzoru mającego na celu prawidłowy przebieg zawodów (w każdym
zespole nadzorującym powinien znaleźć się co najmniej 1 członek komisji szkolnej
będący jednocześnie przewodniczącym zespołu);
6) dokonanie oceny prac przez komisje szkolne i przekazanie tych prac, które uzyskały
oceny celujące i bardzo dobre, wraz z protokółem (załącznik nr 3) do komitetu okręgowego Olimpiady w terminie tygodnia od zakończenia zawodów.
3. Przebieg zawodów I stopnia
1) zapoznanie uczestników zawodów z zasadami przeprowadzenia zawodów;
2) otwarcie – w obecności uczestników zawodów – kopert z zadaniami i rozdanie „kart
odpowiedzi”. Koperty te otwiera przewodniczący zespołu przy udziale jednego z
uczestników zawodów;
3) zebranie przez przewodniczącego zespołu od wszystkich uczestników zawodów
„kart odpowiedzi” – po upływie ustalonego czasu przewidzianego na rozwiązywanie
zadań;
4) dokonanie oceny sprawdzianu w celu wyłonienia najlepszych prac (celujących i bardzo dobrych);
5) wypełnienie protokółu (załącznik nr 3).
4. Uwagi końcowe
1) „karty odpowiedzi” przesłane przez szkoły ocenia jury powołane przez komitet okręgowy Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej;
2) komitet okręgowy zawiadamia uczniów oraz ich szkoły o zakwalifikowaniu do zawodów II stopnia, jak również o czasie i miejscu przeprowadzenia tych zawodów.
V.
ORGANIZACJA ZAWODÓW II STOPNIA (okręgowych)
1.
Zawody II stopnia przeprowadzane są jednocześnie we wszystkich okręgach w terminie ustalonym przez Komitet Główny.
2.
Do zawodów II stopnia komitet okręgowy kwalifikuje tych uczestników zawodów szkolnych, którzy uzyskali co najmniej minimum punktów ustalone przez ten komitet.
3.
Zawody II stopnia odbywają się w miejscu ustalonym przez komitet okręgowy. O miejscu i czasie zawodów komitet okręgowy zawiadamia pisemnie zakwalifikowanych
uczniów oraz komisje szkolne Olimpiady co najmniej na 14 dni przed terminem zawodów.
4.
Sposób przeprowadzenia zawodów II stopnia oraz zasady oceny ich wyników podaje Komitet Główny wraz ze szczegółowymi zadaniami.
5.
Dla oceny prac komitet okręgowy Olimpiady powołuje jury w składzie: przewodniczący oraz 5-8 członków. Członkami jury powinni być pracownicy instytutów, uczelni eko-
- 10 -
nomicznych i nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych. W skład jury nie mogą wchodzić
nauczyciele, których uczniowie biorą udział w zawodach II stopnia.
6.
Jury dokonuje oceny prac z zawodów II stopnia w terminie 10 dni od ich zakończenia
i sporządza protokół z zawodów okręgowych według załącznika nr 4. Protokół ten wraz
z pracami, które uzyskały co najmniej minimum punktów ustalone przez Komitet Główny dla zawodów II stopnia, komitet okręgowy przekazuje do Komitetu Głównego w terminie 15 dni od zakończenia zawodów.
7.
Ewentualnych informacji o uzyskaniu przez uczestników zawodów okręgowych minimum punktów ustalonego przez Komitet Główny można zasięgnąć u sekretarza komitetu
okręgowego (numery telefonów w załączniku nr 1) w ciągu 3 dni od zakończenia prac
jury.
8.
Uczestnikom zawodów II stopnia zapewnia się zakwaterowanie, wyżywienie i zwrot
kosztów podróży (z funduszu Komitetu Głównego).
VI. ORGANIZACJA ZAWODÓW III STOPNIA (centralnych)
1.
Zawody III stopnia organizuje i przeprowadza Komitet Główny.
2.
O zakwalifikowaniu uczestników do zawodów III stopnia decyduje Komitet Główny.
Komitet Główny ma prawo weryfikacji wyników zawodów II stopnia. Weryfikacja ta dokonywana jest przez zespół powołany przez Komitet Główny.
3.
Komitet Główny powołuje jury, którego zadaniem jest ocena zawodów III stopnia.
4.
Członkami zespołu weryfikującego i jury powinni być pracownicy naukowi instytutów i
uczelni ekonomicznych, eksperci oraz nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych. W pracach
zespołu weryfikującego i jury nie mogą brać udziału nauczyciele ze szkół, z których wywodzą się zawodnicy:
− kandydujący do zawodów III stopnia,
− zakwalifikowani do zawodów centralnych.
5.
Uczestnicy zakwalifikowani do zawodów III stopnia zawiadamiani są pisemnie przez
Komitet Główny o czasie i miejscu zawodów co najmniej na 14 dni przed ich terminem.
6.
Trzydziestu uczestników zawodów III stopnia, którzy otrzymali najwyższą liczbę punktów uzyskuje tytuły laureatów.
7.
Tytuły finalistów uzyskują uczestnicy zawodów III stopnia, którzy otrzymali z egzaminu
pisemnego minimum 35 pkt. na 100 możliwych.
8.
Decyzje o przyznaniu tytułów laureatów i finalistów podejmuje Komitet Główny na podstawie protokołu jury. Decyzja Komitetu Głównego jest ostateczna.
9.
Ogłoszenie wyników Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, wręczenie laureatom dyplomów,
zaświadczeń oraz nagród odbywa się w czasie zakończenia Olimpiady.
10. Uczestnikom zawodów III stopnia zapewnia się zakwaterowanie, wyżywienie i zwrot
kosztów podróży.
- 11 -
VII. NAGRODY I UPRAWNIENIA ZWYCIĘZCÓW OLIMPIADY I ICH NAUCZYCIELI
Zwycięzcy zawodów I, II i III stopnia Olimpiady mogą otrzymać nagrody, wyróżnienia oraz uprawnienia zgodnie z poniższymi zasadami:
1. Nagrody i wyróżnienia dla zwycięzców zawodów I, II i III stopnia mogą być przyznawane
przez komisje szkolne i odpowiednie komitety Olimpiady w ramach środków zgromadzonych we własnym zakresie.
2. Uprawnienia przysługujące laureatom i finalistom zawodów centralnych określa Minister
Edukacji Narodowej.
3. Laureaci, a także finaliści zawodów III stopnia Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej przy
ubieganiu się o przyjęcie na studia wyższe posiadają uprawnienia określone w uchwałach
senatów poszczególnych uczelni.
4. Komitet Główny może przyznać nagrody „Za zasługi dla rozwoju olimpiad szkolnych” nauczycielom, którzy byli opiekunami naukowymi laureatów bądź laureatów i finalistów w
co najmniej trzech edycjach Olimpiady.
5. Komitet Główny może przyznać inne nagrody nauczycielom, którzy przygotowywali uczniów – laureatów do udziału w Olimpiadzie Wiedzy Ekonomicznej.
VIII. POSTANOWIENIA KOŃCOWE
1. Do pomocy w organizowaniu zawodów I stopnia i nadzoru nad ich przebiegiem zobowiązane są komitety okręgowe Olimpiady, które upoważnione są także do udzielania niezbędnych wyjaśnień i informacji.
2. Ze względu na ścisłą współpracę Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego z Ministerstwem Edukacji Narodowej przy organizowaniu Olimpiady – informacji o Olimpiadzie
Wiedzy Ekonomicznej można zasięgnąć w kuratoriach oświaty.
3. Dyrekcje szkół zobowiązane są przez Ministerstwo Edukacji Narodowej do przekazywania
wszystkim uczniom (słuchaczom) informacji o organizacji, terminie i zasadach udziału
w Olimpiadzie. Wytyczne i tematy nadesłane przez Komitet Główny przechowuje się w
aktach szkoły.
Prezes
Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego
prof. dr hab. Elżbieta Mączyńska
Załączniki:
1. Wykaz komitetów okręgowych Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
2. Zgłoszenie szkoły do udziału w Olimpiadzie.
3. Protokół komisji szkolnej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej.
4. Protokół z przebiegu zawodów okręgowych.
Załącznik nr 1
Wykaz komitetów okręgowych Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
Lp.
1.
2.
3.
4.
Siedziba komitetu
okręgowego
15-101 Białystok
ul. Jurowiecka 33
85-034 Bydgoszcz
ul. Długa 34
42-200 Częstochowa
ul. Kilińskiego 32/34
Nr
telefonu
tel/fax 676-18-62
Województwo objęte
działaniem komitetu
podlaskie
tel/fax 322-67-81
c. 322-65-52
tel. 324-97-33 / 324-26-30
kujawsko-pomorskie
80-830 Gdańsk
ul. Długi Targ 46/47
40-129 Katowice
ul. Misjonarzy Oblatów 27
301-99-71 / 301-52-46
tel/fax 301-54-61
258-07-39 / 259-88-78
tel/fax 258-54-82 / 259-62-79
6.
25-709 Kielce
ul. Mielczarskiego 45 p. 34
7.
30-003 Kraków
ul. Lubelska 21
20-554 Lublin
ul. Ułanów 25/45
90-608 Łódź
ul. Wólczańska 51
10-117 Olsztyn
ul. 1 Maja 13
45-082 Opole
ul. Piastowska 17
61-777 Poznań
ul. Klasztorna 24/25
35-045 Rzeszów
ul. Hetmańska 15
71-414 Szczecin
Pl. Kilińskiego 3
02-521 Warszawa
ul. Rakowiecka 41 lok. 28
50-146 Wrocław
ul. Łaciarska 28
65-066 Zielona Góra
ul. Żeromskiego 3
345-47-77 / 342-15-42
c. 366-34-23 w. 31
fax. 366-39-29
634-32-59
tel/fax 634-03-81
tel/fax 532-84-14
5.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
632-03-57 / 632-21-15
tel/fax 632-28-19 / 632-28-17
527-58-25
tel/fax 527-24-49
453-63-74
tel/fax 453-60-09
852-86-91 / 852-89-01
tel/fax 851-90-58
853-36-49
tel/fax 853-38-15
455-34-55
tel/fax 455-34-71
848-60-56
fax 848-61-90
tel/fax 343-63-18
c. 344-20-44
320-25-89 / 327-04-19
tel/fax 325-53-81
śląskie* – powiaty:
Częstochowa m.p.
częstochowski, kłobucki,
lubliniecki, myszkowski,
zawierciański
pomorskie
śląskie* – powiaty:
będziński, Bielsko-Biała m.p.,
bielski, Bytom m.p.
Chorzów m.p., cieszyński
Dąbrowa Górnicza m.p.
Gliwice m.p., gliwicki
Jastrzębie Zdrój m.p.
Jaworzno m.p., Katowice m.p.,
mikołowski, Mysłowice m.p.,
Piekary Śląskie m.p., pszczyński
raciborski, Ruda Śląska m.p.
Rybnik m.p., rybnicki,
Siemianowice Śląskie m.p.,
Sosnowiec m.p.,
Świętochłowice m.p.,
tarnogórski, Tychy m.p.,
tyski, wodzisławski,
Zabrze m.p., Żory m.p.,
żywiecki
świętokrzyskie
małopolskie
lubelskie
łódzkie
warmińsko-mazurskie
opolskie
wielkopolskie
podkarpackie
zachodnio-pomorskie
mazowieckie
dolnośląskie
lubuskie
* - Województwo śląskie objęte jest działaniem 2 komitetów okręgowych, tj. w Częstochowie i Katowicach.
Załącznik nr 2
................................... dnia......................
..................................................................
(pieczęć podłużna szkoły)
Komitet Okręgowy
Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
w.....................................................
ZGŁOSZENIE SZKOŁY DO UDZIAŁU W OLIMPIADZIE
Komisja Szkolna Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej w......................................................
woj.............................................. przy szkole..............................................................................
......................................................................................................................................................
tel.......................................... fax.................................................
zgłasza udział w Olimpiadzie.
1. Do udziału w Olimpiadzie zgłosiło się.................. uczniów, w tym z liceum ogólnokształcącego ................... (dotyczy zespołów szkół).
2. Skład Komisji Szkolnej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej jest następujący:
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
...................................................
Przewodniczący Komisji Szkolnej
..........................................
Dyrektor szkoły
Załącznik nr 3
.............................................
(pieczęć podłużna szkoły)
PROTOKÓŁ
Komisji Szkolnej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
Komisja Szkolna Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej w.............................................................
woj........................................................ przy szkole...............................................................
.................................................................................................................................................
stwierdza, że w zawodach I stopnia brało udział........... uczniów naszej szkoły, w tym z liceum ogólnokształcącego ................... (dotyczy zespołów szkół).
W załączeniu przesyłamy......................... „kart odpowiedzi”, w tym ............... uczniów z L.O.
Ciekawsze inicjatywy Komisji Szkolnej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
...............................
Dyrektor szkoły
...........................
Przewodniczący
Komisji Szkolnej
..........................................
miejscowość - data
Uwaga
Przesyłać do właściwego
Komitetu Okręgowego
Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
Komisja szkolna
1...................................................
2...................................................
3...................................................
4...................................................
5...................................................
6...................................................
Załącznik nr 4
................................... dnia......................
..................................................................
(pieczęć Komitetu Okręgowego)
Komitet Główny
Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej
przy Zarządzie Krajowym
Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego
ul. Nowy Świat 49
00-042 Warszawa
PROTOKÓŁ
Z PRZEBIEGU ZAWODÓW OKRĘGOWYCH – II STOPNIA
1. Skład jury przeprowadzającego zawody okręgowe:
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
2. Liczba uczestników zawodów I i II stopnia Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej:
Województwo
.............................
Ogółem okręg
Zawody I stopnia (szkolne)
Zawody II stopnia (okręgowe)
liczba szkół
liczba uczniów
liczba szkół
liczba uczniów
w tym
w tym
w tym
w tym
ogółem
ogółem
ogółem
ogółem
zawodowe
zawodowe
zawodowe
zawodowe
3. Wyniki uzyskane przez uczestników zawodów okręgowych – II stopnia według malejącej
liczby uzyskanych punktów:
Lp.
Imię i nazwisko
Nazwa szkoły, dokładny adres,
nr kodu pocztowego
Klasa
Liczba punktów uzyskanych w
zawodach okręgowych
4. W załączeniu przesyłamy prace pisemne............... uczestników, którzy uzyskali w zawodach okręgowych ponad................. punktów.
..............................................
Przewodniczący Jury
......................................................
Przewodniczący
Komitetu Okręgowego
OLIMPIADA WIEDZY EKONOMICZNEJ
W INTERNECIE
Na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego pod adresem
www.pte.pl
znajdzie się wiele ciekawych i pożytecznych informacji o Olimpiadzie Wiedzy Ekonomicznej.
Oprócz elektronicznego wydania niniejszego Informatora zamieszczone będą m.in.: historia Olimpiady, sylwetki laureatów, a także inne informacje, które mogą być przydatne zarówno dla przyszłych uczestników Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, ich nauczycieli, jak i
dla dyrekcji szkół.
POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE
ZARZĄD KRAJOWY
PROGRAM
OLIMPIADY WIEDZY EKONOMICZNEJ
„TEORIA I PRAKTYKA GOSPODAROWANIA”
- 20 -
A. ZAŁOŻENIA OGÓLNE
W celu określenia treści i problemów wynikających z przedmiotu Olimpiady oraz wskazania źródeł wymaganej wiedzy ekonomicznej, zgodnie z postanowieniami ogólnymi zawartymi w „Regulaminie Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej” rozdz. I pkt 2, wprowadza się niniejszy „Program Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej” nazywany dalej „Programem”, który przeznacza się głównie dla nauczycieli i opiekunów uczestników Olimpiady przy uwzględnieniu
ustaleń i założeń:
1.
Przedmiotem Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej jest teoria i praktyka gospodarowania,
mechanizm funkcjonowania i rozwoju gospodarki oraz analiza zjawisk i procesów gospodarczych.
2.
Wymagania są ujednolicone dla wszystkich uczestników Olimpiady i wynikają zarówno
z „Programu”, jak również z treści i problemów programów nauczania w szkołach licealnych i policealnych.
3.
Treść „Programu” jest określona przez cele Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, jej
przedmiot i zakres oraz następujące uwarunkowania obejmujące:
− możliwości poznawcze przygotowania się do zawodów zarówno młodzieży, jak i jej
opiekunów w dostosowaniu do programów nauczania przedmiotów społeczno-gospodarczych w szkołach licealnych i policealnych;
− porównywalność skali trudności „Programu” z przeciętnymi wymogami egzaminów
wstępnych na wyższe studia ekonomiczne oraz I-go roku studiów;
− zgodność wymagań z kryteriami jakości „wiedzy absolwenta”, modelem „ekonomisty przyszłości” oraz zakresem podstawowych umiejętności stosowania wiedzy ekonomicznej w praktycznej działalności gospodarczej;
− jednoznaczność i obiektywizm ocen oraz weryfikacji wyników.
4.
Zestawy pytań i zadań na zawody poszczególnych stopni Olimpiady wraz ze szczegółowymi zasadami ich oceny oraz kwalifikacji uczestników są przygotowywane na podstawie niniejszego „Programu” przez Komitet Główny OWE przed każdym kolejnym etapem i dostarczane uczestnikom zgodnie z zasadami zawartymi w „Regulaminie Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej”. Skala trudności pytań wzrasta wraz z kolejnym stopniem
Olimpiady.
5.
Zmian w niniejszym „Programie” dokonuje Komitet Główny Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej w okresie między kolejnymi edycjami Olimpiady. KG OWE określa także
wiodącą problematykę Olimpiady przy opracowywaniu pytań eliminacyjnych.
- 21 -
B. TREŚĆ I PROBLEMY PROGRAMU „TEORIA I PRAKTYKA
GOSPODAROWANIA”
I.
Podstawy wiedzy ekonomicznej – przedmiot ekonomii, pojęcia, kategorie, procesy,
prawidłowości i prawa ekonomiczne, mechanizmy funkcjonowania i rozwoju gospodarstwa społecznego
1. Przedmiot ekonomii. System społeczno-gospodarczy, podmioty gospodarcze, przedsiębiorczość i warunki jej rozwoju. Cele: społeczne, państwa i podmiotów gospodarczych. Ustrój gospodarczy, jego struktury, mechanizmy i stosunki wewnętrzne.
Współdziałanie podmiotów gospodarczych i stosunki ekonomiczne w nowoczesnej
gospodarce. Własność i społeczne treści gospodarowania. Wybór mechanizmu funkcjonowania i rozwoju gospodarki.
2. Procesy gospodarcze i ich właściwości: produkcja, podział, wymiana, konsumpcja.
Przebieg procesów funkcjonowania i rozwoju gospodarczego. Sposób alokacji oraz
rola rynku, państwa i samorządu w ramach mechanizmu funkcjonowania i rozwoju
gospodarki.
3. Kategorie ekonomiczne: wartość globalna, zużycie pośrednie, produkt krajowy brutto, produkt narodowy brutto, dochód narodowy oraz czynniki jego wzrostu, kapitał,
ziemia, praca, wiedza i postęp naukowo-techniczny, inwestycje i oszczędności, akumulacja i konsumpcja, dochód, przychód, wynagrodzenie, płaca, koszt, cena i zysk,
budżet i podatki, wydatki, świadczenia i dotacje, kredyt, procent i dyskonto, pieniądz
i papiery wartościowe (weksel, akcja, obligacja), bilans handlowy i płatniczy, efektywność importu i eksportu, terms of trade, waluty i dewizy, cło, taryfa celna, marża,
kurs walutowy, notowania giełdowe, inflacja i deflacja, równowaga i koniunktura,
podaż i popyt, bilanse i obroty, aktywa i pasywa.
4. Rynek, jego rodzaje i formy: towarowe, kapitałowe, pracy, nieruchomości, usług, fuzji i przejęć, pieniądza. Giełdy, aukcje i przetargi. Zasady gry rynkowej. Rynek wolnokonkurencyjny, monopolistyczny, oligopolistyczny. Społeczne skutki konkurencji
(bezrobocie, bankructwa, zróżnicowanie majątkowo-dochodowe). Rynki krajowe
i zagraniczne. Popyt, podaż i cena. Integracja gospodarcza i polityczna w Europie a
koncentracja i centralizacja kapitału podmiotów gospodarczych, ponadnarodowe
przedsiębiorstwa i organizacje gospodarcze. Długi i wierzytelności. Obsługa zadłużenia zagranicznego. Pomoc publiczna i inwestycje zagraniczne.
5. Ogólne zasady racjonalnego gospodarowania, rachunek ekonomicznej efektywności,
krajowe i światowe rozwiązania w zakresie metod analizy ekonomicznej i planowania rozwoju, podstawy prognozowania oraz metody programowania wzrostu gospodarczego w społecznej gospodarce rynkowej.
6. Warunki wzrostu efektywności gospodarowania, postęp naukowo-techniczny, wzrost
i rozwój gospodarczy, wzrost wydajności pracy, organizacja, humanizacja procesu
pracy, kultura, nauka i postęp cywilizacyjny, stan zasobów naturalnych, sposób ich
eksploatacji oraz ochrony środowiska przyrodniczego, ład przestrzenny i przyrodni-
- 22 -
czy, planowanie przestrzennego zagospodarowania kraju i atrakcyjność inwestycyjna
przestrzeni gospodarczych.
7. Oceny ekonomiczne systemów gospodarczych: poziomu życia i przedsiębiorstw,
rentowność kapitałów, stopa wzrostu gospodarczego, stopa akumulacji, inwestycji i
konsumpcji. Poziom dochodu narodowego, inwestycji czy konsumpcji na głowę ludności. Oceny bieżące i perspektywiczne.
II.
Mechanizm funkcjonowania i rozwoju gospodarki oraz podstawowe treści i problemy
systemu społeczno-gospodarczego
1. Społeczeństwo jako podmiot gospodarowania. Współdziałanie wyróżnionych własnościowo i organizacyjnie podmiotów gospodarczych. Własność i struktura form
własności: własność państwowa, grupowa i prywatna oraz komunalna; własność publiczna i prywatna. Sposoby przekształcania struktury własności (prywatyzacja, komercjalizacja). Zmiany w strukturze własności i ich wpływ na społeczne treści gospodarowania. Przedsiębiorczość i formy zarządzania własnością. Instytucje i formy
zarządzania majątkiem narodowym. Istota społecznej gospodarki rynkowej.
2. Rynkowy mechanizm funkcjonowania gospodarstwa społecznego. Rynek i kapitał oraz ich rola w procesie gospodarowania. Uwarunkowania efektywności gospodarki rynkowej, ograniczenia skuteczności w funkcjonowaniu rynku, nadmiary i niedobory oraz ich skutki. Warunki równowagi w gospodarce rynkowej, równowaga
pieniężno-rynkowa. Innowacyjność mechanizmu rynkowego.
3. Państwo i ekonomiczna rola państwa, finanse państwa i jego system podatkowy oraz
banki i system kredytowy. Planowanie strategiczne i moderacja mechanizmu rynkowego, system kontroli i monitorowania gospodarki. Stosunki między administracją
państwową i samorządową. Prywatyzacja czy komercjalizacja. Kształtowanie nowoczesnych stosunków pracy i regulacji wynagrodzeń. System świadczeń społecznych
i ubezpieczeń.
4. Samorząd pracowniczy, gospodarczy i terytorialny, wpływ samorządu na zachowanie podmiotów gospodarczych, kompetencje samorządu i wymagania rozwojowe,
granice samodzielności decyzyjnej i ekonomicznej samorządów. Stosunki między
władzą państwową i samorządową w różnych formach gospodarki rynkowej.
III. Główne podmioty systemu społeczno-gospodarczego
1. Państwo w strukturze podmiotowo-decyzyjnej. System władzy i administracji państwowej oraz jego struktura organizacyjna. Organa, instytucje i urzędy państwowe.
Rola i funkcje ekonomiczne państwa w gospodarce rynkowej oraz narzędzia realizacji polityki społeczno-gospodarczej. Polityka społeczno-gospodarcza i planowanie
strategiczne (rozwoju). Polityka społeczna oraz warunki zarządzania zasobami ludzkimi. Finanse i budżet państwa. Dobro publiczne, mienie publiczne i Skarb Państwa.
Kontrola państwowa i bilanse państwa, zasady oceny funkcjonowania państwa oraz
jego struktur w gospodarce rynkowej. Sektor publiczny, instytucje systemu budżetowego i gospodarka sektora finansów publicznych.
- 23 -
2. Przedsiębiorstwa i ich rodzaje. Zasady funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych, spółdzielczych, prywatnych i komunalnych. Zasady podejmowania decyzji
gospodarczych. Rachunek ekonomiczny. Przesłanki optymalizacji działalności gospodarczej przedsiębiorstw. Kapitał i praca w działalności gospodarczej. Zysk przedsiębiorstwa oraz jego podział. Źródła finansowania działalności bieżącej i rozwojowej. Koszty produkcji i ich rodzaje. Płaca i wynagrodzenie w systemie motywacyjnym. Organizacja procesu produkcyjnego i stanowisk pracy, łączenie i podział
przedsiębiorstw, upadłość i bankructwo, przekształcenia przedsiębiorstw w spółki
prawa handlowego i ich konsekwencje społeczne. Rola menedżera, nadzoru i pracowników w procesach decyzyjnych. Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw.
3. Spółdzielnie, ich rodzaje oraz sposoby funkcjonowania. Zasady podejmowania decyzji oraz przesłanki optymalizacji decyzji gospodarczych. Gospodarka finansowa i zasady podziału zysków. Spółdzielnie i spółdzielczość w społecznej gospodarce rynkowej.
4. Spółki cywilne i handlowe oraz ich rodzaje w gospodarce rynkowej. Giełdy, przedsiębiorstwa i biura maklerskie. Sposoby funkcjonowania i zasady podejmowania decyzji. Przesłanki optymalizacji działalności gospodarczej. Kapitał i jego podział na
akcje lub udziały. Zasady podziału zysków oraz pokrywania strat. Źródła finansowania działalności bieżącej i rozwojowej, kapitał zagraniczny i zasady przepływu kapitałów. Organizacja spółek z udziałem kapitału zagranicznego, rozwiązanie, likwidacja spółek, łączenie się spółek, spółki holdingowe. Stosunki ekonomiczne spółek z
przedsiębiorstwami państwowymi. Rola menedżera i organów kolegialnych spółki w
procesie decyzyjnym.
5. Gospodarstwo konsumenckie. Zasady gospodarowania zasobami rodziny. Suwerenność konsumenta i wolność wyboru. Zasady podejmowania decyzji oraz przesłanki
optymalizacji struktury konsumpcji. Ceny, dochody, preferencje konsumenckie. Podstawy planowania wielopokoleniowego, lokaty, oszczędności i inwestycje rodzinne.
Wydatki bieżące oraz koszty utrzymania. Zagospodarowanie czasu wolnego i podział pracy w gospodarstwie konsumenckim. Współdziałanie gospodarstw domowych w środowisku. Zasady pomocy socjalnej państwa oraz świadczenia i ubezpieczenia społeczne.
6. Związki zawodowe i rady pracownicze; ich rola w procesach decyzyjnych i wpływ
na efektywność gospodarowania oraz skuteczność zarządzania; funkcje informacyjne, konsultacyjne i stanowiące. Zasady współdziałania związków zawodowych, rad
pracowniczych i kierownictw przedsiębiorstw.
7. Samorząd gospodarczy – izby gospodarcze i izby przemysłowo-handlowe. Rola samorządu gospodarczego w tworzeniu warunków rozwoju przedsiębiorczości.
8. Samorządy terytorialne – samorządy mieszkańców miast i wsi oraz zasady ich funkcjonowania. Budżety gmin oraz mienie komunalne miast i gmin. Warunki rozwoju
przedsiębiorczości lokalnej i indywidualnej, wpływ samorządów na państwo i rynek.
Infrastruktura i ekosystem regionalny, ochrona zasobów przyrody i kształtowanie
ładu przestrzennego. Inwestycje, lokalizacja inwestycji oraz zasady gospodarki zie-
- 24 -
mią (gruntami) i nieruchomościami (budynki, budowle). Podatki i opłaty lokalne
oraz podatki i opłaty państwowe. Sposoby funkcjonowania przedsiębiorstw komunalnych. Zasady podejmowania decyzji. Rola menedżera i samorządu lokalnego w
przedsiębiorstwach lokalnych. Współpraca międzyregionalna i międzynarodowa samorządów terytorialnych.
9. Banki i instytucje ubezpieczeniowe oraz ich rola w gospodarce rynkowej. Rodzaje
banków i zasady ich funkcjonowania. Bank emisyjny i banki komercyjne. Płynność
pieniądza. Popyt na pieniądz i podaż pieniądza. Zasady regulacji obiegu pieniężnego.
Kursy walut. Wymienialność wewnętrzna i zewnętrzna waluty krajowej. Zasady
i warunki rozliczeń międzynarodowych. Wspólne waluty i mechanizmy kursu walutowego. Fundusze i towarzystwa funduszy.
10.Stowarzyszenia, organizacje społeczne, polityczne i związkowe oraz ich rola ekonomiczna w społecznej gospodarce rynkowej. Zasady działalności gospodarczej oraz
zakres samodzielności i samofinansowania. Działalność doradczo-konsultacyjna
i szkoleniowa w stowarzyszeniach, fundacjach i związkach zawodowych.
11.Człowiek, jego kwalifikacje i motywacje w społecznej gospodarce rynkowej; inwestowanie w człowieka. Społeczne i materialne środowisko pracy. Kapitał ludzki. Rynek pracy i bezpieczeństwo socjalne. Rola państwa, pracodawców i pracobiorców w
kształtowaniu rynku pracy. Kultura pracy i etyka przedsiębiorczości. Innowacyjność
gospodarki w społeczeństwach uczących się.
IV.
Podstawy analizy zjawisk i procesów gospodarczych
1. Analiza ekonomiczna i jej rodzaje. Zastosowania metod analizy systemowej i wartościowej w ocenie rozwoju i funkcjonowania. Właściwości metod analitycznych i prognostycznych o standardzie międzynarodowym (m.in. UNIDO). Metody analizy i
weryfikacji bilansów. Analiza przepływów finansowych, płynności oraz wyników na
podstawie sprawozdań finansowych.
2. Makroekonomiczna analiza ekonomiczna. Analiza i ocena funkcjonowania i strategii
rozwoju gospodarczego. Analiza i badanie koniunktury gospodarczej, równowagi ekonomiczno-finansowej, innowacyjności i efektywności gospodarowania. Podstawy sterowania procesami zmian strukturalnych w gospodarce.
3. Mikroekonomiczna analiza ekonomiczna. Analiza i ocena zachowań konsumentów
oraz struktury popytu, warunki równowagi oraz zasady analizy koniunktur i ocen
rynkowych, wybór kierunków inwestowania i rozwoju produkcji w gospodarce rynkowej, analiza rezerw i zasobów w gospodarce. Analiza opłacalności lokat oraz inwestycji, analiza zdolności kredytowej, produkcji i konsumpcji.
4. Podstawy statystyki gospodarczej i społecznej oraz analizy danych statystycznych.
Podstawowe rodzaje wskaźników statystycznych, wskaźniki naturalne i wartościowe,
badania dynamiki i zmian strukturalnych, analiza bilansowa, badanie wzrostu gospodarczego, syntetyczne mierniki rozwoju gospodarczego, badanie dochodu narodowego, bilans pieniężnych dochodów i wydatków ludności, bilans płatniczy, badanie poziomu i jakości życia, analiza budżetów domowych oraz majątków rodzinnych.
- 25 -
5. Podstawy wartościowania rzeczy i przedsiębiorstw. Wyceny nieruchomości i ich
podstawy ekonomiczne, wartość firmy i zasady wyceny przedsiębiorstw.
Prezes
Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego
prof. dr hab. Elżbieta Mączyńska
- 26 -
LITERATURA I ŹRÓDŁA WIEDZY
LITERATURA PODSTAWOWA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Belka Marek (praca zbioro- − Ekonomia stosowana. Podręcznik do podstaw przedsiębiorczości,
wa)
Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości, Warszawa 2004.
Drucker Peter F.
− Społeczeństwo pokapitalistyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999.
Galbraith John K.
− Godne społeczeństwo. Program troski o ludność, Bellona-PTE, Seria PTE: „Biblioteka Myśli Ekonomicznej”, Warszawa 1999.
Koźmiński Andrzej,
− Zarządzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Piotrowski Włodzimierz
Warszawa 2006.
(red. naukowa)
Król Henryk, Ludwiczyński − Zarządzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapitału ludzkiego orAntoni (praca zbiorowa)
ganizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2006,
(wraz z materiałami do ćwiczeń).
Milewski Roman (red. na- − Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
ukowa)
2001.
Nasiłowski Mieczysław
− Podstawy przedsiębiorczości, Key Tekst, Warszawa 2002.
Pocztowski Aleksy
− Zarządzanie zasobami ludzkimi, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004.
Świtalski Władysław
− Innowacje i konkurencyjność, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
LITERATURA POMOCNICZA
1
2
3
4
5
6
Baczko Tadeusz (red. naukowa)
− Raport o innowacyjności gospodarki polski w 2005 r., Instytut
Bień Witold
Bochniarz Paweł, Bugała
Krzysztof
− Budowanie i pomiar kapitału ludzkiego w firmie, POLTEXT, War-
Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa 2005.
− Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, DIFIN, Warszawa 1999.
szawa 2005.
Borkowska Stanisława (pra- − Polski rynek pracy w Unii Europejskiej, Instytut Pracy i Spraw Soca zbiorowa)
cjalnych, Warszawa 2004.
Dach Zofia, Pollok Artur
− Gospodarka Polski po 15 latach transformacji, Polskie Towarzy(praca zbiorowa)
stwo Ekonomiczne, Kraków 2005.
Krugman Paul R.
− Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2002.
Obstfeld Maurice
7
Liberda Barbara
8
Mączyńska Elżbieta
− Oszczędzanie w gospodarce polskiej. Teorie i fakty, Bellona-PTE,
Seria PTE: „Kluczowe Problemy Gospodarki”, Warszawa 2000.
− Wycena przedsiębiorstw. Zasady. Procedury, metody, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Centralny Ośrodek Szkolenia Zawodowego, Warszawa 2005.
9
Mishkin Frederic S.
− Ekonomika pieniądza, bankowości i rynków finansowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
10 Okoń-Horodyńska Ewa (red. − Rola polskiej nauki we wzroście innowacyjności gospodarki, Wynaukowa)
dawnictwa PTE „Kluczowe problemy Gospodarki”, Warszawa
2004.
11 Owsiak Stanisław
− Finanse publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
12 Panek Emil
− Ekonomia matematyczna, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 2000.
13 Pietrzak Irena
− Polityka regionalna w Unii Europejskiej i regiony w państwach
członkowskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
- 27 -
14 Pocztowski Aleksy
− Praca i zarządzanie kapitałem ludzkim w perspektywie europejskiej,
Polskie Wydawnictwa Profesjonalne, Warszawa 2005.
15 Ronka-Chmielowiec Wanda − Ubezpieczenia. Rynek i ryzyko, Polskie Wydawnictwo Ekonomicz(praca zbiorowa)
ne, Warszawa 2002.
16 Rudolf Stanisław (praca
− Tendencje zmian w nadzorze korporacyjnym, Wydawnictwa Unizbiorowa)
wersytetu Łódzkiego, Łódź 2006.
17 Sadowski Zdzisław
− Transformacja i rozwój. Wybór prac, Seria wydawnicza PTE, Warszawa 2005.
18 Sangowski Tadeusz
− Ubezpieczenia gospodarcze, POLTEXT, Warszawa 1998.
19 Sudoł Stanisław
− Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Zarządzanie
przedsiębiorstwem, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006.
20 Von Weizacker Urlich E.
− Mnożnik cztery. Podwojony dobrobyt – dwukrotnie mniejsze zużyLovins Amory B.
cie zasobów naturalnych, Towarzystwo Współpracy z Klubem
Rzymskim, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1999.
Lovins Hunter
21 Wawrzyniak Bogdan (praca − Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, Seria Wydawnicza „Zazbiorowa)
rządzanie Wiedzą”, WSPIZ im L. Koźmińskiego, Warszawa 2003.
22
− Podstawy ekonomii-ćwiczenia, zadania, problemy (red. R. Milewski), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
23
− VII Kongres Ekonomistów Polskich – Warszawa 2001, PTE-Bellona, Warszawa 2002 (seria okolicznościowa, tomy I-VI).
INFORMATORY i INNE WYDAWNICTWA, w tym internetowe
1
2
3
4
5
Traktat Konstytucyjny UE, prawo i procedury UE (strona internetowa UKIE – www2.ukie.gov.pl);
Konstytucja RP, akty prawne, orzecznictwo oraz komentarze do prac Sejmu RP (www.sejm.gov.pl) i
Rady Ministrów (strona internetowa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów – www.kprm.gov.pl); Raporty i analizy, w tym OECD, NBP (strona internetowa NBP (www.nbp.pl), Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów (www.kprm.gov.pl) oraz specjalistyczne raporty o stanie
gospodarki i jej podsystemów funkcjonalnych, strategie narodowe, regionalne i międzynarodowe
prezentowane na stronach internetowych np. (www.kprm.gov.pl, www.nbp.pl, www.mrr.gov.pl) oraz
programy i budżety, w tym prezentowane na stronach internetowych Ministerstwa Finansów
(www.mf.gov.pl).
Czasopisma i specjalistyczne pisma ekonomiczne („Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”,
„Ekonomista”, „Rachunkowość z komentarzem”, „Gazeta Bankowa”, „Gospodarka Narodowa”,
„Nowe Życie Gospodarcze”, „Polityka Społeczna”, „Samorząd Terytorialny”), opracowania i rekomendacje agencji władz publicznych: Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
(www.parp.gov.pl), Agencji Rozwoju Przemysłu (www.arp.com.pl) oraz Agencji Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa (www.arimr.gov.pl).
Informatory codzienne – prasowe i internetowe (dodatki do czasopisma „Rzeczpospolita” pt. „Ekonomia i rynek”, „Moja praca”, Dobra Firma”, „Nieruchomości” i „Moje pieniądze” oraz główne rządowe i bankowe strony internetowe (www.kprm.gov.pl), (www.nbp.pl), (www.ukie.gov.pl).
Opracowania specjalistyczne instytucji, instytutów i jednostek naukowo-badawczych, w tym: NBP
(www.nbp.pl), Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Giełdy Papierów Wartościowych S.A.
(www.gpw.pl), Komitetu Prognoz „Polska 2000Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN (www.inepan.pl), Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych (www.ipiss.com.pl), Instytutu Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego (www.ikichz.pl) oraz wyższych
uczelni ekonomicznych, akademickich ośrodków i instytutów naukowych.
Podręczniki i zalecana literatura dla szkół średnich oraz zestawy edukacyjne dla przedsiębiorców,
portale edukacyjne i odpowiednie źródła informacji statystycznych (GUS, GPW S.A., UE i OECD),
wydawnictwa specjalistyczne i analizy statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, w tym dostępne na stronach internetowych GUS (www.stat.gov.pl) i NBP (www.nbp.pl).
- 28 -
WSKAZÓWKIMETODYCZNE
dla nauczycieli-opiekunów olimpijczyków
(wraz z informacjami o sposobie oceny olimpijczyków)
I.
Założenia ogólne i kierunkowe
1. Podstawą proponowanej metodyki są narodowe doświadczenia pracy organicznej (od
podstaw) oraz wymagania edukacyjne w społecznej gospodarcze rynkowej, opartej na
wiedzy, umiejętnościach i zaufaniu.
2. W ramach proponowanej metodyki przygotowanie uczniów-olimpijczyków do każdej
edycji Olimpiady wymaga zorganizowania przez nauczyciela-opiekuna interdyscyplinarnego szkolenia ekonomicznego z udziałem społecznych partnerów szkoły, w tym
PTE, poza zajęciami wynikającymi z programów szkolnych.
3. Szkolenie dla OWE powinno służyć przede wszystkim:
 zdobyciu nowej wiedzy o gospodarcze i społeczeństwie,
 zrozumieniu jej zastosowania z punktu widzenia myśli przewodniej OWE oraz treści i problemów Programu Olimpiady „Teoria i praktyka gospodarowania”,
 ćwiczeniu umiejętności samodzielnego myślenia ekonomicznego, projektowania
inwestycji i rozwiązywania praktycznych problemów gospodarczych.
4. Intensywność oraz metody szkolenia ekonomicznego określa nauczyciel-opiekun
olimpijczyków, uwzględniając prognozy i oczekiwania zawodowe oraz przeciętne wymagania stawiane finalistom oraz studentom I roku studiów ekonomicznych.
5. W celu uzyskania wzrostu kwalifikacji finalisty w stopniu umożliwiającym samodzielne formułowanie ocen i projektów wskazane jest:
 podejmowanie współpracy szkoleniowej ze środowiskami i stowarzyszeniami zawodowymi (najlepiej w porozumieniu z właściwym administracyjnie oddziałem
PTE),
 organizowanie treningowych spotkań z ekspertami, przy wykorzystaniu internetowych programów edukacyjnych, opracowań i raportów oraz portali tematycznych
(tak, aby zdobyć umiejętności samodzielnej analizy i oceny społecznych procesów
gospodarowania),
 wykorzystywanie informacji o zamierzeniach rządu, samorządów i głównych organizacjach międzynarodowych (ONZ, UE, OECD, WTO), w tym dostępnych na
stronach internetowych Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (www.kprm.gov.pl),
NBP (www.nbp.pl) oraz GUS (www.stat.gov.pl).
6. Podstawowe ramy metodyki szkolenia dla OWE wyznaczają na bazie programu OWE
role głównych uczestników, w tym szkoły i nauczyciela-opiekuna, ucznia i jego środowiska rodzinnego, PTE, samorządu gospodarczego i terytorialnego.
- 29 -
II. Rola szkoły i nauczyciela-opiekuna w organizacji szkolenia ekonomicznego
(na podstawie doświadczeń ze współpracy szkół z PTE i władzami samorządowymi oraz
analizy podejść do przygotowywania nowych olimpijczyków przez laureatów poprzednich edycji OWE).
1. Zorganizowanie Koła Młodych Ekonomistów PTE (środowiskowego lub szkolnego)
i o ile to możliwe podjęcie współdziałania z Klubem Absolwentów macierzystej szkoły oraz wyższą uczelnią ekonomiczną.
2. Zaangażowanie do współpracy z Kołem przedstawicieli nauki i praktyki ekonomicznej oraz m.in. ekspertów i specjalistów z takich dyscyplin, jak np.: teoria organizacji
i zarządzania, prawo administracyjne i gospodarcze, statystyka gospodarcza i rachunek efektywności ekonomicznej oraz innych dyscyplin niezbędnych do szkolenia ekonomicznego.
3. Konstrukcja podstawowej bazy wiedzy, organizacja jej zasilania i aktualizacji, w tym
bazy danych statystycznych oraz aktów prawnych.
4. Utworzenie w ramach Koła PTE grup specjalistycznych, np. wg układu Programu Olimpiady, zaprogramowanie studiów tematycznych na pierwszy cykl spotkań seminariów, a także określenie punktów i terminów konsultacji oraz zasady testowania
i sprawdzania wiedzy.
5. Organizacja cyklicznych seminariów dla wszystkich grup zgłoszonych do Olimpiady
(przykładowo w ten sposób, że każda grupa kolejno, samodzielnie prezentuje treści
i problemy swojej części Programu Olimpiady tak, aby wyjaśnić podstawowe właściwości mechanizmów ekonomicznych i struktur gospodarki narodowej oraz ocenić ich
funkcjonowanie w określonych warunkach).
6. Organizacja dla zainteresowanych – w porozumieniu z PTE i rodzicami – konsultacji
ukierunkowanych praktycznie, m.in. w celu stworzenia możliwości współdziałania lub
współuczestniczenia uczniów-olimpijczyków w dostępnych formach działalności społeczno-gospodarczej, projektowania inwestycji lub opracowywania planów (w ramach konkursu o nagrodę specjalną w ubiegłym roku należało opracować własny
plan minimalizacji ryzyka lub pokrycia przewidywanych ryzyk przy pomocy
konkretnych instrumentów rynkowych).
7. Przeprowadzenie testów sprawdzających, a także – w miarę możliwości – symulacja
prostych gier ekonomicznych przy przygotowaniach do finałów centralnych (m.in. celowe jest spotkanie dyskusyjne na aktualne tematy gospodarcze i społeczne w przedsiębiorstwie, urzędzie administracji lokalnej, banku lub innej jednostce gospodarki narodowej).
8. Ćwiczenie zdolności do syntetycznego wyrażania opinii ekonomicznej na zadany
temat (tak, aby możliwe było streszczenie tekstu, artykułu lub dokonanie oceny przy
wykorzystaniu podstawowych zasad rachunku ekonomicznego).
9. Angażowanie się w proces powoływania przy PTE „klubu nauczyciela” oraz zachęcanie młodzieży do współuczestniczenia w procesie modernizacji instytucjonalnej infra-
- 30 -
struktury edukacji, zwłaszcza edukacji dla przedsiębiorczości i przez przedsiębiorczość, w tym:
 organizacja aktywnych form zarządzania wiedzą, np. przez stymulowanie współdziałania między Kołem PTE a laureatami i finalistami poprzednich Olimpiad,
 angażowanie laureatów poprzednich edycji OWE do procesu przygotowania olimpijczyków i działalności naukowej w PTE,
 przyciąganie do PTE szkół i nauczycieli oraz zachęcanie laureatów i finalistów
OWE, którzy osiągnęli sukces naukowy, podjęli specjalizację zawodową ekonomisty, prowadzą działalność gospodarczą lub uczestniczą w działalności Komisji i
Klubów Młodych Ekonomistów, zrzeszających laureatów Olimpiad, najlepszych
studentów oraz młodych pracowników nauki i praktyki,
 współuczestniczenie oraz współdziałanie w tworzeniu struktur organicznych edukacji ekonomicznej i przedsiębiorczości gospodarczej, m.in. kół i klubów nauczycieli przedmiotów ekonomicznych, lokalnych ośrodków konsultacji ekonomicznych i poradnictwa ekonomicznego.
10. Współpraca i współdziałanie z Komitetem Głównym OWE oraz Zespołem Naukowym KG OWE w procesie programowania Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej oraz doskonaleniu metodyki oceny, selekcji i naboru najbardziej utalentowanej młodzieży
szkół ponadgimnazjalnych do szkół wyższych, a także – w miarę możliwości – w doskonaleniu koncepcji kształcenia ekonomistów w gospodarce polskiej jako uporządkowanej, opartej na wiedzy, umiejętnościach i zaufaniu.
III. Rola ucznia, jego środowiska rodzinnego, PTE, samorządu gospodarczego i terytorialnego
1. Uczeń-laureat lub finalista OWE jest podmiotem procesu selekcji talentów i równocześnie przedmiotem społecznego inwestowania (w ostatecznym rozrachunku jest on
źródłem sukcesu nauczyciela, szkoły i środowiska, w tym regionalnego O/PTE ).
2. Rywalizacja ucznia-olimpijczyka ma charakter prorynkowy – szlachetna rywalizacja
kształtuje postawę, przez co efekt edukacyjny (wiedza i umiejętności) i motywacyjny
(nagrody) prowadzi do splotu celów OWE, edukacji w szkole (zawód, matura) oraz
oczekiwań osobistych, środowiskowych i rodzinnych, związanych z planowaniem
własnej kariery.
3. Środowisko rodzinne i samorządy mogą współuczestniczyć w procesie przygotowania
do OWE jako formie inwestowania w rozwój kapitału ludzkiego i społecznego – w
szczególności mogą wzbogacać organiczną metodykę szkolenia z tym, że każda metodyka powinna uwzględniać:
 wystąpienie z inicjatywą udziału w OWE,
 identyfikacje zdolności samokształcenia,
 kształtowanie postawy społecznej,
 zasady etyki i poszanowania dóbr publicznych,
 organizowanie grupy środowiskowej lub szkolnej,
 dostępność wiedzy i informacji.
- 31 -
4. Środowisko pracując na pozycję ucznia jednocześnie inwestuje i tym samym oczekuje
korzyści, np. w postaci renty wypracowanej przez kapitał społeczny.
5. Uczeń-olimpijczyk uczestnicząc w społecznym ruchu ekonomicznym jako procesie
edukacyjnym wpływa na pozycję szkoły i PTE – dlatego przed każdą edycją OWE należy:
 zapoznać uczniów z całym systemem motywacji, w tym mechanizmem premiowania wszystkich uczestników OWE, zasadami nagradzania laureatów i finalistów w
poprzednich edycjach oraz zasadami premiowania nauczycieli, szkoły i O/PTE,
 omówić szanse poprawienia pozycji szkoły w Ogólnopolskim Rankingu Szkół
Średnich.
IV. Rola programu wymagań kwalifikacyjnych – zasady oceny olimpijczyków w XX
OWE, z wykorzystaniem przykładowych pytań z poprzednich edycji Olimpiady
1. Ramowy program wymagań kwalifikacyjnych
Program wymagań kwalifikacyjnych zakłada, że stopień trudności sprawdzianów wzrasta wraz z kolejnym stopniem OWE. Komitet Główny OWE rekomenduje regulacje, zgodnie
z którymi pytania i zasady oceny odpowiedzi będą układane następująco:
1/
Pytania o charakterze ogólnym (problemowe) na sprawdziany pisemne będą koncentrować się wokół problematyki związanej z hasłem XX OWE „Kapitał ludzki i innowacyjność w gospodarce polskiej”. Powinny one zapewniać kontynuację koncepcji przeprowadzenia zawodów zgodnie z programem Olimpiady „ Teoria i praktyka gospodarowania” z uwzględnieniem jego głównych części:
 podstawy wiedzy ekonomicznej – przedmiot ekonomii, pojęcia, kategorie, procesy, prawidłowości i prawa ekonomiczne, mechanizmy funkcjonowania i rozwoju
gospodarstwa społecznego,
 mechanizm funkcjonowania i rozwoju gospodarki oraz podstawowe treści i problemy systemu społeczno-gospodarczego,
 główne podmioty systemu społeczno-gospodarczego,
 podstawy analizy zjawisk i procesów gospodarczych.
2/
Pytania testowe powinny odzwierciedlać całą problematykę zawartą w programie Olimpiady.
3/
Na zawody poszczególnych stopni przyjmuje się następujący układ pytań oraz zasady
oceny odpowiedzi (punktacji):
- 32 -
Zawody
Pytanie
 ogólne, opisowe, wybierane spośród dwóch, nawiązujące do
egzamin pisemny
egzamin ustny
III stopnia
II stopnia
I stopnia
głównego hasła tematycznego Olimpiady, ale uwzględniającego
wymiar lokalny/regionalny
 elementarne zadanie ekonomiczne z podstaw makro i mikroekonomii (np. dotyczące ceny równowagi)
 35 pytań testowych jednokrotnego wyboru (po 2 pkt.)
Ogółem
 ogólne, przekrojowe, nawiązujące do myśli przewodniej Olimpiady
 streszczenie tekstu lub artykułu (lub kilku artykułów) podanego
na zawodach, tematycznie powiązanego z wątkiem głównym
Olimpiady
 zadanie testujące umiejętność korzystania z danych statystycznych
 30 pytań testowych jednokrotnego wyboru (po 2 pkt.)
Ogółem
 jedno pytanie opisowe związane z myślą przewodnią Olimpiady
 jedno pytanie wybierane spośród 2-3 pytań zawodowych,
uwzględniających preferencje sponsora
 zadanie analityczne, sprawdzające umiejętność interpretacji zjawisk i tendencji obserwowanych w gospodarce
 30 pytań testowych wielokrotnego wyboru (po 2 pkt.)
Ogółem
Minimum kwalifikacyjne do egzaminów ustnych ustala jury finałów centralnych Jednocześnie jury finałów rekomenduje najlepsze prace do Nagrody Specjalnej.
W ramach finałów ustnych uczniowie-zawodnicy zakwalifikowani
do egzaminów ustnych:
 odpowiadają na jedno pytanie, ale z dwuczłonową treścią (kontynuacja praktyk z lat ubiegłych),
 prezentują wskazany przez komisję jeden z trzech wcześniej zadanych tematów (do prezentacji).
Łączna ocena z egzaminów pisemnego i ustnego
Liczba
punktów
20
10
70
100
20
10
10
60
100
20
10
10
60
100
32
132
- 33 -
2. Regulamin Konkursu o „Nagrodę Specjalną”
1.
Kapitułę Nagrody Specjalnej, zwaną dalej „Kapitułą”, powołuje Prezydium Komitetu
Głównego OWE w porozumieniu z Prezesem PTE oraz innymi sponsorami, deklarującymi przyznanie nagrody specjalnej.
2.
Kapitułę tworzą:
 przedstawiciele sponsorów – fundatorów Nagrody Specjalnej,
 Prezes PTE,
 Przewodniczący KG OWE,
 Przewodniczący jury Finałów OWE,
 Sekretarz Naukowy KG OWE.
3.
Kapituła obraduje raz w roku w czasie zawodów finałowych Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej na posiedzeniu niejawnym. W trybie glosowania::
 wybiera najlepsze prace na zadany temat konkursowy,
 proponuje rodzaj i wysokość nagrody.
4.
Nagrodę Specjalną przyznaje i wręcza ten Fundator, który ją ufundował.
5.
Kapituła może odstąpić od przyznania nagrody.
6.
Decyzja o przyznaniu nagrody jest ostateczna i nie podlega zaskarżeniu.
- 34 -
3. Przykładowe pytania na zawodach finałowych – na podstawie doświadczeń z poprzednich edycji Olimpiady (dla konstrukcji finałowej 20+10+10=60 test)
Pytanie 1 (opisowe – ma być związane z myślą przewodnią OWE, ale w przypadku pierwszego etapu – jednocześnie– powinno uwzględniać wymiar regionalny)
Scharakteryzuj związki między polityką regionalną i strukturalną UE oraz wyjaśnij, jakie z nich wynikają szanse i zagrożenia dla Polski w dziedzinie zatrudnienia i rynku pracy w Twoim Środowisku.
Zasady oceny odpowiedzi (dla jury)
1.
Charakterystyka związków polityki regionalnej i strukturalnej UE na tle koncepcji
„przekształcenia gospodarki UE do 2010 r. w najbardziej konkurencyjną i dynamiczną,
opartą na wiedzy gospodarkę świata, zdolną do długofalowego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego, tworzącą większą liczbę i lepsze miejsca pracy oraz charakteryzującą się lepszą spójnością społeczną”; wpływ polityki regionalnej na regionalne i lokalne
warunki rozwoju gospodarczego; polityka strukturalna i fundusze strukturalne a przedsiębiorczość i innowacyjność w tzw. regionach trudnych; dysproporcje dochodowe a
pomoc dla środowisk biednych i zdegradowanych ekologicznie; szanse wzrostu zatrudnienia a nowe cele z dziedziny nauki, kształcenia, edukacji i ochrony środowiska.
do 6 pkt.
2.
Analiza związków w sferze planowania polityk i ich realizacji; zasady i warunki korzystania z funduszy strukturalnych UE; zasada otwartej koordynacji i zasada dialogu społecznego w planowaniu celów i ocen regulacji; programy lokalne i regionalne w planach strategii narodowych i założeniach dla polityki regionalnej i strukturalnej UE; skuteczność koordynacji programów i polityk w procesie realizacji celów strategicznych
UE - Europejski Pakt na rzecz Zatrudnienia i problemy rynku pracy w krajach UE;
nowe formy aktywności zawodowej w gospodarce opartej na wiedzy - badania naukowe, innowacje i edukacja; polityka pieniężna i zasady organicznego programowania
rozwoju regionalnego.
do 6 pkt.
3.
Własna ocena szans i zagrożeń dla Polski jako partnera strategii rozwoju UE oraz programów finansowanych z Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych UE; szanse i
zagrożenia dla Twojego regionu - polityka regionalna i nowe priorytety modernizacji
strukturalnej; praktyczna skuteczność edukacji dla przedsiębiorczości i przez przedsiębiorczość dla zmian na polskim rynku pracy; preferencje dla nauki i innowacyjności a
przedsiębiorczość w Polsce (małe i średnie przedsiębiorstwa w UE i ich praktyczny dostęp do wiedzy, kapitałów finansowych); ocena możliwości wsparcia rozwoju regionów
i likwidacji dysproporcji dochodowych na tle własnej wiedzy i doświadczeń na temat
realizacji polityki regionalnej i strukturalnej w Twoim regionie lub środowisku społecznym.
- 35 -
do 8 pkt.
do 8 pkt.
Razem – do 20 pkt.
- 36 -
Zestawy pytań z równoczesnym przeznaczeniem do rekomendacji dla Kapituły „Nagrody
Specjalnej” oraz zasady odpowiedzi na pytanie II egzaminu pisemnego zawodów finałowych
1.
Wyjaśnij zastosowanie produktów bankowych i ubezpieczeniowych w realizacji
Twoich planów działalności gospodarczej na własny rachunek
Zasady oceny odpowiedzi (dla jury)
1.
Charakterystyka rynku produktów bankowych i ubezpieczeniowych w kraju i UE; podejścia inwestora do planowania działalności gospodarczej na własny rachunek z wykorzystaniem podstawowych produktów bankowych (kredyt, usługi rozliczeniowe, emisje) i ubezpieczeniowych (ubezpieczenia majątkowe, osobowe oraz derywaty); biznes
plan zamierzenia inwestycyjnego – koszty, oczekiwane dochody i ocena ryzyka; główne
relacje wniosek kredytowy, zdolność kredytowa, umowy, zabezpieczenia i ubezpieczenia, koncepcja ubezpieczenia kredytu i minimalizacja innych ryzyk.
do 4
pkt.
2.
Analiza procesu planowania działalności na własny rachunek, wybór inwestycji na bazie zasady racjonalności inwestora prywatnego (rachunek racjonalnie oczekiwanych korzyści dochodowych w różnych warunkach rynkowych z uwzględnieniem ryzyka – 2
pkt.); identyfikacja, analiza i pomiar „nieusuwalnego ryzyka”, wartościowanie rentowności z uwzględnieniem premii za ryzyko (2 pkt.), prezentacja ogólnego planu pokrycia
przewidywanych ryzyk przy pomocy produktów ubezpieczeniowych, dostępnych na
rynku Polski (2 pkt.), rachunek kosztów i korzyści z uwzględnieniem ubezpieczeń i zabezpieczeń a ocena efektywności i jej monitorowanie w czasie, danym sektorze i przestrzeni (regionie) (2 pkt.).
do 6 pkt.
Maksymalnie – do 10 pkt.
2.
Przedstaw projekt ubezpieczenia swoich inwestycji prywatnych po ukończeniu szkoły lub studiów wykorzystując w tym celu prognozy ryzyka oraz produkty i instrumenty systemu ubezpieczeń w Polsce?
Zasady oceny odpowiedzi (dla jury)
1.
Charakterystyka inwestowania w rozwój kapitału ludzkiego na tle struktury inwestycji
prywatnych i ich rodzajów (np. według rodzajów rynków), podejście do planowania
podstawowych celów zawodowych i sposoby ich osiągania w czasie, ryzyko w procesie
wyboru strategii inwestycyjnej i możliwości pokrycia kosztów ubezpieczenia, inwestycja strategiczna a dobór produktów bankowych (kredyt, usługi rozliczeniowe, emisje) i
ubezpieczeniowych (ubezpieczenia majątkowe, osobowe oraz derywaty) oraz główne
relacje w zakresie montażu źródeł finansowania (np. oszczędności prywatne, bankowy
wniosek kredytowy, ocena ryzyka a zdolność kredytowa, umowa kredytowa i jej warunki, zabezpieczenia i ubezpieczenia a koszty i korzyści średniookresowe).
- 37 -
do 4
pkt.
2.
Analiza procesu planowania inwestycji na tle „projekcji otoczenia” i konkurencji oraz
prognoz ryzyka (2 pkt.); rynki finansowe w procesie ubezpieczenia ryzyka kredytowego, struktura innych ryzyk a planowanie racjonalnie oczekiwanych korzyści dochodowych; koszty i korzyści w warunkach identyfikacji „nieusuwalnego ryzyka” (wartościowanie premii za ryzyko w rachunku efektywności inwestycji z pozycji rentowności kapitałów własnych (2 pkt.); instrumenty systemu ubezpieczeń w Polsce na tle prognoz
ryzyka; ocena planu pokrycia przewidywanych ryzyk przy pomocy produktów ubezpieczeniowych, dostępnych na rynku Polski (2 pkt.) – koszty i korzyści ubezpieczenia a
ocena efektywności i rentowności (kapitałów i sprzedaży) (2 pkt.).
do 6
pkt.
Maksymalnie – do 10 pkt.
3.
Zbuduj ogólny plan pokrycia przewidywanych ryzyk przy pomocy produktów ubezpieczeniowych dla jednej w wybranych firm: architektoniczno-budowlanej, poradnictwa personalnego i szkolenia oraz informatycznej.
Zasady oceny odpowiedzi (dla jury)
1.
Charakterystyka współczesnego rynku usług (pracy i przedsiębiorczości usługowej) w
Polsce; podejście do planowania gospodarczego w wybranej firmie na tle podstawowych celów firmy i konkurencyjności głównego rynku, wybór sposobu minimalizacji
ryzyka a osiąganie efektów dochodowych „w czasie”, przesłanki i podstawy minimalizacji ryzyka - dobór produktów bankowych (kredyt, usługi rozliczeniowe, emisje) i
ubezpieczeniowych (ubezpieczenia majątkowe, osobowe oraz derywaty) a tradycyjne
zabezpieczenia w umowach wykonawczych.
do 2
pkt.
2.
Analiza procesu planowania rozwoju wybranej firmy w warunkach polskich i rynków
docelowych; analiza i ocena racjonalnie oczekiwanych korzyści dochodowych w warunkach identyfikacji „nieusuwalnego ryzyka” (2 pkt.), wartościowanie premii za ryzyko w rachunku efektywności inwestycji (2 pkt.); prezentacja ogólnego planu pokrycia
przewidywanych ryzyk przy pomocy produktów ubezpieczeniowych, dostępnych na
rynku Polski (2 pkt.); koszty i korzyści ubezpieczeń na tle prognoz ryzyka a ocena efektywności rentowności (kapitałów i sprzedaży) (2 pkt.).
do 8
pkt.
Maksymalnie – do 10 pkt.
Uwaga. Pytania „do wyboru” mogą uwzględniać wymagania innych sponsorów i inną problematykę.
- 38 -
Pytanie 3 (zadanie analityczne – sprawdzające umiejętność analizy zjawisk i procesów gospodarczych)
Wykonaj – na podstawie danych zestawionych w poniższym bilansie oraz rachunku wyników – obliczenia rentowności kapitałów własnych (ROE) i rentowności kapitałów ogółem (ROA) oraz wyjaśnij, na czym polega efekt dźwigni finansowej.
BILANS
Aktywa
A. Aktywa trwałe
•
majątek
trwały
B. Majątek obrotowy:
•
Rok
sprawozdawczy
30
30
70
10
środki pieniężne
•
należności
•
zapasy
Suma aktywów
20
40
100
Koszty
Zysk
185
15
Razem
200
Pasywa
A. Kapitał (fundusz) własny
Rok
Sprawozdawczy
40
B. Kapitał obcy – krótkoterminowy:
40
40
•
zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne
C. Kapitał obcy długoterminowy:
•
kredyty i rezerwy emerytalne
20
20
Suma pasywów
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT (ROCZNY)
Przychody fakturowe (ze sprzedaży)
Zmniejszenie stanu zapasów
Przychody roczne
Razem
Zasady oceny odpowiedzi (dla jury)
1. ROA = (zysk : suma aktywów) = (15 : 100) x 100% = 15%
2. ROE = (zysk :kapitały własne) = (15 : 40) x 100% = 37,5%
3. ROE/ROA = mnożnik kapitału własnego 2,5;
4. wyjaśnienia mechanizmu dźwigni finansowej
5. dodatkowe uwagi do wyników
100
210
10
200
200
2 pkt.
2 pkt.
2 pkt.
2 pkt.
2 pkt.
RAZEM do 10 pkt.
LICZBA PUNKTÓW ZA PRAWIDŁOWE ODPOWIEDZI NA PYTANIA (1 – 3) = 40 PKT.
- 39 -
Przykładowe pytanie o streszczenie lub interpretacje zjawisk i tendencji obserwowanych w
gospodarce - na bazie jednej lub kilku dostarczonych na zawody publikacji (w zawodach II
stopnia)
Mając do dyspozycji dostarczone wyciągi z dokumentu rządowego wymień priorytety
Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 oraz uzasadnij, które z nich mogą mieć
najistotniejszy wpływ na rozwój Twojego Regionu.
Zasady oceny odpowiedzi (dla jury)
1.
Synteza specyfikacji dziesięciu priorytetów – inwestycje, zatrudnienie, eksport, przedsiębiorczość, innowacje, ochrona rynku, integracja społeczna, wiedza i kompetencje,
aktywizacja i mobilność, gospodarowanie przestrzenne a cele główne
do 3 pkt.
2.
Ocena roli i miejsca priorytetów w procesie realizacji wspólnych celów UE oraz celów
regionalnych i narodowych – w tym na tle koncepcji „przekształcenia gospodarki UE
do 2010 r. w najbardziej konkurencyjną i dynamiczną, opartą na wiedzy gospodarkę
świata, zdolną do długofalowego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego, tworzącą
większą liczbę i lepsze miejsca pracy oraz charakteryzującą się lepszą spójnością społeczną”.
do 2 pkt.
3.
Ocena związków priorytetów, przedsięwzięć i kierunków Narodowego Planu Rozwoju
(NPR) z oczekiwaniami społecznymi
do 2 pkt.
4.
Własna ocena wpływu priorytetów NPR na przedsięwzięcia i działania polityki regionalnej w twoim regionie - regionalne i lokalne warunki rozwoju gospodarczego w twoim środowisku na tle priorytetów NPR; szanse regionu z punktu widzenia preferowanych w regionie kierunków (np. wspierania gospodarki opartej na wiedzy, poprawy warunków rozwoju przedsiębiorczości, stanu środowiska naturalnego i infrastruktury,
wzrostu zatrudnienia; rozwoju nauki, kształcenia, edukacji i ochrony zdrowia; poprawy
koordynacji planów przestrzennego zagospodarowania).
do 3 pkt.
Razem – do 10 pkt.
- 40 -
4. Uwagi dodatkowe o egzaminie ustnym oraz zasadach klasyfikacji laureatów
1. Egzamin ustny zdają tylko ci finaliści, którzy uzyskali z egzaminu pisemnego minimum
kwalifikacyjne, ustalone przez jury.
2. Każdy zawodnik zdający egzamin ustny odpowiada na pytania zawarte w wylosowanym przez siebie zestawie pytań.
3. Odpowiedzi na egzaminie ustnym oceniają komisje, w skład których wchodzą: samodzielni pracownicy naukowi, nauczyciele-metodycy oraz ekspert ekonomiczny lub
praktyk specjalista.
4. Poszczególni członkowie komisji dokonują oceny odpowiedzi (w punktach); po zakończeniu egzaminu ustnego przewodniczący komisji egzaminacyjnej oblicza średnią arytmetyczną z wystawionych ocen i umieszcza ją w „Protokole z egzaminu ustnego”.
5. Zsumowane wyniki zawodów pisemnych i ustnych zostają uporządkowane według malejącej liczby łącznie zdobytych punktów. Jury w oparciu o ostateczne wyniki sporządza proponowaną listę laureatów Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, którą zatwierdza
Komitet Główny.
5. Uwagi końcowe
1. W roku szkolnym 2006/2007 od uczestników Olimpiady wymagana będzie nadal umiejętność rozwiązywania problemów (zadań) o charakterze ogólnym oraz zadań praktycznych, połączonych z zastosowaniem wiedzy o polityce gospodarczej i regionalnej oraz
metod analizy ekonomicznej.
2. W przypadku znalezienia odpowiednich sponsorów rozwinięta zostanie koncepcja dodatkowego konkursu o Nagrodę Specjalną, przyznawaną przez Kapitułę pod przewodnictwem prezesa PTE.
3. W XX OWE dodatkowo wprowadzone zostaną sprawdziany innych umiejętności, w
tym zadania streszczania artykułów lub wyciągów raportów oraz proste, elementarne
zadania z makro i mikroekonomii i zróżnicowane testy – w dwóch pierwszych etapach
jednokrotnego wyboru, a w trzecim etapie – wielokrotnego z tym, że na zawodach:
 I stopnia (szkolnych) będzie 35 pytań,
 II stopnia (okręgowych) będzie 30 pytań,
 III stopnia (centralnych) będzie 30 pytań.
4. Pytania za zawodach III stopnia będą z jedną, dwoma lub trzema prawidłowymi odpowiedziami, przy czym za właściwe będą uznane pełne – w jednym przypadku, gdy podkreślone będą dwie z trzech prawidłowych odpowiedzi, za taka odpowiedź będzie można uzyskać 1 pkt (za każdą pełną odpowiedź na pytanie – 2 pkt.).
Opracował:
Sekretarz Naukowy KG OWE
dr Andrzej Muszyński
- 41 -
NAGRODY DLA LAUREATÓW
♦ wstęp na wyższe uczelnie,
♦ nagroda Premiera RP,
♦ nagroda Prezesa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego,
♦ dwa 2-tygodniowe wyjazdy do Niemiec (Vlotho k/Hanoweru) na seminarium nagrody Zarządu Krajowego Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego,
♦ cztery stypendia (na I roku studiów) ufundowane przez:

Agencję Rozwoju Przemysłu S.A.,

Bank BPH SA,
♦ nagrody pieniężne,
♦ nagrody książkowe,
♦ inne nagrody.
SPONSORZY OLIMPIADY WIEDZY EKONOMICZNEJ
♦ Premier RP,
♦ Minister - Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
♦ Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego,
♦ Agencja Rozwoju Przemysłu S.A.,
♦ Bank BPH SA,
♦ Cadbury – Wedel Sp. z o.o.,
♦ Fundacja Banku Rozwoju Eksportu,
♦ Fundacja Edukacji Rynku Kapitałowego,
♦ Komisja Papierów Wartościowych i Giełd,
♦ Mennica Polska,
♦ Narodowy Bank Polski,
♦ Polska Izba Ubezpieczeń,
♦ Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A.,
♦ Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne,
♦ Rada Praktyki Gospodarczej przy ZK PTE,
♦ Redakcja „Nowego Życia Gospodarczego”,
♦ Stowarzyszenie Księgowych w Polsce,
♦ Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.,
♦ Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego,
♦ Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.