AgroMonitor Listopad 2012 - analizy.bgzbnpparibas.pl

Nr 22 – Listopad 2012
Bank BGŻ
ul. Kasprzaka 10/16
01-211 Warszawa
tel. 22 860 44 00
http://www.bgz.pl
Infolinia: 0 801 123 456
Opłata jak za 1 jt. u operatora
Główny Ekonomista
Dariusz Winek
tel. +48 22 860 43 56
[email protected]
Departament Analiz
Makroekonomicznych i Sektorowych
[email protected]
Analizy makroekonomiczne
i rynków finansowych
Konrad Soszyński
Koordynator Zespołu
Piotr Popławski
Analizy rynków rolnych
Marta Skrzypczyk
Koordynator Zespołu
tel. 22 860 59 55
[email protected]
Mariusz Dziwulski
tel. 22 860 46 31
[email protected]
Anna Kitala
tel. 22 860 52 23
[email protected]
Michał Koleśnikow
tel. 22 860 50 58
[email protected]
Analizy sektorowe
Monika Orłowska
Koordynator Zespołu
Artur Bubiło
Martyna Dziubak
Artur Kowalczyk
Łukasz Patoła
Wyróżnienie Honorowe z piecioma
˛
Złotymi
Gwiazdami
przyznane
Bankowi w styczniu „za kreatywność
biznesowa˛ w zakresie oferowania innowacyjnych produktów bankowych
zarówno w segmencie agrobiznesu
jak również i w przedsiebiorczości
˛
ogólnobiznesowej, w szczególności
zaś za znaczacy
˛ wkład w budowe˛
profesjonalnej oferty dla małych i
średnich przedsiebiorstw
˛
na rynku
bankowości elektronicznej“.
Zanim bedzie
˛
za późno, czyli troska o wzrost wydajności
Jedna˛ z lekcji wypływajacych
˛
z kryzysu zadłużeniowego w krajach
strefy euro jest konieczność utrzymania miedzynarodowej
˛
konkurencyjności
gospodarki, przynajmniej w obrebie
˛
istotnych dla niej sektorów. Sprowadza
sie˛ to najcz˛eściej do właściwej relacji miedzy
˛
płacona˛ przez nabywce˛ cena,
˛
a wartościa˛ jaka˛ czerpie on z konsumowanego towaru czy usługi. Z punktu
widzenia firm oznacza to też nieustanne staranie o utrzymanie niskich
kosztów, a w sektorach, gdzie jest duży udział nakładów pracy, niskich
kosztów pracy w relacji do wydajności. Z perspektywy polskiej niewatpliwie
˛
dotyczy to również sektora rolno-spożywczego.
Po wstapieniu
˛
Polski do UE koszty pracy (w przeliczeniu na osobe˛
pełnozatrudniona)
˛ w sektorze przedsiebiorstw
˛
branży spożywczej rosły w
średnim tempie 6,2% rocznie. Na tle wszystkich Państw UE-27 był to relatywnie wysoki wzrost, szczególnie w porównaniu do krajów wysoko rozwinie˛
tych, takich jak Niemcy czy Francja. Warunkowane to było różnicami w
wysokości płac i presja˛ w kierunku ich wyrównywania. Z drugiej jednak strony,
w tym samym okresie przecietny
˛
wzrost wydajności zatrudnionego pracownika wyniósł 4,9% rocznie i był jednym z najwyższych w Europie. Jeśli dodamy
do tego fakt, że firmom z branży rolno-spożywczej udało sie˛ w tym okresie przerzucać rosnace
˛ koszty surowców na konsumentów (średni wzrost cen produkcji o 6,1% rocznie), to udział kosztów pracy w przychodach łacznie
˛
spadł
o blisko 30% (średnio o 4,9% rocznie). Oczywiście należy pamietać,
˛
że wciaż
˛
koszty pracy w Polsce kształtuja˛ sie˛ na relatywnie niskim poziomie (jednym
z niższych w Unii), co jest ważnym źródłem dość wysokiej konkurencyjności
krajowego sektora rolno-spożywczego.
Jednak w perspektywie najbliższej dekady, oceniać można, że płace w
Polsce w dalszym ciagu
˛ bed
˛ a˛ przyrastać szybciej niż średnio w Unii. W roku
2013 negatywnie na wzrost płac w kraju oddziaływać bedzie
˛
nasilajace
˛ sie˛
spowolnienie gospodarcze. W dłuższej perspektywie na wzrost wynagrodzeń,
oprócz dotychczasowych czynników, dodatkowo presje˛ bed
˛ a˛ wywierać zmiany w strukturze ludności w Polsce. GUS ocenia, że w 2020 roku w stosunku
do 2010 roku, liczba osób w wieku produkcyjnym w kraju zmniejszy sie˛ o
ponad 2 mln, co może mieć skutek w postaci zmniejszenia sie˛ dostepności
˛
siły roboczej.
Mimo działań rzadu
˛
w zakresie podniesienia wieku emerytalnego,
rynek pracy w kolejnych latach może stać sie˛ bardziej rynkiem pracownika niż pracodawcy, majac
˛ przełożenie na wzrost wysokości płac w skali
kraju. Ponadto spadek relacji pomiedzy
˛
liczba˛ pracujacych,
˛
a liczba˛ emerytów
bedzie
˛
musiał prowadzić do wzrostu składek na ubezpieczenie społeczne, a
tym samym pozapłacowych kosztów pracy. Dostosowanie sie˛ do tych zmian
bedzie
˛
jednym z wyzwań dla polskich przedsiebiorstw,
˛
w tym sektora rolnospożywczego. Kluczem do sukcesu bedzie
˛
skuteczność w zwiekszaniu
˛
wydajności pracy.
Nr 22 – Listopad 2012
Najważniejsze fakty i komentarze
Oczekujemy, że ceny zbóż
jeszcze przynajmniej przez
kolejne kilka miesiecy
˛
pozostana˛ wysokie.
Wbrew wcześniejszym obawom, wg najnowszych szacunków tegoroczne krajowe zbiory zbóż były wyższe niż ubiegłoroczne. Niemniej jednak, tendencje
na rynkach miedzynarodowych
˛
działaja˛ w kierunku wysokich cen w Polsce.
Zarówno światowa produkcja pszenicy, jak i kukurydzy w bieżacym
˛
sezonie sa˛
prognozowana na znacznie niższym poziomie niż w sezonie ubiegłym. Zużycie zbóż bedzie
˛
przewyższać produkcje,
˛ co spowoduje obniżenie wskaźnika
zużycie do konsumpcji do najniższego poziomu od ”kryzysowego” sezonu
2007/08. Co wiecej,
˛
zakładane jest, że po raz pierwszy od kilkunastu lat obniży
sie˛ zużycie zbóż w skali świata. Wszystko to wskazuje na możliwość utrzymania sie˛ bardzo wysokich cen zbóż w najbliższych miesiacach.
˛
[wiecej
˛
str. 5]
Ceny rzepaku w trzecim
kwartale 2012 roku były wyższe
niż przed rokiem.
Według GUS, tegoroczna produkcja rzepaku wyniosła ok. 1,9 mln t i była
zbliżona do 2011 roku. W okresie kumulacji skupu, tj. w III kwartale br., ceny
skupu rzepaku były wyższe niż przed rokiem. Duży wpływ na kształtowanie
sie˛ cen wywiera sytuacja na europejskim i światowym rynku oleistych. Relacje
podażowo-popytowe na globalnym rynku oleistych pozostana˛ napiete
˛ przynajmniej do końca I kwartału 2013 roku, tj. do momentu pojawienia sie˛ na rynku
soi z nowych zbiorów w Ameryce Południowej. [wiecej
˛
str. 7]
Ceny trzody chlewnej niebawem
moga˛ ponownie zaczać
˛ wzrastać. Ceny bydła powinny pozostać wysokie, jednak raczej
nie można liczyć na ich dalsze
spektakularne wzrosty.
Ceny trzody chlewnej w końcówce 2012 r. moga˛ spadać, jednak w pierwszej połowie 2013 r. oczekujemy ich silnych wzrostów. Bedzie
˛
za nimi stało
duże obniżenie podaży tuczników, przy relatywnie słabym złotym i wciaż
˛ stosunkowo dużym popycie zagranicznym na unijna˛ wieprzowine.
˛ Ceny bydła
powinny pozostać wysokie, jednak raczej nie należy oczekiwać powtórki szybkich wzrostów obserwowanych w ostatnich latach. Wysokie ceny bedzie
˛
podtrzymywała niska podaż żywca w Polsce, UE i Stanach Zjednoczonych,
natomiast pogarszajaca
˛ sie˛ sytuacja ekonomiczna na świecie oraz rosnaca
˛
produkcja w Ameryce Południowej, Oceanii i Indiach moga˛ działać w kierunku
niższych cen światowych. [wiecej
˛
str. 9]
Już wkrótce zdrożeć moga˛ kurcz˛eta i indyki. Ceny jaj konsumpcyjnych powinny pozostać
wysokie.
W czwartym kwartale, na skutek spadku podaży kurczat
˛ rzeźnych, wyraźnie
moga˛ zaczać
˛ wzrastać ich ceny. W pierwszych miesiacach
˛
2013 r. można
oczekiwać również znaczacego
˛
obniżenia podaży indyków. Ich ceny powinny
przez wiele miesiecy
˛
stopniowo wzrastać, być może nawet osiagn
˛ a˛ nowy
rekord. Wzrost opłacalności produkcji drobiu może na przełomie roku być
ograniczany przez oczekiwany wzrost cen pasz. Może to spowodować
spowolnienie wzrostu produkcji. Ceny jaj konsumpcyjnych powinny pozostać
wysokie. Prognozujemy, że w drugiej połowie 2012 r. jaja bed
˛ a˛ przecietnie
˛
o 35-40% droższe niż w tym samym okresie roku 2011. [wiecej
˛
str. 11]
Spadek tempa wzrostu produkcji mleka sprzyja wzrostowi
cen skupu.
Pod koniec trzeciego kwartału br. nastapiło
˛
odwrócenie spadkowych tendencji cen skupu mleka. Poprawa koniunktury to przede wszystkim efekt
ograniczenia tempa wzrostu produkcji mleka na świecie i w Polsce. Po stronie
konsumpcji sygnały nie sa˛ już tak jednoznaczne. Wysokie bezrobocie i malejace
˛ realne dochody ludności w Europie, nie sprzyjaja˛ wzrostowi spożycia
artykułów mlecznych. W tej sytuacji najważniejsza˛ kwestia˛ jest popyt importowy ze strony krajów rozwijajacych
˛
sie,
˛ który prawdopodobnie w najbliższych
miesiacach
˛
utrzyma sie˛ na wysokim poziomie. [wiecej
˛
str. 13]
Wzrostom cen jabłek w kraju
sprzyjać bedzie
˛
wysokie zapotrzebowanie
na
rynkach
zagranicznych. Na poziomie
wyższym niż rok temu utrzymywać sie˛ bed
˛ a˛ ceny wiekszości
˛
warzyw.
W czwartym kwartale 2012 i pierwszym kwartale 2013 roku popyt na polskie
jabłka ze strony krajów Unii Europejskiej jak też Rosji prawdopodobnie bedzie
˛
wysoki. Sprzyjać bedzie
˛
to wzrostom cen tych owoców, mimo wysokiej podaży
na rynku krajowym. Niższe zbiory warzyw w Polsce, oraz prawdopodobnie
za granica˛ sprawia,
˛ że ceny wiekszości
˛
z nich w dalszej cz˛eści sezonu bed
˛ a˛
wyższe w porównaniu do sezonu poprzedniego. [wiecej
˛
str. 15]
Nr 22 – Listopad 2012
Main findings
We expect grain prices to remain
at high levels at least for the next
few months.
Contrary to earlier fears, according to recent estimates domestic grain crop
this year was larger than a year ago. Nevertheless, prevailing trends on the
international markets support high prices in Poland. Both global wheat and
maize production are forecast to be considerably lower than in previous season. Grain use will exceed its production bringing stock-to-use ratio to the
lowest level since ”food crisis” of 2007/08. Moreover, it is assumed that global
grain use will decrease for the first time in dozen years. All that points to possibility of very high grain prices in the next few months. [more p. 5]
In the third quarter 2012 rapeseed prices were higher compared to last year.
Rapeseed production in Poland in 2012 amounted to 1.9 mln t and it was similar to 2011. In the third quarter of 2012 rapeseed prices were higher compared
to the same period in 2011. A situation in the European and global oilseed
market influence considerably rapeseed prices in Poland. World supply balance of oilseeds will remain tight at least until the end of the first quarter of
2013, when the new soybean crop in the South America arrive. [more p. 7]
Pig prices are likely to grow
again soon. Cattle prices should
remain elevated but further
spectacular
increases
are
unlikely.
Pig prices may still fall at the end of the 2012 but we expect them to grow
strongly in the first half of 2013. Main reason behind that will be much lower
supplies of fatteners together with relatively weak Polish zloty and decent export demand for the EU pig meat. Cattle prices should remain high but return
to fast increases seen throughout the last few years is rather unlikely. Prices
will be supported by low supplies of livestock in Poland, the EU and the US.
However, weakening growth of world economy and increasing beef production
in South America, Oceania and India are expected to put downward pressure
on global beef prices. [more p. 9]
Broilers and turkeys are expected to get more expensive
soon. Table egg prices should
remain high.
Broiler prices are likely to start increasing considerably in the fourth quarter
due to expected decline in their supplies. Reduction in slaughter turkey supplies will be more pronounced in the first months of 2013. Their prices are
forecast to increase gradually over a few months, possibly even reaching new
record highs. Increase in poultry production profitability may be reduced by an
increase in feed prices expected to at the end of 2012 and at the beginning of
2013. That is likely to slow down increase in livestock production. Table egg
prices should remain high. We forecast they will be 35 to 40 percent more expensive in the second half of 2012 that they were in corresponding period of
2011. [more p. 11]
As a result of a slowdown in milk
production growth, milk prices
will increase.
In late Q3 milk procurement prices started to increase. The recovery was possible thanks to a substantial slowdown in milk production growth in Poland and
in the main export countries. However, on the demand side of the market situation is more ambiguous. High unemployment rate and declining real incomes
in Europe do not lead to the growth of dairy products consumption. On the
other hand a steady rise in demand for imported products is observed and
forecast. [more p. 13 ]
High demand in foreign markets
will probably support the apples
prices growth in the 4th quarter
of 2012. Prices of vegetables will
likely to be higher than year ago.
In the fourth quarter of 2012 and the first quarter of 2013 demand for Polish
apples from the European Union countries as well as from Russia is likely to
be high. This will probably lead to increases in the prices of these fruits. However, the domestic apples supply will be higher than year ago. Nevertheless,
decrease in vegetables harvest in Poland and probably in other countries may
make their price level higher in comparison to previous season. [more p. 15]
3
Nr 22 – Listopad 2012
Założenia do prognoz cen podstawowych produktów rolnych
(Forecasts of Main Agricultural Products’ Prices – Assumptions)
Aktualna prognoza cen podstawowych produktów rolnych wywołało spadek dynamiki przetwórstwa przemysłowego
została opracowana w oparciu o dane dostepne
˛
do dnia w III kwartale do 0,3% r/r po wzroście o 3,4% r/r kwartał
wcześniej.
8 listopada 2012 roku.
W kolejnych miesiacach
˛
prawdopodobne wydaje sie˛
dalsze pogorszenie sie˛ koniunktury w Polsce, bed
˛ ace
˛
wynikiem drastycznego ograniczenia inwestycji infrastrukturalnych oraz coraz gorszej sytuacji ekonomicznej
u głównych partnerów handlowych Polski. Badania koniunktury gospodarczej w przetwórstwie w październiku
br. pokazały silne pogorszenie ocen perspektyw gospodarczych, w tym szczególnie w zakresie oczekiwanej produkcji, zamówień krajowych i zatrudnienia.
Nieznaczna poprawa oczekiwań (cały czas negatywnych) jest w budownictwie oraz w nielicznych sektorach przemysłowych (np. produkcja odzieży). Wraz
ze spodziewanym spowolnieniem gospodarczym praw˛
do stopniowego obniżaPostepuj
˛ ace
˛ spowolnienie gospodarcze przełożyło sie˛ na dopodobnie dochodzić bedzie
nia
si
e
˛
presji
inflacyjnej,
chociaż
efekt ten stanie sie˛
dalszy spadek tempa sprzedaży detalicznej w III kwartale
wyraźniejszy na przełomie 2012 i w 2013 roku.
do 5,3% r/r w ujeciu
˛
nominalnym i 1,8% r/r w real˛
popyt zagraniczny
nym, wobec odpowiednio 6,5% i 2,9% w II kwartale. W perspektywie kolejnych miesiecy
Dane te nie uwzgledniaj
˛
a˛ jednak sprzedaży w małych prawdopodobnie pozostanie negatywnym czynnikiem dla
sklepach, powodujac,
˛ ze rosnaca
˛
aktywność sklepów krajowej gospodarki. Odzwierciedla to kontynuacje˛ prosieciowych (wypychajacych
˛
mniejszych konkurentów z cesów konsolidacji fiskalnej w gospodarkach państw EU.
ryku) zawyżyła ww. dynamik˛e. Mimo słabego popytu Równocześnie bardzo wyraźne sa˛ oznaki pogorszenia
wewnetrznego
˛
w III kwartale inflacja utrzymała sie˛ na koniunktury w Niemczech (chociaż nadal sytuacja tego
˛
państw
podwyższonym poziomie 3,9% r/r (wobec 4,0% r/r w kraju pozostanie istotnie lepsza, niż w wiekszości
˛ acych
˛
kluczowym partnerem handlowym PolII kwartale). Podwyższona presja cenowa, podobnie jak UE), bed
˛ i przyszła sytuacja gospow II kwartale, była wynikiem efektów bazowych oraz ski. Coraz trudniejsza bieżaca
˛
wcześniejszego osłabienia złotego (które zneutralizowało darcza otworzyła droge˛ do luzowania polityki pienieżnej
˛ a˛ kontynuowane do II kw.
m.in. efekty obniżenia sie˛ cen paliw na rynkach świa- przez RPP. Obniżki stóp bed
˛
sprowadzajac
˛ stope˛ banku centralnego
towych). Słaby popyt wewnetrzny
˛
oraz utrwalenie sie˛ 2013 włacznie,
niskiego tempa wzrostu gospodarczego w strefie euro do poziomu 3,50
W drugim kwartale doszło do dalszego obniżenia sie˛
tempa wzrostu krajowego PKB, do 2,3% r/r z 3,6%
kwartał wcześniej. Odzwierciedlało to przede wszystkim
silne spowolnienie po stronie inwestycji oraz redukcje˛
po stronie zapasów. Przynajmniej cz˛eściowo wydaje
sie˛ to zwiazane
˛
z wygaśnieciem
˛
efektów zwiazanych
˛
z EURO 2012 (przedsiebiorstwa
˛
prawdopodobnie nagromadziły zapasy oczekujac
˛ przejściowo wzmożonego
popytu). Jednocześnie nadal postepował
˛
spadek dynamiki po stronie wydatków gospodarstw domowych,
bed
˛ acy
˛ głównie efektem silnego pogorszenia sytuacji na
rynku pracy (przede wszystkim bardzo niskiej dynamiki
wynagrodzeń).
Prognoza kursów walutowych (stan na koniec miesiaca)
˛
Miesiace
˛
EUR/PLN
USD/PLN
XI
4,10
3,13
XII
4,04
3,06
I
4,08
3,04
II
4,12
3,05
Prognoza BGŻ AM z dnia 8.11.2012 r.
4
III
4,14
3,07
IV
4,14
3,04
V
4,13
3,04
VI
4,10
3,00
Nr 22 – Listopad 2012
Zboża
(Cereals)
Przecietna
˛
cena skupu pszenicy konsumpcyjnej światowe płyneły
˛ jednocześnie z kilku kierunków. Po pierw III kwartale 2012 r. wyniosła 930 zł/t, a pszenicy wsze, oczekuje sie,
˛ że przed końcem 2012 r. wyczerpaszowej 907 zł/t. Oznacza to, że ceny obydwu rodza- pie sie˛ nadwyżka eksportowa w Rosji i Ukrainie i ekjów pszenicy znalazły sie˛ bliżej górnej granicy progno- sport zostanie całkowicie zahamowany lub spadnie do
zowanych przez nas w lipcu przedziałów wynoszacych
˛
bardzo niskich poziomów. IGC przewiduje, że w bieżacym
˛
odpowiednio 895-943 zł/t i 868-915 zł/t. Przecietna
˛
cena sezonie Ukraina wyeksportuje 5,4 mln t pszenicy czyli
kukurydzy na poziomie 920 zł/t była z kolei bliżej dolnej praktycznie tyle samo ile w ubiegłym sezonie, a Rosja
granicy prognozowanego przedziału 908-959 zł/t.
9,0 mln t wobec 21,6 mln t w sezonie ubiegłym. PrawTegoroczne krajowe zbiory zbóż moga˛ być znacznie dopodobnie wycofanie sie˛ z handlu krajów Basenu Morza
wyższe niż oczekiwano jeszcze kilka miesiecy
˛
temu. Czarnego zwiekszy
˛
znaczaco
˛ popyt na zboże z Unii EuWedług wrześniowych przedwynikowych szacunków ropejskiej i innych regionów świata. Po drugie, niedoGUS zbiory zbóż ogółem (z kukurydza)
˛ w bieżacym
˛
roku bre wieści odnośnie produkcji pszenicy płyna˛ również z
wyniosa˛ 28,1 mln ton, czyli bed
˛ a˛ o 4,9% wieksze
˛
niż półkuli południowej, od dwóch najwiekszych
˛
tamtejszych
przed rokiem i o 5,1% wieksze
˛
niż średnio w latach 2006- eksporterów - Australii i Argentyny. Na skutek niekorzyst2010. Wzrost ten w dużej mierze zawdzieczamy
˛
znacznie nych warunków pogodowych w tych krajach, a w Argenwiekszej
˛
powierzchni zasiewów kukurydzy, ale również tynie dodatkowo również mniejszego areału zasiewów,
dobrym plonom pozostałych zbóż jarych oraz żyta oz- zbiory moga˛ być znacznie mniejsze niż przed rokiem.
imego. Mniejsze natomiast były zbiory pszenicy. Jed- Według prognoz IGC łacznie
˛
kraje te wyeksportuja˛ o 28%
nocześnie ocenia sie,
˛ że stosunkowo duża cz˛eść ziarna (10,6 mln t) mniej pszenicy niż w ubiegłym sezonie. Po
pszenicy i żyta spełnia wymogi jakościowe przemysłu trzecie, ostatnio media donosza˛ o tym, że w Stanach
młynarskiego. W rezultacie premia za jakość w przypadku Zjednoczonych niedostateczne uwilgotnienie gleby zapszenicy jest niewielka, a w przypadku żyta i jeczmienia
˛
graża wschodom pszenicy ozimej w kilku regionach.
w ostatnich tygodniach zakłady paszowe płaciły za ziarno Wszystkie te czynniki działaja˛ w kierunku wysokich cen.
wiecej
˛
niż młyny (wg danych MRiRW).
Prezentowane poniżej prognozy zostały opracowane w
Jednak decydujacy
˛
wpływ na tendencje cenowe na oparciu o informacje dostepne
˛
do dnia 8.11.2012 r.
rynku zbóż do końca pierwszej połowy 2013 r. bed
˛ a˛ Obecne szacunki tegorocznych zbiorów maja˛ nadal
mieć kolejne informacje o szacowanej wielkości glob- charakter wstepny
˛
i moga˛ zostać zrewidowane. Ponadto,
alnych zbiorów w bieżacym
˛
sezonie oraz progno- trudno jest w chwili obecnej przewidzieć ewentualne zmizowanej produkcji na półkuli północnej w roku 2013. any w polityce handlowej najwiekszych
˛
graczy na globW październikowym raporcie Miedzynarodowa
˛
Rada alnym rynku zbóż. Szczególnie w tym kontekście nieZbożowa (IGC - International Grains Council) po raz jasna pozostaje sytuacja w odniesieniu do Ukrainy i Rosji.
szósty obniżyła swoja˛ prognoz˛e światowych zbiorów zbóż Znaczacy
˛ wpływ na ceny zbóż bedzie
˛
mieć także napieta
˛
w sezonie 2012/13. Obecnie oczekuje, że moga˛ one sytuacja na rynku roślin oleistych. Niepewność utrzymu˛ sie˛ w otoczeniu makroekonomicznym sprzyja z kolei
wynieść 1761 mln t (bez ryżu), czyli o 4,7% mniej niż jaca
w sezonie poprzednim. W rezultacie obniża˛ sie˛ zapasy nagłym zmianom kursu złotego, co może silnie rzutować
końcowe zbóż, a współczynnik zapasy do zużycia spad- na kształtowanie sie˛ cen zbóż w kraju. Jak zwykle czynnie do poziomu 18,2% - zbliżonego do poziomu 17,4% nikiem ryzyka dla prognozy pozostaja˛ ewentualne zmiany
zanotowanego w kryzysowym sezonie 2007/08.
nastrojów na rynkach terminowych.
Czynniki mogace
˛ wpływać na przyszły poziom cen
Co wiecej,
˛
najważniejsze instytucje prognozujace
˛ sytuacje˛ na rynkach zbóż (FAO, IGC, USDA) oczekuja,
˛ że w
bieżacym
˛
sezonie zmniejszy sie˛ zużycie zbóż. Zazwyczaj
⇑
Szacowane mniejsze zbiory w USA, Rosji i na Ukrainie
z roku na rok ono wzrasta, nawet w sezonach o niższej
⇑
Prognozowane mniejsze zbiory na półkuli pd.
produkcji. Aby w bieżacym
˛
sezonie było inaczej, prze⇑
Relatywnie niski poziom zapasów
cietny
˛
poziom cen musi być wysoki, przynajmniej przez
⇑
Stosunkowo niski kurs złotego
znaczna˛ cz˛eść tego okresu.
⇑⇓ Nastroje na rynku terminowym
W odniesieniu do pszenicy, w ostatnich kilku tygodniach
niepokojace
˛ sygnały dotyczace
˛ podaży ziarna na rynki
⇓
Możliwy wzrost podaży zbóż w I lub II kwartale 2013 r.
Prognozy przecietnych
˛
kwartalnych cen (PLN/t) zbóż
Kwartały
Pszenica konsumpcyjna
Pszenica paszowa
Kukurydza
III kw.’12
931
907
918
IV kw. ’12
941 - 988
907 - 953
834 - 880
I kw. ’13
983 - 1068
961 - 1045
863 - 938
II kw. ’13
962 - 1077
941 - 1055
841 - 942
5
Prawdopodobieństwo, że rzeczywista cena znajdzie sie˛ we wskazanym przedziale, wynosi około 66%. Prognozowane sa˛ średnie arytmetyczne ceny w kwartałach
wyliczone na podstawie tygodniowych cen zakupu podawanych przez MRiRW.
Nr 22 – Listopad 2012
Prognoza cen pszenicy i kukurydzy
Skup i ceny pszenicy w Polsce
Źródło: dane historyczne - MRiRW, prognoza - BGŻ
Źródło: GUS
Ceny skupu zbóż (PLN/t)
Wymiana handlowa (tys. t)
Cereal procurement prices (PLN/t)
Foreign trade (’000 t)
Eksport/Export
Import/Import
Saldo - zboża
jeczmie
˛
ń
paszowy
feed barley
owies
oats
487
519
657
635
430
408
518
627
428
430
508
603
146
169
295
354
31
52
40
42
210
190
175
118
70
62
41
119
66
74
278
379
767
781
730
804
866
944
857
620
780
783
749
738
797
658
620
593
145
49
280
317
21
14
25
313
96
267
306
167
124
194
75
80
-44
-493
14
460
804
831
745
762
858
820
804
844
827
676
706
648
82
23
bd
133
38
bd
195
342
bd
pszenica
wheat
żyto
rye
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
476
483
629
727
326
345
455
598
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
913
977
795
753
2012 I-III
IV-VI
VII-IX
793
913
907
kukurydza
maize
pszenica
wheat
kukurydza
maize
pszenica
wheat
kukurydza
maize
99
-154
231
-603
bd
bd
źródło / source: GUS, IERiGŻ
Przewagi cenowe polskich producentów pszenicy
Ceny maki
˛ (PLN/kg)
Price advantages of Polish wheat producers
USA (SRW US Gulf )
cena
PL=100
price (PLN/t)
Rosja/Russia (kons fob BS)
cena
PL=100
price (PLN/t)
Balance
- grains
Flour prices (PLN/kg)
W˛egry/Hungary
cena
PL=100
price (PLN/t)
Niemcy/Germany
cena
PL=100
price (PLN/t)
producenta
producer
detal
retail
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
561
587
768
822
116
121
119
106
399
460
bd
bd
83
95
bd
bd
407
408
558
749
84
84
87
97
461
503
660
754
95
103
103
97
0,82
0,81
1,13
1,29
1,87
1,85
1,88
2,07
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
918
842
798
829
98
84
94
105
bd
bd
680
690
bd
bd
80
87
716
885
796
759
76
88
94
96
896
987
861
915
95
98
101
115
1,38
1,43
1,35
1,29
2,19
2,30
2,33
2,33
2012 I-III
IV-VI
VII-IX
836
838
1087
103
90
117
754
808
870
93
87
93
730
801
930
6
90
926
114
1,21
2,34
86
932
100
1,31
2,36
100
1029
111
1,36
2,39
źródło / source: IERiGŻ, MRiRW, FAO, obliczenia własne
Nr 22 – Listopad 2012
Rośliny oleiste
(Oilseeds)
Według danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
w I kwartale bieżacego
˛
sezonu 2012/2013, tj. w okresie lipiec-wrzesień 2012 roku przecietna
˛
cena zakupu
rzepaku netto w zakładach tłuszczowych w Polsce
wyniosła ok. 2028 zł/t i mieściła sie˛ w przedziale prognozowanym przez nas w Agromonitorze z lipca br. W stosunku do analogicznych miesiecy
˛
w 2011 roku średnie
ceny rzepaku były wyższe o ok. 10% (ceny wyliczone jako
średnie ceny rzepaku zakupionego w ramach zawartych
kontraktów i poza nimi).
Tegoroczne zbiory rzepaku w Polsce okazały sie˛ być
wyższe niż prognozowano jeszcze kilka miesiecy
˛
temu.
Według szacunków GUS z września br., były zbliżone do
ubiegłorocznych i wyniosły ok. 1,9 mln t (w lipcu oczekiwano produkcji na poziomie ok. 1,6 mln t). O prawie
4% spadła produkcja rzepaku ozimego, natomiast niemal
podwoiła sie˛ produkcja rzepaku jarego. Udział tego ostatniego w zbiorach rzepaku ogółem wyniósł blisko 10%
wobec 5% w 2011 roku (za IERiGŻ, Rynek rzepaku,
październik 2012).
Według IERiGŻ, uwzgledniaj
˛
ac
˛
wyższe zapasy
poczatkowe
˛
i zakładajac
˛ wysoki poziom importu rzepaku
(trudno jednak oczekiwać, że uda sie˛ powtórzyć rekordowo wysoki wynik z sezonu poprzedniego), podaż
rzepaku w Polsce w sezonie 2012/2013 może być wyższa
niż w sezonie 2011/2012.
Krajowy przerób surowca prawdopodobnie wyniesie
2150 tys. t i bedzie
˛
o ponad 3% wiekszy
˛
niż w sezonie poprzednim, ale jednocześnie o ok. 9% mniejszy w
porównaniu z rekordowo wysokim przerobem w sezonie
2009/10. Eksport rzepaku bedzie
˛
zbliżony do tego w sezonie 2011/2012.
IERiGŻ prognozuje, że zapasy rzepaku na koniec sezonu
zmaleja˛ o ponad połowe˛ do 63 tys. ton. Bilans w sezonie
2012/2013 pozostanie napiety.
˛
Na kształtowanie sie˛ cen rzepaku w kraju istotny wpływ
ma m.in. sytuacja na europejskim i światowym rynku
oleistych, popyt ze strony inwestorów na rynkach terminowych, ceny ropy naftowej oraz kurs walutowy.
Jeśli chodzi o sytuacje˛ na światowym rynku oleistych w
sezonie 2012/2013, pozostanie ona napieta
˛ przynajmniej
do końca I kwartału 2013 roku, tj. do momentu pojawienia
sie˛ na rynku soi z nowych zbiorów w Ameryce Południowej.
O napietej
˛ sytuacji na rynku soi pisaliśmy już w poprzednim numerze Agromonitora z lipca br. Tegoroczne zbiory
w Ameryce Południowej były znaczaco
˛
niższe niż w
2011 roku. Uwaga rynków skupiła sie˛ na Stanach Zjednoczonych, które sa˛ najwiekszym
˛
na świecie producen-
tem soi. Tam jednak również odnotowano spadek produkcji, choć nie tak głeboki
˛
jak oczekiwano jeszcze kilka
miesiecy
˛
temu. Tymczasem popyt na soje,
˛ zgłaszany
m.in. przez Chiny - które sa˛ jej najwiekszym
˛
importerem
- pozostaje wysoki. Aby dostosować popyt do mniejszej
podaży potrzebne jest racjonowanie konsumpcji.
Choć publikowane na dziś prognozy USDA czy Oil World
dotyczace
˛ zbiorów soi w Ameryce Południowej zakładaja˛
wysoka˛ produkcje˛ w 2013 roku, w kolejnych miesia˛
cach moga˛ być silnie korygowane. Prognozy przygotowywane tak wcześnie (tzn. w okresie siewów) sa˛ obarczone dużym błedem.
˛
Ich zmiany bed
˛ a˛ istotnie wpływać
na kształtowanie sie˛ cen oleistych w najbliższych miesia˛
cach.
Jeśli chodzi o europejski rynek oleistych, tegoroczne
zbiory rzepaku w UE, która jest najwiekszym
˛
światowym
producentem i konsumentem tego surowca, okazały sie˛
być wyższe niż prognozowano kilka miesiecy
˛
temu.
Ostatnie szacunki mówia˛ o produkcji na poziomie ok.
19,2 mln t, tj. zbliżonej do ubiegłorocznej (tymczasem
jeszcze w maju oczekiwano zbiorów na poziomie 17-18
mln t). Niemniej, ze wzgledu
˛
na spodziewany spadek
importu (zbiory rzepaku i canoli w krajach pozaunijnych należacych
˛
do czołówki najwiekszych
˛
dostawców
surowca do Wspólnoty oczekiwane sa˛ na niższym
poziomie), przerób surowca we Wspólnocie bedzie
˛
prawdopodobnie najniższy od 4 lat.
Wstepne
˛
prognozy dotyczace
˛
przyszłego sezonu
2013/2014 mówia˛ o wiekszej
˛
powierzchni zasiewów
rzepaku w UE. Oil World szacuje ja˛ na poziomie
6,55 mln ha wobec 6,13 mln ha sezon wcześniej (szacunki z 2 listopada br.). Niemniej, to i tak mniej niż
powierzchnia koszona w 2011 roku (6,72 mln ha) i w
2010 roku (6,92 mln ha).
W Polsce, według badań ankietowych IERiGŻ, rzepak
ozimy pod przyszłoroczne zbiory zasiano na powierzchni
700-730 tys. ha. Dla porównania, według GUS
powierzchnia koszona (łacznie
˛
z rzepakiem jarym) w br.
wyniosła 720 tys. ha.
Czynniki mogace
˛ wpływać na przyszły poziom cen
⇑
⇑⇓
⇑⇓
⇓
7
Napiety
˛ światowy bilans oleistych
przynajmniej do końca I kwartału 2013 roku
Nastroje na rynku terminowym
Korekty przyszłorocznych zbiorów soi
w Ameryce Południowej
Pogorszenie sytuacji gospodarczej na świecie
Nr 22 – Listopad 2012
Światowe ceny oleistych i olejów
Ceny skupu rzepaku i produktów ich przetwórstwa
Źródło: Oil World
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MRiRW
Ceny skupu rzepaku, światowe ceny śrut oleistych i olejów roślinnych (PLN/t)
Procurement prices of rape, world prices of meals and prices of vegetable oil (PLN/t)
rzepak
rapeseed
śruta
rzepakowa
rape meal
śruta sojowa
soy meal
2010 IV-VI
VII-IX
X-XII
1211
1277
1509
658
776
839
1122
1179
1240
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
1684
1770
1855
1949
834
774
751
756
1275
1103
1177
1181
2012 I-III
IV-VI
VII-IX
1985
2050
1960
834
1074
1207
1269
1624
1992
śruta
słonecznikowa
sunflower
meal
700
708
818
olej
rzepakowy
rape oil
olej sojowy
soya oil
2783
3099
3706
2754
3051
3631
2857
3230
4071
2559
2713
3242
792
646
663
729
4103
3915
3979
4170
3895
3604
3887
3978
4175
3919
3967
3987
3613
3153
3167
3360
712
933
992
4133
4117
4094
4042
4097
4160
olej
słonecznikowy
sunflower oil
olej
palmowy
palm oil
4002
3567
4190
3605
4286
3286
źródło / source: FAO, IERiGŻ
Ceny tłuszczów roślinnych i zwierzecych
˛
(PLN/kg)
Prices of vegetable and animal fats (PLN/kg)
olej rzepakowy/ rape oil PLN/l
masmix/ butter-margarine
masło / butter
smalec / lard
2009 X-XII
zbyt/sale
4,14
detal/retail
5,96
zbyt/sale
8,10
detal/retail
14,09
zbyt/salea
13,78
detal/retailb
19,23
zbyt/sale
4,79
detal/retail
5,91
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
4,11
4,03
4,27
4,43
5,88
5,80
5,79
5,95
7,39
7,18
6,91
6,85
12,40
13,68
13,32
13,64
14,16
14,51
15,56
15,97
20,27
19,57
21,02
21,33
4,69
4,69
4,55
4,56
5,85
5,69
5,60
5,52
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
5,16
5,19
5,33
5,46
6,23
6,78
6,91
6,88
6,87
7,09
7,14
7,16
13,73
13,64
13,72
13,98
16,17
16,69
17,09
17,74
21,73
22,20
22,57
23,12
4,58
4,73
5,19
6,30
5,53
5,68
5,93
7,35
17,19
15,39
15,17
23,03
21,48
20,50
2012 I-III
5,56
6,89
7,36
14,17
IV-VI
5,51
6,96
7,25
14,14
VII-IX
5,48
7,04
7,23
14,12
a) masło świeże i chłodnicze o zawartości tłuszczu nie przekraczajacej
˛ 85% masy
b) masło świeże o zawartości tłuszczu 82-82,5% masy
8
6,41
7,91
6,45
7,92
6,53
7,92
źródło / source: IERiGŻ
Nr 22 – Listopad 2012
Wołowina i wieprzowina
(Beef and Pork)
Zgodnie z oczekiwaniami w III kwartale trzoda chlewna Oceniamy, że w roku 2013 ceny żywca wieprzowego
drożała. Przecietna
˛
cena była o 5% wyższa niż znów bed
˛ a˛ bardzo wysokie - możliwe nawet, że na
kwartał wcześniej i ustanowiła nowy rekord na poziomie wiosne˛ lub latem przebija˛ rekordowy poziom zanotowany
5,71 zł/kg, czyli bliżej górnej granicy prognozowanego w październiku 2012 roku. Jednak niska produkcja
przez nas w lipcu przedziału 5,47-5,75 zł/kg.
zbóż i roślin oleistych w bieżacym
˛
sezonie oraz malePo krótkim okresie spadków, w czerwcu ceny żywca jace
˛
zapasy tych surowców powoduja,
˛ że jest duże
wołowego ponownie zacz˛eły wzrastać. W rezultacie prze- prawdopodobieństwo wysokich ich cen przez wiekszość
˛
cietna
˛
cena w III kwartale ukształtowała sie˛ na rekor- sezonu 2012/13. Powoduje to, że mimo rekordowych
dowym poziomie 6,56 zł/kg i znalazła sie˛ blisko górnej cen żywca, opłacalność jego produkcji nie jest bardzo
granicy prognozowanego przedziału 6,22-6,57 zł/kg.
wysoka. Na podstawie obecnej wiedzy oceniamy, że z 40procentowym prawdopodobieństwem w połowie 2013 r.
W reakcji na bardzo niska˛ opłacalność produkcji trzody
pogłowie trzody chlewnej bedzie
˛
na podobnym poziomie
chlewnej pomiedzy
˛
jesienia˛ 2010 r. a jesienia˛ 2011 r.,
(+-2%) jak w połowie 2012 r. Oprócz tego oceniamy prawwielu rolników całkowicie zrezygnowało z produkcji lub
dopodobieństwo spadku pogłowia o co najmniej 2% na
przynajmniej ograniczyło liczebność swoich stad. Na
35%, a prawdopodobieństwo jego wzrostu o co najmniej
krótko, na przełomie lat 2011 i 2012 opłacalność uległa
2% na 25%. Prognozujemy, że przecietna
˛
cena w pierznacznej poprawie, co spowolniło nieco tempo redukcji
wszej połowie 2013 r. może być o 1 - 13% wyższa niż w
krajowego stada loch. Mimo to pogłowie świń ogółem
analogicznym okresie w roku 2012.
w połowie roku jeszcze wyraźnie malało. Według GUS
Na rynku wołowiny prawdopodobnie nadal bedzie
˛
w lipcu 2012 r. wyniosło ono zaledwie 11,6 mln szt. i
utrzymywać sie˛ stosunkowo korzystna sytuacja dla krabyło aż o 14% niższe niż w tym samym okresie przed
jowych producentów i eksporterów, choć nie tak dorokiem. Prognozujemy, że badanie wg stanu na koniec
bra jak w poprzednich kilkunastu miesiacach.
˛
Wysokim
listopada wykaże podobna˛ lub nieco niższa˛ roczna˛ dycenom bedzie
˛
sprzyjała przede wszystkim niższa ponamik˛e spadku pogłowia (10-15%) i wyniesie ono około
daż bydła w UE i w Polsce. Na wiosne˛ br. pogłowie
11,1-11,8 mln szt.
u najważniejszych unijnych producentów było o 1,5%
Podobne tendencje rysuja˛ sie˛ również w pozostałych
niższe niż rok wcześniej. Jednak producenci unijni moga˛
krajach UE, choć przecietnie
˛
spadek pogłowia jest tam
spodziewać sie˛ nieco mniejszego popytu wewnetrznego
˛
znacznie wolniejszy. Na przestrzeni roku od wiosny 2011
i mniejszego eksportu - dwa najważniejsze rynki ekr. do wiosny roku bieżacego
˛
u najwiekszych
˛
producensportowe (Turcja i Rosja) w 2012 r. wyraźnie zmniejszyły
tów trzody chlewnej spadek pogłowia loch wyniósł 3,9%.
wolumen zakupów.
Dane te pozwalaja˛ oczekiwać, że w kolejnych miesiacach
˛
Znaczny spadek produkcji oczekiwany jest również w
redukcja pogłowia trzody bedzie
˛
postepowała
˛
szybciej niż
Stanach Zjednoczonych, które moga˛ istotnie zwiekszyć
˛
dotychczas, również w tych krajach, które do niedawna
import. Jednak światowe ceny wołowiny wcale nie musza˛
notowały jeszcze jego wzrosty.
wzrosnać,
˛ gdyż zwieksza
˛
sie˛ produkcja w Ameryce
Niższa podaż tuczników bedzie
˛
w najbliższych miesia˛
Południowej, Oceanii i Indiach.
cach niewatpliwie
˛
czynnikiem działajacym
˛
w kierunku
Oczekujemy, że pod wpływem opisanych powyżej czynwyższych cen. Wprawdzie coraz wolniejszy jest wzrost
ników ceny skupu żywca wołowego w pierwszej połowie
eksportu produktów sektora wieprzowiny z UE (w pier2013 roku moga˛ być przecietnie
˛
od 1% niższe do 10%
wszych ośmiu miesiacach
˛
wzrost o 1% r/r), jednak nadal
wyższe niż w tym samym okresie w roku 2012.
jego dynamika jest dodatnia, co w warunkach malejacej
˛
Czynniki mogace
˛ wpływać na przyszły poziom cen
podaży wywiera dodatkowa˛ presje˛ w kierunku wzrostu
cen. Z drugiej strony, postepuj
˛ ace
˛ kłopoty gospodarcze
⇑ Stosunkowo niski kurs złotego wobec euro
krajów UE oznaczaja˛ prawdopodobnie mniejsza˛ skłon⇑ Oczekiwany znaczny spadek podaży
ność konsumentów do wydatków na drogie mieso.
˛
Duża˛
żywca wieprzowego i wołowego w Polsce i w UE
niewiadoma˛ dla rynku jest zaplanowany na 1.01.2013 r.
⇑
Utrzymujacy
˛ sie˛ dosyć duży eksport wieprzowiny z UE
termin wejścia w życie zakazu utrzymywania loch
⇓ Czynniki sezonowe w IV kwartale
prośnych w kojcach pojedynczych. Może sie˛ on przy⇓ Możliwy spadek popytu na drogie mieso
˛
czynić do dalszego zmniejszenia pogłowia loch w UE,
a w rezultacie jeszcze wiekszego
˛
spadku produkcji
czerwone w Polsce i pozostałych krajach UE
wieprzowiny i wzrostu jej cen.
⇓ Oczekiwany mniejszy eksport wołowiny do Turcji
Prognozy przecietnych
˛
kwartalnych cen (PLN/kg) trzody i bydła
Kwartały
Trzoda chlewna
Bydło
III kw.’12
5,71
6,56
IV kw. ’12
5,61 - 5,90
6,21 - 6,56
9
I kw. ’13
5,32 - 5,91
6,24 - 6,83
II kw. ’13
5,56 - 6,32
6,13 - 6,91
Prawdopodobieństwo, że rzeczywista cena znajdzie sie˛ we wskazanym przedziale, wynosi około 67%. Prognozowane sa˛ średnie arytmetyczne ceny w kwartałach
wyliczone na podstawie miesiecznych
˛
cen skupu podawanych przez GUS.
Nr 22 – Listopad 2012
Ceny zakupu trzody chlewnej i bydła w UE
Prognoza cen skupu trzody i bydła w Polsce
Źródło: dane historyczne - GUS, prognoza - BGŻ AM
Ceny na rynkach wołowiny i wieprzowiny (PLN/kg)
Prices on beef and pork markets (PLN/kg)
wołowina z/k
bydłoa
cattlea
beef bone-in
dorosłe
cieleta
˛
zbyt
detal
adult
calves
sale
retail
X-XII
4,54
9,47
19,13
20,27
Źródło: Komisja Europejska
trzoda
pigs
skup
prosie˛ b
proc.
pigletb
4,08
162,58
schab z/k
pork loin bone-in
zbyt
detal
sale
retail
12,96
14,61
szynka
ham
zbyt
detal
sale
retail
17,83
22,20
kiełbasa
sausage
zbyt
detal
sale
retail
11,50
14,23
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
4,77
4,43
4,40
4,87
9,39
8,66
8,14
7,94
19,07
19,01
18,82
19,08
20,36
20,38
20,50
20,48
3,69
3,91
4,34
3,85
150,16
142,94
122,14
105,55
12,08
12,08
12,43
11,95
13,82
13,47
14,04
13,73
17,72
17,77
17,93
17,80
21,96
21,75
21,96
21,82
11,32
11,19
11,23
11,06
14,11
13,91
13,79
13,91
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
5,42
5,73
5,78
6,15
7,77
8,30
9,22
9,85
20,35
21,20
21,79
23,04
21,26
21,88
22,25
23,54
3,96
4,48
4,85
5,28
101,71
115,30
126,47
140,93
12,00
12,65
12,91
13,56
13,74
14,28
14,64
15,09
17,66
18,14
18,53
19,11
21,64
21,98
22,34
22,77
10,68
10,88
11,19
11,58
14,06
14,22
14,36
14,86
5,24
5,42
5,71
163,05
13,88
15,37
19,49
23,03
175,15
13,94
15,36
19,68
23,31
174,35
14,15
15,74
19,85
23,54
źródło / source: IERiGŻ, obliczenia / calculations: BGŻ
12,03
12,30
12,47
15,40
15,38
15,69
2012 I-III
6,53
IV-VI
6,35
VII-IX
6,56
a) skup / procurement
10,78
11,24
9,52
24,79
24,69
25,32
25,44
25,56
25,61
b) PLN/szt. / PLN/head
Relacje cen bydła i trzody chlewnej w niektórych krajach Unii Europejskiej do cen w Polsce (Polska = 100)
Cattle and pig prices in selected EU countries in comparison to prices in Poland (Poland = 100)
bydłoa / cattlea
trzoda chlewna / pigs
UE-27
Niemcy
Francja
Czechy
Włochy
UE-27
Niemcy
Czechy
W˛egry
EU-27
Germany
France
Czech Rep.
Italy
EU-27
Germany
Czech Rep.
Hungary
2011 VIII
110
113
108
102
117
101
102
105
102
IX
114
117
111
103
118
101
103
103
100
Dania
Denmark
91
91
X
XI
XII
115
119
120
117
123
121
116
119
120
100
101
102
120
126
125
100
102
97
102
105
99
100
103
103
99
102
101
92
95
90
2012 I
II
III
114
110
115
115
112
116
114
110
113
98
99
105
117
112
120
98
95
98
100
98
100
106
98
103
102
100
99
90
85
87
IV
V
VI
115
120
120
117
123
124
110
119
120
105
109
108
119
122
126
98
98
96
102
102
97
105
104
99
99
101
98
88
91
90
VII
116
118
VIII
113
117
IX
112
117
a) młode byki R3/young bulls R3
116
114
112
104
101
102
120
118
118
97
97
99
95
99
102
98
99
91
97
100
89
101
99
90
źródło / source: Komisja Europejska
10
Nr 22 – Listopad 2012
Drób i jaja
(Poultry and Eggs)
W III kwartale 2012 r. po raz kolejny za kurcz˛eta trzeba W rezultacie wylegi
˛ pisklat
˛ indyczych w lipcu i sierpniu
było przecietnie
˛
zapłacić wiecej
˛
niż kwartał wcześniej. nieznacznie, a we wrześniu już bardzo wyraźnie, obniżyły
Odmienne tendencje panowały na rynku indyków, które sie.
˛ Jeśli ta tendencja okaże sie˛ trwała, w końcówce 2012
nadal taniały. Cena, która˛ płaciły zakłady za kilogram r. i na poczatku
˛
roku 2013 zobaczymy spadek podaży inkurczat
˛ brojlerów była znów rekordowo wysoka, o 4% dyków rzeźnych i kontynuacje˛ trendu wzrostowego cen.
wyższa niż kwartał wcześniej, i wyniosła 4,04 PLN. Skala wzrostów cen może być ewentualnie ograniczana
Znalazła sie˛ tym samym dokładnie na dolnej granicy przez spodziewane umocnienie sie˛ złotego wobec euro.
prognozowanego przez nas przedziału 4,04-4,22 PLN. Jak dotychczas w 2012 r. imponujace
˛ jest tempo wzrostu
Natomiast cena indorów wyniosła 5,27 PLN/kg i znalazła eksportu miesa
˛ i podrobów drobiowych z Polski. W piersie˛ bliżej górnej granicy prognozowanego przez nas wszych ośmiu miesiacach
˛
roku był on 16% wyższy niż w
przedziału 5,06-5,29 PLN/kg.
tym samym okresie przed rokiem. Dosyć dobrze rozwija
W III kwartale odwróceniu uległa tendencja spadkowa sie˛ również unijny eksport drobiu - w porównywalnym
cen jaj konsumpcyjnych. Mimo to, średnia cena w całym okresie wzrósł on o 3%. Niewatpliwie
˛
eksport jest w
kwartale była niższa niż kwartał wcześniej. Przecietna
˛
bieżacym
˛
roku czynnikiem wspierajacym
˛
ceny drobiu.
cena sprzedaży jaj klasy M z zakładów pakowania os- Prognozujemy, że w końcówce 2012 r. ceny żywca droiagn
˛ eła
˛ poziom 36,3 PLN/100 szt. i była o 11% niższa biowego wzrosna.
˛ Choć trudno o rzetelna˛ prognoz˛e dla
niż kwartał wcześniej. Jednak w dalszym ciagu
˛ była to tak zmiennego rynku, przewidujemy, że w pierwszej
bardzo wysoka cena, o 51% wyższa niż przecietnie
˛
w połowie 2013 r. ceny kurczat
˛ bed
˛ a˛ o 0-11% wyższe w
trzecim kwartale w latach 2007-11.
relacji rocznej, a ceny indyków bed
˛ a˛ od 1% niższe do
10% wyższe.
W trzecim kwartale nadal pogarszała sie˛ opłacalność proJeśli chodzi o sektor jaj konsumpcyjnych, to od dnia
dukcji kurczat
˛ brojlerów i we wrześniu spadła do bardzo
1.08.2012 r. obowiazuje
˛
całkowity zakaz utrzymywania
niskiego poziomu. Od poczatku
˛
2005 r. niższa relacja
kur niosek w nieulepszonych klatkach. Choć brak jest
była notowana tylko w 10 na 93 miesiace.
˛ Przyczyna˛ były
twardych danych, wyglada
˛ na to, że producenci dobrze
rekordowe ceny pasz i jednocześnie powolny spadek cen
wykorzystali okres przejściowy i dostosowali swoja˛ prokurczat.
˛ W rezultacie liczba wylegów
˛
pisklat
˛ we wrześniu
dukcje˛ do nowych wymogów. Stosunkowo niski poziom
uległa wyraźnej redukcji i była o prawie 3% niższa
wylegów
˛
kurek do intensywnej produkcji jaj, który w
niż przed rokiem, podczas gdy w pierwszych ośmiu
trzecim kwartale br. był jedynie o 8% wyższy niż rok
miesiacach
˛
wzrost wylegów
˛
w relacji rocznej wyniósł
wcześniej (kiedy poziom wylegów
˛
był bardzo niski),
5%. Oceniamy, że również w październiku liczba wstawpozwala oczekiwać, że ceny jaj pozostana˛ jeszcze na stoień była bardzo niska. Powoduje to, że w listopadzie i
sunkowo wysokim poziomie. Oczekujemy, że do końca
grudniu można spodziewać sie˛ dosyć znacznej redukcji
roku najprawdopodobniej ceny bed
˛ a˛ nadal powolnie
podaży żywca i prawdopodobnie odwrócenia obserwzrastały, a przecietna
˛
cena w drugiej połowie 2012 r.
wowanej obecnie tendencji spadkowej jego cen. Sprzybedzie
˛
o około 35-40% wyższa niż w analogicznym okrejać bed
˛ a˛ temu również bardzo wysokie ceny miesa
˛
sie 2011 roku.
czerwonego oraz wysoki eksport. To, wraz z oczekiwanym spowolnieniem wzrostów cen pasz w listopadzie,
Czynniki mogace
˛ wpływać na przyszły poziom cen
powinno przełożyć sie˛ na krótkotrwały wzrost opłacalności, nastepnie
˛
wzrost ilości wstawień a pod koniec
⇑ Stosunkowo słaby złoty wobec euro
I kwartału 2013 r. zwiekszenia
˛
podaży żywca. Jeśli
⇑ Rosnacy
˛ eksport z Polski i z UE-27
sprawdza˛ sie˛ jednak prognozy mówiace
˛ o wzroście cen
⇑ Oczekiwany spadek produkcji kurczat
˛
zbóż i roślin oleistych na przełomie 2012 i 2013 r.,
(na przełomie 2012 i 2013 r.) oraz indyków
na poczatku
˛
roku 2013 wzrosnać
˛ ponownie moga˛ ceny
(w pierwszej połowie 2013 r.)
pasz przemysłowych, ograniczajac
˛ skale˛ ewentualnego
⇑ Wysokie ceny pasz
wzrostu opłacalności i opóźniajac
˛ zwiekszenie
˛
produkcji.
W ostatnich tygodniach września po raz pierwszy od
⇑ Oczekiwane wysokie ceny trzody i bydła
wielu miesiecy
˛ przestały spadać ceny indyków. Jednak w
⇓ Oczekiwany wzrost produkcji kurczat
˛
sierpniu i wrześniu 2012 r. relacja cen indyków do cen
w drugiej połowie I i w II kwartale 2013 r.
pasz była najniższa odkad
˛ Ministerstwo Rolnictwa za⇓ Czynniki sezonowe w IV kwartale
cz˛eło zbierać dane o cenach pasz (od poczatku
˛
2005 r.).
Prognozy średnich kwartalnych cen (PLN/kg) kurczat
˛ i indyków
Kwartały
Kurcz˛eta
Indyki
III kw.’12
4,04
5,27
IV kw. ’12
3,82 - 4,00
5,30 - 5,53
11
I kw. ’13
3,79 - 4,14
5,24 - 5,74
II kw. ’13
3,74 - 4,22
5,65 - 6,37
Prawdopodobieństwo, że rzeczywista cena znajdzie sie˛ we wskazanym przedziale, wynosi około 67%. Prognozowane sa˛ średnie arytmetyczne ceny w kwartałach
wyliczone na podstawie miesiecznych
˛
cen skupu podawanych przez MRiRW.
Nr 22 – Listopad 2012
Prognoza cen skupu drobiu w Polsce
Ceny kurczat
˛ i jaj w UE
Źródło: dane historyczne - MRiRW, prognoza - BGŻ AM
Źródło: Komisja Europejska
Ceny sprzedaży drobiu (PLN/kg) i jaj konsumpcyjnych przez zakłady pakujace
˛ (PLN/100 szt.)
Sale prices of poultry (PLN/kg) and eggs (PLN/100 pcs)
kurcz˛eta / broilers
skup
tuszka 65%
proc.
whole 65%
3,02
4,66
filet
fillet
12,45
piskleta
˛
chick
5,50
indyki / turkeys
skup
tuszka 73%
proc.
whole 73%
4,66
7,83
filet
fillet
13,22
jaja wg wagi / eggs by weight
XL
41,05
L
35,32
M
31,68
S
25,08
X-XII
piskleta
˛
chick
1,26
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
1,29
1,32
1,31
1,28
3,00
3,25
3,44
3,05
4,73
5,13
5,36
4,46
12,24
13,03
13,81
12,72
5,50
5,55
5,57
5,57
4,33
4,37
4,71
4,94
7,69
7,66
7,37
7,56
11,93
12,89
14,71
14,90
42,07
38,67
38,48
37,52
35,74
32,10
29,91
28,98
33,45
27,76
23,66
23,75
27,32
22,32
20,07
19,03
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
1,27
1,28
bd.
bd.
3,49
3,70
3,81
3,72
5,45
5,55
5,94
5,56
13,52
14,24
14,80
14,54
5,62
5,68
bd.
bd.
5,07
5,80
5,90
5,86
7,49
8,48
8,89
9,33
14,27
16,73
17,66
18,30
37,60
36,68
40,11
41,78
28,92
26,72
29,81
33,04
24,62
22,13
26,16
29,78
18,95
18,32
21,53
23,45
2012 I-III
IV-VI
VII-IX
bd.
bd.
bd.
3,66
3,90
4,04
5,61
6,05
6,08
13,83
14,43
14,67
bd.
bd.
bd.
5,62
5,34
5,27
8,94
15,53
54,89
45,19
41,99
35,58
8,84
15,49
54,02
42,25
40,86
33,22
8,57
14,97
51,35
38,32
36,29
27,54
źródło / source: IERiGŻ, MRiRW , obliczenia / calculations: BGŻ
Relacje cen drobiu i jaj w niektórych krajach Unii Europejskiej do cen w Polsce (Polska = 100)
Prices of poultry and eggs in selected EU countries in comparison to prices in Poland (Poland = 100)
mieso
˛ kurczat
˛ / broiler meat
Niemcy
Francja
Czechy
Germany
France
Czech Rep.
173
152
121
180
159
127
W˛egry
Hungary
115
114
UE-27
EU-27
103
106
Niemcy
Germany
97
96
jaja / eggs
Francja
Czechy
France
Czech Rep.
107
85
104
97
2011 VIII
IX
UE-27
EU-27
131
135
X
XI
XII
140
148
156
189
203
214
167
178
189
131
135
143
113
113
121
100
104
112
93
104
116
89
96
115
91
88
90
92
90
105
2012 I
II
III
150
131
133
208
179
180
185
160
161
138
123
126
118
109
110
109
98
86
102
106
103
116
102
95
91
88
96
95
88
81
IV
V
VI
135
135
130
180
179
171
162
159
153
124
121
115
112
112
107
91
106
107
87
100
97
96
105
98
93
92
87
89
94
91
VII
VIII
IX
130
132
137
168
167
172
151
152
158
122
129
140
108
111
116
101
102
101
89
89
90
90
84
92
91
84
98
89
85
97
źródło / source: Komisja Europejska
12
W˛egry
Hungary
97
99
Nr 22 – Listopad 2012
Mleko i przetwory mleczne
(Milk and dairy products)
Drugi i trzeci kwartał br. charakteryzowały sie˛ stop- cach letnich (niskie temperatury, wysokie opady, głównie
niowymi obniżkami cen skupu mleka w Polsce. Według w krajach zachodniej Europy), podobnie jak w USA, które
danych GUS w okresie lipiec-wrzesień br. mleczarnie zostały dotkniete
˛ susza.
˛ W rezultacie produkcja w tych
płaciły przecietnie
˛
113,7 zł za hektolitr surowca, tj. mniej dwóch regionach w sierpniu i we wrześniu br. obniżyła
o 2,5% wobec II kwartału i 5,5% w stosunku do analog- sie˛ odpowiednio o 3,5% i 0,3% wobec analogicznych
icznego okresu przed rokiem. Jednocześnie powyższa miesiecy
˛
przed rokiem. Dużo lepsze warunki panuja˛ w
cena mieściła sie˛ w prognozowanym przez nas w lipcu rejonie Oceanii, trudno jednak oczekiwać, aby powtórzyły
br. przedziale. Warto zwrócić uwage,
˛ że wrzesień br. sie˛ bardzo dobre, ubiegłoroczne wyniki.
przyniósł już poprawe˛ sytuacji – średnia cena skupu W Polsce, podobnie jak na świecie, wyhamowuja˛ silne
wzrosła o 2% w relacji miesiecznej
˛
do 115,2 zł/hl.
wzrostowe tendencje w skupie. Jeszcze w pierwszych
˛
br. towarowa produkcja mleka przekraczała
Spadkowe tendencje cen to przede wszystkim wynik miesiacach
pogorszenia koniunktury na krajowym rynku zbytu średnio o około 10% poziomy notowane w roku ubiegłym,
artykułów mlecznych, co z kolei było pochodna˛ zmian natomiast we wrześniu już tylko o około 3%. Oczekujemy,
jakie zachodziły na rynku globalnym w okresie maj że IV kwartale br. dynamika wzrostu skupu mleka nie
2011r. - czerwiec/lipiec br. W tym czasie ceny ek- przekroczy 3% w relacji rocznej.
sportowe masła notowane w portach Oceanii obniżyły Po stronie konsumpcji sygnały nie sa˛ już tak jednozsie˛ o około 37%, zaś w Europie Zachodniej o ponad naczne. Z jednej strony mamy do czynienia z wyraźnym
40%. Odtłuszczone mleko w proszku (OMP) potani- osłabieniem tempa wzrostu gospodarczego w Europie
ało średnio o około 25%, zaś mleko pełne o około (także w Polsce), wysokim bezrobociem i malejacymi
˛
re29%. Z prawie półrocznym opóźnieniem przełożyło sie˛ alnymi dochodami ludności, co nie sprzyja konsumpcji
to na spadki cen sprzedaży przetworów mleczarskich artykułów mlecznych (choć w krajach rozwinietych
˛
nie
w Polsce. Stałe produkty mleczne, tj. masło, mleko przekłada sie˛ na jej wyraźny spadek, a raczej na zmiane˛
w proszku czy sery zacz˛eły wyraźnie tanieć już pod nawyków żywieniowych). W tej sytuacji najważniejsza˛
koniec 2011 roku. W efekcie, w pierwszej połowie br. kwestia˛ jest popyt importowy ze strony krajów deficydość wyraźnie pogorszyła sie˛ sytuacja finansowa sek- towych. W naszej ocenie, pomimo mocnego wyhamowatora mleczarskiego w Polsce. Według danych Pont-Info, nia tempa wzrostu PKB w Chinach, Azji Południowow przedsiebiorstwach
˛
mleczarskich zatrudniajacych
˛
co Wschodniej, na Bliskim Wschodzie czy w Afryce Północ˛
realnym nadal bed
˛ a˛ rosły,
najmniej 10 pracowników, przecietna
˛
stopa zysku netto nej, dochody ludności w ujeciu
wyniosła 1,61%. Było to znacznie mniej niż w tym samym podobnie jak zatrudnienie, co raczej powinno przekładać
okresie przed rokiem (2,29%) i mniej niż w całym 2011 sie˛ na dalszy wzrost importu. Najwieksz
˛
a˛ niewiadoma˛ w
roku (1,76%).
tym wypadku jest rynek chiński, choć w okresie styczeńNiemniej, w II połowie br. sytuacja prawdopodobnie sierpień br. państwo to zwiekszyło
˛
zakupy zarówno OMP
poprawia sie.
˛ Od lipca/sierpnia br. obserwuje sie˛ już jak i PMP.
˛
prawwzrosty światowych cen przetworów mleczarskich. W Powyższa sytuacja popytowo-podażowa bedzie
październiku br. ceny masła z portach Oceanii kształ- dopodobnie w dalszym ciagu
˛ wywierała niewielka˛ presje˛
towały sie˛ na poziomie o około 9% wyższym wobec cz- na wzrost światowych cen artykułów mlecznych (głównie
erwca br., zaś w Europie podwyżki siegn
˛ eły
˛ 24%. W tym masła i mleka w proszku), przynajmniej w najbliższych
samym czasie ceny OMP wzrosły przecietnie
˛
o 28%, zaś kilku miesiacach.
˛
Przy utrzymaniu sie˛ kursu walutowego
PMP o około 17%.
na poziomie przekraczajacym
˛
4 zł za euro, drożeć bed
˛ a˛
Poprawa koniunktury na rynku światowym jest przede także stałe przetwory mleczne w Polsce (przynajmniej w
wszystkim wynikiem ograniczenia tempa wzrostu glob- IV kwartale br.), co nie pozostanie bez wpływu na ceny
alnej produkcji mleka. Według danych Rabobabku, pro- skupu mleka.
dukcja mleka w 6 krajach należacych
˛
do czołówki ekCzynniki mogace
˛ wpływać na przyszły poziom cen
sporterów (USA, UE-27, Australia, Nowa Zelandia, Ar⇑ Wysokie koszty produkcji ograniczajace
˛ wzrost
gentyna) jeszcze w marcu i kwietniu br. przewyższała
o 4% poziom ubiegłoroczny, podczas gdy w lipcu już
podaży mleka na świecie
tylko o niespełna 1%. Wiele wskazuje na to, że w sierp⇑ Czynniki sezonowe w IV i I kwartale
niu dynamika ta uległa jeszcze wiekszemu
˛
obniżeniu. W
⇓ Nadal wysoki skup mleka w Polsce
samej Unii Europejskiej negatywnie na produkcji odbiły
⇓ Pogorszenie sytuacji gospodarczej na świecie
sie˛ niekorzystne warunki pogodowe panujace
˛ w miesia˛
Prognozy przecietnych
˛
kwartalnych cen (PLN/hl) mleka
Kwartały
Mleko
III kw.’ 12*
113,70
IV kw.’ 12
120,0-122,0
I kw.’13
119,5-124,5
II kw.’13
114,5-119,5
13
NB Prawdopodobieństwo, że rzeczywista cena znajdzie sie˛ we wskazanym przedziale, wynosi około 67%. Prognozowane sa˛ średnie arytmetyczne ceny w kwartałach
wyliczone na podstawie miesiecznych
˛
cen skupu podawanych przez GUS.
∗
Dane GUS
Nr 22 – Listopad 2012
Ceny skupu mleka surowego w wybranych krajach
UE
Prognozy cen skupu mleka
Źródło: dane historyczne - GUS, prognoza - BGŻ AM
Źródło: Komisja Europejska
Ceny producenta i ceny detaliczne wyrobów mleczarskich
Producer and retail prices of milk products
mleko
surowea
raw milk
2009 X-XII
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
2012 I-III
IV-VI
VII-IX
a) PLN/l
0,99
1,02
1,01
1,05
1,15
1,17
1,19
1,20
1,26
1,27
1,17
1,14
b) PLN/kg
mleko / milka
UHT 1-2,5%
prod.
detal.
prod.
retail
1,78
2,67
1,76
2,64
1,74
2,64
1,77
2,65
1,89
2,64
1,94
2,71
1,97
2,76
1,99
2,76
2,03
2,78
2,05
2,80
2,03
2,79
2,01
2,76
jogurt owocowyb
ser dojrzewajacy
˛ b
twarógb
fruit yoghurt
ripening cheese
curd cheese
prod.
detal.
prod.
detal.
prod.
detal.
prod.
retail
prod.
retail
prod.
retail
8,57
11,86
11,61
16,65
5,13
7,36
8,57
11,90
12,61
17,28
5,16
7,13
8,64
11,96
12,58
17,30
5,29
7,20
8,67
12,08
13,06
17,49
5,40
7,29
9,52
13,13
13,60
17,90
5,29
7,29
9,80
13,24
13,64
18,17
5,13
7,22
10,03
13,30
14,14
18,62
5,17
7,30
9,98
13,30
13,94
18,92
5,16
7,44
10,12
13,52
14,34
19,11
5,67
7,76
10,16
13,68
14,72
19,73
5,84
8,00
10,13
13,72
14,03
19,57
6,04
8,07
10,11
13,73
13,52
19,16
5,93
8,18
źródło / source: IERiGŻ, MRiRW, obliczenia własne / own calculations
śmietanab
cream 18%
prod.
detal.
prod.
retail
4,99
7,83
5,47
7,83
5,44
7,83
5,49
7,80
5,56
7,87
5,53
7,95
5,55
8,03
5,56
8,10
5,59
8,17
5,61
8,25
5,57
8,23
5,55
8,22
Ceny eksportowe i importowe produktów mleczarskich (EUR/t)
Export and import prices of dairy products (EUR/t)
2009 VII-IX
X-XII
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
VII-IX
X-XII
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
2012 I-III
IV-VI
VII-VIII
mleko w proszku
powdered milk
eksport
import
export
import
1383
1814
1815
2227
1818
1604
1983
1894
2166
2267
2161
2034
2178
2072
2394
1925
2280
1383
2335
2081
2284
2175
2224
2008
2097
1926
1910
2212
sery
cheeses
eksport
import
export
import
2419
2697
2832
3050
2721
2910
2847
3094
2915
3308
2952
3269
3121
3498
3141
3201
3230
3324
3258
3424
3186
3393
3134
3195
3078
3366
3004
3234
masło i tłuszcze mleczne
butter and milk fats
eksport
import
export
import
2305
2536
3184
3065
2803
2797
3082
3224
3423
3739
3437
3634
3484
3981
3796
4682
3952
4363
4211
4560
4008
4390
3322
4094
2610
3797
2696
3959
14
mleko płynne i śmietana
jogurty i napoje mleczne
liquid milk and cream
yoghurts and milk drinks
eksport
import
eksport
import
export
import
export
import
408
671
939
1178
579
754
999
1212
503
590
969
1041
643
525
997
1068
695
624
972
1037
695
787
986
1048
648
846
1020
1137
772
858
1026
1089
776
709
1016
1140
752
890
1031
1173
698
713
982
1308
598
623
1024
1285
556
606
1057
1207
581
557
1058
1249
źródło / source: IERiGŻ, obliczenia własne / own calculations
Nr 22 – Listopad 2012
Warzywa i owoce
(Vegetables and fruit)
W trzecim kwartale 2012 roku ceny jabłek w Polsce
utrzymywały sie˛ na poziomie wyższym w porównaniu
do analogicznego okresu w roku poprzednim. Poczatek
˛
czwartego kwartału przyniósł jednak sezonowy spadek
cen do poziomu zbliżonego do tego sprzed roku. Według
danych IERiGŻ-PIB, cena jabłek w skupie do konsumpcji bezpośredniej średnio w październiku br. ukształtowała sie˛ na poziomie 1,35zł/kg wobec 1,36zł/kg w
październiku rok wcześniej. Ceny jabłek sa˛ wiec
˛ relatywnie wysokie mimo znacznego wzrostu podaży jabłek w
kraju. Według wrześniowych szacunków GUS, w 2012
roku w Polsce zbiory jabłek maja˛ wynieść 2,74 mln t,
wobec niespełna 2,50 mln t w roku poprzednim (+10%).
Biorac
˛ jednak pod uwage˛ uwarunkowania popytowo - podażowe na rynkach zagranicznych, można oczekiwać, że
w kolejnych trzech kwartałach ceny jabłek bed
˛ a˛ utrzymywać sie˛ na relatywnie wysokim poziomie w odniesieniu
do poprzednich 5 lat. Jednym z czynników jest znaczny
spadek zbiorów jabłek w krajach Unii Europejskiej (poza
Polska),
˛ który może przełożyć sie˛ na wzrost krajowego
eksportu, nie tylko na rynek unijny, ale także do Rosji.
Według danych WAPA (World Apple and Pear Association) w 2012 roku produkcja jabłek w UE-27 bedzie
˛
o 9%
niższa w porównaniu do 2011 roku. Dostawy do Rosji
moga˛ odbywać sie˛ kosztem krajów, takich jak Francja
czy też Włochy, majacych
˛
wzglednie
˛
wysoki udział w
rosyjskim imporcie jabłek (odpowiednio 4 i 5%). Można
zatem oczekiwać wzrostu eksportu krajowych jabłek w
sezonie 2012/2013 w stosunku do sezonu 2011/2012.
Bedzie
˛
on jednak widoczny w dalszej cz˛eści sezonu (I
kwartał 2013), co wynika z rosnacego
˛
popytu w Rosji
w miesiacach
˛
zimowych zwiazanego
˛
z ograniczonymi
możliwościami przechowywania przez tamtejszych sadowników. W październiku 2012 r., ze wzgledu
˛
na dość
duża˛ podaż jabłek na rynku rosyjskim, popyt na polskie jabłka ze strony tego kraju był dość niski. Niemniej ceny skupu polskich jabłek kierowanych na eksport
w październiku były średnio o ok. 0,05 zł/kg wyższe niż
przed rokiem i wynosiły w zależności od odmiany 0,841,35 zł/kg (70 mm+).
Jak przewidywaliśmy wcześniej (Agro Monitor nr 21), w
trakcie tegorocznych zbiorów stosunkowo wysokie było
zapotrzebowanie na jabłka przemysłowe. Zakłady produkujace
˛ koncentrat jabłkowy oferowały ceny co prawda
niższe niż przed rokiem, aczkolwiek znacznie wyższe od
poziomu z 2008 i 2009 roku. Zgodnie z danymi IERiGŻPIB, średnia cena jabłek przemysłowych w kraju we
wrześniu br. wyniosła 0,37 zł/kg w porównaniu do 0,42
zł/kg we wrześniu 2011 roku. Wynikało to z wysokiego
popytu na koncentrat jabłkowy na rynkach światowych,
majacego
˛
odzwierciedlenie w postaci stosunkowo wysokich jego cen. Biorac
˛ pod uwage˛ niskie zapasy za-
15
geszczonego
˛
soku jabłkowego na rynku europejskim na
poczatku
˛
sezonu 2012/2013, prawdopodobne zmniejszenie sie˛ jego produkcji w pozostałych krajach Unii w bieża˛
cym sezonie oraz spadek znaczenia Chin jako dostawcy
na rynek europejski, można oczekiwać, że w nadchodza˛
cych miesiacach
˛
ceny koncentratu, pomimo możliwych
spadków zwiazanych
˛
z rosnac
˛ a˛ podaża,
˛ oraz ceny jabłek
przemysłowych, bed
˛ a˛ relatywnie wysokie.
Trzeci kwartał 2012 r. charakteryzował sie˛ również
wyższymi, w porównaniu do trzeciego kwartału roku
poprzedniego, cenami wiekszości
˛
warzyw gruntowych.
Ceny cebuli w skupie do konsumpcji bezpośredniej średnio we wrześniu br. wynosiły 0,74 zł/kg czyli o 45%
wiecej
˛
niż w roku poprzednim. W analogicznym okresie
kapusta biała podrożała 2,1-krotnie a marchew o 29% odpowiednio do poziomu 0,49 i 0,76 zł/kg. Mniejsza dynamika wzrostów obserwowana była natomiast w przypadku cen warzyw na rynkach hurtowych. Podwyżki cen
były w głównej mierze konsekwencja˛ spadku zbiorów
warzyw gruntowych w kraju, który przez GUS oceniany
został na blisko 8%. W dalszej cz˛eści roku oczekuje sie,
˛
że ceny wiekszości
˛
warzyw gruntowych bed
˛ a˛ kształtować
sie˛ również na poziomie wyższym od ubiegłorocznego.
Sezonowy wzrost cen może być wzmacniany zwiek˛
szonym popytem na rynkach zagranicznych, gdyż zbiory
warzyw w krajach Unii Europejskiej oraz na rynkach
wschodnich (Rosja, Ukraina) także moga˛ być niższe w
porównaniu do 2011 roku.
Ze wzgledu
˛
na zmniejszenie zbiorów warzyw gruntowych w Polsce, można oczekiwać również spadku wolumenu eksportu krajowych warzyw. Niemniej ze wzgledu
˛
na możliwy wzrost cen, oczekiwany jest wzrost jego
wartości. Ważnym czynnikiem kształtujacym
˛
popyt na
owoce i warzywa świeże oraz ich przetwory bedzie
˛
sytuacja ekonomiczna na rynku krajowym i europejskim.
Przewiduje sie,
˛ że nasilajace
˛ sie˛ spowolnienie gospodarcze w 2013 roku może wpłynać
˛ negatywnie na spożycie owoców i warzyw oraz ich przetworów, w tym soków
owocowych.
Czynniki mogace
˛ wpływać na przyszły poziom cen
⇑
⇓
⇑
⇑
⇓
Wysokie zapotrzebowanie na polskie jabłka
ze strony Unii Europejskiej i Rosji
Wzrost produkcji jabłek w Polsce
Niska podaż koncentratu jabłkowego
w krajach europejskich
Niższy poziom zbiorów warzyw w kraju
Możliwy spadek popytu na owoce i warzywa
i ich przetwory w 2013 roku
Nr 22 – Listopad 2012
Eksport oraz ceny skupu warzyw na eksport
Źródło: IERiGŻ
Ceny skupu, ceny hurtowe i detaliczne warzyw przeznaczonych do konsumpcji bezpośredniej (PLN/kg)
Procurement, wholesale and retail prices of vegetables for direct consumption(PLN/kg)
skup
proc.
cebula/ onion
hurt
whol.
detal
retail
kapusta/ cabbage
skup
hurta
detal
proc.
whol.
retail
marchew / carrot
skup
hurt
detal
proc.
whol.
retail
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
1,19
1,89
1,25
1,09
1,16
1,90
1,73
1,17
1,89
2,86
2,64
2,19
0,70
1,16
1,36
0,90
0,82
1,31
1,12
1,05
1,28
1,57
1,94
1,67
0,81
1,08
1,01
0,83
0,95
1,19
1,00
0,85
1,75
2,16
2,05
1,76
8,54
5,24
3,45
5,44
b.d.
6,09
3,81
5,12
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
1,44
1,67
0,92
0,47
1,43
1,40
1,09
0,48
2,50
2,67
2,34
1,44
1,48
2,18
0,31
0,25
1,70
2,31
0,47
0,39
2,38
3,04
1,57
0,77
1,07
1,36
0,79
0,59
1,11
2,05
0,72
0,56
2,21
2,56
1,93
1,51
5,38
3,96
1,71
3,98
10,34
4,17
1,79
3,96
2012 I-III
IV-VI
VII-IX
X
a
szt./piece
0,50
0,55
0,91
0,64
szklarniowe/glasshouse
0,32
0,35
0,43
0,52
0,32
0,38
0,45
0,42
0,74
0,83
0,94
0,78
0,77
1,44
1,24
1,19
1,25
0,74
0,62
źródło / source: IERiGŻ
1,71
2,62
3,05
6,60
5,87
2,16
3,07
bd
6,10
2,50
2,67
b
0,44
1,38
0,56
1,52
0,86
2,08
0,67
c
spod osłon/under cover
pomidory/ tomato
skup b
hurt c
proc.
whol.
Ceny zbytu i ceny detaliczne przetworów warzywnych (PLN/kg)
Sale and retail prices of vegetable products (PLN/kg)
zbyt
sale
detal
retail
zbyt
sale
detal
retail
zbyt
sale
detal
retail
mieszankib
warzywne
mrożone / frozen
vegetable mixtures
zbyt
detal
sale
retail
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
3,51
3,44
3,42
3,24
5,44
5,45
5,47
5,49
11,08
11,23
11,46
11,94
14,00
13,85
13,80
13,62
3,28
3,40
3,55
3,91
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
3,27
3,24
3,30
3,46
7,35
7,39
7,40
7,53
6,67
6,64
6,55
6,55
9,92
9,83
9,78
9,82
1,91
1,92
1,91
1,91
3,83
3,81
3,83
3,74
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
3,17
3,16
3,07
3,11
5,48
5,49
5,53
5,60
12,31
12,28
12,23
12,25
13,82
14,03
14,27
14,27
3,77
3,56
3,42
3,38
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
3,70
3,54
3,51
3,67
7,83
8,07
8,11
8,22
6,46
6,52
6,81
6,77
9,77
9,77
9,87
9,88
1,85
1,83
1,86
1,89
3,83
3,84
3,85
3,83
2012 I-III
IV-VI
VII-IX
a
PLN/l
3,25
3,23
3,21
5,61
11,83
14,30
5,55
12,19
14,47
5,60
12,48
14,77
b
groszek i marchewka/peas and carrot
3,37
3,40
3,37
b.d.
b.d.
b.d.
3,66
3,57
3,55
8,32
8,37
8,38
6,50
6,59
6,64
9,92
9,97
10,17
1,96
2,01
1,99
3,82
3,83
3,85
ogórkia
konserwowe
cucumbers
koncentrat
pomidorowy
tomato concentrate
fasola szparagowa mrożona
frozen haricot
soka
pomidorowy
tomato juice
keczup
ketchup
zbyt
sale
detal
retail
zbyt
sale
detal
retail
.
źródło / source: IERiGŻ
16
Nr 22 – Listopad 2012
Eksport oraz ceny skupu owoców na eksport
Źródło: IERiGŻ
Ceny skupu, ceny hurtowe i detaliczne owoców przeznaczonych do konsumpcji bezpośredniej (PLN/kg)
Procurement, wholesale and retail prices of fruit for direct consumption(PLN/kg)
skup
proc.
jabłko / apple
hurt
detal
whol.
retail
skup
proc.
gruszka / pear
hurt
detal
whol.
retail
banan / banana
hurt
detal
whol.
retail
cytryna / lemon
hurt
detal
whol.
retail
pomarańcza / orange
hurt
detal
whol.
retail
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
0,98
1,03
1,51
1,77
1,20
1,20
1,75
1,92
2,05
2,24
2,89
3,14
2,04
b.d.
2,53
2,57
2,43
2,93
3,29
3,50
4,58
5,73
5,85
5,47
3,57
3,91
3,77
3,54
4,69
5,08
4,99
4,62
4,41
4,69
6,91
4,25
6,00
6,21
8,75
6,32
3,87
3,84
4,28
4,07
5,22
5,43
6,33
5,59
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
1,87
2,33
1,65
1,32
2,00
2,50
1,85
1,39
3,46
3,96
3,83
2,51
3,14
3,28
2,04
2,19
3,40
3,55
3,29
2,58
5,98
6,17
5,52
4,79
4,49
4,30
2,99
3,52
5,40
5,36
4,13
4,45
3,62
3,46
4,10
3,87
5,12
4,89
5,78
5,13
3,62
3,71
4,08
4,36
4,86
4,85
5,32
5,52
2012 I-III
IV-VI
VII-IX
X
1,46
1,81
1,46
1,35
1,65
1,99
1,71
1,36
2,73
3,28
3,08
2,50
3,07
1,97
1,98
2,88
3,36
2,85
2,75
5,15
5,71
5,30
3,63
4,72
5,77
5,58
4,81
5,76
7,30
3,68
3,90
4,98
4,92
4,77
5,03
6,01
4,52
5,29
4,62
5,63
4,02
4,68
4,36
źródło / source: IERiGŻ
Ceny zbytu i ceny detaliczne przetworów owocowych (PLN/kg)
Sale and retail prices of fruit products (PLN/kg)
soki / juices
dżemy / jams
jabłko
apple
zbyt
detal
sale
retail
pomarańcza
orange
zbyt
detal
sale
retail
cz. porz.
blackcurrant
zbyt
sale
śliwka
plum
zbyt
sale
truskawka
strawberry
zbyt
sale
ogółem
overall
detal
retail
2010 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
1,67
1,73
1,74
1,74
3,64
3,59
3,60
3,65
1,95
1,94
2,09
2,17
4,31
4,26
4,27
4,29
6,10
5,87
5,90
5,84
6,52
6,28
6,11
6,13
6,43
6,50
6,28
6,07
12,56
12,69
12,58
12,70
2011 I-III
IV-VI
VII-IX
X-XII
1,78
1,84
1,86
1,94
3,70
3,74
3,77
3,75
2,10
2,23
2,23
2,29
4,34
4,39
4,47
4,42
7,37
7,15
8,18
8,19
6,37
4,80
bd
bd
7,68
8,30
8,61
8,86
12,80
12,98
13,12
13,59
2012 I-III
IV-V
IV-VI
VII-IX
2,07
2,13
2,13
2,15
3,79
3,81
3,81
3,83
2,44
2,47
2,46
2,47
4,49
4,49
4,49
4,54
8,23
8,14
8,16
7,69
bd
bd
bd
bd
9,59
9,50
9,55
9,67
17
14,03
14,25
14,29
14,39
źródło / source: IERiGŻ
Nr 22 – Listopad 2012
Środki produkcji dla rolnictwa
(Agricultural Inputs)
Ceny nawozów
III kwartał br. przyniósł nieznaczne obniżki cen nawozów
mineralnych w Polsce, spowodowane głównie osłabieniem popytu w miesiacach
˛
letnich. Według informacji
IERiGŻ w sierpniu br. nawozy były średnio o 0,3% tańsze
niż w lipcu, choć nadal o ponad 5% droższe w stosunku
do stycznia br. Wśród monitorowanych przez GUS nawozów, w ciagu
˛
miesiaca
˛ najbardziej potaniała saletra
amonowa (o 0,8%) oraz sól potasowa (o 0,7%). Podrożał
natomiast nawóz trójskładnikowy (o 6,4%).
W najbliższych miesiacach
˛
ceny nawozów bed
˛ a˛ sie˛
stabilizowały, natomiast w dłuższej perspektywie dużo
bedzie
˛
zależało od kształtowania sie˛ sytuacji na
rynku globalnym. W kierunku ewentualnych spadków
cen nawozów azotowych może działać obniżka cen
gazu pochodzacego
˛
od rosyjskiego koncernu Gazprom,
przekraczajaca
˛ 10
Światowe ceny nawozów
Według danych Rabobanku w III kwartale br. światowe
ceny nawozów (nominowane w dolarach) pozostawały
stosunkowo stabilne, jedynie mocznik potaniał o około
10-13% wzgledem
˛
II kwartału br. Był on jednocześnie o
około 25% tańszy, niż podczas szczytów z III kwartału
2011 roku. Ceny nawozów fosforowych kształtowały sie˛
na poziomie o około 10% niższym w relacji rocznej, podrożały jedynie nawozy potasowe – o około 10% wobec
2011 roku.
Głównym powodem dość słabej koniunktury na rynku
był niewielki popyt zgłaszany przez Indie (i w pewnym
stopniu także Pakistan), wywołany spadkiem subsydiów,
niskimi opadami deszczu w okresie siewów oraz deprecjacja˛ rupii indyjskiej.
Według prognoz Rabobabnku, w IV kwartale br. zapotrzebowanie na nawozy na rynku światowym prawdopodobnie wzrośnie, co jest przede wszystkim efektem wysokich
cen uzyskiwanych za zboża i rośliny oleiste. Skłania to do
rolników do zwiekszania
˛
intensywności produkcji, m.in.
poprzez wieksze
˛
nawożenie (głównie mocznik i nawozy
fosforowe). Z drugiej strony, wraz z rosnacym
˛
popytem
rozwijać bedzie
˛
sie˛ produkcja nawozów (przede wszystkim na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej), stad
˛
też, w kolejnych miesiacach
˛
ich ceny moga˛ sie˛ stabilizować lub jedynie nieznacznie rosnać.
˛
Wyjatkiem
˛
sa˛ nawozy potasowe, na które światowy popyt,
szczególnie ze strony Indii, bedzie
˛
niewielki, co może w
krótkiej perspektywie wywierać presje˛ na spadki cen.
Światowe ceny nawozów (USD/t fob)
Mocznik ∗
Fosforan ∗∗
Potas gran. ∗∗∗
Q4’11
460
600
445
Q1’12
410
517
505
Q2’12
450
570
505
Q3’12
393
570
505
Q4’12
⇑
⇑
⇔
Źródło: Rabobank
∗ W portach Morza Czarnego ∗∗ Ceny eksportowe USA ∗∗∗ Vancouver
18
Ceny ziemi
2012 r. przyniósł bardzo silny wzrost cen ziemi.
Według GUS, przecietne
˛
ceny gruntów ornych w obrocie
miedzys
˛
asiedzkim
˛
w I kwartale osiagn
˛ eły
˛ poziom 24 819
zł/ha, tj. o ponad 20% wyższy niż w IV kwartale 2011
roku. W II kwartale br. ziemia podrożała o dalsze 1% do
25 034 zł/ha. Oznacza to, że była o około 24% droższa,
niż w analogicznym okresie przed rokiem, podczas gdy w
II kwartale 2010 r. roczny przyrost wyniósł zaledwie 5%,
zaś w 2011 r. – około 11%.
Znaczny wzrost cen ziemi rolnej, oprócz czynników sezonowych w II kwartale, wynikał przede wszystkim z relatywnie wysokich cen płodów rolnych, w szczególności
zbóż i rzepaku. Poprawa opłacalności produkcji rolnej,
a tym samym kondycji finansowej gospodarstw rolnych,
sprzyja wzrostowi popytu na ziemie.
˛
Najwiekszy
˛
wzrost cen ziemi – do 31 121 zł/ha – czyli o
27% w skali roku, odnotowano w przypadku gruntów dobrych (I-IIIa klasa bonitacyjna). Ceny gruntów klasy IIIb i
IV (średnia klasa) wzrosły o 20% r/r do 24 976 zł/ha. Dla
porównania koszt nabycia gruntów słabych (V-VI) w okresie rocznym zwiekszył
˛
sie˛ o około 18%, osiagaj
˛ ac
˛ tym
samym średni poziom równy 19 326 zł/ha.
W dalszym ciagu
˛ najdroższe grunty rolne zlokalizowane
sa˛ na terenach woj. wielkopolskiego oraz kujawskopomorskiego. Ceny ziemi w obrocie prywatnym na tych
obszarach w II kw. 2012 r. ukształtowały sie˛ odpowiednio
na średnim poziomie 34 867 zł/ha (wzrost o 10% r/r) oraz
32 721 zł/ha (wzrost o prawie 16% r/r). Jednocześnie najwiekszy
˛
roczny wzrost cen (o 27% r/r) do poziomu 28 333
zł/ha odnotowano w woj. opolskim.
W ostatnim kwartale 2012 r. oczekujemy utrzymania
dwucyfrowego rocznego tempa wzrostu cen ziemi, przy
czym najsilniej bed
˛ a˛ drożały grunty dobre (I-IIIa klasa
bonitacyjna) – o około 17% w relacji rocznej. W 2013 r.
dynamika cen może nieco wyhamować. Presja na wzrost
cen ziemi bedzie
˛
przede wszystkim pochodna˛ wysokich
cen płodów rolnych – głównie zbóż i oleistych.
W średnim i długim terminie sytuacje˛ na rynku nieruchomości rolnych może nieco zmienić nowelizacja
ustawy o gospodarowaniu gruntami Skarbu Państwa,
która prawdopodobnie przyniesie nieznaczny wzrost podaży działek rolnych, szczególnie w rejonie północnej i
zachodniej Polski.
Nr 22 – Listopad 2012
Ceny wybranych nawozów w Polsce
Ceny ziemi rolnej w latach 2000-2012
Źródło:IERiGŻ, GUS
Źródło: GUS, Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR)
Ceny nawozów mineralnych (PLN/dt) i ceny środków ochrony roślin (PLN/l)
Prices of natural fertilizers (PLN/dt) and prices of agrochemicals (PLN/l)
nawozy mineralne / mineral fertilizers
fosforan amonu
saletra amonomocznik
ammonium
wa / ammonium
saletrzak
urea
phosphate
nitrate
I-II 2011
106,02
115,44
145,90
205,04
III-IV
125,48
131,92
157,76
211,16
V
133,12
134,92
160,88
212,04
VII-VIII
127,40
134,46
160,86
216,90
IX-X
125,98
133,82
161,14
224,20
XI-XII
128,54
136,84
165,12
231,50
I-II 2012
133,54
143,78
170,52
237,50
III-IV
137,46
149,64
175,52
244,14
V-VI
136,57
148,70
175,85
244,33
VII-VIII
134,48
147,18
176,16
244,04
IX
133,32
145,40
174,88
244,20
a) a mixture of nitrogen ammonium and carbonate calcium
b) a mixture of ammonium phosphate, potassium chloride and others
c) Oxafun T (PLN/0,8kg)
a
b
polifoska
184,30
191,24
192,88
196,80
201,90
205,42
215,04
224,08
225,02
224,92
223,00
środki ochrony roślin / agrochemicals
wapno
Decis
RounChwastox
tlenkowe
2,5EC
dup
extra
burnt lime
250 ml
79,99
29,59
41,51
16,28
78,40
29,67
38,96
16,44
78,24
29,96
36,65
16,66
86,88
30,21
35,90
16,82
91,02
30,13
35,20
16,81
80,95
30,07
34,87
16,78
71,80
30,00
34,80
16,68
71,26
30,49
34,31
17,18
79,36
31,45
34,05
17,57
79,27
31,80
34,12
17,75
77,62
32,00
34,19
17,85
źródło / source: IERiGŻ , obliczenia własne
Ceny źródeł energii (PLN/l) i ceny jednostkowe maszyn rolniczych (tys. PLN)
Prices of energy sources (PLN/l) and unit prices of agricultural machines (thous PLN)
wegiel
˛
kam.a
coal
IX-X 2010
712,89
XI-XII
734,02
I-II 2011
749,02
III-V
745,40
VII-VIII
755,99
IX-X
780,51
XI-XII
792,54
I-II 2012
798,86
III-V
791,53
VII-VIII
791,56
IX
798,73
a) zł/t
b) Ekoterm Plus
benzyna
petrol
ES 95
4,58
4,71
4,87
5,11
5,17
5,18
5,42
5,60
5,83
5,69
5,86
środki energii / energy sources
olej
propan-butan
olejb
nape˛
propane-butane
opałowy
dowy
LPG
fuel oil
diesel oil
4,40
2,95
2,25
4,53
3,10
2,40
4,73
3,34
2,62
5,03
3,63
2,55
5,02
3,57
2,49
5,14
3,80
2,66
5,56
4,19
2,84
5,77
4,28
2,86
5,80
4,21
2,84
5,64
4,05
2,75
5,78
4,16
2,73
c) zł/10 kWh
d) 25 redlic, od VII 2011 27 redlic
19
energia
elektr.c
energy
5,94
5,94
6,14
6,34
6,14
6,34
6,34
6,34
6,34
6,71
6,71
maszyny rolnicze / agricultural machines
ciagnik
˛
ciagnik
˛
tractor
siewnik zboż.d
tractor
Ursus
cereal seeder
90 kW
POL-MOT
67,89
17,23
112,91
165,04
68,10
17,27
113,59
164,73
69,21
19,24
114,95
165,20
70,72
19,58
113,71
167,14
72,94
19,93
112,70
167,63
73,08
19,88
113,05
169,35
72,67
19,86
112,95
174,63
73,97
20,09
bd
176,38
75,77
20,61
145,66
180,93
75,86
20,67
148,75
185,05
75,98
20,63
150,20
182,30
źródło / source: IERiGŻ
kombajn do ziemniaków / potato
combine harvester