karta charakterystyki preparatu
Transkrypt
karta charakterystyki preparatu
KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO STOPOGEL Wersja : 2.02 Strona: 1/8 z dnia: 2008-01-31 Data polskiej aktualizacji: 2008-02-19 Etykieta produktu Oznakowanie (UE): Symbole: Wymagane Symbole Zawiera Xn – Produkt szkodliwy, N- Niebezpieczny dla środowiska Solvent naftę (ropa naft.), węglowodory ciężkie aromatyczne Naftalen Olej napędowy nr 2- paliwa do silników Diesla Zwroty R: R-40: Ograniczone dowody działania rakotwórczego R-51/53: Działa toksycznie na organizmy wodne. Może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. R-65: Działa szkodliwie; może powodować uszkodzenie płuc w przypadku połknięcia R-66: Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry R -67: Pary mogą powodować uczucie senności i zawroty głowy. Zwroty S: S-2: Chronić przed dziećmi S-23: Nie wdychać par S-24/25: Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu. S-36/37/39: Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy. S-60: Produkt i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny. S-61: Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki. S-62: W razie połknięcia nie wywoływać wymiotów: niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza i pokazać opakowanie lub etykietę. Oznakowanie transportowe: Wymagane (patrz p.14) 1. Identyfikacja substancji/preparatu i przedsiębiorstwa 1.1. Identyfikacja substancji/preparatu: Nazwa handlowa: STOPOGEL Zastosowanie: Dodatek do paliwa 1.2. Identyfikacja przedsiębiorstwa: Producent: TOTAL LUBRIFIANTS Le Diamant B 16, rue de la Republique 92922 Paris La Defense- France tel: + 33(0)1 41 35 40 00 e-mail: [email protected] Dostawca: TOTAL Polska Sp. z o.o. Al. Jana Pawła II 80 00-175 Warszawa 1.3. Wydział udzielający informacji: Dział techniczny tel.(0-22) 435 13 63 dni robocze w godz: 9.00-16.00 2. Identyfikacja zagrożeń Ujemne skutki zdrowotne: Ograniczone dowody działania rakotwórczego Szkodliwy: może spowodować uszkodzenie płuc przy połknięciu. Powtarzający się kontakt ze skórą może spowodować wysypkę i inne poważne objawy. Pary mogą powodować senność i oszołomienie KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO STOPOGEL Strona: 2/8 z dnia: 2008-01-31 Wersja : 2.02 Data polskiej aktualizacji: 2008-02-19 Wpływ na środowisko: Działa toksycznie na organizmy - wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w - środowisku wodnym. Nie odprowadzać produktu do środowiska naturalnego. W typowych warunkach stosowania brak specyficznych zagrożeń pożarem lub wybuchem Zagrożenia fizyczne i chemiczne: 3. Skład/informacja o składnikach Charakterystyka chemiczna: Niebezpieczne składniki Produkt na bazie rozpuszczalnika. Nr WE Naftalen 202-049-5 1,2,4-trimetylobenzen 202-436-9 Solvent nafta (ropa naft.), 265-198-5 węglowodory ciężkie aromatyczne Olej napędowy nr 2- paliwa 270-676-1 do silników Diesla Objaśnienie zwrotów R podano w p.16 4. Zawartość Symbol Zwroty R 91-20-3 <1% 95-63-6 <3 % 64742-94-5 <20% Xn, N Xn, N Xn, N R-50/53, 40,22 R-10,20,36/37/38,51/53 R-40, 65, 66, 67, 51/53 68476-34-6 <2 % Xn, N R-40, 51/53, 65,66 Pierwsza pomoc W PRZYPADKU POWAŻNYCH OBJAWÓW, WEZWAĆ LEKARZA LUB POGOTOWIE RATUNKOWE DROGI NARAŻENIA SIĘ: WDYCHANIE SPOŻYCIE KONTAKT ZE SKÓRĄ KONTAKT Z OCZAMI ZACHŁYŚNIĘCIE SIĘ 5. Nr CAS Wdychanie dużych stężeń par, dymów lub mgły może prowadzić do lekkiego podrażnienia gardła. Wynieść poszkodowanego na świeże powietrze, okryć i pozwolić odpocząć. Możliwość wymiotów i biegunki. Natychmiast zasięgnąć porady lekarskiej. Nie wywoływać wymiotów aby uniknąć ryzyka przedostania się do dróg oddechowych. Nie podawać nic do picia. Zdjąć zabrudzone ubranie. Powierzchnie zabrudzone zmyć niezwłocznie dużą ilością wody z mydłem. Dokładnie płukać dużą ilością czystej, bieżącej wody przez co najmniej 15 minut. Jeśli zachodzi podejrzenie przedostania się produktu do płuc (np. przy wymiotach), natychmiast zawieźć poszkodowanego do szpitala. Postępowanie w przypadku pożaru TEMPERATURA ZAPŁONU ODPOWIEDNIE ŚRODKI GAŚNICZE NIEODPOWIEDNIE ŚRODKI SZCZEGÓLNE ZAGROŻENIA: SPECJALNE WYPOSAŻENIE OCHRONNE DLA Patrz p.9 Ditlenek węgla, piana, proszek gaśniczy. Nie używać strumieni wody, mogą sprzyjać rozprzestrzenianiu się pożaru W przypadku niekompletnego spalania i pirolizy mogą powstać toksyczne gazy takie jak CO, CO2., węglowodory, dwutlenki siarki, aldehydy, sadza itp. Produkty te są bardzo niebezpieczne przy wdychaniu. Pary mogą tworzyć wybuchowe mieszanki z powietrzem. Pary są cięższe od powietrza i mogą wędrować nad ziemią do źródła zapłonu. W zamkniętych pomieszczeniach o dużym stężeniu dymów i gazów nosić aparat izolujący drogi oddechowe. KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO STOPOGEL Wersja : 2.02 Strona: 3/8 z dnia: 2008-01-31 Data polskiej aktualizacji: 2008-02-19 STRAŻAKÓW: INNE: 6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska Patrz również p.8 i 13 OCHRONA OSOBISTA: W przypadku ryzyka narażenia nosić odpowiednie rękawice, gogle, buty i ubranie ochronne. Powierzchnie z rozlanym produktem mogą być śliskie. Zapewnić sprawną wentylację. Usunąć źródła zapłonu. Nie palić tytoniu. POSTĘPOWANIE PRZY Nie dopuszczać do przedostania się go gruntu, cieków wodnych i ROZLANIU/PRZECIEKU oczyszczalni. Odzyskiwać metodami mechanicznymi takimi jak -DO GLEBY pompy i skimmery. - DO WODY 7. Pozostałości ze spalania i zanieczyszczona woda użyta do gaszenia pożaru powinny być utylizowane zgodnie z lokalnymi przepisami. Do mechanicznego zbierania stosować pływające materiały absorpcyjne. Jeśli środki te przedostaną się do strumieni lub ścieków, poinformować władze o możliwości obecności pływających materiałów. Postępowanie z substancją i jej magazynowanie POSTĘPOWANIE Zabezpieczenie techniczne/środki ostrożności Zalecenia z zakresu bezpieczeństwa Przy powstawaniu par/aerozoli/produktów rozkładu zapewnić sprawną wentylację Unikać lub ograniczyć do minimum narażenie na kontakt z produktem używanym lub odpadowym. Przechowywać z dala od materiałów palnych oraz żywności i napojów. Puste opakowania mogą zawierać palne lub wybuchowe opary. Istnieje zagrożenie pożarowe ze strony szmat, papieru lub innych środków stosowanych do usuwania rozlania, które są nasączone produktem. Unikać gromadzenia ich i bezpiecznie utylizować. Zapobiegać gromadzeniu się elektryczności statycznej przez stosowanie uziemień. Maszyny lub urządzenia należy ustawiać tak, aby unikać ryzyka rozlania produktu lub ochlapania gorących części lub połączeń elektrycznych. Unikać kontaktu z mocnymi utleniaczami. MAGAZYNOWANIE Zabezpieczenie techniczne/warunki magazynowania Stosować wszystkie dostępne środki zapobiegające zanieczyszczeniu wody i gruntu. Opakowania należy przechowywać szczelnie zamknięte, w temperaturze pokojowej, zabezpieczone przed wodą i wilgocią, z dala od wszelkich źródeł zapłonu. Unikać kontaktu z utleniaczami. Materiały opakowania: 8. Zalecane: Stosować tylko odporne na węglowodory opakowania, rury, złączki. Przechowywać jeśli to tylko możliwe w oryginalnych opakowaniach. Kontrola narażenia/środki ochrony indywidualnej Wskazówki dodatkowe odnośnie wymogów stawianych urządzeniom technicznym: Produkt stosować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Przy pracy w przestrzeniach zamkniętych (zbiorniki) upewnić się, że środowisko nie jest duszące i/lub nosić zalecane wyposażenie. KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO STOPOGEL Wersja : 2.02 Strona: 4/8 z dnia: 2008-01-31 Data polskiej aktualizacji: 2008-02-19 Graniczne dawki w miejscu pracy: Ochrona dróg oddechowych: Ochrona rąk: Ochrona oczu: Ochrona ciała: Higiena przemysłowa: 9. W Polsce 1,2,4 trimetylobenzen: NDSCH: 170mg/m3; NDS: 100 mg/m3 Naftalen: NDSCH: 50mg/m3; NDS: 20 mg/m3 W miejscach trudnych do wentylacji i tam gdzie istnieje ryzyko nadmiernego narażenia na pary produktu należy stosować aparat do oddychania dostosowany do par i mgieł organicznych. Jeśli zachodzi potrzeba stosować rękawice ochronne, odporne na węglowodory, zalecane: nitrylowe, neoprenowe. Czas przenikania przez rękawice nawet tego samego typu od różnych producentów może się bardzo różnić, nawet jeśli maja one podobna grubość. Dlatego czas przenikania powinien być określany przez samego producenta rękawic. Zapotrzebowanie na rękawice jest zależne od warunków pracy (np. wielokrotności używania, mechanicznego obciążenia, temperatury, stopnia i czasu trwania ekspozycji). Przed wybraniem odpowiednich rękawic, zaleca się aby użytkownik poddał je testom. Okulary, w przypadku ryzyka ochlapania. Gdy zachodzi potrzeba nosić maskę ochronną, odporną na węglowodory odzież, buty robocze (przy manipulowaniu beczkami). Zalecane jest ubranie z długimi rękawami. Nie nosić pierścionków, zegarka oraz innych przedmiotów, które mogą zatrzymywać produkt i stwarzać zagrożenia chorób skóry. Unikać przedłużonego i powtarzającego się kontaktu ze skórą szczególnie z produktem zużytym lub odpadowym. Odzież zanieczyszczoną natychmiast zdjąć, przed ponownym założeniem uprać. Po każdym kontakcie, przed przerwą i końcem pracy myć dokładnie skórę, produkt jest łatwo dokładnie usunąć myjąc się wodą z mydłem. Nie używać środków ciernych, rozpuszczalników lub benzyny. Do wycierania rąk nie stosować szmat zabrudzonych produktem. Nie wkładać zabrudzonych szmat do kieszeni ubrań roboczych. Nie jeść, nie pić, nie palić papierosów w miejscu pracy. Właściwości fizykochemiczne Postać: Barwa: Zapach: pH: Temperatury zmiany stanu skupienia Temperatura zapłonu Temperatura autozapłonu: Gęstość w temp. 15 oC: Rozpuszczalność: w wodzie: w rozpuszczalnikach organicznych: Lepkość kinematyczna w 40°C: 10. Stabilność i reaktywność Stabilność: Niebezpieczne reakcje: Ciecz Brązowa Charakterystyczny Nie ma zastosowania >65°C (tygiel zamknięty) > 250°C (ASTM E 659). Temperatura ta może się znacznie obniżyć w specyficznych warunkach (utlenianie na gorących powierzchniach) 890-910 kg/m3 Rozpuszczalny w wodzie Rozpuszczalny w wielu typowych rozpuszczalnikach 3,0- 5,0 mm2/s Produkt jest stabilny w typowych warunkach magazynowania i stosowania. Nie są znane żadne niebezpieczne reakcje w typowych warunkach KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO STOPOGEL Wersja : 2.02 Strona: 5/8 z dnia: 2008-01-31 Data polskiej aktualizacji: 2008-02-19 Substancje, których należy unikać: Warunki, których należy unikać: Niebezpieczne produkty rozkładu: 11. Informacje toksykologiczne Toksyczność ostra/skutki miejscowe - Wdychanie: - Kontakt ze skórą: - Spożycie: UCZULENIE TOKSYCZNOŚĆ CHRONICZNA LUB DŁUGOTERMINOWA - Kontakt ze skórą: Kancerogenność: 12. Informacje ekologiczne Ekotoksyczność: Ruchliwość: - Powietrze: - Gleba: - Woda: Trwałość i degradacja: 13. Postępowanie z odpadami Produkt zużyty: Kod odpadu WE: Opakowania: stosowania. Unikać kontaktu z silnymi utleniaczami. Gorąco (temperatury powyżej temperatury zapłonu), iskry, punkty zapłonu, płomienie, elektryczność statyczna. Niekompletne spalanie i piroliza powodują powstanie gazów o różnej toksyczności, takich jak CO, CO2, węglowodory, aldehydy, sadza itp.. Pary mogą powodować uczucie senności i zawroty głowy. Produkt nie powinien działać drażniąco na skórę. Szkodliwy: może spowodować uszkodzenie płuc przy połknięciu. Zgodnie z naszą wiedzą produkt nie powoduje uczuleń. Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry. Przy częstym i długim kontakcie z zabrudzonym ubraniem na skórze może pojawić się podrażnienie (pęcherze olejowe). Ograniczona liczba przypadków działania kancerogennego. Toksyczny dla organizmów wodnych, może powodować długotrwałe niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. Produkt powoli odparowuje. Wnioskując z właściwości fizycznych i chemicznych produkt jest mało ruchliwy w glebie. Produkt jest nierozpuszczalny w wodzie. Brak jest danych doświadczalnych dla produktu gotowego. Produkt powoli biodegraduje się. Niektóre składniki mogą nie być biodegradowalne. Utylizować w bezpieczny sposób, zgodnie z lokalnymi/krajowymi przepisami. Zbiórka powinna być wykonywana przez upoważnioną firmę a regeneracja lub spalanie należy wykonywać w dopuszczonej do tego celu instalacji. W Polsce: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach, Dz. U. Nr 62, poz. 628. 13- 07-03-Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 27 września 2001 w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz.1206). Kod odpadu jest zależny od składu produktu w momencie utylizacji. Wymieniony wyżej kod odpadu jest tylko rekomendacją. Wytwórca odpadu jest odpowiedzialny za jego właściwą klasyfikację. Kod odpadu powinien być uzgadniany z firmą utylizującą. Postępować zgodnie z lokalnymi przepisami. Ustawa z dn 11 maja 2001 r o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63 poz. 638 ze zmianami) Kod odpadu: 15 01 10- Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone. Zużyte opakowania oddać do producenta lub uprawnionego odbiorcy odpadów KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO STOPOGEL Wersja : 2.02 Strona: 6/8 z dnia: 2008-01-31 Data polskiej aktualizacji: 2008-02-19 Obowiązuje kaucjonowanie opakowań. 14. Informacje o transporcie Numer UN: 3082 Prawidłowa międzynarodowa nazwa transportowa: Environmentally hazardous substance, liquid, n.o.s. (Contains: Heavy aromatic naptha) Krajowa: Materiały zagrażające środowisku, ciekłe, i.n.o.(zawiera: ciężką aromatyczną naftę) Drogowy (ADR)/Kolejowy(RID): klasa 9, kod klasyfikacji: M6, nalepki: 9, numer identyfikujący zagrożenie: 90; Klasa pakowania: III Rzeczny (ADNR): klasa 9, kod klasyfikacji: M6, nalepki: 9, Klasa pakowania: III Morski (IMO-IMDG): klasa 9, nalepki: 9, Zanieczyszcza wodę, Klasa pakowania: III Powietrzny (ICAO/IATA): klasa 9, nalepki: 9, klasa pakowania: III Przepisy specjalne: ADR: 274 15. Informacje dotyczące uregulowań prawnych Symbole: Symbole Zawiera Zwroty R: Zwroty S: Przepisy Wspólnoty Europejskiej: Przepisy krajowe: Xn – Produkt szkodliwy, N- Niebezpieczny dla środowiska Solvent naftę (ropa naft.), węglowodory ciężkie aromatyczne Naftalen Olej napędowy nr 2- paliwa do silników Diesla R-40: Ograniczone dowody działania rakotwórczego R-51/53: Działa toksycznie na organizmy wodne. Może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. R-65: Działa szkodliwie; może powodować uszkodzenie płuc w przypadku połknięcia R-66: Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry R -67: Pary mogą powodować uczucie senności i zawroty głowy. S-2: Chronić przed dziećmi S-23: Nie wdychać par S-24/25: Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu. S-36/37/39: Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy. S-60: Produkt i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny. S-61: Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki. S-62: W razie połknięcia nie wywoływać wymiotów: niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza i pokazać opakowanie lub etykietę. Karta ta spełnia wymagania podane w dyrektywie: 1999/45/EC modyfikowanej dyrektywą 2001/60/EC Karta ta spełnia wymagania rozporządzenia WE nr 1907/2006 Ustawa z 11 stycznia 2001 r. o substancjach chemicznych i preparatach chemicznych (Dz.U.nr. 11/2001,poz.84 ) z późniejszymi zmianami Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 13 listopada 2007 r w sprawie karty charakterystyki ( Dz.U. nr. 215/2007 poz.1588) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 2 września 2003 r. w sprawie KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO STOPOGEL Wersja : 2.02 Strona: 7/8 z dnia: 2008-01-31 Data polskiej aktualizacji: 2008-02-19 oznakowania opakowania substancji niebezpiecznej i preparatów niebezpiecznych (Dz.U.nr. 173/2003 poz. 1679) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 2 września 2003 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz.U.nr. 199/2003 poz. 1948) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 4 września 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji niebezpiecznej i preparatów niebezpiecznych (Dz.U.nr. 174/2007 poz. 1222) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 17 stycznia 2003 r. w sprawie informacji o preparatach niebezpiecznych , dla których nie jest wymagane dostarczenie kart charakterystyki (Dz.U.nr. 19/2003 poz. 170) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dn. 5 lipca 2004 r. w sprawie ograniczeń , zakazów lub warunków produkcji , obrotu lub stosowania substancji niebezpiecznej i preparatów niebezpiecznych oraz zawierających ich produktów (Dz.U.nr. 168/2004 poz. 1762) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 czerwca 2002 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( Dz.U.nr. 91/2002 poz. 811) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie obowiązku stosowania Polskich Norm dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy ( Dz.U.nr. 148/1998 poz. 974) z późniejszymi zmianami Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ( Dz.U.nr. 217/2002 poz. 1833) Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska , Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 6 listopada 1991 r. w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków , jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub ziemi ( Dz.U.nr. 166/1991 poz 503) Ustawa z dnia 11 maja 2001 o opakowaniach i odpadach opakowaniowych ( Dz.U.nr. 63/2001) z późniejszymi zmianami Umowa Europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych ADR Ustawa z dnia 28 października 2002 o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych ( D.U.nr. 119/2002 poz.1671 ) 16. Inne informacje Objaśnienie zwrotów R z p.2: R-40: Ograniczone dowody działania rakotwórczego R-50/53: Działa bardzo toksycznie na organizmy - wodne; może powodować długo - utrzymujące się niekorzystne zmiany w - środowisku wodnym. R-22: Działa szkodliwie po połknięciu. R-10: Produkt łatwopalny R-20: Działa szkodliwie przez drogi - oddechowe. R-36/37/38: Działa drażniąco na oczy, drogi - oddechowe i skórę. R-51/53: Działa toksycznie na organizmy - wodne; może powodować długo - utrzymujące się niekorzystne zmiany w - środowisku wodnym. R-65: Działa szkodliwie; może powodować - uszkodzenie płuc w przypadku połknięcia. R-66: Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry R-67: Pary mogą powodować uczucie senności i zawroty głowy. Niniejsza karta charakterystyki produktu stanowi uzupełnienie karty danych technicznych, ale w żaden sposób jej nie zastępuje. Informacje zawarte w niniejszym opracowaniu udzielane są w dobrej wierze. Użytkownik zobowiązany jest pamiętać o ryzyku związanym z zastosowaniem produktu niezgodnie z przeznaczeniem. Niniejsza karta nie zwalnia użytkownika z konieczności zasięgnięcia informacji i zastosowania wszelkich przepisów i uregulowań prawnych dotyczących zakresu jego działalności. Użytkownik bierze na siebie całkowitą odpowiedzialność za działania podjęte w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy z produktem. KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO STOPOGEL Wersja : 2.02 Strona: 8/8 z dnia: 2008-01-31 Data polskiej aktualizacji: 2008-02-19 Powyższe informacje udzielone zostają użytkownikowi w celu pomocy w realizacji zobowiązań nakładanych na niego przez przepisy i uregulowania prawne. Ośrodki toksykologiczne w Polsce: Gdańsk, I Klinika Chorób Wewnętrznych i Ostrych Zatruć Akademia Medyczna w Gdańsku, ul. Dębinki, 780-211 GDAŃSK, Telefon "na ratunek":(058) 301 65 16 Kraków, Klinika Toksykologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Os. Złotej Jesieni, 131-826 KRAKÓW, Telefon "na ratunek":(012) 411 99 99 Lublin, Regionalny Ośrodek Toksykologii Klinicznej Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego, Oddział Internistyczno-Kardiologiczny, ul. Biernackiego, 920-089 LUBLIN, Telefon "na ratunek":(081) 740 89 83 Łódź, Klinika Ostrych Zatruć, Instytut Medycyny Pracy im. J. Nofera, ul. Św. Teresy, 890-950 ŁÓDŹ, Telefon "na ratunek":(042) 657 99 00 Poznań, Oddział Toksykologii i Chorób Wewnętrznych, im. dr Wandy Błeńskiej, Zespół Opieki Zdrowotnej PoznańJeżyce, Szpital im. Franciszka Raszei, ul. Mickiewicza, 260-834 POZNAŃ, Telefon "na ratunek":(061) 847 69 46 Rzeszów, Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii z Ośrodkiem Toksykologicznym Szpital Wojewódzki nr 2 w Rzeszowie, ul. Lwowska, 6035-301 RZESZÓW, Telefon "na ratunek":(017) 866 44 09 Sosnowiec, Regionalny Ośrodek Toksykologii Klinicznej Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Regionalny Ośrodek Ostrych Zatruć z Oddziałem Toksykologii Klinicznej, ul. Kościelna, 1341-200 SOSNOWIEC, Telefon "na ratunek":(032) 266 11 45 Warszawa, Wojewódzki Ośrodek Toksykologiczny, Szpital Praski p.w. Przemienienia Pańskiego, Al. Solidarności 67, 03401 WARSZAWA, Telefon "na ratunek":(022) 619 66 54 Wrocław, Oddział Ostrych Zatruć, Centrum Medycyny Ratunkowej, Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T Marciniaka, ul. Traugutta 116, 50-420 WROCŁAW, Telefon "na ratunek":(071) 34 33 008 Wszystkie dane opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Data polskiego wydania: 12 stycznia 2004 Aktualizacja: sierpień 2004 Aktualizacja: październik 2005 Aktualizacja: kwiecień 2006 Aktualizacja: luty 2008 hal