Sylabus - prof. dr hab. Andrzej L. Zachariasz
Transkrypt
Sylabus - prof. dr hab. Andrzej L. Zachariasz
Sylabus Nazwa Przedmiotu: Filozofia człowieka (Antropologia filozoficzna) rok studiów, semestr: II, IV (studia stacjonarne I stopnia), kierunek: Filozofia, rok akad. 2007/2008 Metody nauczania: wykład Imię i nazwisko wykładowcy: Prof. dr hab. Andrzej L. Zachariasz Lp. 1. TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU Część pierwsza. Człowiek w kulturze europejskiej Filozofia człowieka. Definicja, przedmiot, metoda i miejsce i w strukturze dyscyplin filozoficznych Znaczenie i historia terminu. Filozofia człowieka a antropologia filozoficzna Przedmiot filozofii człowieka Metoda filozofii człowieka Sposoby uprawiania antropologii filozoficznej (filozofii człowieka) Stanowiska teoretyczne w rozważaniach nad bytem ludzkim 2. 4. Problem zagubionego sensu bytu ludzkiego Człowiek jako byt poszukujący sensu a/. przyroda a problem sensu b/.dzieje – rzeczywistość zawiedzionych nadziei c/ człowiek jako absurd Człowiek wobec rzeczywistości śmietniska Próba przełamania sytuacji człowieka jako bytu poza sensem Człowiek jako jestestwo wobec Innego (Drugiego) Poszukiwanie sensu w irracjonalności 6. 2 2 Część druga. Człowiek jako problem filozofii O potrzebie nowej antropologii Człowiek wobec irracjonalizacji swego jestestwa i świata ludzkiego Potrzeba racjonalizacji jestestwa ludzkiego Dekonstrukcja i dekatoryzacja rozumu teoretycznego Rozum teoretyczny jako rozum przekraczający Struktura nowego rozumu a problem maksymalizacji myślenia Rozum teoretyczny wobec człowieka i jego świata a sens i jego prawomocność 5. 2 U podstaw pojmowania jestestwa ludzkiego i w tradycji intelektualnej kultury europejskiej U źródeł pojmowania człowieka w kulturze europejskiej: Racjonalizm i pragmatyzm kultury klasycznej Myślenie religijne Bliskiego Wschodu Rozum i uczucia w tradycji europejskiej Człowiek w tradycji intelektualnej Europy, jako byt wobec: a/. Kosmosu b/. Boga c/. Rozumu d/. dziejów e/.człowiek jako byt z tego świata 3. LICZBA GODZIN Pytanie o człowieka jako pytanie filozofii a człowiek jako byt pojmujący siew działaniu Człowiek jako przedmiot poznania teoretycznego;: nauki szczegółowe a filozofia Problemy filozofii a pytanie o człowieka a granicach rozumu teoretycznego Poznanie jako forma działania Działania a człowiek jako przedmiot filozofii Działanie a tożsamość bytu ludzkiego i kwestia jego racjonalizacji 2 2 Część trzecia. Człowiek i jego świat Człowiek jako jestestwo wobec innych bytów i jako podmiot działania Człowiek jako byt (jestestwo), czyli jeden z momentów istnienia Człowiek wobec perspektyw określenia własnego istnienia Człowiek jako podmiot a problem realności 1 2 Świadomość bytu ludzkiego a kwestia bycia podmiotem Zmysłowość a problem podmiotu Świadomość Ja a problem zmysłowości Działanie a problem konstytuowanie się znaczeń świata zewnętrznego 7. 8. 9. Człowiek jako jestestwo wobec świata przyrody Człowiek w procesie genetycznego i intelektualnego wyróżniania się ze świata przyrody Czy człowiek jest zwierzęciem? Czy człowiek jest z istotą nakierowaną na zło (na agresję wobec innych)? Człowiek jako element układu przyrody Człowiek jako jestestwo wobec kultury i istota społeczna Kultura jako moment istnienia i realizacji bytu ludzkiego Człowiek jako podmiot doświadczeń kultury Człowiek jako kreator kultury i własnej podmiotowości Kultura uzupełnieniem i przedłużeniem własnej podmiotowości Kontrowersje wokół relacji człowiek a społeczeństwo Społeczeństwo a kwestia możliwości zniewolenia i negacji jestestwa ludzkiego Idee społeczne a kwestia natury człowieka 11. 12. 13 14 2 Część czwarta. Człowiek wobec człowieka Człowiek a problem wolności i racjonalności działania Pojmowanie wolności Jestestwo ludzkie wobec uwarunkowań a/. cielesność bytu ludzkiego b/. świadomość a kwestia wolności c/. człowiek jako byt wobec świata zewnętrznego a problem wolności Tożsamość bytu ludzkiego a wolność Racjonalność i emocjonalność a wolność Wolność a problem racjonalności wyborów) 10. 2 Człowiek jako byt wobec własnego istnienia (egzystencja) i człowiek jako byt wobec własnego jestestwa, czyli jako osoba Człowiek jako byt stający się a problem jego tożsamości Człowiek w procesie kształtowania się i pojmowania jako osoba Człowiek jako osoba – próba określenia pojęciowego Człowiek jako osoba a idea społeczeństwa personalistycznego Człowiek jako istota moralna Człowiek a problem moralności Osoba jako podmiot i cel działań moralnych Człowiek jako dobro moralne a kwestia jego tożsamości moralnej Człowiek jako byt moralny a problem wolności i odpowiedzialności moralnej Część piąta. Człowiek jako byt metafizyczny Człowiek a problem duszy, czy człowiek jest ideą? Człowiek a formy jego uzasadnienia pozaempirycznego w europejskiej myśli praktycznej Dusza i tzw. substancja duchowa jako kategorie wyznaczające płaszczyznę metafizycznego uzasadnienia jestestwa ludzkiego Teoretyczne przesłanki zasadności idei substancji duchowej i substancji materialnej Świadomość jako moment bytowy jestestwa ludzkiego a pojęcie duszy Świadomość skończoności istnienia a problem metafizyczności jestestwa ludzkiego Człowiek jako byt wobec absolutu Człowiek wobec absolutu jako uzasadnienia istnienia momentów istnienia Absolut a proces „stawania” „Stawanie się” wszechświata a problem „tworzenia” człowieka. Zasada antropiczna i jej filozoficzne konsekwencje „Tworzenie” jako formuła uzasadniania jestestwa ludzkiego a problem świadomego „bycia” w istnieniu Absolutność „stawania” a skończoność „tworzenia” Skończoność „istnienia” a sensowność „tworzenia” Człowiek jako byt wobec Boga Bóg religii czyli człowiek wobec sacrum Człowiek jako istota religijna Człowiek religii jako byt „dla Boga” Religia jako usensownienie jestestwa ludzkiego poprzez sacrum 2 2 2 2 2 2 2 15 Człowiek jako byt wobec Wszech-istnienia a sens istnienia Istnienie i wielość jego momentów czyli Wszech-istnienie Człowiek jako świadomość istnienia Człowiek a problem postępu świadomości istnienia. Czy człowiek zmierza „do-nikąd” Przesłanki zasadności pytania o sens istnienia. Związek działań celowych jako kategoria teoretyczna Cel a sens działania i istnienia Wartości jako idee regulatywne a problem perfekcjonizacji działania Dążenie do doskonałości a realizacja sensu istnienia 30 RAZEM GODZIN Spis zalecanych lektur: Literatura obowiązkowa: − J. Bańka, Ja – teraz, U źródeł filozofii człowieka współczesnego, Katowice 1983, − M.A. Krąpiec, Ja – człowiek, Zarys antropologii filozoficznej, Lublin 1979, − A.L. Zachariasz, Antropotelizm, Człowiek a sens istnienia, Rzeszów 2005. Literatura uzupełniająca: − M. Scheler, Stanowisko człowieka w kosmosie, [w:] tenże, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, Warszawa 1987, s.43— 149 − A.L. Zachariasz, Człowiek wobec pytania o sens istnienie, Wprowadzenie do antropologii anatelicznej, Lublin 1996. − Szczegółowa literatura uzupełniająca zostanie podana przez osoby prowadzące ćwiczenia do wykładu. 3