próbny egzamin maturalny z historii

l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE
DO MOMENTU ROZPOCZĉCIA EGZAMINU!
Miejsce
na naklejkĊ
MHI-P1_1P-091
PRÓBNY EGZAMIN
MATURALNY
Z HISTORII
STYCZEē
ROK 2009
POZIOM PODSTAWOWY
Czas pracy 120 minut
Instrukcja dla zdającego
1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 24 strony
(zadania 1 – 33). Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu
zespoáu nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania zadaĔ zamieĞü w miejscu na to przeznaczonym.
3. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.
5. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
Za rozwiązanie
wszystkich zadaĔ
moĪna otrzymaü
áącznie
100 punktów
ĩyczymy powodzenia!
Wypeánia zdający
przed rozpoczĊciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO
KOD
ZDAJĄCEGO
m
ed
ia
.p
l
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
2
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
Zadanie 1. (3 pkt)
Zapoznaj siĊ z ilustracją, a nastĊpnie wykonaj polecenia.
ħródáo: J. M. Roberts, Ilustrowana historia Ğwiata, t. I, àódĨ 1986, s. 125
A. Napisz, z jaką staroĪytną cywilizacją naleĪy áączyü budowlĊ przedstawioną
na ilustracji.
.......................................................................................................................................................
B.
Napisz, jak nazywa siĊ budowla przedstawiona na ilustracji.
.......................................................................................................................................................
C. Podaj jedną z funkcji, jaką peániáa budowla przedstawiona na ilustracji.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (2 pkt)
Przeczytaj tekst, a nastĊpnie wykonaj polecenia.
Niewolni cháopi, na których spoczywaá ciĊĪar uprawy ziemi przydzielonej peánoprawnym
obywatelom; byli równieĪ zobowiązani do osobistych posáug wobec swych panów
(na przykáad towarzyszyli im w czasie wypraw wojennych), a takĪe wykonywania prac
rzemieĞlniczych i stawania do robót publicznych na wezwanie wáadz.
Na podstawie: B. Bravo, E. Wipszycka, Historia staroĪytnych Greków, t. I, Warszawa 1988, s. 223-224
A. Podaj nazwĊ grupy ludnoĞci opisanej w tekĞcie.
.......................................................................................................................................................
B. WskaĪ greckie paĔstwo-miasto, w którym wystĊpowaáa ta grupa ludnoĞci.
1.
2.
3.
4.
Sparta
Ateny
Korynt
Teby
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 3. (3 pkt)
Do ilustracji, które przedstawiają Īoánierzy armii staroĪytnych, przyporządkuj
odpowiedni opis. Odpowiedzi wybierz spoĞród podanych:
Īoánierze perscy,
Īoánierze egipscy,
Īoánierze chiĔscy,
Īoánierze rzymscy.
Ilustracja A.
Ilustracja B.
........................................................................................
........................................................................................
Ilustracja C.
........................................................................................
ħródáo: A. Wypustek, M. L. Wójcik, Historia 1: Ze ĝwiata do Polski przez EuropĊ. StaroĪytnoĞü. ĝredniowiecze,
Warszawa - Wrocáaw 2002, s. 89, 108; Ilustrowana historia Ğwiata, t. 2, Warszawa [b.r.w.], s. 39
po
br
an
lm
ed
ia
.p
l
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
.....................................................................................................................................................................................
.sq
4
A. Podaj nazwĊ paĔstwa-miasta, w którym znajduje siĊ wzgórze przedstawione na ilustracji 1.
ww
Zadanie 4. (3 pkt)
ħródáo: Encyklopedia historii Ğwiata, Warszawa 2001, s. 16
zw
Na podstawie ilustracji wykonaj polecenia.
Ilustracja 1.
o
l
m
ed
ia
.p
Ilustracja 2.
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
A.
B.
ħródáo: Encyklopedia sztuki staroĪytnej, Warszawa 1998, s. 459; Zaginione cywilizacje, Warszawa 2000, s. 46
B. OkreĞl styl budowli przedstawionych na ilustracji 2.
Budowle
Budowla A.
Budowla B.
Styl (porządek) architektoniczny
5
l
m
ed
ia
.p
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
6
Zadanie 5. (4 pkt)
Przeanalizuj mapĊ obrazującą funkcjonowanie gospodarki Cesarstwa Rzymskiego
w II w. n.e., a nastĊpnie rozstrzygnij, czy podane w tabeli zdania są prawdziwe,
czy faászywe. W tabeli obok zdaĔ dopisz prawda lub faász.
Mapa: Gospodarka Cesarstwa Rzymskiego w II w. n.e.
ħródáo: F. Delouche, Historia Europy, Warszawa 1994, s. 77
A. Cesarstwo Rzymskie prowadziáo na wielką skalĊ eksport
produktów rolniczych.
B. Cesarstwo Rzymskie importowaáo róĪnorodne towary luksusowe.
C. Cesarstwo
Rzymskie
z barbarzyĔcami.
prowadziáo
wymianĊ
D. WymianĊ handlową miĊdzy poszczególnymi
Cesarstwa Rzymskiego umoĪliwiaáa sieü dróg.
handlową
prowincjami
Zadanie 6. (2 pkt)
PodkreĞl dwie poprawne odpowiedzi.
W granicach paĔstwa Karola Wielkiego znalazáy siĊ terytoria zamieszkaáe przez
1.
2.
3.
4.
5.
Wandalów.
Longobardów.
Sasów.
Persów.
Buágarów.
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
7
Zadanie 7. (1 pkt)
Przeczytaj fragment kroniki, a nastĊpnie podkreĞl zdanie, które odnosi siĊ do wydarzeĔ
opisanych w tekĞcie.
Tymczasem królowie i ksiąĪĊta sąsiedni, kaĪdy od swojej strony, gnĊbili PolskĊ
i do swego wáadztwa kaĪdy przyáączaá miasta i grody graniczne, lub zdobywszy równaá [je]
z ziemią. I choü tak wielkie krzywdy i klĊski znosiáa Polska od obcych, to jeszcze nierozsądniej
i sromotniej drĊczoną byáa przez wáasnych mieszkaĔców. Albowiem niewolnicy powstali
na panów, wyzwoleĔcy przeciw szlachetnie urodzonym […]. Nadto jeszcze, porzucając wiarĊ
katolicką […] podnieĞli bunt przeciw biskupom i kapáanom boĪym [...].
W koĔcu zaĞ zarówno od obcych, jak i od wáasnych mieszkaĔców Polska doznaáa
takiego spustoszenia, Īe w zupeánoĞci niemal obraną zostaáa z bogactw i ludzi. Wtedy to Czesi
zniszczyli Gniezno i PoznaĔ i zabrali ciaáo Ğw. Wojciecha.
ħródáo: Anonim tzw. Gall, Kronika polska, Wrocáaw 1982, s. 40-41
PowyĪszy tekst stanowi opis
1. wydarzeĔ po Ğmierci biskupa krakowskiego Stanisáawa.
2. wydarzeĔ, jakie nastąpiáy po Ğmierci Mieszka II.
3. wydarzeĔ w Polsce po pierwszym najeĨdzie mongolskim.
4. wydarzeĔ po zamordowaniu Przemysáa II.
Zadanie 8. (4 pkt)
A. Przedstawione poniĪej kontury granic Polski poáącz z wáaĞciwymi dla nich datami,
wybranymi spoĞród podanych:
965 r.
1000 r.
1039 r.
1370 r.
1466 r.
Na podstawie: Atlas historyczny Polski, Wrocáaw 1973, s. 14
Mapa 1. ..................................
Mapa 2. .................................
B. Porównaj kontury granic Polski przedstawione na powyĪszych mapach. WymieĔ
dwie prowincje historyczne (obszary), które znajdowaáy siĊ w granicach paĔstwa
polskiego przedstawionego na mapie 1., a nie weszáy w skáad paĔstwa
przedstawionego na mapie 2.
1. ...................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
m
ed
ia
.p
l
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
8
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
Zadanie 9. (4 pkt)
Zapoznaj siĊ z zamieszczonymi Ĩródáami, a nastĊpnie wykonaj polecenia.
A. Przy kaĪdej zamieszczonej ilustracji napisz, jaka grupa spoáeczna zostaáa
na niej przedstawiona.
Miniatura z XII w. przedstawiająca sen króla Anglii Henryka I
Ilustracja 1. ..........................................................................
Ilustracja 2. ..........................................................................
Ilustracja 3. ..........................................................................
ħródáo: J. Mason, Medieval Realms 1066–1500, Longman Group UK Limited 1991, s. 24
Opis spoáeczeĔstwa dokonany przez biskupa Adalberona z Laon dla króla Francji
Roberta PoboĪnego (I poá. XI w.)
[…] SpoáeczeĔstwo wiernych tworzy jedno tylko ciaáo, ale paĔstwo obejmuje ich trzy.
Bowiem inne prawo, prawo ludzkie, wyróĪnia jeszcze dwie klasy: moĪnych i niewolnych,
którzy w rzeczywistoĞci nie mają takiej samej pozycji.
Dom BoĪy, uwaĪany za jeden, dzieli siĊ zatem na trzy: jedni modlą siĊ, drudzy walczą,
jeszcze inni wreszcie pracują. Te trzy wspóáistniejące czĊĞci Īadną miarą nie mogą byü
rozdzielone; usáugi Ğwiadczone przez jedną z nich są warunkiem dziaáania dwóch
pozostaáych; kaĪda z nich z kolei stara siĊ ulĪyü wszystkim. Tak wiĊc to potrójne
zgromadzenie jest mimo to jednoĞcią; i w ten oto sposób prawo mogáo zatriumfowaü, a Ğwiat
cieszyü siĊ pokojem.
ħródáo: G. Duby, Rok TysiĊczny, Warszawa 1997, s. 70-71
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
9
B. Porównaj ilustracjĊ przedstawiającą sen króla Henryka I i opis spoáeczeĔstwa
dokonany przez Adalberona z Laon. Napisz, czy istnieją podobieĔstwa w strukturze
spoáeczeĔstwa Ğredniowiecznego w XI i XII wieku. Podaj argument uzasadniający
twoje stanowisko.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 10. (3 pkt)
Przeczytaj list papieĪa Innocentego III do przywódcy krzyĪowców, markiza Bonifacego
z Montferratu. Zaznacz wáaĞciwe odpowiedzi.
[...] wy, nie mając wzglĊdem Greków Īadnych praw jako teĪ wáadzy, daliĞcie siĊ
poznaü tym, Īe wasi záoĪywszy Ğluby czystoĞci, szybko siĊ [im] sprzeniewierzyli, skoro
zwróciliĞcie broĔ nie przeciw Saracenom, lecz przeciw chrzeĞcijanom, nie dąĪąc
do odzyskania Jerozolimy, lecz do zajĊcia Konstantynopola, przedkáadając dobra doczesne
nad bogactwo niebieskie. [...]
[Wszystko to po to] aĪeby KoĞcióá grecki poniĪony takimi przeĞladowaniami odmówiá
powrotu pod obediencjĊ¹ Stolicy Apostolskiej, która dopatrzywszy siĊ u àacinników zgubnych
przykáadów i ciemnych sprawek, mogáa odnieĞü siĊ do nich z wiĊkszą odrazą aniĪeli do psów.
ħródáo: Wiek V-XV w Ĩródáach. Wybór tekstów Ĩródáowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli
historii, studentów i uczniów, oprac. M. SobaĔska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1999, s. 156
¹obediencja – zobowiązanie do wiernoĞci i posáuszeĔstwa
A. Innocenty III potĊpia uczestników
1. I wyprawy krzyĪowej.
2. IV wyprawy krzyĪowej.
3. V wyprawy krzyĪowej.
B. Innocenty III potĊpia uczestników krucjaty za
1. zdobycie Jerozolimy.
2. zajĊcie Konstantynopola.
3. wystąpienie przeciwko Saracenom.
C. Innocenty III obawia siĊ, Īe na skutek krucjaty dojdzie do
1. pogáĊbienia schizmy wschodniej.
2. wielkiej schizmy zachodniej.
3. powrotu KoĞcioáa greckiego pod obediencjĊ Stolicy Apostolskiej.
l
m
ed
ia
.p
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
10
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
Zadanie 11. (4 pkt)
Przeczytaj poniĪszy tekst, a nastĊpnie wykonaj polecenia.
W imiĊ PaĔskie Amen. My Kazimierz z BoĪej áaski król polski [...] bacząc na to co
dobre i nie wątpiąc, Īe to duchowieĔstwu i poddanym królestwa naszego poĪytek przyniesie,
postanowiliĞmy w mieĞcie naszem Krakowie wyznaczyü, obraü, ustanowiü i urządziü miejsce,
na któremby studjum generalne w kaĪdym dozwolonym wydziale kwitnĊáo i dla przyszáoĞci
na wieczne czasy tem pismem jego istnienie zapewniü chcemy. NiechĪe wiĊc tam bĊdzie nauk
przemoĪnych peráa, aby wydawaáa mĊĪe dojrzaáoĞcią rady znakomite, ozdobą cnót Ğwietne,
a w róĪnych umiejĊtnoĞciach biegáe. (...) Do tego to miasta Krakowa niechaj zjeĪdĪają siĊ
swobodnie i bezpiecznie wszyscy mieszkaĔcy nie tylko królestwa naszego i krajów
przylegáych, ale i inni, z róĪnych czĊĞci Ğwiata, którzy pragną nabyü tĊ przesáawną peráĊ
wiedzy.
ħródáo: Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole Ğredniej, zeszyt 22, red. J. Dąbrowski, Kraków 1923, s. 23
A. Napisz, jakie wydarzenie zostaáo opisane w powyĪszym tekĞcie.
.......................................................................................................................................................
B. Podaj datĊ roczną wydarzenia opisanego w tekĞcie.
.......................................................................................................................................................
C. WymieĔ dwa powody, jakimi wáadca uzasadniá swą decyzjĊ.
1. ...................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
Zadanie 12. (2 pkt)
Przypisz wáadcom wáaĞciwy dla ich czasów system wáadzy politycznej. Wybierz termin
spoĞród podanych:
monarchia absolutna, monarchia stanowa, monarchia konstytucyjna, monarchia
patrymonialna.
Bolesáaw ĝmiaáy (Szczodry) .......................................................................................................
Wáadysáaw Jagieááo .....................................................................................................................
Zadanie 13. (3 pkt)
Na podstawie ilustracji zamieszczonych na nastĊpnej stronie wykonaj polecenia. Wpisz
w kolejnych podpunktach zadania odpowiednie litery oznaczające ilustracje.
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
11
Ilustracja A.
Ilustracja B.
Ilustracja C.
Ilustracja D.
ħródáa: Encyklopedia sztuki polskiej, Kraków 2002, s. 555; www.shevchcycl.kiev.ua/tvorchyst/lit_and_mal_
tvorch/arkh_t_img/madonna.jpg; http://attyka.blox.pl/html; http://www.wiw.pl/
A. WskaĪ ilustracjĊ, na której przedstawiono dzieáo w stylu gotyckim.
......................................................................................................................................................
B. WskaĪ ilustracjĊ, na której przedstawiono dzieáo w stylu renesansowym.
.......................................................................................................................................................
C. WskaĪ ilustracjĊ, która przedstawia dzieáo naleĪące do krĊgu cywilizacji
bizantyjsko-ruskiej.
.......................................................................................................................................................
l
m
ed
ia
.p
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
12
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
Zadanie 14. (3 pkt)
Z podanego schematu wypisz trzy róĪne dziedziny dziaáalnoĞci gospodarczej, na których
bogaciáa siĊ rodzina Medyceuszy w II poáowie XV wieku.
ħródáo: J. Delumeau, Cywilizacja Odrodzenia, Warszawa 1987, s. 195
1. ...................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
13
Zadanie 15. (2 pkt)
WĞród wydarzeĔ odnoszących siĊ do zmian religijnych w okresie nowoĪytnym wskaĪ
to, które chronologicznie jest pierwsze i to, które jest chronologicznie ostatnie. W tabeli
obok wydarzenia chronologicznie pierwszego wpisz literĊ A, obok ostatniego literĊ B.
Wydarzenia
Odpowiedzi
Zawarcie pokoju religijnego w Augsburgu
Ogáoszenie przez Marcina Lutra tez przeciwko odpustom
Wydanie aktu supremacji przez Henryka VIII
RzeĨ hugenotów w noc ĞwiĊtego Bartáomieja
ZaáoĪenie zakonu jezuitów
Początek obrad Soboru Trydenckiego
Zadanie 16. (4 pkt)
Przeczytaj fragment mowy Jana II Kazimierza z roku 1661, a nastĊpnie wykonaj
polecenia.
[...] dom mój wolnemi waszmoĞciów gáosami na tym tronie jest posadzony; Īem i sam
w tej ojczyĨnie zrodzony, wychowany i od waszmoĞciów obrany panujĊ, Īyczyáem sobie ten
pomnik wdziĊcznoĞci w umysáach waszych zostawiü, […] przywiódászy wmoĞciów przez
zachĊcenie i zezwolenie moje do wolnej elekcji, która tylko za Īywota mojego przedsiĊwziĊta,
istotnie wolną byü moĪe [...]. Nie potrzeba [...] wywodziü, co wszystkim wiadomo, jakie są
korzyĞci elekcji, a jakie niebezpieczeĔstwa bezkrólewia. To tylko przypomnĊ, Īe lubo
Rzeczpospolita nieraz szczĊĞliwie dotąd bezkrólewia przebywaáa, teraz jednak z pewnoĞcią
runąüby musiaáa. [...] obawiaü siĊ naleĪy, iĪ bez takiej elekcji stanie siĊ Rzplta áupem
okolicznych narodów. Moskwa i RuĞ odwoáają siĊ do ludów jednego z nimi jĊzyka i LitwĊ
dla siebie przeznaczą; granice Wielkopolski staną otworem dla Brandenburczyka [...]; dom
austriacki, spoglądający áakomie na Kraków, nie opuĞci dogodnej dla siebie sposobnoĞci
i przy powszechnem rozrywaniu paĔstwa nie wstrzyma siĊ od zaboru [...].
ħródáo: Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole Ğredniej, zeszyt 40, red. W. KonopczyĔski, Kraków 1923,
s. 29-30
A. Napisz,
jakie
niebezpieczeĔstwa
wynikające
i Hohenzollernów wskazywaá Jan II Kazimierz.
z
polityki
Habsburgów
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. OceĔ, czy Jan II Kazimierz proponowaá zniesienie wolnej elekcji.
......................................................................................................................................................
C. WyjaĞnij, jakie rozwiązanie zaproponowaá Jan II Kazimierz, aby uniknąü okresu
bezkrólewia.
......................................................................................................................................................
l
m
ed
ia
.p
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
14
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
Zadanie 17. (4 pkt)
Do podanych niĪej biogramów dopisz odpowiednie postacie. Odpowiedzi wybierz
spoĞród podanych:
Stefan Czarniecki, Jan Karol Chodkiewicz,
Józef Poniatowski, Jan Zamoyski,
Stanisáaw Koniecpolski,
Stanisáaw ĩóákiewski.
A. Polityk i dyplomata. Kanclerz wielki koronny, a od 1581 roku
takĪe hetman wielki koronny. Bliski wspóápracownik Stefana
Batorego. Uczestnik wojny polsko-moskiewskiej w latach
1579-1582. Jeden z najwiĊkszych wáaĞcicieli ziemskich
Rzeczypospolitej.
B. Znakomity wódz. Hetman i kanclerz wielki koronny od 1618
roku. Uczestnik wypraw na MoádawiĊ i WoáoszczyznĊ, walk
z Kozakami i Szwedami. Pokonaá wojska moskiewskie w bitwie
pod Káuszynem w 1610 roku. Zginąá podczas odwrotu spod
Cecory w 1620 roku.
C. Wybitny wódz. Uczestnik wojen ze Szwecją i Moskwą oraz
walk z Tatarami i Kozakami. W czasie „potopu” szwedzkiego
organizowaá wojnĊ podjazdową. ZwyciĊĪyá Szwedów pod
Warką w 1656 roku. Od 1665 roku hetman polny koronny.
D. KsiąĪĊ, generaá, naczelny wódz armii KsiĊstwa Warszawskiego.
Uczestnik wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku i powstania
koĞciuszkowskiego. Dowodziá armią polską podczas wyprawy
Napoleona na RosjĊ. W 1813 roku zostaá mianowany
marszaákiem Francji.
Zadanie 18. (4 pkt)
Rozstrzygnij, czy podane zdania są prawdziwe, czy faászywe. W tabeli obok podanych
zdaĔ dopisz prawda lub faász.
A. Na mocy umowy podpisanej przez gen. Jana Henryka
Dąbrowskiego z rządem Republiki Lombardzkiej powstaáy Legiony
Polskie.
B. W myĞl traktatu podpisanego w 1807 roku w TylĪy z ziem II i III
zaboru pruskiego utworzono KsiĊstwo Warszawskie.
C. W paĨdzierniku 1813 roku Napoleon odniósá zwyciĊstwo w „bitwie
narodów” pod Lipskiem.
D. W podejmowaniu decyzji na kongresie wiedeĔskim kierowano siĊ
zasadami legitymizmu i równowagi europejskiej.
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
15
Zadanie 19. (4 pkt)
Przeczytaj fragment pisma z 1767 r. Nikity Panina skierowanego do Mikoáaja Repnina,
ambasadora rosyjskiego w Rzeczypospolitej, a nastĊpnie wykonaj polecenia.
Sprawa dysydentów nie ma byü zupeánie pretekstem do rozkrzewienia w Polsce naszej
wiary i protestanckich wierzeĔ, lecz jedynie dĨwignią gwoli pozyskania sobie [...] silnego
i przyjaznego stronnictwa z prawem uczestnictwa we wszystkich polskich sprawach [...].
Religie protestanckie, uĞmierzając przesądy i ograniczając wáadzĊ duchowieĔstwa, áatwo
mogáyby nadmiernym swojem w Polsce rozpowszechnieniem wyprowadziü Polaków
z ciemnoty, w której dotąd jeszcze w wiĊkszoĞci swej są pogrąĪeni, a wyzwoleniem ich z niej
mogáyby doprowadziü ich stopniowo do zaprowadzenia u siebie nowych porządków, które,
zeĞrodkowując w jednym miejscu caáą ich wewnĊtrzną siáĊ [...] mogáoby rycháo zwróciü siĊ
na szkodĊ Rosji, opiekunki ich w obecnym czasie, a rywalki pierwszej i gáównej w przyszáoĞci.
ħródáo: Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole Ğredniej, zeszyt 44, red. W. KonopczyĔski, Kraków 1924,
s. 5-6
A. Napisz, jaką politykĊ wobec dysydentów prowadziáa Rosja.
.......................................................................................................................................................
B. WyjaĞnij, czy wedáug Nikity Panina polityka wobec dysydentów moĪe w przyszáoĞci
staü siĊ zagroĪeniem dla Rosji. Podaj jeden argument uzasadniający odpowiedĨ.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
C. WyjaĞnij, jaki byá rzeczywisty cel polityki rosyjskiej.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 20. (4 pkt)
Do podanych w tabeli wydarzeĔ dopisz nazwy wáaĞciwych powstaĔ narodowych.
Wydarzenie
A. Utworzenie Rządu Narodowego w skáadzie:
J. Tyssowski, L. Gorzkowski, A. Grzegorzewski
B. Atak na Belweder
C. Ogáoszenie Uniwersaáu Poáanieckiego
D. Dyktatura Romualda Traugutta
Nazwa powstania
l
m
ed
ia
.p
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
16
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
Zadanie 21. (3 pkt)
Przeczytaj fragment wypowiedzi korespondenta Hotelu Lambert, a nastĊpnie wykonaj
polecenia.
[...] Īe ze stosunków paĔszczyĨnianych wyjĞü trzeba, to i Ğlepi widzą, choü im siĊ
widzieü nie chce, skoro te stosunki dziĞ juĪ [1850] tylekrotnie interwencji kozaków
i Īandarmów wymagają, skoro są obywatele potrzebujący staáej nawet kozackiej zaáogi
we dworze dla utrzymania naleĪytej robocizny i wáasnego zresztą bezpieczeĔstwa.
ħródáo: J. A. Gierowski, Historia Polski 1505 – 1864, czĊĞü 2, Warszawa 1988, s. 222-223
A. WskaĪ zabór, do którego odnosi siĊ relacja. Podaj argument uzasadniający
odpowiedĨ.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Podaj wydarzenie, które mogáo wpáynąü na zachowanie obywateli opisane w tekĞcie.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 22. (1 pkt)
Dokonaj analizy ilustracji, a nastĊpnie wskaĪ poprawną odpowiedĨ.
ħródáo: Geschichte und Geschehen 9, Hans-W. Ballhausen, Ludwig Bernlochner, Michael Herrmann, Eberhardt
Schwalm, Peter Voelker, wyd. Ernst Klett Schulbuchverlag GmbH, Stuttgart 1988, s. 151
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
17
Ilustracja stanowi satyryczny komentarz do
1. zjednoczenia Wáoch pod przewodnictwem Piemontu.
2. zjednoczenia Wáoch pod przewodnictwem G. Garibaldiego.
3. zjednoczenia Niemiec pod przewodnictwem Prus.
4. zjednoczenia Niemiec pod przewodnictwem Austrii.
Zadanie 23. (4 pkt)
Rozstrzygnij, czy podane zdania są prawdziwe, czy faászywe. W tabeli obok podanych
zdaĔ dopisz prawda lub faász.
A. Pierwszą na ziemiach polskich partią robotniczą byá Związek
Socjalistów Polskich zaáoĪony przez Ludwika WaryĔskiego.
B. Program ruchu narodowego zostaá sformuáowany przez Romana
Dmowskiego w broszurze politycznej „MyĞli nowoczesnego
Polaka”.
C. DecyzjĊ o powoáaniu do Īycia Polskiej Partii Socjalistycznej
podjĊto za zjeĨdzie polskich socjalistów w ParyĪu w 1892 roku.
D. Czoáowym dziaáaczem ruchu ludowego byá przywódca PSL-Piast
Wincenty Witos.
Zadanie 24. (3 pkt)
Przeczytaj fragment pieĞni patriotycznej z okresu zaborów, a nastĊpnie uzupeánij tekst.
Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród,
nie damy pogrzeĞü mowy,
polski my naród, polski lud,
królewski szczep Piastowy.
Nie damy, by nas zniemczyá wróg.
Tak nam dopomóĪ Bóg!
Tak nam dopomóĪ Bóg!
ħródáo: Tam na báoniu báyszczy kwiecie. ĝpiewnik historyczny, Kraków 1985, s. 97
PieĞĔ ta nosi tytuá (1) „ .................................”. Jej sáowa napisaáa w 1908 roku wybitna polska
pisarka i poetka Maria Konopnicka, bĊdąc pod wielkim wraĪeniem oporu Polaków przeciw
germanizacji ziem polskich, a szczególnie strajku szkolnego z 1901 roku w wielkopolskim
mieĞcie (2) ......................................... . Wielka kariera tej pieĞni zaczĊáa siĊ, gdy Feliks
Nowowiejski napisaá do tych sáów muzykĊ. Po raz pierwszy publicznie wykonano
ją w Krakowie w (3) ............................. roku podczas kulminacji obchodów 500 rocznicy
bitwy pod Grunwaldem.
l
m
ed
ia
.p
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
18
Zadanie 25. (4 pkt)
Przeanalizuj mapĊ, a nastĊpnie wykonaj polecenia.
DąĪenia niepodlegáoĞciowe i strefy wpáywów wielkich mocarstw w XIX wieku
ħródáo: J.B. Duroselle, Historia narodów Europy, Warszawa 2002, s. 335
A. Uzupeánij tabelĊ. Wpisz nazwĊ obszaru rywalizacji i nazwĊ paĔstwa, które
uczestniczyáo w rywalizacji politycznej na Baákanach. Obie brakujące nazwy
zaznaczono na mapie.
Obszar rywalizacji
1.
...................................................
2.
Poáudniowa DobrudĪa
PaĔstwa rywalizujące
Serbia – Buágaria
Buágaria – ........................................
B. Podaj nazwĊ paĔstwa, które w nastĊpstwie decyzji podjĊtych na Kongresie
BerliĔskim utraciáo znaczne posiadáoĞci na Baákanach.
......................................................................................................................................................
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
19
C. WyjaĞnij, jaki wpáyw na sytuacjĊ w Europie na początku XX wieku miaáa
„baákaĔska beczka prochu”.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 26. (2 pkt)
WĞród wydarzeĔ wpáywających na ksztaátowanie granic odradzającego siĊ paĔstwa
polskiego wskaĪ to, które chronologicznie jest pierwsze i to, które jest chronologicznie
ostatnie. W tabeli obok wydarzenia pierwszego wpisz literĊ A, obok ostatniego literĊ B.
Wydarzenia
Odpowiedzi
Plebiscyt na Warmii, Mazurach i PowiĞlu
Wybuch powstania wielkopolskiego
Podpisanie traktatu pokojowego w Rydze
Pierwsze powstanie Ğląskie
Bitwa warszawska – „cud nad Wisáą”
Początek obrad konferencji pokojowej w ParyĪu
Zadanie 27. (1 pkt)
Uzupeánij komentarz do rysunku satyrycznego.
ħródáo: A. Garlicki, Pod rządami Marszaáka, Warszawa 1994, s. 27
Rysunek satyryczny przedstawia stosunek Józefa Piásudskiego do ustroju okreĞlonego
w konstytucji uchwalonej w roku ......................... .
l
m
ed
ia
.p
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
20
Zadanie 28. (4 pkt)
A. Napisz krótkie wyjaĞnienie terminu „przewrót majowy”, uwzglĊdniając datĊ roczną
wydarzenia.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. SpoĞród podanych poniĪej wydarzeĔ i zjawisk zaznacz dwa bĊdące nastĊpstwami
„przewrotu majowego”.
1.
2.
3.
4.
Powoáanie gabinetu Wincentego Witosa zwanego rządem Chjeno-Piasta.
Rozwój systemu autorytarnego w II Rzeczypospolitej.
Rozczarowanie spoáeczne rządami parlamentarnymi.
Dymisja prezydenta Stanisáawa Wojciechowskiego.
Zadanie 29. (3 pkt)
Do podanych w tabeli wydarzeĔ z czasów II wojny Ğwiatowej dopisz odpowiednie
postacie. Odpowiedzi wybierz spoĞród:
Edward Osóbka-Morawski, Wáadysáaw Anders, Tadeusz Kutrzeba, Marek Edelman.
Wydarzenia
Postaü
A. Formowanie armii polskiej w ZSRR
B. Powstanie w getcie warszawskim
C. Utworzenie Polskiego Komitetu Wyzwolenia
Narodowego
Zadanie 30. (1 pkt)
Przeczytaj tekst, a nastĊpnie wykonaj polecenie.
Zbrojne wystąpienia Armii Krajowej pod kryptonimem „Burza” polegaáy
na atakowaniu przez oddziaáy partyzanckie wycofujących siĊ na zachód wojsk niemieckich.
Wobec wkraczającej na ziemie II Rzeczypospolitej Armii Czerwonej Polacy mieli wystąpiü
w roli gospodarzy.
PodkreĞl wáaĞciwą odpowiedĨ.
Pierwsze walki rozpoczĊáy siĊ na Woáyniu w roku
1.
2.
3.
4.
1942.
1943.
1944.
1945.
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
21
Zadanie 31. (3 pkt)
Przeanalizuj ilustracje. Pod kaĪdym z reprodukowanych poniĪej dokumentów
toĪsamoĞci wpisz datĊ jego wydania. Odpowiedzi wybierz spoĞród podanych:
1916-1918,
1930-1938,
1942-1944,
1955-1980.
A.
B.
..........................................
..........................................
C.
..........................................
ħródáo: Polityka, nr 44/2001, 3 XI 2001, s. 71-72
l
m
ed
ia
.p
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
22
Zadanie 32. (5 pkt)
Zapoznaj siĊ z danymi statystycznymi, a nastĊpnie wykonaj polecenia.
Tabela. WaĪniejsze dane o sytuacji gospodarczej Polski w latach 1950-1989
Wyszczególnienie
(w cenach staáych¹ – 1950 r. 1960 r. 1965 r. 1970 r. 1975 r. 1980 r. 1982 r. 1989 r.
1970 = 100)
Dochód narodowy
wytworzony
26,8
55,5
74,9
100
159,4
169,1
140,0
182,9
Dochód narodowy
podzielony
26,9
56,8
75,6
100
173,1
171,5
137,4
178,1
Produkcja
sprzedana
14,1
44,8
67,0
100
163,4
197,4
168.9
223,4
Nakáady inwestycyjne w przemyĞle
17,6
47,1
69,1
100
259,3
179,8
113,9
194,6
Import
17,9
40,7
65,1
100
204,3
222,1
159,3
239,0
Eksport
21,2
37,6
63,3
100
166,4
202,8
178,6
262,6
ħródáo: Maáy rocznik statystyczny 1990, Warszawa 1990, s. 318-330
¹Cena staáa (porównywalna) to cena z wybranego okresu sáuĪąca jako narzĊdzie statystyczne
do przeliczania i porównywania kategorii ekonomicznych w dáugich przedziaáach czasowych,
zwáaszcza w warunkach inflacji.
A. Nazwij tendencjĊ, jaka charakteryzowaáa gospodarkĊ polską w latach 1950-1970.
.....................................................................................................................................................
B. Napisz, czy gospodarka Polski w ciągu caáego okresu 1970-1989 charakteryzowaáa
siĊ taką samą tendencją jak w latach 1950-1970. Uzasadnij odpowiedĨ,
wykorzystując dane z tabeli.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
C. WskaĪ okres, w którym dynamika rozwoju gospodarczego Polski byáa najmniejsza.
1.
2.
3.
4.
1950-1960
1960-1970
1970-1980
1980-1989
l
m
ed
ia
.p
zw
ww
.sq
l
po
br
an
o
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
23
D. WyjaĞnij, dlaczego gospodarka Polski rozwijaáa siĊ w tym okresie najwolniej. Podaj
jeden argument odnoszący siĊ do sytuacji gospodarczej lub politycznej.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 33. (3 pkt)
Zapoznaj siĊ z fragmentami przemówienia Lecha WaáĊsy wygáoszonego 5 kwietnia
1989 roku, a nastĊpnie rozstrzygnij, który ze sformuáowanych wniosków (oznaczonych
A, B, C) jest prawdziwy, a który faászywy. W tabeli w odpowiednich rubrykach dopisz
prawda lub faász.
[...] UwaĪamy, Īe najwaĪniejsze znaczenie ma wprowadzenie mechanizmów
demokratyzacji o najbardziej powszechnym zasiĊgu, i Īe dokonaü tego moĪna decyzjami
natychmiastowymi, dotyczącymi sądownictwa, Ğrodków masowego przekazu, samorządu
terytorialnego. Natomiast zmiany dotyczące centralnych organów paĔstwa mogáyby zostaü
wprowadzone w terminie póĨniejszym. [...]
UzyskaliĞmy wolne wybory do drugiej izby parlamentu – Senatu. JednoczeĞnie wyraziliĞmy
wolĊ, Īe wszelkie ograniczenia demokracji mają charakter jednorazowy i nastĊpne wybory
muszą byü caákowicie demokratyczne. [...]
ħródáo: Historia 1789-1990. Wybór tekstów Ĩródáowych dla szkóá Ğrednich, oprac. J. Eisler, M. SobaĔskaBondaruk, Warszawa 1995, s. 294-295
A. Zdaniem Lecha WaáĊsy zmiany dotyczące centralnych
organów
wáadzy
powinny
zostaü
przeprowadzone
jak najwczeĞniej.
B. Zdaniem Lecha WaáĊsy wprowadzenie mechanizmów
demokratyzacji powinno byü powszechne z wyáączeniem
samorządu terytorialnego.
C. Zdaniem Lecha WaáĊsy w przyszáoĞci naleĪy dąĪyü
do przeprowadzenia wolnych wyborów zarówno do Sejmu,
jak i Senatu.
l
m
ed
ia
.p
po
br
an
o
zw
ww
.sq
l
24
Próbny egzamin maturalny z historii
Poziom podstawowy
BRUDNOPIS