pobierz prezentację - Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Seminarium I:
„Przegląd metod wyceny przyrody”
METODY STATYSTYCZNE
WYKORZYSTYWANE W ANALIZIE
WYNIKÓW METOD WYCENY
OBSZARÓW CHRONIONYCH
Dr Dariusz Kayzer
Katedra Metod Matematycznych i Statystycznych
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
6 listopada 2015 r.
We współczesnej ekonomii środowiska zastosowanie
znalazły metody, które pozwalają na określenie wartości
dóbr publicznych (w tym dóbr środowiskowych) wynikające
z dobrobytu jaki generują dla społeczeństwa, nawet jeśli
dostępne są za darmo. Zastosowana metoda wyceny
warunkowej jest jedną z pierwszych metod szacowania
wartości środowiska opartą na subiektywnej ocenie
preferencji społeczeństwa, zgodnie z neoklasyczną teorią
wartości.
1
Jedną z prowadzonych analiz było sprawdzenie czy
występuje inklinacja mieszkańców do ponoszenia opłat za
możliwość korzystania z Wielkopolskiego Parku
Narodowego. Materiały źródłowe niezbędne do realizacji
postawionego problemu można pozyskać podczas badań w
formie wywiadu standaryzowanego, przeprowadzonego
wśród mieszkańców miejscowości położonych w obrębie
gmin, w których zlokalizowany jest WPN oraz
mieszkańców Poznania.
Jedną z metod, która używana jest w opisie zależności
pomiędzy inklinacją mieszkańców do ponoszenia opłat
za możliwość korzystania z Wielkopolskiego Parku
Narodowego, a wybranymi zmiennymi objaśniającymi
jest analiza logitowa. Główną ideą tej metody
badawczej jest wskazanie czynników, które różnicują
analizowaną skłonność populacji zamieszkującej
badaną okolicę do ponoszenia opłat.
Bazując na przeprowadzonych badaniach w formie wywiadu
standaryzowanego wyróżniono następujące zmienne:
- częstość odwiedzin w Wielkopolskim Parku Narodowym (x1;
0 - wcale, 1 - raz na rok, 2 - kilka razy w roku, 3 - raz na miesiąc,
4 - raz na tydzień, 5 - częściej),
- stan wiedzy o Wielkopolskim Parku Narodowym (x2; 0 - zły, 1 słaby, 2 - umiarkowany, 3 -dobry, 4 - bardzo dobry),
- gotowość dni pracy na rzecz Wielkopolskiego Parku Narodowego
(x3; 1 - 1 dzień, 2 - 2 dni, 3 - 5 dni, 4 - 7 dni, 5 - więcej dni),
- wiek (x4; 1 - poniżej 18 lat, 2 - 18-25 lat, 3 - 26-40 lat, 4 - 41-60 lat, 5
- powyżej 60 lat),
- wielkość miejscowości (x5; 1 - wieś, 2 - miasto do 20 tys.,
3 - miasto od 21 tys. do 100 tys., 4 - miasto powyżej 100 tys.)
- średni dochód netto na osobę ( x6; 1 - do 100 zł, 2 od 100 do 200 zł, 3 od 200 do 500 zł, 4 - od 500 do 1000 zł, 5 - od 1000 do 2500 zł, 6 powyżej 2500 zł),
- wykształcenie (x7; 1 - podstawowe, 2 - zasadnicze zawodowe,
3 - średnie, 4 - wyższe),
- pogląd na finansowe wymagania ochrony środowiska (x8; 0 umiarkowany, 1 - jestem za, 2 - jestem bardzo za, -1 - jestem przeciw, 2 - jestem bardzo przeciw),
- przynależność do organizacji ekologicznych (x9; 1 - nie przynależę, 2 kiedyś należałem, 3 - jestem biernym członkiem organizacji
ekologicznych, 4 - jestem aktywnym członkiem organizacji
ekologicznych),
- odległość od WPN [km] (x10).
Do analizy inklinacji mieszkańców do ponoszenia opłat
za możliwość korzystania z Wielkopolskiego Parku
Narodowego został skonstruowany model w którym
wartości zmiennej objaśnianej (y) przyjmuje następujące
wartości:
0 odpowiedź - 0PLN
y=
1 odpowiedzi > 0PLN
Model logitowy
Nakreślony cel analizowano stosując analizę logitową, która
pozwoliła opisać zależność między wartościami zmiennej
objaśnianej, a wybranymi zmiennymi objaśniającymi (x1 –
x10). Założono że wartość oczekiwana skłonności
mieszkańców do ponoszenia opłat za możliwość korzystania
z Wielkopolskiego Parku Narodowego (Ey) może być
przedstawiona w postaci następującej formuły:
Ey =
exp(β0 + β1x1 + β2 x2 + ... + β10x10 )
1 + exp(β0 + β1x1 + β2 x2 + ... + β10x10 )
gdzie: β0, β1,…, β10 są nieznanymi współczynnikami
regresji.
y=exp(x)/(1+exp(x))
1
0,75
y
0,5
0,25
0
-8
-4
0
4
8
x
Tabela Współczynniki regresji w modelu opisującym inklinacje
respondentów do ponoszenia opłat na rzecz Wielkopolskiego Parku
Narodowego
Ocena
współczynnika
regresji
Empiryczny
poziom
istotności
Przedział ufności
-0.657
0.151
(-1.553 ; 0.240)
-0.034
0.541
(-0.145 ; 0.076)
0.220
0.016
(0.041 ; 0.398)
0.104
0.055
(-0.002 ; 0.211)
-0.0819
-0.0034
0.300
0.959
(-0.237 ; 0.073)
(-0.133 ; 0.126)
0.0612
0.177
(-0.028 ; 0.150)
-0.0873
0.300
(-0.252 ; 0.078)
0.361
<0.000
(0.223 ; 0.500)
Przynależność do
organizacji
ekologicznych
0.306
0.020
(0.048 ; 0.564)
Odległość od WPN
0.120
0.428
(-0.178 ; 0.418)
Zmienna objaśniająca
Stała
Częstość odwiedzin w
Wielkopolskim Parku
Narodowym
Stan wiedzy o
Wielkopolskim Parku
Narodowym
Gotowość dni pracy na
rzecz Wielkopolskiego
Parku Narodowego
Wiek
Wielkość miejscowości
Średni dochód netto na
osobę
Wykształcenie
Pogląd na finansowe
wymagania ochrony
środowiska
Jako miarę dopasowania modelu estymującego
inklinację mieszkańców do ponoszenia opłat za
możliwość korzystania z Wielkopolskiego Parku
Narodowego
przyjmuje
się
współczynnik
determinacji (R2), którego wartość wyznacza się z
następującej formuły:
∑1k( yi − yˆi )
R = 1− k
2
∑1 ( yi − y )
2
2
gdzie k oznacza liczbę analizowanych przypadków
w rozpatrywanym roku,
Analiza zróżnicowania poglądów ze względu na
płeć (tablice kontyngencji)
Przydatną metodą w przypadku, gdy weryfikujemy niezależność
zróżnicowania poziomów dwóch zmiennych ilościowych lub
jakościowych jest „test chi-kwadrat” jako test niezależności cech.
Przypuśćmy, że badamy niezależność odpowiedzi na jedne z
pytań przeprowadzonego wywiadu standaryzowanego ze względu
na różnice w odpowiedziach respondentów podzielonych według
płci.
Przyjmijmy,
że
odpowiedzi
na
zadane
w
ankiecie
pytanie
przypisujemy do s rozłącznych grup z uwzględnieniem podziału na
płeć respondentów.
Przez nKj oznaczmy liczbę odpowiedzi zaklasyfikowanych do j-tej
grupy analizowanej cechy udzielonych przez kobiety, a przez nMj
liczbę odpowiedzi zaklasyfikowanych do tej kategorii udzielonych
przez mężczyzn.
Otrzymane w wyniku tego podziały liczebności twarzą tzw. tablicę
dwudzielczą.
Tablica dwudzielcza
cecha
1
2
…
s
Razem
K
nK1
nK2
…
nKs
nK•
M
nM1
nM2
…
nMs
nM•
Razem
n•1
n•2
…
n•s
n
płeć
Przez nK• oznaczono liczbę kobiet, które wypełniły ankietę, a przez nM•
liczbę mężczyzn, ponadto n=nK•+nM•. Natomiast przez n•j oznaczono
całkowitą liczebność j-tej grupy analizowanej cechy.
Następnie weryfikowana jest hipoteza zerowa, że w
populacji,
z
której
pobrano
próbę,
klasyfikacja
odpowiedzi respondentów do rozważanych grup jest
zróżnicowania ze względu na płeć. Do testowania tej
hipotezy stosowana jest statystyka chi kwadrat, która
może być przedstawiona w następującej postaci:
 2 s nij2


− 1
χ = n ∑ ∑
 i =1 j =1 ni• n• j 
2
Analizę tę można przeprowadzić w dowolnym przypadku weryfikacji
nieparametrycznych hipotez zerowych testujących, że dwie cechy ilościowe
lub jakościowe są niezależne.
częstość odwiedzin w
WPN
Tabela. Łączna liczba odpowiedzi na pytania wyceny w zależności od
podziału ze względu na częstość odwiedzin w Wielkopolskim Parku
Narodowym
0
1
2
3
4
5
6
Suma
WTP
0
1
51
67
16
24
69
164
58
116
7
34
12
37
26
43
239 485
WTA
Suma
118
0
40
1
233
2
174
3
41
4
49
5
69
6
724 Suma
χ 2 = 14,7 ; p = 0,023
0
80
21
117
90
17
29
36
390
χ 2 = 13,0
1
38
19
116
84
24
20
33
334
Suma
118
40
233
174
41
49
69
724
; p = 0,030
Mężczyzna
Tabela. Łączna liczba odpowiedzi na pytania wyceny WTA w zależności od
podziału ze względu na wiek oraz płeć respondenta
WTA
płeć
wiek
0
1
Suma
1
69
96
165
2
3
Kobieta
Suma
1
2
3
Suma
Suma ogólna
1
2
3
całość
31
57
157
130
56
47
233
390
χ 2 = 2,46
χ 2 = 6,51
χ 2 = 0,001
χ 2 = 30,6
27
58
33
156
132
19
27
178
334
90
313
262
75
74
411
724
p = 0,116
p = 0 , 011
p = 0 , 981
p = 0 , 001