Hosting dla małej firmy Druk w firmie Komputery i
Transkrypt
Hosting dla małej firmy Druk w firmie Komputery i
Biznes benchmark magazyn #1 / 7 / 2013 Wybieramy monitor LCD do biura s. 56 Komputery i laptopy Notebook dla pracownika mobilnego s. 6 Hosting dla małej firmy Przegląd ofert hostingowych s. 38 Druk w firmie online Urządzenia wielofunkcyjne s. 44 Pakiety biurowe s. 22 BIZNES benchmark.pl Od redakcji 3... 2... 1... Start T rudno wyobrazić sobie funkcjonowanie nawet najmniejszej firmy bez wykorzystywania w niej technologii informatycznych. Mam tu namyśli nie tylko zaawansowane serwery, systemy ERP, CRM czy oprogramowanie typu CAD czy PLM, ale przede wszystkim używane na co dzień oprogramowanie biurowe takie jak Microsoft Office, aplikacje poczty elektronicznej, przeglądarki internetowe, oraz sprzęt taki jak notebooki, smartfony, monitory, projektory, drukarki czy urządzenia wielofunkcyjne. W tej codziennej pracy z szeroko pojętymi systemami informatycznymi zarówno przedsiębiorcy, menadżerowie, jak i zwykli pracownicy spotykają się z wieloma problemami. Aby sobie z nimi poradzić, niezbędny jest jednak pewien zasób wiedzy, podobnie jak wiedza ta jest również niezbędna do poczynienia najbardziej efektywnych z punktu widzenia prowadzonego biznesu inwestycji w infrastrukturę IT oraz używane na co dzień w firmie oprogramowanie. Taką skierowaną do osób odpowiedzialnych za prowadzenie małych i średnich firm oraz do pracowników tychże przedsiębiorstw, wiedzę chcielibyśmy dostarczać państwu na co dzień. Benchmark Biznes to nietypowe na polskim rynku elektroniczne wydawnictwo będący połączeniem portalu informacyjnego i wydawnictw elektronicznych związanych z branżą IT. Nasza platforma skierowana jest do Małych i Średnich Przedsiębiorstw (MŚP) i ma na celu dostarczanie Państwu wiedzy i informacji przydatnych przy codziennym prowadzeniu biznesu – niezależnie od tego w jakiej branży Państwo działają i jakiej wielkości jest Państwa przedsiębiorstwo. Chcemy, aby informacje zamieszczane na łamach Benchmark Biz- nes zainteresowały zarówno przedsiębiorców, prezesów, dyrektorów, inżynierów, technologów, konstruktorów, prawników, ekonomistów, księgowych, marketingowców, designerów, grafików, jaki i osoby zawodowo związane w firmach z funkcjonowaniem działów IT. Informacje, które znajdziecie Państwo na naszych stronach przedstawiamy w sposób przejrzysty i zrozumiały tak, aby każda osoba prowadząca swój własny biznes, czy kierująca pracą firmy lub jej częścią była w stanie podjąć najlepsze decyzje dotyczące infrastruktury informatycznej i oprogramowania niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej. Co więcej, artykuły, które znajdą państwo na naszych łamach są tak przygotowane, że nie trzeba mieć wcale wykształcenia informatycznego, aby móc dowiedzieć się o najnowszych systemach i rozwiązaniach dla biznesu – wystarczy podstawowa wiedza z zakresu obsługi komputerów. Numer, który trafił właśnie w Państwa ręce, jest pierwszym przygotowanym przez nas numerem elektronicznego wydawnictwa Benchmark Biznes. Znajdziecie w nim Państwo artykuły poświęcone przede wszystkim, ale nie tylko, oprogramowaniu i sprzętowi niezbędnemu do rozpoczęcia działalności oraz prowadzenia małej i średniej firmy – w tym artykuły poświęcone oprogramowaniu dostępnemu w chmurach, systemom finansowo-księgowym i aplikacjom Open Source. W tym numerze pomagamy też w wyborze notebooka, komputera, monitora, projektora i drukarki do małej i średniej firmy. Więcej artykułów poruszających nie tylko te tematy znajdziecie Państwo również na naszej stronie internetowej – biznes.benchmark.pl. Marcin Bieńkowski Redaktor naczelny Benchmark Biznes 2 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl W numerze Komputery i laptopy Komputery biurowe: Wybieramy komputer do małego biura s. 4 Laptop do małego biura: Notebook dla mobilnego pracownika s. 6 Komputer i laptop do biura: Notebook czy komputer stacjonarny? Tablet do biura: Czy tablet może zastąpić notebooka? 6 Notebook dla pracownika mobilnego s. 8 s. 10 Oprogramowanie Wybieramy system operacyjny: Czy systemy OS X lub Linux stanowią konkurencję dla Windows w zastosowaniach biurowych? s. 12 Systemy operacyjne: Czy przyszedł czas na Windows 8? s. 14 Oprogramowanie biurowe: Darmowa alternatywa do biura s. 18 Oprogramowanie biurowe w chmurze: Zachmurzenie z przejaśnieniami – pakiety biurowe online s. 22 Oprogramowanie finansowo-księgowe i kadrowo-płacowe: Pakiety programów do zarządzania firmą s. 26 Mała sieć 22 Oprogramowanie biurowe w chmurze Sieć w małym biurze: Budujemy sieć w małej firmie s. 30 Sieć Wi-Fi w biurze: Bezpieczne sieci Wi-Fi s. 33 Pamięci dyskowe NAS: Czas na NAS s. 35 Hosting usług dla przedsiębiorstw: Hosting dla małej firmy s. 38 Druk w małej firmie Wybieramy drukarkę do małej firmy: Z ekranu na papier s. 40 Urządzenia wielofunkcyjne dla małej i średniej firmy: Biurowy kombajn do wszystkiego s. 44 Urządzenie wielofunkcyjne kontra drukarka i skaner: Razem czy osobno s. 46 Koszty druku: Zakup drukarki to początek wydatków 33 Bezpieczne sieci Wi-Fi – jak je zmniejszyć? s. 50 Zamienniki tuszy i tonerów: Oszczędne drukowanie s. 53 Wizualizacja Monitory LCD: Wybieramy monitor LCD do komputera s. 56 Projektor dla małej firmy: Obraz na ścianie s. 59 BIZNES benchmark.pl 50 Zakup drukarki to początek wydatków – jak je zmniejszyć? www.biznes.benchmark.pl Redaktor naczelny: Redaktorzy: Project Manager: Projekt i skład: Wydawca: Marcin Bieńkowski Piotr Lewandowski Piotr Surmiak Maciej Stanisławski Dominik Gawroński Sebastian Barcik Artur Pęczak Sebastian Jaworski, tel.: 606 942 502 e-mail: [email protected] Kuba Kuczma Benchmark Sp. z.o.o., ul. Wołczyńska 37, 60-003 Poznań, NIP: 779-232-24-08 Biznes benchmark magazyn 3 Komputery i laptopy Wybieramy komputer do małego biura Z akup komputera do biura nie jest prostą sprawą. Trzeba wybrać zestaw, który spełni wymagania sprzętowe aplikacji oraz zapewni wysoki komfort użytkowania. Biurowy komputer powinien być też cichy i trwały. Na samym początku powinniśmy zastanowić się do jakich zadań będzie przeznaczony biurowy pecet. Do sprawnego prowadzenia rachunkowości firmy wystarczy konfiguracja budżetowa. Gdy w biurze jest mało miejsca na komputer, można wówczas nabyć zestaw typu nettop w cenie poniżej 700 złotych. W niewielkiej obudowie nettopa, którą da się schować z tyłu monitora, kryją się wystarczająco wydajne podzespoły. Obecnie najciekawsze nettopy na rynku mają w swojej ofercie firmy Asus, Zotac czy AsRock. Typowy biurowiec Szybszy i nieco większy zestaw komputerowy może bazować na platformie Intel Ivy Bridge i procesorze G1610. Koszt zakupu takiej płyty głównej z tą platformą to około 150 złotych. Dzięki temu uzyskamy nie tylko dobry stosunek wydajności do ceny, lecz także łatwość rozbudowy komputera. Dodatkowe możliwości pozwalają zastosować maszynę także do zadań multimedialnych. Na przykład do dyspozycji producent oddaje nam zintegrowany 4 Biznes benchmark magazyn układ graficzny Intel HD 2500, który wspomaga odtwarzanie filmów w wysokiej rozdzielczości oraz przyspiesza transkodowanie wideo. Jeżeli przyjdzie nam używać bardziej wymagających aplikacji, na przykład do obróbki zdjęć czy montażu wideo, trzeba pomyśleć o wydajniejszej platformie sprzętowej. Dobrym wyborem będzie tu APU firmy AMD – APU, (ang. Accelerated Processing Unit) czyli wielordzeniowy procesor i karta graficzna klasy zewnętrznej, zamknięta w jednym, energooszczędnym układzie. Atrakcyjna propozycja z tej grupy sprzętu to model AMD X4 A83870K kosztujący niecałe 300 zł. Obowiązkowe dodatki w postaci układu dźwiękowego czy karty sieciowej zintegrowano na płycie głównej. Ich jakość i możliwości w zupełności wystarczą do podstawowych zastosowań. Drugi ważny czynnik przy wyborze komputera biurowego to pamięć operacyjna. Na początek wystarczą nam 2 GB kości typu DDR3, niemniej lepiej zaopatrzyć komputer od razu w 4 GB pamięci RAM (cena ok. 100 zł). Z kolei twardy dysk powinien odzwierciedlać nasze potrzeby w pracy. Jeśli mamy zamiar magazynować dużo danych w postaci zdjęć czy nagrań wideo, najlepszy będzie typowy dysk twardy z interfejsem SATA III. Może to być oszczędny model firmy WD z serii Green lub szybszy WD Black. Gdy pojemność nie stanowi kluczowego kryterium wyboru, trzeba pomyśleć o dysku typu SDD (ang. Solid State Drive) korzystającym z pamięci flash. To najlepsze rozwiązanie pod względem wydajności, kultury pracy i energooszczędności. 64-gigabajtowy dysk SSD można kupić już za 210 zł. W podobnej cenie nabyć można 500-gigabajtowy tradycyjny model WD Green. W miarę możliwości finansowych warto skorzystać z rozwiązania optymalnego – dysk SSD przeznaczamy na system operacyjny i aplikacje, a drugi, magnetyczny twardy dysk, będzie służył do magazynowania firmowych danych. Dzięki temu, nawet w przypadku poważnego uszkodzenia partycji systemowej, ważne dane będą nadal bezpieczne. W sumie dysk twardy i pamięć RAM będzie nas kosztować około 260-310 zł. Decydując się na model SSD powinniśmy zadbać o to, aby nasza płytę główną wyposażono w kontroler SATA III, najlepiej firmy Intel. Na dysku SSD www.biznes.benchmark.pl Komputery i laptopy nie zaleca się instalować starszych wersji Windows niż 7, ponieważ nie są one przystosowane do optymalnego zarządzania danymi na tego typu dydkach. Chłodzenie ważna rzecz Pecety biurowe są często ustawiane w specjalnie przygotowanych wnękach biurek, w których ruch powietrza jest mocno ograniczony. Dlatego sprzęt często przegrzewa się i ulega awariom. Choć małe obudowy wyglądają przyjemnie dla oka i komputer zajmuje mało miejsca, często dzieje się to kosztem późniejszych problemów z kulturą pracy oraz stabilnością. Musimy pamiętać, że komputery pracują również w upalne dni po kilkanaście godzin dziennie. To wymaga instalacji wydajnego systemu chłodzenia i markowego zasilacza. Oba elementy sprawią, że zestaw będzie pracował cicho. Układ odprowadzania ciepła dobieramy nie tylko do płyty głównej, ale dodatkowo trzeba sprawdzić czy radiator zmieści się w obudowie. Często bowiem gabaryty chłodzenia kolidują z innymi podzespołami. O dobór odpowiedniego radiatora, wraz z wentylatorem, najlepiej poprosić sprzedawcę. Lepiej pójść na kompromis i zrezygnować z małej obudowy na rzecz większej – zyskując w zamian stabilność oraz bezawaryjną pracę. Pamiętajmy także o tym, że spora grupa dostępnych na rynku kompaktowych obudów Jaki Windows? W biurze zdecydowanie najlepiej sprawdzają się obecnie systemy z serii Windows 7 i Windows 8. Do Windows XP nie warto już wracać – system ten jest już po prostu za stary. Warto też pamiętać, że do komputera z co najmniej 4-gigabajtami pamięci operacyjnej powinno się raczej wybrać system Windows w wersji x64 (64-bitowej). Tylko taki system prawidłowo obsłuży cztery i więcej gigabajtów pamięci RAM (w 32-bitowym systemie Windows 7 dostępnych jest na ogół 3,25 GB pamięci). Niezbędnym dodatkiem jest dobry, renomowany program antywirusowy. Rozwiązania darmowe dalece odbiegają możliwościami i skutecznością od aplikacji płatnych. www.biznes.benchmark.pl i pecetów klasy mini PC, oferowana jest wraz z niewymiarowym zasilaczem. W przypadku awarii, co wbrew pozorom w mniej markowych zestawach może się zdarzyć, trudno szybko zdobyć odpowiedni zasilacz na podmianę. Instalując standardowy model ATX w typowej obudowie pozbędziemy się ewentualnego kłopotu. Dobre chłodzenie i zasilacz może nas kosztować około 300-400 zł. Warto zaufać takim firmom jak BeQuiet!, Corsair, Enermax, Antec, Scythe czy Thermarlight. Biorąc pod uwag pozostałe komponenty można założyć, że dobry komputer do biura można kupić już za około 900-1000 złotych. Kilka słów o wyświetlaczu Do zestawu trzeba wybrać jeszcze odpowiedni monitor (więcej na ten temat w artykule „Wybieramy monitor LCD do komputera” zamieszczonym na kolejnych stronach). Jeżeli komputer będzie ustawiony w nasłonecznionym pomieszczeniu, zdecydowanie poszukajmy monitora LCD z matrycą matową. Typ glare nie sprawdza się w biurze, ponieważ w ekranie odbija się całe otoczenie. Ważna jest też przekątna ekranu. Optymalna wielkość to 20-21 cali w trybie panoramicznym przy rozdzielczości Full HD. Pozwoli to skorzystać w funkcji Aero w Windows. Możemy wtedy umieszczać na ekranie, obok siebie dwa dokumenty A4 i wygodnie je edytować. Istotnym parametrem przy wyborze monitora jest rodzaj matrycy. W wypadku gdy przed komputerem będzie pracować tylko jedna osoba, wyłącznie przy aplikacjach biurowych, wystarczy budżetowy monitor bazujący na matrycy TN. Taki typ znacznie gorzej radzi sobie z odwzorowaniem kolorów i ma niskie kąty widzenia. Dlatego klient siedząc z boku monitora może mieć spore kłopoty z odczytaniem dokumentów na ekranie. Matryca TN nie nadaje się także do prac przy edycji zdjęć czy wideo. Do takich celów najlepiej poszukać monitora z matrycą typu IPS lub MVA/PVA. Mniejsze znaczenie ma rodzaj podświetlania. Monitory LED charakteryzują się na ogół cieńszymi obudowami i większą oszczędnością energii. Natomiast typowy monitor LCD ma grubszą obudowę i na ogół lepsze, aczkolwiek mniej oszczędne podświetlanie. Jeśli jesteśmy profesjonalistą i szukamy monitora do edycji zdjęć, optymalnym wyborem będzie klasyczne podświetlanie katodami. 20 calowy Foto 1: Dobrym komputerem do biura, w którym nie ma dużo miejsca może być nettop. Na zdjęciu nettop firmy Zotac. Foto 2: Większość dostępnych w sklepach monitorów LCD/TFT spełnia wymagania małego biura. model LED MVA można kupić za około 500 zł. Z kolei podstawowy model z matrycą TN to wydatek około 300 zł. Mniejsze monitory są znacznie tańsze. Na koniec powinniśmy zwrócić uwagi na dodatki. Jeśli w biurze dostępna jest sieć bezprzewodowa Wi-Fi, do komputera warto dokupić adapter sieci bezprzewodowej. Zwykle sprzedawca do zestawu oferuje gratis ergonomiczną klawiaturę oraz mysz, a obudowa musi oferować chociaż jedno złącze USB 3.0 z przodu. Gdy takiej możliwości zabraknie, można dokupić hub USB z długim przewodem za kilkanaście złotych. Jeśli mamy w budżecie nieco większą kwotę, to część pieniędzy warto przeznaczyć na podstawowy model zasilacza awaryjnego UPS (ang. Uninterruptible Power Supply). Koszt takiego zasilacza to ok. 150 zł. W ten sposób można zadbać, aby przerwa w dostawie energii nie zniszczyła efektów naszej pracy. Piotr Lewandowski Biznes benchmark magazyn 5 Komputery i laptopy Ultrabook zapewnia wystarczająco dobrą wydajność do większości, nie tylko biurowych zastosowań. Dzięki temu spełnia on wymagania nawet bardziej obciążających sprzętowo aplikacji. Laptop dla pracownika K upując laptopa do biura, podobnie jak w wypadku komputera stacjonarnego, powinniśmy zastanowić się w pierwszej kolejności czego oczekujemy od sprzętu. Nasze zakupy zacznijmy więc od sprawdzenia wymagań sprzętowych aplikacji, których będziemy najczęściej używać. Gdy często odwiedzamy klientów poza biurem, naszym priorytetem powinien być lekki i wytrzymały ultrabook. Podczas użytkowania pakietu biurowego czy prowadzenia rachunkowości firmy doskonale spełni on swoje zadania. Dopiero konieczność użycia bardziej rozbudowanych aplikacji narzędziowych lub wymóg zastąpienia stacjonarnego peceta, może nas przekonać do specjalizowanych rozwiązań. Ultrabooki cechują się małą masą, 6 Biznes benchmark magazyn niewielkimi gabarytami, zwłaszcza grubością (są bardzo cienkie), dużą trwałością oraz długim czasem pracy na zasilaniu bateryjnym – potrafią bez problemu pracować kilka godzin bez ładowania akumulatora. Wybieramy ultrabooka Wybierając odpowiedni dla nas model ultra cienkiego notebooka trzeba zwrócić dokładniej uwagę na dane techniczne. W porów- naniu do typowych laptopów, jakiekolwiek możliwości rozbudowy są w ultrabooku praktycznie ograniczone do zera. Dlatego nie zaszkodzi mieć jak najwięcej pamięci operacyjnej RAM. Absolutne minimum to wartość 4 GB. Trudniejsza kwestia to decyzja co do rodzaju dysku. Do wyboru mamy pojemny, ale wolniejszy, magnetyczny twardy dysk HDD lub znacznie szybszy, oszczędny i odporny na wstrząsy, choć mniej pojemny SSD (ang. Solid State Drive). Jeśli notebook ma służyć nam wyłącznie do pracy, warto postawić na SSD o pojemności minimum 128 GB. Gdy zabraknie miejsca na dysku, w każdej chwili można wyeksportować część danych www.biznes.benchmark.pl Foto: Intel mobilnego Komputery i laptopy na pendrive’a lub dysk sieciowy. Karta graficzna zaczyna mieć znaczenie, gdy korzystamy z wymagających sprzętowo aplikacji narzędziowych. Jeśli mamy zamiar transkodować materiały wideo czy obrabiać zdjęcia, warto zdecydować się na układ graficzny GeForce lub Radeon. Nieco mniejsze znaczenie ma procesor, którego częstotliwość taktowania nie powinna być niższa niż 1,6 GHz. Do typowych zadań biurowych wystarczą nam dwa rdzenie CPU, cztery będą najlepsze do zadań wymagających nieco więcej od sprzętu. Zadbajmy też o rodzaj i rozdzielczość matrycy. Powinna być matowa, dzięki temu nie będzie odbijać światła oraz otoczenia. Dość popularna rozdzielczość 1366×768 pikseli to wystarczający tryb dla typowych aplikacji biurowych. Natomiast tryb FullHD (1920×1080 pikseli) to najlepszy wybór do zastosowań multimedialnych i półprofesjonalnych. Można pomyśleć w tym przypadku o powłoce glare (odblaskowa), a następnie o niezbędnych dodatkach i złączach. Ultrabook obowiązkowo powinien być wyposażony w wyjście HDMI, złącze USB 3.0, adapter sieci bezprzewodowej, interfejs Bluetooth czy uniwersalny czytnik kart pamięci. Zrezygnować można z wyjścia VGA czy podświetlanej klawiatury na korzyść Kensington Lock. To specjalne gniazdo pozwalające na mocowanie linki zwanej MicroSaver, zabezpieczającej cenny sprzęt przed kradzieżą. Wśród nowoczesnych opcji przydaje się także port USB z funkcją ładowania. Dzięki niemu możemy uzupełnić energię baterii w smartfonie bez potrzeby korzystania z gniazdka sieciowego i zasilacza. Kierunek laptop W przypadku gdy z biura wychodzimy rzadziej, możemy zrezygnować z ultrabooka i wybrać większego, typowego laptopa. Co prawda nie będzie tak lekki i nie będzie aż tak długo pracował bez ładowania jak ultrabook, jednak komfort pracy z notebookiem mogą zwiększyć rozwiązania, na które w ultrabooku po prostu brakuje miejsca. Przede wszystkim matryca powinna być większa i swobodnie oferować przekątną od 15 cali wzwyż. Choć na rynku jest wiele ultrabooków z matrycą o identycznej przekątnej, to ze względu na gabaryty komputera lepiej wybrać mniejsze rozmiary. W standardowym www.biznes.benchmark.pl laptopie również przyjdzie nam wybierać między matową matrycą, a odblaskową (glare). Jak już wspomnieliśmy, pierwsza jest znakomita do pracy, druga lepiej sprawdzi się w zastosowaniach multimedialnych. Podobnie jest z układem graficznym. Zintegrowany Intel HD bez problemu obsłuży efekty w Windows czy dekodowanie filmów w wysokiej rozdzielczości. Jednak dopiero dedykowana grafika, GeForce lub Radeon z własną pamięcią, może optymalnie akcelerować pracę w wymagających aplikacjach np. oprogramowaniu CAD czy PLM, co może być ważne szczególnie dla inżyniera. i drogiego ultrabooka. Jednak podchodząc do sprawy ekonomicznie, zdecydowanie lepiej zainwestować w typowego laptopa. Procesor powinien być wyposażony w cztery rdzenie. W zależności od naszych możliwości finansowych, optymalnie będzie wybrać jeden z modeli Intel Core i5 lub nawet Intel Core i7. Karta graficzna, odpowiednia do tego rodzaju laptopa, to GeForce lub Radeon z własną pamięcią. Pamiętajmy także o twardym dysku. Najlepszy wariant to dwa dyski. Podstawowy SSD na system operacyjny i aplikacje oraz dodatkowy, magnetyczny, przeznaczony na magazyn danych. Taka kombinacja zapewDźwięk w laptopie jest istotny z jednego nia zarówno świetną wydajność jak i funkwzględu. Wbudowane, dobrej jakości głośniki cjonalność komputera. Jeśli nie stać nas na pozwalają na swobodne prowadzenie zdalnej takie rozwiązanie, sugerujemy typowy, stankonferencji lub prowadzenie rozmów przez np. dardowy dysk twardy. Na dysku SSD szybko Skype. Niestety, w laptopie jest mało miejsca może zabraknąć miejsca. na głośniki. Dlatego trudno oczekiwać w więkJeśli zdecydujemy się na laptopa z dotykoszości wypadków dobrego ich brzmienia. Jedwym ekranem, jako system operacyjny dobrze nak od dłuższego czasu producenci starają się sprawdzi się Windows 8 – swoją drogą, Winrozwiązać ten problem oferując liczne usprawdows 7 nie jest już łatwo dostępny z nowymi nienia, systemy wspomagania i przetwarzania notebookami. Jeżeli interfejs użytkownika Medźwięku, często o efektownie brzmiących tro w Windows 8 nie przypadnie nam do gustu, nazwach. Można spokojnie potraktować je to możemy w nim przywrócić klasyczne Menu z przymrużeniem oka. Powinniśmy zabrać do Start. Wystarczy zainsklepu próbki dźwięstalować jedną z wielu ku, np. ulubioną muPonieważ możliwości darmowych aplikacji do zykę na pamięci USB rozbudowy laptopów tego celu, na przykład i sprawdzić jak „laptop są mocno ograniczone, Classic Shell. Pamiętajbrzmi na żywo”. my również, że Windows Oczywiście zawsze już na samym początku istnieje możliwość powinniśmy skupić się na powinien być w wersji 64-bitowej. Zapewnia on podłączenia laptopa wyborze jak najszybszej nie tylko lepszą wydajdo zewnętrznego zekonfiguracji. ność, a przede wszyststawu głośnikowego. kim optymalne zarząPoza tym obowiązkodzanie pamięcią operacyjną. Postarajmy się we dodatki i złącza to; USB 3.0, Bluetooth, przetestować laptopa w sklepie przed zakuWi-Fi, HDMI oraz czytnik kart pamięci. Jeśli pem. W ten sposób sprawdzimy czy spełnia mamy zamiar okazyjnie podłączać laptopa oczekiwania pod względem ergonomicznodo starszego typu monitora lub telewizora, ści. Przy okazji przekonamy się o jakości może przydać się wyjście VGA i SPDIF. Domatrycy, obudowy, klawiatury, rozmieszdatkowo warto mieć do dyspozycji złącze czeniu złącz i kulturze pracy. Na zdjęciach Express Card oraz FireWire. Mniej potrzebne w Internecie niemal każdy laptop wygląda jest coraz rzadziej spotykane E-SATA. znakomicie – w praktyce niedoróbki dość Desktop replacement szybko się ujawniają. Traktujmy z też „z dyGdy laptop ma zastąpić komputer stacjonarstansem” opinie o sprzęcie zamieszczane ny trzeba pogodzić się z większymi gabarytana forach internetowych. Często pisane są mi i masą sprzętu – dochodzącą nawet kilku przez ludzi, którzy danego laptopa nawet kilogramów. Naturalnie gdy nie ograniczają nie widzieli na oczy. nas środki, można nabyć bardzo szybkiego Piotr Lewandowski Biznes benchmark magazyn 7 Laptop czy komputer stacjonarny? W ybierając komputery do nowej firmy lub modernizując wyposażenie działającego już przedsiębiorstwa musimy podjąć decyzję, czy lepszy będzie zakup komputerów przenośnych czy też stacjonarnych. Zastanówmy się jakie cechy laptopów i komputerów stacjonarnych warto przy zakupach brać pod uwagę. Może to już jest truizm, ale nigdy nie wolno zapominać o tym, że podczas wyboru komputera do firmy należy przede wszystkim określić, jakie będzie jego zastosowanie, a tym samym jaka powinna być jego wydajność – i to niezależni, czy planujemy zakup notebooka czy komputera stacjonarnego. Zupełnie inny sprzęt należy kupić dla osób zajmujących się typową pracą biurową a inny dla osób realizujących zadania wymagające od komputera dużej mocy obliczeniowej. Przeznaczenie i możliwość dopasowania sprzętu W większości wypadków, do zastosowań „biurowych” wystarczą komputery o przeciętnych osiągach. Nie potrzebne są tutaj wydajne karty graficzne lub duże pojemności pamięci i dysków twardych. Do tego typu zadań wystarczy zintegrowana karta graficzna, procesor z zegarem ok. 2,0 GHz i 4 GB pamięci RAM. Zapewni to wystarczająco wydajne przetwarzanie większości biurowych danych oraz pozwoli na swobodne 8 Biznes benchmark magazyn przeglądanie Internetu, zdjęć i odtwarzanie filmów lub prezentacji handlowych. Osoby zajmujące się projektowaniem inżynierskim, grafiką, filmem lub przetwarzaniem Niezbędną moc obliczeniową mają nawet przeciętne laptopy lub niedrogie komputery stacjonarne. O wyborze powinny decydować inne aspekty, takie jak mobilność, serwisowanie, czy potrzeba częstej modernizacji. dużych ilości danych potrzebują znacznie bardziej wydajnych komputerów o podzespołach dobranych do specyficznych wymagań. Dla jednych użytkowników ważniejsza będzie duża pamięć, a dla innych szybkie i pojemne dyski twarde czy specjalna karta graficzna. Dlatego też zazwyczaj niezbędne jest tutaj zastosowanie komputerów stacjonarnych, które łatwo można skonfigurować i dopasować do indywidualnych wymagań. Oczywiście, dobór odpowiedniego, dopasowanego dokładnie do potrzeb notebooka też jest możliwy, niemniej maszyna taka będzie zwykle znacznie droższa od jej stacjonarnego odpowiednika. Na mobilna maszynę warto się zdecydować wówczas, gdy specyfika wykonywanych zleceń wymaga częstych wyjazdów z komputerem i wykonywania dużej części prac poza siedzibą firmy. Z doświadczenia wielu osób wynika, że w pracach inżynierskich znacznie lepiej sprawdzają się komputery stacjonarne. Oprócz tego, są znacznie bardzie elastyczne w rozbudowie. W komputerze stacjonarnym bez problemu wymienić można w razie zwiększających się potrzeb profesjonalną kartę graficzną na bardziej wydajny model lub zainstalować dodatkowy sprzętowy akcelerator obliczeniowy. Mobilność vs. funkcjonalność Podstawową zaletą laptopów jest ich mobilność. Można ją wykorzystać nawet wówczas, gdy pracownicy pracują głównie w biurze. Łatwo bowiem można zmieniać aranżację biura, czy miejsca pracy pracowników. Dzięki temu możliwe staje się dopasowanie organizacji www.biznes.benchmark.pl Foto: HP (2) Komputery i laptopy Komputery i laptopy pracy do bieżących potrzeb. Znacznie łatwiej utrzymać też porządek na biurkach, na których nie będzie pojawiać plątanina kabli, tak charakterystyczna dla komputerów stacjonarnych. W niektórych firmach korzystających z pracowników zdalnych, poszczególne osoby nie są nawet przypisane do konkretnych biurek. Po przyjściu takiego zdalnego pracownika do biura siada on ze swoim laptopem tam, gdzie jest wolne miejsce. Przy korzystaniu z laptopów łatwiej też zmienić siedzibę firmy. Komputery mobilne mają też jedną rzadko braną pod uwagę zaletę. Nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale są one firmowo wyposażone w zasilacz „UPS”. Jeśli w biurze nastąpi przerwa w dostawie prądu pracownicy nie stracą danych tak jak w wypadku stacjonarnych komputerów, do których rzadko w małych firmach dokupuje się bezprzerwowy zasilacz UPS. Z kolei argument zdający przemawiać na korzyść komputerów stacjonarnych – zewnętrzny dobrej jakości monitor, pełnowymiarowa, ergonomiczna klawiatura i myszka, nie pozostaje też do końca w mocy. Do współczesnego notebooka bez problemu podłączyć można zewnętrzny monitor Full HD, klawiaturę i myszkę (używając np. wejść USB), skonfigurować go tak, aby zamknięcie klapy z ekranem nie wyłączało lub usypiało notebooka i pracować na nim tak, jakbyśmy pracowali z komputerem stacjonarnym. Serwis i bezpieczeństwo Niezwykle ważne dla działania przedsiębiorstwa jest sprawne usuwanie usterek w przypadku awarii oraz bezpieczeństwo i ochrona ważnych danych. Dla małych firm awaria laptopa to poważny problem. Należy go odesłać do serwisu, a naprawa może potrwać kilkanaście dni. Oznacza to również brak kontroli nad danymi w laptopie, co może wiązać się z ich utratą. Gdy laptop nie jest na gwarancji i oddajemy go do jakiegoś punktu serwisowego można jeszcze zażądać wymontowania dysku przed naprawą i zamontowania go przy odbiorze sprzętu. Naprawa komputera stacjonarnego jest w tym wypadku dużo prostsza i zwykle można ją wykonać na miejscu w siedzibie firmy. Bez trudu można też z komputera usunąć dysk i oddać sprzęt do naprawy bez niego. Sam dysk można podłączyć do innego komputera i korzystać z danych jakie na nim zgromadzono. Dzięki temu są one też chronione www.biznes.benchmark.pl przed dostaniem się w niepowołane ręce. Również naprawa komputera stacjonarnego trwa zwykle krócej, zwłaszcza gdy nie jest ob- Gdy decydująca jest mobilność lub funkcjonalność jęty gwarancją. W punkcie serwisowym dużo łatwiej można dobrać podzespoły do wymiany i naprawa może trwać kilka godzin i niema potrzeby wysyłania go do centralnego serwisu, tak jak w wypadku notebooków. Rozważając zakup komputera stacjonarnego czy mobilnego należy wziąć pod uwagę jeszcze jeden aspekt – narażenie na kradzież. Notebook, z racji swojej mobilności jest znacznie bardziej podatny na zaginięcie. Pracownik może go stracić np. w środkach komunikacji miejskiej jadąc do pracy. Komputer stacjonarny nawet po włamaniu się złodziei do biura nie będzie się zaś cieszył dużym zainteresowaniem i rabusie bar- Wybieramy laptopa, gdy: -pracownicy muszą często podróżować; -część prac wykonywana jest u klienta; -charakter pracy wymaga częstej reorganizacji biura; -często zmieniana jest siedziba firmy; -przydaje się dwumonitorowe stanowisko pracy. dzo często się nawet na niego nie spojrzą. Modernizacja i rozbudowa Nie jest tajemnicą, że modernizacja laptopów jest mocno utrudniona, kosztowna i mało efektywna. Zwykle można dołożyć jeden dysk twardy lub trochę pamięci. Po kilku latach może się zresztą okazać, że brakuje odpowiednich części. Na szczęście laptopy są teraz na tyle wydajne, że nie trzeba się przejmować rosnącymi wymaganiami programów biurowych czy analitycznych. Trzeba się jednak liczyć z tym, że po kilku latach, gdy notebook nie będzie już wystarczająco wydajny do postawionych przed nim zadań niezbędna stanie się jego wymiana na nowy model. Z kolei komputery stacjonarne, ze względu na swoją modułowa budowę łatwo można modernizować niedużym kosztem. Komputer taki może też „rosnąć” wraz z rosnącymi potrzebami firmy. Jest to ważne, gdy pecety wykorzystuje się do pracy z wymagającymi programami i co rok lub co 2 lata znacznie rośnie zapotrzebowanie na moc komputera. Łatwo jest wówczas wymienić procesor, dołożyć pamięć, czy dodać kolejny dysk twardy, aby sprostać nowym wymogom. Pociąga to za sobą wydatek będący niewielkim procentem kosztu nabycia nowego komputera. Stopniowo można więc wymieniać kolejne podzespoły nawet w wielu komputerach jednocześnie. Na dodatek bez trudu można wyposażyć taki komputer w układy i podzespoły, które nie istniały z chwilą jego zakupu. Jak wspomniano na początku, trudno doradzić wybór konkretnego sprzętu nie wiedząc do jakich prac ma być wykorzystany. Moż- Komputery stacjonarne wybieramy, gdy: -pracownicy nie zmieniają miejsca pracy; -cała praca wykonywana jest w siedzibie firmy. Gdy o zakupie decyduje moc obliczeniowa Wybieramy laptopa, gdy: –praca nie wymagająca dużej mocy obliczeniowej (finanse, księgowość, analizy itp.); –duża część pracy wykonywana jest poza siedzibą firmy. Komputery stacjonarne wybieramy, gdy: –potrzeba dużej mocy obliczeniowej (grafika, CAD, 3D, wideo, itp.); –wymagane zastosowanie specyficznych podzespołów (np. np. wydajne karty graficzne lub akceleratory obliczeniowe z rodziny Tesla). na tylko uznać, że w sytuacji gdy stawia się przed nimi typowe, biurowe zadania w zupełności wystarczą do tego laptopy, które jednocześnie zapewnią większą mobilność pracownikom. Poza tym bez trudu można do nich podpiąć duże monitory, klawiatury i myszki, dzięki czemu stają nie mniej wygodne w użyciu jak komputery stacjonarne. Komputery stacjonarne sprawdzą się zaś wszędzie tam, gdzie ważna jest wszystkim duża wydajność przy zachowaniu rozsądnej ceny oraz łatwość modernizacji i rozbudowy komputera. Komputery stacjonarne sprawdzą się więc przy wszelkich pracach „technicznych”, w tym pracy z programami CAD czy PLM. Należy jednak pamiętać, że wymagają one jednak wówczas indywidualnego dopasowania podzespołów do potrzeb i poszczególnych rodzajów wykonywanych przez nie zadań. Piotr Surmiak Biznes benchmark magazyn 9 Komputery i laptopy Foto: Fotolia Aplikacje narzędziowe pod Androida i iOS, choć oferują dość dużo funkcji, są uboższe od odpowiedników pod Windows. Także ich obsługa nie jest tak prosta i oczywista jak aplikacji, z których korzystamy na co dzień na komputerach stacjonarnych i notebookach 10 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Komputery i laptopy Czy tablet może zastąpić notebooka? Obecnie na rynku najpopularniejsze są tablety z systemem operacyjnym Android i iOS. Microsoft dopiero od niedawna zmniejszył wymagania sprzętowe dla producentów tabletów, dzięki czemu ceny modeli tabletów z Windows mogły się zbliżyć się do cen odpowiedników firmy Apple i innych producentów. To bardzo ważne, ponieważ aplikacje biurowe do prowadzenia firmy dedykowane są na ogół tylko i wyłącznie dla systemu Windows. Choć na iOS i Androidzie można edytować dokumenty przygotowane w Microsoft Office, to jednak często występują problemy z kompatybilnością. Czasem w pliku Worda nie widać komentarzy, brakuje czcionki lub formatowanie nie działa prawidłowo. Próba korekcji dokumentu kończy się najczęściej tym, że po przesłaniu go z tabletu do peceta trzeba wszystko od nowa poprawiać. Ograniczenia Niestety pod systemami Androidem i iOS nie uruchomimy wielu darmowych aplikacji, tak bardzo pomocnych w prowadzeniu firmy. Dla polskiego użytkownika, to bardzo duża niedogodność. Należy też jednak pamiętać, że dzisiaj tablety są raczej sprzętem do komunikowania się (e-mail, portale społecznościowe), łączeniem się i korzystaniem z usług internetowych (strony WWW, serwisy informacyjne i giełdowe), ale nie są przeznaczone i raczej nie nadają się do codziennej pracy w firmie. W tej roli mogą się jedynie sprawdzić w sytuacjach „awaryjnych” gdy nie mamy pod ręką stacjonarnego komputera lub notebooka. Co ciekawe, na tablety są już dostępne aplikacje inżynierskie, pozwalające na zaprezentowanie wyników pracy nad projektem np. podczas wizyty u klienta. Problemem jest także brak możliwości rozszerzenia funkcjonalności urządzenia w oparciu o komplet złącz, w które standardowo wyposażony jest każdy laptop. Tablet na ogół nie ma wejścia LAN, wyjścia HDMI czy VGA. Najłatwiejszym i najwygodniejszym sposobem na przesyłanie danych w biurze do i z tabletu jest wykorzystanie sieci bezprzewodowej. Oczywiście gdy dysponujemy wydajną sie- www.biznes.benchmark.pl cią Wi-Fi w biurze, wszystko odbywa się dość szybko, gorzej gdy podczas wizyty u klienta okaże się, że trzeba udostępnić pliki w inny sposób, a nasz tablet nie oferuje żadnego odpowiedniego złącza. Tablety z przyszłością Na szczęście, tablety zaczynają się zmieniać na „In plus”. Za przykład może posłużyć Microsoft Surface, który jest połączeniem tabletu i odpinanej klawiatury. Dzięki temu można bardzo szybko przeistoczyć tablet w urządzenie, które przypomina netbooka z dotykowym ekranem. Mankamentem Surface’a, w porównaniu do typowego, laptopa jest wciąż jednak brak wielu złącz, które w laptopie pozwalają znacznie rozszerzyć możliwości sprzetu. Podsumowując, tablet w biurze to doskonały dodatkowy komputer, który możemy zabierać ze sobą pracując zdalnie, a także łatwo prezentować multimedialne materiały klientowi. Tablet może odbierać wiadomości e-mail, przypominać nam o ważnych wydarzeniach, a także oferować wygodny dostęp do najważniejszych kontaktów firmowych poza biurem. Piotr Lewandowski Foto 1: Najpopularniejszymi tabletami na świecie są iPady firmy Apple. Obecnie dostępna jest czwarta generacja tego sprzętu. Na zdjęciu iPad 4 mini. Foto: Apple ablety zdobywają na rynku coraz większą popularność. Przyciągają atrakcyjną ceną, możliwościami i całkiem niezłą wydajnością. Czy tablet w biurze ma jednak sens? Foto 2: Microsoft Surface to poważny tabletowy przeciwnik mogący śmiało konkurować z notebookami. Foto: Microsoft T Biznes benchmark magazyn 11 Foto: Ubuntu Oprogramowanie Czy systemy OS X lub Linux stanowią konkurencję dla Windows w zastosowaniach biurowych? J eszcze kilka lat temu system Microsoftu był jedynym możliwym do zastosowania w firmach systemem operacyjnym, jeśli nie chcieliśmy mieć problemów z kompatybilnością oprogramowania. Czasy się jednak zmieniły i coraz więcej przedsiębiorstw migruje na konkurencyjne platformy systemowe. Do pierwszych lat dwudziestego pierwszego wieku Windows praktycznie nie miał konkurencji w zastosowaniach biznesowych. Komputery Mac, z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych, wykorzystywane były jedynie przez studia graficzne, a Linux stosowany był jako system operacyjny dla serwerów i wyspecjalizowanych cienkich klientów. Ten stan rzeczy powoli zaczął się jednak zmieniać. Windows niewątpliwie dalej ma dominujący udziały na rynku, ale Microsoft zaczyna się niespokojnie oglądać za siebie. Są dwa główne powody takiego stanu rzeczy. Po pierwsze, najważniejsze – konkurencja staje się coraz lepsza. Zarówno Apple OS X, jak i najpopularniejsze dystrybucje Linuxa z roku na rok stają się coraz bardziej wszechstronne i dopracowane. A po drugie Microsoft sam ułatwił konkurencji zadanie wypuszczając na rynek system Windows Vista. Ów system znacznie zwiększył swoje wymagania sprzętowe, a na dodatek nowy system sterowników powodował proble- 12 Biznes benchmark magazyn my z obsługą wielu urządzeń zewnętrznych, których producenci nie opracowali na czas sterowników. Firmy, zamiast tradycyjnie uaktualnić Obecnie na rynku największe udziały ma Windows 7, przez wielu uważany za najlepszy system operacyjny Microsoftu w historii. Ale Vista, która zniechęciła firmy i działy IT do zmiany systemu operacyjnego spowodowała, ze Apple i twórcy dystrybucji Linuksowych zyskali spory kawałek rynku. system do nowszej wersji, wolały pozostać przy XP lub… poszukać alternatywy. Ten problem jest już dawno za nami. Na rynku pojawił się Windows 7, przez wielu uważany za najlepszy system operacyjny Microsoftu w historii. Ale w między czasie Apple i twórcy dystrybucji Linuksowych potrafili wykorzystać szansę i zachęcić do siebie wiele przedsiębiorców. Oprogramowanie Podstawowym problemem jest oprogramowanie. Twoja firma najprawdopodobniej korzysta z aplikacji, które działa wyłącznie pod systemem Microsoftu. Wielu korporacjom udało się jednak rozwiązać ten problem poprzez… wirtualizację. Ta daje możliwość pracy na dowolnym systemie operacyjnym, a jeżeli dana aplikacja nie ma sensownego odpowiednika na owym systemie, uruchamiana jest w zwirtualizowanym środowisku Windows. Jest to jednak rozwiązanie, które nie zawsze się sprawdzi. Windows jest wciąż najłatwiejszym wyborem. Co więcej Microsoft od ponad dwóch dekad wyznacza standardy w działach IT firm. Każdy administrator i kierownik IT zna go na wylot. Większość pracowników, jeżeli potrafi obsługiwać komputer, to potrafi obsługiwać system Microsoftu. Windows jest www.biznes.benchmark.pl Oprogramowanie cały czas rozwijany a jego twórcy poważnie traktują zapewnianie mu wsparcia w postaci łatek i aktualizacji usuwających wykryte problemy, usterki i niedoróbki. Jego wieloletnia dominacja na rynku spowodowała też, że z systemem tym współpracuje zdecydowanie największa ilość sprzętu i oprogramowania. Kiedyś to powodowało pewien problem: z uwagi na tak wielką różnorodność możliwych kombinacji software’u i hardware’u system Microsoftu w wielu przypadkach miał problemy ze stabilną pracą. To jednak są już zamierzchłe czasy a mit o niestabilności tego systemu to… no właśnie, mit. Nie oznacza to jednak, że konkurencja nie ma nic do zaoferowania. Pierwszym produktem konkurencyjnym będą komputery Mac z systemem OS X. Platforma Apple’a, dzięki uniksowym korzeniom i bardzo wygodnym interfejsie użytkownika stanowi nie lada pokusę. Na dodatek wiele wiodących pakietów oprogramowania jest dostępnych również w wersji dla OS X. Należą do nich, między innymi, aplikacje Adobe, takie jak Photoshop czy Illustrator, a nawet sam Microsoft Office. OS X nie obsługuje tak wiele urządzeń zewnętrznych, jak Windows, ale biorąc pod uwagę typowy rodzaj sprzętu wykorzystywanego w firmie, czyli drukarki, skanery i projektory, najprawdopodobniej nie będzie z tym większego problemu. Apple oferuje też bardzo przyzwoite własne rozwiązania do pracy, takie jak iWork. Główną wadą komputerów Mac jest jednak ich cena. Są to maszyny o efektownym wzornictwie, dużych możliwościach i znakomitym systemie operacyjnym. Apple zdaje sobie z tego sprawę, bezlitośnie nakładając na swoje produkty wysoką marżę. Komputery Apple i system OS X są bardzo dobre, z pewnością są mocną konkurencją dla maszyn z Windowsem. Ich ewentualna przewaga to jednak wciąż niuanse, warto się więc zastanowić, czy warto za to dopłacać niemałe pieniądze. Linux w biurowym natarciu Ten problem nie dotyczy Linuksa. Najlepsze i najpopularniejsze dystrybucje Linuksa są w pełni darmowe. Co więcej, opinie trudnej obsłudze tego systemu są dawno nieaktualne. Wraz z systemem Linux instalowane jest mnóstwo darmowego oprogramowania do przeróżnego rodzaju pracy. Na dodatek sys- www.biznes.benchmark.pl tem ma znacznie niższe wymagania sprzętowe niż konkurencja. Niestety, wyspecjalizowanego, komercyjnego oprogramowania jest jak na lekarstwo. Istnieją darmowe lub tanie odpowiedniki Office’a, pakietów Adobe i nie tylko, ale w wielu przypadkach są na tyle „okrojone”, że mogą nie wystarczyć do poważniejszej pracy. Należy jednak pamiętać, że mogą, ale nie muszą. Być może do pracy biurowej w pełni wystarczy ci darmowy LibreOffice, a do pracy nad grafiką GIMP czy Blender. Plusem Linuksa jest to, że możesz go wypróbować nie ponosząc żadnych, poza czasem, kosztów i samodzielnie przetestować dostępne dla niego oprogramowanie. Jeżeli ci ono wystarczy, Linux może zapewnić ci znaczne oszczędności finansowe. Warto też sprawdzić zgodność z Linuxem wykorzystywanego przez firmę sprzętu. Tak jak system ten jest już równie łatwy w obsłudze, co OS X czy Windows, tak w przypadku zgodności z peryferiami nie jest już tak dobrze. Sytuacja ta znacznie się poprawiła i są duże szanse, że system ten nie sprawi ci kłopotów pod tym względem, ale sprawa ta zdecydowanie wymaga dokładniejszej analizy. Jeżeli twoja firma wyposażona jest w wiele komputerów, serwery baz danych czy wewnętrzne sieci, niezbędna może okazać się platforma do zarządzania całym ekosystemem. Tu zdecydowanie najwięcej problemów sprawi ci OS X. Apple nie zapewnia takiej platform, ma w swojej ofercie tylko serwerową edycję swojego systemu, którą jednak traktuje nieco po macoszemu. Z Linuxem jest znacznie lepiej, zwłaszcza jeżeli chodzi o zarządzanie sieciami komputerowymi. Tu szczególnie warto się zainteresować produktami i usługami takich firm, jak Novell i Red Hat. Microsoft ma tu jednak szczególną przewagę. Znacznie mniejszy udział na rynku można jednak stanowić zaletę. Obsługują one mniejszą ilość sprzętu i oferują mniejszy wybór oprogramowania, ale też, z uwagi na to, że wciąż są w niszy, cieszą się znikomym zainteresowaniem cyberprzestępców. Podatność Windows na wszelkiej maści wirusy należy do przeszłości. Microsoft od lat traktuje cyberbezpieczeństwo bardzo poważnie. Nie zmienia to jednak faktu, że z uwagi na dominację na rynku, każdego dnia pojawiają się dziesiątki nowych odmian złośliwego oprogramowania pisanego z myślą o systemie Microsoftu. Foto 1: Windows 7 przez wielu użytkowników uważany za najlepszy system operacyjny Microsoftu w historii. Foto 2: Ubuntu to jedna z popularniejszych obecnie dystrybucji Linuksa. Pakiet instalacyjny Linuksa najlepiej pobrać samodzielnie z Internetu, jednak są dostępne również wersje rozprowadzane na płytach DVD i na nośnikach USB. Żaden system nie jest w pełni odporny na cyberataki, nieważne, czy to Linux, OS X czy Windows. Ale to ten ostatni jest celem ataków. Mało kto zajmuje się pisaniem wirusów na OS X czy Linuxa, bo im się to, najzwyczajniej w świecie, nie opłaca. Jedno jest pewne: OS X i Linux w wielu przypadkach z powodzeniem mogą zastąpić Windows. OS X kusić może względnym bezpieczeństwem od cyberzagrożeń i dostępnością popularnego, komercyjnego oprogramowania. Linux z kolei już od dawna jest równie łatwy w obsłudze co Windows czy system Apple’a, a na dodatek jest darmowy. Windows wciąż jest najbardziej oczywistym wyborem. Ale warto się zastanowić, czy specyficzne zalety konkurencji nie okażą się dla twojej firmy korzystniejsze i czy znane ci mity na jej temat nie są… no właśnie, mitami. Dominik Gawroński Biznes benchmark magazyn 13 Oprogramowanie Foto: Microsoft 8 Czy przyszedł czas na Windows ? W ybierając system operacyjny dla firmy mamy obecnie rzadko spotykaną szansę – możemy bowiem postawić na sprawdzony od kilku lat system, jakim jest Windows 7 lub na nową wersję – Windows 8. Większość osób zna Windows 7, jednak dla wielu użytkowników pecetów Windows 8 jest ciągle w pewnym stopniu niewiadomą, zwłaszcza, że przyniósł on sporo zmian. Warto rozważyć jednak jego zakup i poznać bliżej jego zalety i wady. 14 Biznes benchmark magazyn Windows 8 już od chwili pojawienia się pierwszych wersji testowych wzbudzał wiele kontrowersji. W sieci można znaleźć mnóstwo głosów krytykujących ten system i wieszczących jego rychły koniec. To samo działo się jednak przy okazji premiery każdej kolejnej wersji sys- www.biznes.benchmark.pl Oprogramowanie Windows 8 w skrócie Zalety: szybkie uruchamianie systemu, wydajna praca systemu, różne możliwości odzyskiwania danych systemu, tworzenie kopii bezpieczeństwa całego systemu, wbudowany antywirus i filtr SmartScan, szyfrowanie BitLocker (Windows 8 Pro, Enterprise), automatyczna synchronizacja kontaktów, kalendarza i maili, wykorzystanie chmury internetowej, kompatybilność z większością starszych programów (np. Office 2000), Adobe Reader i Flash wbudowane w system. Wady: brak klasycznego menu Start, niespójność w użyciu interfejsu MUI, wymuszanie użycia interfejsu MUI gdy nie jest to konieczne, brak sterowników do starszego i mało popularnego sprzętu (np. skanery), niekompatybilność z XP w zapisie danych na dyskach, konieczność instalacji programów z interfejsem MUI przez Sklep Windows, mało wygodna i ograniczona funkcjonalnie Poczta. ograniczona funkcjonalność wbudowanego Kalendarza. temów z rodziny Microsoft Windows – zarówno w chwili pojawienia się Windows 95, Millenium, czy XP oraz Visty i Windows 7 można było usłyszeć te same zarzuty i głosy sprzeciwu wobec zmian, jakie te systemy przyniosły. Tymczasem na dobrą sprawę Windows 8 zachowuje się o wiele lepiej w pierwszym okresie rozwoju niż większość jego poprzedników. Co więcej, bez trudu można zrezygnować ze wszystkich nowinet dotyczących obsługi sytemu, gdy nie są nam potrzebne lub nie chcemy wykorzystać ich podczas codziennej pracy. Menu Start – wiele hałasu o nic Najwięcej emocji budzi rezygnacja Microsoftu z klasycznego menu Start, a wiele osób obawia się, jak sobie da radę bez niego z obsługą systemu. Wszystkim osobom, którym ten stan www.biznes.benchmark.pl rzeczy przeszkadza doradzić można instalację jednego z wielu dostępnych w Sieci programów przywracających menu Start i to zarówno w formie znanej z Windows XP, jak i z Visty czy Windows 7. Sam korzystam z darmowego Classic Shell, który działa bez zarzutu. Innym tego typu popularnym programem jest aplikacja ViStart. Pod naciskiem użytkowników w wersji Windows 8.1, Microsoft zdecydował się na, w pewnym sensie, powrót przycisku start. Co prawda nie otwiera on znanego z Windows 7 menu start, ale przenosi użytkownika do kafelkowego menu. Mimo to uważam, że jest to krok we właściwym kierunku. Interfejs kafelkowy Nie mniej emocji niż brak klasycznego menu Start budzi największa wizualnie zmiana, jaką przyniósł Windows 8, czyli kafelkowy interfejs, zwany też MUI (Modern UI). Stworzono go z oczywistych względów. Ma on pomóc użytkownikowi w korzystaniu z różnego typu urządzeń przenośnych, takich jak smartfony i tablety. Można go polubić, chociaż, muszę przyznać, że Microsoft jest strasznie niekonsekwentny w jego wprowadzaniu. Wiele aplikacji wchodzących w skład systemu nadal bowiem korzysta z klasycznego okienka i po ich uruchomieniu przenosi nas na Pulpit. W codziennej praktyce można jednak spokojnie zapomnieć o interfejsie kafelkowym. Wystarczy zainstalować jeden z programów przywracających klasyczne menu Start i pracować wyłącznie z aplikacjami wykorzystujących klasyczny, windowsowy interfejs. Zatrudnione w firmie osoby nie Biznes benchmark magazyn 15 Oprogramowanie Foto: HP Zapis plików częściowo niekompatybilny z XP powinny więc mieć żadnych problemów z używaniem nowego systemu. Trzeba przyznać, że kafelki bardzo dobrze sprawdzają się podczas korzystania z tabletów. Wystarczy opanować kilka gestów, aby w pełni zapanować nad pracą systemu i uruchamianych w ten sposób aplikacji. Elementy sterujące są na tyle duże, że bez trudu można w nie trafić palcem nawet na niewielkich, kilkucalowych ekranach dotykowych. blemu. Windows 8 świetnie działa nawet na starszych komputerach, liczących sobie cztery czy pięć lat. Starsze komputery z nowym systemem bez trudu radzą sobie ze współczesnymi grami, pozwalają na projektowanie w programach CAD, wizualizację w systemach PLM czy umożliwiają przygotowywanie grafiki w programach takich jak 3ds max. Jedyne o co warto zadbać to, to aby miały one zainstalowane przynajmniej 4 GB pamięci RAM. Wydajność Uruchamianie systemu Testy wykazują, że poza dużo krótszym czasem uruchamiania, Windows 8 nie różni się od Windows 7 ani pod względem wydajności, ani szybkości pracy. Warto zauważyć, że kolejne wersje poprzednich wcieleń systemu Win- Zdecydowany postęp w wydajności widać przy uruchamianiu komputerów oraz w szybkości instalacji systemu operacyjnego, ale tę operację wykonuje się rzadko. Start systemu trwa zaledwie kilkanaście, góra 30-40 sekund, i to nawet po kilku miesięcznym używaniu systemu. Oczywiście, czas ten ulega wydłużeniu po instalacji różnych programów, które uruchamiają się przy starcie, ale postęp, w porównaniu z poprzednimi wersjami systemu Windows jest wyraźny. Przyspieszenie startu systemu może wydawać się mało ważne, ale w działalności niektórych firm, wbrew pozorom może być istotne. Otóż w wypadku osób, które przez cały dzień muszą wielokrotnie wyłączać i włączać swój komputer, chociażby odbywając częste wizyty u różnych klientów. Kontrahent znacznie lepiej odbierze naszą prezentację wyświetloną na komputerze, który bardzo szybko wystartował, niż po wielominutowym oczeki- Nowy interfejs przyda się w chwilą gdy pracownicy będą musieli korzystać z urządzeń przenośnych w kontaktach z klientami. dows bywały znacznie wolniejsze od swoich prekursorów. Wyraźnie dało się to odczuć gdy do sprzedaży trafił Windows Vista. Dopiero po pewnym czasie pojawiały się poprawki, dzięki którym system wyraźnie przyspieszał i można było na nimi swobodnie pracować przy wykorzystaniu wolniejszych komputerów. Tym razem nie ma takiego pro- 16 Biznes benchmark magazyn Windows 8 zapisuje pliki na dyskach NTFS w sposób częściowo niezgodny z Windows XP, dlatego nie należy podłączać dysków twardych czy przenośnych nośników danych, na których zapisywał dane XP do komputera z systemem Windows 8 i odwrotnie. Jeżeli ktoś to zrobi, to system, przy uruchamianiu komputera, stwierdzi, że na dysku występują błędy i będzie je naprawiał, a to może doprowadzić do uszkodzenia danych. Zazwyczaj po takiej naprawie nic się złego z danymi nie dzieje. Można je odczytywać i zapisywać na dysku, ale jak pokazuje praktyka niebezpieczeństwo ich utraty występuje. Poza tym, efekty naprawy nie są widziane przez system i przy każdym uruchomieniu komputera dysk będzie naprawiany, zarówno pod XP jak i pod Windows 8. Można temu zaradzić wyłącznie poprzez skopiowanie danych na inny napęd i sformatowanie dysku w systemie, w którym chcemy go stale używać. waniu na uruchomienie się laptopa, gdy nie mamy w tym czasie tak naprawdę właściwie nic konkretnego do powiedzenia. Kompatybilność Jednym z najważniejszych aspektów używania w firmie niedawno opracowanego systemu operacyjnego jest zachowanie kompatybilności z wcześniejszymi wersjami i możliwość uruchamiania w nim starszych aplikacji. Na szczęście, Windows 8 nie stwarza większych problemów i większość starszych programów działa w nim bez zarzutu – są wśród nich m.in. często wykorzystywany w polskich firmach Microsoft Office 2000. Oczywiście, kompatybilność ta nie dotyczy systemu Windows RT. Ta odmiana Windows działa tylko z programami pisanymi dla architektury ARM (Advanced RISC Machine) i jest całkowicie niekompatybilna z programami pisanymi pod inne wersje systemu Windows. Decyzja o zakupie Windows 8 może też zaowocować brakiem problemów w przyszłości przy zakupie nowych wersji programów, które pojawią się dopiero za jakiś czas. Nowe programy będą już bowiem optymalizowane pod Windows 8 i kłopoty z ich działaniem mogą www.biznes.benchmark.pl pojawić się w starszych wersjach systemów. Decydując się natomiast na wdrożenie Windows 8 w przedsiębiorstwie, które działa na rynku od kilku lat warto sprawdzić, czy będące „na stanie firmy” urządzenia takie jak drukarki, skanery czy plotery, będą działać z nowym systemem. Do starszych lub mniej popularnych modeli urządzeń może bowiem brakować sterowników. Trudno w tej chwili powiedzieć jak potoczy się rozwój Windows 8. Pewnie Microsoft będzie się starał w miarę szybko zastąpić go nowym systemem, tak jak się to stało z Windows 7, w celu uniknięcia syndromu XP, który był najpopularniejszym systemem przez wiele lat. Być może jednak, mimo wielu kontrowersji, użytkownicy pecetów przekonają się do Windows 8 i będzie on królował przez całą dekadę, tak jak miało to miejsce z Windows XP. Bezpieczeństwo systemu W pracy przedsiębiorstwa, nawet niedużego, niezwykle ważne są aspekty związane z bezpieczeństwem i ochroną komputerów przed przypadkowymi lub celowymi atakami informatycznymi. Pod względem bezpieczeństwa Windows 8 jest dużo lepiej chroniony niż wcześniejsze wersje, nawet Windows 7. W tym miejscu warto wspomnieć, że po raz pierwszy Windows otrzymał zintegrowany z systemem program antywirusowy (Windows Defender), a oprócz niego system wyposażono w filtr SmartScan oraz usprawniono w nim zarządzanie pamięcią. Zmieniono też sposób uruchamiania zabezpieczeń, tak aby utrudnić przechwycenie kontroli nad systemem operacyjnym złośliwym programom. Użytkownicy Windows 8 w wersji Pro oraz Enterprise mogą też szyfrować dyski twarde przy użyciu technologii BitLocker. Pozwala ona na szyfrowanie każdego sektora partycji, a odpowiedzialne za to procesy działają w najniższej warstwie komunikacji. Nie są więc widziane, ani przez system, ani przez aplikacje, co w dużym stopniu zwiększa bezpieczeństwo danych i chroni je w przypadku utraty komputera. Odporność systemu Windows 8 jest też dużo bardziej odporny na awarie niż jego poprzednicy. Wbudowano w niego mechanizmy pozwalające na automatyczną naprawę systemu nawet przy dość www.biznes.benchmark.pl poważnych błędach w zapisie plików na dysku. Nowy system wyposażono też w funkcję tworzenia kopii zapasowej. Ułatwia ona odtworzenie systemu w przypadku całkowitej awarii dysku. Korzystanie z niego jest zatem znacznie bardziej bezpiecznie, co jest szczególnie ważne w działalności firm, gdzie nawet kilkugodzinna przerwa w pracy może wiązać się z wymiernymi stratami. Integracja z chmurą Jedną z najbardziej przydatnych dla firm, nowych funkcji zaimplementowanych w Windows 8 jest integracja kontaktów, kalendarzy i danych. Korzystając bowiem z różnych urządzeń z tym systemem, na każdym z nich możemy mieć dostęp do aktualnej listy kontaktów, poczty elektronicznej, czy kalendarza. Co najważniejsze, synchronizacja tych danych dokonywana jest automatycznie. Wystarczy, że przy uruchamianiu systemu będziemy zawsze podawali ten sam login, wówczas system od razu sprawdzi, czy wszystkie nasze dane są aktualne i ewentualnie pobierze najnowsze informacje. Nie trzeba ręcznie synchronizować danych czy ręcznie przenosić ich ze smartfona do laptopa bądź komputera stacjonarnego. Jest to bardzo wygodne i zaoszczędza użytkownikowi mnóstwo czasu. Na dodatek możemy też najważniejsze dane przechowywać w chmurze i korzystać z nich pracując w dowolnym miejscu na świecie i na dowolnym urządzeniu. Postawmy na Windows 8 W przypadku gdy chcemy wyposażyć całą firmę w nowy sprzęt i korzystać będziemy z systemu operacyjnego z rodziny Windows, warto zdecydować się na Windows 8. Kafelkowy interfejs nie jest wcale tak niewygodny, jak by mogło się wydawać. Łatwo można też przywrócić klasyczne menu Start i korzystać z tradycyjnego Pulpitu. W wypadku Windows 8 zyskujemy system, który będzie rozwijany przez kolejne lata i o wiele później staniemy też przed koniecznością wymiany systemu na jego nowszą wersję. Na dodatek, łatwo możemy zintegrować dane pochodzące z wielu różnych urządzeń. Nowy Windows jest też znacznie bezpieczniejszy od Windows 7. Piotr Surmiak Foto: Microsoft Oprogramowanie Windows 8.1 – nowa odsłona „ósemki” Microsoft zaprezentował niedawno wersje testową poprawionej „ósemki” – systemu Windows 8.1. Unowocześnione okienka, powinny na rynku zagościć w ciągu kilku miesięcy – przewiduje się, że pojawią się one późnym latem lub wczesną jesienią. Microsoft nie ukrywa, że udostępniona wersja przeznaczona jest dla dziennikarzy i deweloperów, i jest wersją jeszcze nieukończoną, z czym wiązać się mogą nieprawidłowe działania komputera, niemniej udostępniono ją dla każdego chętnego, który chce ją przetestować. Najważniejszą widoczną zmianą jest powrót menu Start. Nie działa ono tak jak we wcześniejszych wersjach systemu, ale przenosi użytkownika do ekranu kafelkowego. Kolejną zmianą jest zmniejszenie liczby kliknięć potrzebnych do wyłączenia komputera. Nie trzeba już przechodzić do ekranu z kafelkami skąd wybrać można było tryb wyłączania komputera. W Windows 8.1 opcje wyłączania dostępne są po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na menu Start. W znaczący sposób zmienił się również sam ekran kafelkowy. Stał się on bardziej spójny z klasycznym interfejsem Windows. W Windows 8 wszystkie zainstalowane aplikacje dodawały do ekranu kafelkowego nie tylko niezbędne skróty ale również skróty do wszystkich instrukcji i programów pomocniczych, teraz do ekranu Start użytkownik sam przypina wybrane przez siebie aplikacje, zaś zainstalowane automatycznie dodatkowe programy lub elementy pakietu pojawiają się tylko na ekranie aplikacji. Ekran kafelkowy zyskał też dwa dodatkowe rozmiary kafelek – cztery razy większy i cztery razy mniejszy od standardowego. Uproszczono też dostęp do ekranu aplikacji. Wystarczy teraz przesunąć kafelkowy ekran w dół. Na ekranie aplikacji możliwe jest też sortowanie programów alfabetycznie, po dacie ich instalacji lub częstotliwości wykorzystywania. Biznes benchmark magazyn 17 Darmowa alternatywa do biura T emat darmowego oprogramowania, dystrybuowanego na zasadach Open Source (lub innych, które nie wiążą się z żadną formą odpłatności) jest mi bliski. Co prawda częściej podejmuję tematykę bezpłatnego oprogramowania inżynierskiego, ale dlaczego nie miałbym podzielić się z Państwem uwagami na temat wykorzystywania w praktyce także innych darmowych, tym razem biurowych rozwiązań informatycznych? Zwłaszcza, jeśli na co dzień sam z nich korzystam. Idea oprogramowania typu freeware i shareware – rozwiązań udostępnianych za minimalną odpłatnością, a przede wszystkim – rozwiązań opartych na tzw. kodzie otwartym (ang. open source, GNU, GPL etc.) – jest istotna z punktu widzenia zarówno indywidualnego, jak i zinstytucjonalizowanego użytkownika. Skoro bowiem można otrzymać bezpłatny program, pozwalający na wykonanie tej samej pracy i stanowiący pełnowartościową alternatywę dla tzw. komercyjnych rozwiązań, czy są powody, by z tego nie skorzystać? Odpowiedź jest prosta: są. Ale zależą od zakresu 18 Biznes benchmark magazyn zastosowania danego oprogramowania, od naszych preferencji i przyzwyczajeń. I co najciekawsze badź najważniejsze – z każdym rokiem powodów tych jest coraz mniej. To prosta konsekwencja ciągłego rozwoju, udoskonalania rozwiązań klasy pakietu Open Office, które podąża za trendami wyznaczanymi najczęściej przez gigantów rynku takich jak Microsoft – chociaż nie we wszystkim. Koniec monopolu Microsoft Office 2007, gdy pojawiło się na rynku, wyznaczyło pewien nowy standard. Nowy kształt menu, słynne „wstążki”, początkowo (jak wiele nowości) przyjęty został z pewną rezerwą. Szybko jednak zrewolucjonizował sposób projektowania interfejsów użytkownika we wszystkich rodzajach oprogramowania. Niektórzy dostawcy profesjonalnych narzędzi przez pewien czas pozwalali użytkownikowi na dokonywanie wyboru – czy chce korzystać z „tradycyjnego” układu menu, czy też bardziej odpowiadają mu „microsoftowe wstążeczki”. Obecnie trudno wskazać aplikacje, które nie korzystałyby z rozwiązań zaproponowanych przez informatyków Microsoftu. www.biznes.benchmark.pl Foto: Fotolia Oprogramowanie Oprogramowanie Jeden z wyjątków stanowi pakiet Open Office – pracując w nim przenosimy się w czasy Microsoft Office 2000. Tak, owa innowacyjność, potencjał pozwalający na wprowadzenie nowych rozwiązań (uprzednio przynajmniej teoretycznie przetestowanych) stanowi pewną przesłankę na korzyść oprogramowania komercyjnego. A jednak, jeśli nie jesteśmy nastawieni – albo zmuszeni – do korzystania z najnowszych trendów, najnowszych rozwiązań, tak naprawdę możemy się bez nich obejść. Zresztą, nie można wykluczyć, iż kiedyś „wstążki” także zostaną zaimplementowane do bezpłatnego pakietu. Pojawienie się pakietu Open Office w 2002 roku stanowi pewną cezurę w dziejach oprogramowania. Można eufemistycznie stwierdzić – że od tego momentu nic już nie było takie same. A każdego roku coraz większa liczba osób i instytucji, zamiast kupować nowe lub odnawiać stare licencje na pakiety biurowe, decyduje się na bezpłatne rozwiązania. Foto 1: Dokument tekstowy redagowany w MS Word. Najczęściej wykorzystywane w domu i biurze W skład pakietu Open Office 3.3 wchodziły: Base (bazy danych), Calc (arkusze kalkulacyjne), Draw (rysunki wektorowe), Impress (prezentacje), Match (formuły) i Writer (edytor tekstu). Konfiguracja pakietu Microsoft Office zależała zaś od wersji i ceny zakupu. W podstawowym pakiecie Mirosoft Office 2007 można było znaleźć zaledwie Worda, Excela i Outlooka. Niewiele lepiej wygląda sytuacja obecnie: Microsoft Office 2013 do użytku domowego, obejmuje aplikację Word, Excel, Outlook i OneNote. Oczywiście, jest też wariant rocznej licencji, obejmujący wszystkie aplikacje, tzn. Word, Excel, PowerPoint, OneNote, Outlook, Publisher, Access, SkyDrive i... Skype. Odpowiedzmy sobie teraz na pytanie, z jakich aplikacji korzystamy najczęściej? Z pewnością z Worda, Excela i PowerPointa. Oczywiście także z przeglądarki internetowej i programu pocztowego. Może od tego ostatniego powinienem zacząć? Cóż, dobrze spisujący się Microsoft Outlook, stanowiący część Microsoft Office, potrafił (i nadal potrafi) sprawić kłopot, gdy liczba wiadomości w folderze skrzynki pocztowej przekracza liczbę kilku tysięcy. Może to drobiazg, ale – denerwujący. O tym, że nie stanowi on żadnej konkurencji dla darmowych programów (fakt, nie będących składnikiem Open Office – po co bowiem wyważać było otwarte drzwi), świadczy już sama popularność programu np. jednego z najbardziej popularnych klientów kocztowych – aplikacji Mozilla Thunderbird. O Outlook Express, będącym składnikiem Windows, nawet nie wspominam. Foto 2: Bezpłatnemu Wordowi można zarzucić w zasadzie jedynie przestarzałe menu. Foto 3: Tabela części (Andoria Motors) w pliku *.xls otwarta w środowisku Excel i Calc. Kompatybilność pakietów Przeciętny użytkownik, czy w domu, czy w biurze, rzadko wykorzystuje więcej niż 40% funkcjonalności dostępnych w profesjonalnych – czy raczej: komercyjnych – pakietach biurowych. Pierwszy nasuwający się wniosek jest zatem prosty – po co płacić i kupować coś, z czego nie będziemy korzystać? Argument o tym, że komercyjne rozwiązania dają większą pewność, większą gwarancję bezproblemowego działania, także zaczyna tracić na znaczeniu, gdyż w kolejnych wersjach Open Office błędy zauważone u poprzedników są systematycznie usuwane. Podobnie, jak w Microsoft Office, do którego przydają się co jakiś czas udostępniane Service Packi. Cóż, w pracę nad rozwojem Open Office zaangażowany był (i jest) nie byle jaki producent oprogramowania – Oracle (Open Office 3.3). Nawiasem mówiąc, obecna wersja (3.4.1 – zgodna z Windows 8) wspierana jest www.biznes.benchmark.pl Foto 4: Na szczęście dokument nie wykorzystuje makr – wtedy sprawiałby problemy. Widoczna jest zasadnicza różnica w kształcie interfejsu użytkownika. Biznes benchmark magazyn 19 Foto: Fotolia Oprogramowanie przez organizację Apache Software Foundation, której Oracle przekazała kod i prawa do znaku towarowego. O ile w przypadku Open Office Writer nie jestem w stanie wskazać istotnych błędów nie pozwalających na wykorzystywanie tego narzędzia w codziennej pracy (chociaż pewną niedogodność stanowi konieczność zapisywania dokumentów do formatu Word, gdy chcemy korzystać z nich np. w oprogramowaniu Adobe InDesign lub Quark Xpress; natywne formaty Open Office rzadko są obsługiwane przez komercyjne systemy), o tyle w przypadku Open Office Calc, czy nawet Open Office Impress, zastrzeżeń można mieć więcej. Ten ostatni nawet w najnowszej wersji, ma problemy np. z eksportem dokumentów np. do formatów *.swf. W przypadku zapisu do standardu Microsoft PowerPoint, układ prezentowanego dokumentu potrafi się dosłownie „rozsypać” (justowanie tekstu, wcięcia, odstępy między wierszami itp.). Jeśli chodzi o Open Office Calc i Microsoft Excel – najistotniejszą różnicę między tymi programami (poza interfejsem użytkownika) stanowi obsługa makr. Nie są one kompatybilne i w związku z tym możemy zapomnieć o tym, by otworzyć funkcjonalny dokument z makrami zapisany w Calc na Excelu i odwrotnie (nawet przy zapisie do innych obsłu- 20 Biznes benchmark magazyn giwanych formatów). Co więcej, jeśli w naszej firmie wykorzystywane są systemy informatyczne klasy ERP, CRM, PLM, jeśli korzystamy z systemów CAD, które dane czerpią z arkuszy kalkulacyjnych – pozostaje nam tylko wybór Microsoft Excel. Oczywiście nie oznacza to, że wszystkie komputery w firmie muszą korzystać z pakietu Microsoft’u. Z drugiej strony, firmy które stać na wspomniane Najwięcej aplikacji, pakietów biurowych, ale także – systemów inżynierskich (FreeCAD, Calculix etc.) można znaleźć na platformie SourceForge.net. rozwiązania klasy ERP itp, nie muszą raczej szukać oszczędności rzędu kilkuset złotych na pojedynczym stanowisku. I jeśli tak – to nie do nich skierowany jest ten artykuł. Ale, ale – ile kosztuje pełne stanowisko Microsoft Office Professional 2013 dla firmy? Prawie 2300 zł netto? Cofam to, co napisałem przed chwilą. Jak z tego wynika, jeśli nawet w domu pracujemy np. w AutoCAD i nasze sparametryzowane projekty sterowane są przez wymiary zebrane w tabelach w plikach *.xls lub *.xlsx, o Open Office Calc powinniśmy zapomnieć. Przynajmniej – na chwilę obecną. I pozostaje nam sięgnięcie po Microsoft Office i to nie w wersji domowej, ale – jeśli chcemy być uczciwi – po pakiet dla małych przedsiębiorstw. Cena – od 1199 złotych netto. Profesjonalny system CAD 2D kupimy za mniejsze pieniądze... Diabeł tkwi w szczegółach Pod względem funkcjonalności oba pakiety prezentują się podobnie i mają swoich zagorzałych zwolenników i antagonistów (wstążki). Pod względem dostępności – jest podobnie. Pod względem ceny, to Microsoft oferuje bezpłatnie zubożoną wersję swoich rozwiązań, zwaną Microsoft Office Starter (obejmuje Word i Excel). Jeśli mam być szczery, moim zdaniem nie stanowi ona żadnej alternatywy dla pełnego bezpłatnego pakietu Open Office 3.4. Natomiast decyzję, czy warto zainwestować w Microsoft Office, czy też poprzestać na Open Office, każdy powinien podjąć sam. To nie jest trudne – wystarczy zacząć od pobrania i zainstalowania najnowszej wersji Open Office i sprawdzić, czy odpowiada naszym potrzebom. Czy jesteśmy w stanie wrócić do tradycyjnego układu menu. Jeśli nie – sięgamy po produkt Microsoft. Maciej Stanisławski www.biznes.benchmark.pl Oprogramowanie W małej firmie dopiero po zapewnieniu podstawowych pakietów biurowych dalszą kwestią staje się wybór aplikacji specjalistycznych z dziedziny finansowoksięgowej lub wsparcia produkcji. Zachmurzenie z przejaśnieniami onlin pakiety biurowe 22 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Oprogramowanie W ybór podstawowych aplikacji wspomagających prowadzenie firmy (edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do prezentacji) jest duży i pozwala na elastyczne dopasowanie do potrzeb. Nawet popularny pakiet Microsoft Office występuje w kilku dostępnych wersjach i edycjach. Kwestią otwartą jest to, czy postawić na tradycyjne instalacje pakietów biurowych, czy skorzystać z rosnącej palety systemów dostępnych z chmury. Foto: Fotolia Każdy biznesmen prowadzi biuro – niezależnie od tego, czy to jest kawałek blatu stolika kawiarnianego, na którym spoczywa laptop, czy też pomieszczenie do tego dedykowane z tradycyjnym biurkiem i asystentką, wspierającą szefa w biznesie. Coraz mniejsze znaczenie ma również miejsce pobytu w korelacji ze świadczonymi usługami, współpracownikami czy też kontrahentami. To nie jest dzisiaj istotne. W dobie telefonów komórkowych i Internetu oraz szybkiego rozwoju urządzeń mobilnych wszystko jest możliwe. Ogromnie ważne są narzędzia programowe jakimi się dysponuje. Wśród nich najczęstsze to: edytor tekstów, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji i obsługi grafiki, kalendarz czy menadżer poczty. Tradycyjne biuro ne www.biznes.benchmark.pl W tradycyjnym biurze, prowadzonym w oparciu o tradycyjne rozwiązania spotkamy komputer z wgranym oprogramowaniem Office Standard lub Professional od Microsoftu, programem do obsługi księgowej, programem narzędziowym do biznesu, którym się akurat zajmujemy i półki z rzędami teczek lub segregatorów oraz pudełkami z płytami CD i licencjami na oprogramowanie, z którego korzystamy. Tak wygląda przeciętne stanowisko, a co jeśli tych stanowisk mamy kilka? Część licencji jest niewykorzystywane przez wszystkich pracowników lub używane sporadycznie. Czasem posiadamy programy, do których zaglądamy cyklicznie np. dwa dni w miesiącu. A co by się stało gdybyśmy próbowali to zoptymalizować? Sprawić, że zakup kolejnego laptopa nie będzie związany z zakupem następnych licencji na software, który już i tak mamy? Czy możemy pracować na tych samych plikach w biurze, pociągu, innym kraju korzystając to z laptopów, to tabletów? Zdecydowanie tak! I nie jest to unikatowe rozwiązanie. Dzięki lawinowo rozwijającym się technologiom chmurowym pozwalającym na uniwersalny dostęp, bez uwiązania do konkretnego stanowiska. Sam tylko pakiet programów biurowych, umożliwiających napisanie pisma, oferty, podania, przygotowania kalkulacji czy prezentacji jest oferowany w kilku wariantach. Biuro w chmurze Do dyspozycji mamy wersje zestawów aplikacji dla biura dostępnych w wersjach online takie jak np. Microsoft Office 365, Google PPS, czy Zoho, a nawet Office Standard czy Office Professional. Office 365 Small Business Premium, to dedykowany dla rynku SMB pakiet narzędzi biurowych znanych z wersji desktopowej zestawu MS Office. Znajdziemy tam m.in. Word, Excel, Power Point, OneNote z funkcjami i interfejsem zbliżonych do standardowych. Licencja umożliwia korzystanie z pakietu na 5 komputerach PC i/lub MAC jednocześnie. Przedsiębiorca, który wybierze ten pakiet otrzyma 25 GB miejsca na dysku w chmurze. Jest to dobry Google Apps zapewnia wsparcie dla urządzeń mobilnych – dzięki temu mamy dostęp do naszych danych i aplikacji ze sprzętu innego niż PC. zestaw narzędzi, szczególnie w aktualnej wersji z 2013 roku, jednak odpłatny. Nieco czasu również potrzeba by w pełni przyzwyczaić się do nowego menu i stylu pracy. Koszt można ponosić jednorazowo w wysokości 124,8 euro lub miesięcznie w wysokości 12,8 euro. Ciekawostką są pełne wersje Microsoft Office oferowane z chmury przez firmę OXYCOM. W odróżnieniu od Office 365 użytkownik otrzymuje dostęp do pełnej, w niczym nieograniczonej wersji stacjonarnej z tym, że w modelu usługowym. Zwolennicy tradycyjnych wersji nie odczują żadnej różnicy w użytkowaniu, a dodatkowo będą mogli korzystać z takich właśnie wersji na wszystkich urządzeniach mobilnych, także tych z Android czy iOS. Biznes benchmark magazyn 23 Oprogramowanie Dane oraz dokumenty można zapisywać w sposób tradycyjny na urządzeniu lub na oferowanym przez OXYCOM dysku wirtualnym. Pakiet można wzbogacić o konto pocztowe Outlook oferowane również w wersji mobilnej. Opłaty ponoszone miesięcznie. Jest to bardzo elastyczna oferta pozwalająca wykorzystywać aplikacje tylko w takim stopniu, w jakim firma potrzebuje przy zachowaniu pełnej mobilności. Co bardzo ważne - do obsługi dużych skomplikowanych aplikacji nie ma ograniczeń wydajności sprzętu, aplikacje pracują bowiem w większości przypadków z mocą serwera zewnętrznego. System Zoho Mniej znanym pakietem chmurowym dla biura jest Zoho. Oprócz aplikacji podobnych zarówno co do funkcji, jaki obsługi oferowanych przez Google ma on wiele dodatkowych udogod- Foto 1: Pełne wersje pakietu Microsoft Office oferowane są w chmurze m.in. przez firmę OXYCOM. Nie tylko Microsoft Rozwiązaniem konkurencyjnym dla wciąż dominujących rozwiązań biurowych od Microsoft są m.in. pakiety Google Apps i Zoho, a ich zalety to przede brak zauważalnych opłat oraz doskonała integracja z innymi funkcjami sieciowymi, gdyż inaczej niż produkty z Redmond powstawały od początku jako elementy tego środowiska, a nie były doń adaptowane. Coś za coś - odbywa się to kosztem braku niektórych najbardziej zaawansowanych funkcji, w rodzaju funkcji matematycznych arkusza kalkulacyjnego, ale te z kolei są znane tylko nielicznym zaawansowanym użytkownikom. Foto 2: W Google Apps dla Firm znajdziemy narzędzia pozwalające m.in. na edycję tekstowych, pracę z arkuszem kalkulacyjnym, tworzenie prezentacji i rysunków. Kierunek chmura Google Apps dla Firm Udostępnione w Google Apps narzędzia pozwalające na tworzenie dokumentów tekstowych, prezentacji, arkuszy kalkulacyjnych, rysunków oraz formularzy są bardzo podobne do tych omówionych powyżej, jednak z wiele bardziej ograniczonym zasobem dostępnych funkcji. Jednak użytkownik niewymagający od programów skomplikowanych funkcjonalności doceni prostotę i integrację z np. z kontem GMail i dyskiem chmurowym Google Drive. W Google Apps można edytować dokumenty w formatach własnych, ale także zapewnia zgodność z najpopularniejszymi narzędziami konkurencji, w tym Microsoft, Adobe Autodesk. To, co istotne to możliwość pracy kilku osób z jednym dokumentem w tym samym czasie. Nadając uprawnienia osobom do edycji, można śledzić zmiany wprowadzane przez każdego z uczestników, a w trakcie wspólnej pracy kolejne kroki edycji odróżniać poprzez różnobarwne kursory każdego z uczestników. Dodatkowym pozytywnym aspektem jest to, 24 Biznes benchmark magazyn nień. I tak oprócz edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, narzędzia służącego do tworzenia prezentacji, zapisywania notatek, wyposażony został dodatkowo w aplikacje do zarządzania projektami, fakturowania, dostęp do Wiki, CRM, bazy danych, oraz realizacji innych zadań bezpośrednio osadzonych w Internecie. Zoho w podstawowej wersji jest bezpłatny i dostępny z urządzeń mobilnych. Dla wymagających użytkowników szeroki wachlarz aplikacji jest dostępny w rozbudowanych modelach po wniesieniu opłat miesięcznych. Np. Zoho Invoice – do fakturowania jest bezpłatny do 5 klientów i 1 użytkownika, dla 3 użytkowników i obsługi 500 klientów – model Standard – trzeba już liczyć 15 dolarów miesięcznie. Zoho LiveDesk umożliwia kontakt online z klientami np. na potrzeby czatów wsparcia, doradztwa. Tu do 10 czatów dziennie z historią 30 dni nie zapłacimy nic, jednak by mieć dostęp do większej ilości np. do 500 czatów dziennie i nieograniczonej w czasie historii – model Basic – zapłacimy 19 dolarów. Foto 3: W systemie Zoho znajdziemy nie tylko aplikacje biurowe, ale również m.in. oprogramowanie do fakturowania czy prowadzenia księgowości. że aplikacja podaje informacje o wnoszonych uwagach czy prowadzonych polemikach. Opłata za użytkownika pakietu wynosi w wersji podstawowej to 4 EUR miesięcznie (lub 40 jednorazowo rocznie), za funkcję Vault polegającą na gwarantowanym umową archiwizowaniu i odzyskiwaniu danych trzeba będzie zapłacić drugie tyle. Przedstawione wyżej rozwiązania sygnalizują jedynie trend przesuniecie środka ciężkości w ofercie dla małej (choć nie tylko) firmy. Obecnie wiele firm, szczególnie młodych decyduje się na rozwiązania chmurowe, które oprócz mobilności i optymalizacji kosztów pozwalają wejść na rynek, bez wysokich nakładów na sprzęt i oprogramowanie. Dodatkowo rozwiązania te dają łatwość zmiany oprogramowania czy wręcz wycofania się z biznesu, gdyż koszty i z reguły miesięczne terminy korzystania nie powodują narastania bariery wyjścia. Aplikacje z chmury mają jeden słaby punkt – jest nim konieczność dostępu do Internetu. I to jest fakt, choć straszący nim konserwatyści nie pamiętają, że obecnie jest to równie egzotyczna sytuacja, jak brak prądu. Wydaje się więc, że warto rozważyć wybór chmurowego pakietu biurowego, do wsparcia działalności. Wiele wskazuje na to, że za kilka lat będzie to obowiązujący standard – nie dajmy się zaskoczyć! Sebastian Barcik www.biznes.benchmark.pl www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn 25 Oprogramowanie Foto: Fotolia Na rynku dostępne są aplikacje przeznaczone zarówno dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jak i większych firm z wydzielonymi działami. Pakiety programów do zarządza 26 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Oprogramowanie M ałe i średnie przedsiębiorstwa potrzebują zintegrowanych programów, które usprawnią sprzedaż oraz prowadzenie spraw finansowoksięgowych oraz kadrowo-płacowych. Na rynku znajdziemy pakiety oprogramowania dedykowane dla firm o różnej wielkości, prowadzących działalność w różnych branżach. Programy do zarządzania firmą możemy podzielić na dwie grupy: pudełkowe, do zainstalowania na jednym komputerze lub w wersji sieciowej dla wielu stanowisk oraz programy udostępniane w modelu usługowym (SaaS – Software as a Service), obsługiwane przez przeglądarkę internetową. W artykule przyglądamy się bliżej czterem pakietom oprogramowania „pudełkowego”: InsERT GT, Streamsoft PCBiznes, Comarch ERP Optima oraz Asseco WAPRO. W ofercie tych producentów znajdziemy aplikacje (moduły) dedykowane dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jak i większych firm, które mają wydzielone działy sprzedaży, marketingu, księgowości czy kadr i płac. Dzięki bogatej funkcjonalności, a jednocześnie intuicyjnej obsłudze wybrane moduły mogą być wdrażane samodzielnie. W przypadku większych instalacji warto skorzystać z pomocy specjalistów. Na rynku znajdziemy dziesiątki integratorów systemów informatycznych, którzy pomogą w określeniu potrzeb przedsiębiorstwa, wyboru właściwych aplikacji ze względu np. na formę prowadzenia księgowości (uproszczona, pełna), instalacji i konfiguracji oprogramowania, szkoleń oraz serwisu powdrożeniowego. InsERT GT ania www.biznes.benchmark.pl Firma InsERT to dobrze znany na polskim rynku producent oprogramowania dla małych i średnich przedsiębiorstw, które wspomaga obsługę sprzedaży, prowadzenie dokumentacji księgowej oraz spraw kadrowo – płacowych. Linia produktów InsERT GT obejmuje system sprzedaży Subiekt GT, program do prowadzenia książki przychodów i rozchodów (KPiR) Rachmistrz GT, system finansowo-księgowy dla firm prowadzących pełną księgowość Rewizor GT, aplikację kadrowo – płacową Gratyfikant GT oraz program do zarządzania relacjami z klientami Gestor GT. Programy InsERT GT w wersji Sfera mogą być rozbudowywane do dodatkowe funkcjonalności specyficzne dla danej firmy. Subiekt GT to program sprzedażowy dedykowany dla działów handlowych, sklepów i punktów usługowych. Oprogramowanie umożliwia wystawianie dokumentów handlowych i magazynowych wszystkich typów, ma rozbudowaną kartotekę kontrahentów z możliwością zapisywania w niej informacji typu CRM, a także kartotekę towarów i usług, dla których zdefiniujemy do 10 poziomów cen sprzedaży. Subiekt GT umożliwia wystawianie zamówień, dla których rezerwowane są towary, a także tworzenie faktur zaliczkowych. Aplikacja zawiera moduł rozrachunki; pozwala również na rejestrację transakcji na rachunkach bankowych. Rachmistrz GT jest programem dla firm prowadzących działalność na zasadach uproszczonej księgowości w formie ryczałtu ewidencjonowanego lub KPiR. Aplikacja umożliwia prowadzenie ewidencji VAT sprzedaży i zakupów, w tym transakcji wewnątrzunijnych. Rachmistrz GT ma wbudowany moduł ewidencji środków trwałych oraz ewidencji pojazdów używanych w celach służbowych. Uzupełnienie stanowi Dla programów InsERT GT producent udostępnił trzy pakiety rozszerzeń funkcjonalnych, które dodają m.in. opcje sprzedaży towarów z dowolnych dostaw, możliwość tworzenia własnych wzorców wydruku czy funkcję zbiorczego wysyłania faktur przez e-mail. moduł kadrowy, który służy do ewidencji osobowej oraz rozliczania umów cywilnoprawnych i umów o pracę. Program umożliwia naliczanie deklaracji skarbowych i ich wysyłkę drogą elektroniczną oraz deklaracji ZUS z opcją eksportu do programu Płatnik. Rewizor GT jest programem dedykowanym dla firm zobligowanych do prowadzenia pełnej księgowości. Aplikacja umożliwia elastyczne zarządzanie planem kont (przeniesienie planu z innego roku obrotowego, tworzenie kont Biznes benchmark magazyn 27 Oprogramowanie na podstawie kartotek, obsługa kont pozabilansowych); ma rozbudowane mechanizmy dekretacji oraz zarządzania rozrachunkami. Rewizor GT umożliwia prowadzenie pełnej ewidencji podatku VAT w zakresie zakresie transakcji krajowych, wewnątrzwspólnotowych oraz pozaunijnych z automatycznym wyliczaniem deklaracji VAT-7/7K. Rachmistrz GT oraz Rewizor GT w pełni integrują się z Subiektem GT. Oba programy dostępne są w specjalnych wersjach, które mogą być używane przez biura rachunkowe do obsługi dowolnej liczby podmiotów gospodarczych. Foto 1: Wystawianie faktury w walucie obcej w programie Subiekt GT. Streamsoft PCBiznes PCBiznes firmy Streamsoft to pakiet pudełkowych programów dla małych firm o różnym profilu działalności. W skład pakietu wchodzi aplikacja do fakturowania i magazynu Ewa, program do prowadzenia KPiR o nazwie Ala oraz program kadrowo-płacowy Aga. Programy te sa intuicyjne w obsłudze, a ich wdrażanie i używanie nie wymaga wiedzy informatycznej. Bezpośrednio z poziomu programu księgowego Ala i kadrowego Aga istnieje możliwość uzyskania informacji prawnych dostarczanych przez ekspertów Wolters Kluwer Polska. W ramach usługi ABC Pomoc prawna (opcja dodatkowo płatna) użytkownicy programu mają dostęp do aktualnych wskaźników i stawek księgowych i podatkowych, informacji prawnych oraz porad ekspertów. Programy Ewa i Ala dostępne są w trzech wersjach funkcjonalnych – Mini, Midi oraz Maxi. Ewa w wersji Mini to znakomity program do fakturowania, ale bez modułu magazynowego. Aplikacja umożliwia wystawianie dokumentów sprzedaży; ma kartotekę towarów i kontrahentów i współpracuje z czytnikami kodów kreskowych. Mocną stroną programu są funkcje raportowania i analiz. W wersji Midi dodano funkcje związane z obsługą magazynu oraz umożliwia wystawianie dodatkowych dokumentów sprzedażowych m.in. faktur eksportowych, faktur wewnętrznych i faktur VAT marża. Obsługuje drukarki fiskalne. Program ułatwia wystawianie powtarzalnych faktur np. comiesięcznych rozliczeń za stałe usługi serwisowe. Dodatkowo, Ewa w wersji Midi umożliwia ewidencję dokumentów zakupowych (faktury, faktury VAT RR, PZ). W najbardziej funkcjonalnej wersji Max dodano obsługę płatności i limitów kredytowych dla 28 Biznes benchmark magazyn Foto 2: Widok strony głównej w Rachmistrzu GT dostarcza zbiorczych informacji na temat dochodów firmy, sprzedaży opodatkowanej VAT oraz kwoty podatku do zapłaty. Foto 3: Kartoteka towarów i usług w programie WAPRO WF-Mag. ERP Optima firmy Comarch to program stworzony z myślą o małych i średnich firmach, który integruje w sobie kilkanaście aplikacji (modułów) obsługujących różne procesy biznesowe przedsiębiorstwa. kontrahentów, obsługę kasy z dokumentami kasowymi KP i KW oraz transakcji bankowych z kontrolą należności i zobowiązań. Ewa w wersji Max może wygenerować wezwanie do zapłaty oraz not odsetkowych. Ala to program dedykowany dla osób prowadzących działalność i rozliczających się samo- dzielnie z fiskusem na podstawie KPiR. W wersji Mini Ala umożliwia rozliczenie podatku dochodowego dla jednego właściciela, z uwzględnieniem ulg zawartych w deklaracjach PIT-5(L) i PIT-5(k) oraz udziałach w innych firmach. Ala ściśle integruje się z pozostałymi aplikacjami pakietu PCBiznes – z programem Ewa (przyjmowanie do księgi zapisów z aplikacji do fakturowania) oraz programem kadrowo-płacowym Aga. Wersję Midi powinny nabyć osoby, które są płatnikami podatku VAT. Program generuje deklaracje VAT-7/VAT-7K; umożliwia rozliczanie transakcji wewnątrzwspólnotowych VAT-UE oraz transakcji odwrotnie opodatkowanych. W wersji MAX dodano opcje rozliczania podatku dochodowego dla wielu właścicieli, moduł ewidencji środków trwałych i ich amortyzacji, moduł ewidencji przebiegu pojazdów, obsługę kasy i dokumentów kasowych oraz moduł kontroli należności i zobowiązań z opcją generowania wezwań do zapłaty. Comarch ERP Optima Optima jest zintegrowanym systemem klasy ERP, w którym poszczególne moduły pracują na jednej, wspólnej bazie danych. Klient sam decyduje, z których modułów funkcjonalnych będzie korzystał. W każdej chwili istnieje możliwość rozszerzenia instalacji i wdrożenia kolejnych modułów. Dostępne moduły programu w wersji stacjonarnej to Kasa/bank, Faktury, Detal, Handel, Księga podatkowa, Księga handlowa, Płace i kadry, Analiza BI, CRM, Serwis oraz Mobilny sprzedawca. Dostępna jest wersja systemu Comarch ERP Optyma przeznaczona dla biur rachunkowych, która wspomaga i ułatwia obsługę księgowo-finansową klientów. Moduł Faktury umożliwia wystawianie dokumentów handlowych (faktury sprzedaży, faktury zakupu). Dzięki wspólnym kartotekom towarów i kontrahentów, dane wprowadzane są do systemu tylko raz. Na karcie kontrahenta przechowywane są informacje o warunkach współpracy (rabaty, dostępne formy płatności, limit kredytowy), dzięki czemu prowadzenie sprzedaży i zakupów przebiega szybko i sprawnie. Dokumenty handlowe mogą być drukowane, wysyłane w formacie PDF przez e-mail lub przekazywane do biura rachunkowego. Funkcja Sprzedaż dedykowana, dostępna w module Handel, dostarcza komplet informacji na temat dotychczasowej współpra- www.biznes.benchmark.pl Oprogramowanie cy z klientem – historię sprzedaży, informacje o aktualnym zadłużeniu czy wydaniach towaru. Moduł Kasa/bank ma wbudowaną funkcję Preliminarz płatności, która umożliwia zarządzanie należnościami i zobowiązaniami. Comarch ERP Optima obsługuje dowolną liczbę magazynów, a funkcja Zamówienia u dostawców pozwala śledzenie etapu realizacji zamówień zakupu. Na podstawie dokumentu zamówienia istnieje możliwość wystawienia faktury zakupu oraz przyjęć do magazynu. Aplikacje pakietu Optima umożliwiają prowadzenie uproszczonej księgowości (ryczałt ewidencjonowany, KPiR) oraz pełnej księgowości. Funkcja Znajdź księgowego pozwala wyszukać biuro rachunkowe w bliskiej lokalizacji, które posiada oprogramowanie Comarch i z którym będzie można prowadzić współpracę w oparciu o internet, w tym wymieniać się elektronicznie dokumentami. Moduł Księga Handlowa umożliwia stworzenie wielopoziomowego planu kont z możliwością dokonywania księgowań na kontach ręcznie lub automatycznie przy użyciu schematów księgowych. Program ma wbudowany moduł Rejestry VAT, który w czytelny sposób prezentuje dokumenty do ujęcia w deklaracji VAT-7 oraz VAT-UE w zadanym okresie. Asseco WAPRO Programy Asseco WAPRO wspomagają zarządzanie małymi i średnimi firmami w obszarze sprzedaży i gospodarki magazynowej, księgowości i finansach oraz kadrowo – płacowych. Dostępne są moduły do obsługi sprzedaży mobilnej i relacji z klientami (CRM). Programy WAPRO dostępne są w kilku liniach produktowych (Start, Biznes, Prestiż) dedykowanych dla różnej wielkości przedsiębiorstw. W miarę rozwoju biznesu istnieje możliwość rozbudowy systemu o moduły i funkcjonalności występujące w wyższej linii produktów. WF-Fakturka to prosty program do fakturowania dla mikro i małych firm, które wystawiają do kilkuset faktur lub paragonów miesięcznie. Znajdzie zastosowanie w sklepach, zakładach usługowych oraz wśród osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Nie zawiera modułu magazynowego. Taką funkcjonalność ma WF-Mag, który składa się z trzech modułów: do zarządzania sprzedażą, do zarządzania magazynem oraz modułu finansowego, www.biznes.benchmark.pl który umożliwia prowadzenie rozrachunków z kontrahentami oraz obsługę rejestrów bankowych i kasowych. WF-Mag umożliwia wystawianie zamówień i kontrolowanie stanu ich realizacji, ma rozbudowany wielopoziomowy moduł cenników oraz umożliwia tworzenie różnego typu dokumentów, w tym wystawianie faktur seryjnych. Aplikacja ma wbudowany moduł sprzedaży detalicznej. Oferta WAPRO w zakresie programów księgowo finansowych obejmuje aplikacje WF-KaPeR dla firm rozliczających się w oparciu o książkę przychodów i rozchodów lub W wersji Mini Ala umożliwia rozliczenie podatku dochodowego dla jednego właściciela, z uwzględnieniem ulg zawartych w deklaracjach PIT-5(L) i PIT-5(k) oraz udziałach w innych firmach. ryczałtem ewidencjonowanym oraz WF-FaKir dla przedsiębiorstw zobligowanych do prowadzenia pełnej księgowości. WF-KaPeR umożliwia ewidencję środków trwałych oraz prowadzenie rozliczeń samochodów używanych do celów służbowych. Program umożliwia prowadzenie rejestru VAT, generuje wszystkie niezbędne deklaracje podatkowe oraz ubezpieczeniowe współpracując z programem Płatnik. WF-FaKir może pracować jako element uzupełniający pozostałe produkty WAPRO lub jako samodzielny program finansowo – księgowy. Autorzy programu postawili na możliwie najszerszą automatyzację procesów i operacji, które nie wymagają ingerencji księgowych. WF-FaKir ma wbudowany mechanizm automatycznego księgowania dokumentów, rozliczania rozrachunków, dekretowania kosztów do rozliczenia w czasie, przeksięgowań i przeszacowań oraz naliczania różnic kursowych. Ofertę produktów uzupełniają program do ewidencji środków trwałych WF-bEST, system zarządzania relacjami z klientami WF-CRM, aplikacja kadrowo – płacowa WF-GANG oraz WF-Analizy - program do wielowymiarowej analizy danych zebranych w innych aplikacjach WAPRO. Artur Pęczak Foto 4: Subiekt GT firmy InsERT. Foto 5: PC Biznes Ala firmy Streamsoft. Foto 6: Comarch ERP Optima. Biznes benchmark magazyn 29 Sieci i serwery S ieć komputerowa umożliwia wymianę informacji i współdzielenie zasobów między komputerami, serwerami i drukarkami. Wystarczy prosty router z funkcją Wi-Fi, aby udostępnić Internet wszystkim urządzeniom w sieci – przy użyciu kabla lub bezprzewodowo. Sercem praktycznie każdej małej sieci komputerowej jest sieciowe urządzenie wielofunkcyjne, które pełni jednocześnie funkcję routera, bramy internetowej z zaporą ogniową, modemu internetowego (opcja), 4- lub 8-portowego przełącznika sieciowego oraz punktu dostępowego sieci Wi-Fi. Do najważniejszych na polskim rynku producentów tego typu urządzeń należą m.in. D-Link, TP-Link, Netgear, Linksys, DrayTek czy AVM produkujący urządzenia pod marką Fritz!. Zanim jednak zajmiemy się tematem wyboru routera, sprawdźmy jak zaprojektować sieć komputerową w małej i średniej firmie. SIEĆ Struktura sieci sieć Foto: Fotolia Budujemy 30 Okablowanie strukturalne to system okablowania w budynku, które umożliwia dostarczanie odbiorcom końcowym różnych usług telekomunikacyjnych – sieci komputerowej, telefonicznej, telewizji kablowej itp. Okablowanie strukturalne jest pasywnym elementem sieci, w skład którego wchodzą kable, gniazda w małej firmie Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Sieci i serwery i zakończenia w serwerowni, a integralną częścią tego systemu jest dedykowana instalacja elektryczna dla urządzeń komputerowych. Czy można okablowanie strukturalne zrobić samemu? Tak, choć w przypadku większych sieci zadanie to warto powierzyć specjalistom, którzy wykonają projekt instalacji, położą okablowanie strukturalne oraz dokonają pomiarów stanu poszczególnych zakończeń. Liczba gniazdek w biurze zależy od liczby stanowisk roboczych. W projekcie sieci należy przyjąć co najmniej dwa gniazdka na stanowisko robocze (komputer plus telefon) oraz od dwóch do czterech dodatkowych gniazdek w biurze, do których podepniemy drukarki sieciowe, osobisty NAS czy moduł faksu. Topologia gwiazdy Wyróżnia się kilka topologii sieci, czyli sposobu łączenia komputerów i urządzeń sieciowych, tak aby mogły komunikować się ze sobą. W małych i średnich sieciach z powodzeniem stosuje się topologię gwiazdy. W tej topologii wszystkie kable zbiegają się w jednym wspólnym punkcie – na panelu krosowniczym lub przełączniku sieciowym. Topologia gwiazdy Najtańsze routery kosztują kilkadziesiąt złotych; przeciętnie na takie urządzenie wydamy nie więcej niż 200-300 złotych. Za bardziej funkcjonalne modele, wyposażone np. w bramkę telefonii VoIP, zapłacimy nawet powyżej 500 złotych. wymusza poprowadzenie tylu kabli, ile urządzeń sieciowych zamierzamy podpiąć do sieci. Panel krosowniczy (ang. patch panel) jest pasywnym elementem sieci, który stanowi zakończenie okablowania strukturalnego. Innymi słowy – to tutaj zbiegają się końce kabli prowadzące od gniazdek komputerowych zainstalowanych w biurach i pomieszczeniach firmy. Gniazda panelu krosowniczego umożliwiają dostarczanie usług telekomunikacyjnych do poszczególnych gniazdek w biurach. Aby zapewnić w gniazdku na piętrze sieć komputerową (Internet) lub telefon, wystarczy przy pomocy krótkich kabli kroso- www.biznes.benchmark.pl wych, połączyć gniazda na panelu krosowniczym z gniazdami przełącznika lub zakończeniami centrali telefonicznej. Okablowanie sieci Do budowy sieci komputerowych stosuje się trzy główne typy okablowania w zależności od użytego medium transmisyjnego: kabel koncentryczny (przepustowość 10 Mb/s, zasięg 185 lub 500 metrów), skrętka (10 Mb/s, 100 Mb/s lub 1 Gb/s na odległość do 100 metrów) oraz światłowody używane do łączenia kondygnacji lub budynków. Sieć 1000Base-T projektowana jest z wykorzystaniem okablowania ze skrętki miedzianej UTP kategorii co najmniej Cat 5 lub wyższej (preferowane są Cat 5e lub Cat 6). Uzyskanie transferu danych na poziomie 1 Gb/s jest możliwe w przypadku zastosowania aktywnych urządzeń sieci (przełączniki, karty sieciowe) działających w standardzie Gigabit Ethernet. Mała serwerownia W trakcie projektowania sieci komputerowej w większym biurze warto wygospodarować miejsce na postawienie szafy serwerowej, – a jeśli to możliwe – osobnego pomieszczenia, które będzie pełnić funkcję serwerowni. W szafie serwerowej możemy umieścić: panele krosownicze z zakończeniami okablowania strukturalnego, aktywne urządzenia sieciowe (przełączniki, routery, zapory ogniowe itp.), zasilacze awaryjne, serwery, macierze dyskowe a nawet przełączniki KVM, które umożliwiają wygodne zarządzanie większą liczbą komputerów i serwerów za pomocą pojedynczego zestawu monitora, klawiatury i myszy. Na rynku znajdziemy szafy o różnej wysokości. dla odniesienia dodajmy że zwykły 24-portowy przełącznik ma wysokość 1U, podczas gdy przeciętny serwer w obudowie rack zajmuje w szafie 2U. Urządzenia zgodne ze standardem rack montowane są w specjalnych profilach. Istnieje możliwość instalacji sprzętu na wysuwanych szynach, które umożliwiają łatwy dostęp do ich wnętrza. Wybór routera Typowy router dla domu lub MSP ma cztery porty sieci LAN (RJ-45), które umożliwiają podpięcie do czterech urządzeń sieciowych (komputery, serwery, drukarki) za pomocą kabla (skrętki). Popularne modele wyposażone są Power Line Communication Tam, gdzie kładzenie okablowania strukturalnego jest niemożliwe (wynajem pomieszczeń, budynki zabytkowe) z pomocą przychodzi technologia Power Line Communication. PLC umożliwia wykorzystanie zwykłej instalacji elektrycznej do zbudowania przewodowej sieci komputerowej. Najprostsza sieć PLC składa się z dwóch adapterów, które umieszczamy w gniazdkach sieci elektrycznej. Każdy taki adapter zawiera jedno lub więcej gniazdek RJ-45, które – za pomocą kabla skrętki – służą do przyłączania komputerów i innych urządzeń sieciowych do sieci komputerowej. Na rynku od dłuższego czasu są już dostępne adaptery PLC np. ASUS PL-X51P, ASUS PL-X52P czy D-Link DHP-P308AV. Adapter PLC tworzy medium transmisji danych. Nie wykonuje operacji routingu, a zatem aby podłączyć komputery do Internetu potrzebny jest router. W tym celu możemy wykorzystać dowolny router sieciowy lub kupić dedykowane urządzenie np. D-Link DHP-1565, które łączy w sobie funkcje bezprzewodowego routera z możliwością przesyłania danych w sieci elektrycznej (PLC). w punkt dostępowy, który pozwala na przyłączanie kolejnych urządzeń z wbudowaną kartą sieci bezprzewodowej. Dzisiaj standardem są urządzenia, które umożliwiają stworzenie sieci Wi-Fi w standardzie IEEE 802.11n umożliwiającym transmisję danych z prędkością 150 Mb/s lub 300 Mb/s (tzw. pełne N). Standard IEEE 802.11ac nie jest jeszcze oficjalnie zatwierdzony, a liczba punktów dostępowych i kart sieciowych dostępnych na rynku jest nadal niewielka. Ich ceny są Biznes benchmark magazyn 31 Sieci i serwery Foto 2: Panel krosownicy. Foto 1: D-Link DIR-605L to nowoczesny router bezprzewodowy wyposażony w funkcję Wi Fi Protected Setup (WPS), która umożliwia szybkie przyłączanie nowych urządzeń do sieci bezprzewodowej. Producent udostępnia darmową aplikacje współpracującą z iPadem, iPhonem i urządzeniami z systemem Android, które pozwalają na monitorowanie prób włamania do sieci. również zbyt wysokie, aby warto było inwestować w tę technologię już w tej chwili. Zarządzanie routerem odbywa się z poziomu wygodnego panelu webowego dostępnego przez przeglądarkę internetową lub dedykowanej aplikacji do zainstalowania na komputerze. Wiele modeli wyposażono w moduł kreatora, który umożliwia w łatwy sposób wprowadzić podstawowe ustawienia dostępu do Internetu oraz określić zabezpieczenia sieci Wi-Fi. Nie wymaga to większej wiedzy informatycznej, choć zawsze możemy zwrócić się do zaprzyjaźnionego informatyka z prośbą o pomoc w skonfigurowaniu routera. Sposób na Internet Internet w technologii ADSL2+ lub VDSL np. Neostrada wymaga zastosowania modemu. W zależności od wybranej opcji operator dostarczy modem USB, dedykowany router z modemem lub modem z portem Ethernet. Modem USB warto odłożyć na półkę i zastąpić własnym routerem z funkcją modemu ADSL działającym w trybie Annex A (linie analogowe), Annex B (linie cyfrowe) lub – co rzadziej spotykane – w obu tych standardach. Router z modemem ADSL2+ przyłączamy za pomocą gniazda RJ11 bezpośrednio do linii telefonicznej. 32 Biznes benchmark magazyn Foto 3: Urządzenie FRITZ!Box 7390 firmy AVM ma wbudowany modem ADSL2+ oraz VDSL2, współpracuje z modemami 3G i LTE, realizuje funkcje bramki VoIP (połączenia telefoniczne przez Internet) oraz umożliwia podłączenie podłączenia aparatów analogowych, ISDN, faksów i zewnętrznych centralek PBX. Foto 4: DrayTek Vigor 2750 to nowoczesny router z wbudowanym modemem pracującym w standardzie VDSL2, następcy technologii ADSL2+, dla ultraszybkiego Internetu dostarczanego np. w ramach usługi Neostrada Fiber. Na rynku pojawiły się już modele routerów obsługujące bezprzewodowe sieci nowej generacji IEEE 802.11ac, które to oferują prędkość przesyłania danych na poziomie 1,3 Gb/s (teoretycznie do 7 Gb/s). bilnego. Łącze 3G może być używane jako podstawowa metoda dostępu do Internetu, jako łącze dodatkowe, w którym ruch rozkładany (równoważony) jest między oba łącza jednocześnie lub jako łącze zapasowe (nadmiarowe) używane w przypadku awarii tego pierwszego. W przypadku problemów z łączem podstawowym nasza firma nie zostanie odcięta od dostępu do globalnej sieci. Artur Pęczak Modem z portem Ethernet dostarczany jest z reguły wraz z usługami DSL dla biznesu oraz przez operatorów sieci kablowych (modem kablowy). Aby udostępniać Internet w sieci lokalnej konieczny jest zakup routera z portem WAN typu Ethernet (gniazdo RJ-45). Modem podłączamy do routera za pomocą zwykłego kabla komputerowego. Zapasowe łącze 3G Dobrym pomysłem jest zakup routera wyposażonego w jeden lub dwa porty USB, które umożliwiają na przyłączenie modemu sieci komórkowej 3G, drukarki, zewnętrznego dysku twardego czy serwera multimediów. Modem 3G umożliwia współdzielenie Internetu mo- Sieć elektryczna Budowę sieci LAN warto połączyć z budową sieci elektrycznej dedykowanej dla sprzętu komputerowego. Celem takiej instalacji jest odizolowanie zasilania urządzeń komputerowych od pozostałych sprzętów elektrycznych. Podejście to pozwala zapewnić urządzeniom stabilne źródło zasilania, które – przy wykorzystaniu zasilaczy UPS – może być dostarczane również w przypadku przerw w dostawie prądu z elektrowni. Dzięki zastosowaniu ochronników przeciwprzepięciowych, instalacja elektryczna może zapewniać dodatkową ochronę np. przed wyładowaniami elektrycznymi (burzą). www.biznes.benchmark.pl Sieci i serwery Bezpieczne sieci Wi-Fi S tandard szyfrowania transmisji WPA/WPA2 zapewnia skuteczną ochronę sieci Wi-Fi. Warunkiem jest jednak zastosowanie silnych haseł, właściwa konfiguracja punktu dostępowego oraz przestrzeganie kilku podstawowych zasad bezpieczeństwa sieci bezprzewodowych. Zasady bezpieczeństwa sieci bezprzewodowej definiowane są w konfiguracji punktu dostępowego (ang. access point) lub routera z funkcją Wi-Fi. W ustawieniach urządzenia wybieramy standard zabezpieczeń (sieć otwarta, WEP lub WPA/WPA2), a także definiujemy hasło współdzielone, które jest używane w trakcie przyłączania nowych komputerów i smartfonów do sieci bezprzewodowej. Pierwszym krokiem po instalacji nowego routera lub punktu dostępowego musi być zmiana domyślnego hasła dostępu do konfiguracji urządzenia. Inaczej przypadkowe osoby będą mogły zalogować się do panelu zarządzania routera i zmienić jego konfigurację, w tym ustawienia dotyczące zabezpieczeń sieci Wi-Fi. www.biznes.benchmark.pl Standardy zabezpieczeń Bezpieczeństwo sieci Wi-Fi zależy od rodzaju zastosowanego standardu szyfrowania danych. Przestarzały WEP (Wired Equivalent Privacy), ze względu na występujące słabości w algorytmie RC4 jest podatny na złamanie, dlatego też w dobrze zabezpieczonych sieciach WLAN stosuje się silniejsze szyfrowanie WPA (WiFi Protected Access) oraz następcę tego standardu IEEE 802.11i (nazywany również WPA2). Warto dodać, że sieć Wi-Fi może zostać skonfigurowana bez Pierwszym krokiem po instalacji nowego routera lub punktu dostępowego musi być zmiana domyślnego hasła dostępu do konfiguracji urządzenia. zabezpieczeń. Taka sieć nazywa się wówczas otwartą i do niej może się przyłączyć dowolne urządzenie będące w jej zasięgu. Do złamania zabezpieczeń sieci WEP wystarczy zwykły laptop oraz odpowiednie oprogramowanie, które bez trudu znajdziemy w Internecie. Nie potrzeba do tego żadnej specjalistycznej wiedzy, a cała operacja łamania zabezpieczeń zajmuje nie więcej niż kilka minut. Dopiero standard WPA/WPA2 daje dobrą ochronę sieci bezprzewodowych, pod warunkiem zastosowania odpowiednio silnego (złożonego) hasła. Dlaczego to takie ważne? Złożone hasła Obecnie znane są metody łamania zabezpieczeń WPA/WPA2, które bazują na metodach słownikowych i siłowych. Metody te polegają na sprawdzeniu różnych kombinacji haseł, tak aby odnaleźć to, które zostało użyte do zabezpieczenia transmisji danych, a im hasło jest bardziej skomplikowane i dłuższe tym mniejsze jest prawdopodobieństwo, że znajdzie się ono w słowniku i jednocześnie wydłuża się znacznie czas potrzebny na jego złamanie. Przy dobrym, długim haśle są to często miesiące a nawet lata. Hasło współdzielone musi być zatem długie i trudne do złamania. Dobre hasło powinno zawierać co najmniej kilkanaście Biznes benchmark magazyn 33 Sieci i serwery znaków będących kombinacją symboli specjalnych, małych i wielkich liter oraz cyfr. Ważne jest, aby zmienić hasło po jego ujawnieniu lub odejściu pracownika z fir- jest skonfigurowana tak, aby objąć zasięgiem sieci Wi-Fi jak największy obszar. my. Dobrą praktyką jest regularna zmiana hasła WPA/WPA2 w ustalonych odstępach czasu np. raz na miesiąc. Nigdy nie należy udostępniać hasła do sieci Wi-Fi przypadkowym osobom. Mechanizm filtrowania adresów MAC (Media Access Control address) jest funkcją punktu dostępowego, która umożliwia kontrolowanie dostępu do sieci Wi-Fi na podstawie fizycznego adresu karty sieciowej (MAC) klienta. W obiegowej opinii funkcja filtrowania MAC ma istotny wpływ na bezpieczeństwo sieci, bowiem tylko komputery i urządzenia mobilne, których adres dodano na listę mogą przyłączyć się do sieci bezprzewodowej. W praktyce nie jest to żadne zabezpieczenie – atakujący może w prosty sposób podsłuchać i podszyć się pod adres MAC karty sieciowej uprawnionego użytkownika. Badanie przeprowadzone przez Kaspersky Lab Polska pokazuje, że w kwestii bezpieczeństwa sieci Wi-Fi nadal pozostaje wiele do zrobienia. Dwa warianty WPA/WPA2 Zabezpieczenia WPA oraz WPA2 mogą zostać skonfigurowane do pracy w jednym z dwóch wariantów – Personal oraz Enterprise. W wariancie Personal do zabezpieczenia transmisji używany jest jeden klucz współdzielony, używany przez wszystkich klientów (użytkowników), którzy przyłączają się do sieci Wi-Fi. Ten sposób zabezpieczeń sieci Wi-Fi jest najczęściej stosowany w domach, małych firmach oraz w miejscach publicznych. W wariancie Enterprise klucze szyfrowania przydzielane są indywidualnie dla każdego klienta z osobna. Ten typ zabezpieczeń dedykowany jest dla większych organizacji; jest bowiem trudniejszy we wdrożeniu i administrowaniu. Ograniczanie zasięgu Złamanie klucza WEP wymaga przechwycenia dużej ilości tzw. wektorów inicjujących IVs. W przypadku sieci zabezpieczonych algorytmem WPA/WPA2 celem atakującego jest podsłuchanie tzw. for-way handshake, czyli czterech pakietów, jakie klient i punkt dostępowy wymieniają między sobą w trakcie dołączania użytkownika do sieci Wi-Fi. Aby uchronić się przed podsłuchiwaniem należy zmodyfikować siłę nadawania punktu dostępowego, tak aby objąć zasięgiem sieci bezprzewodowej wszystkie biura i pomieszczenia, ale jednocześnie ograniczyć propagację sygnału poza budynek. Moc nadawania sygnału zmienimy w konfiguracji punktu dostępowego. Domyślnie, większość urządzeń 34 Biznes benchmark magazyn Filtrowanie MAC WPA/WPA2 – Enterprise W standardzie zabezpieczeń WPA/WPA2 – Enterprise klucze szyfrowania są każdorazowo negocjowane i przydzielane przez serwer RADIUS, dla każdego użytkownika z osobna. Uwierzytelnienie do sieci odbywa się na podstawie indywidualnej nazwy użytkownika i hasła, certyfikatu cyfrowego, tokenu lub karty kryptograficznej. W tej metodzie nie używa się klucza współdzielonego, którego ujawnienie wymusza jego zmianę na wszystkich urządzeniach przyłączonych do sieci Wi-Fi. Aby zablokować dostęp do sieci dla wybranego użytkownika, administrator może skasować jego konto lub unieważnić wystawiony dla niego certyfikat cyfrowy, bez konieczności rekonfigurowania zabezpieczeń sieci Wi-Fi na punkcie dostępowym. Wprowadzenie zabezpieczeń WPA/WPA2-Enterprise wymaga zainstalowania w sieci serwera RADIUS. Kontrolery WLAN W sieciach, w których działa kilka punktów dostępowych, stosuje się kontrolery WLAN. Zapewniają one scentralizowane zarządzanie i monitorowanie urządzeń sieciowych z poziomu jednego interfejsu. Kontroler WLAN ułatwia tworzenie sieci Wi-Fi i pozwala uniknąć błędów w konfiguracji zabezpieczeń poszczególnych punktów dostępowych. Przykładem wydajnego kontrolera dla sieci Wi- Fi jest Netgear ProSafe 20-AP WC7520. Standardowo, urządzenie umożliwia zarządzanie do 20 punktów dostępowych (do 50 przy zakupie dodatkowych licencji), przy czym istnieje możliwość połączenia do trzech kontrolerów w stos, aby w pełni sterować siecią Wi-Fi w której działa nawet 150 punktów dostępowych. Netgear ProSafe 20-AP WC7520 oferuje funkcje dynamicznego zarządzania częstotliwościami, co pozwala uniknąć interferencji między sieciami, przy maksymalizacji pokrycia sygnałem, ma wbudowane mechanizmy samonaprawiania się sieci z usuwaniem martwych stref WLAN a także funkcję balansowania obciążeniem przez przełączanie użytkowników do mniej obciążonych punktów dostępowych. Urządzenie wyposażono w funkcję triangulacji, która umożliwia administratorom szybkie lokalizowanie wrogich punktów dostępowych oraz przyłączonych klientów. Kontroler może oferować funkcje portalu dostępowego (captive portal), który pozwala na stworzenie bezpiecznej sieci Wi-Fi dla gości. Artur Pęczak (Nie)bezpieczne Wi-Fi Protected Setup Funkcja WPS (Wi-Fi Protected Setup) umożliwia szybkie przyłączanie nowych urządzeń do sieci Wi-Fi, bez potrzeby wprowadzania złożonego hasła współdzielonego. Dołączenie do sieci jest możliwe na kilka sposobów: przez wprowadzenie krótkiego PIN-u na przyłączanym urządzeniu, przez naciśnięcie przycisku WPS na punkcie dostępowym i urządzeniu bezprzewodowym lub przez dotknięcie punkty dostępowego telefonem z obsługą funkcji NFC (NearField-Communication). Pod koniec 2011 roku odkryto lukę, która umożliwia przeprowadzenie ataku siłowego na router z włączoną funkcją WPS i uwierzytelnianiem nowych urządzeń za pomocą kodu PIN-u. Kod ten liczy osiem znaków, przy czym ostatni jest sumą kontrolną wyliczoną na podstawie siedmiu poprzednich. W przypadku wprowadzenia błędnego kodu PIN, punkt dostępowy odsyła do klienta informację, że pierwsza część kodu (4 cyfry) są niewłaściwe. To daje do odgadnięcia 10 000 kombinacji dla czterech początkowych cyfr PIN i 1000 kombinacji dla kolejnych trzech. Jeśli to możliwe, warto wyłączyć funkcję WPS w konfiguracji punktu dostępowego, bowiem liczba prób do odgadnięcia kodu PIN wynosi jedyne 11 000 różnych kombinacji cyfr. www.biznes.benchmark.pl Sieci i serwery Foto: Iomega Pamięci dyskowe D NAS yski sieciowe (popularnie zwane NAS-ami) przez wiele osób są często niedocenianym elementem firmowej infrastruktury informatycznej. Po części przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, że nie są one do jej funkcjonowania niezbędne.. samej sieci. Co więcej – z klasycznego dysku zewnętrznego na USB może w danym momencie korzystać tylko jedna osoba; w przypadku NAS-ów nie ma takich ograniczeń, z do zawartości w każdej chwili może uzyskiwać dostęp wiele urządzeń i osób. Nie mniej istotne jest też to, że jest to ten typ sprzętu, którego podczas normalnej, codziennej pracy prawie nie zauważamy. A to błąd, bo dobrze wybrany i odpowiednio użytkowany NAS może stać się sprzętem ułatwiającym normalną pracę i jednocześnie gwarantującym bezpieczeństwo danych w sytuacji awaryjnej. Na początek warto więc wyjaśnić czym jest dysk NAS (Network-Attached Storage, czyli urządzenie pamięci masowej podłączone do sieci). Najprościej rzecz ujmując, jest to magazyn plików, który w odróżnieniu np. od standardowego dysku zewnętrznego na USB czy FireWire podłączamy nie do konkretnego komputera, lecz bezpośrednio do domowej lub firmowej sieci komputerowej (zwykle kablem sieciowym, choć są również dostępne modele obsługujące bezprzewodowe sieci WiFi). Takie rozwiązanie ma cały szereg zalet – najważniejszą jest to, że dostęp do zapisanych na nim danych możemy uzyskać z każdego komputera (i nie tylko), podłączonego do tej Tak naprawdę najważniejsze zastosowania dysku NAS już pokrótce wymieniliśmy powyżej – ale warto je dokładniej omówić. Bo choć dysk sieciowy nie jest obowiązkowym elementem firmowego systemu informatycznego (tzn. całość może działać bez niego), to ma on tyle zalet, że naprawdę warto rozważyć zainwestowanie w taki sprzęt. Oto dlaczego. Po pierwsze, firmowy NAS diametralnie zmienia sposób, w jaki pracujemy z danymi – zamiast przesyłać sobie pliki e-mailami, przenosić na pendrive’ach, dyskach USB, tworzyć udziały sieciowe na lokalnych maszynach i pracować jednocześnie na dziesięciu wersjach tych samych plików, możemy mieć w firmie jeden, centralny i dostępny dla wszystkich magazyn, na którym zawsze dostępne będą wszystkie niezbędne do pracy pliki i dokumenty – i to w najbardziej aktualnej wersji. Po drugie, NAS (odpowiednio dobrany do potrzeb danej firmy oraz właściwie skonfigurowany) zapewnia bezpieczeństwo danych www.biznes.benchmark.pl Po co mi NAS? nieporównywalnie większe niż w przypadku przechowywania plików na dyskach poszczególnych komputerów czy najróżniejszych nośnikach mobilnych. Do zastosowań firmowych zdecydowanie powinniśmy wybrać model co najmniej dwudyskowy, pracujący min. w trybie RAID 1 – co oznacza, że w urządzeniu zamontowane są dwa niezależne dyski HDD, na których dane są automatycznie duplikowane (dzięki temu w razie awarii sprzętowej jednego z nich mamy kopię naszych danych). Oczywiście, wersja dwudyskowa to minimum Jeżeli zależy nam na stabilności oraz niezawodności firmowej pamięci sieciowej, powinniśmy w pierwszej kolejności przyjrzeć się ofercie producentów dedykowanych urządzeń NAS. bezpieczeństwa – dysków może być więcej, co automatycznie będzie przekładało się na większe bezpieczeństwo. Podstawową zaletą zastosowania NAS-a do wykonywania kopii zapasowej danych jest pełna automatyzacja tego procesu – w dobrze skonfigurowanym środowisku wszystko powinno odbywać się bez żadnych działań Biznes benchmark magazyn 35 Sieci i serwery ze strony użytkowników. W firmach, które nie korzystają z pamięci sieciowej, będzie to znacznie trudniejsze (przechowywanie kopii zapasowej na tej samej maszynie mija się z celem, a alternatywne rozwiązanie, czyli cykliczne nagrywanie płyt z kopią lub rejestrowanie ich na nośnikach zewnętrznych wymaga systematyczności od użytkowników). Trzecim podstawowym atutem dysku sieciowego w firmie jest fakt, że nie jest on tylko dyskiem. Nowoczesne NAS-y to tak naprawdę wielofunkcyjne serwery pracujące pod kontrolą Jeśli uruchomimy w naszej firmie odpowiednio skonfigurowany NAS, pozostaje nam już tylko odpowiednio przeszkolić pracowników w zakresie postępowania za danymi. własnego systemu operacyjnego, które mogą wykonywać zdecydowanie więcej rzeczy niż tylko przechowywanie czy synchronizowanie danych. Dysk może być serwerem usług (np. WWW albo multimedialnych), udostępniać łącze, pobierać pliki z Internetu i wykonywać wiele, wiele innych operacji. Jak wybrać dysk sieciowy? Dobra wiadomość jest taka, że wybór NAS-ów jest ogromny i każdy użytkownik z pewnością bez problemu znajdzie sprzęt idealnie pasujący do potrzeb i specyfiki jego firmy. Co ważne, wbrew powszechnej opinii dysk sie- Foto 1: W sprzedaży dostępne są również obudowy bez dysku twardego, takie jak D-LINK Serwer NAS ShareCenter Pulse DNS-320. 36 Biznes benchmark magazyn ciowy nie musi być bardzo drogi (choć faktem jest, że może taki być). Najprostszą formą wdrożenia w firmie NAS-a – dość prymitywną i ograniczoną pod względem możliwości (ale jednocześnie oferującą podstawowy zakres funkcji) – będzie wykorzystanie dysku na USB w połączeniu z routerem wyposażonym w takie złącze. Producenci routerów coraz częściej oferują taką możliwość – dysk po połączeniu z routerem staje się udostępnionym w sieci zasobem (konfigurację przeprowadza się z poziomu panelu sterowania routerem, zwykle jest to strona www). Jest to NAS w najprostszym wydaniu, pozbawiony większości zaawansowanych funkcji i zwykle działający dość ociężale (w firmowej sieci router ma sporo pracy i bez podpięcia dysku – nie spodziewajmy się oszałamiającej wydajności). Innym atrakcyjnym ze względu na koszty rozwiązaniem może być zbudowanie własnego NAS-a na bazie starego komputera PC. Maszyna nie musi być szczególnie wydajna (choć antyk sprzed dekady nie sprawdzi się w tej roli najlepiej), ale najlepiej będzie jeśli zainstalujemy na niej system operacyjny stworzony właśnie z myślą o takich zastosowaniach (np. FreeNAS, bazujący na m0n0wall, czyli jednej z dystrybucji FreeBSD). Zaletą takiego rozwiązania są przede wszystkim niższe niż w przypadku dedykowanych rozwiązań NAS koszty (szczególnie, jeśli część komponentów posiadamy już wcześniej – co w firmach zdarza się dość często) oraz możliwość idealnego dopasowania urządzenia do naszych potrzeb. Po stronie wad zapisać należy pewną prowizoryczność całego rozwiązania oraz wiążącą się z tym podatność na awarię (pamiętajmy, że od NAS-a wymagamy przede wszystkim stabilności i nieprzerwanej pracy – nie każdy starszy PC może to zagwarantować), a także większe niż w przypadku dedykowanego sprzętu zużycie energii (NAS z definicji powinien pracować praktycznie non stop). W sklepach do wyboru są setki modeli gotowych systemów NAS – od prostszych, tworzonych z myślą o użytkownikach, których interesuje podstawowy zestaw funkcji w przyzwoitej cenie (w ten segment celuje np. firma WD), aż po rozbudowane, wielodyskowe systemy tworzone z myślą o najbardziej wymagających klientach firmowych (znajdziemy je np. w ofercie firm Synology, iomega czy QNAP). NAS na miarę Trudno w tym miejscu polecać jakieś konkretne modele – w każdej firmie sprawdzić się może nieco inne urządzenie, wszystko zależy bowiem od specyfiki danej organizacji i potrzeb jej pracowników. Wybierając system NAS, warto przede wszystkim przygotować sobie „listę wymagań” i użyć jej jako kryterium wyboru dla danego modelu. Podstawowe pytania, na które musimy sobie odpowiedzieć, wybierając NAS-a do firmy to: - jak dużej przestrzeni dyskowej potrzebujemy (pamiętajmy, że w trybie RAID 1 pojemność dysków się nie sumuje, ponieważ dane na nich są duplikowane – np. 2 dyski o pojemności 4 TB to de facto 4 TB dostępnej przestrzeni dyskowej; oczywiście możliwe jest w tym wariancie również wykorzystanie 8 TB – ale kosztem bezpieczeństwa)? -czy chcemy, by dysk komunikował się z siecią kablem Ethernet czy bezprzewodowo (wersja bezprzewodowa jest być może wygodniejsza – warto jednak pamiętać, że kabel oferuje zdecydowanie wyższą prędkość przesyłania danych)? -czy potrzebujemy funkcji dodatkowych (serwer WWW, serwer multimediów, ftp, klient pobierania plików np. BitTorrent)? -czy chcemy mieć możliwość uzyskiwania dostępu do dysku również spoza firmy (większość nowych NAS-ów oferuje taką funkcję – również z urządzeń mobilnych – ale wybierając starszy model warto to sprawdzić)? - czy ważniejsza jest dla nas cena urządzenia, czy wydajność (budżetowe modele zwykle pracując nieco wolniej)? Pamiętajmy, że dobry NAS może być naprawdę drogim urządzeniem – to nowoczesny, wydajny sprzęt, więc ceny sięgające kilkunastu czy nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych za model dla średniej firmy nie powinny być zaskoczeniem. Przed zakupem warto jednak rzetelnie ocenić i czasami nawet nieco stonować swoje wymagania – jeśli w naszej firmie faktycznie potrzebujemy tylko podstawowego pod względem funkcjonalności dysku sieciowego (np. tylko do przechowywania plików i kopii zapasowych), to cena powinna być znacznie niższa. Wydawanie gigantycznych kwot na sprzęt, którego możliwości zamierzamy wykorzystywać tylko w 10% absolutnie mija się z celem – dlatego tak ważne jest idealne dobranie sprzętu do potrzeb danej firmy. Dominik Gawroński www.biznes.benchmark.pl Smuklejsza linia. Wyższa inteligencja. S P E T R E XT P R O Już od 4795 zł brutto • Wzornictwo klasy premium Ultracienka, wytrzymała, metalowa obudowa • Długi czas pracy baterii Nawet do 8 godzin pracy lub gry bez potrzeby ładowania1 • Zaawansowane opcje łączności sieciowej Port HDMI, sieciowy i kilka portów USB umożliwiają więcej sposobów połączeń, niż można by się spodziewać po supercienkim Ultrabooku™ sklephp.pl/spectrepro ©2013 Hewlett-Packard Development Company, L.P. 1Czas pracy akumulatora zależy od modelu, konÞguracji, pobranych aplikacji, funkcji, sposobu użytkowania, funkcji łączności bezprzewodowej i ustawień zasilania. Pojemność maksymalna akumulatora maleje wraz z upływem czasu oraz na skutek użytkowania. Sieci i serwery OX App Suite w home.pl HOSTING dla małej firmy 38 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Foto: Fotolia W drugiej połowie maja firma home. pl udostępniła klientom platformę komunikacyjną OX App Suite, stworzone na bazie technologii firmy Open-Xchange. W ramach jednej usługi zintegrowano pocztę e-mail, funkcje obsługi dokumentów, harmonogramowanie zadań oraz zarządzanie mediami społecznościowymi. OX App Suite promowany jest jako alternatywa dla Google Apps oraz Microsoft Office 365. Aplikacja łączy w sobie webowego klienta poczty, listę kontaktów, kalendarz spotkań z opcją powiadomień. Mechanizm OX Text umożliwia edycję dokumentów biurowych bezpośrednio w przeglądarce internetowej. Na stronie podsumowania (portal) wyświetlane są zbiorcze informacje o nowych wiadomościach w skrzynce odbiorczej, zaplanowanych spotkaniach i zadaniach, urodzinach, ale także treści pochodzące z serwisów społecznościowych Facebook, Twitter i LinkedIn. Sieci i serwery O ferta hostingowa dla małych firm obejmuje miejsce na stronę WWW, pakiet skrzynek poczty e-mail oraz możliwość rejestracji własnej domeny. Bez reklam, zawodnych serwerów i kruczków w umowach. bazy danych oraz konta FTP. W wariancie Active Max dostępna powierzchnia nie jest limitowana. Dodatkowo otrzymamy możliwość założenia baz danych w wariancie profesjonalnym, która pozbawiona jest wielu ograniczeń m.in. liczby jednoczesnych połączeń do bazy. Serwer wirtualny to najważniejsza usługa hostingowa skierowana dla małych i średnich firm. Zamiast uruchamiać własne serwery, co wiąże się z wysokimi kosztami zakupu sprzętu, oprogramowania i usług administracji, możemy wynająć serwer wirtualny za którego obsługę w pełni odpowiada dostawca hostingu. Usługa ta nazy- Poczta e-mail wana jest również hostingiem współdzielonym, bowiem zasoby fizycznego serwera są dzielone między kilka serwerów wirtualnych wynajmowanych najczęściej różnym klientom. Serwer wirtualny Oferta serwerów wirtualnych jest bardzo bogata, a ceny najtańszych konfiguracji zaczynają się już od 100 złotych rocznie. Serwer wirtualny umożliwia umieszczenie w Internecie własnej strony WWW – wizytówki firmy, galerii zdjęć, blogu, forum internetowego. Zarządzanie serwerem wirtualnym odbywa się z poziomu wygodnego panelu webowego i nie wymaga żadnej wiedzy informatycznej. Właściciel małej firmy może samodzielnie tworzyć i publikować strony np. przy pomocy kreatora lub autoinstalatora aplikacji, zakładać skrzynki e-mail, a nawet rejestrować nowe domeny. W ramach serwera wirtualnego otrzymujemy możliwość założenia skrzynek poczty elektronicznej dla wszystkich pracowników, a także dostęp do serwera FTP, za pomocą którego możemy udostępniać różnego rodzaju pliki. Oferta serwerów wirtualnych jest doskonale skrojona dla potrzeb różnych odbiorców. W wypadku na przykład jednej z firm hostingowych – nazwa.pl, mamy do wyboru jeden z trzech wariantów serwerów Active, Active Pro i Active Max. W najtańszym pakiecie Active otrzymujemy 50 GB, które możemy swobodnie podzielić między strony WWW, skrzynki poczty e-mail, www.biznes.benchmark.pl Darmowa poczta bywa zawodna, ponieważ inne serwery często odrzucają korespondencję z takich kont, traktując ją jako spam. Dodatkowo, zakładając darmowe konto godzimy się na otrzymywanie reklam. Tych ograniczeń pozbawiona jest profesjonalna poczta elektroniczna dostępna w ofercie dostawców hostingu. W wypadku firmy Kei.pl usługi pocztowe dodawane są do każdego serwera wirtualnego – Start, Pro oraz Premium. Klient ma możliwość założenia nielimitowanej liczby skrzynek e-mail we własnej domenie. Dzięki temu taka korespondencja wygląda profesjonalnie i jednoznacznie identyfikuje firmę, której pracownik ją nadał. Wszystkie skrzynki w Kei.pl objęte są systemem antywirusowym i antyspamowym, a przed podszywaniem się pod innego użytkownika chroni mechanizm antyoszusta (autoryzacja SMTP). Użytkownicy mogą również korzystać z funkcji autoresponder, która generuje automatyczną odpowiedź na otrzymaną korespondencję np. z informacją, że jesteśmy na urlopie, a na wszystkie maile odpowiemy po powrocie z niego. Domeny internetowe Największym zainteresowaniem wśród polskich przedsiębiorców cieszą się domeny krajowe .PL oraz .COM.PL. Koszt rejestracji takiej domeny wynosi od 0 zł w ofercie promocyjnej do ok. 10 zł poza promocją. Do wyboru mamy również domeny regionalne (np. .WAW.PL, .WROCLAW.PL) dedykowane dla firm, które działają głównie na rynku lokalnym oraz domenę europejską .EU dla przedsiębiorstw i organizacji, które chcą zaznaczyć swoją obecność w krajach Wspólnoty. Koszt rejestracji takiej domeny nie powinien przekroczyć 10 złotych. Nie ma przeszkód, aby zarejestrować jedną z domen globalnych np. z końcówką .COM, .NET, .BIZ czy .INFO. Oferta dostawców hostingu obejmuje również rejestrację domen krajowych Niemiec (.DE), Francji (.FR), Rosji (.RU), Czech (.CZ) czy Belgii (.BE) czyli wszędzie tam gdzie rodzime firmy prowadzą lub planują pro- wadzenie interesów. Koszt rejestracji takiej domeny waha się od 19 - 99 złotych. Przedłużenie (odnowienie) ważności domeny .PL na kolejny rok kosztuje od 59,95 zł do 100 złotych. Zdecydowanie tańsze jest odnowienie domen funkcjonalnych np. .COM.PL oraz regionalnych. Przedłużenie domeny europejskiej kosztuje od 29,95 zł do 50 zł. W przypadku posiadania bogatego portfolio domen warto poszukać operatora, który zapewni niższy koszt ich odnowień. Home.pl stosuje cennik malejący, w którym cena odnowienia pojedynczej domeny maleje im więcej domen posiadamy. Atrakcyjne ceny odnowień znajdziemy natomiast w AfterMarket.pl i premium.pl. Sklepy internetowe Sklepy internetowe to oferta hostingowa skierowana dla przedsiębiorców, którzy poszukują kompleksowej platformy do prowadzenia handlu elektronicznego. W ramach jednej oferty otrzymamy komplet usług potrzebnych do uruchomienia i sprawnego działania e-sklepu – miejsce na serwerze, oprogramowanie sklepu, pakiet skrzynek poczty elektronicznej dla pracowników, możliwość zarejestrowania i utrzymania własnej domeny oraz zestaw narzędzi i usług przydatnych w prowadzeniu e-biznesu. Uruchomienie sklepu zajmuje kilka minut. Wymagana jest prosta konfiguracja oraz dodanie oferty produktowej. Sklepy internetowe znajdziemy m.in. w ofercie shoper.pl, istore.pl, IAI-Shop.com, sote.pl, nazwa.pl (usługa Sklepikom) oraz home.pl (Click Shop). Shoper.pl umożliwia założenie e-sklepu już od 33 zł miesięcznie w jednym z czterech wariantów funkcjonalnych: Srebrny, Złoty, Platynowy oraz Diamentowy. W najbardziej popularnym planie Platynowy istnieje możliwość wprowadzenia do oferty do 20 000 produktów. W ramach konta otrzymujemy możliwość założenia nielimitowanej liczby skrzynek e-mail w domenie sklepu a także pakiet gratisów o wartości ponad 2000 złotych, w tym wzór regulaminu sklepu przygotowany przez prawników, kupon na usługi w Ceneo, Google AdWords, Nokaut.pl czy możliwość nadawania paczek DHL i Paczkomaty w promocyjnej cenie. W droższych pakietach otrzymamy dostęp do interfejsu API oraz narzędzia Shoper Manager, możliwość integracji z programami Subiekt GT i WF-MAG a także dodatkowy serwer plików FTP na dokumenty, zdjęcia i wideo. Artur Pęczak Biznes benchmark magazyn 39 Druk w małej firmie Aby uzyskać wysoką jakość wydruku fotografii, zdjęcia należy drukować na specjalnym papierze fotograficznym. M imo rozwoju elektronicznej wymiany informacji, papierowe dokumenty nadal stanowią podstawę działalności przedsiębiorstw. Dlatego, czy to w firmach jednoosobowych, czy w wielkich korporacjach, drukarki pozostają wciąż niezbędnym wyposażeniem. Jednak ich eksploatacja potrafi być dość kosztowna. Właściwy wybór tego typu urządzenia pozwoli zaoszczędzić sporo pieniędzy. Obecna oferta drukarek jest bardzo szeroka. Znajdziemy wśród nich zarówno drukarki laserowe, jak i atramentowe (i to w różnych odmianach), a nawet igłowe. Każda z technik druku ma swoje wady i zalety, które decydują o tym, w jaki sposób najlepiej jest je wykorzystać. Odpowiedni dobór drukarki pozwala zaoszczędzić wiele wydatków na późniejsze zakupy materiałów eksploatacyjnych. Zacznijmy od igłówek Z ekranu na Foto: Fotolia papier Wybieramy drukarkę do małej firmy 40 Biznes benchmark magazyn Drukarki igłowe były kiedyś najpopularniejszymi drukarkami, z uwagi na niską cenę i niewielkie koszty materiałów eksploatacyjnych. Drukują one korzystając z głowicy wyposażonej w zestaw igieł. Te, uderzając poprzez taśmę nasączoną tuszem, tworzą na papierze tekst lub rysunek. Wydruk jest niskiej rozdzielczości, a samo drukowanie trwa dość długo i towarzyszy temu spory hałas. Poza bardzo niską ceną taśm barwiących drukarki igłowe mają jeszcze jedną zaletę. Korzystając z odpowiedniego samokopiującego papieru możemy wykonać na nich jednocześnie kilka kopii tego samego wydruku, co czasem pozwala na przygotowanie zgodnie z procedurami firmowymi dokumentów wydania lub odbioru towaru. Dlatego są one jeszcze do dzisiaj stosowane w sklepach czy magazynach. Drukarki igłowe są ponadto odporne są na różnego rodzaju zabrudzenia i niskie temperatury, dlatego często spotkamy je w np. we wspomnianych magazynach czy hurtowniach. Najpopularniejsza technologia atramentowa Technologia druku atramentowego, polegająca na wystrzeliwaniu przez specjalną głowicę drobnych kropelek tuszu, wyparła wiele lat temu z powszechnego użycia drukarki igło- www.biznes.benchmark.pl Druk w małej firmie we. Obecnie drukarki atramentowe należą do najpopularniejszych i najtańszych w zakupie urządzeń drukujących dostępnych na rynku. Najtańsze modele drukarek atramentowych doskonale sprawdzają się w warunkach domowych i przy wykorzystywaniu ich w małym biurze. Nadają się zarówno do drukowania dokumentów tekstowych, różnego rodzaju grafik prezentacyjnych w postaci wykresów, czy schematów, jak również wydruków fotografii, które przy zastosowaniu specjalnego papieru fotograficznego, nie różnią się od odbitek uzyskanych w fotolabie. Cena najtańszych drukarek atramentowych nie jest obecnie wysoka i często nie przekracza 200 zł. Warto zauważyć, że w nowoczesnych drukarkach atramentowych stosuje się oddzielne pojemniki z tuszem, co wyklucza sytuacje związane z koniecznością wymiany całego kałamarza w chwili, gdy skończył się nam tylko jeden atrament – wymieniamy tylko jeden, pusty pojemnik. Obecnie tusze oferowane są już w na tyle niskich cenach, że zaczynają konkurować Do zalet drukarek igłowych zaliczyć należy przede wszystkim ich bardzo wysoką wytrzymałość mechaniczną i odporność na warunki zewnętrzne. Wadą jest głośna praca i wolny wydruk. z cenami zamienników. Oczywiście można stosować również zazwyczaj tańsze tusze nieoryginalne, ale może wiązać się to z utratą gwarancji producenta. W dostępnych na rynku drukarkach atramentowych stosowane są kałamarze pozwalające wydrukować kilkaset wydruków monochromatycznych lub grafik prezentacyjnych na zwykłym papierze kserograficznym przy założeniu zadrukowania ok. 5% powierzchni kartki. Jeżeli drukujemy fotografie, zwłaszcza na papierze fotograficznym, wówczas liczba wydruków A4 zmniejszy się do kilkudziesięciu. W praktyce drukarki atramentowe najlepiej sprawdzają się w niewielkich, co najwyżej kilkuosobowych firmach tam, gdzie liczba wydruków w miesiącu nie jest zbyt duża – www.biznes.benchmark.pl drukarki atramentowe ze względu na swoją konstrukcję mechaniczną powinny pracować przy niezbyt dużym obciążeniu. Drukarki fotograficzne W przypadku gdy przewidywany zakres działalności firmy obejmuje częste drukowanie zdjęć i wymagana jest przy tym ich bardzo wysoka jakość – np. drukowanie tzw. proofów, wówczas należy rozejrzeć się za atramentową drukarką fotograficzną wyposażoną w zestaw sześciu lub ośmiu tuszy, które pozwalają osiągnąć lepsze odwzorowanie kolorów i bardziej precyzyjne przejścia tonalne. Większość drukarek fotograficznych wyposażonych jest w łatwe w obsłudze aplikacje przeznaczone do podstawowej obróbki zdjęć. Umożliwiają one przeprowadzenie takich operacji jak kadrowanie, usuwanie efektu czerwonych oczu czy proste operacje na kolorach i kontraście zdjęcia. Niemal wszystkie urządzenia „fotograficzne” wyposażone są w czytnik kart flash i specjalne złącze USB, dzięki czemu możliwe jest drukowanie bezpośrednio z karty lub aparatu fotograficznego. W przypadku, gdy wymagana jest wysoka jakość wydruku zdjęć, można również pokusić się o zakup drukarki termosublimacyjnej. Drukarki tego typu działają na nieco innej zasadzie niż drukarki atramentowe. Specjalna głowica podgrzewa punktowo wielokolorową taśmę. W miejscu tym barwnik zostaje termosublimacyjnie odparowany i osiada na papierze. Struktura barwnika jest taka, że nie wsiąka on w papier i tworzy ładną powłokę. Pozwala to osiągnąć bardzo wysoką rozdzielczość i jakość wydruku. Niestety, druk termosublimacyjny jest dość drogi na co wpływają wysokie ceny taśm barwiących pozwalających zadrukować co najwyżej kilkadziesiąt zdjęć (np. za taśmę pozwalającą wydrukować 36 zdjęć trzeba zapłacić ok. 70 zł). Foto 1: Drukarki igłowe nie odeszły do lamusa. Spotkać można je m.in. w magazynach. Foto 2: Za przykład taniej drukarki atramentowej (kosztuje ok. 160 zł) może posłużyć HP Deskjet 1000. Drukarki laserowe Do niedawna drukarki laserowe od atramentowych różniły się znacznie większą szybkością i lepszą jakością druku. W sprzęcie najnowszej generacji różnice te mocno się zatarły i nie stanowią one już głównego kryterium wyboru wpływającego na decyzję o zakupie urządzeń laserowych bądź atramentowych. Na rynku dostępne są zarówno bardzo szybkie modele drukarek atramen- Foto 3: Canon i-SENSYS LBP7010C to niewielka, tania (cena ok. 370 zł) kolorowa drukarka laserowa przeznaczona do małego biura. Biznes benchmark magazyn 41 Druk w małej firmie Foto: Fotolia Zamienniki tuszy i tonerów Foto 4: Nawet najtańsze modele drukarek laserowych korzystają z osobnych kaset na tonery kolorowe, dzięki czemu ich eksploatacja jest dużo tańsza. Na dodatek tonery nie brudzą nawet gdy wydruk od razu weźmiemy do ręki. towych, jak i kolorowe drukarki laserowe pozwalające na wydruk zdjęć w bardzo dobrej jakości, zbliżonej do druku offsetowego. W zastosowaniach biurowych drukarki laserowe sprawdzają się bardzo dobrze i są częściej wybierane przede wszystkim tam, gdzie w grę wchodzą jednostkowe koszty Często zestaw tuszy startowych dołączony do nowej drukarki wystarcza na wydrukowanie znacznie mniejszej liczby dokumentów niż w wypadku standardowego, kupionego w sklepie zestawu kałamarzy do tego samego modelu drukarki. wydruku. Drukarki laserowe oferują bowiem koszty druku na poziomie 1-4 groszy za stronę, podczas gdy dla drukarek atramentowych jest koszt rzędu od ok. 4-5 groszy za stronę czarnobiałą, do ok. 15-20 groszy za stronę kolorową. Niemniej, należy wspomnieć, że na rynku pojawiły się nowe atramentowe drukarki firmy Epson (np. Epson M105 czy L210) z systemem stałego zasi- 42 Biznes benchmark magazyn lania w atrament ITS (Ink Tank System), dla których, według producenta, koszt druku obniżono do około grosza za wydruk strony czarnobiałej i do 2 groszy dla kolorowej. Trzeba też pamiętać, że drukarki laserowe oferują znacznie więcej wydruków z jednego tonera niż atramentowe z jednego kałamarza, co upraszcza proces eksploatacji urządzenia (rzadsze wymiany). Drugą, ważną zaletą drukarek laserowych jest szybkość druku, zarówno czarnobiałych, jak i kolorowych. Od wysłania polecenia drukowania dokumentu do fizycznego pojawienia się go na tacce drukarki mija zwykle zaledwie kilka sekund, a kolejne strony pojawiają się po 1-2 sekundach. Duża szybkość druku wynika z faktu, że do naświetlania bębnów w drukarkach laserowych wykorzystuje się laser lub diody laserowe. Dzięki temu urządzenia te są również trwałe i są w stanie wytrzymać duże obciążenia rzędu kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu tysięcy wydruków. Laserowy druk jest bardzo trwały i nie rozmywa się tak jak w wypadku niektórych drukarek atramentowych. Wynika to z faktu, że toner jest wprasowywany na gorąco w papier. Dzięki temu wydruki są odporne na wilgoć czy promieniowanie słoneczne i nadają się do długotrwałego przechowywania. Wiele firm oferuje zamienniki oryginalnych kałamarzy z tuszami lub z tonerami do najróżniejszych typów urządzeń. Jeżeli tylko są to kartridże wytwarzane przez wyspecjalizowane, uznane na rynku firmy, to można z nich korzystać. Należy się jednak wówczas liczyć z możliwością utraty gwarancji. Zazwyczaj wydruki wykonane z użyciem takich zamienników są nieco gorszej jakości niż te, jakie uzyskamy stosując oryginalne tusze i tonery, ale nie jest to reguła i bywają zamienniki o porównywalnej, a nawet, w wypadku tuszy fotograficznych produkowanych przez specjalizujące się w tym segmencie rynku firmy, znacznie lepszej jakości. Należy natomiast unikać kartridży napełnianych przez niewielkie, garażowe firmy. Potrafią one sprawić dużo problemów (włącznie z zalaniem drukarki), a wydruki bywają wówczas fatalnej jakości. Drukarki laserowe są również bardzo proste w eksploatacji, a wymiana tonerów albo papieru jest łatwa. Konstrukcja obudowy jest zwarta i drukarka zajmuje mało miejsca, a przy tym urządzenia te są zwykle ciche. Większość z nich nie potrzebuje też dużo przestrzeni na wydruki, które zwykle lądują na tacce odbiorczej na szczycie drukarki. Ze względu na jakość, szybkość i przede wszystkim możliwość druku wielu tysięcy dokumentów w miesiącu, drukarki laserowe sprawdzają się bardzo dobrze w firmach różnej wielkości. W małej firmie drukarkę laserową opłaca się już kupić w chwili gdy drukujemy więcej niż 20-30 stron dziennie. Warto wybrać model z podajnikami kartek i modułem druku dwustronnego, oraz koniecznie wyposażony w kartę sieciową. Jeżeli przygotowujemy wydruki prezentacji dobrze sprawdzi się wówczas laserowa kolorowa drukarka. Piotr Surmiak www.biznes.benchmark.pl Druk w małej firmie W iększość firm, czy to dużych czy jednoosobowych, potrzebuje do prowadzenia działalności przynajmniej takich podstawowych urządzeń jak drukarka, skaner czy kserokopiarka. Ciągle też, mimo rozwoju komunikacji elektronicznej, przydaje się faks, no i rzecz jasna telefon. Urządzenia te zajmują na biurku sporo miejsca, a kupno ich wszystkich naraz to dla małej firmy może być spory wydatek. Dlatego już przed wielu laty producenci sprzętu biurowego wpadli na pomysł, aby przynajmniej część tych urządzeń połączyć razem ze sobą w jednej obudowie. W ten sposób narodziły się wielofunkcyjne kombajny. Popularny kombajn atramentowy Obecnie w urządzeniach wielofunkcyjnych stosuje się moduł drukujący wykorzystujący technikę atramentową lub laserową. Podobnie jak w wypadku drukarek, rodzaj zastosowanego modułu determinuje przeznaczenie całego kombajnu (do małego, średniego lub większego biura), które związane jest przede wszystkim z miesięcznym obciążeniem urządzenia i kosztami wydruku. W większości wypadków w urządzeniach wielofunkcyjnych stosuje się te same lub podobne mechanizmy drukujące, jak ma to miejsce w drukarkach. Dzięki temu bez problemu można nabyć materiały eksploatacyjne lub ich zamienniki, które są takie same dla wielu modeli urządzeń jednego producenta. W wypadku małych firm, w których drukuje się niewielkie ilości dokumentów najlepiej sprawdzają się urządzenia wielofunkcyjne wyposażone w moduł atramentowy. Pozwalają one nie tylko na wydruk kolorowych dokumentów (np. grafik prezentacyjnych), ale również zdjęć, w tym fotografii na specjalnych papierach fotograficznych. Często urządzenia te wyposażone są w czytnik kart pamięci oraz specjalne złącze USB. Dzięki nim możliwy jest wydruk zdjęć wprost z aparatu fotograficznego lub bezpośrednio z karty pamięci bądź pendrive’a. fot.: Fotolia Mechanizmy laserowe Biurowy kombajn do wszystkiego 44 Biznes benchmark magazyn Urządzenia wielofunkcyjne wyposażone w drukujący mechanizm laserowy przeznaczone są do większych obciążeń. Z tego względu dobrze sprawdzają się w biurach, gdzie drukuje się większe ilości dokumentów. Ceny tego typu sprzętu dość mocno spadły i najtańsze laserowe urządzenia wielofunkcyjne można już kupić za ok. 500 zł. Planując zakup urządzenia wielofunkcyjnego z laserowym mechanizmem drukującym warto zastanowić się czy będziemy drukować na nim w kolorze czy jedynie potrzebne będą nam wydruki czarnobiałe. Kolorowe urządzenia wielofunkcyjne są zwykle ok. dwa razy droższe niż ich jedynie czarnobiałe odpowiedniki. Co więcej, wydruk kolorowy, podobnie jak w wypadku kolorowych drukarek laserowych, jest droższy i bardziej czasochłonny. Porównując urządzenia wielofunkcyjne z drukarkami laserowymi, zarówno pod względem ich możliwości, jak i jakości druku czy kosztów w przeliczeniu na stronę wydruku nie zaobserwujemy istotnych różnic. Spowodowane jest to stosowaniem przez producentów tych samych lub bardzo zbliżonych mechanizmów drukujących i takich samych materiałów eksploatacyjnych. www.biznes.benchmark.pl Druk w małej firmie Część urządzeń wielofunkcyjnych wyposażonych bywa w wyświetlacze LCD oraz w czytniki kart pamięci. Pozwalają one na drukowanie zdjęć bezpośrednio z kart pamięci. Na ekranie LCD można wówczas dopasować format wydruku czy sposób ułożenia zdjęć na papierze. Jakość skanowania Urządzenia wielofunkcyjne przeznaczone są przede wszystkim do celów biurowych. Dlatego też stosowane w nich mechanizmy skanujące są porównywalne do tych, stosowanych w domowo-biurowych skanerach płaskich. Wbudowany w urządzenie wielofunkcyjne skaner pozwala na przenoszenie skanowanych dokumentów do komputera. Zazwyczaj dostępne są formaty graficzne (np. JPG, TIFF) ale również PDF. Oprogramowanie skanera pozwala też często na rozpoznawanie tekstu za pomocą zainstalowanego wraz ze sterownikami oprogramowania OCR. Możliwe jest też od razu dołączanie zeskanowanego dokumentu do wysyłanego e-maila. Decydując się na zakup urządzenia wielofunkcyjnego warto też zadbać o wyposażenie skanera w automatyczny podajnik do dokumentów. Skaner w połączeniu z drukarką w kombajnach bardzo często wykorzystywany jest jako kserokopiarka. Można powiedzieć, że w wielu biurach ta funkcja używana jest nawet częściej niż pozostałe. Obsługa urządzenia wielofunkcyjnego jako kserokopiarki jest bardzo prosta i, co ważne, nie wymaga podłączenia kombajnu do komputera. Dokumenty kseruje się używając bądź to przycisków, bądź wbudowanego ekranu LCD, w taki sam sposób jak na tradycyjnej kserokopiarce. Rozmiar wydruku i skanera Większość wielofunkcyjnych urządzeń pozwala na uzyskanie wydruku formatu A4 i takiej też wielkości zastosowany jest w nich skaner. Zazwyczaj wystarcza to na potrzeby większości firm. Jeżeli wymagane jest jednak skanowanie i drukowanie dokumentów w większym formacie, to można skorzystać www.biznes.benchmark.pl z urządzeń drukujących i skanujących w formacie A3. Najtańsze modele tej wielkości, które korzystają z druku atramentowego można nabyć za niecałe 600 zł. Warto pamiętać, że urządzenia laserowe, pozwalające na drukowanie w kolorze na papierze formatu A3 są obecnie drogie. Ich ceny zaczynają się od 9000 zł. Dużo bardziej atrakcyjne cenowo są urządzenia laserowe monochromatyczne o formacie wydruku i skanowania A3. Najtańsze z nich można nabyć za nieco ponad 2000 zł. W pełni zastępują one typowe kserokopiarki, chociaż są od nich nieco wolniejsze i droższe w eksploatacji. Wyposażenie dodatkowe Grupa urządzeń wielofunkcyjnych obejmuje dwie kategorie sprzętu – 3w1 oraz 4w1. Najtańsze modele urządzeń wielofunkcyjnych, czy to atramentowych czy laserowych, pełnią trzy funkcje (3w1): skanera, drukarki i kserokopiarki. Wiele z nich można jednak dostać w nieco droższych odmianach, które są wyposażone w dodatkowe moduły. Najczęściej pozwalają one na automatyczne skanowanie wielu dokumentów (podajnik kartek) oraz wykonywanie wydruków dwustronnych (duplekser). Obie te funkcje są bardzo przydatne w firmach przetwarzających duże ilości dokumentów papierowych, a więc zajmujących się księgowością, szkoleniami, doradztwem itp. Dodatki te znacząco przyspieszają i ułatwiają pracę. Druga grupa kombajnów to urządzenia 4w1. Sprzęt ten wyposażony jest dodatkowo w moduł umożliwiający odbieranie i wysyłanie faksów. Faks przyda się w firmach, które wymieniają się dokumentami z wieloma instytucjami, urzędami lub kontrahentami, którzy wymagają przesłania dokumentów właśnie w postaci faksu. Podłączenie urządzeń Podstawowe modele urządzeń wielofunkcyjnych dysponują tylko portem USB. Bardziej zaawansowane urządzenia wielofunkcyjne wyposażone są w moduł sieciowy, dzięki temu któremu można je podłączyć bezpośrednio do firmowej sieci LAN. Co raz więcej modeli pozwala też na korzystanie z sieci Wi-Fi – funkcja ta staje się powoli standardem. Moduł sieci bezprzewodowej sprawia, że nie musimy doprowadzać przewodów sieciowych, do miejsca, w którym ustawiony zostanie nasz kombajn. Zalety i wady urządzeń wielofunkcyjnych Zalety: integracja wielu funkcji w jednym urządzeniu, ograniczenie kosztów zakupu sprzętu, wygoda w użytkowaniu, prosta obsługa, możliwość pracy bez udziału komputera, praca w trybie kserokopiarki. Wady: w najtańszych modelach możemy mieć do czynienia z gorszą funkcjonalnością poszczególnych urządzeń składowych niż dla oddzielnego sprzętu porównywalnej klasy, o jakości i przydatności urządzenia wielofunkcyjnego decyduje jego najsłabszy moduł, w wypadku awarii jednego podzespołu i oddaniu urządzenia do serwisu użytkownik pozbawiony jest wszystkich urządzeń wchodzących w skład kombajnu Podobnie jak w wypadku drukarek, w urządzeniach wielofunkcyjnych coraz częściej spotkać też można funkcję umożliwiającą prowadzenie wydruków przez Internet, taką jak np. ePrint firmy HP. W wypadku rozwiązania HP, po zarejestrowaniu urządzenia na stronie producenta otrzymujemy e-mail dla drukarki. Wszystkie wysyłane na niego plik są drukowane, niezależnie od tego skąd zostały wysłane. Serwisowanie Z użyciem urządzeń wielofunkcyjnych wiąże się jeden problem. Otóż w przypadku awarii jednego z modułów musimy do naprawy przekazać całe urządzenie. W tym momencie firma pozbawiona jest zarówno kserokopiarki, skanera, drukarki czy faksu. Należy mieć to na uwadze decydując się na urządzenie wielofunkcyjne. Jeżeli jednak popsute urządzenie nie było już objęte gwarancją to najprościej jest kupić nowy kombajn, bo zazwyczaj naprawa nie będzie już opłacalna. Piotr Surmiak Biznes benchmark magazyn 45 Foto: Fotolia Druk w małej firmie Razemczy Osobno ? 46 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Druk w małej firmie Jeżeli chcemy skorzystać z jednego z samodzielnych urządzeń, musimy włączyć też komputer, do którego zostało ono podłączone (wyjątkiem jest drukarka wyposażona w sieciowy serwer wydruku lub zintegrowany moduł sieciowy). Rozrasta się też kłębowisko kabli na biurkach, a na dodatek musimy odpowiednio skonfigurować w sieci udostępnianie tych urządzeń tak, aby wszyscy pracownicy mogli z nich swobodnie korzystać. Nie ma wątpliwości, pod względem wygody użytkowania na pewno zintegrowane urządzenia wielofunkcyjne mają sporą przewagę nad zestawem kilku osobnych sprzętów. Jakość wydruku Urządzenia wielofunkcyjne wyposażone są w mechanizmy drukujące takie same lub niewiele różniące się od tych stosowanych w klasycznych drukarkach. Są to zarówno mechanizmy laserowe, jak i atramentowe. W obu wypadkach mają też te same możliwości, charakteryzują się tą samą wydajnością, jakością druku oraz przeznaczeniem do tych samych zastosowań. Niezależnie od wykorzystanej technologii, urządzenia wielofunkcyjne doskonale nadają się do drukowania dokumentów biurowych, a także w wypadku urządzeń atramentowych, wysokiej jakości fo- Zestaw kilku urządzeń nie tylko zajmuje więcej miejsca, ale muszą być one jeszcze dodatkowo podłączone do jednego lub kilku komputerów Z astanawiając się nad zakupem urządzeń biurowych większość osób uzna, że bardziej opłacalne jest kupno jednego kombajnu wielofunkcyjnego. Warto jednak rozważyć zakup zestawu kilku oddzielnych urządzeń. Zarówno jedno, jak i drugie rozwiązanie ma swoje wady i zalety. Przyjrzyjmy się zatem poszczególnym sprzętom, co pozwoli ocenić na ile sprostają one zadaniom, które mogą być przed nimi postawione. www.biznes.benchmark.pl Urządzenia zintegrowane nazywane urządzeniami wielofunkcyjnymi lub czasem potocznie kombajnami mają tę istotną zaletę, że za ich pomocą możemy wykonać kilka różnych operacji, takich jak: skanowanie, drukowanie, kopiowanie oraz wysyłanie i odbieranie faksów. Część z tych zadań możemy realizować bez użycia komputera. Na dodatek urządzenia wielofunkcyjne są niezbyt duże i bez trudu można dla nich znaleźć miejsce nawet w ciasnym i zatłoczonym biurze. Jeżeli jeszcze taki sprzęt korzysta z sieci bezprzewodowej, to można je ustawić praktycznie w dowolny miejscu. tografii. Dostępne są też fotograficzne modele kombajnów wyposażone w sześć lub nawet osiem pojemników z tuszami. Pozwalają one, podobnie jak odpowiadające im drukarki fotograficzne, na wydruk precyzyjnych przejść tonalnych i lepsze odwzorowanie barw. Inaczej rzecz biorąc, jakość wydruku i obszar zastosowań odpowiadających sobie klasą urządzeń wielofunkcyjnych i drukarek są takie same. Ten element podczas wyboru – czy to decydujemy się na kombajn czy na samodzielną drukarkę – nie ma zatem większego wpływu. Po prostu, powinniśmy najpierw zdecydować jakiego typu mechanizm drukujący będzie Biznes benchmark magazyn 47 Druk w małej firmie Tusz pigmentowy czy barwnikowy Rozdzielczość większości biurowych skanerów i modułów skanujących wbudowanych w urządzenia wielofunkcyjne w zupełności wystarcza do skanowania dokumentów biurowych i odbitek fotograficznych, jednak może być za mała do profesjonalnego skanowania zdjęć na potrzeby np. studia graficznego. najlepiej dopasowany do naszych potrzeb, a dopiero później można się kierować innymi przesłankami przy wyborze urządzenia wielofunkcyjnego, drukarki czy też zestawu kilku niezależnych urządzeń. Jakość skanowania Jednym z ważnych elementów urządzeń wielofunkcyjnych jest skaner. W większości kombajnów montowane są mechanizmy skanujące, które znaleźć też można w typowych biurowo-domowych modelach skanerów pozwalające na skanowanie z maksymalną rozdzielczością dochodząca do 4800×9600 dpi. Mechanizmy te, w obu wypadkach tzn., przy zamontowaniu go zarówno w kombajnie jak i oddzielnym skanerze, doskonale sprawdzają się podczas skanowania dokumentów tekstowych, grafik prezentacyjnych, książek, czasopism czy odbitek fotograficznych. Problemem może się jednak okazać skanowanie slajdów i negatywów. Urządzenia wielofunkcyjne z przystawką do tego rodzaju materiałów są rzadkością. Taką przystawką dysponują niekiedy fotograficzne modele atramentowych urządzeń wielofunkcyjnych jak np. Canon PIXMA MP980. Gdy chcemy uzyskać wysoką jakość skanów często decydująca jest gęstość optyczna skanera (parametr: D-max). Może ona przyjmować wartości od 0 do 4 i jest skalą logarytmiczną co oznacza, że gęstość 3 jest dziesięć razy większa niż gęstość 2. Gęstość optyczna świadczy o tym, jak jasny może być zeskanowany obraz oraz ile odcieni kolorów może rozróżnić skaner. W skanerach wbudowanych w urządzenia wielofunkcyjne oraz typowych skanerach płaskich przezna- Gęstości optyczne skanerów 48 Gęstość optyczna Przeznaczenie skanera 1,7 materiały drukowane 2,0 odbitki fotograficzne 2,8 filmy negatywowe 3,2 slajdy Biznes benchmark magazyn W drukarkach atramentowych i urządzeniach wielofunkcyjnych stosuje się dwa rodzaje tuszu. Tusz pigmentowy jest bardziej odporny na wilgoć i działanie światła ale jego krople nie mieszają się ze sobą tak precyzyjnie, jak w przypadku tuszu barwnikowego. W efekcie trudniej jest uzyskać delikatne przejścia tonalne i precyzyjne odcienie kolorów. Dlatego w drukarkach fotograficznych częściej używa się tuszy barwnikowych. W niektórych tylko tusz czarny jest typu pigmentowego i stosuje się go do druku tekstu. Wyposaża się je również w tusz bezbarwny kryjący cały wydruk i poprawiający jego wygląd. Niestety producenci nie podają, jakiego rodzaju tusze używa się w poszczególnych modelach ich urządzeń. Te informacje można znaleźć jedynie przeglądając fora dyskusyjne poświęcone grafice i wydrukom fotografii. czonych na rynek SOHO nie jest ona zbyt wysoka (od 2,0 do 2,5), co wystarcza do skanowania odbitek fotograficznych. Droższe modele skanerów mogą pochwalić się gęstością na poziomie 3,0; co pozwala na dobre jakościowo skanowanie negatywów i slajdów. Najdroższe, profesjonalne modele, osiągają gęstość 3,6; dzięki czemu można na nich skanować slajdy bez utraty jakości obrazu. Do teoretycznie najwyższej gęstości optycznej zbliżają się tylko profesjonalne skanery bębnowe. Jeżeli mamy w planach skanowanie zdjęć w celach komercyjnych niezbędny będzie zakup wyspecjalizowanego skanera płaskiego lub specjalnego skanera do negatywów i slajdów. Dla wielu firm przydatne mogą być skanery przystosowane do jeszcze innych zadań, takich specjalne skanery do skanowania książek albo dużych ilości dokumentów. W takich sytuacjach nie ma potrzeby kupowania urządzenia wielofunkcyjnego. Lepiej w jego miejsce kupić skaner i drukarkę o możliwościach dopasowany do potrzeb konkretnej firmy. Format A4 czy A3? W sprzedaży znajdziemy urządzenia wielofunkcyjne drukujące i skanujące w for- www.biznes.benchmark.pl Druk w małej firmie Drukowanie na wstędze i na płytach CD/DVD/Blu-ray Rozważając zakup urządzenia wielofunkcyjnego lub zestawu osobnej drukarki i skanera warto wziąć pod uwagę dodatkowe możliwości, jakie dają niektóre drukarki. Potrafią one drukować na wstędze papieru albo na płytach CD/DVD/Blu-ray. Dzięki nawiniętemu na rolkę papierowi możliwe wykonywanie jest bardzo długich wydruków, co świetnie sprawdza się w niewielkich firmach projektowych lub zajmujących się poligrafią bądź reklamą. W innych firmach przydatna może być możliwość wykonywania wydruków na płytach CD/ DVD/Blu-ray. Przeznaczone do tego drukarki nie tylko muszą dysponować odpowiednim oprogramowaniem, ale muszą też być wyposażone w specjalne podajniki. Zwykle są one wkładane od strony, z której wysuwany jest papier, więc drukarka musi być przystosowana konstrukcyjnie do takiego drukowania. macie A4 lub A3. Są one tak skonstruowane, że maksymalnemu formatowi papieru, na jakim mogą one drukować odpowiada format wbudowanego skanera. Oczywiście urządzenia formatu A3 są droższe od tak samo wyposażonych urządzeń A4. W przypadku, gdy oba urządzenia korzystają z technologii druku atramentowego, to różnica w cenie wyrażonej w złotych nie jest duża (zazwyczaj urządzenie A3 jest dwa razy droższe i kosztuje ok. 1000 zł). W przypadku urządzeń korzystających z modułu druku laserowego, różnica w cenie jest już znacząca. Ceny kolorowych laserowych urządzeń wielofunkcyjnych A3 zaczynają się od ok. 8000 zł. Tymczasem w biurach rzadko niezbędne są skanery formatu A3, podczas gdy w wielu dziedzinach przydatna jest możliwość wykonania wydruku właśnie na takim formacie. Wydrukowanie dużego dokumentu w kilku częściach oraz ich sklejenie nie zastąpi pojedynczego wydruku. W wielu przypadkach drukarka A3 jest więc bardziej przydatna niż skaner dużego formatu. Zamiast więc kupować drogie urządzenie wielofunkcyjne wielkości A3 lub tańsze www.biznes.benchmark.pl i mniej przydatne urządzenie o rozmiarze A4 lepiej będzie w tym wypadku kupić skaner o formacie A4 i drukarkę w formacie A3. Można wówczas tak dobrać ich cechy, a co za tym idzie cenę, aby zoptymalizować koszty zakupu i dopasować właściwości tych urządzeń do potrzeb firmy. Jeżeli nie jest wymagana wysoka jakość skanowania to można też kupić prosty model skanera, a zaoszczędzone pieniądze wydać na drukarkę, która będzie dysponowała dodatkowymi funkcjami, albo wysoką jakością wydruku. Można też postąpić odwrotnie, kupując wysokiej klasy skaner dostosowany np. do skanowania negatywów i niezbyt drogą drukarkę laserową do drukowania zwykłych dokumentów biurowych. Foto 1: Urządzenia wielofunkcyjne mogą być dostępne w „formacie A4”, np. Epson Stylus SX600FW... Koszt wydruku Wybierając między zestawem urządzeń, a jednym kombajnem wielofunkcyjnym należy wziąć pod uwagę również koszty eksploatacji, a zwłaszcza koszty druku. Na pewno będą one najwyższe, niezależnie od tego czy wybierzemy kombajn czy samodzielną drukarkę, gdy wybierzemy najtańsze urządzenie z systemem druku atramentowego, w którym kolorowe tusze są zintegrowane w jednym pojemniku. Lepiej wybrać urządzenie korzystające z wymiennych zbiorników z osobnymi tuszami. Jeżeli nie planujemy drukować zdjęć w jakości fotograficznej to warto kupić urządzenie laserowe. Będzie ono najtańsze i najwygodniejsze w eksploatacji. W przypadku gdy niezbędne jest drukowanie w wysokiej jakości zdjęć to warto rozważyć zakup dwóch drukarek. Laserowej do druku dokumentów i specjalnej atramentowej do wydruku zdjęć. Zamiast pierwszej z drukarek można też kupić kombajn z laserowym mechanizmem drukującym. Foto 2: …lub A3+, tak jak pokazany na ilustracji HP Officejet 7500A. Serwis Przed zakupem kombajnu należy też rozważyć problemy jakie możemy napotkać, gdy któreś z urządzeń się popsuje. W takiej sytuacji zestaw kilku osobnych urządzeń ma tę przewagą nad kombajnem, że awaria jednego z nich nie ma wpływu na możliwość wykorzystania pozostałych. Jeżeli natomiast korzystamy z urządzenia wielofunkcyjnego to musimy wysłać je całe do naprawy. Piotr Surmiak Foto 3: Pozwalające na wydruk w kolorze kombajny korzystające z laserowego modułu drukującego, na zdjęciu Samsung CLX-3305, coraz częściej w małych biurach zastępują wykorzystywane powszechnie przez niewielkie, kilkuosobowe firmy urządzenia atramentowe. Biznes benchmark magazyn 49 Druk w małej firmie Foto: Fotolia Trudno jest w pierwszej chwili porównać ze sobą dane podawane przez różnych producentów na temat wydajności tuszy i tonerów, nawet dla urządzeń o podobnych właściwościach. Nie jest to jednak niemożliwe. Zakup drukarki to początek wyd – jak je zmniejs 50 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Druk w małej firmie N iskie ceny popularnych drukarek i wielofunkcyjnych kombajnów sprawiły, że obecnie koszt zakupu takiego urządzenia nie wpływa w znaczący sposób na bilans całkowitych nakładów ponoszonych w firmie na druku. O wiele bardziej istotny staje się koszt wydruku, jaki ponosimy korzystając z drukarki lub kombajnu na zakup materiałów eksploatacyjnych. Przy intensywnej eksploatacji może się okazać, że właściwy wybór urządzenia pozwala w ciągu miesiąca zaoszczędzić nawet kilkaset złotych. Ostra konkurencja sprawiła, że u większości producentów ceny urządzeń biurowych o podobnych możliwościach są bardzo zbliżone i często sprzęt ten sprzedawany jest przez wytwórcę z niewielkim zyskiem. Tajemnicą poliszynela jest zaś fakt, że producenci zarabiają zaś przede wszystkim na materiałach eksploatacyjnych, takich jak tusze, tonery i specjalne papiery do druku zdjęć, etykiet lub naklejek. W efekcie, przed zakupem sprzętu warto porównać ceny tych materiałów, bo to one zadecydują jaki będzie ostatecznie całkowity koszt utrzymania (TCO – Total Cost of Ownership) tych urządzeń. W tym jednak momencie stajemy przed poważnym wyzwaniem, jakim jest obliczenie realnych kosztów wydruku oraz ich porównanie dla różnych urządzeń. Informacje o wydajności tuszy i tonerów datków szyć? www.biznes.benchmark.pl Na szczęście, większość producentów podaje dane o liczbie stron, jaką można wydrukować na każdej z drukarek przy użyciu różnego rodzaju tuszy lub tonerów. Nie zawsze jednak łatwo te informacje znaleźć w pierwszej chwili. Niektórzy producenci podają je przy opisie drukarki (np. Epson), inni podają ją w danych technicznych opisujących materiały eksploatacyjne używane przez wybrane urządzenia (np. Canon), a jeszcze inni przygotowują osobną stronę internetową, gdzie można znaleźć informacje o wydajności tuszy w różnych drukarkach, tak jak np. w wypadku firmy HP – http://www.hp.com/pageyield/pl-PL/yieldSearch.html?cCode=pl. Większość producentów określa wydajność tuszy lub urządzeń w oparciu o normę ISO/IEC 24711 (pod adresem http://www. hp.com/pageyield/pl-PL/articles/inkjetPageYields.html możemy sprawdzić jak określa wydajność firma HP, a korzystając z tej strony WWW http://www1.lexmark.com/pl_PL/ cartridges-ink-supplies/iso-page-yields/ jak określa to firma Lexmark). Niekiedy jednak, jak np. Epson, producenci korzystają tylko z normy ISO/IEC 24712, w której opisane są sposoby sporządzania arkuszy do testowania wydajności urządzeń drukujących. Testowanie tuszy i tonerów Zgodnie z normą ISO/IEC 24711 testowanie wydajności tuszy i tonerów przeprowadza się drukując pięć wzorcowych stron A4 zawierających tekst oraz grafikę. Przygotowano je w taki sposób, aby każdy z czterech podstawowych kolorów składowych pokrywał ok. 5 % powierzchni. Tylko na jednej ze stron umieszczone jest niewielkie zdjęcie. Test powtarza się z użyciem dziewięciu wkładów, drukując strony aż do wyczerpania się atramentu lub tonera. Podczas testów korzysta się z trzech drukarek tego samego typu, wykonując na każdej z nich po trzy wydruki, aby wyeliminować wpływ drobnych różnic w pracy drukarek. Porównanie wydajności Po zebraniu informacji o liczbie stron, jaką jest w stanie wydrukować wybrana drukarka przy użyciu jednego zestawu tuszy lub tonerów, należy następnie podzielić cenę wymaganych materiałów eksploatacyjnych przez liczbę możliwych do wydrukowania stron. W ten sposób uzyskamy koszt wydruku jednej strony, który to możemy porównać z kosztami obliczonymi dla każdego interesującego nas Nowe drukarki firmy Epson (np. Epson M105 czy L210) z systemem stałego zasilania w atrament (tzw. ITS – Ink Tank System), mają według producenta obniżyć koszt druku do około grosza za wydruk strony czarnobiałej i do 2 groszy za stronę w kolorze. Biznes benchmark magazyn 51 Druk w małej firmie modelu. Najlepiej przy tym obliczyć oddzielnie koszt wydruku czarnobiałego oraz koszt wydruku kolorowego. Należy też pamiętać, aby kalkulacje wykonać dla tuszy i tonerów o różnych pojemnościach. Związane jest to z tym, że do większości drukarek dostępne są materiały eksploatacyjne w wersji standardowej i wersji powiększonej, która zwykle w przeliczeniu na stronę wydruku jest znacznie bardziej ekonomiczna. czy dla poszczególnych drukarek takie zamienniki są w ogóle dostępne. Zwykle dla tańszych modeli bez trudu znajdziemy ofertę zamienników wielu producentów, dla droższych bądź najnowszych modeli takich zamienników może po prostu nie być. Trzeba też pamiętać o tym, że stosowanie zamienników tuszy jak i tonerów może spowodować anulowanie gwarancji producenta. Należy więc rozważyć, czy Trzeba też pamiętać, że powyższe porównanie kosztów eksploatacji nie odnosi się do wydruku zdjęć, które to wymagają o wiele większej ilości kolorowych materiałów eksploatacyjnych niż druk zwykłych dokumentów biurowych. W zależności od drukarki koszt wydrukowa- Obecnie przyjmuje się, że wydruk strony z tekstem kosztuje od 1 do 15 groszy. nia zdjęcia w klasycznym formacie 10×15 cm waha się od 80-90 groszy do nawet 2 zł. Zamienniki Porównując koszty druku warto od razu zwrócić uwagę na alternatywne materiały eksploatacyjne, czyli tzw. zamienniki. Są one tańsze od oryginalnych i często mieszczą większą ilość tuszu lub tonera. Zużycie zamienników nie powinno być też większe niż oryginalnych tonerów czy tuszy. W większości wypadków ich zakup pozwala ograniczyć koszty wydruk, dlatego można sprawdzić, 52 Biznes benchmark magazyn oszczędności poczynione na tonerze lub tuszu w dłuższym okresie czasu będą dla nas opłacalne. Nie warto też stosować najtańszych zamienników. Po pierwsze jakość wydruków nie będzie wówczas najlepsza, po drugie nieszczelny kałamarz, czy kaseta z tonerem mogą zabrudzić drukarkę lub urządzenie wielofunkcyjne, a uszkodzenie tego typu nie podlega gwarancji. Papier Na koniec pozostaje jeszcze kwestia papieru. Porównując koszt druku zwykłych dokumentów na różnych drukarkach możemy jednak cenę papieru pominąć. Niezależnie od drukarki zazwyczaj używa się takiego samego rodzaju papieru kserograficznego. Czasami, aby osiągnąć lepszą jakość na drukarkach atramentowych można skorzystać ze specjalnego papieru dedykowanego właśnie dla tego typu urządzeń (np. papier PolJet). Trzeba jednak pamiętać, że nieco inaczej sytuacja wygląda w wypadku wydruku zdjęć. Żeby uzyskać najlepszą jakość musimy korzystać ze specjalnych papierów fotograficznych. Powinno się przy tym używać papierów, które oferowane są przez producentów drukarki, gdyż są one dostosowane do właściwości zalecanego przez producenta tuszu. Co prawda dostępne są tez papiery „alternatywne”, jednak te powinno indywidualnie dobrać się do używanego przez nas atramentu, na co zwykle w biurze nie ma czasu. Jeżeli zamierzamy zatem drukować dużo zdjęć, warto też sprawdzić jak wygląda oferta papierów fotograficznych każdego producenta, ile one kosztują, a także czy dostępne są one w arkuszach takiej wielkości jak zdjęcia, które najczęściej będziemy wykonywali. Piotr Surmiak www.biznes.benchmark.pl Druk w małej firmie C ena materiałów eksploatacyjnych do drukarek jest jednym z większych kosztów związanych z całkowitymi kosztami utrzymania drukarki. Wielu użytkowników indywidualnych jak i firm, chcąc zmniejszyć koszty druku poszukuje zatem najtańszych dostępnych na rynku tuszy i tonerów. To dlatego od lat dużą popularnością cieszą się różnego rodzaju zamienniki. Zamontowanie zamienników tuszy lub tonerów może w niektórych sytuacjach oznaczać utratę gwarancji na drukarkę lub urządzenie wielofunkcyjne. Warto o tym pamiętać. Już od czasów pojawienia się pierwszych drukarek komputerowych na masowym rynku koszty materiałów eksploatacyjnych były wysokie. Dlatego w sprzedaży bardzo szybko pojawiły tańsze, alternatywne materiały eksploatacyjne. Pierwszymi zamiennikami były zestawy tuszy pozwalające na samodzielne nasączanie taśm stosowanych w drukarkach igłowych. Regeneracja tuszy Równie prymitywne metody „regeneracji”, zaczęto szybko stosować wobec kartridży z tuszami do drukarek atramentowych. Do tej pory można zresztą nabyć pojemniki z tuszami przeznaczone do samodzielnego ich napełniania. Niestety takie proste metody, poza dużymi oszczędnościami, mają sporo wad. Przede wszystkim łatwo jest rozszczelnić kartridż, a przeciekający tusz potrafi uszkodzić drukarkę. Poza tym trudno ocenić jest jakość tuszu, a w przypadku wadliwej pracy drukarki reklamować sam tusz. Na dodatek, tak oferowane tusze zwykle, choć nie jest to regułą, też nie są zbyt wysokiej jakości, co od razu widać na wydrukach. W efekcie raczej nie polecamy samodzielnej regeneracji kartridży, czy nawet kupowania pojemników po ich napełnieniu przez sprzedawcę. Na szczęście, czasy tej „technologii regeneracji” powoli się kończą. Foto: Fotolia Oszczędne drukowanie www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn 53 Druk w małej firmie Prosto z fabryki Znacznie bezpieczniejsze dla drukarki od ręcznego „regenerowania” tuszy jest zastosowanie zamienników, które oferowane są przez niezależnych, często renomowanych producentów. W tym wypadku, nie grozi wylewanie się atramentu, czy usterka samego kartridża. Jakość zastosowanego w nich tuszu lub tonera będzie zwykle wyższa niż tego, który kupujemy w pojemniku do samodzielnego napełniania, niemniej należy się raczej spodziewać tego, że jakość wydruku może być nieco niższa od tej, uzyskiwanej przy użyciu oryginalnych materiałów. W wypadku zwykłych dokumentów biurowych różnice te są raczej niezauważalne, a pogorszenie wyglądu wydruku widać dopiero dla druku z wysoką rozdzielczością i przy wydrukach graficznych. Użycie zamienników przynosi oszczędności nie tylko dzięki temu, że są one tańsze od produktów oryginalnych. Bardzo często zamienniki mają też większą pojemność niż oryginały, pozwalają więc na wydrukowanie dużo większej liczby dokumentów. Użycie nieoryginalnych materiałów eksploatacyjnych opłaca się zwykle wtedy, gdy korzystamy z drukarki laserowej. Wynika to z faktu, że wiele firm trudniących się regenerowaniem kaset do drukarek laserowych wymieniana większość zużytych elementów kasety, co pozwala na jej dalsze bezproblemowe użytkowanie. Dlatego, samodzielne napełnianie kasety tonerem w warunkach biurowych nie ma ekonomicznego uzasadnienia i lepiej jest nabyć fabrycznie regenerowaną kasetę, dla których oferta różnorodnych firm jest bardzo szeroka. Bez oryginału się nie obejdzie Niestety nie zawsze znajdziemy zamienniki do swojej drukarki. Najczęściej trudno zdobyć zamienniki do zaawansowanych, rzadkich na rynku modeli, które przeznaczone są do drukowania zdjęć z wysoką jakością. Drukarki takie wykorzystują więcej tuszy niż popularne drukarki – nawet do dziewięciu tuszy. Wyższa liczba tuszy kolorowych pozwala im na uzyskanie odcieni, których nie da się uzyskać stosując tylko trzy kolory podstawowe i czarny tusz. Często też wśród tuszy stosowanych w drukarkach fotograficznych znaleźć można dodatkowy kolor czarny oraz tusz bezbarwny 54 Biznes benchmark magazyn Foto 1: Zamienniki z tuszami oferowane są przez różne firmy. Dostępne są też wersje kardridży z odpowiednio zaprogramowanym chipem. chroniący wydruk przed wilgocią i słońcem lub nadający mu dodatkowy połysk. Z uwagi na dużo mniejszą popularność takich drukarek oraz mniejszy popyt na nietypowe tusze producenci zamienników rezygnują z ich wytwarzania. Na szczęście wiele rodzajów tuszy pasuje do różnych drukarek więc taką sytuacją rzadko można się spotkać. Warto jednak przed zakupem drukarki sprawdzić, czy do- Wielu producentów stosuje pojemniki wyposażone w elektroniczne układy, które nie pozwalają na ich ponowne stosowanie po wyczerpaniu się tuszu. Co prawda, są dostępne odpowiednie układy na podmianę lub proste programatory, ale z tym zabezpieczeniem nie każdy użytkownik potrafi sobie samodzielnie poradzić. staniemy do niej zamienniki tuszy. Z trudnościami związanymi ze znalezieniem zamienników możemy się też liczyć, w wypadku posiadania nowego modelu drukarki lub kombajnu wielofunkcyjnego – niezależ- nie, czy jest to urządzenie z mechanizmem laserowym, czy też atramentowym. Jeżeli nasz model nie wykorzystuje mechanizmu drukującego znanego z poprzednich generacji urządzeń, wówczas zamienniki na rynku pojawiają się zwykle dopiero po około 6-9 miesiącach od jego rynkowej premiery. Czasami mogą się też zdarzyć trudności w znalezieniu zamienników do drukarek klasy korporacyjnej, przeznaczonych do dużej liczby wydruków. Korporacje i duże firmy bardzo niechętnie korzystają z zamienników, ze względu na prowadzoną przez siebie politykę dotyczącą zarządzania sprzętem związaną m.in. z wysoką dostępnością używanych urządzeń i polityką serwisową. Dlatego rynkowe zapotrzebowanie na tego typu zamienniki jest minimalne (z alternatywnych materiałów eksploatacyjnych korzystają przede wszystkim użytkownicy indywidualni i małe firmy), co wiąże się z tym, że firmom produkującym zamienniki nie opłaca się po prostu ich wytwarzać. Gwarancja Jak można się domyślić, producenci drukarek niechętnie patrzą na wszelkiego rodzaju zamienniki i utrudniają ich stosowanie, choć trzeba przyznać, że wielu z nich nie zabrania instalowania materiałów alternatywnych. Jednym ze sposobów na ograniczenie www.biznes.benchmark.pl Druk w małej firmie stosowania zamienników jest montowanie w kartridżach i kasetach specjalnych elektronicznych chipów, które uniemożliwiają ich ponowne napełnianie czy wykorzystanie materiałów alternatywnych. Zdarza się, że serwisy producentów odmawiają też diagnostyki, a nawet odpłatnej naprawy drukarek, w których zamontowane są zamienniki – sytuacje takie zdarzają się gdy drukarka została zalana tuszem lub tonerem z nieszczelnej kasety. Oczywiście nie zawsze dochodzi do tak dramatycznych zdarzeń, ale nieoryginalne tusze potrafią sprawić problemy podczas eksploatacji. Jak się okazuje jeden na siedem zamienników do drukarek atramentowych jest wadliwych np. pozostawia smugi na wydrukach, dlatego zawsze warto zachować oryginalne materiały i nie zużywać do końca oryginalnych pojemników, które były dołączone do drukarki podczas jej zakupu. W przypadku problemów z drukarką można je zamontować chociażby po to, aby sprawdził gdzie leży przyczyna nieprawidłowej pracy drukarki. Oszczędne drukowanie Z uwagi na wysokie ceny tuszy, zarówno oryginalnych jak i zamienników, warto pamiętać o przestrzeganiu kilku prostych zasadach, które pozwolą uniknąć niepotrzebnych wydatków na nowe tusze i tonery, mimo, że te poprzednie nie zostały zużyte do końca. Przede wszystkim nie należy dopuszczać do zaschnięcia tuszy lub zbrylenia się tonera w kasecie. Jeżeli z drukarki korzystamy bardzo rzadko lub wręcz sporadycznie, to dobrze w celach profilaktycznych przynajmniej raz w miesiącu wydrukować dokument zawierający kilka kolorowych i czarnych prostokątów. Wystarczy do tego arkusz Excela z zapełnionymi na kolorowo kilkoma polami tabeli. W wypadku drukarki laserowej taki dokument powinien zostać wydrukowany przynajmniej raz na pół roku. Chcąc oszczędnie drukować, należy sprawdzić, w jakim trybie pracuje drukarka. Warto ją przełączyć w tryb oszczędny albo tryb szybkiego drukowania. Spowoduje to zmniejszenie ilości zużywanych tuszy czy tonerów. Tryb oszczędny z powodzeniem wystarcza do drukowania zwykłych, biurowych dokumentów. Bardzo ważne jest dopasowanie sposobu www.biznes.benchmark.pl wydruku do podłoża, na jakim wykonywany jest wydruk. Każda drukarka atramentowa pozwala określić rodzaj papieru, na jakim będzie drukowany dokument. Błędem jest drukowanie na zwykłym papierze w sposób używany jak np. podczas druku zdjęć. Niektóre drukarki pozwalają również drukować zwykłe dokumenty na różnych rodzajach nietypowych papierów (np. kredowych, czy bardzo grubych). Należy więc co jakiś czas sprawdzić, jak ustawiony jest sterownik drukarki, tak aby drukarka nie zużywała niepotrzebnie zbyt dużo tuszu czy tonera. Podobnie należy też sprawdzić czy przypadkiem nie jest ustawiony zły rodzaj drukowanych dokumentów, albo włączono dodatkowe opcje mające wpływ na zużycie tuszy i tonerów. Może się bowiem zdarzyć, że sterowniki drukarek pozwalają na zmianę sposobu druku w zależności od tego czy dokument zawiera sam tekst, czy też jakieś elementy grafiki albo zdjęcia. Złe dobranie tego parametru również może przyczynić się do zwiększenia zużycia tuszu lub tonera. Tryb wysokiej jakości, czy większe nasycenie kolorami można włączyć, gdy chcemy uzyskać szczególnie dobry wygląd dokumentu lub gdy drukujemy zdjęcia. W innym wypadku warto skorzystać z trybu ekonomicznego lub szybkiego druku. Foto 2: Tryb szybkiego drukowania. Foto 3: Ustawienia w sterowniku drukarki dotyczące papieru. Nie wierz drukarce Najprostszym sposobem na zwiększenie wydajności tuszu i tonera jest drukowanie do chwili, gdy pojemnik zostanie całkowicie opróżniony. Sterowniki drukarek śledzą, co prawda zużycie tuszy oraz tonerów i wyświetlają komunikaty o ich wyczerpywaniu się, ale informacje te są zwykle niezbyt wiarygodne. Zużycie jest bowiem określane najczęściej w sposób statystyczny, a nie poprzez śledzenie poziomu tuszu w kartridżu. W efekcie okazuje się, że bardzo często informacja o braku tuszu pojawia się już wtedy, gdy faktycznie zużyte zostało zaledwie Foto 4: Ustawienia w sterowniku drukarki dotyczące trybu wydruków. 70-80% tuszu czy tonera. Komunikat wyświetlany przez drukarkę należy traktować więc jedynie jako sygnał do zakupu tuszu, a nie jako informację o konieczności jego wymiany. Takie postępowanie może w praktyce znacznie zmniejszyć wydatki ponoszone na zakup materiałów eksploatacyjnych. Piotr Surmiak Biznes benchmark magazyn 55 Foto: Fotolia Wizualizacja MONITOR Wybieramy 56 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Wizualizacja O d parametrów monitora zależy nie tylko jakość obrazu, lecz także efekty naszej pracy. Na rynku istnieje wiele rozwiązań, które przeznaczone są do różnych zadań. Porównajmy ich cechy i zastanówmy się który monitor będzie najlepiej dostosowany do naszych potrzeb. Najważniejsza w monitorze jest matryca. To głównie od jej rodzaju zależy jakość obrazu. Największa zaletą najpopularniejszych matryc TN, oprócz ich niewielkiej ceny, to krótki czas reakcji. Oznacza to, że na ekranie nie zobaczymy smużenia nawet podczas bardzo dynamicznych zmian obrazu. Monitory z matrycą TN nie powinny być również wykorzystywane do profesjonalnej edycji zdjęć oraz przetwarzania wideo. Wszystko przez ograniczone możliwości odwzorowania kolorów. Matryca TN z gamy 16,7 milionów odcieni kolorów, oferowanych przez kartę graficzną, wyświetla tylko około 262 tysięcy (6-, a nie 8-bitowa reprezentacja koloru). Reszta jest emulowana za pomocą przeróżnych algorytmów, które mogą oszukać wzrok laika. Jednak podczas porównania z lepszej klasy matrycą łatwo wychwycić różnice, szczególnie wyraźnie widoczne przy odwzorowaniu czerni oraz ciemnych barw. Warto pamiętać, że matryce TN to jedyne obecnie na rynku rozwiązanie w akceptowalnej cenie mogące generować stereoskopowy obraz 3D (wymagane są wówczas okulary 3D). Tryb ten wymaga od- świeżania z częstotliwością 120 Hz, co najłatwiej zaimplementować w monitorze właśnie z matrycą TN. W stronę koloru Kolejny rodzaj matryc to MVA. W najnowszych odmianach tych matryc, na przykład P-MVA czy S-MVA, wyeliminowano smużenie niemniej czas odpowiedzi matrycy nie jest aż tak szybki jak w matrycach TN. Kąty widzenia jest jednak znacznie lepsze niż w wypadku matryc TN, a odwzorowanie kolorów stoi na wysokim poziomie. Matryce MVA są nieco droższe w stosunku do matryc TN i dzięki temu jest wielce prawdopodobnie, ze z czasem matryce MVA wyprą z rynku gorsze matryce TN. Klasą samą w sobie są matryce IPS. Oferują bardzo dobre odwzorowanie kolorów i świetne kąty widzenia. Choć nie są tak szybkie, jak matryce TN, także nadają się do prezentacji dynamicznych materiałów. Dopracowano ten parametr w trakcie ewolucji tej technologii, stąd wzięła się używana obecnie nazwa S-IPS. Matryce tego typu nie mają problemów z czernią czy odcieniami szarości. Gry i filmy wyglądają na nich wspaniale. IPS to także dobry wybór do zadań profesjonalnych. Podświetlenie Kolejnych ważnym czynnikiem w monitorach LCD jest jakość podświetlania matrycy. Niestety, wiele osób myli pojęcia twierdząc, że monitory LED to nie LCD. To nie prawda, ponieważ LED (Light Emitting Diode) oznacza jedynie rodzaj podświetlania matrycy, a LCD (Liquid Crystal Display) to oznaczenie matrycy ciekłych kryształów. Dla jasności sytuacji warto poznać metody podświetlania matryc w monitorach ciekłokrystalicznych, ponieważ jest to także MONITOR LCD www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn 57 Wizualizacja czynnik wpływający na jakość obrazu. Monitory LCD starszego typu podświetlane są przez lampy z zimną katodą (CCFL – Cold Cathode Flourescent Lamps). Dlatego takie monitory mają zdecydowanie grubsze obudowy od monitorów z podświetleniem LED. Ogólnie rzecz biorąc oświetlenie katodowe lepiej sprawdza się w zastosowaniach graficznych. Dzieje się tak dlatego, że katody dają Tryb natywny oznacza, że jest to maksymalna i najlepsza rozdzielczość pracy dla monitora. Najlepsza czyli taka, gdzie maksymalna rozdzielczość ekranu pokrywa się z rozdzielczością sygnału źródłowego. cieplejsze, bliższe naturalnemu światło niż diody LED. Warto tutaj zapamiętać, że podświetlanie LED dzieli się na różne rodzaje. Tryb edge, najczęściej spotykany w monitorach wszelkiego typu, podświetla boczne krawędzie ekranu. Następnie światło rozpraszają na całą matrycę specjalne elementy. Dzięki temu można wyprodukować tani monitor z bardzo smukłą obudową. Z kolei panele z podświetlaniem LED RGB (full/direct), czyli całej powierzchni matrycy, oferują znakomitą jakość. Niestety są bardzo drogie. Typowe podświetlanie LED to optymalne rozwiązane dla użytkowników biurowych (pomijając profesjonalistów). Monitor LED oferuje dobrą jakość, oszczędność energii i atrakcyjny wygląd. Powłoka Powinniśmy pamiętać o wyborze odpowiedniej powłoki dla naszego monitora. W tańszych modelach na ogół preferowana jest powłoka odblaskowa (glare). Przypomina szkło i dlatego odbija w sobie całe otoczenie, w tym światło. To nie najlepsze rozwiązanie w jasnym pomieszczeniu. Glare jest forsowana przez producentów sprzę- tu dlatego, że podnosi nasycenie barw i głębie czerni. Obraz wygląda po prostu lepiej, jednak potrzebne są do tego odpowiednie warunki w pomieszczeniu. Dlatego w większości przypadków lepiej sprawdza się matryca matowa. Choć jakość obrazu nie będzie tak efektowna, pozbędziemy się odbić na ekranie. To bardzo ważny czynnik gdy przy komputerze pracujemy nie tylko wieczorem, a także w dzień. Rozdzielczość Rozdzielczość ekranu w monitorze LCD powinna by jak najlepiej dopasowana do jego przekątnej. Można powiedzieć, że 20 calowy monitor panoramiczny z matrycą o proporcjach 16:9 powinien oferować natywny tryb FullHD (1920×1080 pikseli). Pamiętajmy, że skalowanie niższej rozdzielczości do natywnej monitora znacznie pogarsza jakość obrazu. Dlatego w miarę możliwości każda aplikacja w trybie pełnoekranowym powinna być skonfigurowana do pracy w maksymalnej rozdzielczości oferowanej przez LCD. Wybierając monitor warto pamiętać, że często dość duże modele oferują niską rozdzielczość natywną 1366x768 pikseli. Takich monitorów powinniśmy unikać, ponieważ na pulpicie zmieści się mało elementów, a i taki monitor również nie sprawdza za dobrze się przy obróbce grafiki i montażu materiałów wideo. Dobre, uniwersalne rozwiązanie to model monitora z matrycą minimum 20 cali Full HD. Kilka lat temu poważnym problemem w monitorach LCD były wypalające się piksele. Dziś ta bolączka praktycznie nie występuje. Mimo to warto przed zakupem sprawdzić czy obraz nie ma fabrycznych wad. Powinniśmy zobaczyć także czy w opakowaniu z monitorem znajduje się przewód DVI lub HDMI – na ogół dodawany jest wyłącznie przewód zasilający. To jednak przez DVI lub HDMI uzyskamy najlepszą jakość obrazu. Warto aby monitor był wyposażony w wejście HDMI. O złączu D-Sub musimy pamiętać jedynie w sytuacji gdy do monitora będziemy pod- Foto 1: Monitory Eizo z matrycą S-PVA są często wykorzystywane przez grafików ze względu na bardzo dobre odwzorowanie kolorów. Foto 2: Funkcja odwracania ekranu do pionu tzw. Pivot przydaje się w sytuacji gdy chcemy przyjrzeć się na całym ekranie jak wyglądają np. graficzne dokumenty formatu A4 takie jak kreacje reklamowe. łączać stary model notebooka. Komputery stacjonarne i najnowsze laptopy wykorzystują niemal wyłącznie złącze HDMI lub DVI. Warto też wybierając monitor przyjrzeć się podstawie, która pozwala wygodnie regulować wysokość ekranu w pionie. Choć taka funkcja jest teoretycznie oczywista, wielu producentów o niej zapomina. Piotr Lewandowski TN MVA / PVA IPS Bardzo dobry czas reakcji Dobry czas reakcji Dobry czas reakcji Niskie kąty widzenia Dobre kąty widzenia Bardzo dobre kąty widzenia Słabe odwzorowanie kolorów Dobre/bardzo dobre odwzorowanie kolorów Bardzo dobre odwzorowanie kolorów Niska Cena Przystępna cena Wysoka cena Tabela 1: Najważniejsze cechy matryc 58 Biznes benchmark magazyn www.biznes.benchmark.pl Wizualizacja C Obraz eny podstawowych projektorów dla biznesu rozpoczynają się już od tysiąca złotych. Za tę kwotę otrzymamy uniwersalne urządzenie, które można postawić w salce konferencyjnej lub zabrać ze sobą do klienta. Wybór jest jednak ogromny, a dużym zainteresowaniem cieszą się nieco droższe, specjalizowane projektory przeznaczone do prowadzenia mobilnych prezentacji oraz urządzenia o ultrakrótkiej ogniskowej z powodzeniem wykorzystywane w edukacji i w trakcie szkoleń. Przyjrzeliśmy się bliżej czterem projektorom. Acer P1223 i BenQ MW663 to uniwersalne projektory skierowane dla małych i średnich firm. Epson EB-1776W jest profesjonalnym projektorem mobilnym, które ze względu na niską wagę i wbudowane funkcje dedykowany jest do prowadzenia prezentacji u klientów. Z kolei Panasonic PT-CW230 jest reprezentantem projektorów o ultrakrótkiej ogniskowej, które są instalowane w klasach lekcyjnych oraz niewielkich salach szkoleniowych i konferencyjnych. Projektor Acer P1223 Firma Acer, znana głównie za sprawą komputerów, notebooków i tabletów, ma również w swojej ofercie całą paletę projektorów dedykowanych do zastosowań edukacyjnych, biznesowych i kina domowego. Przykładem takiego urządzenia jest Acer P1223, który wyświetla precyzyjny, ostry obraz z dobrze odwzorowanymi kolorami w formacie 4:3, w natywnej rozdzielczości XGA 1024 x 768. Projektor generuje obraz o jasności 3500 ANSI lumenów o współczynniku kontrastu 10000:1. Projektor wyposażono w mechanizm DynamicBlack, który poprawia ciemne sceny.Urządzenie zamknięto w estetycznej obudowie o zaokrąglonych narożnikach, która nadaje mu biznesowego charakteru. Projektor waży jedyne 2,3 kg dzięki czemu łatwo go również przenosić. Cena katalogowa modelu Acer P1223 wynosi 2199, choć urządzenie można kupić już za ok. 1800 zł. Zwróćmy uwagę na długość gwarancji – zarówno dla samego urządzenia, jak i lampy. Żywotność lampy, szacowana na 3000 – 5000 godzin, powinna wystarczyć na wiele lat użytkowania projektora. Mocną stroną urządzenia jest duża liczba interfejsów wejściowych, w tym złącze HDMI które pozwala przesłać do projektora sygnał 1080p i wyświetlać wyrazisty obraz o dużej rozdzielczości. W projektorze zastosowano lampy o zwiększonej żywotności. Trwałość lampy oszacowano na 3500 godzin w trybie standardowym i 6000 godzin w trybie ExtremeEco. Foto: Fotolia na ścianie www.biznes.benchmark.pl Biznes benchmark magazyn 59 Wizualizacja Foto 1: Uniwersalny projektor dla MSP - Acer P1223. Dostępny jest również tryb EcoProjection, który – jeśli projektor nie wyświetla obrazu – obniża pobór prądu w trybie gotowości urządzenia do jednego wata. Urządzenie zamknięto w estetycznej obudowie o zaokrąglonych narożnikach, która nadaje mu biznesowego charakteru. Projektor waży jedyne 2,3 kg dzięki czemu łatwo go również przenosić. Cena katalogowa modelu Acer P1223 wynosi 2199, choć urządzenie można kupić już za ok. 1800 zł. Projektor BenQ MW663 BenQ MW663 jest uniwersalnym projektorem DLP, który doskonale sprawdzi się w zastosowaniach biznesowych. Urządzenie wyświetla panoramiczny obraz w formacie 16:10 o rozdzielczości WXGA (1280x800) i jasności 3000 ANSI lumenów. Współczynnik kontrastu wynosi tutaj aż 13000:1. Istnieje możliwość przeskalowania obrazu do rozdzielczości UXGA (1600×1200 pikseli). Sugerowana cena urządzenia wynosi 2499 złotych. BenQ jest pierwszą firmą, która zdecydowała się na wprowadzeniu rozwiązań ImageCare w projektorach DLP. Urządzenie ma wbudowany tryb Eco Blank, który pozwala na wyłączenie projekcji obrazu w przypadku nieużywania projektora w danej chwili. Obraz jest maksymalnie przyciemniany, a zapotrzebowanie projektora na energię spada wówczas aż o 70%. W trybie SmartEco projektor automatycznie dostosowuje jasność i kontrast obrazu do warunków otoczenia. Z kolei zapotrzebowanie na energię w trybie 60 Biznes benchmark magazyn Foto 2: W projektorze MW663 zastosowano technologię SmartEco bazującą na rozwiązaniu ImageCare firmy Philips. wstrzymania wynosi tylko 0,5W. Urządzenie doskonale sprawdzi się w biznesie i edukacji. Projektor wyposażono w blokadę Kensington, która chroni urządzenie przed kradzieżą, wbudowany głośnik dzięki czemu projektor może zastąpić system audio, Ma wbudowany port USB, który umożliwia wyświetlanie plików graficznych zapisanych na pamięci przenośnej, bez konieczności użycia komputera. Projektor obsługuje pliki JPEG, JPG, BMP, PNG, GIF oraz TIFF. Istnieje możliwość wyświetlania prezentacji bezprzewodowo z komputera, przy użyciu funkcji Wireless Display i klucza Wi-Fi, który umieszczamy w projektorze. Współpracuje z komputerami PC, MAC a także iPhone i iPad. W projektorze MW663 zastosowano technologię SmartEco bazującą na rozwiązaniu ImageCare firmy Philips, która zapewnia wysoką jasność i jakość obrazu przy dłuższej żywotności lampy i niższym zużyciu energii. Projektor przenośny Epson EB- 1776W Epson B-1776W to przenośny projektor biznesowy przeznaczony dla firm, które dysponują nieco większym budżetem, ale jednoczenie wymagają doskonałego urządzenia do prowadzenia mobilnych prezentacji. Urzą- dzenie wyposażono w szereg funkcji, które wspomagają pracę u klientów m.in. mechanizm szybkiego uruchamiania i wyłączania projektora, a także funkcję korekcji geometrii obrazu w czasie rzeczywistym, która gwarantuje najlepszy obraz nawet przy niezamierzonym przesunięciu projektora. Projektor waży jedyne 1,7 kg i ma kompaktowe wymiary, co ułatwia jego przenoszenie. Sugerowana cena detaliczna urządzenia wynosi ok. 6000 zł. W trybie dzielenia ekranu Epson B-1776W może wyświetlać obraz z dwóch różnych źródeł jednocześnie np. z komputera i wizualizera, co ułatwia prowadzenie prezentacji i zwiększa atrakcyjność przekazu treści. Funkcja pokazu slajdów umożliwia wyświetlanie plików PDF i zdjęć bezpośrednio z pamięci USB, bez konieczności podłączania laptopa. Producent udostępnił aplikację iProjection dla smartfonów z systemem iOS i Android, która pozwala na bezprzewodowe wyświetlanie na projektorze dokumentów Word, Excel, PowerPoint, Keynote i PDF. Urządzenie wyświetla obraz w natywnej rozdzielczości WXGA (1280x800) i proporcjach 16:10 z możliwością przeskalowania obrazu do rozdzielczości FullHD. Jasność projektora wynosi 3000 lumenów przy kontraście na poziomie 2000:1. Urządzenie ma wbudowany moduł łączności sieci przewodowej i Wi-Fi, złącze USB oraz HDMI. Ultrakrótka ogniskowa – Panasonic PT-CW230 Panasonic PT-CW230 jest projektorem o ultrakrótkiej ogniskowej, który umożliwia www.biznes.benchmark.pl Wizualizacja Foto 3: Panasonic PT-CW230 to projektor ultrakrótkiej ogniskowej, która umożliwia wyświetlanie 80-calowego obrazu z odległości 32 cm. wyświetlanie panoramicznego obrazu o wielkości 80 cali z odległości 32 cm. Dzięki temu cień rzucany przez prowadzącego szkolenie lub prezentację nigdy nie będzie przesłaniał widocznego obrazu. Urządzenie może być z powodzeniem instalowane na stałe w klasach, biurach i niewielkich salach konferencyjnych. Urządzenie Panasonica może zostać zainstalowany horyzontalnie lub wertykalnie na stole, podłodze, suficie lub ścianie, tak aby rzucać obraz na tablicę, podłogę lub blat stołu. Projektor doskonale sprawdzi Nowością w ofercie krótkoogniskowych projektorów Panasonica jest model PT-CW330, który wyświetla 80 calowy z odległości 60 cm, przy jasności 3100 lumenów i kontraście 8000:1. Urządzenie wyposażono w 10 watowy głośnik, który w niewielkich salach może zastąpić system audio. się w połączeniu z tablicą interaktywną. Projektor ma wbudowaną funkcję projekcji 3D, która umożliwia wyświetlanie trójwymiarowych obrazów na ścianie lub podłodze, przy użyciu okularów 3D oraz podłączonego przez złącze HDMI odtwarzacza Blu-ray. Projektor kosztuje ok. 5000 złotych. www.biznes.benchmark.pl Foto 4: Philips PicoPix 2480 niezwykle lekki kieszonkowy projektor wyposażony w głośniki i baterię pozwalającą na 2 godziny pracy. Panasonic PT-CW230 został wyposażony w układ DLP, który wyświetla obraz w rozdzielczości WXGA (1280×800 pikseli) o jasności 2500 ANSI lumenów w proporcjach 16:10. Bliźniaczy model PT-CX200, rzucający obraz w proporcjach 4:3, charakteryzuje się rozdzielczością XGA (1024x768) przy maksymalnej jasności wynoszącej 2000 ANSI lumenów. W trybie wstrzymania urządzenie pobiera jedynie 0,45 W. Projektor ma wbudowane wejście D-Sub do podłączenia komputera oraz złącze sieci LAN. Do urządzenia dołączono pilot zdalnego sterowania. Istnieje możliwość zakupu uchwytu do zamontowania projektora na ścianie lub podwieszenia go do niskiego lub wysokiego sufitu. Jak wybrać dobry projektor Za każdym razem warto odpowiedzieć sobie na pytanie, do czego będzie nam służył projektor, który zamierzamy kupić? Projektory można podzielić na dwie podstawowe grupy – prezentacyjne oraz multimedialne. Dla małej firmy najlepiej wybrać uniwersalny projektor, który z powodzeniem będzie mógł być używany w biurze i na spotkaniach z klientem. Jeśli kupujemy projektor dla przedstawiciela handlowego lub inżyniera serwisowego, który pracuje głównie u klientów – wybierzmy model przeznaczony do zastosowań mobilnych. Projektory o ultrakrótkiej ogniskowej są instalowane na stałe i doskonale sprawdzą się w przypadku pomieszczeń, w których prowadzone są szkolenia. Dzięki konstrukcji i sposobie montażu tego typu urządzeń, cień rzucany przez osobę prowadzącą prezentację nigdy nie przesłania obrazu wyświetlanego na tablicy. Podstawowym parametrem projektora jest rozdzielczość, w jakiej ten wyświetla obraz na tablicy. Coraz większy udział w rynku zdobywają urządzenia w formacie panoramicznym 16:9 lub 16:10 o rozdzielczości WXGA (1280x800) oraz XGA (1024x768), które cechuje atrakcyjny stosunek jakości wyświetlanego obrazu do ceny. Zwróćmy również uwagę na jasność (wyrażana w ANSI lumenach) oraz kontrast obrazu. Wyższy kontrast gwarantuje wierniejsze odwzorowanie kolorów. W przypadku projektorów prezentacyjnych dla biura warto wybrać urządzenie o wyższej jasności (najlepiej na poziomie 3000 ANSI lumenów), które sprawdzi się w niezbyt przyciemnionych pomieszczeniach, podczas gdy do kina domowego można wybrać model charakteryzujących się niższą jasnością, ale wyższą rozdzielczością (najlepiej FullHD). Liczy się również liczba wejść i wyjść, a także możliwość wyświetlania treści z komputera przez połączenie Wi-Fi oraz bezpośrednio z pamięci USB. W przypadku urządzeń dla kina domowego warto zwrócić uwagę na poziom hałasu generowanego przez jego wentylatory. W przypadku projektorów mobilnych ważna jest waga urządzenia oraz dodatkowe funkcje, które pozwalają np. szybko rozpocząć prezentację lub wyłączyć projektor, bez konieczności długiego oczekiwania na schłodzenie lampy. Artur Pęczak Biznes benchmark magazyn 61 ASUS zaleca system Windows 8. DOTKNIJ ŚWIAT NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI Wybierz wyjątkowy ASUS VivoBook z systemem Windows 8 stworzony z myślą o Twoich potrzebach. Nowe urządzenie posiada doskonale opracowany panel dotykowy i zapewnia intuicyjną obsługę. ASUS VivoBook jest lekki, smukły i bardzo łatwy w przenoszeniu. Niezależnie od tego, co będziesz na nim robić, procesor Intel® Core™ i3 i system Windows 8 zapewnią Ci największe możliwości, a technologia ASUS SonicMaster zagwarantuje realistyczny dźwięk, szerszy zakres częstotliwości oraz głębsze i mocniejsze brzmienie basów. Intel, the Intel logo, Intel Inside, Intel Core, Core Inside, Ultrabook są znakami towarowymi należącymi do Intel Corporation w Stanach Zjednoczonych i innych krajach. Vivo Book X202