STATUS PRAWNY SĘDZIEGO TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO

MONOGRAFIE KONSTYTUCYJNE
Marek Zubik
STATUS PRAWNY
SĘDZIEGO
TRYBUNAŁU
KONSTYTUCYJNEGO
Warszawa 2011
Niniejsza publikacja ukazuje się jako tom XXXVII Studiów i Materiałów
Trybunału Konstytucyjnego
Redaktor prowadzący:
Krzysztof Budziło
Redakcja:
Anna Piliszek
Korekta:
Biblioteka Trybunału Konstytucyjnego
Projekt graficzny okładki:
Aldona Dawid
Recenzenci:
Prof. dr hab. Leszek Garlicki
Prof. dr hab. Mirosław Granat
Copyright by Biuro Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2011
ISBN: 978-83-87515-59-1
ISSN: 1426-1030
Wydawca:
Biuro Trybunału Konstytucyjnego
00-918 Warszawa, Al. J.Ch. Szucha 12a
www.trybunal.gov.pl
Skład, druk i oprawa:
Pracownia C&C Sp. z o.o.
www.pracowniacc.pl
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1. Trybunał jako sąd konstytucyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
1. Miejsce Trybunału Konstytucyjnego wśród organów państwa. . . . . . . . . 21
2. Zakres kompetencji polskiego sądu konstytucyjnego. . . . . . . . . . . . . . . . 29
3. Trybunał Konstytucyjny a zasada legalizmu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
4.Legitymacja oraz autorytet społeczny sądowej kontroli
konstytucyjności norm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
5. Hierarchiczna zgodność norm a stabilność stosunków prawnych. . . . . . . 44
6.Procedura konstytucyjna jako ramy ograniczające działalność sądu
konstytucyjnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
7.Sądownictwo konstytucyjne a inne instrumenty ochrony
wolności i praw jednostek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
8. Tryby inicjowania postępowania w sprawie hierarchicznej kontroli norm . . . . 59
9. Organizacja wewnętrzna Trybunału Konstytucyjnego. . . . . . . . . . . . . . . 64
2.
Sędziowie Trybunału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
1. Skład osobowy Trybunału. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
2. Zasady wyboru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
3. Tryb wyboru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
4. Złożenie ślubowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
3.
Kadencyjność mandatu sędziego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
1. Zasada kadencyjności a sąd konstytucyjny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
2. Kadencyjność TK a kadencyjność mandatu sędziego . . . . . . . . . . . . . . . 98
3. Jednokadencyjność mandatu sędziego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
4. Zakończenie sprawowania funkcji sędziego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
4.
Niezawisłość sędziowska i jej gwarancje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
1. Niezawisłość sędziego Trybunału i podległość Konstytucji. . . . . . . . . . . 112
2. Apartyjność i apolityczność. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
3. Niepołączalność stanowisk i przepisy antykorupcyjne. . . . . . . . . . . . . . 122
4. Immunitet i przywilej nietykalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
5. Wyłączenie sędziego ze składu orzekającego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
7
6. Zdania odrębne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
7. Stan spoczynku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
5.
Odpowiedzialność dyscyplinarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
1. Założenia ustrojowe odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów . . . . . . 155
2. Przesłanki i zakres ponoszenia odpowiedzialności dyscyplinarnej. . . . . . 158
3. Postępowanie dyscyplinarne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
4. Zawieszenie w czynnościach służbowych sędziego. . . . . . . . . . . . . . . . . 175
6.
Stosunek służbowy sędziego Trybunału Konstytucyjnego. . . . . . . . . . . . . . 179
1. Złożoność konstrukcji prawnej stosunku służbowego. . . . . . . . . . . . . . 179
2. Nawiązanie i wygaśnięcie stosunku służbowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
3. Miejsce i czas pracy. Strój urzędowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
4. Dostęp do informacji niejawnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
5. Uprawnienia ekonomiczne i socjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
6. Dochodzenie roszczeń ze stosunku służbowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
7. Obsługa administracyjna pracy Trybunału i sędziów. . . . . . . . . . . . . . . 196
Zakończenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
Orzecznictwo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
8