Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji w odniesieniu do

Fundacja Edukacji i Twórczości
„INNOWACYJNY SYSTEM WSPARCIA
WYCHOWANKÓW INSTYTUCJI OPIEKI ZASTĘPCZEJ
W BIAŁYMSTOKU”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
WSTĘPNA WERSJA PRODUKTU FINALNEGO
standard pracy metodą mentoringu
(opis grupy docelowej, definicja mentoringu w odniesieniu do
grupy docelowej, cel i zakres stosowania narzędzia, profil
zawodowy i osobowościowy mentora, model pracy mentora w
środowisku lokalnym, w tym formalne aspekty pracy mentora,
rezultat zastosowania metody - wskaźniki skuteczności wsparcia,
monitoring i ewaluacja)
ramowy program szkolenia mentorów
(metody, cele, rezultaty, treści kształcenia, kompetencje trenerów)
model działania ośrodka konsultacyjno-szkoleniowego
(oferta szkoleń, konsultacji, zasady działania, kompetencje
trenerów, konsultantów, wskaźniki skuteczności wsparcia).
Doświadczenia Fundacji Edukacji i Twórczości
w mentoringu
- program Starszy Brat Starsza Siostra
- mentoring z dziećmi uchodźców
- mentoring z dziećmi z
rodzinnej i instytucjnalnej pieczy zastępczej
Pary mentor – podopieczny
w Fundacji Edukacji i Twórczości
ROK
Ilość połączonych par
Dzieci z rodzin
zastępczych i placówek
2001
15
-
2002
37
-
2003
34
-
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
30
30
28
25
24
43
37
36
30
18
14
11
10
Ogółem:
369
53
UZASADNIENIE
Ilościowe i jakościowe badania własne prowadzone w I etapie
projektu potwierdziły potrzebę realizacji projektu.
Wczesna metoda interwencji socjalnej wobec młodzieży
w wieku 15-19 lat objętej pieczą zastępczą ukierunkowana na
poprawę jej szans na rynku pracy oznacza konieczność
wypracowania systemowych rozwiązań ujmujących potrzeby,
problemy i możliwości wszystkich podmiotów odgrywających
istotną rolę w procesie usamodzielnienia (wychowanków,
opiekunów,
pracodawców,
organizacji
publicznych
i pozarządowych).
Badana próba
31 wychowanków placówek wielofunkcyjnych: „Jedynki”, „Dwójki”,
Pogotowia Opiekuńczego (18 dziewcząt, 13 chłopców) w wieku 15-19 lat
12 wychowawców placówek wielofunkcyjnych: „Jedynki”, „Dwójki”,
Pogotowia Opiekuńczego (10 kobiet, 2 mężczyzn)
6 wychowanków rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka (3
dziewczęta, 3 chłopców) w wieku 15-19 lat
20 opiekunów rodzinnych form opieki zastępczej tj. rodzin zastępczych
zawodowych (6), niezawodowych (4) i spokrewnionych (6) oraz rodzinnych
domów dziecka (4), (10 kobiet, 10 mężczyzn)
Wskaźnik zatrudnienia usamodzielniających się wychowanków
można uznać za jeden z wyznaczników skuteczności systemu
pieczy zastępczej.
W celu określenia poziomu konkurencyjności na rynku pracy
młodzieży w wieku 15-19 lat objętej pieczą zastępczą analizie
poddane zostały:
- kapitał osobisty
- kapitał społeczny
- poczucie wsparcia społecznego
- uwarunkowania systemowe.
Kapitał osobisty
wiedza, umiejętności i doświadczenie,
nabywane poprzez edukację
Aspiracje zawodowe wychowanków
Szkoły
zawodowe:
fryzjer
kucharz
kosmetyczka
kasjer
cukiernik
sprzedawca
mechanik
Licea:
liceum
ogólnokształcące
liceum ZDZ
Technika:
technik:
agrobiznesu
hotelarstwa
gastronomii
Studia
wyższe:
informatyka
chirurgia
Kapitał społeczny
sieć relacji, kontaktów z innymi ludźmi, które
mogą ułatwić zdobycie doświadczenia, poznanie
możliwości rozwoju a w konsekwencji
zatrudnienia
Niski poziom kapitału społecznego
wychowanków warunkują :
•
•
•
•
trudności z zaufaniem osobom dorosłym
spędzanie czasu we własnym gronie (izolacja)
negatywny wpływ rówieśników
brak chęci rozwijania zainteresowań poprzez
zorganizowane formy zajęć
• niewielkie zainteresowanie praktykami, stażami czy
też wolontariatem
Poczucie wsparcia społecznego
możliwość otrzymywania pomocy od osób
znaczących w sytuacjach trudnych,
kryzysowych
Wsparcie
Wychowankowie placówek
posiada
12K, 6M
•
•
•
•
•
•
•
rodzina (mama, tata,
siostra, brat, wujek,
ciocia, babcia,
dziadek, szwagier)
przyjaciele/koledzy/
znajomi
wychowawcy
partnerzy
dyrekcja placówki
pedagog z placówki
nauczyciele
Wychowankowie rodzinnych form
nie posiada
6K, 7M
posiada - 3K, 3M
•
•
•
•
opiekunowie
zastępczy
partnerzy
przyjaciele/koledzy/
znajomi
rodzina (mama, tata,
siostra, szwagier,
dziadek, chrzestna)
Uwarunkowania systemowe
zewnętrzne czynniki, które mogą ułatwić lub
ograniczać możliwości rozwoju
Obszary wymagające interwencji
1. Brak osobistego wsparcia wychowanków placówek
opiekuńczo-wychowawczych
2. Niska skutecznść metod wzmacniania aktywności
zawodowej wychowanków pieczy zastępczej
3. Niedostateczny system wsparcia osób bezpośrednio
pracujących z grupą docelową (opiekunów
rodzinnych form pieczy zastępczej, wychowawców
placówek)
więcej możliwości wychodzenia
poza placówkę
lepsze warunki do
usamodzielnienia
więcej wychowawców
płci męskiej
czas dla siebie
indywidualne i
kompleksowe podejście
do wychowanków
spokój
cierpliwość
pomoc
wolontariuszy
mniej
biurokracji
efekty pracy
podnoszenie kompetencji
poprzez udział w
szkoleniach
czas na samorozwój
czas dla dzieci
wychowawcy
placówek
kursy dla
wychowanków
współpraca z
wychowawcami
mniej dzieci na jednego
wychowawcę
Potrzeby
wychowawców
docenienie
opiekunowie
rodzinnych form
chęć wychowanków
do nauki
fundusze
superwizja
wsparcie
specjalistów
możliwość realizowania
zaplanowanych działań
zrozumienie
wśród społeczeństwa
personel placówki
(dyrekcja, wychowawcy)
szkoły
(pedagodzy,
nauczyciele,
dyrekcja)
specjaliści (PTSD, FAS,
RAD, ADHD)
rodziny
wychowanków
superwizorzy
pedagodzy
wychowawcy placówek
Oczekiwanie
wsparcia
opiekunowie
rodzinnych form
psychologowie
terapeuci
wolontariusze
policja i inne służby
mundurowe
pracownicy
socjalni
rodziny sprawujące
pieczę zastępczą
Dwa główne elementy skutecznego
systemu wsparcia
1. Narzędzie pracy z podopiecznymi
ukierunkowane na wzmacnianie aktywności
społecznej i zawodowej w oparciu o
indywidualną relację mentoringową
2. Wielopoziomowy system wsparcia mentorów
Narzędzie pracy z podopiecznymi
ukierunkowane na wzmacnianie aktywności
społecznej i zawodowej w oparciu o
indywidualną relację mentoringową
Zmiana wielkości placówek bez zmiany sposobu
prowadzonego w nich wsparcia, budowania relacji opartej na
standardach mentoringowych i wzmacniania samodzielności
wychowanków jest niewystarczająca.
Istotnym warunkiem skuteczności działań aktywizujących jest
nie tylko aktywność podopiecznych, ale też ich opiekunów –
mentorów.
Wielopoziomowy system wsparcia mentorów
I poziom – potrzeby mentorów
II poziom – sieć współpracy między różnymi typami podmiotów
działających lokalnie: instytucjami publicznymi, organizacjami
pozarządowymi, prywatnymi firmami
III poziom – trwałe zaplecze umożliwiające zintegrowanie całego
systemu, w tym wymianę informacji, diagnozę potrzeb,
ewaluację, warunki techniczne i organizacyjne dla realizacji
poszczególnych zadań
CEL WPROWADZENIA INNOWACJI
Główny cel projektu
Zwiększenie szans wejścia na rynek pracy wychowanków
instytucji
opieki
zastępczej
(placówek
opiekuńczowychowawczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin
zastępczych) w Białymstoku w wieku 15-19 lat, do końca maja
2014 r. poprzez wypracowanie i wdrożenie innowacyjnego
systemu obejmującego wsparcie bezpośrednie i pośrednie.
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu
1. Pogłębienie wiedzy na temat problemów i potrzeb
wychowanków instytucji opieki zastępczej w Białymstoku
z uwzględnieniem różnic płciowych do końca maja 2012 r.
– cel został osiągnięty, a wskaźniki zrealizowane zgodnie z
założeniami na etapie badań.
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
2. Wzrost skuteczności indywidualnych metod pracy z
wychowankami placówek opiekuńczo – wychowawczych i
rodzinnych form opieki zastępczej w Białymstoku w
zakresie wzmacniania aktywności zawodowej i społecznej
do końca maja 2014 r.
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
Etap testowania:
wskaźnik 1: wypracowanie i przetestowanie standardów
mentoringu
wartość docelowa wskaźnika: przetestowanie 1 programu szkoleń
nt. mentoringu (12 uczestników), przetestowanie modelu pracy
mentora w środowisku lokalnym – 24 podopiecznych objętych
mentoringiem przez 8 mentorów, 7 pracodawców
zaangażowanych w tworzenie oferty aktywizującej młodzież
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
Etap testowania c. d.:
źródła danych i częstotliwość pomiaru: listy obecności na
szkoleniu, ankieta ewaluacyjna na koniec szkolenia, dyskusja pod
kątem oceny programu z uczestnikami na koniec szkolenia, 24
kontrakty mentor –podopieczny analizowane w trakcie
testowania i na koniec, spotkania ekspertów z uczestnikami
testowania – bieżąca ocena testowania (raz na dwa mies.):
potwierdzenie odbycia stażu, praktyk, wolontariatu
(umowa/zaświadczenie) – na koniec testowania
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
Etap upowszechniania i włączania:
wskaźnik 2: upowszechnienie standardów mentoringu w
środowisku lokalnym, zwłaszcza wśród potencjalnych
użytkowników metody
wartość docelowa wskaźnika: wydanie podręcznika nt.
mentoringu w wersji papierowej i elektronicznej, organizacja 1
szkolenia nt. mentoringu po zakończeniu projektu (10
uczestników), seminaria z udziałem potencjalnych użytkowników
narzędzia (30 osób), konferencja upowszechniająca (50 osób) w
okresie marzec – maj 2014 r.
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
Etap upowszechniania i włączania c. d.:
źródła danych i częstotliwość pomiaru: lista uczestników
szkolenia nt. mentoringu, lista uczestników seminariów,
konferencji, kontrakty mentor – podopieczny, 500 egzemplarzy
podręcznika (w wersji elektronicznej i papierowej)
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
3. Poprawa funkcjonowania rodzinnych form opieki
zastępczej w Białymstoku do końca maja 2014 r.
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
Etap testowania:
wskaźnik 1: wypracowanie i przetestowanie modelu
wielopoziomowego systemu wsparcia osób bezpośrednio
pracujących z młodzieżą w formie ośrodka konsultacyjnoszkoleniowego działającego w ramach struktury organizacji
pozarządowej
wartość docelowa wskaźnika: 50 osób (opiekunów i dzieci)
skorzysta ze wsparcia oks, 30 pracowników (organizacji
pozarządowych, administracji, instytucji pomocy, placówek
oświatowych) skorzysta z oferty edukacyjnej oks
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
Etap testowania c. d.:
źródła danych i częstotliwość pomiaru: listy obecności na
szkoleniach, rejestr wydanych zaświadczeń na koniec każdego
szkolenia, karty konsultacji indywidualnych, lista spotkań
ekspertów z trenerami i konsultantami pod kątem bieżącej oceny
przebiegu testowania i przedstawicielami grup docelowych (1 na
dwa mies.)
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
Etap upowszechniania i włączania:
wskaźnik 2: upowszechnienie modelu wielopoziomowego
wsparcia osób bezpośrednio pracujących z młodzieżą w formie
ośrodka konsultacyjno-szkoleniowego
wartość docelowa wskaźnika: seminaria z udziałem
potencjalnych użytkowników produktu (30 osób) – marzec-maj
2014, konferencja upowszechniająca marzec – maj 2014 r (50
uczestników)
źródła danych i częstotliwość pomiaru: listy obecności na
seminarium, konferencji
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
4. Wzrost skuteczności lokalnej polityki społecznej w
Białymstoku w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu
dzieci i młodzieży, w tym wychowanków instytucji opieki
zastępczej, do końca 2014 r.
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
Wskaźnik 1: rozszerzenie oferty metod i narzędzi
przeciwdziałania marginalizacji dzieci i młodzieży w ramach
lokalnej polityki społecznej
wartość docelowa wskaźnika: 30 wychowanków instytucji
opieki zastępczej i wsparcia dziennego po zakończeniu
projektu objętych mentoringiem, włączenie modelu działania
ośrodka konsultacyjno-szkoleniowego do lokalnej polityki
społecznej miasta Białystok,
Cele szczegółowe oraz wskaźniki ich realizacji
w odniesieniu do etapów projektu c. d.
źródła danych i częstotliwość pomiaru: kontrakty mentor –
podopieczny zawarte po zakończeniu projektu, złożenie wniosku
zawierającego opis oks, kosztorys i rekomendacje Prezydentowi
Białegostoku.
Pożądany stan po wprowadzeniu innowacji
Zbudowanie lokalnego systemu pomocy usamodzielniającym się
wychowankom opartego na współpracy z instytucjami opieki
zastępczej, lokalnymi NGO, podlaskim biznesem i samorządem
lokalnym. Istotnymi elementami systemu są: mentoring –
skuteczna metoda aktywizacji młodzieży defaworyzowanej oraz
ośrodek konsultacyjno-szkoleniowy oferujący kompleksowe
wsparcie osobom bezpośrednio i pośrednio związanym z opieką
zastępczą, będący jednocześnie zapleczem do współpracy w
środowisku lokalnym.
OPIS INNOWACJI
I poziom - problemu
 Wiodący wymiar o kluczowym znaczeniu
 Projekt rozwija i modyfikuje dotychczasowe, niesystemowe
rozwiązania (KTC, „Lepszy Start”, „Teraz czas na młodzież
z Jury”)
 Zgodność z założeniami nowej Ustawy o wspieraniu rodziny
i pieczy zastępczej
 Model lokalnego i systemowego rozwiązywania problemów
 Elastyczne podejście do problemów wszystkich odbiorców
 Projekt jest oparty na rzetelnej analizie i badaniach własnych
II poziom - uczestnika
 Projekt jest skierowany do wychowanków pieczy zastępczej
i ich otoczenia, którzy dotąd korzystali z innego rodzaju
wsparcia (kluczowy wymiar w projekcie)
 Szerokie zastosowanie w przypadku młodzieży zagrożonej
wykluczeniem
 Projekt efektywnie wspiera Indywidualne Plany
Usamodzielnienia i znacznie wyprzedza ich realizację
 Projekt zmniejsza ryzyko wykluczenia młodzieży
 Koncentracja na wypracowaniu określonej aktywnej postawy
zawodowej u młodzieży w wieku od 15 lat
III poziom – formy wsparcia
 Kompleksowość, budowanie lokalnego systemu wsparcia
opartego na współpracy instytucji, ngo i lokalnego biznesu
 Zastąpienie krótkich projektów (Lepszy start) działaniami
wielopoziomowymi i przez cały czas wspieranymi
 Wypracowanie modelu metody – standardy pracy w oparciu
o mentoring
 Wypracowanie formy wsparcia – model OKS
 Elastyczność oferty i jej adekwatność do potrzeb
 Niskie koszty
Wartość dodana
 Jakość modelu (wieloaspektowość, standardowość,
kompleksowość, integracja, ekonomiczność)
 Wczesna interwencja socjalna i możliwość jej zastosowania w
stosunku do różnych grup młodzieży
 Osobiste wsparcie w relacji mentoringowej jako czynnik
wzmacniający efektywność
 Wielopoziomowy system wsparcia mentorów
 Sieć lokalnej współpracy, zaplecze (oks) daje możliwość
szerokiego wykorzystania
PLAN DZIAŁAŃ W PROCESIE TESTOWANIA
PRODUKTU FINALNEGO
Empowerment
Zaangażowanie rodzin zastępczych, opiekunów tworzących
rodzinne domy dziecka, wychowawców zatrudnionych
w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, wychowanków oraz
przedstawicieli organizacji pozarządowych i biznesu na etapie
przygotowania projektu oraz w fazie badań i analiz umożliwiło
wypracowanie rozwiązań będących odpowiedzią na rzeczywiste
potrzeby i oczekiwania zarówno grup odbiorców jak
i użytkowników systemu wsparcia.
Grupy docelowe systemu wsparcia
ODBIORCY – docelowo: wychowankowie placówek
opiekuńczo-wychowawczych, rodzin zastępczych, rodzinnych
domów dziecka, młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym,
z tzw. grupy ryzyka.
UŻYTKOWNICY – docelowo: osoby bezpośrednio pracujące
z młodzieżą defaworyzowaną, w tym objętą pieczą zastępczą:
nauczyciele, wychowawcy w świetlicach, pedagodzy, pracownicy
organizacji pozarządowych, opiekunowie rodzin zastępczych i
rodzinnych domów dziecka, opiekunowie usamodzielnienia.
Etapy testowania mentoringu
1. Rekrutacja do udziału w szkoleniu na temat mentoringu.
2. Szkolenie (80 godzin dydaktycznych), zakończone testem
kompetencji – wyłonienie 8 kandydatów w najwyższym stopniu
spełniających kryteria projektu zapewni wysoką jakość
testowania.
3. Prowadzenie mentoringu – mentor pracuje indywidualnie
z trzema podopiecznymi. Prowadzona w ramach mentoringu
aktywizacja podopiecznych (współpraca lokalna) we współpracy
z
koordynatorem
wolontariatu
Centrum
Mentoringu
i Wolontariatu Fundacji.
Etapy testowania modelu
ośrodka konsultacyjno-szkoleniowego
1. Promocja i rekrutacja (przez cały okres testowania).
2. Organizacja wsparcia:
– wsparcie terapeutyczne: pomoc indywidualna, terapia,
– superwizja,
– szkolenia specjalistyczne (np. FAS, RAD, inne),
– specjalistyczne konsultacje indywidualne (np. psychiatra,
psycholog, doradca zawodowy),
– spotkania integracyjne,
– działania skierowane do otoczenia.
SPOSÓB SPRAWDZENIA, CZY INNOWACJA DZIAŁA
Narzędzia wykorzystywane w procesie monitorowania
przebiegu testowania (przez cały okres realizacji projektu):
–
zbieranie opinii – dyskusje o charakterze fokusowym
zakończone raportem przygotowanym przez moderatora
dyskusji – kluczowe narzędzie pozyskiwania informacji
zwrotnej,
–
obserwacje, ankiety, raporty cząstkowe, listy obecności,
karty pracy mentorów, karty indywidualnych konsultacji,
bieżąca weryfikacja list podopiecznych mentorów.
Ewaluacja wewnętrzna
Ewaluacja prowadzona przez zespół zarządzający projektem
koncentrować się będzie na procesie testowania i dotyczyć w
znacznym stopniu rzetelności i trafności przyjętych założeń,
które składają się na produkt finalny.
Narzędzia ewaluacji:
– ankiety na zakończenie szkoleń,
– test kompetencji na zakończenie szkolenia nt. mentoringu,
– spotkania ekspertów z uczestnikami testu,
– analiza kontraktów mentor – podopieczny.
Ewaluacja zewnętrzna
Ewaluator zewnętrzny wyłoniony w drodze zapytania
ofertowego, zgodnie z zasadą konkurencyjności. Przedmiotem
oferty podlegającej ocenie będą metody ewaluacji i metody
doboru grupy badawczej.
Ewaluacja zewnętrzna koncentrować się będzie na produkcie
finalnym, jego potencjale wdrożeniowym (trafność, przydatność,
dostosowanie do potrzeb) oceniając atrakcyjność wdrożeniową
wypracowanych rozwiązań.
KAMIENIE MILOWE
Organizacja mentoringu
Organizacja działań w ramach oks
(wrzesień-grudzień 2012 r.)
(wrzesień-październik 2012 r.)
Prowadzenie mentoringu
Działalność oks
(styczeń-sierpień 2013 r.)
(listopad 2012-sierpień 2013 r.)
Analiza rzeczywistych efektów testowanego produktu
i opracowanie produktu finalnego
(wrzesień-grudzień 2013; walidacja - grudzień 2013 r.)
Upowszechnianie i włączenie do lokalnej polityki:
konferencja, seminaria, wydanie podręcznika, spotkania z decydentami
(marzec-maj 2014 r.)
ANALIZA RYZYKA
Potencjalne zagrożenia:



Brak motywacji wychowanków placówek opiekuńczowychowawczych do udziału w testowaniu metody (3/6).
Brak zainteresowania użytkowników stosowaniem metody w
praktyce, brak zainteresowania udziałem w szkoleniu i
testowaniem metody (3/6).
Niechęć do współpracy w tworzeniu oferty aktywizującej
młodzież (oferta staży, praktyk, wolontariatu) ze strony
pracodawców i organizacji NGO (6/6).
ANALIZA RYZYKA C. D.
Potencjalne zagrożenia c. d.:



Brak zainteresowania opiekunów tworzących rodziny
zastępcze i rodzinne domy dziecka ofertą oks (3/6).
Brak zainteresowania osób z otoczenia rodzin zastępczych i
rodzinnych domów dziecka ofertą edukacyjną oks (4/6).
Brak zainteresowania władz lokalnych produktem, tj. niska
skuteczność działań włączających i upowszechniających (6/6).
STRATEGIA UPOWSZECHNIANIA
Cele strategii upowszechniania:
• dotarcie z informacją o wypracowywanych rozwiązaniach do
możliwie szerokiego grona ich odbiorców i użytkowników, a
tym samym ostatecznie włączenie ich do praktyki społecznej,
• uświadomienie
użytkownikom
i
odbiorcom
zalet
wypracowanej innowacji oraz podniesienie wiedzy z zakresu
stosowania jej w praktyce,
• włączenia produktu finalnego do praktyki społecznej na
poziomie lokalnym.
Grupa odbiorców strategii upowszechniania:
I. Młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym w wieku 1519 lat, reprezentowana w projekcie przez wychowanków
instytucji pieczy zastępczej, tj. wychowanków placówek
opiekuńczo-wychowawczych
oraz
rodzin
zastępczych
i rodzinnych domów dziecka.
Grupa użytkowników strategii upowszechniania:
Osoby, organizacje publiczne i pozarządowe bezpośrednio zajmujące
się młodzieżą zagrożoną wykluczeniem społecznym:
• wychowawcy placówek opiekuńczo-wychowawczych
• osoby prowadzące lub zainteresowane założeniem placówki
opiekuńczo-wychowawczej
• rodzinne domy dziecka
• rodziny zastępcze
• Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie
• Miasto Białystok
• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
• dyrekcje placówek oświatowych
• organizacje pozarządowe działające w obszarze pomocy dziecku
i rodzinie
Plan upowszechniania w odniesieniu do etapów projektu:
Na etapie testowania planujemy:
• spotkania informacyjne w różnego typu placówkach z
użytkownikami metody, poprzedzające rekrutację do udziału w
szkoleniu nt. mentoringu
• przekazy medialne (współpraca z patronem medialnym, ogłoszenia
prasowe)
• materiały informacyjne (ulotki i plakaty) przekazane do instytucji
zainteresowanych wykorzystaniem metody w praktyce
• upowszechnianie informacji przez mentorów o możliwości udziału
w projekcie wśród wszystkich swoich podopiecznych.
Plan upowszechniania w odniesieniu do etapów projektu:
Na etapie analizy rzeczywistych efektów testowania
planujemy przeprowadzić ewaluację, a raport z ewaluacji
zostanie udostępniony na stronie internetowej
Plan upowszechniania w odniesieniu do etapów projektu:
Na etapie upowszechnienia i włączenia do głównego nurtu poltyki lokalnej
planujemy:
• konferencję upowszechniającą wyniki przebiegu testowania skierowana do osób
bezpośrednio i pośrednio pracujących z młodzieżą zagrożoną wykluczeniem
społecznym (uczestnicy: 50 osób),
• 2 seminaria dla opiekunów/wychowawców w placówkach,
zastępczych, rodzinnych domach dziecka ( uczestnicy: 30 osób),
rodzinach
• wydany zostanie podręcznik nt. mentoringu w pracy z młodzieżą zagrożoną
wykluczeniem społecznym i budowania wspierającego otoczenia, skierowany do
szerokiego grona użytkowników, wydany w formie papierowej i elektronicznej
(nakład 500 egzemplarzy).
STRATEGIA WŁĄCZANIA DO GŁÓWNEGO NURTU
LOKALNEJ POLITYKI SPOŁECZNEJ MIASTA
Działania wertykalne - skierowane do decydentów mających
realny wpływ na kształtowanie polityki lokalnej, m. in.:
Prezydenta Miasta Białegostoku
 Radnych Rady Miejskiej w Białymstoku
 Dyrektorów Departamentów Spraw Społecznych i Edukacji
 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie

W ramach Sieci Tematycznej produkt będzie promowany również
wśród przedstawicieli organizacji pozarządowych.
Dokumenty strategiczne Miasta Białegostoku dotyczące:
 lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego
„Strategia Rozwoju Miasta Białegostoku na lata 2011-2020.”
 polityki społecznej w zakresie pomocy dziecku i rodzinie
„Miejska Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych
Miasta Białegostoku na lata 2011-2020”.
Działania horyzontalne - skierowane głównie do
potencjalnych użytkowników produktu finalnego
Mentoring jako standard pracy
z usamodzielniającym się
wychowankiem,
włączenie metody
w codzienną pracę osób zatrudnionych
w placówkach opiekuńczowychowawczych przy wsparciu kadry
zarządzającej placówkami.
Oks – prezentacja wraz z
rekomendacjami przedstawiona
lokalnym decydentom.
Prezentacja wstępnej wersji
produktu finalnego
Standard pracy metodą mentoringu
Mentoring jako narzędzie wzmacniania
aktywności społecznej i zawodowej
wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych
i rodzinnych form pieczy zastępczej
Charakterystyka mentoringu
mentoring - partnerska relacja między mistrzem a uczniem, zorientowana
na odkrywanie i rozwijanie potencjału ucznia. Opiera się ona na
inspiracji, stymulowaniu i przywództwie. Mentoring obejmuje także
doradztwo, ewaluację oraz pomoc w programowaniu sukcesu ucznia1
mentoring społeczny - uznana, sprawdzona i popularna metoda wspierania
rozwoju ludzi młodych, jednocześnie stanowiąca rozwiązanie dla wielu
potrzeb społecznych
mentoring rozwijający - pomoc i wsparcie udzielane ludziom w
zarządzaniu ich własną nauką w celu maksymalnego wykorzystania ich
potencjału, rozwoju ich umiejętności, polepszenia uzyskiwanych przez
nich wyników oraz wsparcie ich w dążeniu do stania się osobą, jaką
pragną być2
1.
S. Karwala, Model mentoringu we współczesnej szkole wyższej, Nowy Sącz 2007, s.67, http://mentoring.com.pl/Mentoring.pdf (dostęp: 8.05.2011).
2.
2. E. Parsloe, Coaching, Mentoring and Assessing: A practical quide to developing competence, Kogan Page, London 1992.
Pięciofazowy model mentoringu
intensywność nauki
BK WK
rozwój
zakończenie DD
czas
BK – budowanie kontaktu, WK – wyznaczanie kierunku, DD – dalsze działania
Źródło: D. Megginson, D. Clutterbuck, B. Garvey, P. Stokes, R. Garrett-Harris, Mentoring w działaniu, REBIS, Poznań 2008, s. 34.
Cel i zakres stosowania narzędzia
Nasza propozycja dotyczy włączenia mentoringu do metod pracy
stosowanych przez wychowawców placówek wielofunkcyjnych,
rodzinnych form opieki zastępczej, a także opiekunów
usamodzielnienia.
Narzędzie w postaci mentoringu jest na tyle uniwersalne, że dobrze
przygotowane pod kątem danej grupy beneficjentów, może być
wykorzystywane wobec różnych grup docelowych.
Profil zawodowy i osobowościowy mentora
Wiedza:
• z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii
• na temat rynku pracy (poradnictwo, doradztwo zawodowe,
aktywne sposoby poszukiwania pracy, autoprezentacja,
marketing własnej osoby, przedsiębiorczość, stymulowanie
rozwoju zawodowego)
• na temat sytuacji kryzysowych w rozwoju dzieci i młodzieży
• na temat uwarunkowań rodzinnych i ich znaczenia w rozwoju
zawodowym i wyborach życiowych młodych ludzi
Umiejętności:
• interpersonalne
• diagnozowania problemów
• organizowania wsparcia i pomocy
• radzenia sobie w sytuacjach trudnych
• prowadzenia negocjacji i mediacji
• rozwiązywania konfliktów
• radzenia sobie ze stresem
• współpracy
Rezultaty zastosowania narzędzia
1. Wzrost skuteczności lokalnej polityki społecznej w zakresie:
-wsparcia usamodzielnianych wychowanków
-ich wejścia i utrzymywania się na rynku pracy
-poprawy funkcjonowania podopiecznych pieczy zastępczej
2. Podniesienie umiejętności wychowawczych opiekunów pieczy
zastępczej pod kątem przygotowania młodzieży do
usamodzielnienia
3. Integracja i współpraca podmiotów środowiska lokalnego
Model pracy mentora w środowisku lokalnym
Jak zorganizować skuteczny mentoring?
1. Misja organizacji/instytucji:
-
akcje informacyjne
-
badanie kandydatów na mentorów
2. Rekrutacja kandydatów na mentorów
3. Szkolenie kandydatów na mentorów: Mentoring jako
metoda aktywizacji zawodowej i społecznej (80h)
4. Wprowadzenie mentorów do pracy z podopiecznymi
Jak zorganizować skuteczny mentoring? c.d.
5. Cel pracy mentora:
- aktywizacja zawodowa i społeczna
- wsparcie emocjonalne i społeczne
- rozwój osobisty podopiecznego i mentora w relacji
6. Praca mentora z podopiecznym
- rozpoznawanie potrzeb, zainteresowań, wyznaczanie celów
- wsparcie indywidualne
- współpraca lokalna: ngo, biznes, instytucje lokalne
Jak zorganizować skuteczny mentoring? c.d.
7. Zakończenie
-
relacja
-
analiza wyników
8. Monitoring i ewaluacja
-
nadzór
-
superwizja
-
koordynacja
-
poradnictwo
-
wsparcie
-
dokumentacja
Monitoring i ewaluacja
ewaluacja
zewnętrzna
wewnętrzna
prowadzona przez zewnętrzną firmę zgodnie
z założeniami finansowania projektu
cele
kontrola
wsparcie
elementy składowe
charakter
skoncentrowana
na procesie
dokumentacja
refleksja, wnioski
reakcja na nagłe potrzeby
skoncentrowana
na rezultatach
kontrakt
obserwacja
superwizja
grupy wsparcia
ankiety, wywiady
Program szkoleniowy:
mentoring jako metoda aktywizacji społecznej i zawodowej młodzieży
Cel:
Przygotowanie do stosowania
w praktyce metody mentoringu jako
narzędzia aktywizacji społecznej
i zawodowej podopiecznych
Odbiorcy:
Osoby pracujące z młodzieżą
usamodzielniającą się w wieku
15-19 lat, objętą pieczą zastępczą
Moduły szkoleniowe
•
•
•
•
•
Czas trwania
Teoretyczne wprowadzenie do
mentoringu
Psychologiczne aspekty pracy
z usamodzielnianą młodzieżą
Doradztwo kariery
Organizacja wsparcia
Praca metodą projektu
80 godzin dydaktycznych
MODUŁ I: Teoretyczne wprowadzenie do mentoringu
Blok I. Charakterystyka mentoringu (3 godz.)
Blok II. Budowanie relacji mentoringowej (4 godz.)
Blok III. Elementy mentoringu: screening, introducing,
monitoring, wymiary pomocy w mentoringu, style udzielania
pomocy w mentoringu (3 godz.)
Blok IV. Mentoring jako metoda pracy z wychowankami
pieczy zastępczej, zadania i funkcje mentora, cechy mentora
mentor profesjonalista, kontekst rodziny podopiecznego w pracy
mentora, zasady współpracy z rodziną (6 godz.)
MODUŁ II: Psychologiczne aspekty pracy
z usamodzielnianą młodzieżą
Blok I. Potencjał osobisty mentora - umiejętności, cechy
osobowości, samoświadomość; system wartości, model pracy
mentora, sytuacje trudne w relacji z podopiecznym (4 godz.)
Blok II. Zaburzenia zachowania dzieci i młodzieży - dziecko
z zaburzeniami zachowania w szkole i placówce opieki (4 godz.)
Blok III. Strategie korygowania zaburzeń zachowania
podopiecznych (4 godz.)
Blok IV. Zachowania ryzykowne dorastającej młodzieży –
geneza, skutki, profilaktyka (4 godz.)
MODUŁ III: Doradztwo kariery
Blok I. Autopoznanie – sposoby rozpoznawania predyspozycji
zawodowych, sposoby określania kompetencji zawodowych (5
godz.)
Blok II. Podejmowanie decyzji zawodowej, wybór zawodu
a rynek pracy, motywacje zawodowe, cele życiowe i zawodowe,
strategie działań mentora (5 godz.)
Blok III. Młody człowiek na rynku pracy, możliwości i formy
zdobywania doświadczenia zawodowego (4 godz.)
Blok IV. Współpraca z lokalnymi instytucjami i organizacjami
wspierającymi w wyborze kierunku edukacji i drogi zawodowej
wychowanków pieczy zastępczej (2 godz.)
MODUŁ IV: Organizacja wsparcia, aspekty formalne
i prawne funkcjonowania pieczy zastępczej nad dzieckiem
Blok I. Wprowadzenie w problematykę pieczy zastępczej,
uregulowania prawne (1 godz.)
Blok II. Rodzinna piecza zastępcza (4 godz.)
Blok III. Instytucjonalna piecza zastępcza (3 godz.)
Blok IV. Usamodzielnianie pełnoletnich wychowanków pieczy
zastępczej (5 godz.)
Blok V. Organizacja lokalnego systemu opieki nad
dzieckiem (2 godz.)
Blok VI. Funkcjonowanie pieczy zastępczej w innych krajach (1
godz.)
MODUŁ V: Praca metodą projektu
Blok I. Diagnozowanie potrzeb – metody diagnozy,
formułowanie celów projektu w odniesieniu do potrzeb (4 godz.)
Blok II. Konstruowanie projektu – harmonogram działań,
rezultaty realizowanych działań, wskaźniki oraz sposób pomiaru
i monitoringu (6 godz.)
Blok III. Tworzenie budżetu (4 godz.)
Blok IV. Zarządzanie projektem, możliwości pozyskania
środków na realizację projektów, dostępne źródła
finansowania (2 godz.)
Model funkcjonowania ośrodka
konsultacyjno-szkoleniowego (oks)
Ośrodek konsultacyjno-szkoleniowy to model innowacyjnego
ośrodka prowadzącego działania w zakresie podnoszenia jakości
funkcjonowania rodzinnych form opieki zastępczej
w Mieście Białymstoku.
Podstawa funkcjonowania
Ustawa z dnia 09 czerwca 2011 r.
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
(Dz. U. Nr 149, poz. 887, z późn. zm.).
Cel i działania oks
 udzielanie specjalistycznej, kompleksowej i wszechstronnej
pomocy osobom, opiekunom rodzin zastępczych i rodzinnych
domów dziecka sprawujących rodzinną pieczę zastępczą nad
dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej
 prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych,
upowszechniających wiedzę wśród społeczności lokalnej na
temat rodzinnej pieczy zastępczej
Działania obejmujące wsparcie:
Dzieci i młodzieży podopiecznych rodzinnej i
instytucjonalnej pieczy
zastępczej
- w radzeniu sobie z ich
problemami :emocjonalnymi,
zaburzeniami zachowania
Opiekunów rodzin zastępczych i
rodzinnych domów dziecka
Otoczenia
- w edukacji, w budowaniu
- w radzeniu sobie w sytuacjach lokalnego systemu wsparcia
kryzysowych, budowaniu więzi rodzinnej i instytucjonalnej
pomiędzy opiekunami i dziećmi, pieczy zastępczej.
radzeniu sobie z problemami
wychowawczymi,
organizacyjnymi, prawnymi w
zapobieganiu problemu wypalenia
zawodowego.
Działania oks wypracowywane były we współpracy z
grupami odbiorców wsparcia. Wpisują się one w:
 „Strategię Rozwoju Miasta Białegostoku na lata 2011-2020.”
Cel strategiczny w obszarze infrastruktury społecznej i kapitału ludzkiego.
Priorytet B.5 „Wspieranie rodziny”. Kierunki działania B.5.3 „Rozwijanie systemu
profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną”.
 „Miejską Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych
Miasta Białegostoku na lata 2011-2020”.
Cel strategiczny A: Rodzina-najlepszym środowiskiem rozwoju.
Priorytet A.2 „Rozwój i promocja rodzinnych form zastępczej opieki nad dzieckiem”.
Kierunki działania A.2.2 „ Wsparcie rodzin zastępczych w wypełnianiu funkcji
opiekuńczych i wychowawczych”.
Odbiorcy wsparcia w ramach ośrodka
konsultacyjno-szkoleniowego
spokrewnione, zawodowe i niezawodowe rodziny zastępcze,
opiekunowie rodzinnych domów dziecka
rodziny pomocowe
dzieci i młodzież umieszczone w rodzinnych formach pieczy zastępczej i
dzieci biologiczne rodzin sprawujących piecze zastępczą,
nauczyciele pedagodzy, wychowawcy w szkołach, przedszkolach,
pracownicy socjalni, asystenci rodzin, koordynatorzy rodzinnej pieczy
zastępczej, pracownicy organizacji pozarządowych.
osoby pracujące z młodzieżą defaworyzowaną
Docelowe formy wsparcia realizowane w ramach oks:
 Pomoc i wsparcie, wzmocnienie kompetencji, podnoszenie
kwalifikacji spokrewnionych, zawodowych i niezawodowych
rodzin zastępczych, opiekunów rodzinnych domów dziecka i
rodzin pomocowych.
 Przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego.
 Poradnictwo i terapia na rzecz osób sprawujących rodzinną
pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w
pieczy zastępczej.
 Organizacja spotkań mających na celu wymianę doświadczeń
oraz zapobieganie izolacji, rodzin zastępczych i rodzinnych
domów dziecka.
 Działania edukacyjne (szkoleniowo-informacyjne) z zakresu
pieczy zastępczej, skierowane do nauczycieli, pedagogów,
wychowawców w szkołach, przedszkolach, pracowników
socjalnych, asystentów rodziny, koordynatorów rodzinnej
pieczy zastępczej, pracowników organizacji pozarządowych z
terenu Miasta Białegostoku.
 Diagnoza i monitoring sytuacji odbiorców pomocy/wsparcia
proponowanego przez oks.
 Inne formy wsparcia: spotkania integracyjne (integracyjnoszkoleniowe) dla dzieci i opiekunów.
 Stała współpraca z przedstawicielami lokalnego biznesu,
Centrum Mentoringu i Wolontariatu Fundacji Edukacji i
Twórczości i innymi organizacjami pozarządowymi w celu
tworzenia i wspierania lokalnej współpracy na rzecz
aktywizacji wychowanków pieczy zastępczej.
Współpraca lokalna
współpraca z organizacjami i instytucjami lokalnymi m. in.
1) Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Białymstoku pod kątem diagnozowania problemów beneficjentów oks
służących do zaplanowania odpowiedniej formy pomocy w
postaci szkolenia, konsultacji, terapii, warsztatów czy
superwizji.
2) lokalnym biznesem pod kątem aktywizowania młodzieży
usamodzielniającej się w poszukiwaniu i podejmowaniu pracy.
3) szkołami, przedszkolami, placówkami wsparcia dziennego
w zakresie promowania pieczy zastępczej i rodzicielstwa
zastępczego w Mieście Białymstoku oraz promowania pracy i
działalności ośrodka konsultacyjno-szkoleniowego.
4) organizacjami pozarządowymi
działającymi na rynku lokalnym pod kątem wsparcia oks
trenerami pracującymi dla ośrodka oraz ofertami działań
pomocowych w stosunku do osób korzystających z oks w tym
młodzieży usamodzielniającej się.
5) innymi instytucjami działającymi na terenie naszego miasta
działającymi na rzecz pomocy rodzinie i dziecku.
Oczekiwania i rezultaty
 podniesienie umiejętności wychowawczych wśród opiekunów
dzieci w rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka,
 nabycie przez rodziny zastępcze umiejętności
porozumiewania się z tzw. „dzieckiem trudnym”,
 zwiększenie się liczby osób w tym mentorów, instytucji
wspomagających rodziny, organizacji pozarządowych
działających na rynku lokalnym posiadających wiedzę w
zakresie pieczy zastępczej,
 zwiększenie liczby rodzin korzystających z profesjonalnej i
kompleksowej pomocy specjalistycznej,
 podniesienie kompetencji osób z otoczenia podopiecznych
pieczy zastępczej, w tym m. in. pracowników socjalnych
asystentów rodzin, koordynatorów rodzinnej pieczy
zastępczej, pracowników placówek oświatowych,
pracowników NGO na temat sytuacji prawnej
psychologicznej, społecznej dziecka objętego pieczą
zastępczą oraz skutecznych metod wsparcia ,
 włączenie opiekunów pieczy zastępczej i wspieranych rodzin
w aktywne uczestniczenie w życiu publicznym.
Dziękujemy za uwagę 