Pobierz szczegóły technologii

Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce
Strona 1
KARTA TECHNOLOGII
System eksploatacji komorowo-filarowy dwuetapowy z
Symbol
podsadzką hydrauliczną
PEKF2
WARUNKI STOSOWANIA
Systemem tym można wybierać złoże typu pokładowego o następującej charakterystyce:
-miąższość złoża do 7 m,
-upad nie większy niż 8°,
-skały stropowe nadające się do stosowania obudowy kotwowej.
PRZYGOTOWANIE POLA
Pole wybierkowe konturuje się wyrobiskami prowadzonymi co najmniej w układzie dwunitkowym.
Ilość wyrobisk w wiązce zależy od lokalnych warunków górniczych i organizacyjnych. Przy
miąższości złoża przekraczającej 4,5 m wyrobiska wykonuje się w przystropowej warstwie złoża.
Długość frontu eksploatacyjnego ustala się na podstawie planowanej zdolności wydobywczej
oddziału i zależna jest od naturalnych granic pola, które stanowić mogą uskoki, zroby, strefy
negatywne itp. Ze względu na własności górotworu oraz organizację robót długość frontu
eksploatacyjnego powinna wynosić nie mniej niż 200 m. W szczególnych przypadkach dopuszcza
się mniejszą długość frontu. Wyrobiska konturujące muszą mieć połączenie z czynnymi wyrobiskami
kopalni.
OPIS TECHNOLOGII
Opis systemu
Złoże wybiera się dwufazowo. W fazie pierwszej caliznę rozcina się komorami i pasami na filary o
podstawowej geometrii 20¸40 m x 40¸60 m, usytuowane dłuższą krawędzią prostopadle do linii
frontu. Wymiary tych filarów oraz długość wcinek w caliznę na froncie eksploatacyjnym dobiera się
indywidualnie w zależności od warunków geologiczno-górniczych w polu. W przypadku wystąpienia
szczególnych warunków geologiczno-górniczych (np.: zaburzenia tektoniczne) wymiary tych filarów
mogą ulec zmianie.
W drugiej fazie filary te rozcina się pasami z wydzieleniem od strony podsadzonej przestrzeni
filarów technologicznych o podstawowej geometrii 4¸6 x 20¸40 m podtrzymujących strop nad
przestrzenią roboczą. Filary są usytuowane dłuższą krawędzią równolegle do linii frontu
Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce
Strona 2
eksploatacyjnego.
Wymiary filarów technologicznych dobiera się indywidualnie w zależności od warunków
geologiczno-górniczych w polu. W przypadku wystąpienia szczególnych warunków
geologiczno-górniczych wymiary filarów technologicznych mogą ulec zmianie.
Szerokość wyrobisk w fazie pierwszej i drugiej wynosi około 7 m. Dopuszcza się mniejsze
szerokości wyrobisk. Wysokość wyrobisk w fazie rozcinki uzależniona jest od miąższości
eksploatowanego złoża oraz wymogów ruchowych pracujących maszyn samojezdnych i wynosi do
4,5 m
Minimalna wielkość otwarcia frontu eksploatacyjnego jest równa sumie szerokości jednego pasa i
szerokości jednego rzędu filarów przyzrobowych. Maksymalne otwarcie frontu eksploatacyjnego jest
równe sumie szerokości trzech pasów i szerokości trzech rzędów tych filarów, natomiast przy
przechodzeniu wcześniej wykonanych wyrobisk dopuszcza się otwarcie frontu eksploatacyjnego
równe sumie szerokości czterech pasów i szerokości czterech rzędów filarów przyzrobowych.
W miarę postępu frontu eksploatacyjnego podbiera się ostatni rząd filarów przyzrobowych. W
sprzyjających warunkach stropowych, dopuszcza się możliwość całkowitej likwidacji filara
przypodsadzkowego. Natomiast w przypadku, gdy zostaną stwierdzone oznaki stateczności
górotworu, np.: nasilające się spękania lub rozwarstwienia stropu należy ograniczyć lub zaniechać
podbierania filarów przypodsadzkowych.
Szerokość wyrobisk w rozwiniętej fazie eksploatacji oraz w fazie likwidacji może ulec zwiększeniu
do wymiarów określonych w przepisach, w zależności od klasy stropu, wysokości wyrobisk oraz
podstawowych parametrów zastosowanej obudowy.
Powstałe pustki otamowuje się i likwiduje przez wypełnienie podsadzką hydrauliczną (PEP1) lub
zestalaną (PEP3). Krok likwidacji (podsadzki) równy jest sumie szerokości jednego pasa szerokości
filara przyzrobowego. Długość jednorazowo likwidowanego (podsadzanego) odcinka pasa zależy od
jego stateczności i nie powinna przekraczać 150 m.
W przypadku wybierania złoża o miąższości przekraczającej 4,5 m dolną warstwę przybiera się
przez spągowanie, w ostatnim przyzrobowym pasie. Przed spągowaniem, w sprzyjających
warunkach stropowych przybiera się filary przyzrobowe. Kolejne roboty są analogiczne jak przy
eksploatacji jednowarstwowej.
Urabianie złoża
Urabianie złoża prowadzi się za pomocą materiału wybuchowego patronowanego lub saletrolu
(PEU1). W przypadku wystąpienia w furcie eksploatacyjnej skał o dużej wytrzymałości, zdolnych do
akumulowania energii sprężystej, stosuje się w komorach i pasach przodkowe strzelanie
urabiająco-odprężające.
Ładowanie i odstawa urobku
Urobek jest ładowany za pomocą ładowarek łyżkowych na skrzyniowe wozy odstawcze lub
wybierany samojezdnymi maszynami ładująco-odstawczymi i odstawiany do wysypów na
Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce
Strona 3
przenośniki taśmowe lub do zbiorników oddziałowych stacji załadowczych transportu szynowego lub
do oddziałowych zbiorników retencyjnych.
Obudowa wyrobisk
Do zabezpieczenia stropu i ociosów komór i pasów na froncie eksploatacyjnym stosuje się
obudowę kotwową (PEO1). W przypadku wystąpienia oznak utraty stateczności stropu w
przestrzeni roboczej np. nasilające się spękania lub rozwarstwienia, strop należy zabezpieczać
dodatkową obudową (PEO2).
Przewietrzanie
Przewietrzanie frontu eksploatacyjnego odbywa się opływowym prądem świeżego powietrza. W
szczególnych przypadkach stosuje się wentylację odrębną.
Likwidacja pustki poeksploatacyjnej
Likwidacja przestrzeni wybranej realizowana jest za pomocą podsadzki hydraulicznej (PEP1) lub
zestalanej (PEP2). Podsadzenie każdego wyeksploatowanego odcinka frontu wykonuje się na całą
miąższość wybranego złoża, po zabudowaniu tam podsadzkowych. Wody podsadzkowe z każdego
odcinka frontu odprowadzane są grawitacyjnie do lokalnych rząpi, a następnie kolektorami
rurowymi, lub wyrobiskami wygrodzonymi w podsadzce do osadników polowych. Materiał
podsadzkowy, częściowo przybierany w fazie likwidacji filarów technologicznych, zostanie
przemieszczany do następnych, podsadzanych komór.
Organizacja procesu produkcyjnego
Organizacja robót w przodkach wybierkowych jest przeważnie szeregowo-cykliczna. W niektórych
przypadkach stosuje się organizację robót szeregowo-równoległo-cykliczną. W celu zapewnienia
ciągłości wydobycia dzieli się front eksploatacyjny na bloki. Wówczas na przemian w jednym bloku
prowadzi się roboty rozcinkowe, w drugim wybierkowe,
a w trzecim wykonuje prace związane z likwidacją pustek poeksploatacyjnych tj. budowę tam
podsadzkowych i wypełnianie podsadzką otamowanej pustki poeksploatacyjnej. Wszystkie prace
przodkowe są wykonywane maszynami:
-otwory strzałowe są wiercone za pomocą samojezdnych wozów wiertniczych,
-ładowanie materiałów wybuchowych wykonuje się mechanicznie lub ręcznie,
-urobek wybiera się, ładuje i odstawia z przodków za pomocą wozów ładująco-odstawczych typu
ŁK, które mogą równocześnie współpracować ze skrzyniowymi wozami odstawczymi,
-materiał podsadzkowy przybierany podczas robót wybierkowych jest ładowany
i odstawiany do następnych pustek poeksploatacyjnych za pomocą wozów ładująco-odstawczych,
-obudowę kotwową wykonuje się przy użyciu samojezdnych wozów kotwiących,
Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce
-obrywkę stropu i ociosów wykonuje się samojezdnymi obrywakami lub ręcznie łomami.
Strona 4