Kreowanie przestrzeni miejskiej Opola przez centrum

Kreowanie przestrzeni miejskiej Opola
przez centrum handlowe Solaris.
Autorzy projektu:
Magdalena Mańkiewicz (UO)
Żaneta Pietrzak (UO)
Katarzyna Sikora (IV LO)
Kamila Sowada (UO)
Źródło:http://www.opole.pl/biznes/obiekty/26761-34948-Obj-Solaris_Center#paragraph458
Centrum handlowe w perspektywie
socjologicznej.
W dobie współczesności coraz częściej zauważa się wpływ przestrzeni
publicznej na prywatną. Rafał Drozdowski posługując się pojęciem jurydyzacji
Jurgena Habermasa spostrzega ją, jako wehikuł służący kolonizowaniu sfery
prywatnej przez system (R.Drozdowski 2004). Naomi Klein natomiast wspomina
o „ometkowaniu prywatności” rozumiejąc przez to fakt, że już nie tylko system
polityczny zawłaszcza sferę prywatną, ale także coraz częściej czyni to sfera
ekonomii poprzez „ekonomię konsumpcji”, która wykorzystuje brak
semantycznej kontroli nad sferą prywatną (R.Drozdowski 2004). Labele
handlowe pełnią dziś funkcje, znaki dla jednostek najbardziej ich
potrzebujących, dla tych które nie są chronione przez swoje habitusy.
Coraz częściej także centra handlowe traktowane są jako instytucje społeczne,
których celem jest zaspokojenie potrzeb potencjalnych konsumentów. Swoją
architekturą, wyposażeniem (fontanny, które mają pełnić funkcje
uzdrowicielskie), znajdujące się tam centra rozrywki (place, miejsca zabaw dla
dzieci), restauracje, kawiarnie itp.. mają przyciągać uwagę jednostek, które aby
osiągnąć lub zachować odpowiedni status społeczny muszą posiąść
odpowiednią liczbę dóbr, które będą o niej świadczyć.(G. Makowski 2007)
Rys historyczny galerii Solaris
Center.
Galeria Solaris Center charakteryzuje się architekturą, która
łączy elementy nowoczesnej przestrzeni miejskiej, z bogatą ofertą
handlową. Na jej terenie można skorzystać z 86 sklepów, restauracji
oraz kawiarni. Różnorodność oferowanych przez galerię usług
pozwala na zaspokojenie potrzeb ludzi w różnych przedziałach
wiekowych oraz pochodzących z różnych warstw społecznych.
Miejsce, w którym obecnie znajduje się galeria Solaris
Center ma bogatą historię: „Już o 1860 roku na znajdującej się górze
wapiennej oraz winnicach, został wzniesiony browar Pringsheima.
Choć w kolejnych latach zmieniali się właściciele browaru firma
działała do drugiej wojny światowej. Później browar przestał istnieć, a
pozostałe budynki i tereny wykorzystywano na magazyny, sklepy i
parkingi”. Galeria funkcjonuje od marca 2009 roku.
(http://www.solariscenter.pl/strona.php)
Obserwacja galerii handlowej
Solaris.
• Zespół badawczy został podzielony na dwa podzespoły po
dwie osoby.
• Obserwacje przeprowadzono w dniach: od piątku do
poniedziałku (22.10.2010 - 25.10.2010) w godzinach
popołudniowych.
• Podczas obserwacji zostały przeprowadzone wywiady z
klientami galerii.
• Obserwacja została wzbogacona o fotografie elementów
przestrzeni miejskiej oraz analogicznych elementów Galerii
Solaris.
Wnioski z przeprowadzonej
obserwacji.
•
•
•
Nasze obserwacje pokazały, że Galeria Soalris najbardziej oblegana jest w
piątek. Wśród klientów dominowały kobiety. Można było zauważyć
zróżnicowanie wiekowe w zależności od pory dnia. Do godziny 15.00
dominowała młodzież szkolna, która grupowo przechadzała się po galerii.
Niewielka jej część robiła zakupy. W godzinach popołudniowych częstszymi jej
klientami były osoby starsze, chodzące pojedynczo bądź w parach. Osoby te w
większości robiły zakupy spożywcze. Ponadto o godzinie 16.30 na poziomie -1,
gdzie znajduje się plac zabaw dla dzieci zgromadziło się wiele rodzin ponieważ
Galeria Solaris organizuje tam czytanie bajek dzieciom przez aktorów
opolskiego teatru im. Jana Kochanowskiego.
W weekend można było zaobserwować stosunkowo mniejszą liczbę klientów w
porównaniu z piątkiem. Jedynie w miejscach takich jak kawiarnie, restauracje,
sklep spożywczy, punkty usługowe (fryzjer, pralnia itp.) utrzymywała się duża
liczba konsumentów. Zauważono również większą liczbę osób chodzących
pojedynczo, bądź par z dziećmi. Ponadto podczas weekendu nie było dużych
grup koleżeńskich, natomiast zaobserwowano pracujące tam hostessy.
Ciekawym aspektem była duża ilość osób spoza Opola oraz obcokrajowców.
Poniedziałek to dzień, w którym zaobserwowano najmniejszą częstotliwość
klientów odwiedzających galerię. Biorąc pod uwagę udział grup wiekowych jest
on podobny do obserwacji piątkowej.
Wnioski z przeprowadzonych
wywiadów indywidualnych.
•
•
•
•
•
Przeprowadzono 10 wywiadów z klientami galerii Solaris.
Klienci odwiedzają galerię z różną częstotliwością - Respondent 1: „Ogólnie
rzadko bo jestem z Otmuchowa więc nie jest mi po drodze.” Respondent 2:
„Jesteśmy tutaj codziennie, bo mamy do tego miejsca sentyment”.
Cel odwiedzin galerii przede wszystkim wiąże się z zakupami - Respondent 3:
„Dzisiaj akurat przyszłam kupić kurtkę na zimę .. a przy okazji kupiłam sobie
sweter”, Respondent 4: „Robię tutaj zakupy spożywcze w Almie, lubię tu
owoce.”
Kliencie odwiedzają galerię przede wszystkim popołudniami. Pogoda nie ma dla
nich większego znaczenia ponieważ odwiedziny galerii uzależnione są od
potrzeby konsumenckiej - Respondent 5: „Galerię odwiedzamy w weekendy.
Jak jest potrzeba jedziemy bez względu na pogodę”. Pojawiają się również
osoby, które uzależniają odwiedziny galerii od pogody Respondent 6:
„Najczęściej są to przerwy między wykładami. Studiuję i mam nie kiedy bardzo
długie przerwy w zajęciach. Lubię posiedzieć w ciepłym w tak brzydką i zimną
pogodę”.
Z wywiadów jednoznacznie wynika, że respondenci traktują galerię jako miejsce
do spędzania wolnego czasu, ale nie zrezygnowaliby na jej rzecz z
dotychczasowych form wypoczynku.
• Najważniejsze pytanie dla naszych badań dotyczyło tego czy galeria
handlowa przypomina klientom przestrzeń miejską. Pojawiały się
różne odpowiedzi - Respondent 7: „W sumie to tak, bo jest wielka
jak miasto. Jak taki targ, tylko, że zamknięty i nie pada na głowę”,
Respondent 8: „Mm wydaje mi się, że nawet tak .. w sumie nigdy nie
zwracałam tak na to uwagi... ale jeżeli bliżej się przyjrzeć temu to
można zauważyć ławki na których siedzą ludzie, plac zabaw czy
nawet plan galerii i nazwy poszczególnych miejsc tak jak nazwy
ulic”. Jednak zdecydowana większość respondentów (8) nie
utożsamia centrum handlowego z miastem - Respondent 9: „Nie
zwróciłam na to wcześniej uwagi, dopiero pani mi to powiedziała”,
Respondent 10: „Nie, w żadnym wypadku nie przypomina mi
miasta”.
Wyniki wywiadów i obserwacji galerii
w kontekście przestrzeni miejskiej.
Wywiady pokazały nam, iż klienci mimo spędzania sporej ilości czasu
oraz korzystania z infrastruktury galerii (ławek, placów zabaw, toalet,
drogowskazów) nie zdają sobie sprawy z jej podobieństwa do przestrzeni
miejskiej. Obserwacja pokazała, że jest jednak inaczej o czym świadczą
poniższe punkty:
•
•
•
•
Mapy galerii - są obecne na każdym z czterech obserwowanych
poziomów. Ich zadaniem jest ułatwienie poruszania się po galerii. Mapy
przedstawiające plany miasta występują również w przestrzeni publicznej.
„drogowskazy” - umożliwiające łatwe i szybkie dotarcie do poszukiwanego
obiektu, są umiejscowione podobnie jak w przestrzeni miejskiej na
skrzyżowaniach dróg/alej.
Ławki – obecne w publicznej i prywatnej przestrzeni.
Plac zabaw – galeria jako przestrzeń publiczna kreuje młodych
konsumentów poprzez zapewnienie im dobrej zabawy. Zaobserwowano
liczne atrakcje skierowane do najmłodszych, na każdym z poziomów galerii.
•
•
•
•
Hostessy- przechadzające się po galerii, które na co dzień widujemy na
ulicach miasta.
Kamery – niewidoczne na co dzień, występują jednak zarówno w
przestrzeni miejskiej, jak i w galerii. Nawiązują do koncepcji Wielkiego Brata
(Z. Bauman, 2008).
Toalety – w miastach wygospodarowuje się przestrzeń na szalety miejskie,
podobnie galeria oferuje je swoim klientom.
Restauracje i kawiarnie – są trwałym elementem przestrzeni miejskiej.
Galerie również mają je w swojej ofercie, aby uatrakcyjnić ofertę handlową.
Warty uwagi jest fakt, że podobnie jak restauracje i kawiarnie również
otwierają się na przestrzeń publiczną poprzez tworzenie tzw. ogródków, aby
klienci mogli połączyć usługę galerii ze spędzaniem czasu na świeżym
powietrzu.
Mapy w centrum handlowym i w
przestrzeni miejskiej.
„Drogowskazy” w przestrzeni
miejskiej i w centrum handlowym.
Ławki w przestrzeni miejskiej i w
centrum handlowym.
Plac zabaw w przestrzeni miejskiej
i w centrum handlowym.
Toalety w przestrzeni miejskiej i w
centrum handlowym
Nasz zespół badawczy po
obserwacji galerii Solaris Center.
Od lewej: Kamila, Magda, Kasia, Żaneta
Bibliografia:
• Bauman Z., Bauman o popkulturze: wypisy, Warszawa 2008.
• Drozdowski R., Krajewski M., Prywatnie o publicznym /publicznie o
prywatnym/, Poznań 2007.
• Makowski G., Świątynia konsumpcji: geneza i społeczne znaczenia
centrum handlowego, Warszawa 2004.
• www.solariscenter.pl/strona.php (19.10.2010)
• www.opole.pl/biznes/obiekty/26761-34948-ObjSolaris_Center#paragraph458 (20.10.2010)
Projekt współfinansowany z budżetu Urzędu Województwa Opolskiego w
ramach konkursu na Małe granty.