Katalog do pobrania w pdf - Agra

Transkrypt

AGRA-ART DOM AUKCYJNY
Aukcja 20 marca 2016
WARSZAWA - WILCZA 55
INDEKS
ARTYSTÓW
Juan Aldaz y Sanchez
52
Zygmunt Menkes
Teodor Axentowicz
45
Pawe³ (Paul) Merwart
65
W³odzimierz B³ocki
74
Piotr Micha³owski
24
Wac³aw Borowski
80
Wincenty £ukasz Mrzyg³ód
12
Olga Boznañska
100
Tymon Niesio³owski
81
Józef Brandt
W³adys³aw Chmieliñski
Henryk Cieszkowski
Jan Cybis
Zdzis³aw Czermañski
19
46, 47, 70
57
84, 85
103
Nikifor
Aleksy Nowakiwski
Edward Okuñ
92, 93
104
41
4, 58
Wac³aw Pawliszak
60
Jan Rubczak
53
67
Eugeniusz Eibisch
95
Leopold Schmutzler
Henryk (Chaim) Epstein
90
Zygmunt Schreter (Szreter)
Julian Fa³at
61
Georg Schulz
Stefan Filipkiewicz
63
Adam Setkowicz
26, 28
Alfred August Glendening jr
54
Jan Stanis³awski
1
Leopold Gottlieb
97
Micha³ Stañko
38
Gustaw Gwozdecki
87
Franciszek Streitt
36
Henryk Hayden
91
Zofia Stryjeñska
Vlastimil Hofman
3
Tadeusz Styka
73
W³adys³aw Jarocki
39
Jan Szancenbach
86
Stanis³aw Kaczor-Batowski
10
Jan Talaga
44
Alfons Karpiñski
Roman Kochanowski
64, 72
37, 43, 62
W³odzimierz Terlikowski
101
34
21, 22, 23
88, 98, 99
C. Timmann-Delfow
49
89
Wiktor Korecki
66, 68
Zygmunt Waliszewski
Jerzy Kossak
17, 31
Wojciech Weiss
75, 76
Alfred Wierusz-Kowalski
18, 20
77, 78
Juliusz Kossak
15
Wojciech Kossak
16, 33
Stanis³aw Ignacy Witkiewicz
Antoni Kozakiewicz
30, 42
Jan Wojnarski
40
32
Teofil Kwiatkowski
13
Eugeniusz Wrzeszcz
Konstanty Mackiewicz
69
Leon Wyczó³kowski
2, 7, 8
Tadeusz Makowski
96
Feliks Micha³ Wygrzywalski
55, 59
Jacek Malczewski
9
Micha³ Gorstkin Wywiórski
29, 35
Rafa³ Malczewski
82, 82
Adam Malinowski
48
Eugeniusz Zak
Lajos Markos
56
Felix Ziem
50
Artur Markowicz
71
Jakub (Jacques) Zucker
94
Józef Marszewski
51
I. lub F. Zygmuntowicz
27
Stanis³aw Mas³owski
25
Franciszek ¯murko
14
6
Stanis³aw ¯ukowski
5
Józef Mehoffer
Marcel Johann von Zadorecki
11
79, 102
MALARSTWO
AUKCJA DZIE£ SZTUKI
NIEDZIELA,
20
MARCA
2016,
GODZ.
1900
wystawa i licytacja
Galeria Agra-Art - Warszawa, ul. Wilcza 55
Wiêcej informacji o artystach i obrazach na stronach www.agraart.pl
Rezerwacja miejsc, zamawianie licytacji telefonicznych oraz zlecenia
[email protected] lub tel. 22 625 08 08, 601 352 916
REGULAMIN AUKCJI
DOM AUKCYJNY AGRA-ART PRZEPROWADZA LICYTACJÊ WED£UG SYSTEMU ANGLOSASKIEGO,
STOSOWANEGO W EUROPIE I USA, M.IN. PRZEZ DOMY AUKCYJNE SOTHEBY'S I CHRISTIE'S.
MO¯NA LICYTOWAÆ PRZEZ INTERNET RAZEM Z SAL¥ (LIVE) NA STRONIE www.agraart.pl
ZLECENIA TELEFONICZNE - (22) 625 08 08, E-MAIL [email protected]
S£OWNIK TERMINÓW:
Dom Aukcyjny Agra-Art SA, z siedzib¹ w Warszawie
przy ul. Wilczej 55/63, nr KRS 101181.
ESTYMACJE - przedzia³ cen, w którym w wyniku licytacji z najwiêkszym prawdopodobieñstwem mo¿e znaleŸæ siê cena uzyskana.
Estymacje maj¹ charakter orientacyjny, s¹ okreœlane przez Dom Aukcyjny
na podstawie wyników aukcji podobnych obiektów, aktualnej tendencji rynkowej itp. W ¿adnym wypadku estymacje nie maj¹ na celu ograniczania
ceny uzyskanej - która mo¿e zarówno znaleŸæ siê poni¿ej lub powy¿ej tego
przedzia³u.
CENA WYWO£AWCZA - cena, od której aukcjoner rozpoczyna licytacjê obiektu.
SPRZEDAJACY - osoba zg³aszaj¹ca obiekt do sprzeda¿y (wliczaj¹c agenta, wykonawcê, lub osobistego reprezentanta).
KUPUJ¥CY - osoba bior¹ca udzia³ w aukcji.
NABYWCA - osoba (lub mocodawca, w przypadku licytacji przez pe³nomocnika),
która zg³osi³a najwy¿sz¹ ofertê zaakceptowan¹ przez aukcjonera.
UMOWA - umowa zakupu zawarta miêdzy Domem Aukcyjnym a Nabywc¹ w momencie zaakceptowania przez aukcjonera uderzeniem m³otkiem najwy¿szej
oferty Nabywcy (art. 70 § 2 KC)
PREMIUM - prowizja p³acona przez Nabywcê Domowi Aukcyjnemu, w wysokoœci
15% od Ceny Uzyskanej.
C ENA REZERWOWA - cena znana jedynie domowi aukcyjnemu/aukcjonerowi,
za któr¹ w³aœciciel obiektu zgodzi³ siê go sprzedaæ.
O ile nie jest oznaczone inaczej, cena rezerwowa mieœci siê zawsze miêdzy
cen¹ wywo³awcz¹, a doln¹ estymacj¹.
CENA ZAKUPU - jest to cena przybita m³otkiem razem z Premium. Cena zakupu
zawiera podatek VAT
CENA UZYSKANA - najwy¿sza oferta zaakceptowana przez aukcjonera przez
uderzenie m³otkiem, lub w przypadku sprzeda¿y poaukcyjnej - uzgodniona
cena sprzeda¿y.
d. Informacje o stanie zachowania obrazów mog¹ byæ podane na ¿yczenie.
Brak informacji o stanie obiektu w opisie katalogowym nie wyklucza faktu,
¿e by³ poddany konserwacji.
e. Oœwiadczenia i poprawki og³oszone w czasie sprzeda¿y uzupe³niaj¹ katalog.
DOM AUKCYJNY
1.
POSTANOWIENIA OGÓLNE
a. Przedmiotem aukcji s¹ dzie³a sztuki oraz inne obiekty kolekcjonerskie,
powierzone Agra-Art do sprzeda¿y. Wszystkie obiekty s¹ ubezpieczone.
b. Dom Aukcyjny zastrzega sobie prawo do wycofania obiektów ze sprzeda¿y
bez podania przyczyn i nie ponosi z tego tytu³u ¿adnej odpowiedzialnoœci.
c. Dom Aukcyjny zastrzega sobie prawo uniemo¿liwienia uczestnictwa
w aukcji bez podania przyczyn.
d. Dom Aukcyjny nie ponosi odpowiedzialnoœci za ukryte wady fizyczne
i prawne oferowanych obiektów.
e. Wszelkie reklamacje rozpatrywane bêd¹ zgodnie z przepisami prawa
polskiego.
2.
OPISY I PREZENTACJA OBIEKTÓW
a. Dom Aukcyjny gwarantuje zgodnoœæ cech obiektów opisanych w katalogu
ze stanem faktycznym.
b. Opisy katalogowe obiektów s¹ przygotowywane przez historyków sztuki
posiadaj¹cych rozleg³e i udokumentowane doœwiadczenie, potwierdzone
prac¹ zawodow¹. Wszystkie obiekty s¹ równie¿ oceniane przez konserwatora dzie³ sztuki.
c. Wszystkie obiekty sprzedawane na aukcji mo¿na ogl¹daæ w Domu
Aukcyjnym na ok. 14 dni przed aukcj¹ oraz na wystawie poprzedzaj¹cej
aukcjê.
Dom Aukcyjny zaleca wykorzystanie tej mo¿liwoœci do bli¿szego zapoznania siê z obiektami, ich opisem katalogowym i stanem faktycznym.
3.
4.
CENA WYWO£AWCZA I REZERWOWA. ESTYMACJE.
a. Wszystkie obiekty, o ile nie s¹ oznaczone inaczej, posiadaj¹ cenê rezerwow¹, znan¹ jedynie Domowi Aukcyjnemu, która mieœci siê w przedziale
miêdzy cen¹ wywo³awcz¹, a doln¹ estymacj¹.
b. W katalogu podano orientacyjne ceny wywo³awcze oraz estymacje.
W³aœciciel obiektu mo¿e zmieniæ cenê rezerwow¹ na ni¿sz¹ do 24 godzin
przed rozpoczêciem aukcji. Dom Aukcyjny zastrzega sobie mo¿liwoœæ
zmiany ceny wywo³awczej przed aukcj¹.
c. Aukcjoner mo¿e w zale¿noœci od zainteresowania obiektem rozpocz¹æ licytacjê od ni¿szej lub wy¿szej ceny wywo³awczej umieszczonej w katalogu.
d. Estymacje maj¹ charakter orientacyjny, a nie wi¹¿¹cy.
Wyra¿aj¹ prawdopodobieñstwo, a nie pewnoœæ.
e. Sprzeda¿ obiektu nastêpuje w momencie, gdy najwy¿sza oferta zaakceptowana przez aukcjonera jest równa lub wy¿sza od ceny rezerwowej danego obiektu. Ten fakt jest potwierdzony przybiciem m³otka i publicznym
oœwiadczeniem aukcjonera.
OZNACZENIA OBIEKTÓW W KATALOGU
* Obiekt sprowadzony z pañstwa spoza Unii Europejskiej, do którego ceny
doliczany jest podatek graniczny w wysokoœci 8% kwoty wylicytowanej.
Op³ata ta nie zostanie pobrana, jeœli obraz po zakupie opuœci UE.
5.
PRZYST¥PIENIE DO AUKCJI
a. Osoby nie bêd¹ce dotychczas klientami Agry-Art, a pragn¹ce dokonaæ
powa¿niejszych zakupów proszone s¹ o wczeœniejsze skontaktowanie siê
z biurem Domu Aukcyjnego w celu ustalenia warunków p³atnoœci.
b. Do udzia³u w licytacji dopuszczane s¹ osoby, które wczeœniej dokonywa³y
zakupów w Domu Aukcyjnym i bezproblemowo wywi¹zywa³y siê ze swoich
zobowi¹zañ.
c. W przypadku osób, które nie s¹ znane Domowi Aukcyjnemu wziêcie udzia³u w licytacji mo¿e byæ uwarunkowane podaniem wiarygodnych referencji,
podaniem numeru karty kredytowej lub wp³aceniem wadium, zwracanego
w wypadku nie dokonania zakupu.
d. Wp³ata wadium w wysokoœci 1 000 z³ upowa¿nia do dokonania zakupów
o wartoœci w granicach 10 000 - 15 000 z³. Osoby pragn¹ce licytowaæ
powy¿ej tej kwoty, proszone s¹ o wp³acenie wadium w wysokoœci 10%
planowanych wydatków .
e. Osoba dopuszczona do licytacji otrzymuje numer identyfikacyjny.
f. Dane osobiste Kupuj¹cego pozostaj¹ do wy³¹cznej wiadomoœci Domu
Aukcyjnego. Otrzymuj¹c numer identyfikacyjny Kupuj¹cy wyra¿a zgodê
na „Warunki kupna i sprzeda¿y w Domu Aukcyjnym Agra-Art“ (Regulamin
Aukcji).
6.
LICYTACJA TELEFONICZNA
a. Kupuj¹cy pragn¹cy zachowaæ anonimowoœæ po uprzednim uzgodnieniu
z Domem Aukcyjnym mog¹ wzi¹æ udzia³ w licytacji przez telefon.
W takim przypadku, Kupuj¹cy podaje numery obiektów, które zamierza
licytowaæ oraz numer telefonu, pod który pracownik Domu Aukcyjnego
zadzwoni przed licytacj¹.
b. Dom Aukcyjny nie ponosi odpowiedzialnoœci za brak mo¿liwoœci wziêcia
udzia³u w licytacji telefonicznej z powodu trudnoœci z po³¹czeniem z numerem podanym przez klienta.
c. Istnieje mo¿liwoœæ licytacji telefonicznej w jêzyku angielskim, francuskim
lub niemieckim.
d. Osoby chc¹ce wzi¹æ telefoniczny udzia³ w aukcji proszone s¹ o wczeœniejsze (min. 24h przed aukcj¹) zg³aszanie siê do Domu Aukcyjnego,
poniewa¿ liczba linii telefonicznych udostêpnionych w trakcie licytacji jest
ograniczona.
7.
LICYTACJA W IMIENIU KUPUJ¥CEGO - ZLECENIA
a. Klienci mog¹ zleciæ Domowi Aukcyjnemu licytowanie w ich imieniu.
W takim przypadku nale¿y wype³niæ formularz zamieszczony na koñcu
katalogu aukcyjnego lub w Internecie (http://www.agraart.pl).
b. Dom Aukcyjny bêdzie licytowa³ do kwoty maksymalnej, oznaczonej na formularzu zlecenia. Dom Aukcyjny do³o¿y wszelkich starañ, by zakupiæ
obiekt po najni¿szej mo¿liwej cenie, poni¿ej limitu podanego przez Klienta.
c. Formularz nale¿y przes³aæ faxem, lub jego podpisany skan mailem na adres
[email protected], najpóŸniej 24 godziny przed aukcj¹.
d. Dom Aukcyjny nie przyjmuje zleceñ bez limitu.
8.
LICYTACJA PRZEZ INTERNET W CZASIE RZECZYWISTYM (LIVE)
a. Dom Aukcyjny udostêpnia mo¿liwoœæ licytacji w czasie rzeczywistym przez
Internet razem z sal¹ aukcyjn¹.
b. Warunkiem uczestnictwa jest zarejestrowanie siê na stronie internetowej
http://live.agraart.pl oraz uzyskanie statusu VIP.
c. Status VIP mo¿na uzyskaæ kontaktuj¹c siê z Domem Aukcyjnym lub wp³acaj¹c wadium przez Internet - szczegó³y techniczne s¹ dostêpne w serwisie
http://live.agraart.pl
d. Dom Aukcyjny nie bierze odpowiedzialnoœci za wszelkie problemy, utrudnienia, a w szczególnoœci brak mo¿liwoœci licytacji spowodowany trudnoœciami lub awari¹ techniczn¹ po stronie klienta lub operatora ³¹cza
internetowego.
9.
PRZEBIEG AUKCJI
a. Licytacjê prowadzi Aukcjoner, który okreœla post¹pienia w licytacji (podwy¿szenie stawki), rozstrzyga wszelkie spory i wskazuje Nabywcê obiektu.
b. Aukcjoner stosuje post¹pienia ustalone wczeœniej wg tabeli, która jest
dostêpna w katalogu poni¿ej oraz na stronach internetowych Domu Aukcyjnego. Aukcjoner mo¿e stosowaæ wielokrotnoœæ minimalnych post¹pieñ. Minimalne stawki post¹pieñ nie mog¹ byæ zmieniane, z uwagi na
spójnoœæ z internetowym systemem licytacji Live.
TA B E L A M I N I M A L N Y C H P O S T ¥ P I E Ñ
PRZEDZIA£
CENOWY
MINIMALNE
POST¥PIENIE
do 5 000 z³
100 z³
5 000 - 10 000 z³
500 z³
10 000 - 100 000 z³
1 000 z³
100 000 - 200 000 z³
2 000 z³
200 000 - 500 000 z³
5 000 z³
powy¿ej 500 000 z³
10 000 z³
c. Oferta potencjalnego Nabywcy jest wi¹¿¹ca po zaakceptowaniu jej przez
aukcjonera.
d. Aukcjoner ma prawo, o ile uzna to za niezbêdne, wycofaæ ofertê, odmówiæ
przyjêcia oferty, wycofaæ obiekt lub ponownie zaproponowaæ obiekt do
licytacji.
e. Aukcjoner ma prawo otwieraæ licytacjê ka¿dego obiektu dzia³aj¹c
w imieniu w³aœciciela obiektu. Mo¿e równie¿ sam sk³adaæ oferty (kolejne, lub w odpowiedzi na oferty Kupuj¹cych) a¿ do poziomu ceny
rezerwowej.
f. Uderzenie m³otkiem i wskazanie przez Aukcjonera Nabywcy obiektu jest
równoznaczne z zawarciem Umowy (zgodnie z art. 70 § 2 Kodeksu
Cywilnego).
g. Obiekty, których licytacja zakoñczy³a siê poni¿ej ceny rezerwowej nie
zostaj¹ sprzedane. Aukcjoner wówczas poinformuje o takim fakcie,
wskazuj¹c osobê, która zaoferowa³a najwy¿sz¹ cenê. Obiekt mo¿e byæ
sprzedany po aukcji pod warunkiem uzyskania akceptacji w³aœciciela.
Taka licytacja nie koñczy siê uderzeniem m³otka.
10. OP£ATY I ZASADY P£ATNOŒCI
a. Do wylicytowanej ceny doliczona zostanie op³ata organizacyjna (Premium)
w wys. 15 % (w tym zawarty jest podatek VAT i droit de suite).
b. Przy obiektach oznaczonych * do wylicytowanej ceny doliczona zostanie op³ata organizacyjna (Premium) w wys. 23 % (w tym zawarty jest
podatek VAT, droit de suite i podatek graniczny).
c. Prawo w³asnoœci obiektu przechodzi na Nabywcê z chwil¹ zap³acenia
ca³ej ceny.
d. O ile nie uzgodniono inaczej, Nabywca obowi¹zany jest wp³aciæ nale¿noœæ
za zakupione obiekty w terminie 10 dni od dnia aukcji.
Wp³at mo¿na dokonywaæ przelewem bankowym lub gotówk¹ oraz kartami p³atniczymi w siedzibie Domu Aukcyjnego. Dom Aukcyjny przyjmuje p³atnoœci kartami Visa, Mastercard/Eurocard, JBC.
e. Numer konta bankowego podany jest w katalogu aukcyjnym i na stronach
internetowych.
f. W przypadku dokonania p³atnoœci przelewem bankowym, wszelkie koszty
transferu œrodków i op³aty bankowe pokrywa Nabywca.
W przypadku dokonywania przelewów z zagranicy i w walutach obcych,
kwoty bêd¹ ksiêgowane w z³otówkach po kursie stosowanym przez bank
prowadz¹cy konto Domu Aukcyjnego.
11. ODST¥PIENIE OD UMOWY
a. W przypadku niedotrzymanie warunków Umowy przez Nabywcê, Dom
Aukcyjny uprawniony jest do odst¹pienia od Umowy oraz zatrzymania
wadium i wp³aconej zaliczki tytu³em kary umownej.
b. Dom Aukcyjny zastrzega sobie równie¿ prawo s¹dowego dochodzenia
realizacji Umowy i obci¹¿enia Nabywcy wszelkimi kosztami wynik³ymi
z tego tytu³u.
12. ODBIÓR OBIEKTÓW
a. Wydanie obiektu Nabywcy nastêpuje po zaksiêgowaniu ca³ej nale¿nej
kwoty.
b. Dom Aukcyjny wydaje potwierdzenie dokonania zakupu podpisane przez
historyka sztuki, które jest jednoznaczne z potwierdzeniem autentycznoœci.
c. Odbiór zakupionych obiektów odbywa siê w siedzibie Domu Aukcyjnego.
Na ¿yczenie kupuj¹cego Dom Aukcyjny mo¿e wys³aæ obiekt pod wskazany
adres, je¿eli wszelkie koszty wysy³ki, zapakowania i ubezpieczenia pokryje
Nabywca.
d. Dom Aukcyjny jest zwolniony z odpowiedzialnoœci z chwil¹ odbioru obiektu
w siedzibie Domu Aukcyjnego lub z chwil¹ nadania tego obiektu w urzêdzie
pocztowym lub firmie przewozowej.
e. O ile nie ustalono inaczej, za zakupione obiekty nie odebrane w terminie
30 dni od daty aukcji, Dom Aukcyjny Agra-Art bêdzie liczy³ sk³adowe w wysokoœci 40 z³ dziennie za jeden obiekt.
13. REKLAMACJE
a. Reklamacje rozpatrywane bêd¹ wed³ug przepisów ustawy z dn. 23 IV 1964
Dz. Ust. nr 16 poz. 93 z póŸniejszymi zmianami (Kodeks cywilny).
14. ZASTRZE¯ENIA KOÑCOWE
a. Zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami wywóz dzie³ sztuki z Polski jest
dozwolony, o ile obiekt nie jest starszy ni¿ 50 lat lub jego wartoœæ nie
przekracza limitów wymienionych w Ustawie o Ochronie Zabytków.
Wiêcej informacji mo¿na znaleŸæ na stronach internetowych Agra-Art.
b. Dom Aukcyjny jest zobowi¹zany do zbierania danych osobowych klientów
dokonuj¹cych transakcji powy¿ej 15 tys. euro.
1 JAN STANIS£AWSKI
(Olszana na Ukrainie 1860 - Kraków 1907)
£¥KA, lata 80. XIX w
olej, p³ótno naklejone na tekturê
21,7 x 30,2 cm
sygn. l.d.: JAN STANIS£AWSKI
50 000 z³
estymacja: 70 000 - 120 000
Obraz pochodzi ze zbiorów rodziny Natansonów, do których pozyskany zosta³ w Pary¿u od samego artysty. Obecny w³aœciciel wszed³
w jego posiadanie jako ma³y ch³opiec w latach 30. XX w.
Wedle jego relacji Stanis³awski, zaprzyjaŸniony by³ z jego babk¹
Louise oraz jej siostr¹ Felicie, córkami Ró¿y (Rose), a wnuczkami
znanego warszawskiego lekarza Ludwika Natansona (1821-1896).
Malarz Leon Kowalski wspomina, ¿e podczas któregoœ ze swoich pobytów w Pary¿u, jeszcze przed rokiem
1897, Stanis³awski „mieszka³ na rue Monsieur le Prince w malutkim hoteliku. Pokoik zajmowa³ tak ma³y,
¿e jego du¿e cia³o rozkrêca³o meble. Zaczepia³ to stó³, to o ³ó¿ko, to o krzes³o - jedyne znajduj¹ce siê
w jego homie. Pokazywa³ mi zastêpy maleñkich, mikroskopijnych obrazków, tak kontrastuj¹cych z jego
du¿¹ figur¹. Niektóre by³y bardzo piêkne. Sprzedawa³ te obrazki podobno po 10 fr. Mówi³ mi, ¿e jest
zaanga¿owany na profesora do Krakowa. By³ zadowolony widocznie, ¿e siê raz ta straszna nêdza skoñczy“.
L. Kowalski, Pendzlem i piórem Kraków (b.r.w.), s. 173
Jan Stanis³awski - wybitny malarz pejza¿ysta, grafik, pedagog - by³ jedn¹ z najbarwniejszych postaci krakowskiego œrodowiska artystycznego
epoki M³odej Polski. Pocz¹tkowo w Warszawie i Petersburgu studiowa³ w krakowskiej Szkole Sztuk Piêknych, a w latach 1885-1888 u Carolusa Durana w Pary¿u. Wiele podró¿owa³ po Europie - wyje¿d¿a³ do Francji (wielokrotnie do Pary¿a), W³och, Hiszpanii, Szwajcarii, Niemiec,
Austrii, Czech, wielokrotnie jeŸdzi³ na Ukrainê. W 1895 by³ w Berlinie, gdzie wspó³pracowa³ z W. Kossakiem i J. Fa³atem przy malowaniu
panoramy Berezyna. W 1897 zosta³ profesorem malarstwa krajobrazowego krakowskiej Szko³y Sztuk Piêknych, twórc¹ tzw. „krakowskiej szko³y
pejza¿u“. Wykszta³ci³ blisko 60 uczniów, m.in. S. Kamockiego, H. Szczygliñskiego, S. Filipkiewicza, I. Trusza czy S. Ga³ka. By³ jednym z za³o¿ycieli Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka“ (1897), cz³onkiem Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana“ (1901). Uczestniczy³ w wielu wystawach. Pocz¹tkowo malowa³ realistyczne pejza¿e oparte na przygotowawczych studiach z natury (liczne zachowane szkicowniki). PóŸniejsza
fascynacja impresjonizmem spowodowa³a eksperymenty ze œwiat³em w pejza¿u i coraz wiêksz¹ d¹¿noœæ do syntezy form barwnych. Podczas
swych podró¿y tworzy³ setki, najczêœciej miniaturowych pejza¿y malowanych bezpoœrednio w plenerze. Zajmowa³ siê grafik¹, ilustracj¹, projektowa³ plakaty i dekoracje teatralne.
2 LEON WYCZÓ£KOWSKI
(Huta Miastkowska k. Siedlec 1852 - Warszawa 1936)
BUKIET MIECZYKÓW. GLADIOLE, 1909
pastel, karton
85,5 x 61,5 cm
sygn. l.d.: LWyczó³ | 1909.
60 000 z³
estymacja: 120 000 - 160 000
„Kwiaty Wyczó³[kowski] kocha³, kwiatami by³ obdarowywany, roi³o siê w jego pracowni od przepiêknych
okazów ró¿, anemonów, goŸdzików, rododendronów, azalii, a nawet storczyków. [...] dobijano siê o ka¿dy
obraz, nieomal o ka¿dy szkic; p³acono tysi¹ce koron za niewielkie studium kwiatowe.“
[T. Grott, cyt. za: Leon Wyczó³kowski, Listy i wspomnienia, opracowa³a M. Twarowska, Wroc³aw 1960, s. 271, 272].
Leon Wyczó³kowski - malarz, grafik i pedagog, by³ jednym z najwybitniejszych artystów polskich tworz¹cych na prze³omie XIX i XX w. Studia
artystyczne rozpocz¹³ w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamiñskiego (1869-1873), nastêpnie kontynuowa³ je w monachijskiej Akademii Sztuk Piêknych u Aleksandra Wagnera (1875-1877), w Krakowie u Jana Matejki (1877/78) i podczas dwukrotnych wyjazdów do Pary¿a (1878 i 1889). Po studiach zamieszka³ we Lwowie, póŸniej przeniós³ siê do Warszawy. Lata 1883-1889
spêdzi³ podró¿uj¹c po Ukrainie i Podolu. W 1895 przeniós³ siê do Krakowa powo³any na wyk³adowcê tamtejszej Szko³y Sztuk Piêknych. W latach nastêpnych wiele podró¿owa³ - do W³och, Francji, Hiszpanii, Holandii, Anglii. Nale¿a³ do grona cz³onków-za³o¿ycieli Towarzystwa Artystów
Polskich „Sztuka“. Wiele wystawia³ tak w kraju, jak i za granic¹. Lata 1929-1936 spêdzi³ w Poznaniu i Goœcieradzu, doje¿d¿aj¹c do Warszawy,
gdzie (od 1934) prowadzi³ katedrê grafiki w Akademii Sztuk Piêknych. Malowa³ krajobrazy, portrety, sceny rodzajowe, martwe natury i kwiaty.
Chêtnie pos³ugiwa³ siê technik¹ pastelu i akwareli, by³ wybitnym grafikiem, zajmowa³ siê te¿ rzeŸb¹.
3 VLASTIMIL HOFMAN
(Praga 1881 - Szklarska Porêba 1970)
DZIEWCZYNA W PEJZA¯U
ZE ŒW. SEBASTIANEM, 1914
olej, tektura
33 x 25 cm
sygn. p.g.: Vlastimil Hofmann | 1914
Na odwrocie zachowane fragmenty starych napisów:
- o³ówkiem: Senfzer (?); - kredk¹: 2512
25 000 z³
estymacja: 30 000 - 40 000
Obraz z wczesnego okresu twórczoœci artysty, urzekaj¹cy nastrojem, kolorem, œwiat³em.
Zamyœlona dziewczyna trzyma w d³oni kwiat koniczyny, a za ni¹ rozci¹ga siê równinny, wiosenny
krajobraz z pasem zaoranego pola i star¹ wierzb¹ z postaci¹ œwiêtego Sebastiana, który ma tu
- byæ mo¿e - przypomnieæ ludowe przys³owie: Sebastian i Fabian pierwsi drzewa budz¹...
Vlastimil Hofman (Wlastimil Hofmann) studiowa³ w krakowskiej Szkole Sztuk Piêknych - pocz¹tkowo pod kierunkiem Floriana Cynka, póŸniej
tak¿e u Jana Stanis³awskiego, Leona Wyczó³kowskiego i Jacka Malczewskiego. W latach 1899-1902 uczy³ siê jeszcze u Jeana Léona
Gérôme’a w paryskiej École des Beaux-Arts. W czasie I wojny œwiatowej przebywa³ w Pradze i w Pary¿u; od 1920 stale mieszka³ w Krakowie.
Du¿o wystawia³; nale¿a³ do wielu stowarzyszeñ twórczych - by³ wspó³za³o¿ycielem „Grupy Piêciu“ (1905) i „Grupy Zero“ (1908), cz³onkiem
Zwi¹zku Artystów Czeskich „Manes“, a od 1911 cz³onkiem Tow. Artystów Polskich „Sztuka“. W czasie II wojny œwiatowej poprzez ZSRR i Turcjê przedosta³ siê do Jerozolimy, sk¹d w roku 1946 wróci³ do Krakowa. Od roku 1947 stale mieszka³ w Szklarskiej Porêbie. Hofman malowa³
przede wszystkim fantastyczno-symboliczne kompozycje o motywach ludowych oraz sceny rodzajowe, portrety i pejza¿e. Jego obrazy mimo
bliskich analogii i powi¹zañ ze sztuk¹ Malczewskiego odznaczaj¹ siê zawsze indywidualnym charakterem, stylem i nastrojem.
4 EDWARD OKUÑ
(Wólka Zerzyñska / obecnie Zerzeñska k. Warszawy 1872
- Skierniewice 1945)
JULIO (M£ODOŒÆ), 1907
olej, p³ótno
30,8 x 30,5 cm
(pierwotnie, przed wzmocnieniem krawêdzi pasami; 30,1 x 30,1 cm)
sygn. p.d.: EOKVÑ 1907. (litera E wpisana w O)
na kroœnie napisy: No 34 oraz o³ówkiem: „Julio“
15 000 z³
estymacja: 25 000 - 35 000
Obraz wymieniony i opisany w:
- W krêgu „Chimery“. Sztuka i literatura polskiego
modernizmu, oprac. W. Chmurzyñski, M. Puchalska, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza
w Warszawie, Katalog - pamiêtnik wystawy 25 IX
1979 - 30 V 1980, Warszawa 1979, s. 119, nr kat.
425 (w³. R. Go³êbiowskiego w Warszawie);
- M. Biernacka, Edward Franciszek Mateusz Okuñ,
[has³o w:] S³ownik Artystów Polskich, t. 6, Warszawa 1998, s. 232;
- M. Biernacka, Literatura - symbol - natura. Twórczoœæ Edwarda Okunia wobec M³odej Polski i symbolizmu europejskiego, Warszawa 2004, s. 120,
238, nr kat. I 34 (porównaj te¿ nr kat. II 503).
Edward Okuñ - malarz, rysownik, ilustrator - studia artystyczne rozpocz¹³ w warszawskiej Klasie Rysunkowej u Wojciecha Gersona. W latach
1891-1893 kszta³ci³ siê w krakowskiej Szkole Sztuk Piêknych, m.in. u Jana Matejki, od 1893 w Monachium u Antona Ažbe, Stanis³awa Grocholskiego i Szymona Hollosy’ego. Studia uzupe³nia³ w Pary¿u. Od roku 1898 stale mieszka³ we W³oszech - w Rzymie, a okresowo tak¿e w pobliskim Anticoli Corrado, we Florencji, Sorrento, Amalfi i na Capri. W 1914 podró¿owa³ do Egiptu. W roku 1921 wróci³ do Warszawy, gdzie w latach
1925-1930 by³ profesorem Szko³y Sztuk Piêknych. Jeszcze kilkakrotnie wyje¿d¿a³ do W³och (m.in. w 1928, 1937, 1938), a w latach 1927 oraz
1929-1932 jeŸdzi³ do Jugos³awii, gdzie powsta³ cykl pejza¿y Znad Adriatyku - Jadran. Malowa³ dekoracyjne, stylizowane portrety, idylliczne
pejza¿e i kompozycje o w¹tkach fantastycznych i baœniowych, bliskie symbolizmowi i secesji. Czêsto sam projektowa³ ramy do swoich obrazów,
traktuj¹c je jako integraln¹ czêœæ tych dzie³. By³ wybitnym twórc¹ grafiki ksi¹¿kowej; wykonywa³ ilustracje, winiety, projekty ok³adek, inicja³y
i przerywniki, wspó³pracuj¹c m.in. z warszawskim pismem „Chimera“.
5 STANIS£AW ¯UKOWSKI
(Jêdrychowice k. Grodna 1875 - Pruszków 1944)
PRZEDWIOŒNIE, ok. 1930
olej, p³ótno
66 x 84 cm
sygn. p.d.: S. ¯ukowski
*40 000 z³
estymacja: 50 000 - 80 000
Stanis³aw ¯ukowski - malarz pejza¿ysta; w latach 1892-1901 studiowa³ w Moskiewskiej Szkole Malarstwa, RzeŸby i Architektury, m.in
u Siergieja Korowina, Abrama Archipowa i Isaaka Lewitana. Po studiach pozosta³ w Rosji. Od 1896 uczestniczy³ w wystawach Towarzystwa
Pieriedwi¿ników; w roku 1907 otrzyma³ tytu³ akademika. Od 1923 stale mieszka³ w Warszawie, gdzie wielokrotnie wystawia³ w Towarzystwie
Zachêty Sztuk Piêknych. By³ przede wszystkim znakomitym pejza¿yst¹; malowa³ tak¿e wnêtrza i rzadziej portrety. Jego obrazy, zawsze wysoko
cenione, niejednokrotnie by³y odznaczane medalami na wystawach - m.in. w roku 1912 na miêdzynarodowej wystawie w Monachium nagrodzono z³otym medalem Jesienny wieczór. Podczas pobytu w Rosji, artysta najczêœciej podpisywa³ swoje prace cyrylic¹, póŸniej alfabetem ³aciñskim. Wiele jego obrazów znajduje siê w polskich zbiorach muzealnych oraz w muzeach Moskwy, Petersburga i Miñska. Katalog znanych dzie³
artysty zawiera bogato ilustrowana monografia, autorstwa M.U. Gorie³owa [Stanis³aw Julianowicz ¯ukowskij, Moskwa 1982].
* Obiekt sprowadzony spoza UE; patrz punkt 10.b regulaminu.
6 JÓZEF MEHOFFER
(Ropczyce k. Lwowa 1868 - Wadowice 1946)
W ORAN¯ERII, ok. 1900
Portret dr Boles³awa Skórczewskiego i jego ¿ony Sabiny
w oran¿erii ich Zak³adu Dietetycznego w Krynicy
olej, deska
26,5 x 34 cm
sygn. p.d.: JM
Na odwrocie s³abo widoczny œlad Ÿle odbitego stempla
z czytelnymi literami: ..esso
Obraz z kolekcji rodziny portretowanych, Sabiny i Boles³awa
Skórczewskich.
55 000 z³
estymacja: 70 000 - 90 000
Zwa¿ywszy wiek portretowanych, obraz powsta³ prawdopodobnie oko³o 1900, podczas pobytu Józefa
Mehoffera w Krynicy. Artysta odwiedzi³ tam - znanych mu z Krakowa - dr Boles³awa Skórczewskiego
(1848-1911) i jego ¿onê Sabinê (1860-1934). Portret obojga gospodarzy namalowa³ w oran¿erii ich
„Zak³adu Dyetycznego“ (!), wœród bujnej, barwnej - dekoracyjnie potraktowanej - roœlinnoœci.
Obraz pomyœlany jest jak scena rodzajowa - jego bohaterowie przedstawieni s¹ w chwili spokojnego,
popo³udniowego odpoczynku.
Wiêcej o pp. Skórczewskich na kolejnych stronach
Dr Boles³aw Skórczewski
Sabina ze Stattlerów Skórczewska
Reklama Witoldówki, tygodnik „Krynica“, 1889
O Krynicy z czasów dra Boles³awa Skórczewskiego, m.in.:
- „Przegl¹d Zdrojowo-K¹pielowy i Przewodnik turystyczny. Numer
krynicki“, R. VIII, nr 7, z dn. 1 VII 1909 [na ss. 18-20 artyku³ B. Skórczewskiego Historia powstania i rozwoju zak³adu zdrojowo k¹pielowego w Krynicy oraz trzy fotografie „Zak³adu Dyetycznego“].
Witoldówka, 1909
Pañstwo Skórczewscy byli przez lata zwi¹zani z uzdrowiskiem
w Krynicy. Doktor Boles³aw Skórczewski - dobrze zas³u¿ony dla
Krynicy i historii polskiej medycyny - by³ internist¹ i balneologiem.
Od 1870 studiowa³ na Wydziale lekarskim Uniwersytetu Jagielloñskiego w Krakowie gdzie w 1876 uzyska³ dyplom dra wszech nauk
lekarskich. Po studiach odby³ podró¿ naukow¹ do wa¿niejszych
zdrojowisk europejskich, aby dok³adnie zapoznaæ siê z balneologi¹.
Po powrocie podj¹³ pracê w Krynicy (1876). Za szczególnie wa¿n¹
formê leczenia w œrodowisku zdrojowym uznawa³ dietetykê; opublikowa³ szereg prac na ten temat, m.in. pierwsze polskie opracowanie z tego zakresu - Dietê k¹pielow¹ (1880). Niektóre swoje prace
wydawa³ pod pseudonimem Sigma. By³ te¿ autorem licznych artyku³ów o Krynicy. W roku 1889 otworzy³ tu w³asny „Zak³ad Dyetyczny“ (!), ulokowany nad Kryniczank¹ w nowej willi „Witoldówka“
(od imienia syna). W tym czasie, by³ to jedyny w Polsce zak³ad tego
rodzaju, prowadzony z zasadami wiedzy medycznej. By³ cz³onkiem
Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego i wieloletnim bibliotekarzem Komisji Balneologicznej. Jego ¿on¹
by³a Sabina ze Stattlerów. Pañstwo Skórczewscy mieli dwoje dzieci - córkê Jadwigê Stanis³awê (ur. 1881)
i syna Witolda Ludwika (1882-1938), który tak¿e zosta³ lekarzem, prowadzi³ po ojcu zak³ad dietetyczny,
rozbudowuj¹c go o nowa „Willê Tatrzañsk¹“ (zniszczona w po¿arze w 1987 r.)
Witoldówka, widok dzisiejszy
Józef Mehoffer, malarz, grafik, scenograf i pedagog; obok Stanis³awa Wyspiañskiego by³ najwybitniejszym polskim twórc¹ witra¿y i polichromii.
Uczeñ Jana Matejki i uczelni paryskich - Ecolé des Beaux Arts i Accadémie Colarossi - sw¹ drogê twórcz¹ rozpocz¹³ w latach 1889-1891 od
pracy nad polichromi¹ Koœcio³a Mariackiego w Krakowie (pod kierunkiem Matejki). W roku 1895 otrzyma³ I nagrodê na miêdzynarodowym
konkursie na witra¿e do kolegiaty we Fryburgu w Szwajcarii (ich realizacja trwa³a a¿ do 1934). W latach nastêpnych otrzymywa³ ró¿ne inne
zamówienia na witra¿e i polichromie, m.in. dla katedry na Wawelu i w P³ocku, katedry Ormiañskiej we Lwowie, dla koœcio³ów w Opawie, Onnes
w Szwajcarii, w Jutrosinie, we W³oc³awku czy Przemyœlu (nie wszystkie zrealizowane). By³ wybitnym reprezentantem sztuki secesji. Tworzy³
dekoracyjnie traktowane portrety, w tym autoportrety i portrety ¿ony, a tak¿e obrazy o zabarwieniu rodzajowym, które w latach 1895-1917 zyskiwa³y wymowê kompozycji symbolicznych. Malowa³ tak¿e pejza¿e ³¹cz¹ce secesyjn¹ dekoracyjnoœæ ze zdobyczami impresjonizmu. Z mistrzowsk¹ bieg³oœci¹ pos³ugiwa³ siê ró¿nymi technikami - olejem, temper¹, akwarel¹ i gwaszem - zajmowa³ siê tak¿e grafik¹.
Ostatnia wielka wystawa dzie³ artysty, zatytu³owana Opus magnum, odby³a siê w roku 2000 w Muzeum Narodowym w Krakowie.
AUTOPORTRET, 1926
autolitografia, sangwina, papier
karta nierówno przyciêta: 37,5 x 48,8 cm; odbitka: 29 x 43,8 cm
sygn. na rycinie o³ówkiem: LWyczó³ 1926.
pod rycin¹ o³ówkiem napis: pnu Stanis³awowi | w dz Imien
w dz 8/5 1926 | od nas obojga
4 000 z³
estymacja: 8 000 - 10 000
KWIATY, 1914
akwarela, o³ówek, papier z filigranem
54,8 x 74,4 cm (w œwietle passe-partout)
sygn. l.d.: LWyczó³ [inicja³y wi¹zane] | 1914 | Turczynek
35 000 z³
estymacja: 40 000 - 60 000
Obraz powsta³ w Turczynku, podwarszawskim maj¹tku i willi rodziny znanego przemys³owca Wilhelma (zm. 1911), a póŸniej Leopolda Wellischów. Leon Wyczó³kowski - zaprzyjaŸniony z Leopoldem
Wellischem, znanym kolekcjonerem i mecenasem sztuki - przebywa³ w Turczynku w pocz¹tkowym okresie I wojny œwiatowej.
9 JACEK MALCZEWSKI
(Radom 1854 - Kraków 1929)
AUTOPORTRET, 1908
olej, tektura
83 x 67 cm
sygn. i datowany na odwrocie: Jacek Malczewski | 1908 marzec
Na odwrocie, w dolnej partii tektury stemple paryskiej firmy Lefranc
& Cie oferuj¹cej farby i ró¿ne inne materia³y malarskie (kartusz
z kaduceuszem i kotwic¹ pomiêdzy literami L i F);
przy dolnej krawêdzi stempel 25.
U góry i w partii dolnej
- dwa stemple o treœci: DR LEOPOLD MACHARSKI | KRAKÓW |
Rynek g³. - Pa³ac Spiski.
Przy „górnym“ stemplu dopisane atramentem s³owo: W³asnoœæ.
Na górnej listwie krosna napis o³ówkiem: /../ Macharski;
obok czerwon¹ kredk¹: 14.
400 000 z³
Ponadto na dolnej listwie krosna nalepka w³asnoœciowa, a na poprzeczce krosna i na tekturze, w dolnej partii 3 nalepki wystawowe:
1. rêkopis: 22 | Inw. D (?) Macharski
2. druk, rêkopis: 1908 | Autor Malczewski Jacek | Adres Zwierzyniec |
Dzie³o Portret w³asny;
3. druk, rêkopis: ZWI¥ZEK POLSKICH ARTYSTÓW PLASTYKÓW |
W KRAKOWIE,, PLAC ŒW. DUCHA 1. „DOM ARTYSTÓW“ | Data
przyjêcia 29/5. 1925 | Autor Jacek Malczewski | Tytu³ „Autoportret“ |
Wystawa Jubileuszowa | Rodzaj olej Rozmiar | W. P. Rad. Macharski Nr 14;
4. druk, stempel, maszynopis: Towarzystwo Przyjació³ Sztuk Piêknych w Krakowie | R. 1939. Nr. 94 1606 | Autor WYSTAWA | JACKA
MALCZEWSKIEGO | Dzie³o Autoportret | Wykonanie ol. tekt. Cena
estymacja: 500 000 - 800 000
Obraz - autoportret artysty na tle zieleni - powsta³ w roku 1908. Malczewski mieszka³ wówczas w willi
„Pod Matk¹ Bosk¹“ na krakowskim Zwierzyñcu (dziœ ul. Ksiêcia Józefa 29). Dom otoczony by³ du¿ym
ogrodem, który wznosi³ siê tarasami po stoku wzgórza. Ten bliski, przydomowy pejza¿ - powtarzaj¹cy siê
tak¿e w innych autoportretach z tego okresu - artysta uczyni³ t³em swego portretu, portretu w zwyczajnym
roboczym stroju, jakiego zwyk³ u¿ywaæ przy pracy (szara bluza i kapelusz). Uwaga malarza, a tak¿e odbiorcy
dzie³a, skupia siê przede wszystkim na twarzy modela, samego artysty zamyœlonego i niejako zapatrzonego
we w³asne myœli. Postaci w tle na dalekim planie s¹ dope³nieniem treœci obrazu, przywodz¹c rozmaite w¹tki
z twórczoœci Malczewskiego - ¿ywio³u natury, cielesnoœci, u³udy, kaprysu (Chimera), natchnienia, poezji
(Pegaz, Muza) oraz cierpieñ, walki i têsknoty za woln¹ Ojczyzn¹ (wêdrowiec w szynelu, Sybirak).
Obraz by³ pierwotnie w³asnoœci¹ Franciszka Aleksandra Macharskiego (1852-1934), znanego krakowskiego kupca i filantropa, od 1902
cz³onka Rady Kongregacji Kupieckiej w Krakowie. Jako dobrze zas³u¿ony dla Krakowa i kraju, Franciszek Macharski odznaczony zosta³
Orderem Gwiazdy Rumunii (1907), Z³otym Krzy¿em Zas³ugi (1925),
papieskim medalem Pro Ecclesia et Pontifice (1930). By³ w³aœcicielem Pa³acu Spiskiego (od 1909) i restauracji „Hawe³ka“, któr¹ odziedziczy³ (1894) po jej za³o¿ycielu Antonim Hawe³ce i której prowadzenie scedowa³ z czasem na swego bratanka Leopolda, przedsiêbiorcê
i doktora praw, ojca ks. kardyna³a Franciszka Macharskiego.
Franciszek Aleksander Macharski by³ te¿ wybitnym kolekcjonerem.
Jego kolekcja, szerzej opisana przez Kazimierza Bartoszewicza,
wymieniona jest tak¿e w Zbiorach polskich... E. Chwalewika (patrz
ni¿ej - bibliografia).
Jak pisa³ Bartoszewicz - Macharski „stworzy³ jeden z najpiêkniejszych zbiorów prywatnych“. Jako „szczery wielbiciel piêkna /.../
z ka¿dej swej podró¿y w sprawach komercjalnych za granicê przywozi³ ju¿ to jakiœ piêkny parawan czy stolik japoñski, ju¿ to jakiegoœ
‘holendra’ czy ‘flamanda’ /.../. A na miejscu w Krakowie nabywa³
przede wszystkim obrazy naszych malarzy. Czyni³ to z prawdziwym
amatorstwem i rozwa¿nie, nie jak powojenni, dzisiejsi mecenasi
sztuki nabywaj¹cy obrazy hurtownie i na metry. Nie sz³o mu o iloœæ
okazów, ale o ich jakoœæ. Nie polega³ wy³¹cznie na w³asnym odczuciu piêkna, ale radzi³ siê znawców“.
Wiêcej o historii obrazu na kolejnych stronach
W zbiorach Macharskiego znajdowa³y siê, m.in. obrazy, rysunki i szkice J. Matejki, M. Bacciarellego, A. Grottgera, H. Siemiradzkiego,
J. Fa³ata, S. Wyspiañskiego, Jul. Kossaka, A. Kotsisa, L. Wyczó³kowskiego, J. Malczewskiego, W. Pruszkowskiego, W. Tetmajera,
J. Brandta, F. ¯murki, W. Weissa, S. Filipkiewicza.
Kolekcjoner prowadzi³ rêkopiœmienny inwentarz
zatytu³owany „Zbiór obrazów Franciszka Macharskiego. Katalog zakupna“, skrupulatnie odnotowuj¹c
w kolejnych rubrykach podstawowe dane o ka¿dym
obrazie i okolicznoœciach jego nabycia (autor, tytu³,
cena, data kupna, sprzedawca, uwagi). W Katalogu
zakupna - pod dat¹ dzienn¹ 23 marca 1908 wymieniony jest tak¿e obraz Jacka Malczewskiego
Autoportret, kupiony od Autora za sumê 800 koron.
O tym obrazie pisa³ nieoceniony Bartoszewicz:
pyszny Autoportret Malczewskiego /.../ ¿e œwietny
dodawaæ nie trzeba.
Fot. wykonana przez Amaliê Krieger
Nastêpnym w³aœcicielem Autoportretu Malczewskiego by³ bratanek
Franciszka, Leopold Macharski (1886-1945), dr praw i przedsiêbiorca, ojciec ks. kardyna³a Franciszka Antoniego Macharskiego.
Ju¿ jako jego w³asnoœæ Autoportret zosta³ wystawiony i reprodukowany na ok³adce katalogu zbiorowej wystawy Jacka Malczewskiego
otwartej w lipcu 1939 r. w TPSP w Krakowie.
Obecni w³aœciciele kupili Autoportret w krakowskiej Desie w pocz¹tkach lat szeœædziesi¹tych XX w.
Wystawy:
- TPSP Kraków 1908;
- Wystawa Jubileuszowa Jacka Malczewskiego, Kraków „Dom Artystów“ 1925 [obrazy ze zbiorów prywatnych; bez katalogu];
- TPSP Kraków 1939 [katalog; patrz ni¿ej].
Franciszek Aleksander Macharski
Ok³adka kat. wystawy w TPSP
Archiwalia i bibliografia:
- Dawna (1908?) fotografia obrazu wykonana przez Amaliê Krieger
w krakowskim Zak³adzie Fotograficznym Kriegerowie (ul. œw. Ja
na 1 /37) przechowywana w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie [patrz: http://katalog.muzeum.krakow.pl/pl/cat];
- E. Chwalewik: Zbiory polskie. Archiwa, biblioteki, Gabinety, Muzea
i inne zbiory pami¹tek przesz³oœci w OjczyŸnie i na ObczyŸnie w porz¹dku alfabetycznym wed³ug miejscowoœci u³o¿one, Tom I, A-M,
Warszawa - Kraków MCMXXVI, s. 252, 253;
- Zbiór obrazów Franciszka Macharskiego. Katalog zakupna [rêkopiœmienny „Katalog“ prowadzony przez kolekcjonera; w posiadaniu rodziny];
- Jacek Malczewski 1855-1929, [kat.] Towarzystwo Przyjació³ Sztuk
Piêknych w Krakowie, lipiec - sierpieñ - wrzesieñ 1939, s. 14, poz.
94 [reprodukcja na ok³adce; bez ilustr. wewn¹trz katalogu], s. 14,
nr kat. 94 (Autoportret, bez podpisu i daty, olej, tektura, 64 x 80 cm
[uwaga: wymiary zdjête w œwietle ramy w porz¹dku: 1. podstawa
obrazu, 2. jego wysokoœæ]; w³asnoœæ dr Leopold Macharski).
- K. Bartoszewicz: Prywatne zbiory krakowskie. Galeria radcy Macharskiego, [w:] „Rzeczpospolita“ [Warszawa], wydanie poranne,
pi¹tek 14 III 1924, nr 73, s. 4-5;
Jacek Malczewski, wybitny przedstawiciel malarstwa polskiego modernizmu, studia artystyczne rozpocz¹³ w krakowskiej Szkole Sztuk Piêknych, gdzie w latach 1872-1875 uczy³ siê pod kierunkiem Feliksa Szynalewskiego, W³adys³awa £uszczkiewicza i Jana Matejki, do którego pracowni uczêszcza³ ponownie w 1877-1879. Nastêpnie kszta³ci³ siê w Paryskiej École des Beaux Arts u E. Lehmanna (1876-1877). W 1880
podró¿owa³ do W³och. W 1884-1885 wzi¹³ udzia³ - jako rysownik - w naukowej ekspedycji Karola Lanckoroñskiego do Pamfilii i Pizydii w Ma³ej
Azji. Wówczas by³ tak¿e w Grecji i we W³oszech. W latach 1885-1886 przebywa³ przez kilka miesiêcy w Monachium. Po powrocie zamieszka³
na sta³e w Krakowie, sk¹d wyje¿d¿a³ jeszcze do Monachium i do W³och. W 1896-1900 uczy³ w krakowskiej Szkole Sztuk Piêknych, a w latach
1911-1922 by³ profesorem i dwukrotnie rektorem krakowskiej Akademii. Lata 1914-1915 spêdzi³ w Wiedniu, w 1916 wróci³ do Krakowa. W ostatnim okresie ¿ycia przebywa³ g³ównie w Lus³awicach i Charzewicach k. Zakliczyna. By³ wspó³za³o¿ycielem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka“ (1897) oraz cz³onkiem grupy „Zero“ (1908).
We wczesnym okresie twórczoœci malowa³ portrety, sceny rodzajowe i - przede wszystkim - obrazy o tematach zwi¹zanych z martyrologi¹
Polaków po powstaniu styczniowym (Œmieræ Ellenai, Niedziela w kopalni, Na etapie, Wigilia na Syberii). PóŸniej, od lat 90. XIX w. tworzy³ obrazy
o treœciach symbolicznych z przenikaj¹cymi siê w¹tkami patriotycznymi, biblijnymi, baœniowymi, literackimi i alegoryczno-fantastycznymi.
10 STANIS£AW KACZOR-BATOWSKI
(Lwów 1866 - Lwów 1946)
ZBIERANIE PAPROCI - „OLBRZYMIE BUKIETY TE
OBUR¥CZ NIOS£A PARA LUDZI...“, przed 1901/1902
akwarela, gwasz, tusz lawowany, pêdzel, pióro karton
41 x 31,2 cm
sygn. p.d.: S K Batowski
Na odwrocie nalepka (druk, atrament) warszawskiego Salonu
Sztuki St. Kulikowskiego o treœci: Salon Sztuki St. Kulikowskiego |
Warszawa - Krak. Przedmieœcie 7. | Autor Batowski Kaczor St. |
Tytu³ dzie³a Zbieranie paproci | (gwasz)
5 000 z³
estymacja: 6 000 - 8 000
Rysunek - jako ilustracja do powieœci Elizy Orzeszkowej Anastazja - po raz pierwszy reprodukowany by³
w „Tygodniku Ilustrowanym“ 1902 (I pó³rocze, nr 7, s. 131), gdzie powieœæ ta by³a drukowana w odcinkach.
Ponownie reprodukowany by³ tak¿e w „Tygodniku Ilustrowanym“ 1910 (I pó³rocze, nr 23, s. 461)
towarzysz¹c wspomnieniu o Elizie Orzeszkowej w zwi¹zku ze œmierci¹ pisarki.
Ten numer „Tygodnika“ do³¹czamy do obrazu.
Stanis³aw Kaczor-Batowski studia artystyczne rozpocz¹³ w krakowskiej Szkole Sztuk Piêknych pod kierunkiem W³adys³awa £uszczkiewicza
i Floriana Cynka. PóŸniej kszta³ci³ siê w Akademii w Wiedniu, a w latach 1887-1889 tak¿e w Akademii w Monachium pod kierunkiem Alexandra Liezen-Mayera. Podró¿owa³ do W³och, Hiszpanii, Maroka i na Krym; by³ tak¿e w Stanach Zjednoczonych. Stale mieszka³ we Lwowie, gdzie
w latach 1903-1914 prowadzi³ w³asn¹ szko³ê malarstwa. By³ wspó³za³o¿ycielem lwowskiego Stowarzyszenia Artystów „M³oda Polska“. Znany
jest przede wszystkim jako batalista, twórca takich p³ócien, jak Atak husarii pod Chocimiem (Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie), Pu³aski pod Savannah (Bia³y Dom w Waszyngtonie), Bitwa pod Zadwórzem (Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie). Malowa³ tak¿e pejza¿e,
portrety i obrazy religijne. Zajmowa³ siê ilustratorstwem, m.in. wykona³ cykle kartonów i ilustracji do utworów Juliusza S³owackiego, powieœci
Henryka Sienkiewicza i Elizy Orzeszkowej. Projektowa³ witra¿e (m.in. do katedry ³aciñskiej we Lwowie), polichromie i malowid³a œcienne,
wspó³pracuj¹c, m.in. przy dekoracji lwowskiego teatru.
11 MARCEL JOHANN VON ZADORECKI
(czynny w 2. po³owie XIX wieku)
DZIEWCZYNA Z RÓ¯¥, 1868
olej, p³ótno, 78,8 x 63 cm (owal w œwietle ramy)
ca³oœæ: 116,5 x 100,5 cm
sygn. p.d.: M Zadorecki | 1868.
6 000 z³
estymacja: 8 000 - 12 000
12 WINCENTY £UKASZ MRZYG£ÓD
(Wielka Paczyna [Gross Patschin], pow. gliwicki 1884 - Nysa 1952)
DZIEWCZYNA Z NARÊCZEM RÓ¯, 1949
olej, p³ótno, 102 x 68 cm; sygn. p.d.: Lucas Mrzyg³ód | 49
10 000 z³
Wiêcej - www.agraart.pl
estymacja: 15 000 - 20 000
13 TEOFIL KWIATKOWSKI
(Pu³tusk 1809 - Avallon w Burgundii 1891)
SCENA DWORSKA
akwarela, gwasz, papier
21,8 x 17,2 cm
sygn. l.d.: T Kwiatkowski
6 000 z³
estymacja: 8 000 - 10 000
Akwarela jest jedn¹ z kompozycji nale¿¹cych do - przewijaj¹cego siê przez ca³¹ niemal twórczoœæ
Kwiatkowskiego - w¹tku historyzuj¹cego, o którym szerzej pisa³a Aleksandra Melbechowska-Luty,
monografistka artysty. W¹tek ten, dotycz¹c spraw „nie polskich, ale pojêtych ogólnie“, wi¹za³ siê „z pewnym
krêgiem tematów rozpowszechnionych w sztuce francuskiej pierwszej po³owy XIX w., z rodzajem zwanym
przez Francuzów scene d’histoire anecdotique oraz z os³awionym style troubadour. /.../ Zbli¿one bardziej
do anegdoty literackiej modnych naówczas romansów ni¿ do gatunku historycznego malarstwa, wi¹¿¹ siê
one /.../ z wizj¹ wymarzonych, idealnie piêknych ludzi i pejza¿y. Ca³y ów œwiat przesz³oœci wyimaginowanej
i bardzo romantycznej zaludniaj¹ istoty przebrane za paziów, dworaków i rycerzy, królewskie dzieci bawi¹ce
siê w ogrodach, zakochane heroiny, muzykuj¹ce damy i trubadurzy“.
(A. Melbechowska-Luty, Teofil Kwiatkowski 1809-1891, Wroc³aw-Warszawa-Kraków 1966, ss. 91, 92)
Kilka podobnych kompozycji, romantycznych scen „przesyconych
atmosfer¹ tajemnicz¹ i baœniow¹“ ze zbiorów polskich i francuskich
pokazanych zosta³o w roku 2010 w warszawskim Muzeum Narodowym na du¿ej wystawie „Chopin i jego malarz Teofil Kwiatkowski“.
Reprodukowane s¹ w obszernym katalogu: Chopin i jego malarz
Teofil Kwiatkowski (1809-1891), MNW, Warszawa 2010, il. na stronach 186-186 oraz 304-307, nr kat. 107, 109, il.
Teofil Kwiatkowski - wybitny przedstawiciel romantyzmu w malarstwie polskim - w latach 1825-1830 studiowa³ malarstwo na Oddziale Sztuk
Piêknych Uniwersytetu Warszawskiego u A. Brodowskiego i A. Blanka. Jako oficer 4. pu³ku piechoty walczy³ w powstaniu listopadowym; po jego
klêsce emigrowa³ do Francji, gdzie pozosta³ do koñca ¿ycia. Pocz¹tkowo przebywa³ w Avignonie, póŸniej w Pary¿u. Tu studiowa³ jeszcze
u A. Toussainta, P. Sentiesa, J. L. Dulonga i L. Cognieta. Utrzymywa³ bliskie kontakty ze œrodowiskiem emigracyjnym, m.in. z rodzin¹ ks. Czartoryskich, Adamem Mickiewiczem, Fryderykiem Chopinem, Cyprianem Kamilem Norwidem, Teofilem Lenartowiczem. Wielokrotnie portretowa³
Chopina (tak¿e na ³o¿u œmierci), któremu poœwiêci³ te¿ du¿¹, symboliczn¹ kompozycjê Bal w Hôtel Lambert - Polonez Chopina. Malowa³ piêkne,
przesycone romantyczn¹ aur¹ krajobrazy z Prowansji i Burgundii. Malowa³ obrazy olejne i bardzo liczne, mistrzowskie akwarele - portrety,
pejza¿e, sceny rodzajowe, patriotyczne, kostiumowe i alegoryczne. Jego dzie³a odznaczaj¹ siê niepoœlednimi walorami kolorystycznymi,
emocjonalnym stosunkiem do natury, a tak¿e typowo romantyczn¹ sk³onnoœci¹ do fantazji i metafory, zabarwionej czêsto odcieniem melancholii. Artysta wystawia³, m.in. na oficjalnych Salonach paryskich (1839-1881), nadsy³a³ swe prace tak¿e na wystawy krajowe (1862-1873 TZSP
w Warszawie). Jego obrazy, akwarele, rysunki znajduj¹ siê w Muzeum Mickiewicza w Pary¿u, w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie,
Krakowie i Poznaniu, pozosta³e s¹ w rêkach prywatnych we Francji. Na rynku antykwarycznym s¹ rzadkoœci¹.
14 FRANCISZEK ¯MURKO
(Lwów 1859 - Warszawa 1910)
Z CZASÓW FEUDALNYCH - PRAWO FEUDALNE
- IUS PRIMAE NOCTIS - THE FEUDAL LAW,
przed grudniem 1892
olej, p³ótno
160 x 197,5 cm
sygn. p.d.: F ¯murko | 18[92]
Na odwrocie, na p³ótnie piecz¹tka wiedeñskiej firmy produkuj¹cej
podobrazia malarskie „W. KOLLER & CO | NACHFOLGE | IN
WIEN | Mariahilferstrasse 33 | Silberne Medaille“
Ponadto - zabezpieczone i przeniesione na tekturkê - resztki zniszczonej drukowanej nalepki z czêœciowo tylko czytelnym tekstem: ...
position ... U.S.A | ... mbian ... | ... No ... | ... la companie de Sb ...|
... transportant a C ... | ... ovie Marschalkow ... 123.
Domyœlaæ siê mo¿na, ¿e by³a to nalepka warszawskiej firmy przewozowej, odpowiedzialnej za transport obrazów na Wystawê Kolumbijsk¹ w Chicago (patrz ni¿ej).
Na kroœnie zetla³a, zachowana szcz¹tkowo nalepka celna.
290 000 z³
estymacja: 350 000 - 500 000
Obraz Franciszka ¯murki - odnosz¹cy siê do dawnego, na po³y legendarnego zwyczaju, wedle którego
feudalny pan móg³ spêdziæ pierwsz¹ noc ze œwie¿o poœlubion¹ ¿on¹ swego poddanego - okreœlany by³
dwoma ró¿nymi tytu³ami. Spowodowa³o to pewne zamieszanie i b³êdne mniemanie, ¿e artysta namalowa³
dwa obrazy - jeden z tytu³em Z czasów feudalnych, drugi Ius primae noctis. Po dok³adnym porównaniu
oryginalnego obrazu z wszystkimi starymi fotografiami, przeœledziwszy dok³adniej informacje podane
w ró¿nych publikacjach, wydaje siê, ¿e b³¹d ów wywodzi siê z monografii ¯murki pióra Kazimierza
Dani³owicza-Strzelbickiego. Autor nie tylko wprowadzi³ nowy tytu³, czyli rzeczone Ius primae noctis,
ale równie¿ poda³ dwie daty - 1892 i 1894 - sugeruj¹c tym samym, ¿e chodzi tu o dwa ró¿ne obrazy,
podczas gdy wszystkie zdjêcia pokazuj¹ wci¹¿ tê sam¹ kompozycjê. Warto te¿ wspomnieæ o fotografii
pracowni artysty reprodukowanej w tym¿e opracowaniu, na której wyraŸnie widaæ „nasz“ obraz oprawiony
w efektown¹ ramê (patrz powy¿ej).
W³aœciwy, zapewne autorski tytu³ to Z czasów feudalnych, tytu³ pod
jakim obraz by³ pokazany w grudniu 1892 roku na wystawie w warszawskim Salonie Krywulta w Warszawie. Niemal natychmiast po
tej wystawie artysta wys³a³ go na organizowan¹ w Chicago Kolumbijsk¹ Wystawê Œwiatow¹, otwart¹ od 1 V do 3 X 1893 roku. Obraz
z tytu³em The Feudal Law pokazany by³ pod szyldem “Society of
Polish Artists“ jako jeden z szeœciu obrazów ¯murki (pozosta³e wymienione w katalogu wystawy to: A Lady in Fur, Childern’s Heads,
Pieta, Evening Song oraz Uder the Influence of Hasheesh). Niemal
wszystkie pozosta³y w USA, przynosz¹c artyœcie wysokie uznanie.
W prywatnej kolekcji amerykañskiej pozosta³a te¿ kompozycja Z czasów feudalnych, rozs³awiona jeszcze przez reprodukcje w powystawowym albumie “Art and Architecture“. Teraz - jako jedno z najbardziej znanych w œwiecie dzie³ Franciszka ¯murki - obraz wróci³
do kraju. I nadal przyci¹ga uwagê - treœci¹ i anegdot¹, atmosfer¹
zmys³owoœci po³¹czonej z oczekiwaniem i lêkiem, dekoracyjnoœci¹
kompozycji, bogat¹ sceneri¹, œwietnie poprowadzonym œwiat³em
wydobywaj¹cym delikatnoœæ i miêkkoœæ cia³a m³odej kobiety, a tak¿e wysmakowanym, harmonijnym kolorytem.
Wiêcej o obrazie na kolejnych stronach
Ok³adka katalogu World’s Columbian Exposition 1893
Katalog World’s Columbian Exposition 1893 - spis obrazów
Obraz wymieniony, opisany i reprodukowany, m.in. w:
- World’s Columbian Exposition 1893. Oficial Catalogue. Part X.
Departament K. Fine Arts,. Edited by the Departament of Publicity
and Promotion, Chicago 1893, s. 175, nr kat. 121 [The Feudal Law];
- W³. Prokesch, Franciszek ¯murko, Wspó³czesne malarstwo polskie, t. I. nak³adem J. Czerneckiego w Wieliczce, Kraków, 1911,
s. 13 [Ius primae noctis];
- W. Walton, Art and Architecture. World’s Columbian Exposition
MDCCCXCIII. Official Ilustrated Publication, Philadelphia [1893],
s. 74, il. na s. 75 [The Feudal Law];
- M. P³a¿ewska, Warszawski Salon Aleksandra Krywulta (1880-1906),
Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, T. X, Warszawa 1966,
s. 415 [dotyczy wystawy grudniowej 1892; Z czasów feudalnych];
- Z. Sarnecki, Franciszek ¯murko, „Tygodnik Ilustrowany“ 1900,
I pó³rocze, nr 4 z 27 (15) stycznia 1900, s. 62, il. na s. 64 [Prawo
feudalne];
- Franciszek ¯murko 1859-1910, Katalog wystawy, Muzeum Mazowieckie w P³ocku, P³ock 1978, s. 9, 28, 29; Prace zaginione nr kat.
III/48 [Z czasów feudalnych], III/76 [Ius primae noctis].
- K. Dani³owicz-Strzelbicki, Franciszek ¯murko, Monografie artystów polskich, Warszawa 1902, s. 55, il. na s. 21 [tu jako Ius primae
noctis; z b³êdn¹ dat¹ 1894]; il. na s. 62 [fotografia pracowni artysty,
obraz widoczny na sztalugach];
Franciszek ¯murko naukê rysunku i malarstwa rozpocz¹³ we Lwowie, a nastêpnie kszta³ci³ siê u Jana Matejki w krakowskiej Szkole Sztuk
Piêknych oraz w Wiedniu, w Rzymie, a w latach 1876 - 1880 tak¿e w Akademii monachijskiej, m.in. pod kierunkiem Aleksandra Wagnera.
Odznaczany medalami, uczestnik wielu wystaw (m.in. z³oty medal za obraz Kleopatra; 1879), cieszy³ siê uznaniem krytyki i powodzeniem
u publicznoœci. By³ cz³onkiem monachijskiego Kunstvereinu. Malowa³ przede wszystkim, utrzymane w konwencji akademickiej, kompozycje
o tematach antycznych, historycznych, orientalnych czy symbolicznych, w których warstwa anegdotyczna stwarza³a okazjê do przedstawiania
aktów kobiecych (Œmieræ Messaliny, Z rozkazu padyszacha, Przesz³oœæ grzesznika). By³ tak¿e portrecist¹, autorem licznych, bardzo popularnych „g³ówek“ oraz aktów (Hetera, W upojeniu).
15 JULIUSZ KOSSAK
(Wiœnicz 1824 - Kraków 1899)
KMICIC Z OLEÑK¥ NA KULIGU, ok. 1885-1887
akwarela, papier
37 x 54,5 cm (w œwietle passe-partout)
Po prawej u do³u napis rêk¹ Wojciecha Kossaka:
akwarelê tê uwa¿am za orygina³ | Ojca mojego WKossak
Na odwrocie (na oprawie) nalepka ze stemplem i odrêcznie
wpisanym tekstem: PREZYDIUM RADY NARODOWEJ | [...]
KRAKOWIE | WYDZIA£ KULTURY | MIEJSKI KONSERWATOR
ZABYTKÓW | KC. K. WZ/50/64/57 | "Kmicic z Oleñk¹" - akwa- |
rela. Wym. 0,37 x 0, 55. Podpis | Wojciech Kossak stwierdzaj¹- |
cy, ¿e jest to praca ojca. | /......../ [podpis nieczytelny]
30 000 z³
estymacja: 40 000 - 60 000
Prezentowana akwarela nale¿y do cyklu kompozycji ilustruj¹cych
Trylogiê Henryka Sienkiewicza. Juliusz Kossak pracowa³ nad nimi
od roku 1884. Najwiêcej, bo a¿ kilkanaœcie akwarel, by³o ilustracjami do Ogniem i mieczem, do pozosta³ych tomów artysta namalowa³
tylko kilka obrazów: w tym do Potopu - Kmicicow¹ kompaniê i Kmi-
cica z Oleñk¹ na kuligu (kilkakrotni w latach 1885-1887); a do Pana
Wo³odyjowskiego jedynie Basiê i Azjê.
Porównaj: - K. Olszañski, Juliusz Kossak, Wroc³aw-WarszawaKraków-Gdañsk-£ódŸ 1988, s.78, repr. 562, 563.
Sanie gna³y jak wicher. Dzieñ by³ jasny, mroŸny. Œnieg migota³, jakby kto nañ iskry sypa³; z bia³ych dachów
chat podobnych do kup œnie¿nych strzela³y wysokimi kolumnami dymy ró¿owe. Stada wron polatywa³y przed
saniami wœród bezlistnych drzew przydro¿nych z krakaniem donoœnym.
O dwie staje za Wodoktami wpadli na szerok¹ drogê, w ciemny bór, który sta³ g³uchy, sêdziwy i cichy,
jakby spa³ pod obfit¹ okiœci¹. Drzewa, migotaj¹c w oczach, zdawa³y siê uciekaæ gdzieœ w ty³ za sanie, a oni
lecieli coraz prêdzej i prêdzej, jak gdyby rumaki skrzyd³a mia³y. Od takiej jazdy g³owa siê zawraca i upojenie
ogarnia, wiêc ogarnê³o i pannê Aleksandrê. Przechyliwszy siê w ty³, zamknê³a oczy, ca³kiem pêdowi siê
oddaj¹c. Poczu³a s³odk¹ niemoc i zda³o jej siê, ¿e ten bojarzyn orszañski porwa³ j¹ i pêdzi wichrem, a ona
mdlej¹ca nie ma si³y siê oprzeæ ani krzykn¹æ… I lec¹, lec¹ coraz szybciej… Oleñka czuje, ¿e obejmuj¹ j¹
jakieœ rêce… Czuje wreszcie na wargach jakoby pieczêæ rozpalon¹ i pal¹c¹… Oczy siê jej nie chc¹
odemkn¹æ jakoby w œnie. I lec¹ - lec¹! Senn¹ pannê zbudzi³ dopiero g³os pytaj¹cy:
- Mi³ujesz¿e mnie?
Otworzy³a oczy:
- Jako duszê w³asn¹!
- A ja na œmieræ i ¿ywot!
Znowu soboli ko³pak Kmicica pochyli³ siê nad kunim Oleñki. Sama teraz nie wiedzia³a, co j¹ upaja wiêcej:
poca³unki czy ta jazda zaczarowana? I lecieli dalej, a ci¹gle borem, borem! Drzewa ucieka³y w ty³ ca³ymi
pu³kami. Œnieg szumia³, konie parska³y, a oni byli szczêœliwi.
(Henryk Sienkiewicz, Potop, t. I, rozdzia³ III)
16 WOJCIECH KOSSAK
(Pary¿ 1856 - Kraków 1942)
OFICER I DOBOSZ.
Z POLA BITWY O OLSZYNKÊ GROCHOWSK¥, 1907
olej, tektura
46,5 x 33 cm
sygn. i dat. p.d.: Wojciech Kossak | 1907
28 000 z³
estymacja: 30 000 - 50 000
Prezentowany obraz jest autorskim nawi¹zaniem do Olszynki Grochowskiej, jednego z najs³ynniejszych obrazów Kossaka, przedstawiaj¹cego ¿o³nierzy 4. pu³ku piechoty liniowej walcz¹cych na przedpolach Warszawy w dniu 25 lutego 1831 roku.
Olszynkê Grochowsk¹, ogromne p³ótno o wymiarach oko³o 250
x 350 cm, Kossak namalowa³ w latach 1886-1887 i zaprezentowa³
po raz pierwszy na krakowskiej wystawie sztuki polskiej w 1887 roku, otrzymuj¹c g³ówny medal. Obraz by³ wielokrotnie reprodukowany i sta³ siê wkrótce jednym z najpopularniejszych dzie³ artysty,
obrazem, który w pewien sposób ukszta³towa³ wyobra¿enie o bohaterskich ¿o³nierzach bitwy grochowskiej. Dziœ znany jest tylko
z reprodukcji - w roku 1915 sp³on¹³ w po¿arze pa³acu Mycielskich
w Boryniczach. W latach miêdzywojennych artysta wielokrotnie powraca³ do tego tematu - namalowa³ kilka, mniejszych replik pierwotnej kompozycji (m.in. w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie i Krakowie oraz w Muzeum Wojska), czêsto tak¿e powtarza³ jej
ró¿ne fragmenty i motywy. Na naszym obrazie przedstawi³ dobosza
i oficera 4. pu³ku piechoty.
Porównaj np. reprodukcjê w albumie Kazimierza Olszañskiego
Wojciech Kossak (wydanie 1982, il. 27).
Wojciech Kossak - powszechnie znany malarz, postrzegany przede wszystkim jako œwietny batalista. Syn i uczeñ Juliusza Kossaka kszta³ci³
siê w krakowskiej Szkole Sztuk Piêknych, w Akademii monachijskiej oraz w Pary¿u. W latach 1895-1902 przebywa³ g³ównie w Berlinie, pracuj¹c dla cesarza Wilhelma II. Wiele podró¿owa³, m.in. do Hiszpanii i Egiptu, gdzie wykonywa³ szkice do zamierzonych panoram. W póŸniejszych
latach kilkakrotnie wyje¿d¿a³ do Stanów Zjednoczonych wykonuj¹c zamówienia portretowe. W 1913 by³ mianowany profesorem warszawskiej
Szko³y Sztuk Piêknych. W latach I wojny œwiatowej pe³ni³ s³u¿bê wojskow¹. By³ wspó³autorem panoram: Rac³awice (1893-1894), Berezyna
(1895-1896), Bitwa pod piramidami (1901) oraz szkiców do niezrealizowanej Somosierry (1900). Z temperamentem i swobod¹ tworzy³ szeroko
malowane, dynamiczne sceny batalistyczne, historyczne, rodzajowe oraz liczne portrety. Z upodobaniem malowa³ konie. Jego obrazy, gloryfikuj¹ce dawne i wspó³czesne artyœcie polskie wojsko i bohaterstwo ¿o³nierzy, trafia³y do patriotycznych uczuæ odbiorców i cieszy³y siê ogromn¹ popularnoœci¹.
17 JERZY KOSSAK
(Kraków 1886 - Kraków 1955)
WIZJA NAPOLEONA
W ODWROCIE SPOD MOSKWY, 1940
olej, tektura
48,5 x 59 cm
sygn. l.d.: Jerzy Kossak | 1940
16 000 z³
estymacja: 18 000 - 25 000
Wizja Napoleona w odwrocie spod Moskwy - obraz ze œnie¿nym pejza¿em i wy³aniaj¹c¹ siê z chmur g³ow¹
Sfinksa; Sfinksa „przypominaj¹cego egipskie zwyciêstwo ‘boga wojny’, który teraz ze sztabem i na tle
niekoñcz¹cej siê colonne mourante swych wojsk ci¹gnie na zachód wœród zamieci, z³amany zim¹ i mrozem“
- by³ jedn¹ z najpopularniejszych oryginalnych kompozycji Jerzego Kossaka.
Pierwsza wersja powsta³a w roku 1913, póŸniej artysta malowa³ ten motyw wielokrotnie, przez lata
powtarzaj¹c go w replikach o ró¿nych wymiarach. Jedna z takich póŸniejszych wersji znajduje siê w zbiorach
Muzeum Narodowego w Warszawie, inna eksponowana by³a nawet w Muzeum panoramy Borodino
w Moskwie (por.: K. Olszañski, Jerzy Kossak, Wroc³aw 1992, s. 18, il. 55, 56).
Prezentowany obraz jest tak¿e póŸniejsz¹ redakcj¹ tego ulubionego przez artystê tematu.
Jerzy Kossak - syn Wojciecha, wnuk Juliusza Kossaków od wczesnego dzieciñstwa uczy³ siê pod kierunkiem ojca i dziadka. Kontynuator
i naœladowca ich sztuki, malowa³ sceny batalistyczne, historyczne i rodzajowe ze stale obecnym, ulubionym motywem konia. Tworzy³ obrazy
z powstania listopadowego, wojen napoleoñskich oraz wiele scen z wojny 1920 roku. Najbardziej znan¹ jego kompozycj¹ tego rodzaju by³ Cud
nad Wis³¹. Malowa³ te¿ liczne Pogonie i Poœcigi u³anów za kozakami, Napady wilków, Polowania i Wesela. Kontynuuj¹ca tradycje rodzinne tematyka jego obrazów sprawia, ¿e stale ciesz¹ siê popularnoœci¹ i zainteresowaniem zbieraczy oraz publicznoœci chêtnie odwiedzaj¹cej wystawy
„malarskiego rodu Kossaków“.
18 ALFRED WIERUSZ-KOWALSKI
(Suwa³ki 1849 - Monachium 1915)
SANIAMI PRZEZ STEP, ok. 1880
olej, deska
31,8 x 55 cm
sygn. p.d.: A v Kowalski
100 000 z³
estymacja: 120 000 - 160 000
Obraz z wczeœniejszego okresu pobytu Alfreda Wierusza-Kowalskiego w Monachium.
Obraz reprodukowany w:
- E. Ptaszyñska, Alfred Wierusz-Kowalski 1849-1915, Warszawa
2011, il. kolorowa XXXIV.
Alfred Wierusz-Kowalski, jeden z najwybitniejszych polskich malarzy tzw. szko³y monachijskiej by³, obok Józefa Brandta i W³adys³awa Czachórskiego, tak¿e najpopularniejszym z polskich artystów osiad³ych i stale dzia³aj¹cych w Monachium. Zamieszka³ tam w roku 1873, ju¿ po studiach w Warszawie i w DreŸnie. Przez rok uczy³ siê jeszcze w monachijskiej Akademii Sztuk Piêknych pod kierunkiem Alexandra Wagnera,
a nastêpnie przeniós³ siê do prywatnej pracowni Brandta. Uznanie krytyki i publicznoœci zdoby³ wczeœnie; jego obrazy, odznaczane medalami
na wystawach by³y rozchwytywane przez kolekcjonerów i niemieckich handlarzy. W roku 1890 zosta³ honorowym profesorem Akademii
monachijskiej. Malowa³ sceny rodzajowe i rodzajowo-historyczne z motywami jeŸdŸców, rycerzy, myœliwych, koni, wilków i œniegów. Po podró¿y
do Afryki w roku 1903 podejmowa³ te¿ tematy orientalne. W polskich zbiorach muzealnych znalaz³o siê stosunkowo niewiele prac artysty - jego
obrazy sprzedawane g³ównie na rynku niemieckim w wiêkszej liczbie trafia³y do kolekcji prywatnych, g³ównie w Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Obecne czêsto pojawiaj¹ siê i na polskim rynku sztuki, zawsze budz¹c zainteresowanie kolekcjonerów.
19 JÓZEF BRANDT
(Szczebrzeszyn 1841 - Radom 1915)
POWRÓT ZWYCIÊZCÓW. PO ZWYCIÊSTWIE.
POCHÓD KOZAKÓW, 1893
olej, p³ótno
60,5 x 121,5 cm
sygn. p.d.: Józef Brandt
*450 000 z³
estymacja: 500 000 - 700 000
W Zbiorach Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie przechowywana jest du¿a fotografia prezentowanego tu obrazu (nr inw. DI 579587; wymiary 31,3 x 70,8 cm).
Fotografia - opatrzona tytu³em Po zwyciêstwie - pochodzi z archiwum samego Józefa Brandta, a do Muzeum zosta³a przekazana
przez Rodzinê artysty w sierpniu 1920 roku.
Zainteresowanie polskich malarzy Ukrain¹ i wschodnimi kresami dawnej Rzeczypospolitej zrodzi³o siê pod
urokiem romantycznej poezji A. Malczewskiego, J. S³owackiego, B. Zaleskiego czy W. Pola. Jednym z pierwszych, którzy siêgali po „kresowe“ tematy i motywy by³ Juliusz Kossak. Brandt by³ uczniem i przyjacielem
Kossaka; za jego to rad¹ ostatecznie porzuci³ studia in¿ynierskie i powa¿nie zaj¹³ siê malarstwem. Obaj
rozkochani byli w szlacheckiej tradycji i wolnym, bujnym, pe³nym wojennych przygód ¿yciu Kozaków i dawnego rycerstwa. W roku 1871 razem te¿ podró¿owali po Ukrainie i Podolu, rysuj¹c i szkicuj¹c stepowe krajobrazy, motywy z kresowych miasteczek, ludowe typy, stroje, broñ i rozmaite przedmioty codziennego u¿ytku.
Szkice te Brandt wykorzystywa³ póŸniej przy malowaniu obrazów. Wa¿na dla twórczoœci artysty wyprawa na
Ukrainê da³a te¿ pocz¹tek jego pasji kolekcjonera starej broni, tarcz, elementów strojów, rzêdów koñskich,
siode³, czapraków, kilimów, teorbanów czy bandurek. Gromadzi³ je w swojej monachijskiej pracowni, gdzie ciesz¹c oczy - by³y dlañ tak¿e niezast¹pion¹ pomoc¹ przy malowaniu.
Prezentowany obraz - Powrót zwyciêzców (Po zwyciêstwie, Pochód
Kozaków) - Brandt namalowa³ ju¿ jako artysta dojrza³y, otoczony s³aw¹ i ciesz¹cy siê niebywa³ym powodzeniem. Obraz, zwracaj¹cy uwagê atrakcyjnym tematem i malownicz¹ ró¿norodnoœci¹ rekwizytów,
przedstawia powracaj¹ce ze zwyciêskiej wyprawy wojska zaporoskie. Ponad zdobytymi sztandarami tryumfalnie powiewa malinowa
chor¹giew ze œw. Micha³em Archanio³em.
Obraz nale¿y uznaæ za pierwotn¹ wersjê kompozycji powtórzonej
przez artystê w roku 1894 - w szerszym kadrze i na p³ótnie o znacznie wiêkszych wymiarach (170 x 300 cm). To wiêksze dzie³o by³o
szeroko znane; pokazywane na wielu wystawach, wielokrotnie reprodukowane w prasie i katalogach. W 1898 jego du¿a reprodukcja ukaza³a siê jako Premia TZSP. Okreœlano je kilkoma tytu³ami, wystêpowa³o m.in. jako Pochód Kozaków, Powrót ze zwyciêskiej wyprawy,
Sk³adanie Sztandarów czy Na polu bitwy. Losy tego obrazu nie s¹
dziœ znane. Przed wojn¹ by³ w³asnoœci¹ hr. Marii PrzeŸdzieckiej
* Obiekt sprowadzony spoza UE; patrz punkt 10.b regulaminu.
i znajdowa³ siê w warszawskim Pa³acu PrzeŸdzieckich przy ul. Foksal.
Tam zagin¹³ lub zosta³ zniszczony we wrzeœniu 1939 r.
O pe³nym entuzjazmu odbiorze tego dzie³a Brandta wymownie œwiadczy fragment dawnej recenzji z „Tygodnika Ilustrowanego“ (1897, nr
18). Przytoczony tekst - równie dobrze - odnieœæ mo¿na do obu wersji kompozycji przedstawiaj¹cej zwyciêski pochód Zaporo¿ców, pochód „pe³en rycerskiego animuszu /.../ po zdobytej wiktoryi, gdy na
polu rozleg³em szykuj¹ siê pu³ki, œci¹gaj¹ oddzia³y dzielnych junaków
i bitnych wodzów, by hetman móg³ zrobiæ przegl¹d wojsk i zdobyte na
nieprzyjacielu przeliczyæ sztandary. Tatarsk¹ hordê rozgromili widocznie mo³ojcy, bo, oprócz buñczuków i chor¹gwi zabranych, wiod¹ i jeñca z rêkoma z ty³u zwi¹zanymi; trêbacze dm¹ w surmy, kawalerzyœci pal¹ z janczarek, po stepie rozlega siê tupot nóg koñskich, szelest proporców, chrzêst zbroi i komenda atamanów. Co za ruch, co za
¿ycie, jaka wspania³oœæ i charakterystyka jeŸdŸców i wierzchowców,
w których malowaniu Brandt jest mistrzem nad mistrzami!“
Obraz reprodukowany, m.in. w:
- [Catalogue] 19th Century European Paintings, Drawings, Watercolors and Sculpture, New York, October 16, 1991, s. 83, nr 97, il.;
- H.P. Bühler, Jäger, Kosaken und polnische Reiter. Josef von Brandt
Alfred von Wierusz-Kowalski, Franz Roubaud und der Münchner
Polenkreis, Hildesheim - Zürich - New York 1993, s. 75, il. 78;
- H.P. Bühler, Polska szko³a monachijska. Józef Brandt, Alfred
Wierusz -Kowalski i inni, Warszawa 1998, s. 65, il. 68.
Porównaj tak¿e reprodukcje obrazu zaginionego, m.in.:
- „Tygodnik Ilustrowany“ 1897, I pó³rocze, nr 18 z dn 19 IV, il. na
ss. 350-351;
- Przewodnik No XIV. Wystawa zbiorowa dzie³ Józefa Brandta,
TZSP w Warszawie 1926, s.17, nr kat. 7, il. na s. 22 (Powrót Kozaków; w³. hr. M. PrzeŸdzieckiej).
20 ALFRED WIERUSZ-KOWALSKI
(Suwa³ki 1849 - Monachium 1915)
KULIG. LITEWSKA SANNA, przed 1883 [1882 ?]
olej, p³ótno
73 x 119 cm
sygn. l.d.: A. Wierusz - Kowalski
900 000 z³
estymacja: 1 200 000 - 1 500 000
My sobie jedziem kulikiem;
I w noc, i we dnie /.../
Lecim saniami,
I jad¹ z nami
Wrzawa, œmiech pusty;
Czy znasz ty polskie zapusty?
A. Malczewski, Maria, pieœñ II, w. 668-700, 710-714
Obraz przedstawia dawny polski kulig, urz¹dzan¹ w karnawale zabawê z przeja¿d¿k¹ saniami,
odwiedzaniem s¹siednich dworów i przy³¹czaniu siê do orszaku coraz wiêkszej liczby goœci.
Kulig koñczy³y tañce w ostatnim odwiedzonym domu.
„Galopuj¹ce konie ci¹gn¹ wielkie sanie, woŸnica strzela z bata, Koñskie kopyta wydaj¹ siê w pêdzie ledwie
dotykaæ ziemi, co pierwszoplanowej grupie nadaje wyraz lekkoœci i dynamiki. Stanowi¹cy t³o œnieg jest
delikatny, miêkki i puszysty, gdzieniegdzie pokryty prawie niewidocznymi jasnob³êkitnymi cieniami“.
H. P. Bühler, Józef Brandt, Alfred Wierusz-Kowalski i inni...
Alfred Wierusz-Kowalski maluj¹c obrazy osadzone w rodzimych, polskich realiach, „przêdzê swych pomys³ów kompozytorskich snuje
z ¿ycia wiejskiego, w których krajobraz, ludzie i konie graj¹ równowa¿n¹ rolê“. Dzie³a te by³y wysoko cenione i poszukiwane na rynku
sztuki, tak ze wzglêdu na „egzotyczny“ dla zachodnich odbiorców
temat, jak i mistrzostwo malarza. Artysta czêsto powtarza³ motywy
podró¿ne - malowa³ bryczki, wozy czy sanie sun¹ce po drogach
i bezdro¿ach w równinnym krajobrazie, czasem przepojonym
nastrojem melancholijnej têsknoty, czasem - jak w naszej Litewskiej
sannie, Kuligu - pe³ne ¿ycia i radoœci. W obrazach tych uderza dba³oœæ o realia, doskona³a charakterystyka postaci ludzi i œwietnie
uchwyconych w ruchu, rozpêdzonych koni. Uwagê zwraca te¿
ciep³a, ró¿owiej¹ca poœwiata na horyzoncie, œwiat³o koñcz¹cego
siê dnia - „prawda oœwietlenia zadziwiaj¹co naturalna“.
Obraz by³ wielokrotnie reprodukowany w dawnej prasie, tak w polskiej (pierwszy raz w 1883), jak i niemieckiej (1884), mo¿na tu m.in.
wymieniæ drzeworyty zamieszczome w czasopismach:
- „Tygodnik Ilustrowany“ 1883, I pó³rocze, nr 5 z dn. 22 stycznia
(3 lutego), il. na ss. 72 - 73, [Kulig; drzeworyt, ryt. J. Jarmu¿yñski];
- „Tygodnik Powszechny“ 1884, I pó³rocze, il. na s. 200- 201 [ryt.
Drzeworytnia G. Heuer & Kirnse... X. A. Berlin];
- „Gartenlaube“ 1884 (Lipsk), Heft 2, il. na ss. 32-33, tekst s. 35 [Litthauische Schlichttenfart; ryt. Drzeworytnia G. Heuer & Kirnse...
X. A. Berlin].
W póŸniejszych latach zamieszczano fotograficzne reprodukcje obrazu, m.in.:
- „Tygodnik Ilustrowany“ 1903, II pó³rocze, nr 52 z dn. 26 (13) grudnia, il. na s. 1024 [Kulig];
- „Tygodnik Ilustrowany“ 1909, I pó³rocze, nr 9 z dn. 27 lutego, il. na
s. 170 [Kulig dawny].
Obraz wymieniany jest tak¿e w publikacjach póŸniejszych, m.in.:
- H.P. Bühler, Jäger, Kosaken und polnische Reiter. Josef von Brandt
Alfred von Wierusz-Kowalski, Franz Roubaud und der Münchner
Polenkreis, Hildesheim - Zürich - New York 1993, s. 124, 160,
il. 123 na s. 125 (Litauische Schlittenfart);
- H.P. Bühler, Józef Brandt, Alfred Wierusz-Kowalski i inni, Warszawa 1998, s. 120, 153, il. 123 na s. 121 (Litewska sanna);
- E. Ptaszyñska, Obrazy w drewnie ¿³obione. Twórczoœæ Alfreda
Wierusza-Kowalskiego w drzeworytach, Suwa³ki 2009, il. 41, 42;
- E. Ptaszyñska, Alfred Wierusz-Kowalski 1849-1915, Warszawa
2011, s. 129.
Jak œwiadczy dawna plakieta na ramie, obraz by³ pokazany na Œwiatowej Wystawie Kolumbijskiej w Chicago
w roku 1893. O obecnoœci kilku prac Alfreda Wierusza-Kowalskiego na tej wystawie œwiadcz¹ sk¹pe wiadomoœci w ówczesnej prasie. Tytu³y wystawionych obrazów nie s¹ jednak znane, prace te nie zosta³y bowiem
wymienione w oficjalnym katalogu wystawy, zapewne z powodu zbyt póŸnego zg³oszenia.
(A.M. Drexlerowa, A.K. Olszewski, Polish Participation in World Exhibitions 1851-2005, Warszawa 2008, s. 208, 216)
21 ZOFIA STRYJEÑSKA
(Kraków 1891 - Genewa 1976)
POJENIE CIELAKA, 1949/1950
tempera, p³ótno
123 x 155 cm
sygn. l.d.: Z. S.
40 000 z³
estymacja: 60 000 - 80 000
Pojenie cielaka jest najwiêkszym znanym obrazem Stryjeñskiej powsta³ym ju¿ po wojnie, na emigracji.
Wed³ug opinii Œwiatos³awa Lenartowicza, znawcy twórczoœci artystki, „wyró¿nia siê on na tle wiêkszoœci
malowanych w tym czasie kompozycji“. Malarka nawi¹za³a tu do swej wczeœniejszej pracy, znanej
z przedwojennej kartki pocztowej wydawnictwa Galeria Polska.
Pojenie cielaka Stryjeñska malowa³a zapewne na prze³omie 1949 i 1950 roku na specjalne zamówienie
Jana Kiepury i jego ¿ony Marty Eggerth do ich paryskiego mieszkania. W liœcie z 21 czerwca 1950 roku
s³awny œpiewak pisa³ do malarki: „Droga Pani, jesteœmy zachwyceni obrazem Pani. Chcielibyœmy mieæ drugi
tych samych rozmiarów przedstawiaj¹cy ¿niwa w Polsce, w pe³nym s³oñcu...“
Dalsze losy obrazu nie s¹ znane. Ostatnio znajdowa³ siê w prywatnej kolekcji w Genewie.
Obraz opisany, wzmiankowany, reprodukowany, m.in. w:
- S. Lenartowicz, O obrazie „Pojenie cielaka“ i Janie Kiepurze [w:]
Zofia Stryjeñska 1891-1976. Wystawa w Muzeum Narodowym
w Krakowie, paŸdziernik 2008 - styczeñ 2009 [katalog wystawy;
kurator Œwiatos³aw Lenartowicz] Kraków 2008, s. 230; patrz tak¿e:
il. wielkoformatowa nr 39 na s. 123; ponadto: s. 331: nr kat. III. I.
104, il. ;
- S. Lenartowicz, Podró¿e Zofii Stryjeñskiej i ich paryskie etapy [w:]
Archiwum emigracji. Studia - Szkice - Dokumenty, Biblioteka Uniwersytecka. Uniwersytet Miko³aja Kopernika w Toruniu, Toruñ 2012,
zeszyt 1-2 (16-17), s. 114;
- A. KuŸniak, Stryjeñska. Diabli nadali, Wo³owiec 2015, s. 318-119.
MACIERZYÑSTWO, lata 40. XX w.
tempera, gwasz, papier
62 x 46 cm (w œw. ramy: 60,8 x 44,2 cm)
sygn. l.d.: Z. STRYJEÑSKA
23 000 z³
estymacja: 30 000 - 40 000
Na odwrocie karta z orzeczeniem potwierdzaj¹cym autorstwo Zofii
Stryjeñskiej wydanym przez dr. Stanis³awa D¹browskiego, zaprzysiê¿onego rzeczoznawcê s¹dowego (Kraków, ul. Grabowskiego 4)
z dat¹ 2. lutego 1950 r.
Zofia Stryjeñska, z domu Lubañska - malarka, ilustratorka, scenograf - by³a jedn¹ z najbarwniejszych postaci polskiego œrodowiska artystycznego w dwudziestoleciu miêdzywojennym. Po krótkim okresie nauki u Leonarda Stroynowskiego i w krakowskiej szkole Marii Niedzielskiej
wyjecha³a do Monachium, gdzie w latach 1911-1912 w mêskim przebraniu studiowa³a w Akademii Sztuk Piêknych (kobiet wówczas na studia
artystyczne nie przyjmowano). Debiutowa³a w krakowskim TPSP w roku 1912 cyklem kartonów Polskich bajd inspirowanych opowieœciami
ludowymi. W 1916 wysz³a za m¹¿ za Karola Stryjeñskiego. Do 1919 mieszka³a w Krakowie, póŸniej w Pary¿u, Krakowie, Zakopanem i Warszawie, a po wojnie g³ównie w Genewie i Pary¿u. W roku 1925 odnios³a miêdzynarodowy sukces na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Pary¿u, otrzymuj¹c Gran Prix w czterech dzia³ach (malarstwo, plakat, tkanina, ilustracja) oraz Diplom d’Honneur za projekty zabawek.
Zajmowa³a siê dekoracyjnym malarstwem architektonicznym, polichromi¹, ilustratorstwem, scenografi¹ (m.in. Harnasie Karola Szymanowskiego; 1938), wzornictwem przemys³owym (projekty kilimów, zabawek). Stworzy³a w³asny specyficzny styl w dekoracyjnie stylizowanych, barwnych, pe³nych dynamiki i temperamentu obrazach; temperach, akwarelach i gwaszach. W ich tematyce odwo³ywa³a siê do legend, wierzeñ, historii i obyczajowoœci ludowej. Wyda³a kilka tek graficznych (Bo¿ki s³owiañskie, 1917 i 1922) i albumów reprodukcji (Tañce polskie, 1927; Pascha,
1929; Piastowie, 1929; Gus³a S³owian / Magie Slave, 1934). Jej prace popularyzowane by³y tak¿e przez liczne reprodukcje i pocztówki barwne.
MAGIE SLAVE, 1934
Planches, textes et ornaments, Publiees par Jacques Mortkowicz,
Warszawa [1934]
Edycja francuska: teka zawiera: 8 barwnych plansz naklejonych
na karton, 8 kart z tekstem do ka¿dej planszy, 2 karty wstêpne.
druk, papier
format teki 50 x 45 cm; format barwnych plansz 33,7 x 33,5 cm
format kart: 49 x 43,5 cm
10 000 z³
estymacja: 12 000 - 15 000
Autorska teka Zofii Stryjeñskiej Magie Slave / Gus³a S³owian, do której artystka napisa³a tak¿e obszerny tekst, ukaza³a siê w roku 1934
w warszawskim wydawnictwie Jakóba (!) Mortkowicza, we francuskiej i polskiej edycji.
Wszystkie plansze wchodz¹ce w sk³ad teki oparte s¹ na tej samej
zasadzie: g³ówn¹ kompozycjê, umieszczon¹ centralnie, otacza bordiura sk³adaj¹ca siê drobniejszych, dopowiadaj¹cych jej treœæ scenek i postaci.
W sk³ad teki wesz³o osiem plansz: Le Chene de Sviatovide - D¹b
Œwiatowida, Smigust - Œmigus, La Noyade - Topienie Chocho³a,
La Fete de la Gerbe - Do¿ynki, La Coiffe de la Mariee - Oczepiny,
La Fete des Guirlandes - Wianki, Les Feux de Kupala - Sobótka,
Tourogne - Turoñ. Przygotowanej przez artystkê dziewi¹tej planszy,
przedstawiaj¹cej Obrzêdy pogrzebowe, wydawca nie zdecydowa³
siê zamieœciæ, oceniaj¹c j¹ jako „niesprzeda¿n¹“.
Pe³na teka Magie Slave / Gus³a S³owian, która zawiera³a by wszystkie plansze i towarzysz¹ce im teksty jest dziœ rzadkoœci¹. Czêsto
bowiem bywa³a dekompletowana, a wyjmowane z niej pojedyncze
plansze bywa³y oprawiane i traktowane jak obrazy do powieszenia
na œcianach.
Oryginalne kompozycje do teki Magie Slave / Gus³a S³owian Stryjeñska malowa³a akwarel¹ i gwaszem. Nie wiemy jednak, czy wszystkie te prace siê zachowa³y. Dziœ znane s¹ bowiem tylko cztery
z nich: Do¿ynki (w³. prywatna; patrz aukcja Agry-Art 12 X 2014),
Oczepiny (w³. prywatna; patrz aukcja Agry-Art 18 XII 2013), Sobótka (w³. prywatna) oraz Obrzêdy pogrzebowe (zbiory Biblioteki Narodowej; nr inw. rys. 1746).
O tece Magie Slave / Gus³a S³owian:
- M. Groñska, Zofia Stryjeñska, wyd. Ossolineum, Wroc³aw-Warszawa-Kraków 1991, s. 26, 37, 40, il. 65, 66, 67;
- Zofia Stryjeñska 1891 - 1976. Wystawa w Muzeum Narodowym
w Krakowie, paŸdziernik 2008 - styczeñ 2009 [katalog wystawy;
kurator Œwiatos³aw Lenartowicz] Kraków 2008, s. 375, nr kat. VI.
1. 36, il.; zobacz te¿: nr kat. VI. 2.3.
Porównaj tak¿e:
- Z. Stryjeñska, Gus³a S³owian. Kompozycje barwne, ozdoby graficzne i tekst. Wydawnictwo Jakóba Mortkowicza, Warszawa [1934];
format albumu 49x44; format repr. naklejanych na karton ca 34x34.
D¹b Œwiatowida
Œmigus
Topienie Chocho³a
Do¿ynki
Oczepiny
Wianki
Sobótka
Turoñ
24 PIOTR MICHA£OWSKI
25 STANIS£AW MAS£OWSKI
(Kraków 1800 - Krzysztoforzyce/Krzy¿toporzyce 1855)
(W³odawa 1853 - Warszawa 1926)
JE•DZIEC
NA TARGU KOÑSKIM
akwarela, o³ówek, papier ¿eberkowany, 47 x 31 cm (brzegi
nierówno przyciête; w œwietle passe-partout: 38 x 26,4 cm)
Na odwrocie, u do³u karty okr¹g³y stempel Towarzystwa Przyjació³
Sztuk Piêknych we Lwowie, a obok odrêczny napis atramentem
o treœci: Stwierdzamy autentycznoœæ | szkiców œp. Art. Piotra |
Micha³owskiego | St Soko³owski
akwarela, o³ówek, 19,2 x 35,5 cm (w œwietle passe-partout)
sygn. p.d.: St. MAS£OWSKI
Na odwrocie oprawy nalepka poz³otniczej pracowni
Józefa Za³uskiego w Poznaniu.
10 000 z³
estymacja: 12 000 - 20 000
8 000 z³
estymacja: 10 000 - 15 000
26 ADAM SETKOWICZ
PRZED KARCZM¥, ok. 1912
olej, p³ótno, 48 x 80,7 cm
sygn. l.d.: A Setkowicz
15 000 z³
estymacja: 25 000 - 35 000
27 I. lub F. ZYGMUNTOWICZ
w³aœciwie CZES£AW WASILEWSKI
(ok. 1875 - Warszawa/ £ódŸ 1946?47)
ULICZKA W MIASTECZKU
olej, tektura, 52 x 60,5 cm
sygn. p.d.: Zygmuntowicz
5 000 z³
estymacja: 8 000 - 15 000
Maluj¹c Uliczkê w ma³ym miasteczku artysta wyraŸnie inspirowa³
siê obrazami Maksymiliana Gierymskiego, Pogrzebem mieszczanina czy Uliczk¹ w ma³ym miasteczku.
28 ADAM SETKOWICZ
29 MICHA£ GORSTKIN WYWIÓRSKI
(Warszawa 1861 - Warszawa 1926)
KOZAK NA CZATACH. KOZAK W STEPIE
JE•DZIEC WSCHODNI, ok. 1885
olej, tektura, 22,5 x 31,3 cm (w œwietle oprawy)
sygn. l.d.: A. Setkowicz
olej, p³ótno, 46 x 34 cm
sygn. l.d.: M. G. Wywiórski
3 000 z³
15 000 z³
estymacja: 5 000 - 10 000
estymacja: 20 000 - 30 000
Obraz pochodzi z wczesnego, monachijskiego okresu twórczoœci
artysty i malowany jest z wyraŸn¹ fascynacj¹ malarstwem Józefa
Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego, do których nawi¹zuje tak
tematycznie, jak i formalnie. Doskona³a kompozycja, swobodna
technika malarska podnosz¹ walory tego efektownego p³ótna.
30 ANTONI KOZAKIEWICZ
(Kraków 1841 - Monachium 1915)
PEJZA¯, przed/lub 1913
olej, p³ótno na tekturze, 11,7 x 17,5 cm (w œwietle passe-partout)
sygn. wydrapana w mokrej farbie p.d.: A Kozakiewicz
Na odwrocie nalepka wystawowa (druk, atrament, stempel)
o treœci: TOWARZYSTWO PRZYJACIÓ£ SZTUK PIÊKNYCH
W KRAKOWIE | 1913 Nr 314 | Autor Kozakiewicz Antoni |
Dzie³o p.t. Pejza¿ I | Rodzaj ol. cena w³. pryw.
2 000 z³
estymacja: 4 000 - 8 000
31 JERZY KOSSAK
POLOWANIE PAR FORCE, 1927
sygn. l.d.: Jerzy Kossak | 1927
Na tzw. „plecach“ nalepka z opisem wykonanych zabiegów
konserwatorskich oraz nazwiskiem i adresem konserwatora
(druk wype³niony rêcznie).
20 000 z³
estymacja: 30 000 - 35 000
32 EUGENIUSZ WRZESZCZ
(gubernia kijowska 1851- Kijów (?) 1917)
PEJZA¯ JESIENNY
sygn. cyrylic¹ p.d.: E. Wrzeszcz
8 000 z³
estymacja: 10 000 - 15 000
33 WOJCIECH KOSSAK
(Pary¿ 1856 - Kraków 1942)
EPIZOD Z WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ.
POGOÑ KONNICY ZA BOLSZEWIKAMI, 1919
olej, p³ótno, 66,5 x 96,5 cm
sygn. l.d.: Wojciech Kossak | 1919
W za³¹czeniu - opatrzona piecz¹tkami imiennymi - ekspertyza
prof. dr Jerzego Sienkiewicza wraz z opisan¹ na odwrocie
fotografi¹ obrazu (z dnia 16 XI 1974).
30 000 z³
estymacja: 35 000 - 50 000
„Temat obrazu relacjonuje tu artysta z du¿¹ bezpoœrednioœci¹, jak
gdyby sam w pogoni tej za nieprzyjacielem bra³ udzia³ lub te¿ akcjê
na ¿ywo obserwowa³. Œwietnie przy tym charakteryzuje nacieraj¹cych ³aw¹ u³anów w przeciwstawieniu do bolszewików uciekaj¹cych
w rozsypce na smaganych koniach. Wszystko to oddaje malarz z w³aœciwym sobie talentem wybitnego batalisty a równoczeœnie jeŸdŸca
i znawcy konia.“ [fragment - wzmiankowanej wy¿ej - ekspertyzy]
34 GEORG SCHULZ
35 MICHA£ GORSTKIN WYWIÓRSKI
(Dinkelsbühl w Bawarii 1896
- Überlingen w Badenii-Wirtemberdze 1956)
PEJZA¯ ZE STRUMIENIEM, 1900-1915
SOSNY NAD WOD¥
sygn. l.d.: G. Schulz
na kroœnie po 2 stemple odnosz¹ce siê do jego wymiarów: 52 i 35
3 000 z³
estymacja: 5 000 - 8 000
olej, p³ótno naklejone na tekturê, 26,8 x 18,7 cm (w œwietle oprawy)
sygn. p.d.: M. G. Wywiórski
4 000 z³
estymacja: 5 000 - 8 000
36 FRANCISZEK STREITT
37 ROMAN KOCHANOWSKI
(Brody 1839 - Monachium 1890)
(Kraków 1857 - Freising k. Monachium 1945)
ZALOTY
ZAGRODA, ok. 1910
olej, deska, 26,2 x 20 cm
sygn. l.d.: F. Streitt.
Na odwrocie drukowana nalepka londyñskiej firmy oferuj¹cej
materia³y malarskie o treœci: PREPARED PANEL | [rysunek: lewherb-jednoro¿ec] | WINSOR & NEWTON (Limited) | ARTISTS’
COLOUR MEN | To Her Majesty, | AND TO | T.R.H. THE PRINCE
AND PRINCESS OF WALES, | 38, RATHBONE PLACE, W. |
NORTH LONDON COLOUR WORKS, KENTISH TOWN, N.W.
olej, deska, 16,5 x 24,7 cm
sygn. l.d.: R. Kochanowski
8 000 z³
estymacja: 10 000 - 15 000
9 000 z³
estymacja: 12 000 - 15 000
38 MICHA£ STAÑKO
39 W£ADYS£AW JAROCKI
(Sosnowiec 1901 - Zakopane 1969)
(Podhajczyki k. Zborowa na Ukrainie 1879 - Kraków 1965)
WIDOK TATRZAÑSKI
GÓRALKA Z PORONINA, ok. 1930
olej, tektura, 68,5 x 98,5 cm
sygn. p.d.: M Stañko.
olej, p³ótno, 90,5 x 68 cm
sygn. p.d.: W³ad. Jarocki
3 000 z³
estymacja: 5 000 - 8 000
Na odwrocie trudne do odczytania nieczytelne stemple z wyraŸniej
odbitym s³owem: BYDGOSZCZ. Na dolnej listwie krosna œlad
stempla i o³ówkowy, czêœciowo czytelny napis: W³ad. Jarocki /.../
18 000 z³
estymacja: 20 000 - 30 000
40 JAN WOJNARSKI
(Tarnów 1879 - Kraków 1937)
PANORAMA TATR Z ZAKOPANEGO
olej, tektura, 13 x 18 cm
Na odwrocie: - napis: 91 Panorama Tatr z Zakopanego |
PANORAMA TATR Z ZAKOPANEGO | 18 x 13;
- piecz¹tki: PROF. JAN WOJNARSKI | 1879-1937 oraz piecz¹tki
w³asnoœciowe rodziny artysty;
- nalepka z piecz¹tk¹ Muzeum Tatrzañskiego w Zakopanem,
numerem 31 i odrêczn¹ adnotacj¹: Wystawa 5 XI - 13 XII | 1998 r.
2 000 z³
estymacja: 4 000 - 6 000
41 ALEKSY NOWAKIWSKI (Oleksa Nowakiwskij)
(Obodowka, dawny pow. Kamieniec Podolski 1872 - Lwów 1935)
TATRY.
GIEWONT OD PO£UDNIOWEGO WSCHODU, 1931
olej, tektura, 26 x 34 cm (w œwietle ramy)
sygn. cyrylic¹ p.d.: Oleksa Nowakiwskij Zakopane 931 17. 5
20 000 z³
estymacja: 25 000 - 30 000
42 ANTONI KOZAKIEWICZ
(Kraków 1841 - Monachium 1915)
NA PRZECHADZCE
JESIEÑ NA MOKRAD£ACH
akwarela, papier, 31 x 22 cm (w œwietle passe-partout)
sygn. l.d.: AKozakiewicz (inicja³y wi¹zane)
olej, sklejka, 16,3 x 24 cm
sygn. p.d.: R. Kochanowski
na odwrocie napis o³ówkiem: SCHÖMANN |
AM 10.11. 89 | ERWORBEN
3 000 z³
estymacja: 5 000 - 8 000
5 000 z³
estymacja: 6 000 - 10 000
44 JAN TALAGA
(Zembrzyce k. Suchej Beskidzkiej 1876 - Kraków 1955)
KOŒCIÓ£ ŒW. PAW£A APOSTO£A
W SANDOMIERZU, 1911
olej, tektura, 28.8 x 31,4 cm
sygn. l.g.: TALAGA 1911
5 000 z³
estymacja: 8 000 - 10 000
45 TEODOR AXENTOWICZ
(Braszów w Siedmiogrodzie 1859 - Kraków 1938)
NA GROMNICZN¥.
POWRÓT Z CERKWI NA HUCULSZCZY•NIE, ok. 1910
sygn. l.d.: T. Axentowicz
Na kroœnie po 2 stemple odnosz¹ce siê do jego wymiarów: 40 i 50
Ponadto nalepka D.A. Horta, Hôtel de Ventes w Brukseli
(litera H i m³otek do licytacji).
18 000 z³
estymacja: 20 000 - 30 000
46 W£ADYS£AW CHMIELIÑSKI
ZAMEK W OGRODZIEÑCU
WNÊTRZE PA£ACOWE
sygn. p.d.: W³. Chmieliñski.
5 000 z³
estymacja: 8 000 - 12 000
8 000 z³
estymacja: 12 000 - 18 000
48 ADAM MALINOWSKI
49 C. TIMMANN - DELFOW
(Lublin 1829 - Warszawa 1892)
(czynny w 2. po³owie XIX w)
ADORACJA KRZY¯A
PEJZA¯ Z RUINAMI, 1853
olej, deska, 79 x 47,4 cm
sygn. przy krawêdzi l.d.: C. Timmann Delfow
sygn. l.d.: A Malinowski 1853 r.
10 000 z³
estymacja: 12 000 - 20 000
Pejza¿ z ruinami - dzie³o m³odego, dwudziestoczteroletniego malarza - skomponowany efektownie, niczym scenografia teatralna,
przypomina o ówczesnej pracy Adama Malinowskiego w warszawskiej dekoratorni Teatrów Rz¹dowych i kontaktach ze s³awnymi
„dekoratorami“ A. Sachettim i J. H. G³owackim. Równoczeœnie odnajdujemy tu cechy charakterystyczne i dla póŸniejszych obrazów
artysty - znakomit¹ technikê malarsk¹ czy drobiazgowoœæ w malowaniu roœlinnoœci.
6 000 z³
estymacja: 8 000 - 15 000
C. Timmann - Delfow - doœæ enigmatyczny malarz niemiecki, znany przede wszystkim jako kopista; autor kopii obrazów Rubensa,
Van Dycka czy Corregia.
50 FELIX ZIEM
(Beaune w Burgundii 1821- Pary¿ 1911)
WENECJA, lata 1873 -1878 / lub nieco póŸniej
olej, deska mahoniowa
25 x 36 cm
sygn. p.d.: Ziem.
Na odwrocie owalny stempel paryskiej firmy Veille: VIEILLE | MD.
DE COULEURS | Rentoile et Restaure les Tableaux | Rue Laval
33 PARIS
Stempel o tej treœci i kszta³cie u¿ywany by³ w latach 1873-1878;
jest to podstawa do datowania obrazu.
Obraz pochodzi z prywatnych zbiorów w Krakowie.
8 000 z³
estymacja: 12 000 - 15 000
Felix Ziem - w latach od 1842 do 1897 - wielokrotnie jeŸdzi³ do Wenecji, tworz¹c wielk¹ liczbê obrazów
z ulubionego miasta. Poch³oniêty prac¹, malowa³ niekiedy na gondolach, w „p³ywaj¹cych pracowniach“.
Nasz obraz przedstawia widok na koœció³ Santa Maria della Salute i Dogana da Mar, w dali widoczny
koœció³ San Giorgio Maggiore.
Felix Ziem - s³awny i znany malarz francuski, pejza¿ysta i marynista; zwi¹zany ze szko³¹ w Barbizon, uwa¿any za jednego z prekursorów
impresjonizmu. By³ synem polskiego Ormianina, emigranta przyby³ego do Francji w czasie wojen napoleoñskich. Studiowa³ architekturê w Dijon
i pocz¹tkowo pracowa³ jako architekt w Marsylii, póŸniej zaj¹³ siê rysunkiem. W 1840 by³ w Martigues, w 1841 w Nicei, a w 1842 wyjecha³ do
W³och. Wówczas ca³kowicie poœwiêci³ siê malarstwu, zachwycony zw³aszcza Wenecj¹, która by³a dlañ odt¹d niewyczerpanym Ÿród³em
inspiracji. W latach nastêpnych podró¿owa³ po W³oszech i po³udniowej Francji, a w 1849 zamieszka³ w Pary¿u. Tu zbli¿y³ siê do malarzy Szko³y
Barbizon, przyjaŸni¹c siê, m.in. z J.-F. Milletem i Th. Rousseau, i maluj¹c pejza¿e. Od 1849 regularnie wystawia³ na paryskim Salonie. Du¿o
podró¿owa³ po Europie, wyje¿d¿aj¹c m.in. do Anglii i Holandii. Odby³ te¿ podró¿ na Wschód - do Konstantynopola i Algierii. Stale, co najmniej
dwa razy w roku jeŸdzi³ do Wenecji. Od 1860 mia³ pracowniê w Martigues, a od 1880 tak¿e w Nicei.
Malowa³ bardzo du¿o, jego spuœciznê szacuje siê na tysi¹ce obrazów. Malowa³ Wenecjê i Konstantynopol, œwietliste widoki portów i nadmorskich miast. By³ artyst¹ podziwianym i cenionym, kawalerem (1857), oficerem (1878) i komandorem Legii Honorowej. W Martigues - mieœcie,
które dziêki niemu nazywane jest „prowansalsk¹ Wenecj¹“ - w roku 1908 otwarto poœwiêcone mu muzeum. Obrazy Ziema znajduj¹ siê te¿
w najwa¿niejszych muzeach œwiatowych, w swych zbiorach ma je tak¿e Muzeum Narodowe w Warszawie (Wenecja i Konstantynopol).
51 JÓZEF MARSZEWSKI
52 JUAN ALDAZ Y SANCHEZ
(Warszawa lub Wilno 1825 (1826? 1827?) - Warszawa 1883)
(El Puerto de Santa María, prowincja Kadyks ok. 1860
- Sewilla 1912)
NA BRZEGU MORZA, ok. 1860
olej, karton na tekturze (plecy z deseczki)
9,5 x 14,3 cm
sygn. l.d.: J Marszewski. 64 | D. dorf
2 000 z³
estymacja: 6 000 - 8 000
SORTOWANIE POMARAÑCZY, po 1884
olej, deska, 38,5 x 19 cm
sygn. p.d.: Aldaz.
4 000 z³
estymacja: 6 000 - 12 000
53 JAN RUBCZAK
54 ALFRED AUGUST GLENDENING junior
(Stanis³awów 1884 - obóz koncentracyjny w Auschwitz 1942)
(Londyn 1861 - Londyn 1907)
BARKI W DZIEÑ DESZCZOWY W QUIBORN
(BRETANIA), 1910
POPO£UDNIOWY SPACER
olej, tektura, 34,5 x 34,5 cm; sygn. p.d.: Rubczak Jan | 910
Na odwrocie fragment nalepki z rêkopiœmiennym tekstem:
Autor: Jan Rubczak | Temat: Barki w dzieñ deszczowy w |
Quiborn (Bretania) | Technika: Olej
3 000 z³
estymacja: 5 000 - 8 000
akwarela, papier, 67 x 46 cm
sygn. l.d. monogramem wi¹zanym: AG ... [wê¿yk].
9 000 z³
estymacja: 12 000 - 18 000
55 FELIKS MICHA£ WYGRZYWALSKI
(Przemyœl 1875 - okolice Rzeszowa 1944)
PARTIA KART, 1905
olej, deska
28 x 44,5 cm
sygn. p.g.: F M. Wygrzywalski | Amalfi 1905 (Roma)
Na odwrocie:
- napis niebiesk¹ kredk¹: 373.
- stempel w³oskiej firmy „Giosi“ oferuj¹cej materia³y malarskie:
GIOSI | COLORI - VE[...] - PENNELLI | FABRICA [....] | IMBALLAGGI [...]ONI | Via del Dabo[...] | Via Margutta [....] 185 | ROMA
- dwie nalepki wystawowe (druk, atrament) o treœci:
- Towarzystwo Przyjació³ Sztuk Piêknych we Lwowie | Nr. 2165 |
7 000 z³
Nazwisko Wygrzywalski | Adres | Tytu³ Partya kart | Rodzaj olejny
Cena - | W³asnoœæ - | Adres zwrotu - [po bokach dwukrotnie:] Towarzystwo Zachêty Sztuk Piêknych
w Król. POLSK. | No 7253 | Nazwisko Wygrzywalski | F | Rodzaj
dzie³a olejny | Tytu³ Partya kart | Wymiar- | Cena lub jego wartoœæ- |
W³asnoœæ Autora | Adres - | Warszawa d. 2/15 I 906
estymacja: 9 000 - 15 000
Obraz wymieniony w:
- Sprawozdania Komitetu Towarzystwa Zachêty Sztuk Piêknych w Królestwie Polskiem za rok 1906,
Warszawa 1907, s.16;
- J. Wierciñska, Katalog prac wystawionych w Towarzystwie Zachêty Sztuk Piêknych w Warszawie
w latach 1860-1914, Warszawa 1969, s. 419.
Feliks Micha³ Wygrzywalski w latach 1893-1898 studiowa³ w Akademii Sztuk Piêknych w Monachium pod kierunkiem Johanna C. Hertericha
i Karla Marra. Studia uzupe³nia³ w Académie Julian w Pary¿u. Ju¿ w czasie studiów wyje¿d¿a³ do W³och, a po 1900 przez kilka lat mieszka³
w Rzymie. W 1906 podró¿owa³ do Egiptu. W 1908 na sta³e osiad³ we Lwowie. W latach 1909-14 pracowa³ w tamtejszym teatrze jako inspektor sceny. Jeszcze kilkakrotnie podró¿owa³ do W³och. By³ malarzem realist¹; we wczeœniejszym okresie twórczoœci sk³ania³ siê ku naturalizmowi
i silnej ekspresji. Du¿¹ wagê przywi¹zywa³ do efektów œwietlnych, stosowa³ bogat¹, ¿yw¹ gamê barwn¹. We wczesnych obrazach czêsto przedstawia³ motywy zwi¹zane z trudem pracy (Bur³acy) lub z dramatycznymi wydarzeniami i napiêciami spo³ecznymi (Strajk, Chleba nam g³odnym).
Malowa³ te¿ portrety, akty, pejza¿e nadmorskie, krajobrazy z W³och i Ukrainy. Po podró¿y do Egiptu w jego malarstwie powtarza³y siê motywy
i tematy orientalne (Modlitwa Arabów, Sprzedawcy dywanów). Zajmowa³ siê dekoracyjnym malarstwem œciennym, m.in. w 1908 zaprojektowa³,
a póŸniej wykona³ alegoryczne malowid³a do gmachu Izby Handlowo-Przemys³owej we Lwowie. Uprawia³ grafikê, ilustrowa³ ksi¹¿ki i czasopisma, projektowa³ witra¿e, kostiumy i dekoracje teatralne (m.in. do Peer Gynta, Irydiona, Nocy listopadowej).
56 LAJOS MARKOS
(Marosvasarhecy na Wêgrzech 1917 - Houston, Texas 1993)
KAPELA ULICZNA, przed 1939
olej, p³ótno
91,5 x 76 cm
sygn. l.d.: L Markos
5 000 z³
estymacja: 8 000 - 15 000
Lajos Markos - malarz wêgierski; w latach powojennych czynny w Stanach Zjednoczonych. Studiowa³ malarstwo w Akademii Sztuk Piêknych
w Budapeszcie. W czasie II wojny œwiatowej wyjecha³ do Stanów Zjednoczonych i zamieszka³ w Nowym Jorku, maluj¹c tam liczne portrety.
Jego umiejêtnoœci i dar uchwycenia charakteru portretowanych osób zapewni³y mu odbiorców wœród najwy¿szej klienteli. Malowa³, m.in. rodzinê króla Hassana II, Johna Wayne’a, Roberta Kennedyego, Ronalda Reagana i wiele innych znanych osób. Malowa³ tak¿e wizerunki postaci
historycznych, np. genera³a. Roberta E. Lee czy George Pattona. W latach 60. XX wieku wyjecha³ do Teksasu, poszerzaj¹c repertuar o sceny
„z dzikiego zachodu“ - pejza¿e, konie, rodeo, kowbojów, Indian i obrazy z historii stanu, jak np. Zdobycie Alamo. Jego prace znajduj¹ siê, m.in.
w National Cowboy & Western Heritage Museum w Oklahoma City, Zigler Museum w Jennings, Muzeum w Los Angeles i w licznych kolekcjach
prywatnych.
57 HENRYK CIESZKOWSKI
58 EDWARD OKUÑ
(P³ock 1832 - Rzym 1895)
(Wólka Zerzyñska /obecnie Zerzeñska/ k. Warszawy 1872
- Skierniewice 1945)
PINIE NA B£OTACH PONTYJSKICH
sygn. l.d.: H Cieszkowski | Roma
na odwr. napis na p³ótnie: Angelo Pedo | 131 Via Sistina | Roma
8 000 z³
estymacja: 10 000 - 15 000
Angelo Pedo, którego nazwisko figuruje na odwrocie obrazu, w latach ok. 1870-1890 wraz z bratem Gaetano prowadzi³ wydawnictwo
i studio fotograficzne przy Via Sistina 130 i 131 w Rzymie. Napis sugeruje wspó³pracê Cieszkowskiego z braæmi Pedo i - byæ mo¿e - ich
poœrednictwo w sprzeda¿y obrazów artysty.
B³ota Pontyjskie (Pola Pontyjskie) - bagnista równina w Lacjum nad
Morzem Tyrreñskim. Osuszenie B³ot Pontyjskich, planowane ju¿
przez Juliusza Cezara, przeprowadzi³ dopiero Mussolini w latach
1924-1935. Powsta³o tu kilka nowych miast (Littoria, póŸniejsza
Latina, Sabaudia, Pontinia, Aprilia), a na terenie gdzie mokrad³a
jeszcze siê zachowa³y utworzono Parco Nazionale Circero,
chroni¹c unikalny bagienny ekosystem.
PEJZA¯ Z OKOLIC ROCCA DI MEZZO, 1913
sygn. l.d.: EOKVÑ. 1913. (litera E wpisana w O)
18 000 z³
estymacja: 20 000 - 25 000
Rocca di Mezzo - miejscowoœæ w Abruzji we W³oszech, w regionie
w prowincji L’Aquila, w ³añcuchu Apeninów Œrodkowych.
59 FELIKS MICHA£ WYGRZYWALSKI
60 WAC£AW PAWLISZAK
(Przemyœl 1875 - okolice Rzeszowa 1944)
SPRZEDAWCY DYWANÓW, ok. 1930
MOTYW ZE WSCHODU. NA TARASIE W ALGIERZE
pastel, papier, 47 x 66 cm (w œwietle oprawy)
sygn. l.d.: FM Wygrzywalski senior
Na odwrocie stara nalepka z rêkopiœmiennym tekstem:
Wac³aw Pawliszak | (zm. w Warszawie w r. 1904. [sic!] |
„Motyw ze wschodu“. | (olejny na drzewie.)
Na nalepce niebiesk¹ kredk¹ dopisek: 36
Ponadto nalepka galerii w Genewie - maszynopis o treœci:
OFFICES des FAILLITES | - ooo - | Faillite „ARS“ Galerie des
Beauv-Arts S.A. | Rue de Coutance 3, a Geneve. | -:- | LISTE
DE TABLEAUX A VENDRE. | 36 WACLAW (dopisek atramentem)
Pawliszak Sur la tarrassa a Alger 200.- | 37 Latouche Bassin doré
a Versailles 2’000.-
5 000 z³
estymacja: 6 000 - 8 000
W po³owie lat 20. XX wieku artysta - przy sygnaturze swoich obrazów - dopisywa³ s³owo: senior. Chodzi³o mu o dobitne zaznaczenie
w³asnego autorstwa i unikniêcie pomy³ek z obrazami syna, Feliksa
Kazimierza Wygrzywalskiego (1903-1966), podejmuj¹cego podobne tematy i maluj¹cego w zbli¿onej konwencji.
Prezentowany obraz nale¿y do zespo³u dzie³ artysty o tematyce orientalnej, malowanych od 1906, po jego podró¿y do Egiptu. Obrazy te
- poci¹gaj¹ce barwnoœci¹, œwiat³em i egzotyk¹ - z czasem sta³y siê
naj³atwiej rozpoznawalnymi pracami malarza, a Modlitwy Arabów,
Sprzedawcy dywanów czy sceny haremowe ³atwo znajdowa³y nabywców. Wydaje siê tak¿e, ¿e Wygrzywalski malowa³ je chêtnie,
z upodobaniem wynajduj¹c ró¿ne uk³ady kompozycyjne.
3 000 z³
estymacja: 5 000 - 10 000
61 JULIAN FA£AT
(Tulig³owy k. Lwowa 1853 - Bystra k.Bielska 1929)
RZEKA WŒRÓD ŒNIEGÓW, ok. 1910
gwasz, tektura
25,3 x 48,8 cm
sygn. l.d.: JFa³at | Osiek
Na odwr. dwa rêkopiœmienne poœwiadczenia autentycznoœci obrazu wystawione przez rzeŸbiarza Zygmunta Messera i Z. Kutrzebê,
w³aœciciela zak³adu oferuj¹cego ramy i oprawê obrazów, a zajmuj¹cego siê tak¿e handlem obrazami.
- Poœwiadczam niniejszym, | ¿e obraz niniejszy pocho- | dzi z moich
zbiorów | i ¿e ten¿e naby³em oso- | biœcie u œp. Mistrza | Juliana
Fa³ata.- | Kraków, d. 12/I. 1931 - | Zygmunt Messer;
- Potwierdzam autentycznoœæ | obrazu J. Fa³ata „Zima“ | Z. K[utrzeba].
Obok stempel: Z. KUTRZEBA | KRAKÓW | = Wiœlna 11 =
35 000 z³
estymacja: 40 000 - 50 000
Obraz przedstawia krajobraz z Osieka ko³o Oœwiêcimia, gdzie - pocz¹wszy od lat 90. XIX wieku
- artysta czêsto i chêtnie przebywa³, odwiedzaj¹c goœcinny dom pañstwa Oskara i Gabrieli Rudziñskich.
W Osieku powsta³o wiele pejza¿y - „laguny osieckich stawów“, stary drewniany koœció³ czy - powtarzaj¹cy
siê - motyw rzeki wij¹cej siê wœród œniegów. Jak wa¿nym dla artysty miejscem by³ Osiek, œwiadczy fragment
listu malarza do Gabrieli Rudziñskiej (1923), w którym pisa³, ¿e - Osiek bêdzie figurowa³ obok Nieœwie¿a innej ukochanej krainy malarza.
Julian Fa³at - malarz i pedagog - jeden z najwybitniejszych artystów polskich okresu prze³omu XIX i XX wieku, cz³onek polskich i europejskich
stowarzyszeñ twórczych oraz Królewskiej Akademii Sztuk Piêknych w Berlinie, wielokrotnie odznaczany medalami na wystawach miêdzynarodowych. Studiowa³ malarstwo u W³adys³awa £uszczkiewicza i Leona Dembowskiego w Szkole Sztuk Piêknych w Krakowie (1868-1871 i 1881)
i w Akademii Sztuk Piêknych w Monachium u Alexandra Strähubera i Johana Leonhardta Raaba (1877-80). Po studiach spêdzi³ kilka miesiêcy
w Rzymie, w 1884 by³ w Pary¿u i w Hiszpanii, a w 1885 odby³ podró¿ morsk¹ dooko³a œwiata. W 1886 podczas polowania u ks. Radziwi³³ów
w Nieœwie¿u pozna³ póŸniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II - dla którego nastêpnie w latach 1886-95 pracowa³ w Berlinie jako malarz nadworny. W latach 1894-1896 wspó³pracowa³ z Wojciechem Kossakiem przy panoramie Berezyna. W 1895 zosta³ powo³any na stanowisko
dyrektora Szko³y Sztuk Piêknych w Krakowie, w której gruntownie zreformowa³ system nauczania, przekszta³caj¹c tê uczelniê w nowoczesn¹
Akademiê Sztuk Piêknych (r.1900). Do roku 1910 by³ rektorem Akademii; po przejœciu na emeryturê osiad³ w miejscowoœci Bystra k. Bielska.
Znakomity akwarelista, malowa³ tak¿e olejno. We wczeœniejszym okresie tworzy³ w konwencji realistycznej, z czasem rozjaœni³ i wzbogaci³
paletê, a w akwarelach wprowadza³ rozlewn¹ plamê barwn¹. Zas³yn¹³ jako malarz scen myœliwskich rozgrywaj¹cych siê najczêœciej w zimowej
scenerii; malowa³ te¿ pejza¿e, wiejskie sceny rodzajowe, portrety, widoki miejskie.
PEJZA¯ O ZMIERZCHU, 1893
sygn. p.d.: R Kochanowski | 1893
18 000 z³
estymacja: 20 000 - 25 000
63 STEFAN FILIPKIEWICZ
(Tarnów 1879 - obóz koncentracyjny w Mauthausen-Gusen 1944)
PORANEK W ROZEWIU, 1935
sygn. p.d.: Stefan Filipkiewicz | 1935
Na górnej listwie krosna napis: Rozewie Ranek 65.00.
Na lewej listwie bocznej: 9384
8 000 z³
estymacja: 10 000 - 15 000
Obraz wymieniony, m.in. w:
- Przewodnik 131. Wystawy zbiorowe Stefana Filipkiewicza /i innych.../
Wystawa ogólna. Towarzystwo Zachêty Sztuk Piêknych w Warszawie, III - IV 1938 r., s. 4, nr kat. 43 (Poranek w Rozewiu).
64 ALFONS KARPIÑSKI
65 PAWE£ (PAUL) MERWART
(Rozwadów, dziœ dzielnica Stalowej Woli 1875 - Kraków 1961)
(Marianówka, d. gub. Chersoñska, Ukraina 1855
- Saint-Perre, Martynika 1902)
BIA£E I RÓ¯OWE RÓ¯E W ZIELONYM WAZONIE
IMPROWIZACJA. PIANISTKA, 1889
olej, tektura
28 x 68 cm
sygn. l.d.: A. Karpiñski
12 000 z³
estymacja: 15 000 - 18 000
olej, deska, 61 x 49,5 cm
sygn. l.d.: PAUL MERWART. | 1889
na odwrocie stara rêkopiœmienna nalepka o treœci: Merwart, Pawe³
| Avenue Trochot 13. Paris | Impromptu
16 000 z³
estymacja: 18 000 - 25 000
66 WIKTOR KORECKI
67 LEOPOLD SCHMUTZLER
(Kamieniec Podolski 1890 - Komorów k. Warszawy 1980)
(Mies (Støíbo) w Czechach 1864 - Monachium 1941)
KRAJOBRAZ ZIMOWY
UŒMIECH
olej, p³ótno
69,5 x 100 cm
sygn. p.d.: WIKTOR KORECKI
sygn. l.d.: L Schmutzler
Na odwrocie o³ówkowy szkic portretu kobiety.
9 000 z³
estymacja: 10 000 - 15 000
6 000 z³
estymacja: 8 000 - 15 000
68 WIKTOR KORECKI
69 KONSTANTY MACKIEWICZ
(Kamieniec Podolski 1890 - Komorów k. Warszawy 1980)
(Ma³oryta k. Brzeœcia nad Bugiem 1894 - £ódŸ 1985)
POTOK W ZIMOWYM LESIE
ZIMOWY LAS, po 1960
olej, tektura, 19,8 x 35 cm
sygn. p.d.: W. KORECKI
olej, p³yta, 45 x 38 cm
sygn. l.d.: K. MACKIEWICZ
2 000 z³
estymacja: 4 000 - 6 000
5 000 z³
estymacja: 6 000 - 8 000
71 ARTUR MARKOWICZ
(Podgórze [Kraków] 1872 - Kraków 1934)
PA£AC STASZICA I SCHODY KOŒCIO£A ŒW. KRZY¯A
PORTRET DAMY WE WNÊTRZU, 1910
pastel, papier ¿eberkowany, 62 x 47,5 cm
sygn. p.d.: Markowicz Artur | Kraków | 1910
Na odwrocie, na oprawie dedykacja; napis d³ugopisem: Kochanej
Córeñce Mirusi na pami¹tkê | Za jej dobroæ i opiekê | Ofiaruje ca³ym
sercem | Matka | Janina Poruszyñska | Kraków dn. 3/V 1976 r. |
Jako dzieñ urodzin
5 000 z³
estymacja: 6 000 - 10 000
12 000 z³
estymacja: 15 000 - 18 000
72 ALFONS KARPIÑSKI
73 TADEUSZ STYKA
(Rozwadów, dziœ dzielnica Stalowej Woli 1875 - Kraków 1961)
(Kielce 1889 - Nowy Jork 1954)
RÓ¯E ¯Ó£TE
K¥PI¥CA SIÊ. W K¥PIELI
olej, tektura
35 x 49 cm
sygn. po lewej: A. Karpiñski
Na odwrocie autorski napis kredk¹: „Ró¿e ¿ó³te“ /.../ |
mal. A. Karpiñski | Kraków | /./9/../
olej, tektura, 46 x 37,8 cm
sygn. po prawej: TADÉ. STYKA.
Na odwr. u góry stary zatarty napis o³.: Tadé Styka [...] 1600 [...].
Poni¿ej nalepka paryskiej firmy przewozowej (druk, atrament)
o treœci: A. ROBINOT | EMBALLEUR DE BEAUX-ARTS | 50,
Rue Vaneau - PARIS | EXPOSITION de [stempel zatarty] | 231 |
M. Tadé Styka
5 000 z³
estymacja: 8 000 - 10 000
20 000 z³
estymacja: 25 000 - 30 000
74 W£ODZIMIERZ B£OCKI
(Lwów 1885 - Zakopane 1920)
KOROWÓD POSTACI. MASKARADA
akwarela, tusz, papier
77,4 x 66,3 cm
sygn. p.d.: WB³ocki [inicja³y wi¹zane]
7 000 z³
estymacja: 10 000 - 15 000
Prezentowana dekoracyjna kompozycja, z korowodem rytmicznie ustawionych postaci w pow³óczystych
strojach, powsta³a zapewne jako projekt witra¿a lub te¿ malarskiego fryzu maj¹cego ozdobiæ jakieœ,
nieznane nam dzisiaj, wnêtrze.
W³odzimierz B³ocki - malarz i grafik - uwa¿any za „jednego z czo³owych artystów swego pokolenia“ (SAP), wg T. Dobrowolskiego „twórca
[obrazów] wyprzedzaj¹cych nowoczesny koloryzm“. Od 1904 studiowa³ w krakowskiej Akademii Sztuk Piêknych pocz¹tkowo u Floriana Cynka,
Konstantego Laszczki, a przede wszystkim u Leona Wyczó³kowskiego (lata 1905-1910). W czasie studiów otrzyma³ wiele nagród i wyró¿nieñ.
W 1911 wraz z Teodorem Grottem odby³ podró¿ do W³och, odwiedzaj¹c Florencjê, Rzym, Neapol i Sycyliê. W 1914 przebywa³ w Pary¿u i odt¹d
w jego malarstwie widaæ wp³ywy impresjonizmu francuskiego. Stale mieszka³ we Lwowie, gdzie w 1911 odby³a siê pierwsza wystawa jego prac.
Malowa³ portrety, sceny rodzajowe, akty, pejza¿e, martwe natury. Chêtnie pos³ugiwa³ siê akwarel¹. Ju¿ podczas studiów zajmowa³ siê tak¿e
grafik¹, zw³aszcza litografi¹, akwafort¹ i akwatint¹. W 1911 wspólnie z T. Grottem wyda³ tekê akwafort z Florencji i wspó³uczestniczy³ w wydaniu zbiorowej teki Kraków 1911. Po 1914 wyda³ tekê grafik o tematyce erotycznej Z³ote storczyki. Chory na gruŸlicê ostatni rok ¿ycia spêdzi³
w Zakopanem. Jego obrazy niezmiernie rzadko pojawiaj¹ siê na rynku antykwarycznym.
75 WOJCIECH WEISS
(Leorda w Rumunii 1875 - Kraków 1950)
PORTRET RÓ¯Y SCHLEICHKORN, 1899
olej, tektura
78 x 62 cm
sygn. p.d.: WW (monogram wi¹zany)
Na odwr. u góry po prawej stempel: 0118 | WW [numer katalogu
rodzinnego i faksymile inicja³ów artysty] obok tuszem cyfra: 4
40 000 z³
estymacja: 50 000 - 70 000
„Z mrocznego wnêtrza oœwietlonego lamp¹ naftow¹, której refleksy widoczne s¹ w szybach okna, wy³ania siê
tajemnicza postaæ kobiety w czarnym stroju, o¿ywionym zgaszon¹ czerwieni¹ szala. [...] Kontury rozp³ywaj¹
siê, s¹ jakby zamglone.“
Tak Portret Ró¿y Schleichkorn opisuje Renata Weiss, autorka Akordów œwiat³a..., wysuwaj¹c równoczeœnie
tezê o mo¿liwych inspiracjach obrazami Olgi Boznañskiej, której twórczoœæ m³ody Weiss mia³ okazjê poznaæ
na wystawach w krakowskim TPSP w latach 1898 i 1899.
Ró¿ê Schleichkorn (ur. 1876; od 1897 ¿ona Szymona Teufela) Wojciech Weiss malowa³ kilkakrotnie.
W roku 1897 powsta³ jej portret inspirowany sztuk¹ japoñsk¹ (zbiory prywatne), w 1904 Ró¿a by³a
modelk¹ do obrazu Przyjació³ki (MN we Wroc³awiu).
por.: http://online.wojciechweiss.pl/navigart/select/all?page=3& limit= 48
Obraz reprodukowany i opisany w:
- R. Weiss, Akordy œwiat³a i koloru. Wojciech Weiss i Aneri, wyd. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli
[2007], s. 40, nr kat 10, il. s. 41.
Wojciech Weiss - malarz i grafik; w latach 1890-1899 studiowa³ w krakowskiej Szkole Sztuk Piêknych, pocz¹tkowo u Jana Matejki, W³adys³awa
£uszczkiewicza, Floriana Cynka, Józefa Unierzyskiego, a nastêpnie tak¿e u Leona Wyczó³kowskiego i Juliana Fa³ata. Studia ukoñczy³ ze z³otym medalem; póŸniej kszta³ci³ siê jeszcze w Pary¿u i we W³oszech. Od 1897 by³ cz³onkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, w 1906
zosta³ cz³onkiem wiedeñskiej „Secesji”. Od 1907 naucza³ w krakowskiej ASP, trzykrotnie pe³ni¹c funkcjê rektora. By³ jednym z najwybitniejszych
polskich malarzy okresu M³odej Polski i dwudziestolecia miêdzywojennego. We wczesnym okresie malowa³ symboliczne sceny figuralne, czêsto o tematyce fantastycznej, póŸniej tak¿e portrety, akty i pejza¿e. Zajmowa³ siê równie¿ grafik¹ i rzeŸb¹.
76 WOJCIECH WEISS
(Leorda w Rumunii1875 - Kraków 1950)
AKT Z£OTO-B£ÊKITNY, ok. 1935
olej, p³ótno
82 x 65 cm
Na odwr. u góry po prawej stempel kolekcji rodziny artysty
z numerem i faksymile sygnatury: 1049 | WW.
Obok tuszem cyfra: 3.
55 000 z³
estymacja: 65 000 - 80 000
Akt ciemnow³osej kobiety na tle b³êkitnej, wzorzystej draperii powsta³ oko³o roku 1935, w okresie kiedy
Weiss szczególnie czêsto malowa³ motyw modelki w pracowni. Obraz „podporz¹dkowany jest silnej
grze œwiat³ocienia. Oœwietlony jest œwiat³em sztucznym, bij¹cym po przek¹tnej od lewego dolnego rogu.
Dziêki takiemu zabiegowi partie cia³a modelki wydobyte s¹ siln¹ z³ocist¹ poœwiat¹ b¹dŸ zatopione
w kontrastowo mrocznym cieniu“.
Za ekspertyz¹ p. Zofii Weiss-Nowiny-Konopczyny z dnia 27 I 2002 (w za³¹czeniu).
77 STANIS£AW IGNACY WITKIEWICZ
(Warszawa 1885 - Jeziory na Wo³yniu 1939)
PORTRET KRYSTYNY
HE£CZYÑSKIEJ-KILARSKIEJ, IV 1934
pastel, papier szary
62,5 x 47,8 cm
sygn. p.d.: Witkacy 1934 / IV / (T.E) NP / NTI + (herb.)
Na oprawie z ty³u napis o³ówkiem: narysowana | KRYSTYNA
HE£CZYÑSKA | herbu Ostoja | 1934.
30 000 z³
estymacja: 40 000 - 60 000
Portretowana Krystyna He³czynska-Kilarska, urzêdniczka po studiach w Wy¿szej Szkole Handlowej, by³a córk¹ Kazimierza OstojaHe³czyñskiego, zwanego „Siw¹ Brod¹“, zas³u¿onego nauczyciela
i harcmistrza, prezesa Ko³a Przyjació³ Harcerstwa w Nowym S¹czu.
Portret Krystyny He³czynskiej-Kilarskiej powsta³ w Nowym S¹czu,
do którego Witkacy jeŸdzi³ kilkakrotnie - m.in. w kwietniu 1934 roku
- w³aœnie w celu wykonywania portretów miejscowej socjety. S³u¿y³o to ratowaniu domowych finansów; w liœcie do ¿ony z 14 IV 1934
artysta pisa³, ¿e jego „Nowo S¹czenie siê“ to „szukanie terenów nie
przeœwidrowanych i zbynków rytu“ [czyli - rynków zbytu]. Wspiera³a
go w tym rodzina nowos¹deckiego doktora Franciszka Maciaka,
która nie tylko goœci³a artystê u siebie, ale i pomaga³a w zdobywaniu klientów. Z kolei miejscowy fotograf, Franciszek Czerwiñski dokumentowa³ wykonywane w Nowym S¹czu portrety - w jego archiwum zachowa³o siê tak¿e czarno-bia³e zdjêcie omawianego portretu.
Jak wynika z adnotacji przy sygnaturze, portret zalicza siê do typu E,
co wed³ug Regulaminu Firmy Portretowej „S. I. Witkiewicz“ oznacza³o „dowoln¹ interpretacjê psychologiczn¹“. W praktyce artysta stosowa³ go g³ównie w portretowaniu kobiet, zw³aszcza takich, które mu
siê podoba³y. Istotnie, wizerunek podkreœla delikatn¹ urodê modelki, szczególnie jej du¿e, wyraziste, niebieskie oczy, patrz¹ce na widza z pewn¹ doz¹ zalotnoœci oraz ma³e kszta³tne usta i w³osy otaczaj¹ce twarz miêkkimi falami. Ubranie i t³o artysta potraktowa³ szkicowo, by nie zak³ócaæ odbioru werystycznie opracowanej twarzy.
Dodatkowe adnotacje na portrecie oznaczaj¹, ¿e w trakcie seansu
artysta nie pali³ papierosów (NP), nie pi³ alkoholu (NTI), za to raczy³
siê herbat¹ (herb.), co pomaga³o mu przezwyciê¿aæ zmêczenie
portretowaniem, o czym pisa³ do ¿ony - w liœcie z 16 IV: „bez herbatosy nie da³bym rady“, a 19 IV: „jestem w stanie zupe³nego wyczerpanja i podtrzymuje siê herbat¹“ (S. I. Witkiewicz, Listy do ¿ony
(1932-1935), oprac. Janusz Degler, Warszawa 2010, s. 220, 222).
Opracowa³a dr Anna ¯akiewicz, historyk sztuki, witkacolog:
www.witkacy.hg.pl
W koñcu lat 80. XX w. portret zosta³ zlokalizowany w zbiorach
prywatnych, skatalogowany i opublikowany w:
- Stanis³aw Ignacy Witkiewicz 1885-1930. Katalog dzie³ malarskich,
oprac. Irena Jakimowicz przy wspó³pracy Anny ¯akiewicz, Muzeum
Narodowe, Warszawa 1990, s. 132 nr kat I 1838 [jako Portret
Che³czyñskiej-Kilarskiej]; porównaj nr kat. I 1839.
Stanis³aw Ignacy Witkiewicz uczy³ siê w domu pod kierunkiem ojca, Stanis³awa Witkiewicza. W 1903 zda³ maturê we Lwowie. W 1904 zacz¹³
podró¿owaæ, m.in. do Wiednia, W³och, Monachium, Pary¿a, Londynu. W latach 1904-1910 odbywa³ studia w ASP w Krakowie u prof. Józefa
Mehoffera, przerywane okresami nauki u W³adys³awa Œlewiñskiego. W 1914 wyjecha³ z ekspedycj¹ Bronis³awa Malinowskiego do Australii,
stamt¹d zaœ wprost do Petersburga, gdzie po wybuchu I wojny œwiatowej zaci¹gn¹³ siê do wojska rosyjskiego. W Rosji by³ œwiadkiem rewolucji
bolszewickiej. Po powrocie do kraju w 1918 zosta³ cz³onkiem grupy „Formiœci", z któr¹ wystawia³ w latach 1918-1922. W malarstwie tego okresu by³ najbli¿szy wcielenia w ¿ycie w³asnej teorii Czystej Formy, sformu³owanej w czasie wojny (stosowa³a siê ona równie¿ do dramatu). Obok
Leona Chwistka by³ g³ównym teoretykiem ugrupowania. Po 1924 dzia³a³ jako jednoosobowa „Firma Portretowa S. I. Witkiewicz’’ wykonuj¹ca
portrety na zamówienie. Jednoczeœnie kontynuowa³ twórczoœæ literack¹ (dramaty, powieœci) i filozoficzn¹, przede wszystkim zaœ uprawia³ spajaj¹c¹ wszystkie formy jego aktywnoœci, docenion¹ dopiero u schy³ku XX wieku „sztukê ¿ycia’’. Pope³ni³ samobójstwo na pocz¹tku II wojny œwiatowej, nazajutrz po agresji sowieckiej na Polskê.
78 STANIS£AW IGNACY WITKIEWICZ
(Warszawa 1885 - Jeziory na Wo³yniu 1939)
PORTRET STEFANA GLASSA, 1 X 1930
pastel, papier zielonkawo-be¿owy
64,5 x 48,5 cm
sygn. ukoœnie p.d.: 1930 IX [IX przekreœlone] | Witkacy (T. Ds);
- napis p.g.: [P+P+2w+ver.] | 1/X
Portret pochodzi z kolekcji rodziny portretowanego
39 000 z³
estymacja: 50 000 - 80 000
Cierpia³ na zaburzenia psychiczne, 27 X 1932 pope³ni³ samobójstwo.
Poœmiertnie wydano tom jego liryków Samotna udrêka (1934).
Witkacy portretowa³ go co najmniej 6 razy. Portret z 1 X 1930 r. ma
obok sygnatury adnotacjê „T. Ds“, co oznacza doœæ rzadko wystêpuj¹cy w twórczoœci artysty typ D, który wg Regulaminu Firmy
Portretowej „S. I. Witkiewicz“ - podobnie jak typ C, wykonywany
pod wp³ywem alkoholu i/lub narkotyków - zak³ada³ subiektywn¹
charakterystykê modela oraz „spotêgowania karykaturalne tak formalne, jak i psychologiczne niewykluczone“. Ale - w odró¿nieniu od
typu C - osi¹ga³ to samo „bez ¿adnych sztucznych œrodków“, choæ
dodanie literki „s“ ³agodzi za³o¿enia typu, tj. dopuszcza u¿ycie
niewielkich iloœci substancji „wspomagaj¹cych“.
W przypadku tego portretu deformacja przejawia siê g³ównie w osadzeniu realistycznie opracowanej g³owy modela w abstrakcyjnym
gwiaŸdzistym tworze z przyczepionym doñ serduszkiem. Inne
adnotacje na portrecie oznaczaj¹, ¿e artysta w trakcie wykonywania go pali³ papierosy (P + P), a podwojenie tego symbolu w po³¹czeniu z przekreœlonym oznaczeniem miesi¹ca wrzeœnia œwiadcz¹, ¿e portretowanie trwa³o dwa dni (30 IX - 1 X). „2w.“ mo¿e
oznaczaæ „dwie wódki“, a „ver.“ - veronal (œrodek uspokajaj¹cy).
Portretowany Stefan Glass (1895-1932) by³ matematykiem, filozofem, poet¹ i t³umaczem (z francuskiego prze³o¿y³, m.in. Symfoniê
pastoraln¹ André Gide’a). Studiowa³ we Lwowie, Pizie i Zurychu.
Pracowa³ na Politechnice Warszawskiej, a w 1925 uzyska³ doktorat
z filozofii na Uniwersytecie Wileñskim. Zajmowa³ siê, m.in. geometri¹ nieeuklidesow¹, co interesowa³o tak¿e Witkacego, poszukuj¹cego nowych koncepcji przestrzeni.
W latach 1925-1932 Glass nale¿a³ do bliskiego krêgu przyjació³
artysty, razem uczestniczyli w tzw. orgiach, tzn. spotkaniach towarzyskich po³¹czonych z konsumpcj¹ alkoholu i eksperymentami
z za¿ywaniem narkotyków. Pod pseudonimem dr Dezydery Prokopowicz Glass napisa³ rozdzia³ o eterze opublikowany w ksi¹¿ce
Witkacego poœwiêconej narkotykom (Nikotyna - Alkohol - Kokaina Peyotl - Morfina - Eter + Appendix, Warszawa 1932).
W latach 1924-1931 Witkacy kilkakrotnie portretowa³ te¿ Zofiê, ¿onê Stefana Glassa, a tak¿e ich córkê Irenê oraz synów Jerzego
i Ryszarda.
Opracowa³a dr Anna ¯akiewicz, historyk sztuki, witkacolog:
www.witkacy.hg.pl
W koñcu lat 80. XX w. portret zosta³ zlokalizowany w zbiorach
prywatnych, skatalogowany i opublikowany w:
- Stanis³aw Ignacy Witkiewicz 1885-1930. Katalog dzie³ malarskich,
oprac. Irena Jakimowicz przy wspó³pracy Anny ¯akiewicz, Muzeum
Narodowe, Warszawa 1990, s. 115, nr kat. I 1303.
Jak pisze w ekspertyzie p. dr Anna ¯akiewicz, „w latach 1925-1932 Glass nale¿a³
do bliskiego krêgu przyjació³ artysty, razem uczestniczyli w tzw. orgiach [...] po³¹czonych z konsumpcj¹ alkoholu i eksperymentami z za¿ywaniem narkotyków.
Pod pseudonimem dr Dezydery Prokopowicz Glass napisa³ rozdzia³ o eterze
opublikowany w ksi¹¿ce Witkacego poœwiêconej narkotykom (Nikotyna - Alkohol Kokaina - Peyotl - Morfina - Eter + Appendix, Warszawa 1932)“.
...Zapozna³em siê z eterem z okazji
operacji, któr¹ mi robiono, gdy mia³em 7 lat. [...] W wieku lat 14-tu
zabijanie owadów eterem podsunê³o mi chêæ spróbowania
ponownie tego narkotyku. Napajaj¹c chustkê eterem przyk³ada³em
j¹ do nosa i wdycha³em g³êboko.
By³o lato. Siedzia³em wœród zbó¿,
na os³onecznionym pagórku. [...]
I tu nast¹pi³a najdziwniejsza rzecz,
jak¹ kiedykolwiek prze¿y³em pod
eterem i któr¹ potem napró¿no
usi³owa³em odnaleŸæ. Widzia³em
otaczaj¹ce zbo¿a, pagórek, s³oñce
- ale nie ja to widzia³em: jaŸñ
znik³a pozosta³a bezosobowa
Dr Glass, III 1931
œwiadomoœæ. W krótce potem
stworzy³em bardzo konsekwentny logicznie system panteistyczny,
gdzie ponad stanem idnywidualnej jaŸni umieszcza³em ponad
osobowy œwiadomy byt.
[...] Odt¹d eteryzowa³em siê coraz czêœciej. Maximum osi¹gn¹³em
jako uczeñ 8-ej klasy. Lubi³em przechadzaæ siê wieczorem po
ponurych dzielnicach warszawskiego Powiœla z chustk¹ pod nosem
i flach¹ eteru w kieszeni. Eter nigdy nie dawa³ mi nawet œladów
euforji: tylko dziwnoœæ i ponuroœæ. W owych czasach by³em g³êboko
niespokojny i zrozpaczony (jak to czêsto bywa we wczesnej m³odoœci)
i szuka³em zapomnienia o sobie, o w³asnem nieszczêœciu w nauce
(studjowa³em prawie bez przerwy) i w narkozie. Wytworzy³a siê we
mnie jakby „seconde personnalité narcotique“.
[...] Oto te resztki, które przechowa³a moja normalna œwiadomoœæ:
czas jest niejako zwolniony, zdaje siê, ¿e up³ywaj¹ niezmiernie d³ugie
okresy - a trwa to kilka lub kilkanaœcie sekund. Przestrzeñ te¿
olbrzymieje: most (Poniatowskiego) robi³ na mnie wra¿enie czegoœ
nieskoñczenie wielkiego. Dziêki eterowi zacz¹³em rozumieæ poezjê
symboliczn¹. Ka¿da latarnia, pêkniêcie p³yty trotuaru, przechodz¹cy
pies, wszystko to by³o symbolem, koniecznoœci¹, mia³o nieskoñczenie
g³êbokie znaczenie, by³o straszliwie wa¿ne. Wszystko jest piêkne
i straszne; jakiœ pagórek z jesiennemi drzewami, noc, zostawi³y
niezatarte wspomnienie niewypowiedzianej wielkoœci i tragicznego
piêkna - jak „Ulalume“ Poe’go. Ta symbolicznoœæ, piêkno i koniecznoœæ, to ¿e wszystko rozwija siê, jak wspania³a symfonja, przypomina
doznawanie rzeczywistoœci w pocz¹tkach schizofrenji. Wydaje siê,
¿e ma siê zdolnoœæ przewidywania.
[...] To znowu przychodzi tak straszliwe, niemo¿liwe do zapamiêtania,
martwe przera¿enie, taka samotnoœæ „kosmiczna“, jak¹ prze¿ywa
chyba tylko samobójca i o której zdaje siê nikt, nigdy nie przyniós³
wieœci, bo znaj¹ j¹ tylko ci, co odchodz¹. S¹ to stany poprzedzaj¹ce
omdlenie, spowodowane nadmiarem narkotyku. Pomyœla³em w takiej
chwili: „Gdybym móg³ spamiêtaæ to, co teraz czujê, to ju¿ nigdy nie
móg³bym siê œmiaæ“.
[...] Wytwarza³em jakieœ oczywiste rozumowania [...] Zapisa³em je,
odczyta³em na trzeŸwo - kompletna bzdura. Raz tylko napisa³em
niez³y wiersz pod eterem:
Nie, ja nigdy, nigdy nie zapomnê,
Jakie Moce, œwiat³e, przeogromne,
Morza Mocy dr¿a³y woko³o mnie.
- W chwili tej Bóg mówi³ do mnie.
Oceany s³oñc... otch³añ s³oñca...
Jasnoœæ... jasnoœæ... jasnoœæ... bez koñca!...
- Bo mój Bóg by³ wtenczas ze mn¹.
[...] No, ale wszak nie mam robiæ propagandy proeterowej. Przedstawiê wiêc szkodliwoœæ eteru, staraj¹c siê wmówiæ j¹ sobie i innym z t¹
sam¹ si³¹ przekonania, z jak¹ ma³¿onkowie w chwili zawierania
ma³¿eñstwa staraj¹ siê wzi¹æ na serjo przeœwiadczenie o tem, ¿e
chc¹ naprawdê i bêd¹ sobie nawzajem wierni.
S¹dzê, i¿ jednym z g³ównych uroków - a zarazem jedn¹ z najg³êbszych szkód - narkotyku, nawet tak przykrego i nie daj¹cego euforji jak eter, (przynajmniej dla mnie) jest to, i¿ gwa³ci on niejako sanktuarjum duszy [...]
Eter to k³amca i to na krótk¹ metê. Nastêpnie podkreœlam, ¿e eter nie
daje euforji, ani zapomnienia o rzeczywistych cierpieniach duszy, lecz
przeciwnie - potêguje je, a potem po wytrzeŸwieniu, nastêpuje bardzo
przykry »katzenjammer«.
Zauwa¿y³em te¿, i¿ dzia³a on fatalnie na p³uca...
...Szalenie ciekawe z Glassem. Ja go do
przyjaŸni wiêcej nie dopuszczê. On jest
ciekawy, bo mówi o sobie to, czego nikt
o sobie nie mówi. Jaki ja bym by³ ciekawy,
gdybym siê tak rozpuœci³ jak on...
List Witkacego do ¿ony z dn. 15 III 1932
Dr Glass, VII 1929
Dr Glass i Helena Bia³ynicka-Birula, VII 1929
Dr Glass, VIII 1929
Dr Glass, IX 1929
79 EUGENIUSZ ZAK
(Mohylno na Bia³orusi 1884 - Pary¿ 1826)
G£OWA DZIEWCZYNY Z D£UGIMI W£OSAMI, ok. 1923
gwasz, technika mieszana, papier
30,5 x 23,5 cm (w œwietle passe-partout: 29 x 23 cm)
sygn. l.d.: Eug. Zak
Praca pochodzi z nowojorskiej kolekcji
pp. Svetlany i Romualda Dymskich.
35 000 z³
estymacja: 40 000 - 50 000
Obraz reprodukowany lub opisywany w:
- M. Rola [M. Legutko], Eugeniusz Zak, „Pro Arte“ Polish Art in the
World / Sztuka polska w œwiecie, [nr 1] Summer / lato 1987,
[kwartalnik; New York], il. na s. 7;
- Cz. Czapliñski, Polskie kolekcje w Ameryce. Svetlany & Romualda Dymskich, “Art & Business“ 2002, nr 9, il. na s. 43;
- A. Tanikowski, Eugeniusz Zak, Wyd. Pogranicze 2003, s. 101,
il. 92, spis s. 183, nr kat 92;
- B. Brus-Malinowska, Eugeniusz Zak 1884-1926, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2004, s. 145, nr kat. I 179, il.
Eugeniusz Zak (¯ak) dzieciñstwo spêdzi³ w Mogilnie (Mohylnie) i (od 1892) w Warszawie. W roku 1902 wyjecha³ do Pary¿a, gdzie studiowa³
w École des Beaux-Arts u Jeana Léona Gérôme’a i w Académie Colarossi u Alberta Besnarda. W 1903 podró¿owa³ do W³och, by³ w Rzymie,
we Florencji, Pizie, Mediolanie. Nastêpnie pojecha³ do Monachium, gdzie przez pó³ roku kszta³ci³ siê u Antona Ažbego. W 1904 powróci³ do
Pary¿a i zadebiutowa³ w Salonie Jesiennym. W Pary¿u pozosta³ do 1914, póŸniej przeniós³ siê do Vence i Nicei. Lata 1916-1921 spêdzi³
w Polsce. W 1921 wyjecha³ do Niemiec; mieszka³ w Bonn (gdzie wykona³ polichromie do willi architekta F. A. Breuhausa), póŸniej w Berlinie.
W 1923 wróci³ do Pary¿a. Wiele wystawia³, bior¹c m.in. udzia³ w paryskich Salonach, w wystawach w Barcelonie (1912), Wenecji (Biennale
1914), Wiedniu (1915). Czynnie uczestniczy³ tak¿e w polskim ¿yciu artystycznym - nale¿a³ do Tow. Artystów Polskich „Sztuka“, wystawia³ te¿
z Formistami, by³ wspó³za³o¿ycielem ugrupowania „Rytm“. By³ jednym z najwybitniejszych polskich artystów tzw. École de Paris. Inspiracji
szuka³ w sztuce renesansu, w malarstwie Cezane’a i Picassa. We wczeœniejszym okresie twórczoœci malowa³ portrety oraz wykonywa³ inspirowane sztuk¹ renesansow¹ - rysunki g³ów i popiersi. Malowa³ te¿ idealizowane, liryczne i poetyckie w nastroju sceny w pejza¿u, a po 1920
kompozycje figuralne z jedn¹ lub kilkoma postaciami pasterzy, tancerek, arlekinów we wnêtrzach lub w pejza¿u. Jego obrazy przesycone s¹
³agodnym nastrojem melancholii i zadumy. Wiotkie sylwetki przedstawianych postaci artysta poddawa³ swoistej stylizacji - wyd³u¿aj¹c proporcje i nadaj¹c im giêtkie, niemal taneczne pozy. Obrazy te odznaczaj¹ siê dekoracyjnoœci¹, rytmicznymi, „tanecznymi“ uk³adami form, miêkkim
œwiat³ocieniowym modelunkiem, a czêsto tak¿e efektami fakturowymi.
80 WAC£AW BOROWSKI
(£ódŸ 1885 - £ódŸ 1954)
DZIEWCZYNY W K¥PIELI I MYŒLIWY.
DIANA I AKTEON, 1920
pastel gwasz, karton na tekturze
49 x 63,5 c m (w œw. oprawy)
sygn. l.d.: W. B. 1920
35 000 z³
estymacja: 40 000 - 60 000
W tej pe³nej harmonii kompozycji z k¹pi¹cymi siê kobietami i wyruszaj¹cym na polowanie m³odzieñcem
Borowski da³ w³asn¹, swobodn¹ interpretacjê mitycznej historii myœliwca Akteona, którego rozgniewana
bogini Diana ukara³a za to, ¿e oœmieli³ siê podgl¹daæ j¹ w k¹pieli. Motyw ma ten w sztuce d³ug¹ i bogat¹
tradycjê.
Wac³aw Borowski - malarz, grafik, scenograf - w latach 1905-1909 studiowa³ w Krakowie malarstwo u Józefa Mehoffera w Akademii Sztuk
Piêknych i, równolegle, historiê sztuki na Uniwersytecie Jagielloñskim. W latach 1909-1913 przebywa³ w Pary¿u. Zafascynowany dawnym
malarstwem, kopiowa³ wiele obrazów w muzeach. W okresie 1911-1914 podró¿owa³ do W³och, studiuj¹c sztukê renesansu. lata 1914-1919
spêdzi³ w Szwajcarii. Po powrocie do kraju mieszka³ w Warszawie, gdzie w latach 1927-1933 by³ profesorem malarstwa i kompozycji w Instytucie Sztuk Plastycznych. Czynny na wielu polach, zajmowa³ siê malarstwem sztalugowym, dekoracyjnym malarstwem monumentalnym (m.in.
polichromie na Zamku Królewskim, na Rynku Starego Miasta w Warszawie, malowid³a w BGK i Prudentialu w Warszawie, a w latach 1934-35
we wnêtrzach transatlantyków M/s Pi³sudski i M/s Batory), uprawia³ grafikê (trzy teki litografii), projektowa³ plakaty, ilustracje ksi¹¿kowe
i scenografie dla teatrów Warszawy, Krakowa, £odzi, Czêstochowy. By³ wspó³za³o¿ycielem i prezesem grupy „Rytm“, cz³onkiem Stowarzyszenia
Grafików „Ryt“, nale¿a³ do Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka“. Wiele wystawia³ tak w kraju jak i za granic¹, a jego prace wielokrotnie odznaczane by³y medalami i nagrodami. Twórczoœæ Borowskiego nale¿y do „klasycyzuj¹cego“ nurtu polskiego malarstwa, zwi¹zanego m.in.
z artystami skupionymi wokó³ grupy „Rytm“. Jego obrazy wyró¿nia zarówno d¹¿noœæ do syntezy i swoistego uproszczenia, a nawet pewnej
geometryzacji form, jak miêkkoœæ i statyka uk³adów kompozycyjnych, opartych na rytmie ruchu, linii i p³aszczyzn. Wra¿enie ciszy, ³adu i harmonii podtrzymuje ³agodne œwiat³o i subtelna, pastelowa kolorystyka wspó³tworz¹ca liryczny nastrój pogodnej melancholii.
81 TYMON NIESIO£OWSKI
(Lwów 1882 - Toruñ 1965)
Obraz dwustronny:
awers - AKT LE¯¥CY NA WZORZYSTYM TLE,
ok. 1953-1954
olej, tektura, 47,5 x 101 cm
sygn. p.d.: Tymon
rewers - AKT LE¯¥CY
sygn. p.d.: Tymon
Na starej ramie rêkopiœmienna nalepka z tekstem:
Tymon Niesio³owski | Akt le¿¹cy | olej Nr. 27. | Wm. 47 x 112
38 000 z³
estymacja: 40 000 - 60 000
Obraz wymieniony w katalogu wystawy:
- Wystawa Jubileuszowa Tymona Niesio³owskiego w 50-lecie twórczoœci artysty. Katalog. [wstêp M. Turwid],
III - IV 1955, ZPAP Okrêg Bydgoski, CBWA, Pomorski Dom Sztuki, Bydgoszcz 1955, s. nlb., nr kat. 27
(Akt le¿¹cy, 47 x 112).
Tymon Niesio³owski - malarz, grafik, pedagog; w latach 1900-1905 studiowa³ w Akademii Sztuk Piêknych w Krakowie pod kierunkiem
Stanis³awa Wyspiañskiego i Józefa Mehoffera. W okresie 1906-1926 mieszka³ w Zakopanem, sk¹d podró¿owa³ do W³och, Pary¿a i Monachium.
W roku 1908 by³ wspó³za³o¿ycielem „Grupy Piêciu“, od 1917 zwi¹za³ siê z ugrupowaniem „Formistów“, a od 1922 ze Stowarzyszeniem „Rytm“.
W roku 1926 przeniós³ siê do Wilna, gdzie zosta³ dyrektorem Szko³y Rzemios³ Artystycznych, a od 1928 wyk³ada³ na Wydziale Sztuk Piêknych
Uniwersytetu Stefana Batorego. Po wojnie obj¹³ katedrê Wydzia³u Sztuk Piêknych na Uniwersytecie Miko³aja Kopernika w Toruniu; od 1958 by³
cz³onkiem „Grupy Toruñskiej“. Malowa³ - wyró¿niaj¹ce siê dekoracyjnoœci¹ formy i koloru - martwe natury, akty, portrety, rzadziej pejza¿e. Jego
styl ewoluowa³ z biegiem lat; wczesne prace ujawniaj¹ wyraŸne wp³ywy Wyspiañskiego, póŸniejsze - wyraŸne inspiracje malarstwem francuskim, m.in. twórczoœci¹ Gaugina, Picassa czy Matisse’a. W obrazach dojrza³ego okresu twórczoœci czêsto stosowa³ p³askie plamy barwne,
obwiedzione silnie zarysowanym konturem. Artysta zajmowa³ siê tak¿e grafik¹.
82 RAFA£ MALCZEWSKI
83 RAFA£ MALCZEWSKI
(Kraków 1892 - Montreal 1965)
(Kraków 1892 - Montreal 1965)
MOUNTAIN WARSAW W GÓRACH SKALISTYCH,
paŸdziernik 1943
PEJZA¯ JESIENNY
akwarela, papier, 50 x 32,6 cm (w œwietle passe-partout)
sygn. i autorski napis l.d.: Rafa³ Malczewski | Columbia Big Bend.
Mount Warsaw | X. 1943
6 000 z³
estymacja: 8 000 - 12 000
Widok na Mountain Warsaw (wys. 2689 m) w Górach Skalistych
nad Kinbasket Lake w rejonie Big Bend, w kanadyjskiej prowincji
Kolumbia Brytyjska.
Podczas wyjazdu w te okolice - w paŸdzierniku 1943 roku - Rafa³
Malczewski namalowa³ wiêcej pejza¿y z tego regionu, m.in. Widok
Warsaw Mountain (akwarela, sygn., datowana X 1943; patrz repr.
przy opisie katalogowym na stronie www.agraart.pl).
akwarela, papier
37,5 x 55 cm (w œwietle passe-partout)
sygn. p.d.: Rafa³ Malczewski.
10 000 z³
estymacja: 12 000 - 15 000
84 JAN CYBIS
(Wróblin na Œl¹sku Opolskim 1897 - Warszawa 1972)
KRAJOBRAZ ZIMOWY Z KRZEMIEÑCA, 1939-1940
olej, tektura
36 x 49 cm
sygn. l.d.: Jan Cybis
Na odwrocie napisy o³ówkiem: - poœrodku: 1939 - 40
- u do³u po prawej: Wo³kowicz
25 000 z³
estymacja: 30 000 - 40 000
Umieszczone na odwrocie obrazu nazwisko Wo³kowicz przypomina
o wczeœniejszych, jeszcze przedwojennych zwi¹zkach Jana Cybisa
z Krzemieñcem i tamtejsz¹ koloni¹ artystów, którzy przyje¿d¿ali tu
w trzydziestych latach XX wieku. Cybis, przybywaj¹cy w Krzemieñ-
cu od pierwszych miesiêcy wojny (1939-1943), by³ tam niejako
„u siebie“ i móg³ czuæ siê w miarê bezpiecznie. W Krzemieñcu
spotka³ wówczas malarza Bronis³awa Wo³kowicza (1911-1943), byæ
mo¿e pierwszego w³aœciciela tego obrazu.
Krajobraz zimowy z Krzemieñca jest „klasycznym przyk³adem maestrii Jana Cybisa i konsekwencji
jego malarskiego programu“. Artysta by³ pejza¿yst¹, „dla którego natura by³a jedynie pretekstem malarskim
do rozgrywania gier barwnych“. Zgodnie z programem kapistów, artysta odwo³uj¹c siê do natury treœæ obrazu
„traktowa³ jako element podrzêdny w stosunku do formy, negowa³ wszelk¹ anegdotê i literaturê.
Istotne dlañ by³o doprowadzenie do odpowiedniego nastroju, do zorganizowania p³ótna za pomoc¹ koloru
i faktury“.
Wed³ug za³¹czonej ekspertyzy p. Stefanii Krzysztofowicz-Kozakowskiej (Kraków, 1 X 1999).
Jan Cybis rozpocz¹³ studia malarskie w Akademii Sztuki i Przemys³u Artystycznego we Wroc³awiu (1920-1921). Nastêpnie kszta³ci³ siê
w krakowskiej Akademii Sztuk Piêknych pod kierunkiem Józefa Pankiewicza. W 1924, wraz z grup¹ kolegów tworz¹cych tzw. Komitet Paryski
(w skrócie „KP“; st¹d nazwa grupy „kapiœci“), wyjecha³ do Pary¿a, gdzie kontynuowa³ naukê pocz¹tkowo w kontakcie z Pankiewiczem, póŸniej
samodzielnie. W 1930 wzi¹³ udzia³ w pierwszej wystawie kapistów w paryskiej Galerie Zak, póŸniej we wspólnej wystawie w Genewie, a po
powrocie do kraju w 1931 tak¿e w zbiorowej wystawie w Polskim Klubie Artystycznym w Warszawie. W 1932 mia³ pierwsz¹ wystawê indywidualn¹ w Krakowie. By³ g³ówn¹ postaci¹ grupy, propagatorem za³o¿eñ wysuwaj¹cych na naczelne miejsce zagadnienia koloru, który „by³ treœci¹
i form¹“ jego malarstwa. Ostatnia du¿a, monograficzna wystawa prac artysty (warszawska Zachêta, rok 1997) da³a mo¿liwoœæ przeœledzenia
jego bardzo konsekwentnej drogi twórczej. Odrzucaj¹c wszelk¹ anegdotê, tworzy³ obrazy malowane „z powodem plastycznym“ - pejza¿e,
martwe natury, portrety. By³ tak¿e t³umaczem i krytykiem sztuki, pisywa³ artyku³y, m.in. do krakowskiego „G³osu Plastyków“, którego redaktorem
naczelnym zosta³ w 1937. Lata 1939-1943 spêdzi³ w Krzemieñcu, sk¹d przedosta³ siê do Warszawy. Od 1946 by³ profesorem warszawskiej
ASP, gdzie wyk³ada³ do 1968 (z przerw¹ 1951-1957). W 1955 wyk³ada³ te¿ w PWSSP w Sopocie.
85 JAN CYBIS
(Wróblin na Œl¹sku Opolskim 1897 - Warszawa 1972)
KRAJOBRAZ WIOSENNY Z KRZEMIEÑCA, 1943
olej, p³ótno
35 x 49 cm
sygn. l.d.: Jan Cybis
Na górnej listwie krosna napis o³ówkiem: Wiosna 1943 (ostatni)
25 000 z³
estymacja: 30 000 - 40 000
Krajobraz wiosenny z Krzemieñca - „przyk³ad malarstwa kapistowskiego, w którym natura jest jedynie
pretekstem do prowadzania gier barwnych“ - powsta³ wiosn¹ 1943 roku i jest jednym z ostatnich obrazów
artysty namalowanych w Krzemieñcu na Wo³yniu. Cybis, który we wrzeœniu 1939 roku przedosta³ siê
najpierw do Tarnopola, a póŸniej do Krzemieñca, spêdzi³ tu kilka lat, ukrywaj¹c siê przed Niemcami,
którzy poszukiwali go jako Hansa Cibisa, urodzonego na Œl¹sku zdrajcê narodu niemieckiego.
W Krzemieñcu mieszka³ przy ul. Szumskiej 32, w domu po³o¿onym na wzgórzu. Roztacza³ siê st¹d
widok na miasto, który artysta wielokrotnie malowa³.
Wed³ug za³¹czonej ekspertyzy p. Stefanii Krzysztofowicz-Kozakowskiej (Kraków, 1 X 1999).
86 JAN SZANCENBACH
AZALIE, 1998
olej, p³ótno
85,5 x 105 cm
sygn. p.d.: Szancenbach
Na odwrocie autorski napis farb¹:
JAN SZANCENBACH | AZALIE | 1998.
Na ramie czarna drukowana nalepka z nazwiskiem, adresem
i telefonem artysty.
Obraz pochodzi z kolekcji rodziny artysty.
12 000 z³
estymacja: 15 000 - 18 000
Obraz przedstawia widok na ogród przy krakowskim domu artysty (przy ulicy Halki, na Woli Justowskiej).
Ogród ten Szancenbach malowa³ wielokrotnie - tak latem, jak i zim¹. Jest to jeden z ostatnich obrazów
przedstawiaj¹cych krzewy kwitn¹cych azalii i jedno z ostatnich dzie³ artysty.
Porównaj wczeœniejsz¹ wersjê Kwitn¹cych azalii:
- [Katalog] Jan Szancenbach, Galeria Piano Nobile, Kraków, Rynek
G³ówny 33, Kraków 1998, s. nlb. il. [Kwitn¹ce azalie I, 1997].
Jan Szancenbach w latach 1940-1942 kszta³ci³ siê w Krakowie w Kunstgewerbeschule (czyli ASP zdegradowanej przez okupanta do roli szko³y
zawodowej) pod kierunkiem m.in. Stanis³awa Kamockiego, Józefa Mehoffera, Andrzeja Jurkiewicza. Po zamkniêciu uczelni, w latach 1942-1945
pracowa³ zarobkowo i samodzielnie studiowa³. W 1945 zosta³ przyjêty ponownie na II rok studiów, które ukoñczy³ pod kierunkiem Eugeniusza
Eibischa w 1948 (dyplom uzyska³ w 1952). Od 1948 pracowa³ jako asystent w macierzystej pracowni oraz w pracowni liternictwa i projektowania graficznego Ludwika Gardowskiego. Przeszed³ wszystkie szczeble kariery akademickiej, od asystenta do profesora zwyczajnego (od 1986).
Od 1972 prowadzi³ w³asn¹ katedrê na Wydziale Malarstwa. W latach 1987-1993 przez dwie kadencje by³ rektorem ASP w Krakowie. Jako
malarz pozostawa³ wierny szkole koloryzmu polskiego, którego zasady przyswoi³ sobie w trakcie studiów u Eugeniusza Eibischa. Jego malarstwo jest pe³ne œwiat³a i nasyconych barw, radosne, wrêcz feeryczne. Obok wybitnych walorów kolorystycznych (niezwyk³a skala odmian
i odcieni zw³aszcza w czerwieniach) nie stroni od dekoratywizmu, co razem sk³ada siê na jego hedonistyczny, beztroski wyraz. Szancenbach,
znany przede wszystkim jako twórca martwych natur, pejza¿y czy scen w ogrodach, zajmowa³ siê równie¿ malarstwem monumentalnym.
Pracowa³, m.in. przy renowacji Teatru im. S³owackiego w Krakowie oraz widowni i plafonu Opery we Wroc³awiu. Innym w¹tkiem jego sztuki by³o
projektowanie graficzne (znaki firmowe, plakaty, ok³adki, opakowania, etykiety, znaczki pocztowe itp.), zajmowa³ siê tak¿e ilustracj¹ ksi¹¿kow¹
i filmem rysunkowym. Uczestniczy³ w ponad czterystu wystawach zbiorowych w Polsce, Europie, Japonii i Stanach Zjednoczonych. Mia³ oko³o
50 wystaw indywidualnych w Polsce, Wielkiej Brytanii, Austrii, Szwecji, Niemczech.
87 GUSTAW GWOZDECKI
(Warszawa 1880 - Pary¿ 1935)
KWIATY W DZBANKU, przed/lub 1911
olej, p³ótno
64,5 x 64,2 cm
sygn. l.d.: GWOZDECKI
Na odwr., na górnej listwie krosna nalepka wystawowa (druk, atrament, stempel) o treœci: TOWARZYSTWO PRZYJACIÓ£ SZTUK
PIÊKNYCH W KRAKOWIE | 1911 | Nr 784 | Autor Gwozdecki
Gustaw | Dzie³o p.t. Kwiaty w dzbanku | Rodzaj ol. cena -
50 000 z³
estymacja: 60 000 - 80 000
„W latach 1908-1911 Gwozdecki malowa³ gównie martwe natury, a zw³aszcza kompozycje kwiatowe, które
stanowi³y pretekst do przeprowadzenia czysto formalnych eksperymentów w zakresie kompozycji i koloru.
W kompozycjach tych niezmiennie powtarzaj¹ siê te same wazony, szk³o, a nawet kwiaty, szczególnie
ulubione ró¿e, piwonie, irysy, b³awatki. /.../ Obrazy te naznaczone s¹ pewn¹ niecierpliwoœci¹, widoczn¹
w dynamicznym, dramatycznie szkicowym sposobie traktowania plamy i budowania kszta³tu oraz przechodzeniem od bardziej wykoñczonych (kwiaty) do szkicowych (t³o) partii p³ótna, z pozostawieniem postrzêpionych
skrawków p³ótna na brzegach. /..../ Pokazane na wystawie w 1911 roku, w Poznaniu, zosta³y w nastêpuj¹cy
sposób scharakteryzowane przez jednego z recenzentów: „Orgiastyczny Gwozdecki kochaj¹cy siê w p³omienistoœci barw, przy tym niezrównany zmys³ dekoracyjny, da³ nam kilka wizerunków kwiatów pal¹cych siê
w namiêtnych ogniach. Gdyby dusz¹ kwiatu by³a barwa, trudno by³oby lepiej j¹ uwydatniæ.“
(cyt. za: A. Lipa, Zaklinacz lalek. ¯ycie i twórczoœæ Gustawa Gwozdeckiego, wyd. Neroton 2003, s. 101, 102).
Obraz wymieniony w:
- Nieustaj¹ca Wystawa Towarzystwa Przyjació³ Sztuk Piêknych
w Krakowie, czerwiec 1911, nr kat. 129 (Kwiaty w dzbanku);
- Gustaw Gwozdecki (1880-1935). Wystawa monograficzna [katalog dzie³ wszystkich] oprac. Anna Lipa, pod red. M. Go³¹b, Muzeum
Narodowe w Poznaniu 23 II - 13 IV 2003, Zachêta Pañstwowa
Galeria Sztuki w Warszawie 7 VII - 18 VIII 2003, Muzeum Narodowe w Krakowie 26 VIII - 15 X 2003, Poznañ 2003, s. 97, nr kat.
I 131 (jako obraz zaginiony).
W roku 1911 Gwozdecki kilkakrotnie pokazywa³ swoje „kwiaty“
w Krakowie. Ten konkretny obraz - przys³any na wystawê z Pary¿a
- jest wymieniony w katalogu TPSP z czerwca 1911 r. Zapis katalogowy koresponduje z tekstem na nalepce wystawowej.
Gustaw Gwozdecki - malarz, rzeŸbiarz i grafik; studiowa³ w Warszawie, w 1899 w Monachium, nastêpnie w u Jana Stanis³awskiego w krakowskiej Akademii Sztuk Piêknych a póŸniej w prywatnej szkole Konrada Krzy¿anowskiego w Warszawie. W 1903 wyjecha³ do Pary¿a, gdzie
uczy³ siê jeszcze w pracowni rzeŸbiarza Ponscarme’a. W Pary¿u od 1904 wielokrotnie wystawia³ swoje obrazy i rzeŸby w Salon de la Societe
des Beaux-Arts i Salon d’Automne. W 1912 i 1913 urz¹dzi³ we w³asnej pracowni wystawy indywidualne przyci¹gaj¹c uwagê francuskich krytyków, m.in. A. Salmone’a i G. Apollinaire’a. Swoje prace przesy³a³ tak¿e na wystawy krajowe (m.in. wystawy „Sztuki” i grupy Formistów).
By³ wa¿n¹ postaci¹ polskiej kolonii artystycznej we Francji. W 1914 dziêki jego staraniom otwarto w Pary¿u polsk¹ Akademiê Malarstwa
(jej dzia³alnoœæ przerwa³ wybuch I wojny œwiatowej).
88 W£ODZIMIERZ TERLIKOWSKI
89 ZYGMUNT WALISZEWSKI
(Poraj k. £odzi 1873 - Pary¿ (?) 1951)
(Petersburg 1897 - Kraków 1936)
ANEMONY, 1933
MARTWA NATURA ZE SZCZUPAKIEM, ok. 1930
sygn. p.d.: W. Terlikowski | 1933 (wy¿³obiona w mokrej farbie)
na odwrocie, na p³ótnie napis kredk¹ (?): 17
na kroœnie stempel: 12 P oraz napis tuszem: 16422
sygn. p. d.: Z. Waliszewski...(?)
na odwrocie na p³ótnie ma³o czytelny napis: Ecole de Paris
la Jozef Czapski (?)
8 000 z³
18 000 z³
estymacja: 10 000 - 15 000
estymacja: 20 000 - 40 000
90 HENRYK (CHAIM) EPSTEIN
(£ódŸ 1891 - obóz koncentracyjny w Auschwitz [?] 1944)
W PORCIE. NA PORTOWYM NABRZE¯U, 1930
sygn. l.d.: H Epstein | 1930
18 000 z³
estymacja: 20 000 - 30 000
91 HENRYK HAYDEN
(Warszawa 1883 - Pary¿ 1970)
PEJZA¯ PO£UDNIOWY. W PORCIE, 1929
sygn. p.d.: Hayden
Na odwrocie na dolnej listwie krosna sygnatura i data
(napis kredk¹): Hayden 29.
Na listwie górnej (o³ówkiem): Paysage du Midi.
Obok „metryczka obrazu“, oœmiok¹tna nalepka z tekstem
(maszynopis): HENRI HAYDEN B. 1883 | „Paysage du Midi“ |
46 x 64 O/C 1929
25 000 z³
estymacja: 30 000 - 40 000
92 ZYGMUNT MENKES
93 ZYGMUNT MENKES
(Lwów 1896 - Riverdale, Nowy Jork 1986)
(Lwów 1896 - Riverdale, Nowy Jork 1986)
MAKI, ok. 1950
MARTWA NATURA Z JAB£KAMI, ok. 1930
olej, p³ótno, 66 x 5 x 51,5 cm
sygn. p.d.: Menkes
Na kroœnie stempel firmy Anco Bilt oferuj¹cej materia³y malarskie:
26 ANCO INC [paleta z cyrklem i napisem ANCO BILT] | GLENDALE N.Y.
sygn. l.d.: Menkes
45 000 z³
estymacja: 50 000 - 60 000
45 000 z³
estymacja: 60 000 - 80 000
94 JAKUB (JACQUES) ZUCKER
(Radom 1900 - Pary¿ [?] 1981)
PLAC W COLLIOURE, po 1947
olej, p³yta, 35 x 27 cm; sygn. p.d.: J ZUCKER
Na odwrocie stempel: F | 5 | MULTICO.
Na ramie napis o³ówkiem: “Square in Collioure“ |
Oil by Jacques Zucker.
Ponadto stempel: MADE IN FRANCE oraz d³ugopisem: 375.
5 000 z³
estymacja: 12 000 - 18 000
Collioure - miasteczko we Francji, w Pirenejach Wschodnich.
95 EUGENIUSZ EIBISCH
(Lublin 1896 - Warszawa 1987)
PEJZA¯ Z PROWANSJI, 1932-1937
sygn. l.d.: Ebiche
12 000 z³
estymacja: 15 000 - 20 000
Obraz pochodzi z lat pobytu Eibischa w Prowansji, g³ównie w Cassis,
gdzie artysta mieszka³ w latach 1932 - 1935.
96 TADEUSZ MAKOWSKI
(Oœwiêcim 1882 - Pary¿ 1932)
PODWÓRKO, 1930-1932
sucha ig³a, papier czerpany; odcisk p³yty: 11,7 x 15 cm
ca³a karta: 24,8 x 32,1 cm; sygn. na rycinie: T M
napis o³ówkiem l.d. pod rycin¹: Ep. D’artiste
sygn. o³ówkiem p.d.: Tadé Makowski
stylizowana sygnatura artysty (o³ówek) tak¿e na odwrocie karty p.d. w obrêbie kompozycji: Tadé | Mak | ow | sk | i
na odwrocie w lewym dolnym rogu - nieczytelna, ma³a okr¹g³a
czerwona piecz¹tka.
Jedna z pierwszych odbitek ryciny, oznaczona przez artystê
skrótem Ep. D’artiste, gdzie Ep. = Épreuve [próbna odbitka]
2 000 z³
estymacja: 4 000 - 8 000
Kompozycja o wdziêku i œwie¿oœci dzieciêcego rysunku, przywodzi
motyw znany te¿ z obrazów olejnych, np. Podwórka z 1928 roku.
„Ile¿ tu obserwacji natury w symplicyzuj¹cych konturach i œwietnie
oddanym ruchu stworzeñ grasuj¹cych na wiejskim podwórku.“
(S. Sawicka, Tadeusz Makowski, patrz ni¿ej)
Rycina opisana i reprodukowana, m.in. w:
- S. Sawicka, Tadeusz Makowski, „Grafika“ 1932/33, nr 6, s. 42,
il. na s. 43);
- Contemporary Polish Graphic Art, The Art Council [London], 1960,
nr kat. 31.
- Tadeusz Makowski (1882-1932) malarstwo, rysunki, grafika [malarstwo: W. Jaworska; rysunki, grafika: I. Jakimowicz, M. Kaczanowska. H. Wernik], Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa
1960, s. 230-231, nr kat. 78.
97 LEOPOLD GOTTLIEB
(Drohobycz 1883 - Pary¿ 1934)
KOBIETY Z DZIECKIEM
akwarela, o³ówek, kredka, papier, 15 x 12,8 cm (w œw. passe-partout)
na odwrocie: Szkic le¿¹cej kobiety i sylwetki piêciu postaci
o³ówek, kredka, 16,3 x 21,4 cm (w œwietle passe-partout)
4 000 z³
estymacja: 6 000 - 10 000
(Poraj k. £odzi 1873 - Pary¿ (?) 1951)
ZAMEK NAD WOD¥
sygn. l.d.: W³ Terlikowski (wy¿³obiona w œwie¿ej, mokrej farbie)
6 000 z³
estymacja: 9 000 - 12 000
(Poraj k. £odzi 1873 - Pary¿ (?) 1951)
PEJZA¯ NADMORSKI, 1923
sygn. p.d.: 1923 | Terlikowski (‘wydrapana’ w mokrej farbie)
Na odwrocie, na papierze oklejaj¹cym krosno napis: 1680
15 000 z³
estymacja: 20 000 - 25 000
100 OLGA BOZNAÑSKA
101 ZYGMUNT SCHRETER (Szreter)
(Kraków 1865 - Pary¿ 1940)
(£ódŸ 1886 - Pary¿ 1977)
STUDIUM. PORTRET M£ODEGO MÊ¯CZYZNY, ok. 1930
PEJZA¯ Z PO£UDNIA FRANCJI
Napis autorski o³ówkiem l.d.: nieskoñczony | ¿a³ujê bardzo |
Olga Boznañska
Na odwrocie atramentem: ok. roku 1930 | Belongs to Richard
Reiner | by Olga Boznañska
U do³u fragment zniszczonej nalepki.
olej, p³ótno
81 x 54 cm
sygn. l.d.: SCHRETER
17 000 z³
estymacja: 20 000 - 25 000
7 000 z³
estymacja: 8 000 - 12 000
102 EUGENIUSZ ZAK
(Mohylno na Bia³orusi 1884 - Pary¿ 1826)
MALARKI PRZY SZTALUGACH W PRACOWNI
o³ówek Conté, papier
21 x 16,5 cm (w œwietle passe-partout)
Oznaczony faksymile podpisu artysty l.d.: Eug. Zak.
3 500 z³
estymacja: 4 000 - 6 000
Rysunek pochodzi ze szkicownika prowadzonego przez m³odego artystê od 3 X 1902,
podczas paryskich studiów u Jeana Léona Gérôme’a w École des Beaux-Arts i w Académie Colarossi
u Alberta Besnarda.
Do roku 1940 szkicownik ten znajdowa³ siê w posiadaniu Jadwigi Zakowej, ¿ony artysty.
103 ZDZIS£AW CZERMAÑSKI
(Kraków 1900 [1890? 1896?] - Nowy Jork 1970)
DOLAR PARTY
akwarela, tusz, o³ówek, karton
73,3 x 57,8 cm
sygn. l.d.: Czermañski
Na odwrocie napisy: - l.g.: Z. CZERMAÑSKI;
- p.g.: 634 [w kó³ku] A144/18; - u do³u: May 27 | 180
2 000 z³
estymacja: 4 000 - 6 000
Praca pochodzi z lat ju¿ powojennych i jest zapewne projektem ilustracji do któregoœ z amerykañskich
czasopism (“Fortune Magazine“ ?), z którymi artysta w tym czasie pracowa³. Umieszczony na odwrocie
o³ówkowy napis: May 27/ | 180, sugeruje, ¿e ilustracja mog³a byæ przeznaczona do wydania z dnia 27 maja,
roku niestety niewiadomego.
Zdzis³aw Czermañski - rysownik, grafik, karykaturzysta, ilustrator i malarz. Jako nastolatek wst¹pi³ do Legionów, po wojnie awansowa³ do
stopnia kapitana. Rysunku i malarstwa uczy³ siê w Szkole Przemys³owej we Lwowie (1923-1924) u Kazimierza Sichulskiego, a póŸniej po odejœciu z wojska, tak¿e u Ferdynanda Légera w Pary¿u (1925). Lata 1928-1935 spêdzi³ za granic¹ - w Pary¿u, gdzie w 1930 mia³ wystawê w Galerii
Charpentier, Londynie, a od 1931 w Nowym Jorku dok¹d pojecha³ na zaproszenie redakcji “Fortune Magazine“, z którym to pismem wspó³pracowa³ do 1934. W latach nastêpnych mieszka³ w Warszawie, sk¹d wyjecha³ w roku 1939. Od 1941 stale mieszka³ w Nowym Jorku. Wczeœnie
da³ siê poznaæ jako poznaæ jako œwietny karykaturzysta. Swoich modeli traktowa³ z humorem i nie deformowa³ zbytnio ich wizerunków. Ju¿ od
1920 publikowa³ swoje karykatury i rysunki satyryczne w ró¿nych czasopismach - pocz¹tkowo w lwowskim „Szczutku“, póŸniej tak¿e w „Cyruliku Warszawskim“ i „Wiadomoœciach Literackich“, w paryskim „L’Illustration“, londyñskim “The Graphic“, amerykañskim “Fortune Magazine“,
a po wojnie tak¿e w “Look“, “Life“ i innych periodykach. By³ autorem wielu rysunkowych portretów Pi³sudskiego, w tym dwóch tek z portretami
marsza³ka (1931, 1935), albumu „Mars w karykaturze“ (1925), plakatów i ilustracji ksi¹¿kowych. W póŸniejszych „amerykañskich“ latach wykona³ 50 portretów znanych postaci o œwiatowej s³awie i znaczeniu; cykl ten zosta³ zakupiony przez Uniwersytet Teksañski w Austin.
104 NIKIFOR, od 1962 NIKIFOR KRYNICKI
(Krynica ok. 1895 - Krynica 1968)
W IZBIE
akwarela, papier cienki (pergamin?), ramka wyklejona z cienkiej
tekturki, zawieszka z czarnej tasiemki (sznurówka?)
16,4 z 24 cm (wymiar wraz z ramk¹)
Na „œcianach izby“ napisy farb¹: WIEŒ | KRENICA
oraz: KUR/./HODA; - o³ówkiem: NO 8
Na odwrocie okr¹g³y stempel z napisem w otoku: NIKIFOR
MATEJKO | KRYNICA WIEŒ; poœrodku: ARTYSTA | MALARZ
2 000 z³
estymacja: 4 000 - 8 000
W blaszanym pogiêtym pude³ku
mieszkaj¹ okruchy têczy
barwne kamyki
z których Pan Bóg
zrobi³ mozaikê ziemi
kawa³ek burzy
kawa³ek liœcia
kawa³ek wody
pêdzelkiem wylenia³ym
jak mysi ogonek
dotyka siê delikatnie
kamyków œwiata
przedtem
trzeba pêdzel poruszyæ
to znaczy poœliniæ
(fragment wiersza Zbigniewa Herberta Nikifor)
Nikifor (w³aœciwie Epifaniusz Drowniak, od 1962 Nikifor Krynicki) - £emek, znany malarz naiwny z Krynicy, samouk. Cierpia³ na zaburzenia
s³uchu i mowy, nie uczy³ siê nigdy w ¿adnej szkole, nie umia³ pisaæ ani czytaæ. Jego prawdziw¹ pasj¹ i sposobem na porozumienie ze œwiatem
by³o malarstwo. Malowaæ zacz¹³ wczeœnie - najdawniejsze znane prace artysty pochodz¹ jeszcze sprzed roku 1920. Malowa³ akwarel¹, u¿ywaj¹c przy tym tak¿e o³ówka. Wykorzystywa³ ka¿dy dostêpny kawa³ek papieru, ok³adki zeszytów, opakowaniach papierosów. Tworzy³ ca³e serie
obrazków - wzruszaj¹co naiwnych przedstawieñ architektury, pejza¿u, postaci œwiêtych, portretów. Swoje prace podpisywa³ czêsto niezrozumia³ymi ci¹gami „drukowanych“ liter i wykleja³ do nich ramki z kolorowego papieru. Na jego twórczoœæ zwrócono uwagê ju¿ w latach trzydziestych (kapiœci), ale prawdziwe odkrycie fenomenu Nikifora nast¹pi³o dopiero po wojnie, kiedy otoczono go opiek¹ i przyjêto do ZPAP. W roku
1962 otrzyma³ nazwisko Krynicki. Przekonany o wa¿noœci swej sztuki, u¿ywa³ te¿ przydomku Matejko.
AGRA-ART
DOM AUKCYJNY
Imiê i nazwisko, nazwa firmy
Adres
Numer telefonu, faxu, e-mail
FORMULARZ ZLECENIA
LICYTACJI NA AUKCJI
20 MARCA 2016
W celu z³o¿enia pisemnej oferty kupna na
obiekty wystawione na aukcji nale¿y wype³niæ niniejszy formularz zg³oszeniowy
i przes³aæ poczt¹ lub faxem - numer tel.
(22) 625 08 08, 22 625 06 09.
Nowych Klientów - przed przyjêciem zlecenia - Dom Aukcyjny mo¿e poprosiæ o podanie pe³nych
danych osobowych, referencji bankowych lub o wp³acenie wadium.
Proszê o rezerwacjê linii telefonicznej
nr telefonu do licytacji
Proszê o licytowanie w moim imieniu nastêpuj¹cych obiektów:
Numer
katalogowy
Autor, tytu³
Oferowana cena
(bez op³aty organizacyjnej)
Zlecenia licytacji z limitem
Dom Aukcyjny Agra-Art S.A. gwarantuje
poufnoœæ informacji podanych w formularzu. Oferta - jej treœæ i proponowana
cena - pozostaje do wy³¹cznej wiadomoœci Domu Aukcyjnego. Dom Aukcyjny bêdzie reprezentowaæ w licytacji Zleceniodawcê do podanej kwoty. Dom Aukcyjny
nie uwzglêdnia zleceñ bez limitu.
Zlecenia licytacji telefonicznej
Prosimy o podanie numeru telefonu aktualnego w czasie aukcji. Pracownik Domu Aukcyjnego po³¹czy siê z Pañstwem
przed rozpoczêciem licytcji wybranych
obiektów. Dom Aukcyjny nie ponosi odpowiedzialnoœci za problemy z uzyskaniem po³¹czenia z podanym numerem.
Wp³ata wadium
przelew na konto
gotówka
Oœwiadczenie
Akceptujê wszystkie postanowienia Regulaminu Aukcji zawarte w katalogu aukcyjnym. W szczególnoœci zobowi¹zujê siê
do zap³acenia wylicytowanej kwoty wraz
z doliczon¹ op³at¹ organizacyjn¹ w ci¹gu 10 dni od daty aukcji.
Zgadzam siê na przechowywanie i przetwarzanie moich danych osobowych
w celu realizacji niniejszego zlecenia.
Zosta³em poinformowany o mo¿liwoœci wgl¹du, poprawienia lub usuniêcia
moich danych.
karta kredytowa (nazwa karty)
nazwisko w³aœciciela
nr karty
wa¿na do
Data
3 cyfrowy kod
Podpis
Konto: RCB BANK, o/Warszawa, nr konta: 28 1750 0009 0000 0000 0356 5408
DOM AUKCYJNY AGRA-ART SPÓ£KA AKCYJNA
00-679 Warszawa, ul. Wilcza 55/63
tel. (0-22) 625-08-08, (0-22) 745-10-20, fax (0-22) 625-06-28
ZARZ¥D
Zofia Krajewska-Szukalska
prezes zarz¹du
Konrad Szukalski
wiceprezes
Rafa³ Krajewski
wiceprezes
Anna JóŸwik
historyk sztuki
(sztuka tradycyjna)
Jolanta Krasuska
historyk sztuki
(sztuka wspó³czesna)
Gra¿yna Zieliñska
malarstwo
rzemios³o artystyczne
Joanna Dziewulska
historyk sztuki
(sztuka tradycyjna)
Marcin Zieliñski
projekty graficzne
Agnieszka Warska
ksiêgowoœæ
Piotr Borkowski
dyrektor zarz¹dzaj¹cy
RADA NAUKOWA
Anna Tyczyñska
historyk sztuki, malarstwo
Renata Lisowska
konsultacje konserwatorskie
Anna Prugar-Myœlik
historyk sztuki, malarstwo
Maryla Sitkowska
historyk sztuki, grafika, rysunek
AUTORKA KATALOGU
Anna Tyczyñska - historyk sztuki, absolwentka Uniwersytetu Jagielloñskiego, pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie
w latach 1971-2005, znawca malarstwa polskiego XIX/XX w., starszy kustosz zbiorów malarstwa polskiego, wspó³autorka wielu
wystaw i katalogów organizowanych w MNW.
Konsultacje - Anna ¯akiewicz
Uprzejmie informujemy, ¿e w zakresie obs³ugi prawnej wspó³pracujemy z kancelari¹ prawnicz¹
Anny Staniszewskiej w Warszawie.
Roczna prenumerata katalogów (Sztuka Wspó³czesna i Tradycyjna)
wysy³anych przed ka¿d¹ aukcj¹ w pierwszej kolejnoœci oraz wszelkie inne okazjonalne katalogi Agry-Art - 120 z³
Wp³aty: RCB BANK, oddzia³ Warszawa, numer konta: 28 1750 0009 0000 0000 0356 5408
Zdjêcia do katalogów
Marcin Zieliñski, £ukasz Macheta
WYDAWCA: Agra-Art SA
Wszelkie prawa zastrze¿one.
Agra-Art S.A.
Warszawa
ul. Wilcza 55 (22) 625 08 08 (22) 745 10 20
www.agraart.pl [email protected]

Katalog do pobrania w pdf - Agra

Transkrypt

Podobne dokumenty