drukuj ten dokument

UCHWAŁA Nr 206
Senatu Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
z dnia 26 czerwca 2009 roku
w sprawie nadania tytułu doktora honoris causa prof. zw. dr. hab. Hubertowi
ORŁOWSKIEMU
§1
Na podstawie § 4 Statutu Uniwersytetu Senat nadaje tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu
Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
prof. zw. dr hab. Hubertowi ORŁOWSKIEMU, czł. koresp. PAN
• za wybitne osiągnięcia w zakresie badań naukowych dotyczących kultury i literatury
niemieckiej, szczególnie zagadnień życia literackiego w III Rzeszy oraz nad różnorodnymi
związkami polsko-niemieckimi, w tym stereotypami narodowymi;
• za rozwój intelektualny trzech pokoleń germanistów polskich, w tym także studentów i
naukowców pochodzących z Warmii i Mazur;
• za szerzenie i popularyzowanie wiedzy o historii i teraźniejszości rodzinnej Warmii, w
Polsce i poza jej granicami.
§2
Wniosek Promotora prof. dr. hab. Andrzeja Staniszewskiego w tej sprawie stanowi załącznik do
uchwały.
§3
Uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia.
Przewodniczący Senatu
Rektor
prof. dr hab. Józef GÓRNIEWICZ
Załącznik do Uchwały Nr 206 Senatu UWM
z dnia 26 czerwca 2009 r.
Wniosek
o nadanie tytułu doktora honoris causa
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Profesorowi Hubertowi Orłowskiemu
Rada Wydziału Humanistycznego UWM na posiedzeniu w dniu 25 listopada 2008 roku
podjęła uchwałę o wszczęciu postępowania w sprawie nadania tytułu doktora honoris causa prof.
dr. hab. Hubertowi Orłowskiemu, polskiemu germaniście, prof. zwyczajnemu Uniwersytetu Adama
Mickiewicza w Poznaniu, rektorowi Wyższej Szkoły Języków Obcych im. Samuela Bogumiła
Lindego w Poznaniu, urodzonemu 22 maja 1937 roku w Podlejkach na Warmii.
Senat Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie poparł tę ideę i w dniu 29
listopada 2008 roku podjął uchwałę o wszczęciu postępowania o nadanie tytułu doktora honoris
causa prof. dr. hab. Hubertowi Orłowskiemu. Funkcję promotora powierzono prof. dr. hab.
Andrzejowi Staniszewskiemu, zaś ocenę zasadności wniosku powierzono recenzentom
reprezentującym trzy różne środowiska i prezentującym zróżnicowane specjalności badawcze,
zgodnie zresztą z synkretycznym i bogatym zarazem dorobkiem naukowym prof. dr hab. Huberta
Orłowskiego. Zgodnie z decyzją Senatu UWM zostali nimi:
• prof. dr hab. Jerzy Jastrzębski (Uniwersytet Wrocławski)
•
•
prof. dr hab. Robert Traba (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk w
Warszawie)
prof. dr hab. Tadeusz Zgółka (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Wymienieni recenzenci, wyjątkowo zgodnie, w nadesłanych recenzjach, poparli decyzję Senatu
UWM w Olsztynie o wszczęciu postępowania o nadanie tytułu doktora honoris causa prof. dr. hab.
Hubertowi Orłowskiemu. W nadesłanych opiniach pojawia się nawet poczucie satysfakcji
wymienionych badaczy, że właśnie w środowisku olsztyńskim podjęto taką inicjatywę.
Z trzech recenzji wynikają określone konstatacje. Zatem prof. dr hab. Hubert Orłowski jest
literaturoznawcą, germanistą, który w tej dziedzinie osiągnął sławę ogólnoeuropejską.
Skoncentrował swoje zainteresowania badawcze wokół zagadnienia: literatura i kultura niemiecka
ze szczególnym uwzględnieniem okresu III Rzeszy. Ich efektem było prekursorskie w skali
europejskiej dzieło: „Literatura III Rzeszy” (1975- I wydanie, 1979- II wydanie). Wraz z
Christophem Klessmannem współtworzył słynną serię wydawniczą „Poznańska Biblioteka
Niemiecka”. Do tej pory ukazało się w jej ramach 30 tomów. Poszczególne publikacje cieszyły się
zasłużoną renomą zarówno w Polsce, jak i w Niemczech (np. „Polacy i Niemcy. Historia – kultura –
polityka” czy „Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego”).
W roku 2006 prof. dr hab. H. Orłowski wydaje – wspólnie z Czesławem Karolakiem i
Wojciechem Kunickim – kolejne monumentalne dzieło: „Dzieje kultury niemieckiej”. Zaczyna być
postrzegany – nie tylko w środowisku germanistów – jako wybitny znawca twórczości pisarzy
niemieckich: Tomasza Manna, Heinricha Manna, Gűntera Grassa, Hermana Hessego. Jego prace
są tłumaczone we wszystkich krajach niemieckiego obszaru językowego. Jest to także efekt
doświadczeń translatorskich i redaktorskich, które zdobywał prof. dr hab. Hubert Orłowski przez
kolejne dekady jako wydawca antologii literackich: „Nieznany cel. Antologia opowiadań RFN”
(1974), „Antologia dramatu NRD” (1980), „Współczesna myśl literaturoznawcza w RFN” (1986),
„Wobec faszyzmu. Intelektualiści niemieccy o faszyzmie” (1987).
Pomiędzy kolejnymi antologiami ukazywały się inne, niezwykle wartościowe publikacje
poświęcone relacjom polsko-niemieckim, zarówno w ujęciu historycznym, jak i współczesnym,
chociażby „Zrozumieć świat. Szkice o kulturze i literaturze niemieckiej XX wieku” (tom w serii
„Zrozumieć Niemcy”) czy „Polnische Wirtschaft. Nowoczesny niemiecki dyskurs o Polsce”.
Uwzględniając także aspekt metodologiczny badacze oceniający niezwykle bogaty dorobek
poznańskiego germanisty określają jego sylwetkę naukową mianem „kreatora i innowatora
humanistycznych
badań
interdyscyplinarnych”
czy
też
„kreatora
praktycznej
interdyscyplinarności”, który czyni centralnymi kategoriami opisu zjawisk kulturowo-społecznych
takie wartości, jak stereotyp, stereo typizacja czy modernizacja. Przypominają przy tej okazji, że
prof. dr hab. Hubert Orłowski w swojej bieżącej pracy badawczej odwołuje się do największych
myślicieli minionego stulecia: Maxa Webera, Waltera Benjamina czy Floriana Znanieckiego.
Jest rzeczą charakterystyczną, że w miarę upływu lat i pomnażania dorobku i sławy
naukowej, prof. dr hab. Hubert Orłowski coraz częściej wraca do rodzinnej Warmii, nie tylko w
sensie geograficznym, ale też naukowym i popularnonaukowym.
W roku 2000 wydaje wspomnienia „Warmia z oddali. Odpominania”, w 2005 studium
„Rzecz o dobrach symbolicznych. Gietrzwałd 1877” (objaśnienia gietrzwałdzkie z 1877 –
„warmiński Lourdes”). Korzyść z tego jest podwójna. Badacz o znanym nazwisku szerzy i
popularyzuje wiedzę o regionie warmińskim na forum ogólnopolskim. Po drugie, w nowatorski
sposób wzbogaca opowieści o Warmii, Warmii i Mazurach, Prusach Wschodnich. Pod względem
metodologicznym jest to nowe kompleksowe „pisanie sąsiedztwa” („Borussia” jako
Gesammtkunstwerk) i stosunków polsko-niemieckich w tej części byłych Prus Wschodnich. Prof.
dr hab. Hubert Orłowski od lat współpracuje ze Stowarzyszeniem Kulturowym „Borussia” w
Olsztynie. Wiele nowatorskich przedsięwzięć naukowych i kulturalnych, sygnowanych przez to
Stowarzyszenie, było inspirowane także przez tego badacza.
Odpominając Warmię i rodzinne Podlejki prof. dr hab. Hubert Orłowski utrwala następujący
zapis: „I jeśli mam jakiś powód do dumy z racji pochodzenia, to właśnie ten: „Nigdy nie byliśmy
chłopami „pod panem”, jeno zawsze „pod królem”! Bowiem „gniazdo rodowe” Orłowskich, czyli
Purda Wielka, stanowiła odwołując się do opisu Samuela Gotliba Waldo – „wieś królewską”. Liczyła
sobie w 1817 roku, a więc w roku właściwej rejestracji „58 dymów” i „351 dusz”.
Konkluzja
Wyczerpujące recenzje trzech badaczy i moje własne przekonanie są podstawą stwierdzenia, że
prof. dr hab. Hubert Orłowski absolutnie zasługuje na to, aby otrzymać tytuł doktora honoris
causa od naszej Uczelni.
Prof. dr hab. Andrzej Staniszewski, prof. zw.