krucjatę wydra

Transkrypt

krucjatę wydra

eko
polin
PRZEDSIĘBIORSTWO BADAWCZO-WDROŻENIOWE
OCHRONY ŚRODOWISKA
EKOPOLIN Sp. z o.o.
RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO DLA
PRZEDSIĘWZIĘCIA
EKSPLOATACJA ODKRYWKOWA ZŁOŻA
WĘGLA BRUNATNEGO GUBIN
TOM DRUGI
Zasoby biotyczne
(inwentaryzacja, walory przyrodnicze, oddziaływanie,
reżim i cele ochrony, monitoring)
WROCŁAW - KWIECIEŃ 2015
eko
polin
PRZEDSIĘBIORSTWO BADAWCZO-WDROŻENIOWE
OCHRONY ŚRODOWISKA
EKOPOLIN Sp. z o.o.
Zleceniodawca
Umowa
PGE GUBIN Sp. z o.o.
ul. II Armii Wojska Polskiego 1
66-620 Gubin
GBN-W13/14
RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO DLA
PRZEDSIĘWZIĘCIA
EKSPLOATACJA ODKRYWKOWA ZŁOŻA
WĘGLA BRUNATNEGO GUBIN
TOM DRUGI
Zasoby biotyczne
(inwentaryzacja, walory przyrodnicze, oddziaływanie,
reżim i cele ochrony, monitoring)
Inwestor
PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.
ul. Węglowa 5
97-400 Bełchatów
Autorzy opracowania
mgr inż. Jarosław Rzeźnicki
mgr inż. Anna Drzewińska
mgr inż. Michał Sobota
WROCŁAW - KWIECIEŃ 2015
50-155 Wrocław, ul. J.E. Purkyniego 1
tel. 71 3448054, 71 3428205
fax. 71 3420596
Nr rej
Regon
NIP
KRS 0000039472
008043196
897-001-27-52
e-mail [email protected]
www.ekopolin.pl
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP................................................................................................................................... 1
1.1. PODSTAWA REALIZACJI PRACY .....................................................................................................1
1.2. PRZEDMIOT OPRACOWANIA ..........................................................................................................1
1.3. MATERIAŁY WYKORZYSTANE I CYTOWANE .................................................................................1
1.4. WARUNKI FORMALNO-PRAWNE ....................................................................................................3
2. INWENTARYZACJA ZASOBÓW BIOTYCZNYCH......................................................... 4
2.1. TEREN BADAŃ ...............................................................................................................................4
2.2. METODYKA BADAŃ .......................................................................................................................8
2.3. SIEDLISKA PRZYRODNICZE ...........................................................................................................9
2.4. GRZYBY ......................................................................................................................................19
2.5. POROSTY .....................................................................................................................................26
2.6. MSZAKI .......................................................................................................................................37
2.7. ROŚLINY NACZYNIOWE ...............................................................................................................41
2.8. BEZKRĘGOWCE ...........................................................................................................................56
2.8.1. Pijawki .................................................................................................................................56
2.8.2. Mięczaki ...............................................................................................................................57
2.8.3. Pajęczaki..............................................................................................................................68
2.8.4. Ważki....................................................................................................................................72
2.8.5. Modliszki..............................................................................................................................76
2.8.6. Prostoskrzydłe......................................................................................................................76
2.8.7. Chrząszcze lądowe ...............................................................................................................79
2.8.8. Chrząszcze wodne ................................................................................................................88
2.8.9. Błonkówki.............................................................................................................................94
2.8.10. Chruściki............................................................................................................................98
2.8.11. Motyle ..............................................................................................................................103
2.9. KRĘGOWCE ...............................................................................................................................110
2.9.1. Skorupiaki, krągłouste (minogi), ryby................................................................................110
2.9.2. Płazy i gady........................................................................................................................116
2.9.2.1. Wyniki inwentaryzacji płazów....................................................................................117
2.9.2.2. Wyniki inwentaryzacji gadów ....................................................................................121
2.9.3. Ptaki ...................................................................................................................................126
2.9.3.1. Wyniki inwentaryzacji awifauny na obszarze projektowanego wyrobiska kopalni
(moduł szczegółowy)..................................................................................................128
2.9.3.2. Wyniki inwentaryzacji awifauny na obszarze potencjalnego leja depresji
(moduł ogólny) ...........................................................................................................136
2.9.4. Ssaki ...................................................................................................................................151
2.9.4.1. Wyniki inwentaryzacji nietoperzy ..............................................................................151
2.9.4.2. Wyniki inwentaryzacji pozostałych ssaków ...............................................................154
2.9.4.3. Podsumowanie inwentaryzacji ssaków.......................................................................156
2.10. FORMY OCHRONY PRZYRODY .................................................................................................160
2.10.1. Obszary Natura 2000.......................................................................................................160
2.10.2. Parki krajobrazowe..........................................................................................................161
2.10.3. Obszary chronionego krajobrazu.....................................................................................161
2.10.4. Rezerwaty przyrody..........................................................................................................161
2.10.5. Użytki ekologiczne ...........................................................................................................162
2.10.6. Pomniki przyrody .............................................................................................................168
2.10.7. Tereny leśne .....................................................................................................................182
2.10.7.1. Regionalizacja przyrodniczo-leśna ...........................................................................182
2.10.7.2. Kompleksy leśne.......................................................................................................187
2.10.7.3. Udziały powierzchniowe lasów ................................................................................189
2.10.7.4. Charakterystyka drzewostanów ................................................................................189
3. WALORY PRZYRODNICZE OBSZARU OBJĘTEGO ODDZIAŁYWANIEM
PRZEDSIĘWZIĘCIA......................................................................................................... 199
3.1. SIEDLISKA PRZYRODNICZE .......................................................................................................199
3.2. GRZYBY I POROSTY ...................................................................................................................199
3.3. MSZAKI I ROŚLINY NACZYNIOWE .............................................................................................200
3.4. BEZKRĘGOWCE .........................................................................................................................200
3.4.1. Pijawki, mięczaki, skorupiaki ............................................................................................200
3.4.2. Pajęczaki i owady ..............................................................................................................200
3.5. KRĘGOWCE ...............................................................................................................................200
3.5.1. Krągłouste (minogi), ryby, płazy i gady.............................................................................200
3.5.2. Ptaki ...................................................................................................................................201
3.5.3. Ssaki ...................................................................................................................................201
4. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA ODWODNIENIA WYROBISKA GÓRNICZEGO
ORAZ EKSPLOATACJI ZŁOŻA NA ELEMENTY PRZYRODY OŻYWIONEJ ......... 202
4.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW PRZYRODY OŻYWIONEJ ...........................................202
4.1.1. Biotopy ...............................................................................................................................202
4.1.2. Siedliska chronione............................................................................................................203
4.2. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA ...................................................................................................207
4.2.1. Siedliska przyrodnicze .......................................................................................................207
4.2.2. Grzyby................................................................................................................................212
4.2.3. Porosty ...............................................................................................................................215
4.2.4. Mszaki ................................................................................................................................220
4.2.5. Bezkręgowce ......................................................................................................................247
4.2.5.1. Pijawki ........................................................................................................................247
4.2.5.2. Mięczaki......................................................................................................................247
4.2.5.3. Pajęczaki .....................................................................................................................256
4.2.5.4. Ważki ..........................................................................................................................264
4.2.5.5. Modliszki ....................................................................................................................269
4.2.5.6. Prostoskrzydłe.............................................................................................................269
4.2 5.7. Chrząszcze lądowe......................................................................................................273
4.2.5.8. Chrząszcze wodne.......................................................................................................284
4.2.5.9. Błonkówki...................................................................................................................288
4.2.5.10. Chruściki ...................................................................................................................307
4.2.5.11. Motyle.......................................................................................................................308
4.2.6. Kręgowce ...........................................................................................................................313
4.2.6.1. Skorupiaki, krągłouste (minogi), ryby ........................................................................313
4.2.6.2. Płazy i gady.................................................................................................................317
4.2.6.3. Ptaki ............................................................................................................................340
4.2.6.4. Ssaki............................................................................................................................345
4.2.7. Podsumowanie i wnioski....................................................................................................355
5. PROGNOZA WPŁYWU ODPROWADZANIA WÓD Z ODWODNIENIA KOPALNI
DO WÓD POWIERZCHNIOWYCH W ZAKRESIE ODDZIAŁYWAŃ
BIOLOGICZNYCH ........................................................................................................... 357
5.1. PARAMETRY WÓD POCHODZĄCYCH Z ODWODNIENIA KOPALNI ...............................................358
5.1.1. Parametry ilościowe ..........................................................................................................358
5.1.2. Parametry jakościowe........................................................................................................359
5.2. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE ZMIENIONYCH PARAMETRÓW ILOŚCIOWYCH WÓD NA
CHRONIONE ZASOBY PRZYRODNICZE .......................................................................................359
5.3. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE ZMIENIONYCH PARAMETRÓW JAKOŚCIOWYCH WÓD NA
CHRONIONE ZASOBY PRZYRODNICZE .......................................................................................360
6. ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA OBSZARY NATURA 2000 ORAZ
KRAJOWE FORMY OCHRONY PRZYRODY NA TERENIE REPUBLIKI
FEDERALNEJ NIEMIEC.................................................................................................. 368
6.1. ODDZIAŁYWANIE PROJEKTOWANEJ KOPALNI GUBIN NA OBSZARY CHRONIONE
NATURA 2000...........................................................................................................................368
6.2. ODDZIAŁYWANIE PROJEKTOWANEJ KOPALNI GUBIN NA INNE FORMY OCHRONY PRZYRODY .372
6.2.1. Obszary chronione (Naturschutzgebiete - NSG)................................................................372
6.2.2. Obszary chronionego krajobrazu (Landschaftsschutzgebiete - LSG)................................372
6.2.3. Rezerwaty biosfery (Biosphärenreservat - BR)..................................................................372
6.2.4. Parki narodowe (Nationalpark - NatP) .............................................................................372
6.2.5. Parki natury (Naturpark - NP)...........................................................................................372
6.2.6. Najważniejsze gatunki chronione ......................................................................................373
7. ZGODNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA I JEGO ODDZIAŁYWAŃ Z REŻIMEM OCHRONY
I CELAMI OCHRONY FORM OCHRONY PRZYRODY .............................................. 374
7.1. OBSZARY NATURA 2000...........................................................................................................376
7.2. REZERWATY PRZYRODY ...........................................................................................................387
7.3. PARKI KRAJOBRAZOWE .............................................................................................................397
7.4. OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU....................................................................................397
8. MONITORING STANU ZASOBÓW BIOTYCZNYCH ORAZ DZIAŁAŃ
MINIMALIZUJĄCYCH ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ZASOBY
BIOTYCZNE...................................................................................................................... 399
8.1. ZAKRES PRZESTRZENNY MONITORINGU ...................................................................................399
8.1.1. Monitoring zasobów biotycznych.......................................................................................399
8.1.2. Monitoring działań minimalizujących ...............................................................................400
8.2. ZAKRES MERYTORYCZNY MONITORINGU .................................................................................401
8.2.1. Siedliska przyrodnicze .......................................................................................................401
8.2.2. Grzyby i rośliny..................................................................................................................403
8.2.3. Zwierzęta............................................................................................................................405
9. SPIS TABEL ...................................................................................................................... 408
10. SPIS RYSUNKÓW.......................................................................................................... 411
ZAŁĄCZNIKI - MAPY
Załącznik 4. Mapa zasobów przyrody ożywionej.
Załącznik 5. Wyniki inwentaryzacji siedlisk.
Załącznik 6. Wyniki inwentaryzacji grzybów, w tym porostów.
Załącznik 7. Wyniki inwentaryzacji flory, w tym mszaków.
Załącznik 8. Wyniki inwentaryzacji pijawek, mięczaków i skorupiaków.
Załącznik 9. Wyniki inwentaryzacji owadów i pajęczaków.
Załącznik 10. Wyniki inwentaryzacji ryb, krągłoustych, płazów i gadów.
Załącznik 11. Wyniki inwentaryzacji ptaków z Dyrektywy Ptasiej (załącznik nr 1) i Polskiej
Czerwonej Księgi Zwierząt.
Załącznik 12. Wyniki inwentaryzacji ssaków.
Załącznik 13. Lokalizacja form ochrony przyrody.
Raport o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia
„Eksploatacja odkrywkowa złoża węgla brunatnego Gubin” - zasoby biotyczne
kwiecień 2015
1. WSTĘP
1.1. Podstawa realizacji pracy
Formalną podstawę wykonania pracy stanowi umowa nr GBN-W13/14 z dnia 31 grudnia
2014 roku zawarta pomiędzy PGE GUBIN Sp. z o. o. z siedzibą w Gubinie i
Przedsiębiorstwem Badawczo-Wdrożeniowym Ochrony Środowiska EKOPOLIN Sp. z o. o.
z siedzibą we Wrocławiu.
1.2. Przedmiot opracowania
Niniejsze opracowanie stanowi wydzieloną część dokumentacji „Raport o oddziaływaniu na
środowisko dla przedsięwzięcia „Eksploatacja odkrywkowa złoża węgla brunatnego Gubin”
obejmującą zagadnienia związane z zasobami biotycznymi środowiska - inwentaryzację
przyrodniczą oraz zagadnienia związane z prognozą oddziaływania przedsięwzięcia na
elementy przyrody ożywionej.
1.3. Materiały wykorzystane i cytowane
1. Projekt zagospodarowania złoża węgla brunatnego „Gubin”; Fundacja dla AGH, Kraków,
grudzień 2012.
2. Numeryczny model hydrogeologiczny złoża węgla brunatnego „Gubin” wraz z prognozą
oddziaływania jego odwodnienia na środowisko wód powierzchniowych i podziemnych;
HYDROS Biuro Usług Hydrogeologicznych i Kompleksowych Analiz Środowiska;
Wrocław 2011, 2014.
3. Inwentaryzacja przyrodnicza obszaru objętego lejem depresji prognozowanym dla
eksploatacji odkrywkowej złoża węgla brunatnego Gubin, w ramach projektu „Uzyskanie
koncesji na wydobycie węgla brunatnego ze złoża Gubin”. Zbiorcza inwentaryzacja
przyrodnicza elementów przyrody ożywionej, możliwych do zbadania w aspekcie
wiosennym, letnim i jesiennym - Raport II; LEAF Project Studio; Wrocław, grudzień
2011.
4. Inwentaryzacja przyrodnicza obszaru objętego lejem depresji prognozowanym dla
eksploatacji odkrywkowej złoża węgla brunatnego Gubin, w ramach projektu „Uzyskanie
koncesji na wydobycie węgla brunatnego ze złoża Gubin”. Określenie przewidywanego
oddziaływania
planowanej
inwestycji
na
zinwentaryzowane
elementy przyrody
ożywionej oraz wskazania dotyczące gospodarki zasobami przyrody i jej ochrony poprzez
zaproponowanie możliwych do wykonania działań ograniczających, minimalizujących i
kompensacji przyrodniczych; LEAF Project Studio; Wrocław, maj 2012.
Przedsiębiorstwo Badawczo-Wdrożeniowe Ochrony Środowiska EKOPOLIN
strona 1
kwiecień 2015
5. Ustalenie zgodności przedsięwzięcia i jego oddziaływań z reżimem ochrony i celami
ochrony form ochrony przyrody na terenie realizacji i w obszarze oddziaływania
przedsięwzięcia; LEAF Project Studio; Wrocław, grudzień 2013.
6. Ogólny opis zasobów przyrody ożywionej na terenie realizacji i w obszarze
oddziaływania
przedsięwzięcia,
jako
uzupełnienie
inwentaryzacji
przyrodniczej
obejmującej siedliska i gatunki chronione; LEAF Project Studio; Wrocław, grudzień
2013.
7. Ustalenie zakresu i sposobów monitoringu (opracowanie metod z podaniem zakresu
przestrzennego, merytorycznego, terminów i częstotliwości badań) stanu zasobów
biotycznych oraz działań minimalizujących oddziaływanie przedsięwzięcia na zasoby
biotyczne; LEAF Project Studio; Wrocław, grudzień 2013.
8. Monitoring siedlisk przyrodniczych; red. W. Mróz; Warszawa 2010-cz.I, 2012-cz.II, III.
9. Monitoring gatunków roślin; red. J. Perzanowska; Warszawa 2010-cz.I, 2012-cz.II, III.
10. Monitoring gatunków zwierząt; red. M. Makomaska-Juchiewicz, P. Baran; Warszawa
2010-cz.I, 2012-cz.II, III.
11. Ustalenie wpływu odprowadzania wód z odwodnienia planowanej kopalni do systemu
powierzchniowej sieci wodnej w zakresie oddziaływań biologicznych; LEAF Project
Studio; Wrocław, kwiecień 2015.
12. Prognoza oddziaływania na wody powierzchniowe przedsięwzięcia, polegającego na
eksploatacji odkrywkowej złoża węgla brunatnego Gubin; IMGW Oddział Wrocław;
Wrocław 2015.
13. Ustalenie walorów przyrodniczych i znaczenia przyrodniczego dla siedliska, zimowiska,
korytarza, migracji, itp. obszaru objętego oddziaływaniem przedsięwzięcia dla lokalnych,
regionalnych i ponadregionalnych populacji gatunków roślin, zwierząt i grzybów,
w szczególności objętych ochroną; LEAF Project Studio; Wrocław, grudzień 2013.
14. Przedstawienie oddziaływania przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 i krajowe formy
ochrony przyrody zlokalizowane na terenie Republiki Federalnej Niemiec, leżące w
strefie wpływów planowanej kopalni węgla ze złoża Gubin; LEAF Project Studio;
Wrocław, grudzień 2014.
15. Wykonanie dokumentacji przedstawiającej wyniki inwentaryzacji przyrodniczej na
ortofotomapie oraz uzupełnienie dokumentacji przyrodniczej o elementy niezbędne dla
postępowania w sprawie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko - Etap I,
zadanie 1: przedstawienie wyników inwentaryzacji przyrodniczej na ortofotomapie;
LEAF Project Studio; Wrocław, listopad 2013.
strona 2
kwiecień 2015
Dane uzyskane ze stron internetowych
Ø
Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim
(www.gorzow.rdos.gov.pl),
Ø
Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000
(http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/index.php),
Ø
Ministerstwa Środowiska (www.mos.gov.pl).
1.4. Warunki formalno-prawne
Opracowanie wykonano w oparciu o przedstawione poniżej obowiązujące w kraju przepisy
prawne.
1) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (tekst jednolity
Dz.U.2013.627).
2) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 9 października 2014 roku w sprawie
ochrony gatunkowej grzybów (Dz.U.2014.1408).
3) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony
gatunkowej roślin (Dz.U.2014.1409).
4) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 roku w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt (Dz.U.2014.1348).
5) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 roku w sprawie siedlisk
przyrodniczych będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów
wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary
Natura 2000 (tekst jednolity Dz.U.2014.1713).
6) Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywa Siedliskowa).
7) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 roku
w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. Dyrektywa Ptasia) - zastąpiła ona w grudniu
2009 roku obowiązującą wcześniej Dyrektywę 79/409/EEC zwaną Dyrektywą Ptasią,
na mocy której utworzono w krajach członkowskich Wspólnoty sieć obszarów SPA
(w Polsce Obszary Specjalnej Ochrony).
8) Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych
(Konwencja Berneńska) podpisana 24.03.1995 roku, ratyfikowana 1 stycznia 1996 roku
(Dz.U.1996, nr 58, poz. 263 i 264).
strona 3
kwiecień 2015
2. INWENTARYZACJA ZASOBÓW BIOTYCZNYCH
Przedstawiony w raporcie opis inwentaryzacji przyrodniczej zasobów biotycznych obszaru
wydobycia i oddziaływania przedsięwzięcia oraz wyników tej inwentaryzacji opracowano w
oparciu o dokumentacje [3, 6, 15].
2.1. Teren badań
Inwentaryzację przyrodniczą zasobów biotycznych przeprowadzono na terenie znacznie
wykraczającym poza projektowaną granicę terenu górniczego. Badaniami objęto obszar
projektowanej odkrywki wraz ze zwałowiskiem zewnętrznym, obszar objęty lejem depresji
prognozowanym dla eksploatacji odkrywkowej złoża węgla oraz obszar terenu górniczego
rozszerzony o znaczne powierzchnie na północy, południu i południowym-wschodzie.
Łącznie badaniami objęto obszar o powierzchni około 600 km2. Zbiorczą mapę zasobów
przyrody ożywionej dla obszaru inwentaryzacji przedstawia rysunek 1 oraz załącznik 4.
Maksymalny zasięg lejów depresji (czwartorzędowego i trzeciorzędowego) przedstawia
rysunek 2. Jest to prognozowany zasięg wyznaczony w oparciu o model hydrogeologiczny z
uwzględnieniem działań minimalizujących oddziaływanie odwodnienia złoża na wody
powierzchniowe [2]:
- ekran przeciwfiltracyjny oddzielający północną granicę kopalni od Nysy Łużyckiej w celu
ograniczenia oddziaływania na terytorium Niemiec,
- ekran przeciwfiltracyjny wzdłuż południowej granicy kopalni w celu ochrony rzeki Pstrąg i
obszaru Natura 2000 Jeziora Brodzkie,
- system rozsączania wód pochodzących z odwodnienia podziemnego i powierzchniowego
odkrywki na obszarze Natura 2000 Jeziora Brodzkie.
W opisie prac inwentaryzacyjnych oraz w ocenie oddziaływania odwodnienia na zasoby
biotyczne jako maksymalny zasięg depresji przyjęto zasięg leja depresji czwartorzędowego
do głębokości zalegania 0,5 m z uwzględnieniem działań minimalizujących.
Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej oraz opisy oddziaływania na zasoby biotyczne
przedstawiane są również z podziałem na obszary występowania siedlisk lub gatunków:
1) obszar opracowania - obszar, na którym przeprowadzono inwentaryzację przyrodniczą
(obszar o największym zasięgu obejmujący wszystkie pozostałe przedstawione poniżej),
2) obszar przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia - odpowiada granicom terenu
górniczego,
3) zasięg przewidywanego leja depresji - maksymalny zasięg prognozowanego leja depresji
0,5 m w poziomie czwartorzędowym,
strona 4
kwiecień 2015
4) teren realizacji przedsięwzięcia - odpowiada granicom obszaru górniczego,
5) wyrobisko odkrywkowe,
6) zwałowisko zewnętrzne nadkładu,
7) planowana lokalizacja elektrowni.
strona 5
Rysunek 1. Mapa zasobów przyrody ożywionej [6]
strona 6
Rysunek 2. Maksymalny zasięg lejów depresji spowodowanych odwodnieniem złoża Gubin
(w czwartorzędzie określony depresją 0,5 m, w trzeciorzędzie depresją 1,0m) [2]
strona 7
kwiecień 2015
2.2. Metodyka badań
Badania terenowe przeprowadzono w 2011 roku w sezonie wegetacyjnym, tj. od marca do
listopada. Terminy badań poszczególnych siedlisk przyrodniczych oraz grup systematycznych
grzybów, flory i fauny były dostosowane do specyfiki ich ekologii i biologii. Szczegółowe
badania terenowe prowadzono w oparciu o mapy topograficzne w skali 1:10000.
Przeprowadzono zbiorczą inwentaryzację przyrodniczą elementów przyrody ożywionej
możliwych do zbadania w aspekcie wiosennym, letnim i jesiennym. Przedmiotem badań były:
Ø
siedliska i gatunki wymienione w załącznikach II i IV Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia
21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory,
Ø
gatunki grzybów chronionych w Polsce w zakresie zgodnym z obowiązującym wówczas
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 roku w sprawie gatunków dziko
występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 168, poz. 1765),
Ø
gatunki roślin chronionych w Polsce w zakresie zgodnym z obowiązującym wówczas
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 roku w sprawie gatunków dziko
występujących roślin objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 168, poz. 1764),
Ø
gatunki zwierząt chronionych w Polsce w zakresie zgodnym z obowiązującym wówczas
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków
dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 220, poz. 2237),
Ø
gatunki grzybów, roślin, zwierząt rzadkich i zagrożonych regionalnie oraz w skali Polski.
Dodatkowo w podstawach metodycznych uwzględniono następujące akty prawne:
Ø
ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U.2013.627),
Ø
konwencję o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych
(Konwencja Berneńska) podpisaną 24.03.1995 roku, ratyfikowaną 1.01.1996 roku
(Dz.U.1996, nr 58, poz. 263 i 264),
Ø
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 roku w sprawie siedlisk
wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary
Natura 2000 (tekst jednolity Dz.U.2014.1713).
Szczegółowa metodyka badań specyficzna dla poszczególnych elementów przyrody (siedlisk
przyrodniczych, grzybów, porostów, mszaków, roślin naczyniowych, bezkręgowców,
kręgowców) przedstawiona jest w dokumencie źródłowym.
strona 8
kwiecień 2015
2.3. Siedliska przyrodnicze
W trakcie prowadzonych od drugiej połowy kwietnia do listopada 2011 roku badań
terenowych zinwentaryzowano kilkadziesiąt siedlisk przyrodniczych, o których mowa w
załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony
siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206 z 22.07.1992, str. 7) oraz w
rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 roku w sprawie siedlisk
wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000
(Dz.U.2010, nr 77, poz. 510). W tabeli 1 przedstawiono wykaz zinwentaryzowanych siedlisk
przyrodniczych. Wytłuszczoną czcionką zaznaczono te podtypy siedlisk lub zbiorowisk z
danej kategorii, które występują na badanym terenie. Kod odpowiada kodowi dla sieci Natura
2000. Znak „*” oznacza priorytetowe typy siedlisk. Lokalizację siedlisk przyrodniczych w
obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na rysunku 3 oraz w załączniku 5 do
dokumentacji.
strona 9
Rysunek 3. Lokalizacja siedlisk przyrodniczych w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 10
Raport o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia „Eksploatacja odkrywkowa złoża węgla brunatnego Gubin” - zasoby biotyczne
kwiecień 2015
Udział na pozostałym
obszarze inwentaryzacji
(ha)
Udział w granicach
prognozowanego leja
depresji o głębokości
0,5 m
(ha)
Udział powierzchniowy
w granicach planowanej
odkrywki i zwałowiska
(ha)
Nazwa siedliska
Powierzchnia
stwierdzona w obszarze
inwentaryzacji
(ha)
Łączna liczba stanowisk
(punktowe/obszarowe/
liniowe)
Kod siedliska
Tabela 1. Wykaz zinwentaryzowanych siedlisk przyrodniczych
2330
Wydmy śródlądowe z murawami
napiaskowymi (Corynephorus,
Agrostis)
3130
Brzegi lub osuszane dna
zbiorników wodnych ze
zbiorowiskami z Littorelletea,
Isoëto-Nanojuncetea
32,03
39
-
6,34
(11 stanowisk)
25,69
(28 stanowisk)
3150
Starorzecza i naturalne,
eutroficzne zbiorniki wodne ze
zbiorowiskami Nymphaeion,
Potamion
103,37
8
-
-
103,37
(8 stanowisk)
3260
Nizinne i podgórskie rzeki ze
zbiorowiskami włosienniczników
Ranunculion fluitantis
1,60
6
-
-
1,60
(6 stanowisk)
24,10
35
0,05
(2 stanowiska)
3,64
(8 stanowisk)
13,59
(25 stanowisk)
Opis siedliska
Siedlisko obejmuje ubogie florystycznie murawy napiaskowe wykształcające się na luźnych piaskach pochodzenia eolicznego,
w obszarach występowania wydm śródlądowych. Obejmuje również murawy wykształcające się na szkieletowym podłożu
fluwioglacjalnej genezy. Na obszarze inwentaryzacji reprezentowane głównie przez zespół murawy szczotlichowej
Corniculario-Cornynephoretum (=Spergulo-Corynephoretum) oraz fitocenozy zespołów Agrostietum coarctatae i Cladonietum
mitis. Siedlisko jest bogate w terofity (sporek wiosenny Spergula morisonii, chroszcz nagołodygowy Teesdalea nudicaulis),
acydofilne gatunki traw (szczotlicha siwa Corynephorus canescens, mietlica pospolita Agrostis capillaris, m. piaskowa
A. vinealis, kostrzewa owcza Festuca ovina). Znamienny jest udział, zwykle licznych mchów (płonnik złocisty Polytrichum
pilferum, zęboróg czerwonawy Ceratodon purpureus, szroniak siwy Niphotrichum canescens i szroniak wydłużony
N. elongatum), wątrobowców (buławniczka zwyczajna Cepahloziella divaricata, rzęsiak pospolity Ptilidium ciliare) oraz
porostów (płucnica kolczasta Cetraria aculeata i różne gatunki z rodzaju chrobotek Cladonia).
Siedlisko obejmuje mało stabilne zbiorowiska terofitów i drobnych bylin wykształcające się na okresowo zalewanych brzegach
i/lub dnach mezo- oraz oligo-dystroficznych zbiorników wodnych, zarówno naturalnych (jeziora, sadzawki) jak i sztucznych
(stawy, rozlewiska po eksploatacji torfów, zbiorniki przeciwpożarowe). Są to najczęściej fitocenozy pionierskie i efemeryczne,
za wyjątkiem zbiorowisk budowanych przez fakultatywne hydrofity i inne trwałe gatunki helofitów (brzeżyca jednokwiatowa
Littorella uniflora, ponikło wielołodygowe Eleocharis multicaulis, trwałe formy ponikła igłowatego Eleocharis acicularis, sit
drobny Juncus bulbosus). Siedlisko w obszarze występuje przede wszystkim na okresowo odsłanianych brzegach i dnach
stawów hodowlanych (Brody, Biecz, Gębice) oraz na okresowych rozlewiskach i w obniżeniach międzywydmowych (Ruskie
Stawy, Mirkowskie Wydmy). Reprezentowane jest przez wzorcowo wykształcone, lokalnie bogate w rzadkie gatunki roślin
naczyniowych i mszaków, zespoły: Eleocharito ovatae-Caricetum bohemicae (lokalnie również postaci z dominacją Elatine
sp.), Cypero fusci-Limoselletum aquaticae, Littorello-Eleocharitetum acicularis, Pilularietum globuliferae, CentunculoAnthoceretum punctati, Ranunculo-Juncetum bulbosi (typicum, gnaphalietosum, droseretosum intermedieae), Eleocharitetum
multicaulis oraz Littorelletum uniflorae. Do jego najczęstszych gatunków diagnostycznych w obszarze nalezą: sit drobny Juncus
bulbosus, sit dwudzielny Juncus bufonius, turzyca ciborowata Carex bohemica, ponikło jajowate Eleocharis ovata, nadwodnik
trójpręcikowy Elatine triandra, nadwodnik naprzeciwlistny E. hydropiper, cibora brunatna Cyperus fuscus oraz ponikło
igłowate Eleocharis acicularis. Lokalnie optimum siedliskowe posiada w płatach części zespołów diagnostycznych bardzo
rzadki i zagrożony w Polsce wątrobowiec czarostka jamkowata Fossombronia foveolata. Iinwentaryzowany obszar wyróżnia się
na tle całego kraju obfitymi stanowiskami chronionych i wymierających identyfikatorów opisywanego siedliska.
Siedlisko obejmuje różnej wielkości eutroficzne zbiorniki wodne naturalnego pochodzenia. Diagnostyczną rolę pełnią
zbiorowiska ze związków Nymphaeion i Potamion z klasy Potametea oraz zbiorowiska plesustonofitów z klasy Lemnetea
minoris. Siedlisko w obszarze zajmuje 103,37 ha i obejmuje 8 jezior (Brodzkie, Suchodół, Drutów, Głębokie, Płytkie, Niwa,
Żurawno, bezimienne koło Drzeńska Małego). Z identyfikatorów fitosocjologicznych odnotowano następujące zespoły:
Ceratophylletum demersi, Lemno-Hydrocharitetum, Lemno-Utricularietum vulgaris, Lemnetum minoris, Myriophylletum
spicati, Potametum natantis, Potametum pectinati, Najadetum marinae, Nymphaeo albae-Nupharetum luteae, Startiotetum
aloidis i Wolffietum arrhizae. Do najlepiej zachowanych należą jezioro Głębokie (m.in. z obecnością zespołów: Cladietum
marisci, Sphagnetum cuspidato-obesi, Ranunculo-Juncetum bulbosi typicum) oraz jezioro Niwa (wielkopowierzchniowe płaty
zespołu Nymphaeo albae-Nupharetum luteae). Pozostałe zbiorniki charakteryzuje zaawansowany proces starzenia się i silnego
wypłycenia wielu z nich (Suchodół, Brodzkie, zbiornik koło Drzeńska Małego).
Siedlisko obejmuje cieki wodne o średnim do intensywnego przepływie wody, z zakorzenioną roślinnością zanurzoną, której
gatunki bardzo często tworzą „wstęgowate” formy o pędach unoszących się w prądzie wody. Płaty siedliska stwierdzono na
6 stanowiskach o łącznej powierzchni 1,60 ha. Obejmują one fragmenty rzeki Kolny oraz dopływów Pstrąga. Do siedliska
zaliczono wyłącznie płaty zbiorowisk diagnostycznych wykształconych w ciekach naturalnych. Nie zaliczano do siedliska
fragmentów rzeki Lubszy, Rzeczycy, Pstrąga i innych, w których obserwowano podwodne formy grążela żółtego Nuphar lutea
i strzałki wodnej Sagittaria sagittifolia. Identyfikatorami fitosocjologicznymi siedliska są tam zespoły: rzęśli hakowatej
Ranunculo-Callitrichetum hamulatae, włosiennicznika tarczowatego Ranunculetum peltati, rdestnicy alpejskiej Potametum
alpini oraz reofilnej formy potocznika wąskolistnego Beruletum submersae (=Ranunculo trichopylli-Sietum erecto-submersi).
Uwagi
-
Inwentaryzacja
w 2011 roku
utrudniona ze
względu na
wysoki stan
wód.
-
-
strona 11
(ha)
Udział w granicach
prognozowanego leja
0,5 m
(ha)
(ha)
Nazwa siedliska
Powierzchnia
inwentaryzacji
(ha)
liniowe)
Kod siedliska
3270
Zalewane, muliste brzegi rzek z
roślinnością Chenopodion rubri
p.p. i Bidention p.p.
0,83
12
0,02
0,002
(1 stanowisko)
0,828
(11 stanowisk)
4010
Wilgotne wrzosowiska z
wrzoścem bagiennym (Ericion
tetralix)
0,58
2
-
-
0,58
(2 stanowiska)
4030
Suche wrzosowiska (CallunoGenistion, Pohlio-Callunion,
Calluno-Arctostaphylion)
39,34
19
-
0,80
(3 stanowiska)
39,26
(16 stanowisk)
*6120
Ciepłolubne, śródlądowe murawy
napiaskowe (Koelerion glaucae)
0,02
1
-
-
0,02
(1 stanowisko)
6210
Murawy kserotermiczne
(Festuco-Brometea i ciepłolubne
murawy z Asplenio
septentrionalis-Festucion
pallentis)
1,80
14
-
-
1,80
(14 stanowisk)
kwiecień 2015
Opis siedliska
Uwagi
Siedlisko obejmuje krótkotrwałe zbiorowiska nitrofilnych terofitów, wykształcające się na odsłanianych corocznie brzegach
cieków wodnych, podczas niskich stanów wody. Do najczęściej spotykanych gatunków należą: babka wielonasienna Plantago
intermedia, komosa czerwonawa Chenopodium rubrum, łoboda oszczepowata szerokolistna Atriplex prostrata subsp. latifolia,
rdest kolankowy Polygonum lapathifolium subsp. lapathifolium, rdest ostrogorzki P. hydropiper, rdest szczawiolistny
Brittingera P. lapathifolium subsp. Brittingeri oraz szczaw nadmorski Rumex maritimus. Z identyfikatorów fitosocjologicznych
na obszarze dotychczas stwierdzono: Bidenti-Polygonetum hydropiperis, Bidenti-Ranunculetum scelerati, Bidentetum cernui,
Chenopodietum rubri, Chenopodio rubri-Polygonetum brittingeri oraz Rumicetum maritimi.
Siedlisko obejmuje nietorfotwórcze zbiorowiska budowane przez krzewinki, głównie wrzos zwyczajny Calluna vulgaris ze stałą
domieszką wrzośca bagiennego Erica tetralix. Zespół Ericetum tetralicis stwierdzono na dwóch stanowiskach w obszarze (poza
zasięgiem wyznaczonego leja depresji), gdzie zajmuje powierzchnię 0,58 ha. Wykształca się na podłożu mineralno-torfowym
lub mineralno-torfiastym o wysoko zalegającym zwierciadle wód gruntowych, okresowo podtapianym. Opisywane stanowiska
wrzośca bagiennego wyznaczają północną-zachodnią granicę występowania gatunku w jego dolnośląskiej ostoi.
Siedlisko obejmuje suche zbiorowiska wrzosowisk, z dominacją krzewinek z rodziny wrzosowatych Ericaceae: janowców
Genista div. sp., mącznicy lekarskiej Arctostaphylos uva-ursi oraz wrzosu pospolitego Calluna vulgaris (poza Polską także
wrzośców Erica div sp., a ponadto kolcolistów Ulex div. sp.). Na opisywanym obszarze siedlisko występuje dość często, gdzie
należy do dynamicznego kręgu borów Leucobryo-Pinetum, Cladino-Pinetum oraz rzadziej Molinio-Pinetum. Najczęściej
wykształca się w formie na przydrożach, skrajach borów oraz pasach przeciwpożarowych. Na większości stanowisk siedlisko
reprezentują różne postaci fitocenoz najpospolitszego w Polsce zespołu wrzosowiska knotnikowego Pohlio-Callunetum.
Na dwóch stanowiskach stwierdzono drobnopowierzchniowe płaty zespołów Genisto pilosae-Callunetum oraz Genisto
germanicae-Callunetum.
Siedlisko priorytetowe, obejmujące bardzo silnie zróżnicowane florystycznie śródlądowe murawy o wyraźnie kontynentalnym
charakterze. Na zachodzie kraju duża część diagnostycznych zespołów roślinnych jest zubożała gatunkowo, a identyfikatory
fitosocjologiczne siedliska figurują na polskiej czerwonej liście zbiorowisk roślinnych. Siedlisko stwierdzone dotychczas na
jednym stanowisku o powierzchni 0,02 ha. Mamy tam do czynienia z jego zubożoną postacią, reprezentowaną przez
zbiorowisko z kostrzewą piaskową (zb. Festuca psammophila-Carex arenaria). Z uwagi na fakt, iż w obszarze spotykano
podczas inwentaryzacji gatunki wskaźnikowe siedliska, takie jak chaber nadreński Centaurea stoebe, chondrilla sztywna
Chondrilla juncea, rozchodnik ościsty Sedum reflexum, siedlisko wymaga dalszych poszukiwań. Płaty zespołu Festuco
psammophilae-Koelerietum glaucae z obfitym udziałem Gypsophila fastigiata, stwierdzono w niedalekim położeniu od granicy
obszaru inwentaryzacji (koło Chocicza).
Siedlisko obejmuje bogate florystycznie, kwietne, ciepłolubne zbiorowiska trawiaste o charakterze stepowym, a także wyżynne
murawy na skałach wapiennych. W obszarze siedlisko stwierdzono na 14 stanowiskach o łącznej powierzchni 1,80 ha. Jest
reprezentowane tam przez dwie asocjacje: Sileno-Festucetum trachyphyllae (ubogie postaci lokalne, z udziałem m.in.
krwawnika pannońskiego Achillea pannonica, kostrzewy murawowej Festuca trachyphylla, goździka kartuzka Dianthus
carthusianorum i chabra drakiewnika Centaurea scabiosa) oraz zespół owsicy łąkowej i smółki pospolitej Viscario-Avenetum
pratensis. Drugi z wymienionych zespołów swoim występowaniem ograniczony jest wyłącznie do doliny Nysy Łużyckiej. Nie
kwalifikowano do tego siedliska płatów o charakterze agregacji kostrzewy szczeciniastej Festuca trachyphylla. Dotychczas nie
stwierdzono priorytetowych postaci siedliska (z obecnością storczyków).
Inwentaryzacja
w 2011 roku
bardzo
utrudniona ze
względu na
wysoki stan
wód w ciekach.
-
-
-
strona 12
*6230
Górskie i niżowe murawy
bliźniczkowe (Nardion - płaty
bogate florystycznie)
12,04
29
0,71
6410
Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe
(Molinion)
90,51
70
9,86
(6 stanowisk)
6430
Ziołorośla górskie (Adenostylion
alliariae) i ziołorośla nadrzeczne
(Convolvuletalia sepium)
45,49
24
9,0
(ha)
Udział w granicach
prognozowanego leja
0,5 m
(ha)
(ha)
Nazwa siedliska
Powierzchnia
inwentaryzacji
(ha)
liniowe)
Kod siedliska
kwiecień 2015
Opis siedliska
Siedlisko priorytetowe obejmujące acydolfilne murawy z bliźniczką psią trawką Nardus stricta (określane też jako psiary)
wykształcające się na ubogich glebach świeżych, wilgotnych a nawet mokrych, ukształtowane m.in. pod wpływem wypasu
kulturowego, wydeptywania lub użytkowania kośnego. W obszarze występuje podtyp 6230-4 Niżowe murawy bliźniczkowe.
Lokalnie siedlisko reprezentowane jest przez kilka zespołów roślinnych. Najczęściej notowano fitocenozy psiary
krzyżownicowej Polygalo-Naredtum, często z udziałem wrzosu pospolitego Calluna vulgaris. Gatunkami diagnostycznymi
psiar ze związku Violion caninae, obecnymi w płatach, poza psią trawką, są m.in.: fiołek psi Viola canina, kosmatka polna
0,04
11,48
Luzula campestris, krzyżownice Polygala div. sp. oraz pięciornik rozścielony Potentilla anglica. Innymi zespołami
(2 stanowiska) (24 stanowiska) spotykanymi rzadziej, jednak często zajmującymi w obszarze duże powierzchnie, to fitocenozy zmiennowilgotnych psiar ze
związku Nardo-Juncion squarrosi: Juncetum squarrosi i Gentiano pneumonanthes-Nardetum. W płatach tych zbiorowisk
(najczęściej koszonych) stwierdzono wiele rzadkich i chronionych gatunków roślin naczyniowych i mszaków, m.in. gnidosz
rozesłany Pedicularis sylvatica, kostrzewa wąskolistna Festuca tenuifolia (lokalnie gatunek dość częsty w płatach siedliska),
kosmatka wielokwiatowa Luzula multiflora, sit sztywny Juncus squarrosus, nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum,
kukułki Dactylorhiza maculata i D. fuchsii, przytulię hercyńską Galium harcynicum oraz fałdownik nastroszony
Rhytidiadelphus squarrosus, próchniczek błotny Aulacomnium palustre i (rzadziej) gatunki torfowców Sphagnum sp.
Bogate florystycznie, kwietne, zmiennowilgotne łąki, zwykle z udziałem trzęślicy modrej Molinia caerulea. Lokalnie
najczęściej spotykanymi zespołami łąk trzęślicowych są: zespół olszewnika kminkolistnego Selino carvifoliae-Molinietum oraz
łąki sitowo-trzęślicowe Junco-Molinietum. Znamienną cechą drugiego zespołu jest częsty udział rzadkiego i zagrożonego w
Polsce situ ostrokwiatowego Juncus acutiflorus. Do gatunków diagnostycznych najczęściej notowanych w płatach siedliska
należą: czarcikęs łąkowy Succisa pratensis, nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum (często masowy udział), olszewnik
kminkolistny Selinum carvifolia, pięciornik kurze ziele Potentilla erecta, kosmatka wielokwiatowa Luzula multiflora i krwiściąg
12,28
69,76
(13 stanowisk) (52 stanowiska) lekarski Sangusisorba officinalis. Gatunkami lokalnie rzadkimi są: sierpik barwierski Serratula tinctoria, bukwica zwyczajna
Betonica officinalis, przytulia północna Galium boreale i wiązówka bulwkowa Filipendula vulgaris. Szereg gatunków figuruje
na krajowej i regionalnej czerwonej liście roślin. Na obszarze siedlisko jest reprezentowane najczęściej przez najwilgotniejsze
skrzydło łąki olszewnikowej Selino-Molinietum caricetosum paniceae. Najlepiej zachowane płaty siedliska obserwowano w
okolicach wsi Jeziory Dolne, Datyń oraz Witaszkowo. Fitocenozy łąk trzęślicowych często pozostają we wzajemnych relacjach
dynamiczno-przestrzennych z murawami bliźniczkowymi.
Siedlisko silnie zróżnicowane florystycznie i fizjonomicznie. Występujący na obszarze podtyp 6430-3 (Niżowe, nadrzeczne
zbiorowiska okrajkowe) obejmuje zarówno zbiorowiska pnączy (tzw. welonowe), porastające skraje lasów łęgowych, jak
również zbiorowiska bylin w typie ziołorośli, występujące głównie wzdłuż cieków wodnych. Do najczęstszych w obszarze
gatunków diagnostycznych należą: chmiel zwyczajny Humulus lupulus, jeżyna popielica Rubus caesius, kielisznik zaroślowy
Calystegia sepium, rdestówka zaroslowa Fallopia dumetorum, pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, kozłek lekarski Valeriana
officinalis, bluszczyk kurdybanek Glechoma hederacea oraz przytulia czepna Galium aparine. Spośród identyfikatorów
45,49
fitosocjologicznych na obszarze notowano następujące zespoły roślinne: Fallopio-Humuletum, Urtico-Convolvuletum sepium,
(24 stanowiska)
Eupatorietum cannabini, Epilobio hirsuti-Convolvuletum sepium, Chaerophylletum bulbosi, Carduo-Rubetum caesii oraz
Stachyo sylvatice-Impatientetum noli-tangere. Płatom ziołorośli wykształconych liniowo niemal na całym odcinku Nysy
Łużyckiej toworzyszą zarośla wiklin nadrzecznych Salicetum triandro-viminalis. W sąsiedztwie stawów hodowlanych zwraca
uwagę neofityzacja płatów ziołorośli, w które wkraczają inwazyjne gatunki obcego pochodzenia (m.in. Solidago canadensis i
Rudbeckia hirta). Lokalnie obserwuje się również ekspansję mozgi trzcinowatej Phalaris arundinacea, zwłaszcza w płatach
przykorytowych wykształconych w sąsiedztwie pól i użytków zielonych.
Uwagi
-
-
-
strona 13
6510
Niżowe i górskie świeże łąki
użytkowane ekstensywnie
(Arrhenatherion elatioris)
Torfowiska wysokie z
*7110
roślinnością torfotwórczą (żywe)
7140
Torfowiska przejściowe i
trzęsawiska (przeważnie z
roślinnością z ScheuchzerioCaricetea)
568,86
0,55
137,80
118
(ha)
Udział w granicach
prognozowanego leja
0,5 m
(ha)
(ha)
Nazwa siedliska
Powierzchnia
inwentaryzacji
(ha)
liniowe)
Kod siedliska
161,78
57,05
(21 stanowisk) (23 stanowiska)
360,35
(76 stanowisk)
0,18
(2 stanowiska)
0,37
(3 stanowiska)
5
64
-
-
11,60
(14 stanowisk)
126,20
(50 stanowisk)
kwiecień 2015
Opis siedliska
Siedlisko obejmuje antropogeniczne, półnaturalne wielokośne zbiorowiska tzw. użytków zielonych realizujących się na
świeżych lub umiarkowanie wilgotnych glebach mineralnych. W granicach obszaru reprezentowane jest przynajmniej przez trzy
asocjacje roślinne: różne postaci zespołu łąki rajgrasowej Arrhenatheretum elatioris, zespół jastruna właściwego typowego
Leucanthemum vulgare subsp. vulgare i szczawiu rozpierzchłego Rumex thyrsiflorus (Chrysanthemo leucanthemi-Rumicetum
thyrsiflori) oraz przez zbiorowisko z wiechliną łąkową i kostrzewą czerwoną (zb. Poa pratensis-Festuca rubra). Zaznaczyć
należy, że nie kwalifikowano tu wilgotnych łąk ze związku Calthion, uwzględnianych przez niektórych ekspertów
przyrodników. Jednak zgodnie z Interpretation Manual, jako siedlisko należy traktować także łąki w typie Alopecurus pratensisSanguisorba officinalis, wykształcające się głównie w dolinach rzecznych (Ranunculo-Alopecuretum pratensis).
Do najpospolitszych lokalnie gatunków diagnostycznych należą: jaskier rozłogowy Ranunculus repens, kupkówka pospolita
Dactylis glomerata, przetacznik ożankowy Veronica chamaedrys, krwawnik pospolity Achillea millefolium, barszcz pospolity
Heracleum sphondylium, przytulia pospolita Galium mollugo, rajgras wyniosły Arrhenatherum elatius, stokłosa miękka Bromus
hordaceus, wyczyniec łąkowy Alopecurus pratensis. Siedlisko to największe powierzchnie zajmuje w dolinie Nysy Łużyckiej
oraz Wodry.
Siedlisko priorytetowe, obejmujące ombrotroficzne mszary budowane przez zbiorowiska roślinne z klasy OxycoccoSphagnetea. Lokalnie jego płaty wykształcają się najczęściej na obrzeżach basenów torfowych, gdzie zajmują niewielkie
powierzchnie wśród kwaśnych torfowisk przejściowych. Siedlisko reprezentowane głównie przez zespół wełnianki
pochwowatej i torfowca kończystego Sphagno recurvi-Eriophoretum vaginati oraz centralną asocjację związku Sphagnion
magellanici - zespół Andromedo-Sphagnetum magellanici. W płatach zespołów notowano rzadkie i chronione gatunki
torfowiskowe: modrzewnicę zwyczajną Andromeda polifolia, bagno zwyczajne Ledum palustre, rosiczkę okrągłolistną Drosera
rotundifolia oraz kilka gatunków torfowców: Sphagnum fallax, S. megellanicum, S. papillosum, S. rubellum, S. angustifolium,
S. capillifolium.
Siedlisko obejmuje zbiorowiska minerotroficznych mszarów zasilanych ubogimi wodami gruntowo-opadowymi, pod
względem hydrologicznym zaliczanych do typu torfowisk topogenicznych lub mieszanych (np. topogeniczno-soligenicznych),
bardzo silnie zróżnicowanych zarówno pod względem fitocenotycznym jaki i florystycznym. Z punktu widzenia
syntaksonomicznego siedlisko reprezentowane jest w obszarze przez większość zbiorowisk z klasy Scheuchzerio-Caricetea
fuscae (związki: Rhynchosporion albae, Caricion lasiocarpae i Caricion fuscae) oraz mszarne postacie zbiorowisk wysokich
turzyc ze związku Magnocaricion. Budują je tam fitoceonozy następujących zespołów: Caricetum limosae, Sphagno tenelliRhynchosporetum albae (typicum, sphagnetosum fallacis, sphagnetosum papillosi, sphagnetosum maji), Sphagno recurviEriophoretum angustifolii, Sphagno apiculati-Caricetum rostratae, Caricetum lasiocarpae, Calletum palustris oraz Carici
canescentis-Agrostietum caninae, Calamagrostietum neglectae, Juncetum acutiflori, Sphagno-Juncetum effusi, Caricetum
elatae sphagnetosum, Calamagrostietum canescentis sphagnetosum. Spotykane są również zdegenerowane na skutek
przesuszenia płaty zdominowane przez trzęślicę modrą (Zb. Molinia-Sphagnum div.sp.). Osobliwością jest występowanie na
inwentaryzowanym terenie (obszar Mierkowskie Wydmy) zarośli z woskownicą europejską Myricetum gale, które
zdecydowano zaliczyć do tego siedliska przyrodniczego. Jest to jedyne w Polsce stanowisko tego gatunku poza pasem
nadbałtyckim. Torfowiska przejściowe są na inwentaryzowanym obszarze ostoją wielu rzadkich i chronionych gatunków
mszaków i roślin naczyniowych, w większości wykazanych w zamieszczonych spisach gatunków.
Z uwagi na wysoki stan wód w minionym sezonie wegetacyjnym oraz znaczące podtopienie basenów torfowych, część
stanowisk nie była możliwa do zinwentaryzowania. Są to torfowiska koło Tarnowa, Chełmu Żarskiego oraz Dłużka.
Występowanie siedliska 7140 na tych obiektach jest pewne, jednak niemożliwe było określenie powierzchni jego płatów.
Niewykluczone (np. zbiornik Topielec koło Tarnowa, torfowisko koło Chełmu Żarskiego), że torfowiskom przejściowym
towarzyszą tam fitocenozy torfowisk zasadowych 7230.
Uwagi
-
Inwentaryzacja
utrudniona ze
względu wysoki
poziom wód.
Inwentaryzacja
w 2011 roku
bardzo
utrudniona ze
względu na
wysoki poziom
wód i
podtopienie.
strona 14
(ha)
Udział w granicach
prognozowanego leja
0,5 m
(ha)
(ha)
Nazwa siedliska
Powierzchnia
inwentaryzacji
(ha)
liniowe)
Kod siedliska
7150
Obniżenia na podłożu torfowym z
roślinnością ze związku
Rhynchosporion
22,67
12
-
16,21
(4 stanowiska)
6,46
(8 stanowisk)
*7210
Torfowiska nakredowe
(Cladietum marisci, Caricetum
buxbaumii, Schoenetum
nigricantis)
0,98
3
-
0,14
(2 stanowiska)
0,84
(1 stanowisko)
*7220
Źródliska wapienne ze
zbiorowiskami Cratoneurion
commutati
0,003
1
0,003
-
-
7230
Górskie i nizinne torfowiska
zasadowe o charakterze młak,
turzycowisk i mechowisk
4,57
10
-
-
4,57
(10 stanowisk)
9110
Kwaśne buczyny (LuzuloFagetum)
41,30
27
1,43
(2 stanowiska)
4,30
(5 stanowisk)
35,82
(21 stanowisk)
kwiecień 2015
Opis siedliska
Siedlisko obejmuje pionierską, imersyjną roślinność wykształcającą się na podłożu mineralnym z płytką warstwą zalegających
utworów murszowo-torfiastych lub nieidentyfikowalnego, zamulonego humotorfu. Realizuje się wyłącznie w okresowo
podtapianych obniżeniach międzywydmowych i bezodpływowych zagłębieniach w strefie przemożnego wpływu klimatu
atlantyckiego. Spotykane również na okresowo odsłanianych brzegach oligotroficznych zbiorników wodnych oraz na osiadłych,
słabo przepuszczalnych i silnie zmineralizowanych złożach torfowych. Znamienną cechą zbiorowisk diagnostycznych jest stały
udział gatunków z klasy Littorelletea, głównie situ drobnego Juncus bulbosus, wąkroty zwyczajnej Hydrocotyle vulgaris i
torfowca ząbkowanego Sphagnum denticulatum. Na opisywanym obszarze przygiełkowiska reprezentowane są przez wzorcowo
wykształcone płaty najrzadszego w Polsce identyfikatora siedliska 7150, czyli zespół przygiełki brunatnej Rhynchosporetum
fuscae. Wielkopowierzchniowe płaty tego zespołu zlokalizowane są w obszarze Natura 2000 Mierkowskie Wydmy na użytku
ekologicznym Bagna przy Rabym Kamieniu. Jest to największe w Polsce stanowisko tego wymierającego gatunku. Zauważalne
są tam jednak objawy przesuszenia siedliska, co manifestuje się na poziomie fitocenotycznym wkraczaniem zbiorowiska Pinus
sylvestris-Molinia caerulea. Inne postacie siedliska reprezentowane są przez fitocenozy Sphagno tenelli-Rhynchosporetum albae
sphagnetosum auriculati, zb. Molinia caerulea-Sphagnum denticulatum oraz zbiorowisko z widłczkiem torfowym Lycopodiella
inundata. Spośród identyfikatorów roślinnych siedliska na badanym obszarze występują: przygiełka biała Rhynchospora alba i
brunatna R. fusca, rosiczka pośrednia Drosera intermedia (bardzo obfite populacje), widłaczek torfowy Lycopodiella inundata,
torfowiec ząbkowany Sphagnum denticulatum oraz (rzadko) rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia.
Siedlisko priorytetowe, obejmujące brzegi zbiorników wodnych, gytiowiska i torfowiska niskie na podłożu wapiennym,
porośnięte przez fitocenozy szuwarowe, głównie z kłocią wiechowatą. Na obszarze inwentaryzacji stwierdzono 3 stanowiska
szuwaru kłociowego Cladietum marisci, z czego dwa skupione są w litoralu i ekotonie jeziora Głębokiego, gdzie zajmują łączną
powierzchnię 0,84 ha. Trzecie stanowisko zlokalizowane jest w przewidywanym leju depresji planowanej inwestycji, gdzie
zajmuje powierzchnię 0,14 ha. Najlepiej zachowane płaty siedliska występują w misie jeziora Głębokiego.
Siedlisko priorytetowe, obejmujące wypływy wód podziemnych o wysokiej zawartości związków wapnia, z których wytrącają
się osady wapienne w postaci trawertynów lub innych rodzajów martwic wapiennych, związane z formami geomorfologicznymi
krajobrazu polodowcowego (moreny czołowe, kemy). Stwierdzono je na jednym stanowisku w obszarze (koło wsi Węgliny) na
powierzchni zaledwie 300 m2. Niewielki obszar źródliskowy otulony jest tam przez fitocenozę łęgu Querco-Ulmetum, będącą
leśną śródpolną wyspą. Gatunkiem diagnostycznym siedliska jest tam żebrowiec paprociowy Cratoneuron filicinum, a tworzoną
przez niego mszystą matę można uznać za ubogą postać zespołu Cratoneuretum filicino-commutati. Obserwowano strącanie się
związków wapnia w postaci białawych nalotów na łodyżkach i gałązkach mchów.
Siedlisko obejmuje głównie soligeniczne torfowiska wykształcone na niżu w postaci mechowisk, mszystych szuwarów i
subneutralnych mszarów zasilanych wodami alkalicznymi, często bogatymi w wapń. Wykształcają się najczęściej u podnóża
dolin w miejscach wypływu/wysięku wód podziemnych lub we współczesnych bądź historycznych misach jeziornych jako
podtypy: torfowiska przepływowe i źródliskowe. Spotkać je można również na torfowiskach pojeziornych na siedliskach
zasobnych w sole mineralne, gdzie zasilające je wody mają kontakt z gytiami wapiennymi lub detrytusowo-wapiennymi.
Siedlisko wykazuje duże zróżnicowanie pod względem definiujących je zbiorowisk roślinnych. Bardzo ważną rolę
fitocenotwórczą i diagnostyczną pełnią liczne gatunki mchów brunatnych. Z obszaru podano występowanie zespołu turzycy
tunikowej Caricetum paradoxae oraz stwierdzono występowanie następujących zbiorowisk: Menyantho-Sphagnetum teretis,
Calamagrostietum neglectae, Juncetum alpini, Juncetum filiformis, Juncetum acutiflori, zb. z Schoenoplectus tabernemontani
oraz mszyste postaci szuwaru Caricetum paniculatae. Część płatów nosi znaczące objawy degeneracji na skutek przesuszenia i
nadmiernego użytkowania kośno-pastwiskowego.
Obszar inwentaryzacji położony jest w zasięgu geograficznym buka. Zespół buczyny niżowej Deschampsio flexuosae-Fagetum
(= Luzulo pilosae-Fagetum) lokalnie związany jest z wyniesieniami terenu (wysoczyzny morenowe, piaski zwałowe moreny
dennej). Kwaśna buczyna niżowa - najuboższy zespół lasu bukowego o przeważnie jednowarstwowym drzewostanie, często
występuje tam w postaciach zniekształconych (pinetyzacja, neofityzacja, juwenalizacja). Najlepiej zachowane płaty zespołu
obserwowano w obszarze Natura 2000 Jeziora Brodzkie. Na kilku stanowiskach notowano obfity udział bielistki siwej
Leucobryum glaucum w warstwie mszystej. W granicach inwentaryzowanego obszaru stwierdzono występowanie trzech
podzespołów: skrajnie ubogiego mszysto-porostowego D.f.-F. cladonietosum, przeciętnego D.f.-F. typicum i nieco żyźniejszego,
bogatego w paprocie D.f.-F. dryopteridetosum. Pod jego fitocenozami wykształcają się gleby rdzawe brunatne i bielicowane
silnie zakwaszone, rzadziej gleby płowe czy brunatne kwaśne.
Uwagi
Inwentaryzacja
w 2011 roku
bardzo
utrudniona ze
względu na
wysoki poziom
wód i
podtopienie.
-
Siedlisko
reprezentowane
przez
fitocenozy
kadłubowe.
Inwentaryzacja
w 2010 roku
bardzo
utrudniona ze
względu na
wysoki stan
wód i
podtopienie.
-
strona 15
9130
Żyzne buczyny (Dentario
glandulosae-Fagenion, Galio
odorati-Fagenion)
25,94
1
-
9170
Grąd środkowoeuropejski i
subkontynentalny (GalioCarpinetum, Tilio-Carpinetum)
334,91
178
35,46
9190
Pomorski kwaśny las brzozowodębowy (Betulo-Quercetum)
1147,61
609
76,81
(ha)
Udział w granicach
prognozowanego leja
0,5 m
(ha)
(ha)
Nazwa siedliska
Powierzchnia
inwentaryzacji
(ha)
liniowe)
Kod siedliska
kwiecień 2015
Opis siedliska
Drzewostan żyznej buczyny niżowej jest najczęściej jednowarstwowy, wysokopienny, zbudowany niemal wyłącznie przez
buka zwyczajnego Fagus sylvatica, z niewielką i niestałą domieszką dębów (Quercus robur, Q. petraea), klona jawora Acer
pseudoplatanus, sporadycznie też graba zwyczajnego Carpinus betulus. Warstwa krzewów jest bardzo słabo rozwinięta występuje w niej podrost buka i jawora. Występujące w obszarze inwentaryzacji postaci zespołu Melico uniflorae-Fagetum
sylvaticae (=Galio odorati-Fagetum) reprezentują podzespół M.u.-F.s. deschampsietosum, wykształcony na ubogich piaskach
0,10
25,84
(1 stanowisko) (1 stanowisko) zwałowych wyniesienia morenowego koło Brodów. Fitocenozy realizują się tam na glebach brunatnych kwaśnych i
bielicowanych. Runo zielne jest dość ubogie florystycznie, buduje je głównie wiechlina gajowa Poa nemoralis, gajowiec żółty
Galeobdolon luteum, turzyca palczasta Carex digitata oraz rośliny ogólnoleśne, jak konwalijka dwulistna Majanthemum
biforium czy szczawik zajęczy Oxalis acetosella. Na niewielkich powierzchniach obserwowano aspekt wiosenny z zawilcem
gajowym Anemone nemorosa.
Siedlisko obejmuje wielogatunkowe lasy liściaste ze stałym udziałem graba Carpinus betulus i dębu szypułkowego Quercus
robur (rzadko spotkać można również dęba bezszypułkowego Q. petraea). Lokalnie wykazuje silne zróżnicowanie
lokalnosiedliskowe, o której decyduje żyzność i wilgotność gleb. Na opisywanym obszarze reprezentowane jest przez grąd
środkowoeuropejski Galio sylvatici-Carpinetum. W drzewostanie oprócz wymienionych gatunków spotykamy klony: jawor
A. pseudoplatanus, zwyczajny Acer platanoides, rzadziej wiąz szypułkowy Ulmus laevis, buk zwyczajny Fagus sylvatica i klon
polny A. campestre; wśród krzewów najczęstsza jest leszczyna pospolita Corylus avellana i trzmielina europejska Euonymus
europaea. Lokalnie częstym składnikiem lasów grądowych jest bluszcz pospolity Hedera helix. Najpospolitszymi elementami
runa są: gwiazdnica wielkokwiatowa Stellaria holostea, kupkówka Aschersona Dactylis polygama, wiechlina gajowa Poa
59,24
240,07
nemoralis, gajowiec żółty Galeobdeon luteum i zawilec gajowy Anemone nemorosa; bardzo rzadkim gatunkiem lokalnie jest
(34 stanowiska) (135 stanowisk)
przylaszczka pospolita Hepatica nobilis i miodunka ćma Pulmonaria obscura. Grądy w obszarze zajmują niewielką
powierzchnię, stąd są tam bardzo cennym elementem roślinności. Występują w rozproszeniu, często jako wyspy leśne w
krajobrazie rolniczym. Na terenie Wzniesień Gubińskich koncentrują się głównie w obrębie leśnym Jasienica oraz między
miejscowościami Datyń i Grodziszcze. Dobrze zachowane płaty zespołu występują również w zlewni jeziora Brodzkiego oraz
na „ostańcu” dłużeckim koło Lubska. Najczęściej występującą formą degeneracji fitocenoz zespołu jest neofityzacja,
cespityzacja, monotypizacja oraz borowienie w wyniku pinetyzacji. Grądy często sąsiadują z innymi zbiorowiskami lasów
liściastych, zwłaszcza łęgami dębowo-wiązowo-jesionowymi i kwaśnymi dąbrowami. Nierzadkie są płaty o charakterze
przejściowym (np. w zlewni jeziora Brodzkiego).
Siedlisko obejmuje wielopostaciowe acydofilne lasy liściaste z udziałem dębów: bezszypułkowego Quercus petraea i
szypułkowego Q. robur, pozostających w różnych stosunkach ilościowych, wykształcające się przeważnie na ubogich,
piaszczystych glebach bielicoziemnych (najczęściej rdzawych) lub zawilgoconych (glejo-bielicowych, gruntowoglejowych i
murszowatych). Warstwa krzewów jest rozwinięta w różnym stopniu (kruszyna pospolita Frangula alnus, jarząb pospolity
Sorbus aucuparia), zielna - wielopostaciowa (np. trawiasta, krzewinkowa, mszysta), z udziałem kostrzewy owczej Festuca
ovina, śmiałka pogiętego Deschampsia flexuosa, orlicy pospolitej Pteridium aquilinum, turzycy pigułkowatej Carex pilulifera,
pszeńca zwyczajnego Melampyrum pratense, ale przede wszystkim różnych gatunków jastrzębców (gładkiego H. laevigatum,
Lachenala H. lachenalii oraz sabaudzkiego H. sabaudum). Lokalnie bardzo rzadkimi składnikami warstwy zielnej jest groszek
207,48
867,85
skrzydlasty Lathyrus montanus i trzcinnik leśny Calamagrostis arundinacea. Warstwa mszysta najczęściej rozwinięta jest słabo,
(141 stanowisk) (478 stanowisk)
ale jej stałym składnikiem jest rokietnik lśniący Pleurozium schreberi i widłoząb miotlasty Dicranum scoparium (gatunki objęte
ochroną ścisłą). Na inwentaryzowanym terenie siedlisko reprezentowane jest przez dwa zespoły: środkowoeuropejską
acydofilną dąbrowę trzcinnikową Calamagrostio-Quercetum oraz niżową, środkowoeuropejską mokrą dąbrowę trzęślicową
Molinio caeruleae-Quercetum. Pierwszy z wymienionych zespołów wykazuje silniejsze powiązanie z utworami lodowcowymi i
fluwioglacjalnymi, rzadko występuje na starszych i młodszych terasach akumulacyjnych. Mokra dąbrowa trzęślicowa występuje
najczęściej na plejstoceńskich i holoceńskich terasach rzecznych oraz na utworach wodnolodowcowych, gdzie poziom wód
gruntowych jest wysoki. Najczęstszym przejawem degeneracji dąbrów jest lokalnie juwenalizacja oraz borowienie siedliska w
wyniku pinetyzacji.
Uwagi
-
-
-
strona 16
182,10
105
-
Udział w granicach
prognozowanego leja
0,5 m
(ha)
15,37
(12 stanowisk)
kwiecień 2015
(ha)
Bory i lasy bagienne (Vaccinio
uliginosi-Betuletum pubescentis,
Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino
*91D0
mugo-Sphagnetum, Sphagno
girgensohnii-Piceetum i
brzozowo-sosnowe bagienne lasy
borealne)
(ha)
Nazwa siedliska
Powierzchnia
inwentaryzacji
(ha)
liniowe)
Kod siedliska
Opis siedliska
Uwagi
166,73
(98 stanowisk)
Siedlisko obejmuje bory i lasy liściaste na wilgotnym i mokrym oligo- lub mezotroficznym podłożu torfowym lub torfowomurszowym, z trwale wysoko położonym zwierciadłem wód gruntowych. Zasilająca je woda jest zawsze uboga w składniki
odżywcze, związana z obecnością torfowisk wysokich i kwasnych torfowisk przejściowych. Zbiorowiska budowane są głównie
przez sosnę zwyczajną Pinus sylvestris, brzozy - brodawkowatą Betula pendula i omszoną B. pubescens, kruszyne pospolitą
Frangula alnus oraz regionalnie przez świerka pospolitego Picea abies. W runie borów i lasów bagiennych charakterystyczny
jest udział gatunków z rodzajów Carex sp. i Vaccinium sp., natomiast warstwa mszysta jest zawsze bardzo dobrze rozwinięta i
bogata gatunkowo, w której znamienny jest udział gatunków z rodzaju Sphagnum sp. W obszarze inwentaryzacji siedlisko
reprezentowane jest przez kilka zespołów roślinnych: ols torfowcowy Sphagno-Alnetum, brzezinę bagienną Vaccinio uliginosiBetuletum pubescentis oraz sosnowy bór bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum. Do siedliska nie kwalifikowano fitocenoz olsów
porzeczkowych Carici elongatae-Alnetum oraz zarośli kruszynowych Molinio-Franguletum.
Najczęstszym i jednocześnie najlepiej zachowanym zespołem jest na inwentaryzowanym terenie ols torfowcowy SphagnoAlnetum. W przeszłości z pewnością odgrywał tam znaczącą rolę jako element naturalnej roślinności, jednak mimo
przekształcenia czy degradacji siedlisk olsu torfowcowego zachowały się dość liczne, wzorcowo wykształcone płaty tego
zespołu. Drzewostan olsu torfowcowego tworzy gównie olsza czarna z domieszką obu gatunków brzóz oraz sosny. W warstwie
krzewów panuje podrost gatunków z drzewostanu (głównie olszy) oraz kruszyna i rzadziej świerk. W warstwie zielnej dominują
gatunki z klas Scheuchzerio-Caricetea i Molinio-Arhhnatheretea: Hydrocotyle vulgaris, Viola palustris, Agrostis canina,
Molinia caerulea, Lysimachia vulgaris, Deschampsia caespitosa, Juncus effusus i in. Klasę Alnetea glutinosae reprezentują:
Thelypteris palustris, Peucedanum palustre, Calamagrostis canescens oraz Solanum dulcamara. Z gatunków towarzyszących
dość często notowano w płatach zespołu Dryopteris carthusiana i Rubus plicatus. Charakterystyczna fizjonomia zespołu jest
kształtowana przez bogato rozwiniętą warstwę mszystą, gdzie dominującymi gatunkami są lokalnie trzy gatunki torfowców:
S. fimbriatum, S. squarrosum i S. palustre. W niektórych postaciach występują inne gatunki z tego rodzaju, głównie S. fallax.
Za gatunek lokalnie (regionalnie?) charakterystyczny należy również uznać wątrobowca Calypogeia fissa (Rosadziński badania własne). Na uwagę zasługuje fakt, iż olsy torfowcowe wyróżniają się na tle innych leśnych zbiorowisk obszaru
najwyższym nagromadzeniem rzadkich i chronionych gatunków muscoflory. Oprócz gatunku lokalnie charakterystycznego
Calypogeia fissa, który posiada na obszarze Dolnych Łużyc centrum swojego występowania i kończy tam swój zasięg (element
suboceaniczny), na dwóch stanowiskach stwierdzono występowanie wymierającego wątrobowca Pallavicinia lyelli,
posiadającego w Polsce obecnie około 5 stanowisk. Olsy torfowcowe w nadleśnictwie stwarzają dogodne warunki ekologiczne
dla tego taksonu, co pozwala domniemywać o istnieniu większej liczby stanowisk. Innymi cennymi gatunkami roślin
zarodnikowych, przywiązanych lokalnie do siedlisk Sphagno-Alnetum, są: Amblystegium radicale, Riccardia multifida,
Fissidens osmundoides, Sphagnum riparium, S. centrale, S. subnitens, Plagiothecium sussulentum i inne. Ewenementem
przyrodniczym jest występowanie na inwentaryzowanym terenie zespołu brzeziny bagiennej Vaccinio uliginosi-Betuletum
pubescentis, ponieważ dotąd uważano, że swym zasięgiem jest to asocjacja ograniczona do północno-zachodniej części kraju.
Zespół zajmuje najczęściej niewielkie, odizolowane zagłębienia terenowe z wysokim poziomem wód gruntowych zasilanych
wodą opadową. Brzezina bagienna jest zbiorowiskiem, którego drzewostan lokalnie tworzą brzozy: omszona Betula pubescens i
brodawkowata B. pendula. Zmienną pod względem ilościowym domieszkę stanowi sosna zwyczajna Pinus sylvestris, a niekiedy
również świerk pospolity Picea abies, buk zwyczajny Fagus sylvatica, olsza czarna Alnus glutinosa i dęby. W warstwie
krzewów najczęściej spotykana jest kruszyna pospolita Frangula alnus i podrost drzew, a w runie dominują borówka czernica
Vaccinium myrtillus, trzęślica modra Molinia caerulea, nerecznice: krótkoostna Dryopteris carthusiana i szerokolistna
D. dilatata. Lokalnie często obficie występuje w płatach zespołu bagno zwyczajne Ledum palustre, natomiast bardzo rzadkim
składnikiem jest na tym obszarze borówka bagienna Vaccinium uliginosum. Najczęstszą postacią zespołu jest podzespół V.u.B.p. eriophoretosum vaginati, najbardziej oligotroficzny, odchylony w stronę fitocenoz boru bagiennego. Występuje na glebach
torfowych torfowisk wysokich i przejściowych oraz glejo-bielicowych murszowych, głównie z południowo-wschodniej części
inwentaryzowanego obszaru na 24 stanowiskach (w tym 6 w obszarze leja depresji). Trzecim reprezentantem siedliska jest bór
bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum, stwierdzony dotychczas na 8 stanowiskach (w tym jedno w leju depresji). Sosna
zwyczajna Pinus sylvestris tworząca drzewostan, przy tylko niewielkim udziale brzóz i lokalnie świerka, na tym skrajnie ubogim
siedlisku osiąga bardzo niewielkie rozmiary i bardzo wolno przyrasta na grubość. W runie dominują wysokie krzewinki lokalnie głównie bagno zwyczajne Ledum palustre, a w jego niższej podwarstwie przeważają rośliny torfowisk wysokich wełnianka pochwowata Eriophorum vaginatum, żurawina błotna Oxycoccus palustris, modrzewnica zwyczajna Andromeda
polifolia i liczne torfowce Sphagnum. Zróżnicowanie zespołu odzwierciedla miąższość pokładu torfowego: na głębokich,
żywych torfach wyróżnia się podzespół typowy V.u.-P. typicum, na płytkich podzespół trzęślicowy V.u.-P. molinietosum
nawiązujący nieco do boru wilgotnego.
-
strona 17
Łęgi wierzbowe, topolowe,
olszowe i jesionowe (Salicetum
*91E0 albo-fragilis, Populetum albae,
Alnenion glutinoso-incanae, olsy
źródliskowe)
940,21
403
91F0
Łęgowe lasy dębowo-wiązowojesionowe (Ficario-Ulmetum)
149,32
103
91T0
Sosnowy bór chrobotkowy
(Cladonio-Pinetum i
chrobotkowa postać PeucedanoPinetum)
244,08
52
(ha)
Udział w granicach
prognozowanego leja
0,5 m
(ha)
(ha)
Nazwa siedliska
Powierzchnia
inwentaryzacji
(ha)
liniowe)
Kod siedliska
kwiecień 2015
Opis siedliska
Siedlisko priorytetowe, obejmuje nadrzeczne lasy wykształcające się najczęściej pod wyraźnym wpływem regularnych,
okresowych zalewów lub przywiązane do siedlisk hydrogenicznych generalnie poza strefą zalewów rzecznych. Należą tu trzy,
wyraźnie odmienne podtypy, fizjonomicznie różniące się przede wszystkim drzewostanem. Do gatunków diagnostycznych
należą przede wszystkim drzewa: wierzby - biała Salix alba i krucha S. fragilis, olcha czarna Alnus glutinosa oraz jesion
wyniosły Fraxinus excelsior. Runo wykazuje bardzo silne zróżnicowanie w zależności od podtypu siedliska, ale także
warunków lokalno-siedliskowych konkretnej fitocenozy. Do najpospolitszych gatunków należą: chmiel zwyczajny Humulus
lupulus, czartawa pospolita Circaea lutetiana, gwiazdnica gajowa Stellaria nemorum, jeżyna popielica Rubus caesius,
karbieniec pospolity Lycopus europaeus, kosaciec żółty Iris pseudacorus, kuklik zwisły Geum rivale, mozga trzcinowata
29,29
169,89
741,32
Phalaris arundinacea, pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, przytulia czepna Galium aparine, tojeść pospolita Lysimachia
(17 stanowisk) (103 stanowiska) (328 stanowisk)
vulgaris, wiechlina błotna Poa palustris oraz w. zwyczajna P. trivialis. Na obszarze siedlisko reprezentują trzy identyfikatory
fitosocjologiczne: bardzo rzadki (3 stanowiska w dolinie Nysy Łużyckiej) łęg wierzbowy Salicetum albae, łęg jesionowoolszowy Fraxino-Alnetum (najczęstszy lokalnie przedstawiciel siedliska) oraz źródliskowy łęg podgórski Carici remotaeFraxinetum (9 stanowisk) i łęg przystrumykowy Stellario-Alnetum (ostatni na granicy obszaru inwentaryzacji w Lubsku). Łęgi
jesionowo-olszowe położone są najczęściej na w różnych stopniu zabagnionych fragmentach dolin rzecznych, gdzie
wykształcają się na glebach torfowych torfowisk niskich, torfowo-murszowych, mineralno-murszowych i mułowo-murszowych.
Fitocenozy zespołu spotykane są też na obrzeżach zbiorowisk łąkowych i szuwarowych w krajobrazie rolniczym. W obszarze
najczęstszymi formami degeneracji łęgów jest przesuszenie siedliska oraz młody wiek drzewostanów.
Łęg wiązowo-dębowy (wiązowo-jesionowy) jest związany z najżyźniejszymi siedliskami w Polsce, wykształcającymi się
głównie w dolinach rzek i lokalnych obniżeniach terenu. Drzewostan tego łęgu należy do najbardziej zróżnicowanych zarówno
pod względem składu gatunkowego (może w nim występować do kilkunastu gatunków drzew), jak i struktury. Dominują w nim
lokalnie jesion wyniosły Fraxinus excelsior, wiązy szypułkowy Ulmus laevis czy pospolity U. minor bądź dąb szypułkowy
Quercus robur, albo też olsza czarna Alnus glutinosa, tworząc z domieszką graba zwyczajnego Carpinus betulus, lipy Tilia,
klonów Acer oraz topoli białej Populus alba wielowarstwowy drzewostan. Warstwa krzewów jest również dobrze rozwinięta.
Szczególnie zaznacza się w niej udział czeremchy zwyczajnej Padus avium, trzmieliny pospolitej Euonymus europaea, derenia
świdwy Cornus sanguinea, bzu czarnego Sambucus nigra i porzeczki czerwonej Ribes spicatum. Runo wykazuje wybitną
zmienność sezonową z przypadającym na kwiecień optimum wiosennych geofitów, do których należą gatunki diagnostyczne
zespołu (zawilec żółty Anemone ranunculoides, ziarnopłon wiosenny Ficaria verna i złoć żółta Gagea lutea) i inne, spotykane
także w pozostałych żyznych lasach liściastych oraz rozwijające się w pełni lata liczne dalsze zioła: podagrycznik pospolity
6,27
34,23
110,19
(6 stanowisk) (21 stanowisk) (87 stanowisk) Aegopodium podagraria, czartawa pospolita Circaea lutetiana, gajowiec żółty Galeobdolon luteum, czworolist pospolity Paris
quadrifolia, czyściec leśny Stachys sylvatica, jasnota plamista Lamium maculatum, kokoryczka wielokwiatowa Polygonatum
multiflorum, trędownik bulwiasty Scrophularia nodosa, pokrzywa zwyczajna Urtica dioica i wiele innych. Zespół cechuje się
wyraźnie zaznaczoną zmiennością siedliskową. W jego obrębie wyróżnia się, w zależności od ujęcia, dwa lub trzy podzespoły:
typowy Q.-U. typicum, związany z dolinami dużych rzek i glebami typu mad rzecznych brunatnych, próchnicznych lub
właściwych, Q.-U. chrysosplenietosum na czarnych ziemiach oraz najbardziej zmineralizowanych i odwodnionych glebach
murszowych, wykształcających się w dolinach mniejszych cieków wodnych, w obniżeniach zastoiskowych lub nad brzegami
jezior, o bogatszym składzie runa nawiązującym w większym stopniu niż poprzedni do łęgu jesionowego-olszowego.
Najczęstszymi w obszarze formami degeneracji fitocenoz łęgów dębowo-wiązowo-jesionowych jest neofityzacja i cespityzacja
runa oraz przesuszenie siedlisk. Najlepiej zachowane płaty zespołu spotykamy w obszarach Natura 2000 Jeziora Brodzkie i
Lubski Łęg Śnieżycowy.
Naturalne suche bory sosnowe ubogich i kwaśnych siedlisk. Jego zasięg w Europie obejmuje głównie obszary borealnokontynentalne. O fizjonomii zespołu decyduje dominacja w warstwie przyziemnej licznych gatunków porostów, zwłaszcza
chrobotków z rodzaju Cladonia, których w dobrze wykształconych płatach może być kilkanaście i więcej. Runo zielne jest słabo
rozwinięte, złożone głównie z wrzosu zwyczajnego Calluna vulgaris i borówki brusznicy Vaccinium vitis-idaea. Warstwa
198,09
45,99
mszysta jest najczęściej obecna, budowana przede wszystkim przez: widłozęby - zdrożnego Dicranum spurium i miotlstego
D. scoparium, rokietnika lśniącego Pleurozium schreberi i rzęsiaka pospolitego Ptilidium ciliare. Sosna zwyczajna Pinus
sylvestris jest głównym składnikiem drzewostanu. Skrajnie ubogie i suche siedlisko związane z piaskami wydmowymi
powoduje, że osiąga ona niewielkie rozmiary i nisko się rozgałęzia. Lokalnie płaty tego zespołu spotyka się również w postaci
młodych nasadzeń sosnowych na siedliskach boru świeżego na piaskach fluwioglacjalych Kotliny Zasieckiej.
Uwagi
-
-
-
strona 18
kwiecień 2015
2.4. Grzyby
W
czasie
przeprowadzonych
badań
zinwentaryzowano
grzyby
makroskopijne
wielkoowocnikowe (macromycetes), które zostały wymienione w obowiązującym wówczas
rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 roku w sprawie gatunków dziko
występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 168, poz. 1765 - załączniki nr 1, 2)
oraz grzyby umieszczone na „Czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych w Polsce”
(Wojewoda i Ławrynowicz 2006).
Grzyby chronione w Polsce
Na analizowanym obszarze zinwentaryzowano ogółem siedem gatunków grzybów
makroskopijnych objętych ochroną prawną na mocy wymienionego rozporządzenia, z czego
sześć gatunków grzybów objętych jest ścisłą ochroną prawną, tj. lakownica żółtawa
(Ganoderma lucidum), ozorek dębowy (Fistulina hepatica), siedzuń sosnowy (Sparassis
crispa), sarniak sosnowy (Sarcodon squamosus), smardz jadalny (Morchella esculenta) i
smardz stożkowaty (Morchella conica), a jeden gatunek błyskoporek podkorowy (Inonotus
obliquus) objęty jest częściową ochroną prawną.
Grzyby zagrożone w Polsce
W czaie obserwacji zinwentaryzowano ogółem 29 gatunków grzybów zagrożonych,
zamieszczonych na Czerwonej liście grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. Należą tu
gatunki wymierające (kategoria zagrożenia - E), takie jak: Coprinellus bisporus, Gymnopus
ocior, Mycena belliae, gatunki narażone (kategoria zagrożenia - V), tj. Amanita virosa, Exidia
recisa, Hypholoma myosotis, Inonotus triqueter, Lyophyllum palustre, Marasmius setosus,
Mycena purpureofusca, Sarcodon squamosus oraz gatunki rzadkie (kategoria zagrożenia - R),
tj. Bolbitius reticulatus, Boletus pulverulentus, Calocera furcata, Fistulina hepatica, Galerina
paludosa, Galerina sphagnorum, Gyroporus cyanescens, Helvella lacunosa, Hypholoma
subericaeum, Phellinus pini, Plicatura crispa, Psathyrella corrugis, Ganoderma lucidum,
Inonotus obliquus, Morchella conica, Morchella esculenta oraz Sparassis crispa.
Grzyby nowe dla nauki oraz nowe dla obszaru Polski
W czasie przeprowadzonych prac inwentaryzacyjnych na analizowanym terenie odnaleziono
jeden gatunek prawdopodobnie nowy dla nauki (Clitopilus sp., nr ziel. MH-20110630) oraz
cztery gatunki nie notowane dotychczas na obszarze Polski - Clitocybe truncicola (Peck)
Sacc., Hyaloscypha daedaleae Velen., Ramsbottomia asperior (Nyl.) Benkert &
T. Schumach., Rosellinia britannica L.E. Petrini, Petrini & S.M. Francis.
W tabeli 2 przedstawiono charakterystykę poszczególnych gatunków grzybów oraz
szczegółowe wyniki inwentaryzacji.
strona 19
kwiecień 2015
Tabela 2. Wyniki inwentaryzacji grzybów na badanym obszarze
Stwierdzone stanowiska
Lp.
Nazwa
Opis gatunku
Lokalizacja
Współrzędne
Opis stanowiska
Lokalny stan
populacji
Uwagi
gatunek
rzadki
2008.04.19
leg. (leg. - zebrany przez)
P. Kobierski
det. (det. - oznaczony przez)
A. Kujawa (Kujawa i
Gierczyk 2011)
gatunek
rzadki
2011.09.01
leg. M. Halama
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2009.09.04
leg. A. Piestrzyńska-Kajtoch
det. A. Piestrzyńska-Kajtoch
gatunek
rzadki
2011.09.01
det. J. Szoppe
gatunek
rzadki
2011.10.27
det. R. Majewski
gatunek
rzadki
2011.06.29
det. M. Halama
gatunek
średnio liczny
gatunek
średnio liczny
gatunek
średnio liczny
gatunek
średnio liczny
gatunek
rzadki
gatunek
rzadki
2011.10.29
det. R. Majewski
2011.10.29
det. R. Majewski
2011.10.29
det. R. Majewski
2011.10.29
det. R. Majewski
2011.04.15
det. M. Halama
2011.04.16
det. M. Halama
2008.04.11
leg. P. Kobierski
det. P. Kobierski
2011.04.15
leg. R. Majewski
det. M. Halama
Grzyby chronione zinwentaryzowane na badanym obszarze
1.
Lakownica żółtawa
Ganoderma lucidum
2.
Ozorek dębowy
Fistulina hepatica
3.
Gatunek patogeniczno-saprotroficzny. Owocniki G. lucidum pojawiają się na żywych lub martwych
korzeniach i pniakach głównie drzew liściastych (najczęściej Quercus i Carpinus, ponadto Alnus, Acer,
Corylus, Fagus, Fraxinus, Malus, Populus, Prunus, Robinia, Salix, Ulmus i Ulex), rzadko drzew
iglastych (Cedrus, Picea, Pseudotsuga, Taxus) w lasach liściastych i mieszanych oraz w obrębie
zadrzewień parkowych, ogrodowych i cmentarnych. Proces owocnikowania lakownicy żółtej trwa od
czerwca do grudnia.
Gatunek patogeniczno-saprotroficzny. Grzyb ten rozwija się na drzewach z rodzaju Quercus i Castanea
(rzadko również Fagus). W Polsce owocniki F. hepatica pojawiają się zwykle tam, gdzie występują
większe zgrupowania starych dębów, zaś proces owocnikowania trwa od lipca do listopada.
około 3 km na
zachód od
miejscowości Osiek
14,882868000°E
51,825538000°N
okolice miejscowości
Dzikowo
14,858166380°E
51,976001260°N
Grzyb ten rozwija się patogenicznie na żywych korzeniach, rzadziej na martwych korzeniach i na
pniakach (saprotroficznie) sosny Pinus sylvestris (wg niektórych autorów żywicielem mogą być również
dzrewa z rodzajów: Abies, Cedrus, Picea, Pseudotsuga i Sequoia). W Polsce owocniki S. crispa
pojawiają się w różnych typach lasów iglastych i mieszanych z udziałem podstawowego żywiciela, zaś
proces owocnikowania trwa od lipca do listopada.
gmina Jasień
brak
przybliżonych
współrzędnych
14,907833000°E las sosnowy, w sąsiedztwie Pinus
51,952806000°N sylvestris, drewno - u podstawy
pnia Pinus sylvestris
14,820716000°E las grądowy, w sąsiedztwie:
51,797100000°N Pinus, Betula, drewno u podstawy pnia Pinus sylvestris
14,936146000°E las sosnowy, w sąsiedztwie:
51,753856000°N Pinus, drewno - u podstawy
pnia Pinus sylvestris
51,750403000°N Pinus sylvestris, próchnica
14,761769000°E las grądowy, próchnica
51,786449000°N
14,761769000°E brzeg lasu, próchnica
51,786449000°N
14,901825000°E przy leśnej drodze żwirowej na
51,826314000°N skraju boru sosnowego,
próchnica - w trawie
14,773045000°E prywatna posesja (ogród),
51,791334000°N fragmenty kory
Siedzuń sosnowy
Sparassis crispa
okolice rezerwatu
Dębowiec
Biecz
Dłużek
Owocniki S. squamosus pojawiają się na ziemi w obecności sosny Pinus sylvestris (rzadziej Pinus
mugo). Jest to gatunek ektomikoryzowy, notowany w różnych układach leśnych, występujący najczęściej
w lasach iglastych z udziałem sosny zwyczajnej, na glebach kwaśnych, piaszczystych. W Polsce
notowany od sierpnia do listopada.
4.
Sarniak sosnowy
Sarcodon squamosus
5.
Smardz jadalny
Morchella esculenta
Owocniki tego gatunku rosną na ziemi przede wszystkim w lasach liściastych (głównie w łęgach) i
mieszanych, na brzegach strumieni, często w towarzystwie Fraxinus excelsior. Proces owocnikowania
trwa zwykle od kwietnia do maja (czerwca).
Smardz stożkowaty
Morchella conica
Owocniki M. conica rosną na ziemi przede wszystkim w lasach liściastych (głównie w łęgach), rzadziej
mieszanych i iglastych. Jednakże w ostatnich latach gatunek ten notowany jest coraz częściej również w
parkach i ogrodach, szczególnie na substracie złożonym z kory drzew iglastych. Proces owocnikowania
trwa zwykle od marca do maja (czerwca).
6.
Proszów
Proszów
Proszów
Proszów
Jeziory Wysokie
Jeziory Wysokie
około 1,5 km na
zachód od
miejscowości Osiek
miejscowość Brody
ols, pniak Alnus glutinosa
las mieszany, w sąsiedztwie:
Quercus, Picea, drewno podstawa żywego pnia Quercus
(pomnik przyrody)
las sosnowy, u podstawy pnia
Pinus sylvestris
gatunek
rzadki
gatunek
średnio liczny
strona 20
kwiecień 2015
Lp.
7.
Nazwa
Błyskoporek
podkorowy Inonotus
obliquus
Opis gatunku
Lokalizacja
Gatunek patogeniczno-saprotroficzny. Owocniki I. obliquus pojawiają się najczęściej na żywych,
obumierających, rzadziej martwych pniach różnych gatunków brzóz (w szczególności Betula pendula),
choć znane są również notowania dotyczące innych rodzajów żywicieli, tj. drzew z rodzajów: Acer,
Alnus, Carpinus, Fagus Malus, Platanus, Populus, Sorbus i Ulmus. Wytwarzane owocniki mają formę
resupinatową i rozwijają się pod korą żywicieli lub w drewnie. Oprócz owocników I. obliquus tworzy
również specyficzne, nieregularne i guzowate narośla, szczególnie na żywych pniach brzóz (osiągające
nawet 0,5 m średnicy), cechujące się silnie drobną spękaną powierzchnią (czarną - jaby zwęgloną) i
bardzo twardym miąższem (charakterystycznie żółto żyłkowanym). Grzyb spotykany w różnych typach
lasów, rzadziej w obrębie zadrzewień parkowych, ogrodowych i cmentarnych. Proces owocnikowania
błyskoporka podkorowego trwa od stycznia do grudnia.
Nowa Rola
Jeziory Wysokie
Suchodół
Biecz
Nowa Rola
Biecz
Współrzędne
Opis stanowiska
14,878116190°E monokultura sosnowa,
51,738067170°N w sąsiedztwie: Pinus, Betula,
drewno - stojący, martwy pień
Betula
51,789966630°N Prunus, Quercus, drewno leżąca, martwa kłoda Betula
51,793020000°N Pinus, Acer, Quercus, Betula,
drewno - złamany pień Betula
14,821484000°E las grądowy, drewno - żywy
51,795721000°N pień Betula
14,877892000°E pobocze drogi leśnej, w obrębie
51,738288000°N lasu sosnowego, drewno martwy pień Betula
14,859311000°E skraj przesuszonego olsu,
51,788089000°N drewno - żywy pień Betula
Lokalny stan
populacji
Uwagi
gatunek
rzadki
2011.06.29
leg. & det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.08.30
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.10.28
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.06.30
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.06.29
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.06.29
det. M. Halama
mało liczny
2011.10.29
leg. & det M. Halama
Grzyby zagrożone zinwentaryzowane na badanym obszarze
1.
Muchomor jadowity
Amanita virosa
2.
Gnojanka
usiatkowana
Bolbitius reticulatus
3.
Borowik
klinowotrzonowy
Boletus pulverulentus
Opat.
4.
Pięknoróg
dwuprzegrodowy
Calocera furcata
5.
Czernidłak
dwuzarodnikowy
Coprinellus bisporus
6.
Kisielnica wierzbowa
Exidia recisa
Gatunek ektomikoryzowy, występujący w sąsiedztwie różnych gatunków drzew liściastych i iglastych,
najczęściej z rodzajów: Betula, Fagus, Picea, Pinus i Quercus. Owocniki A. virosa pojawiają się na
ziemi w różnych układach leśnych (liściastych, mieszanych), rzadziej w parkach. Proces owocnikowania
trwa zwykle od lipca do października.
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na murszejącym drewnie drzew liściastych (preferujący
silnie rozłożone drewno). Najczęściej występujący na większych fragmentach drewna (pniaki, kłody)
drzew z rodzajów: Ulmus i Fagus, ale także Acer, Alnus, Corylus, Fraxinus, Quercus oraz Tilia, rzadziej
bezpośrednio na ziemi, lecz wówczas prawdopodobnie wyrastający bezpośrednio z mniejszych
kawałków drewna zagrzebanych w podłożu. Notowany w różnych układach leśnych, rzadziej w parkach
i ogrodach botanicznych. Proces owocnikowania trwa zwykle od czerwca do listopada.
Gatunek ektomikoryzowy, występujący w sąsiedztwie różnych gatunków drzew liściastych, najczęściej z
rodzajów: Carpinus, Corylus, Fagus i Quercus. Notowany w różnych układach leśnych (liściastych,
mieszanych), rzadziej w parkach. Owocniki pojawiają się w okresie od czerwca do października.
Węgliny
14,719675000°E
51,814293000°N
monokultura sosnowa,
w sąsiedztwie: Pinus sylvestris,
próchnica
Suchodół
14,746005410°E
51,793245330°N
las grądowy, w sąsiedztwie:
Fagus, Quercus, Betula,
drewno - ścięty pniak Quercus
Jeziory Wysokie
14,753855190°E
51,788401930°N
kwaśna buczyna,
w sąsiedztwie: Fagus, Quercus
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na murszejącym drewnie drzew iglastych, występujące
najczęściej na większych fragmentach drewna (pniaki, martwe kłody i gałęzie) drzew z rodzajów: Picea,
Pinus i Abies. Notowany w zróżnicowanych układach leśnych (l. iglastych i mieszanych). Owocniki
pojawiają się w okresie od sierpnia do listopada (niekiedy również w okresie zimowym).
rezerwat Uroczysko
Węglińskie
14,702583000°E
51,813515000°N
las łęgowy, w sąsiedztwie:
Alnus, Picea, drewno - leżąca,
okorowana kłoda Picea
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na użyźnionej glebie, na silnie rozłożonych szczątkach
roślin, oborniku. Notowany w różnych układach siedliskowych gwarantujących dostępność
odpowiedniego podłoża. Owocniki pojawiają się najczęściej w okresie wiosennym.
Datyń
14,783444980°E
51,823632680°N
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na martwych, lecz nie opadłych gałęziach różnych
drzew liściastych, głównie Alnus glutinosa, A. incana, Cerasus avium, Populus tremula, Salix alba,
S. caprea, S. cinerea i S. fragilis. Grzyb występujący w zróżnicowanych układach leśno-zaroślowych,
najczęściej w wilgotnych zaroślach nad brzegami rzek, stawów i jezior. Owocniki pojawiają się w
okresie od stycznia do grudnia.
Suchodół
14,745973750°E
51,793513660°N
ugór - składowisko obornika
(bardzo żyzne podłoże),
w sąsiedztwie: Artemisia,
Urtica, butwiejące szczątki
roślin zielnych
las łęgowy/oles, w sąsiedztwie:
Salix, Betula, drewno - żywe
gałęzie Salix
gatunek
rzadki
2011.10.28
gatunek
rzadki
2011.10.27
gatunek
rzadki
2011.07.27
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.07.29
gatunek mało
liczny
2011.10.28
strona 21
kwiecień 2015
Lp.
Nazwa
Opis gatunku
Gatunek patogeniczno-saprotroficzny, wytwarzający owocniki na torfowiskach i w podmokłych
oligotroficznych układach leśnych z udziałem torfowców. Ściśle związany ze szczątkami torfowców
(Sphagnum). Owocniki pojawiają się w okresie od maja do grudnia.
7.
8.
9.
10.
11.
Hełmówka błotna
Galerina paludosa
Hełmówka
torfowcowa Galerina
sphagnorum
Łysostopek
bursztynowy
Gymnopus ocior
Piaskowiec modrzak
Gyroporus
cyanescens
Piestrzyca
zatokowata Helvella
lacunosa
12.
Maślanka oliwkowa
Hypholoma myosotis
13.
Maślanka
ochrowopłowa
Hypholoma
subericaeum
14.
Błyskoporek
sosnowy
Inonotus triqueter
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na torfowiskach i w podmokłych oligotroficznych
układach leśnych, a także na łąkach z udziałem torfowców. Grzyb ściśle związany ze szczątkami
torfowców (Sphagnum). Owocniki pojawiają się w okresie od maja do listopada.
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na ziemi (na ściółce, w próchnicy, na szczątkach kory i
drewna - zagrzebanych w glebie), także wśród mszaków. Grzyb występujący w zróżnicowanych
układach leśno-zaroślowych: w lasach iglastych, liściastych i mieszanych, w ogrodach botanicznych, na
łąkach i trawnikach. Owocniki pojawiają się w okresie od maja do sierpnia.
Gatunek ektomikoryzowy, występujący w sąsiedztwie różnych gatunków drzew iglastych i liściastych
(najczęściej z rodzajów: Pinus, Picea, Fagus i Betula). Notowany w różnych układach leśnych
(liściastych, mieszanych), zwykle na glebach kwaśnych, piaszczystych. Owocniki pojawiają się w
okresie od lipca do października.
Gatunek ektomikoryzowy, występujący w sąsiedztwie różnych gatunków drzew iglastych i liściastych
(najczęściej z rodzajów: Pinus, Picea, Abies, Larix, Thuja, Populus, Betula, Acer oraz Salix). Notowany
w różnych układach leśnych (liściastych, mieszanych), zwykle na powierzchni gleby lub na ściółce,
rzadziej na zmurszałym lub spalonym drewnie. Owocniki pojawiają się w okresie od czerwca do
października.
Gatunek saprotroficzny, związany z kwaśnym podłożem, wytwarzający owocniki na ziemi lub
fragmentach drewna (pogrążonych w wilgotnym podłożu), zwykle w towarzystwie mszaków oraz
różnych gatunków sitów (Juncus). Grzyb występujący w zróżnicowanych, zabagnionych układach leśnozaroślowych (olchowo-wierzbowych), na torfowiskach niskich i w zagłębieniach śródwydmowych.
Owocniki pojawiają się w okresie od sierpnia do listopada.
Lokalizacja
Współrzędne
Opis stanowiska
Proszów - użytek
ekologiczny Żurawie
Bagna
Biecz
Proszów
14,839422000°E
51,750705000°N
zatorfienie w lesie z udziałem
Drosera, Molinia, Eriophorum,
na szczątkach torfowców
14,860091000°E
51,790092000°N
14,856003000°E
51,746160000°N
Proszów
Proszów
14,840315000°E
51,751200000°N
14,840315000°E
51,751200000°N
zatorfienia w przesuszonym
olsie, szczątki torfowców
śródleśne zabagnienie z
torfowcami, szczątki
torfowców
torfowisko na skraju olsu,
szczątki torfowców
teren między
miejscowościami
Suchodół i Jeziory
Wysokie
miejscowość
Suchodół
14,749580320°E
51,791336960°N
Jeziory Wysokie
Jeziory Wysokie
Jeziory Wysokie
Proszów
Suchodół
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na ziemi lub na rozkładających się resztkach roślin
naczyniowych i mszaków. Grzyb występujący w zróżnicowanych układach leśno-zaroślowych i
bagniskowych. Często notowany na przesychających brzegach śródleśnych zbiorników wodnych i
sadzawek. Owocniki pojawiają się zwykle w okresie od sierpnia do września.
Węgliny
Gatunek patogeniczno-saprotroficzny, w Europie związany ściśle z różnymi gatunkami sosen (głównie
Pinus sylvestris), powodujący białą zgniliznę twardzieli korzeni i szyi korzeniowej żywych i martwych
drzew (wytwarzający owocniki na pniakach i korzeniach). Grzyb występujący w zróżnicowanych
układach leśnych, gwarantujących dostępność właściwego żywiciela, w Polsce notowany głównie w
lasach iglastych. Owocniki pojawiają się przez cały rok.
Suchodół
Quercus, Fraxinus, Prunus,
Acer, próchnica
14,737837210°E pobocze drogi leśnej (las łęgowy,
51,795990430°N w sąsiedztwie: Fraxinus, Alnus),
próchnica, ściółka, drewno drobne gałązki zagrzebane w
próchnicy
14,758931750°E las bukowy, w sąsiedztwie:
51,788240200°N Fagus, Quercus, próchnica
(luźne podłoże)
51,786573530°N Fagus, próchnica
(luźne podłoże)
51,786573530°N Fagus, Quercus, próchnica
14,804120520°E droga leśna (monokultura
51,758709800°N sosnowa), próchnica (luźne,
piaszczyste podłoże)
14,745437100°E
51,793825330°N
14,711428080°E
51,815352300°N
14,744695330°E
51,792973690°N
Alnus, Betula, Populus,
próchnica (b. wilgotne podłoże)
podmokła łąka - fragment
nieskoszony przy rowie z
dominacją: Urtica, Juncus,
Bidens, butwiejące szczątki
roślin zielnych (głównie Bidens
cernua, Juncus effusus)
Fagus, Acer, Quercus, Pinus,
drewno - ścięty pniak Pinus
sylvestris
Lokalny stan
populacji
Uwagi
gatunek mało
liczny
2011.06.29
gatunek
rzadki
2011.06.29
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.06.29
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.06.29
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.06.29
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.07.27
gatunek
rzadki
2011.07.27
gatunek
rzadki
2011.08.30
gatunek
rzadki
2011.08.30
gatunek
rzadki
2011.10.27
gatunek
średnio liczny
2011.08.31
gatunek
rzadki
2011.10.28
gatunek
średnio liczny
2011.07.27
gatunek
rzadki
2011.10.28
strona 22
kwiecień 2015
Lp.
Nazwa
Opis gatunku
Gatunek patogeniczno-saprotroficzny, wytwarzający owocniki na torfowiskach i w podmokłych
oligotroficznych układach leśno-zaroślowych z udziałem torfowców (zwykle w towarzystwie Drosera,
Menyanthes, Oxycoccos). Ściśle związany ze szczątkami torfowców (Sphagnum). Owocniki pojawiają
się w okresie od maja do października.
15.
Kępkowiec
torfowiskowy
Lyophyllum palustre
16.
Twardzioszek
bukowy Marasmius
setosus
17.
Grzybówka
trzcinowa Mycena
belliae
18.
Grzybówka
fioletowobrązowa
Mycena
purpureofusca
19.
Czyreń sosnowy
Phellinus pini
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki przede wszystkim na opadłych liściach buka (Fagus
sylvatica), rzadziej na butwiejących szypułkach opadłych owoców klonów (Acer spp.), na liściach
leszczyny (Corylus spp.) i liściach różnych gatunków wierzb (Salix spp.), wyjątkowo pojawiający się na
liściach, drobnych gałązkach i orzechach dębu (Quercus robur). Grzyb występujący w zróżnicowanych
układach leśno-zaroślowych, gwarantujących dostępność właściwego substratu (najczęściej spotykany w
lasach bukowych). Owocniki pojawiają się zwykle w okresie od września do października.
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na obumarłych źdźbłach trzciny pospolitej (Phragmites
australis) - zwykle owcnikujący bezpośrednio nad lustrem wody. Grzyb występujący w obrębie
szuwarów trzcinowych na brzegach jezior i stawów. Owocniki pojawiają się zwykle w okresie od
września do października.
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki przede wswzystkim na różnych fragmentach
murszejącego drewna drzew iglastych (Abies, Larix, Picea, Pinus), rzadziej owocnikujący na ziemi,
wśród igliwia. Grzyb występujący w zróżnicowanych układach leśnych, gwarantujących dostępność
właściwego substratu (lasy liściaste, mieszane, iglaste). Owocniki pojawiają się zwykle w okresie od
września do października.
Gatunek patogeniczny, powodujący białą zgniliznę twardzieli żywych drzew iglastych, zwykle
owocnikujący w środkowej lub górnej części pni (rzadko w okolicach szyji korzeniowej). Rozwijający
się na różnych gatunkach drzew, głównie na sosnach (Pinus sylvestris, P. radiata, P. pni, P. banksiana,
P. strobus), ale także spotykany na Chamaecyparis lawsoniana, Pseudotsuga menziesii, Thuja
occidentalis i Tsuga hterophylla. Grzyb występujący w zróżnicowanych układach leśno-zaroślowych,
gwarantujących dostępność właściwego żywiciela (najczęściej w lasach sosnowych i mieszanych,
rzadziej w parkach). Owocniki pojawiają się w okresie od stycznia do grudnia.
Lokalizacja
Współrzędne
Opis stanowiska
Nowa Rola
Proszów - użytek
Bagna
Proszów: użytek
Bagna
Nowa Rola
14,856564880°E
51,745689100°N
14,840315000°E
51,751200000°N
zabagnienie leśne (częściowo
zatorfione), szczątki torfowców
zabagnienie leśne (częściowo
zatorfione), szczątki torfowców
14,839422000°E
51,750705000°N
zatorfienie w lesie z udziałem
Drosera, Molinia, Eriophorum
14,860027000°E
51,745587000°N
Nowa Rola
14,856793000°E
51,745799000°N
Biecz
Proszów - użytek
Bagna
Proszów - użytek
Bagna
Jeziory Wysokie
14,858745000°E
51,787846000°N
14,839537000°E
51,750764000°N
torfowców
torfowców
zatorfienia w przesuszonym
olsie, szczątki torfowców
14,841231000°E
51,751250000°N
14,758240080°E
51,786101880°N
las bukowy, w sąsiedztwie:
Fagus sylvatica, ściółka ogonki liściowe F. sylvatica
Suchodół - Jezioro
Suchodół
14,729122460°E
51,801612170°N
szuwar trzcinowy, martwe,
wystające nad wodę źdżbła
Phragmites australis
Datyń
14,781045060°E
51,825322700°N
rezerwat Dębowiec
14,894134690°E
51,976487330°N
Jeziory Wysokie
14,756608000°E
51,786752000°N
Suchodół
14,744793000°E
51,793020000°N
Proszów
Proszów
14,805800000°E
51,766413000°N
14,824896000°E
51,741728000°N
las grądowy (wyspa leśna), w
sąsiedztwie: Betula, Larix,
Rubus, drewno - bardzo
zbutwiała, leżąca kłoda drzewa
iglastego
las mieszany, w sąsiedztwie:
Quercus, Pinus, drewno - żywy
pień Pinus sylvestris
las sosnowy, w sąsiedztwie:
Pinus, Fagus, drewno - pień
martwego drzewa Pinus
sylvestris
Pinus, Acer, Quercus, drewno żywy pień Pinus sylvestris
skraj lasu sosnowego, drewno żywe pnie Pinus sylvestris
skraj lasu sosnowego, drewno żywy pień Pinus sylvestris
Lokalny stan
populacji
Uwagi
gatunek mało
liczny
2011.06.29
gatunek
rzadki
2011.06.29
gatunek mało
liczny
2011.06.29
gatunek
rzadki
2011.06.29
gatunek mało
liczny
2011.06.30
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.06.30
det. M. Halama
gatunek mało
liczny
2011.06.29
det. M. Halama
gatunek mało
liczny
2011.06.29
det. M. Halama
gatunek
liczny
2011.10.27
gatunek mało
liczny
2011.10.29
gatunek
rzadki
2011.07.29
gatunek mało
liczny
2011.09.01
gatunek
rzadki
2011.10.27
det. M. Halama
gatunek
rzadki
2011.10.28
det. M. Halama
gatunek mało
liczny
gatunek
rzadki
2011.05.26
2011.06.29
det. M. Halama
strona 23
kwiecień 2015
Lp.
20.
Nazwa
Fałdówka
kędzierzawa
Plicatura crispa
21.
Kruchaweczka
wysmukła
Psathyrella corrugis
22.
Kruchaweczka
krótkokorzeniasta
Psathyrella
microrrhiza
Opis gatunku
Lokalizacja
Współrzędne
Opis stanowiska
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na różnych martwych fragmentach drewna drzew
liściastych (wyjątkowo iglastych), tj. na opadłych gałęziach oraz pniakach i kłodach. Związany z
drewnem drzew z rodzajów: Alnus, Aesculus, Betula, Corylus, Fagus, Quercus i wyjątkowo Picea.
Grzyb występujący w zróżnicowanych układach leśno-zaroślowych, gwarantujących dostępność
właściwego substratu (głównie w lasach liściastych). Owocniki pojawiają się zwykle w okresie od marca
do listopada.
Jeziory Wysokie
14,758245060°E
51,786126880°N
rezerwat Uroczysko
Węglińskie
14,701584610°E
51,812827480°N
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na drobnych, zwykle zagrzebanych w glebie,
fragmentach murszejącego drewna (gałązki, patyki, trociny), rzadziej bezpośrednio na ziemi lub wśród
liści drzew. Grzyb występujący w zróżnicowanych układach leśno-zaroślowych (przeważnie w lasach
liściastych), a także w parkach, na łąka i na trawnikach (w miejscach gwarantujących dostępność
właściwego podłoża). Owocniki pojawiają się zwykle w okresie od maja do listopada.
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na drobnych, zagrzebanych w glebie, fragmentach
murszejącego drewna (gałązki, patyki, trociny), rzadziej w próchnicy lub wśród liści drzew. Grzyb
występujący w zróżnicowanych układach leśno-zaroślowych (przeważnie w lasach liściastych), a także
w parkach, na łąka i na trawnikach (w miejscach gwarantujących dostępność właściwego podłoża).
Owocniki pojawiają się zwykle w okresie od maja do października.
Jeziory Wysokie
14,759428540°E
51,788343510°N
rezerwat Uroczysko
Węglińskie
14,703691260°E
51,811644130°N
skraj drogi leśnej (las łęgowy),
w sąsiedztwie: Betula, Fagus,
Pinus, próchnica (żyzne, lecz
wyraźnie luźe podłoże)
Quercus, Fraxinus, Acer,
drewno - kora drobnych
gałązek Fraxinus
las bukowy, w sąsiedztwie:
Fagus, drewno - leżąca gałąź
Fagus sylvatica
Picea, Alnus, Betula, drewno kora młodych, martwych
stojących drzew (Alnus)
pobocze drogi leśnej (las
grądowy), w sąsiedztwie:
Platanus, Tilia, próchnica
(żyzne, luźne podłoże)
Lokalny stan
populacji
Uwagi
gatunek
średnio liczny
2011.10.27
gatunek
rzadki
2011.10.29
gatunek
rzadki
2011.07.26
gatunek
liczny
2011.10.29
gatunek
rzadki
2011.06.30
gatunek
rzadki
2011.10.28
gatunek
średnio liczny
2011.07.27
gatunek
rzadki
2011.08.31
gatunek
liczny
Grzyby nowe dla nauki oraz nowe dla mikobioty Polski
1.
2.
3.
4.
5.
nr ziel.
MH20110630
Clitopilus sp.
Clitocybe truncicola
(Peck) Sacc.
Hyaloscypha
daedaleae Velen.
Ramsbottomia
asperior (Nyl.)
Rosellinia britannica
L.E. Petrini, Petrini
& S.M. Francis
Grzyb prawdopodobnie saprotroficzny, wytwarzający owocniki pod korą i na korze drobnych,
zmurszałych gałązek drzewa liściastego (prawdopodobnie Fraxinus excelsior). Charakteryzuje się
bardzo drobnymi owocnikami typu pleurotoidalnego, obecnością słabo wykształconego trzonu osadzonego ekscentrycznie lub bocznie, obecnością bardzo słabo wykształconych blaszek oraz
wytwarzaniem stosunkowo wąskich zarodników podstawkowych. Grzybem podobnym jest Clitopilus
scyphoides f. reductus Noordel., który jednak cechuje się lepiej zróżnicowanymi blaszkami, a przed
wszystkim innym kształtem zarodników podstawkowych.
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający owocniki na różnych - butwiejących elementach drewna drzew
liściastych, zwykle pojawiający się na pniakach lub leżących kłodach i pniach, okazjonalnie również na
fragmentach zagrzebanego drewna. Udokumentowane są powiązania tego gatunku z drewnem Alnus
spp., Acer pseudoplatanus, Fagus sylvatica i Ulmus spp. Jest to takson opisany z Ameryki Północnej,
który w Europie jest bardzo rzadko notowany. Według wstępnie zebranych informacji, dotychczas
gatunek ten znany jest jedynie z Holandii, Austrii i Wielkiej Brytanii. Owocniki pojawiają się w okresie
jesiennym (październik).
teren między
miejscowościami
Wysokie
14,748828670°E
51,791565300°N
Suchodół
14,746003760°E
51,793428660°N
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający bardzo drobne owocniki typu apotecjum na murszejącym drewnie
dębu (Quercus robur), rzadko również na starych owocnikach grzybów afylloforoidalnych. Grzyb
występujący w zróżnicowanych układach leśno-zaroślowych, gwarantujących dostępność właściwego
substratu. Owocniki pojawiają się w okresie jesiennym. Gatunek znany z kontynentu europejskiego i
Północnej Ameryki.
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający bardzo drobne owocniki typu apotecjum bezpośrednio na ziemi,
zwykle na żyznym podłożu (występujący w grupach). Grzyb notowany w różnych układach leśnozaroślowych, zwykle na terenach czasowo zalewanych. Owocniki pojawiają się w okresie jesiennym.
Gatunek znany z kontynentu europejskiego.
rezerwat Uroczysko
Węglińskie
14,701629620°E
51,812470820°N
Biecz
14,852988790°E
51,798268520°N
Gatunek saprotroficzny, wytwarzający podkładki (z owocnikami typu perytecjum) przede wszystkim na
pokrytym korą lub pozbawionym kory drewnie (gałęziach) drzew i krzewów z rodziny Araliaceae
(Hedera helix), Betulaceae (Corylus avellana), Fagaceae (Castanea sativa) oraz Oleaceae (Fraxinus
excelsior). Grzyb występujący w zróżnicowanych układach leśno-zaroślowych, gwarantujących
dostępność właściwego substratu. Gatunek znany z kontynentu europejskiego. Grzybem podobnym jest
R. mammiformis (Hoffm.) Ces. & De Not., który jednak cechuje się mniejszymi zarodnikami
workowymi oraz mniejszą długością pierścienia otwierającego worek (ang. ascus tip).
teren między
miejscowościami
Wysokie
14,74882867°E
51,7915653°N
Betula, Salix, drewno murszejący, martwy pień Salix
las łęgowy/kwaśna buczyna
(strefa przejściowa), w
sąsiedztwie: Quercus, Fagus,
Picea, drewno - leżąca,
okorowana kłoda Quercus
Alnus, Carpinus
(prawdopodobnie teren
czasowo zalewany wodą),
butwiejąca ściółka, szczątki
roślin zielnych
Quercus, Acer, Fraxinus,
drewno - kora drobnych
(leżących) gałązek Acer,
Fraxinus
strona 24
kwiecień 2015
Pozostałe grzyby makroskopijne stwierdzone na analizowanym terenie
Oprócz wymienionych chronionych i zagrożonych gatunków grzybów makroskopijnych na
obszarze planowanej inwestycji występują także inne gatunki grzybów. W czasie
przeprowadzonej inwentaryzacji stwierdzono tu występowanie 201 taksonów, wśród których
176 oznaczono do rangi gatunku, zaś 22 do rangi rodzaju. Znaleziono również 3 kolekcje
wstępnie niezidentyfikowanych okazów grzybów. Większość z tych gatunków to grzyby
bardzo pospolite, występujące licznie na obszarze całej Polski. Wśród nich znalazły się
jednak również grzyby bardzo rzadkie w Polsce (notowane w naszym kraju na mniej niż na
pięciu stanowiskach). Należą do nich Agrocybe putaminum (Maire) Singer, Entoloma jahnii
Wölfel & Winterh., Marasmius minutus Peck, Peziza domiciliana Cooke, Psathyrella
cortinarioides P.D. Orton, Psathyrella senex (Peck) A.H. Sm. oraz Steccherinum rhois
(Schwein) Banker.
W obszarze planowanej bezpośredniej eksploatacji kopalin (w obrębie projektowanej granicy
obszaru górniczego) odnotowano dwa stanowiska dwóch zagrożonych gatunków grzybów
makroskopijnych:
Ø
czernidłaka dwuzarodnikowego (Coprinellus bisporus) - na północ od miejscowości Datyń,
kod stanowiska MYMH0031,
Ø
grzybówki fioletowobrązowej (Mycena purpureofusca) - na północ od miejscowości Datyń,
kod stanowiska MYMH0032.
Łącznie w obszarze wyrobiska, zwałowiska zewnętrznego i zasięgu leja depresji w I warstwie
wodonośnej dla depresji granicznej wynoszącej 0,5 m odnotowano 6 stanowisk chronionych i
zagrożonych gatunków grzybów makroskopijnych (tabela 3).
Tabela 3. Stanowiska chronionych i zagrożonych gatunków grzybów makroskopijnych w
obszarze wyrobiska, zwałowiska zewnętrznego i zasięgu leja depresji granicznej 0,5 m
Gatunek
Czernidłak dwuzarodnikowy
(syn. Coprinus bisporus)
Lakownica żółtawa
Ganoderma lucidum
Błyskoporek podkorowy
Inonotus obliquus
Smardz stożkowaty
Morchella conica
Grzybówka fioletowobrązowa
Mycena purpureofusca
Siedzuń sosnowy
Sparassis crispa
Kod
stanowiska
Lokalizacja
MYMH0031
wyrobisko
MYMH0020 lej depresji
MYMH0032
wyrobisko
Uwagi
ugór - składowisko obornika (bardzo
żyzne podłoże)
ols; drewno - na pniaku Alnus glutinosa
las grądowy; drewno - żywy pień Betula
przy leśnej drodze żwirowej na skraju
boru sosnowego; próchnica - w trawie
las grądowy (wyspa leśna) - bardzo
zbutwiała, leżąca kłoda drzewa iglastego
las grądowy - u podstawy pnia Pinus
sylvestris
strona 25
kwiecień 2015
Lokalizację stanowisk grzybów chronionych i zagrożonych w obszarze objętym
inwentaryzacją przedstawiono na rysunku 4 oraz w załączniku 6 do dokumentacji.
2.5. Porosty
W wyniku przeprowadzonych badań rozpoznano rozmieszczenie stanowisk porostów
cennych - chronionych, zagrożonych i rzadkich. Jako porosty chronione traktowano wszystkie
taksony wymienione w obowiązującym wówczas rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia
9 lipca 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną
(Dz.U.2004, nr 168, poz. 1765 - załączniki nr 1, 2) jako zagrożone - umieszczone na
„Czerwonej liście porostów” (Cieśliński i in. 2003). Brano również pod uwagę stanowiska
porostów rzadkich w skali kraju oraz rzadkich w regionie (w tym przypadku w południowej
części województwa lubuskiego). Ocenę „rzadkości” opierano przede wszystkim na wiedzy
lichenologicznej i doświadczeniu osób prowadzących badania. Posiłkowano się przy tym
informacjami zawartymi w naukowych publikacjach lichenologicznych.
Łącznie na terenie objętym inwentaryzacją zlustrowano około 700 punktów będących
potencjalnymi stanowiskami porostów. Porosty stwierdzono na ponad połowie spośród nich,
jednak porosty określone jako „cenne” występują tylko na około 100 stanowiskach. Za takie
uznano 40 gatunków porostów. Są wśród nich taksony chronione, zagrożone oraz rzadkie w
kraju bądź w regionie. Do zdecydowanej większości gatunków odnoszą się wszystkie
wymienione cechy albo przynajmniej dwie spośród nich. Wśród wymienionych są gatunki,
np. prawie wszystkie chrobotki Cladonia o podecjach drzewkowato rozgałęzionych, które są
objęte ochroną częściową, ale występujące dość często i w licznych populacjach. Są także
gatunki bardzo rzadkie w kraju i zagrożone wymarciem, np. niektóre brodaczki Usnea i
włostki Bryoria. Z tego względu 40 gatunków porostów podzielono na dwie grupy - porosty
bardzo cenne (17 taksonów) i pozostałe cenne (23 taksony).
strona 26
kwiecień 2015
Tabela 4. Stanowiska porostów uznanych za cenne
Lp.
Nazwa
Opis gatunku
Ilość stanowisk
Opis stanowisk
Liczebność na
stanowiskach
Forma ochrony
Kategoria zagrożenia
według Czerwonej
listy porostów
GATUNKI BARDZO CENNE
1
2
3
4
5
Porost epifityczny o krzaczkowatej plesze, występujący
Brodaczka
najczęściej na korze brzóz i sosen w miejscach widnych w
kędzierzawa
obszarach leśnych. Wysoka wrażliwość na zanieczyszczenia
Usnea subfloridana
powietrza.
Porost epifityczny o krzaczkowatej plesze, występujący
najczęściej na korze brzóz i sosen i innych drzew oraz na
Brodaczka kępkowa
drewnie. Wysoka wrażliwość na zanieczyszczenia powietrza.
Usnea hirta (L.)
Porost epifityczny o krzaczkowatej plesze. Do niedawna
Brodaczka kosmata uważany był za wymarły w Polsce. Obecnie znany z zaledwie
kilku stanowisk na terenie kraju. Wysoka wrażliwość na
Usnea hirtella
zanieczyszczenia powietrza.
Porost epifityczny o krzaczkowatej plesze, w zbiorowiskach
Brodaczka
borowych występujący najczęściej na korze brzóz w
zwyczajna
miejscach widnych. Wysoka wrażliwość na zanieczyszczenia
Usnea filipendula
powietrza.
Porost naziemny o krzaczkowatej (drzewkowatej) plesze
występujący głównie w suchych borach chrobotkowych.
Chrobotek alpejski
Na terenie Polski rzadki.
Cladonia stellaris
6
Naziemny porost o krzaczkowatej plesze występujący
Chróścik orzęsiony
głównie w borach chrobotkowych. W Polsce niezbyt częsty.
Stereocaulon
tomentosum
7
Chróścik pasterski
Stereocaulon
paschale
8
Karlinka
brodawkowata
Pycnothelia
papillaria
9
10
Rzadki na terenie Polski naziemny porost o krzaczkowatej
plesze występujący głównie w borach chrobotkowych.
Na badanym terenie rzadki.
Rzadki na terenie Polski porost naziemny, występujący
głównie na glebie humusowej lub piaszczystej w miejscach
odsłoniętych lub umiarkowanie zacienionych w
zbiorowiskach borowych oraz na wydmach.
Nadrzewny porost o krzaczkowatej plesze, występujący
Odnożyca mączysta głównie na korze przydrożnych drzew liściastych o grubej i
Ramalina farinacea spękanej korze. Wysoka wrażliwość na zanieczyszczenia
powietrza.
Płucnica
Naziemny porost o drobnej krzaczkowatej plesze. Rzadki na
darenkowata
terenie kraju, rośnie głównie w murawach napiaskowych oraz
Cetraria muricata na poboczach dróg w borach chrobotkowych.
15
15
1
(na obrzeżu rezerwatu
Mierkowskie Suche Bory)
11
1
(na obrzeżu drogi
gospodarczej w borze
chrobotkowym między
Proszowem a Zasiekami)
4
(na terenie rezerwatu
Mierkowskie Suche Bory i w
jego okolicach)
2
(w terenie i w okolicy
rezerwatu Mierkowskie
Suche Bory)
7
(w rezerwacie Mierkowskie
Suche Bory i w jego
okolicach oraz w okolicy
Zasieków)
8
11
(w obszarach z wydmami)
rośnie na gałązkach
modrzewi, rzadziej innych
gatunków drzew w
młodnikach i w drągowinie
rośnie na gałązkach i pniach
głównie modrzewi, rzadziej
sosen i innych gatunków
drzew w młodnikach i w
drągowinie
jeden okaz został znaleziony
na gałązce modrzewia
od rzadkiej do ochrona ścisła
średnio licznej strefowa
(w promieniu 50 m)
EN - wymierające
(w promieniu 50 m)
VU - narażone
rośnie na gałązkach
modrzewi, rzadziej innych
gatunków drzew w
młodnikach i w drągowinie
w płacie innych chrobotków
(w promieniu 50 m)
-
-
-
-
-
pojedynczy
okaz
ochrona ścisła
CR - na granicy
wymarcia
VU - narażone
pojedyncze
okazy
ochrona ścisła
EN - wymierające
w niewielkich
ilościach
ochrona ścisła
EN - wymierające
w niewielkich
ilościach
ochrona ścisła
CR - na granicy
wymarcia
ochrona ścisła
EN - wymierające
ochrona ścisła
VU - narażone
ochrona częściowa
NT - bliskie
zagrożenia
-
rzadki lub
mało liczny
strona 27
Lp.
Nazwa
Opis gatunku
11
Wabnica
kielichowata
Pleurosticta
acetabulum
Porost epifityczny o dużej listkowatej plesze, rosnący głównie
na korze drzew przydrożnych. Niezbyt częsty na terenie kraju.
Porost wrażliwy na zanieczyszczenie powietrza.
12
13
14
15
16
17
Porost o krzaczkowatej (nitkowatej) plesze, rośnie na korze
drzew i na drewnie. Rzadki na terenie kraju - głównie w
zbiorowiskach borowych. Porost bardzo wrażliwy na
zanieczyszczenie powietrza.
Włostka ciemniejsza drzew. Bardzo rzadki na terenie kraju - głównie w
zbiorowiskach borowych oraz na drzewach przydrożnych.
Bryoria subcana
Porost bardzo wrażliwy na zanieczyszczenie powietrza.
Włostka
drzew i na drewnie. Bardzo rzadki na terenie kraju - głównie
kędzierzawa
w zbiorowiskach borowych oraz na drzewach przydrożnych.
Bryoria crispa
Włostka spleciona drzew i na drewnie. Bardzo rzadki na terenie kraju - głównie
Bryoria implexa
w zbiorowiskach borowych oraz na drzewach przydrożnych.
Porost o krzaczkowatej (nitkowatej) plesze, rośnie głównie na
Włostka Vranga
korze drzew. Bardzo rzadki na terenie kraju - głównie w
Bryoria vrangiana zbiorowiskach borowych. Porost bardzo wrażliwy na
Porost przeważnie o drobnej, cytrynowożółtej listkowatej
Złotlinka jaskrawa
plesze, rośnie na korze drzew i na drewnie w terenach
Vulpicida pinastri
leśnych.
Włostka brunatna
Bryoria fuscescens
kwiecień 2015
Ilość stanowisk
4
zróżnicowana
liczebność
ochrona ścisła
według Czerwonej
listy porostów
EN - wymierające
na gałązkach modrzewi
niewielka
liczebność
ochrona ścisła
VU - narażone
zróżnicowana
liczebność
ochrona ścisła
CR - na granicy
wymarcia
rzadki lub
średnio liczny
ochrona ścisła
EN - wymierające
kilka plech
ochrona ścisła
CR - na granicy
wymarcia
ochrona ścisła
CR - na granicy
wymarcia
ochrona ścisła
NT - bliskie
zagrożenia
Opis stanowisk
-
5
11
5
1
(między Tuplicami a Nową
Rudą)
2
(w rezerwacie i okolicach
Suche Bory)
18
-
-
Liczebność na
stanowiskach
Forma ochrony
pojedyncze
plechy
GATUNKI CENNE
1
2
3
4
Porost naskalny o dużej ciemnobrązowej listkowatej plesze.
Brunka izydiowa Rośnie głównie na skałach krzemianowych w miejscach
Neofuscelia loxodes widnych i nasłonecznionych. W Polsce zachodniej bardzo
rzadki.
Jeden z najpospolitszych chrobotków o krzaczkowatej
Chrobotek leśny
(drzewkowatej) plesze. Rośnie głównie w borach
Cladonia arbuscula chrobotkowych oraz w murawach napiaskowych.
Jeden z częściej spotykanych chrobotków o krzaczkowatej
Chrobotek łagodny (drzewkowatej) plesze. Rośnie głównie w prześwietlonych
Cladonia mitis
miejscach w borach chrobotkowych oraz w murawach
napiaskowych.
Jeden z niezbyt często spotykanych chrobotków o
Chrobotek najeżony krzaczkowatej (drzewkowatej) plesze. Rośnie głównie w
Cladonia portentosa borach chrobotkowych.
na murze kościelnym
1
(w Jeziorach Dolnych)
79
(głównie w środkowej i
południowej części badanego
obszaru)
29
obszaru)
9
obszaru)
-
-
-
-
-
liczny lub
średnio liczny
ochrona częściowa
-
zróżnicowana - ochrona częściowa
od rzadkiego
do licznego
pojedyncze
plechy wśród
innych
chrobotków
-
-
ochrona częściowa
-
strona 28
Lp.
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Nazwa
Opis gatunku
Jeden z najpospolitszych chrobotków o krzaczkowatej
Chrobotek
reniferowy
chrobotkowych oraz w murawach napiaskowych.
Cladonia rangiferina
Chrobotek smukły
Cladonia ciliata
Jeden z rzadko spotykanych chrobotków o krzaczkowatej
chrobotkowych.
Naziemny porost o drobnoziarenkowatej do grudkowatej
Chróścik karłowaty plesze, na terenie Polski częsty. Jest gatunkiem inicjalnym na
podłożu piaszczystym. Rośnie przede wszystkim na wydmach
Stereocaulon
i na poboczach dróg leśnych (głównie przebiegających przez
condensatum
bory chrobotkowe.
Niezbyt częsty porost naziemny (niekiedy osiedla się również
Grzybinka brunatna
na innych rodzajach podłoża), o charakterze inicjalnym.
Baeomyces rufus
Na badanym terenie bardzo rzadki.
Dość pospolity porost nadrzewny o plesze krzaczkowatej,
Mąkla tarniowa
osiedlający się głównie na korze liściastych drzew
Evernia prunastri
przydrożnych.
Mąklik otrębiasty Jeden z pospolitszych (w niektórych rejonach kraju)
Pseudevernia
krzaczkowatych porostów nadrzewnych; występuje zarówno
furfuracea
na korze drzew przydrożnych jak i leśnych.
Obrost
Nadrzewny porost o listkowatej plesze, niezbyt często
gwiazdkowaty
występujący na terenie kraju.
Physcia stellaris
Naziemny porost o listkowatych odcinkach,
Pawężnica drobna
rozpowszechniony na terenie kraju; rośnie głównie na
Peltigera didactyla
poboczach dróg w terenie otwartym.
Pawężnica
Naziemny porost o listkowatych odcinkach, niezbyt częsty na
pergaminowa
terenie kraju; rośnie głównie na poboczach dróg.
Peltigera
membranacea
Naziemny porost o listkowatych odcinkach, pospolity na
terenie kraju; rośnie głównie w miejscach suchych i
Pawężnica psia
odsłoniętych.
Peltigera canina
Naziemny porost o listkowatych odcinkach, częsty na terenie
Pawężnica rudawa
kraju; rośnie głównie na poboczach dróg, na glebie wśród
Peltigera rufescens
roślinności zielnej.
Płaskotka rozlana Porost o plesze skorupiasto-listkowatej, osiedlający się na
Parmeliopsis
korze drzew i na drewnie. Dość częsty na terenie kraju.
ambigua
Naziemny porost o dość dużej krzaczkowatej (niekiedy
Płucnica islandzka
krzaczkowato-listkowatej) plesze. Dość częsty na terenie
Cetraria islandica
kraju, głównie w zbiorowiskach borowych.
kwiecień 2015
Ilość stanowisk
57
obszaru)
6
obszaru)
Opis stanowisk
pojedyncze plechy wśród
innych chrobotków
7
-
3
-
Liczebność na
stanowiskach
Forma ochrony
średnio liczna
lub liczna
ochrona częściowa
rzadki lub
mało liczny
ochrona częściowa
zróżnicowana
ochrona ścisła
-
-
-
ochrona częściowa
32
(głównie w terenie leśnym)
-
-
27
-
-
1
(w okolicach Węglin)
-
-
1
(w okolicach Zasieków)
-
-
VU - narażone
EN - wymierające
ochrona ścisła
-
-
-
ochrona ścisła
ochrona ścisła
DD - niedostateczne
dane
ochrona ścisła
VU - narażone
1
(w okolicach Zasieków)
3
(koło Czarnowic, między
Tuplicami i Proszowem oraz
na północnych obrzeżach
Suche Bory)
według Czerwonej
listy porostów
-
-
ochrona ścisła
5
-
-
29
-
-
ochrona ścisła
w borach chrobotkowych
10
mało lub
średnio liczny
ochrona częściowa
VU - narażone
strona 29
Lp.
Nazwa
18
Płucnica kolczasta
Cetraria aculeata
19
Płucnica zielonawa
Cetraria
chlorophylla
20
Płucnik modry
Platismatia glauca
21
Popielak pylasty
Imshaugia aleurites
22
23
Przylepka okopcona
Melanelixia
fuliginosa
Pustułka rurkowata
Hypogymnia
tubulosa
Opis gatunku
Naziemny porost o drobnej krzaczkowatej plesze. Dość częsty
na terenie kraju, głównie w murawach napiaskowych oraz na
piaszczystych poboczach dróg, przede wszystkim w terenach
leśnych.
Nadrzewny porost o krzaczkowato-listkowatej plesze. Dość
częsty na terenie kraju. Rośnie głównie na liściastych
drzewach przydrożnych oraz na drzewach leśnych.
Nadrzewny porost o krzaczkowato-listkowatej plesze. Dość
częsty na terenie kraju. Rośnie głównie na liściastych
drzewach leśnych i przydrożnych.
Porost o listkowato-skorupiastej plesze, rosnący na korze
drzew i na drewnie. Niezbyt częsty na terenie kraju, głównie
w zbiorowiskach leśnych.
Nadrzewny porost o listkowatej plesze, rosnący na korze
drzew i na drewnie w terenie otwartym i w obszarach leśnych.
Dość częsty na terenie kraju.
Porost o listkowatej plesze, rosnący na korze drzew i na
drewnie w terenie otwartym i w obszarach leśnych. Niezbyt
częsty na terenie kraju.
kwiecień 2015
Ilość stanowisk
42
Opis stanowisk
Liczebność na
stanowiskach
Forma ochrony
liczny lub
średnio liczny
ochrona częściowa
zróżnicowana
ochrona ścisła
rzadki lub
mało liczny
ochrona ścisła
rzadki pojedyncze
plechy
rzadki pojedyncze
plechy
pojedyncze
plechy
ochrona ścisła
według Czerwonej
listy porostów
VU - narażone
16
12
-
6
-
15
37
-
-
-
ochrona ścisła
ochrona ścisła
NT - bliskie
zagrożenia
strona 30
kwiecień 2015
Pośród 40 stwierdzonych na badanym obszarze cennych gatunków porostów 37 objętych jest
ochroną (3 gatunki objęte są ochroną ścisłą strefową, 25 gatunki ochroną ścisłą i 9 gatunków
ochroną częściową), 24 gatunki zostały umieszczone na „Czerwonej liście porostów”, a 22 są
uznane za gatunki rzadkie. 17 spośród wykazanych gatunków jest jednocześnie objętych
ochroną, gdyż zaliczone są do zagrożonych oraz do rzadkich w skali kraju lub/oraz regionu.
Siedem gatunków należy jednocześnie do chronionych i zagrożonych, ale nie są one uznane
za rzadkie. Jeden gatunek jest rzadki i chroniony, ale nie należy do zagrożonych.
W obszarze planowanej eksploatacji złoża węgla brunatnego Gubin (teren obejmujący
odkrywkę oraz zwałowisko zewnętrzne) zinwentaryzowano 11 stanowisk cennych porostów o
kodach: LILL0014, LILL0015, LILL0016, LILL0030, LILL0034, LILL0035, LILL0036,
LILL0037, LILL0123, LILL0124, LILL0130. Występuje na nich 21 następujących gatunków
porostów:
Ø
obrost gwiazdkowaty Physcia stellaris - jedyne stanowisko na całym terenie badań,
Ø
pawężnica psia Peltigera canina - jedno z 3 stanowisk na całym terenie badań, czyli około
33 % populacji,
Ø
płucnica islandzka Cetraria islandica - 3 z 10 stanowisk (30 % populacji),
Ø
wabnica kielichowata Pleurosticta acetabulum - jedno z 4 stanowisk (25 % populacji),
Ø
przylepka okopcona Melanelixia fuliginosa - 3 z 15 stanowisk (20 % populacji),
Ø
popielak pylasty Imshaugia aleurites - jedno z 6 stanowisk (17 % populacji),
Ø
chrobotek smukły Cladonia ciliata var.tenuis - jedno z 6 stanowisk (17 % populacji),
Ø
złotlinka jaskrawa Vulpicida pinastri - 3 z 18 stanowisk (17 % populacji),
Ø
płucnica zielonawa Cetraria chlorophylla - 2 z 16 stanowisk (12,5 % populacji),
Ø
płucnica darenkowata Cetraria muricata - jedno z 11 stanowisk (9 % populacji),
Ø
brodaczka zwyczajna Usnea filipendula - jedno z 11 stanowisk (9 % populacji),
Ø
brodaczka kępkowa Usnea hirta - jedno z 15 stanowisk (7 % populacji),
Ø
brodaczka kędzierzawa Usnea subfloridana - jedno z 15 stanowisk (7 % populacji),
Ø
mąklik otrębiasty Pseudevernia furfuracea - 4 z 27 stanowisk (15 % populacji),
Ø
płaskotka rozlana Parmeliopsis ambigua - 4 z 29 stanowisk (14 % populacji),
Ø
płucnica kolczasta Cetraria aculeata - 5 z 42 stanowisk (11 % populacji),
Ø
tarczownica rurkowata Hypogymnia tubulosa - 4 z 37 stanowisk (11 % populacji),
Ø
chrobotek łagodny Cladonia mitis - 3 z 29 stanowisk (10 % populacji),
Ø
mąkla tarniowa Evernia prunastri - 3 z 32 stanowisk (9 % populacji),
Ø
chrobotek reniferowy Cladonia rangiferina - 4 z 57 stanowisk (7 % populacji),
Ø
chrobotek leśny Cladonia arbuscula - 5 z 79 stanowisk (6 % populacji).
strona 31
kwiecień 2015
Na terenie położonym między zewnętrzną granicą wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego a
zasięgiem leja depresji I warstwy wodonośnej dla depresji granicznej wynoszącej 0,5 m
stwierdzono 36 stanowisk porostów - gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich. Ich
zestawienie przedstawia tabela 5.
Tabela 5. Stanowiska porostów chronionych, zagrożonych i rzadkich w zasięgu
leja depresji 0,5 m
Kod
stanowiska
LILL0012
LILL0151
LILL0152
LILL0019
LILL0151
LILL0152
LILL0217
LILL0151
LILL0152
LILL0109
LILL0110
LILL0111
LILL0117
LILL0125
LILL0143
LILL0144
LILL0147
LILL0148
LILL0149
LILL0150
LILL0243
LILL0006
LILL0040
LILL0151
LILL0152
LILL0217
LILL0244
LILL0006
LILL0143
LILL0144
LILL0147
LILL0148
LILL0149
LILL0150
LILL0003
LILL0004
LILL0005
LILL0006
LILL0007
LILL0008
LILL0009
Nazwa łacińska
Baeomyces rufus
Bryoria crispa
Bryoria crispa
Bryoria subcana
Bryoria subcana
Bryoria subcana
Bryoria subcana
Bryoria vrangiana
Bryoria vrangiana
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria aculeata
Cetraria chlorophylla
Cetraria islandica
Cetraria muricata
Cetraria muricata
Cetraria muricata
Cetraria muricata
Cetraria muricata
Cetraria muricata
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Nazwa polska
Grzybinka brunatna
Włostka kędzierzawa
Włostka ciemniejsza
Włostka Vranga
Włostka Vranga
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica kolczasta
Płucnica zielonawa
Płucnica zielonawa
Płucnica zielonawa
Płucnica zielonawa
Płucnica zielonawa
Płucnica zielonawa
Płucnica islandzka
Płucnica darenkowa
Płucnica darenkowa
Płucnica darenkowa
Płucnica darenkowa
Płucnica darenkowa
Płucnica darenkowa
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Siedlisko
skarpa przydrożna
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
na piaszczystej glebie
pobocze drogi leśnej
murawa
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
bór
bór
bór
bór
bór
strona 32
Kod
stanowiska
LILL0018
LILL0019
LILL0040
LILL0109
LILL0110
LILL0111
LILL0116
LILL0117
LILL0118
LILL0121
LILL0125
LILL0142
LILL0143
LILL0144
LILL0145
LILL0146
LILL0147
LILL0148
LILL0149
LILL0150
LILL0151
LILL0217
LILL0243
LILL0244
LILL0110
LILL0110
LILL0009
LILL0019
LILL0109
LILL0110
LILL0111
LILL0150
LILL0009
LILL0018
LILL0004
LILL0005
LILL0006
LILL0007
LILL0009
LILL0018
LILL0040
LILL0110
LILL0116
LILL0117
LILL0121
LILL0125
LILL0142
LILL0145
LILL0147
LILL0148
LILL0149
Nazwa łacińska
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia arbuscula
Cladonia ciliata var.tenuis
Cladonia ciliata var.tenuis
Cladonia mitis
Cladonia mitis
Cladonia mitis
Cladonia mitis
Cladonia mitis
Cladonia mitis
Cladonia portentosa
Cladonia portentosa
Nazwa polska
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek leśny
Chrobotek smukły
Chrobotek smukły
Chrobotek łagodny
Chrobotek łagodny
Chrobotek łagodny
Chrobotek łagodny
Chrobotek łagodny
Chrobotek łagodny
Chrobotek najeżony
Chrobotek najeżony
Chrobotek reniferowy
kwiecień 2015
Siedlisko
murawa
bór
bór
bór
bór
bór
murawa
strona 33
Kod
stanowiska
LILL0010
LILL0031
LILL0125
LILL0151
LILL0152
LILL0217
LILL0244
LILL0006
LILL0010
LILL0019
LILL0040
LILL0125
LILL0151
LILL0152
LILL0217
LILL0244
LILL0125
LILL0010
LILL0125
LILL0009
LILL0010
LILL0040
LILL0120
LILL0125
LILL0217
LILL0243
LILL0019
LILL0217
LILL0018
LILL0151
LILL0152
LILL0006
LILL0010
LILL0125
LILL0151
LILL0152
LILL0217
LILL0110
LILL0111
LILL0145
LILL0147
LILL0150
LILL0217
LILL0217
LILL0243
LILL0244
LILL0109
LILL0110
LILL0111
LILL0143
LILL0144
kwiecień 2015
Nazwa łacińska
Nazwa polska
Siedlisko
Evernia prunastri
Evernia prunastri
Evernia prunastri
Evernia prunastri
Evernia prunastri
Evernia prunastri
Evernia prunastri
Hypogymnia tubulosa
Hypogymnia tubulosa
Hypogymnia tubulosa
Hypogymnia tubulosa
Hypogymnia tubulosa
Hypogymnia tubulosa
Hypogymnia tubulosa
Hypogymnia tubulosa
Hypogymnia tubulosa
Imshaugia aleurites
Melanelixia fuliginosa
Parmeliopsis ambigua
Peltigera canina
Platismatia glauca
Pleurosticta acetabulum
Pseudevernia furfuracea
Pycnothelia papillaria
Ramalina farinacea
Ramalina farinacea
Ramalina farinacea
Ramalina farinacea
Stereocaulon condensatum
Makla tarniowa
Makla tarniowa
Makla tarniowa
Makla tarniowa
Makla tarniowa
Makla tarniowa
Makla tarniowa
Pustułka rurkowata
Pustułka rurkowata
Pustułka rurkowata
Pustułka rurkowata
Pustułka rurkowata
Pustułka rurkowata
Pustułka rurkowata
Pustułka rurkowata
Pustułka rurkowata
Popielak pylasty
Przylepka okopcona
Przylepka okopcona
Płaskotka rozlana
Płaskotka rozlana
Płaskotka rozlana
Płaskotka rozlana
Płaskotka rozlana
Płaskotka rozlana
Płaskotka rozlana
Pawężnica psia
Płucnik modry
Wabnica kielichowata
Mąklik otrębiasty
Mąklik otrębiasty
Mąklik otrębiasty
Mąklik otrębiasty
Mąklik otrębiasty
Mąklik otrębiasty
Karlinka brodawkowata
Odnożyca mączysta
Odnożyca mączysta
Odnożyca mączysta
Odnożyca mączysta
Chróścik karłowaty
drewno
drzewo przydrożne
murawa - kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
drewno
kora drzew
murawa - kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
murawa - kora drzew
drewno
murawa - kora drzew
bór
drewno
murawa - kora drzew
kora drzew
kora drzew
na glebie na poboczu drogi
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
teren otwarty
murawa - kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
strona 34
Kod
stanowiska
LILL0147
LILL0148
LILL0019
LILL0110
LILL0109
LILL0143
LILL0144
LILL0148
LILL0151
LILL0152
LILL0217
LILL0244
LILL0151
LILL0152
LILL0217
LILL0244
LILL0152
LILL0006
LILL0151
LILL0152
LILL0217
LILL0244
LILL0019
LILL0040
LILL0217
LILL0244
Nazwa łacińska
Nazwa polska
Stereocaulon paschale
Stereocaulon tomentosum
Usnea filipendula
Usnea filipendula
Usnea filipendula
Usnea filipendula
Usnea hirta
Usnea hirta
Usnea hirta
Usnea hirta
Usnea hirtella
Usnea subfloridana
Usnea subfloridana
Usnea subfloridana
Usnea subfloridana
Usnea subfloridana
Vulpicida pinastri
Vulpicida pinastri
Vulpicida pinastri
Vulpicida pinastri
Brodaczka zwyczajna
Brodaczka zwyczajna
Brodaczka zwyczajna
Brodaczka zwyczajna
Brodaczka kępkowa
Brodaczka kępkowa
Brodaczka kępkowa
Brodaczka kępkowa
Brodaczka kosmata
Brodaczka kędzierzawa
Złotlinka jaskrawa
Złotlinka jaskrawa
Złotlinka jaskrawa
Złotlinka jaskrawa
kwiecień 2015
Siedlisko
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzew
kora drzewa
kora drzew
kora drzew
Lokalizację stanowisk porostów w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
rysunku 4 oraz w załączniku 6 do dokumentacji.
strona 35
Rysunek 4. Lokalizacja stanowisk grzybów i porostów w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 36
kwiecień 2015
2.6. Mszaki
W trakcie badań inwentaryzacyjnych poszukiwano stanowisk gatunków chronionych mchów i
wątrobowców
wymienionych
w
obowiązującym
wówczas
rozporządzeniu
Ministra
Środowiska z dnia 9 lipca 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących roślin
objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 168, poz. 1764 z późniejszymi zmianami). Inwentaryzacja
obejmowała również gatunki rzadkie i zagrożone w skali kraju oraz regionów
wielkopolskiego, Pomorza Zachodniego i Brandenburgii.
Lokalizację występowania mszaków w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
Jodłówka pospolita
Krzywoszyj korzeniowy
Próchniczek błotny
Krótkosz zwirowy
Krótkosz Mildego
Prątnik blady
Bezlist zwyczajny
Mokradłosz olbrzymi
Mokradłoszka zaostrzona
Złotnik bagienny
Złotnik suchy
Złocieniec mieszanopłciowy
Złocieniec gwiazdkowaty
Krzywoszczeć pogięta
Krzywoszczeć torfowa
Szydłosz włoskowy
Drabik drzewkowaty
Widłoząb błotny
Widłoząb kędzierzawy
Widłoząb okazały
Widłoząb miotlasty
Widłoząb zdrożny
Dzióbkowiec bruzdowany
Dzióbkowiec Zetterstedta
Skrzydlik paprociowaty
Skrzydlik długoszowaty
Skrzydlik chudy
Gładysz paprociowaty
Gajnik lśniący
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Abietinella abietina
Amblystegium radicale
Aulacomnium palustre
Brachythecium glareosum
Brachythecium mildeanum
Bryum pallens
Buxbaumia aphylla
Caliergon giganteum
Caliergonella cuspidata
Campyliadelphus elodes
Campyliadelphus chrysophyllus
Campylium polygamum
Campylium stellatum s.s
Campylopus flexuosus
Campylopus pyriformis
Cirriphyllum piliferum
Climacium dendroides
Dicranum bonjeanii
Dicranum polysetum
Dicranum majus
Dicranum scoparium
Dicranum spurium
Eurhynchium striatum
Eurhynhium angustirete
Fissidens adianthoides
Fissidens osmundoides
Fissidens exilis
Homalia trichomanoides
Hylocomnium splendens
Nazwa polska
Czerwona lista
mszaków
Brandenburgii
(2002)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Nazwa łacińska
Czerwona lista
wątrobowców
(2006)
Lp.
Czerwona lista
mchów
(2004)
Tabela 6. Wyniki inwentaryzacji mszaków
.
.
.
.
.
.
.
.
.
R
.
.
.
I
E
.
.
V
.
.
.
.
.
.
.
R
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
V
3
V
V
3
2
.
1
3
3
2
3
V
.
V
2
V
V
.
3
.
.
3
1
1
3
3
**
*
**
.
.
.
.
.
**
.
.
.
.
*
*
.
**
*
**
**
**
.
**
**
*
*
.
*
**
strona 37
Rokiet krzywolistny
Rokiet leżący
Bielistka siwa
Białoząb pospolity
Tęposz niski
Prostoząbek taurydzki
Szurpek kosmaty
Szurpek blady
Czarecznik szerokootworowy
Płaskomerzyk eliptyczny
Rokietnik lśniący
Płonnik pospolity
Płonnik pospolity var
Płonnik cienki
Brodawkowiec czysty
Piórosz pierzasty
Ostrosz gęstolistny
Fałdownik nastroszony
Fałdownik szeleszczący
Torfowiec wąskolistny
Torfowiec ostrolistny
Torfowiec środkowy
Torfowiec szpiczastolistny
Torfowiec szorstki
Torfowiec ząbkowany
Torfowiec zanurzony
Torfowiec kończysty
Torfowiec frędzlowany
Torfowiec pogięty
Torfowiec magellański
Torfowiec Dusena
Torfowiec tępolistny
Torfowiec błotny
Torfowiec brodawkowaty
Torfowiec okazały
Torfowiec czerwonawy
Torfowiec Russowa
Torfowiec nastroszony
Torfowiec pierzasty
Torfowiec jednoboczny
Torfowiec obły
Słomiaczek złotawy
Pędzliczek zielonawy
Tujowiec włoskolistny
Tujowiec tamaryszkowaty
Nastroszek kędzierzawy
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Hypnum lindbergii
Hypnum imponens
Leucobryum glaucum
Leucodon sciuroides
Leptodictyum humile
Orthodicranum tauricum
Orthotrichum speciosum
Ortotrichum pallens
Physcomitrium eurystomum
Plagiomnium ellipticum
Pleurozium schreberi
Polytrichum commune
Polytrichum commune ssp. perigonale
Polytrichum srictum
Pseudoscleropodium purum
Ptilium crista-castrensis
Rhynchostegium confertum
Rhytidiadelphus squarrosus
Rhytidiadelphus triquetrus
Sphagnum angustifolium
Sphagnum capillifolium
Sphagnum centrale
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum compactum
Sphagnum denticulatum
Sphagnum inundatum
Sphagnum fallax
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum flexuosum
Sphagnum magellanicum
Sphagnum majus
Sphagnum obtusum
Sphagnum palustre
Sphagnum papillosum
Sphagnum riparium
Sphagnum rubellum
Sphagnum russowii
Sphagnum squarrosum
Sphagnum subnitens
Sphagnum subsecundum
Sphagnum teres
Straminergon stramineum
Syntrichia virescens
Thuidium philiberti
Thuidium tamariscinum
Ulota crispa
Czerwona lista
mszaków
Brandenburgii
(2002)
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
Nazwa polska
Czerwona lista
wątrobowców
(2006)
Nazwa łacińska
Czerwona lista
mchów
(2004)
Lp.
kwiecień 2015
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
I
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
V
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
R
V
2
.
.
2
G
.
3
.
V
G
3
.
2
.
.
2
3
2
G
2
2
3
.
3
.
G
3
1
1
.
3
2
2
3
.
1
1
3
3
V
.
3
2
.
.
**
.
*
.
.
.
.
.
**
**
**
**
**
.
.
**
**
*
*
*
*
*
*
*
**
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
**
*
*
*
**
*
**
**
*
strona 38
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Warnstorfia bezpierścieniowa
Potłumek zielonawy
Potłumek trwałowieczek
Beznerw tłusty
Ostruszyn drobny
Przyziemka wykrojona
Przyziemka całobrzega
Przyziemka torfowa
Przyziemka
Czarostka jamkowata
Czarostka krzywa
Bagniczka pływająca
Meszek darenkowy
Pallawicinia Lyella
Porostniczka czterodzielna
Rzęsiak pospolity
Usznica spłaszczona
Lśniątka zatokowa
Lśniątka zakrzywiona
Lśniątka pierzastodzielna
Wgłębka rynnowata
Wgłębka jamkowata
Wgłębka modra
Skapanka zanurzona
Piórkowiec kutnerowaty
Czerwona lista
mszaków
Brandenburgii
(2002)
Warnstorfia exannulata
Weissia controversa
Weissia longifolia
Aneura pinguis
Blasia pusilla
Calypogeia fissa
Calypogeia integristipula
Calypogeia sphagnicola
Calypogeia sp nova.
Fossombronia foveolata
Fossombronia incurva
Cladopodiella fluitans
Jungermania caespiticia
Pallavicinia lyelli
Preissia quadrata
Ptilidium ciliare
Radula complanata
Riccardia chamaedrifolia
Riccardia incurvata
Riccardia multifida
Riccia canaliculata
Riccia cavernosa
Riccia glauca
Scapania irrigua
Trichocolea tomentella
Nazwa polska
Czerwona lista
wątrobowców
(2006)
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
Nazwa łacińska
Czerwona lista
mchów
(2004)
Lp.
kwiecień 2015
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
I
.
.
.
E
E
V
.
E
.
.
.
E
V
.
.
.
.
.
.
2
3
3
V
2
V
G
2
.
2
R
2
0
3
1
V
2
2
2
2
1
V
3
2
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
*
.
*
.
**
.
*
*
.
.
.
.
.
**
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Objaśnienia do tabeli
Lista zagrożonych gatunków mchów w Polsce (2004)
E zagrożone
V narażone
R rzadkie (ryzyko zagrożenia)
I nieokreślony stopień zagrożenia
Czerwona lista wątrobowców Polski (2006)
E wymierające
V narażone
R rzadkie
I o nieokreślonym zagrożeniu
Czerwona lista mszaków Brandenburgii (2002)
0 wymarłe (zaginione)
1 krytycznie zagrożone wymarciem
2 silnie zagrożone
3 narażone
G przypuszczalnie zagrożone
V ustępujące (lista ostrzegawcza)
R rzadkie, przez co potencjalnie zagrożone
strona 39
kwiecień 2015
W trakcie prac terenowych stwierdzono występowanie 100 taksonów mchów i wątrobowców
(wyszczególnionych w powyższej tabeli), w tym 59 gatunków chronionych i 14 taksonów o
różnych kategoriach zagrożenia w Polsce. Zdecydowana większość wykazanych taksonów
brioflory (81) to elementy zagrożone w sąsiadującej Brandenburgii. Gatunki nie wymienione
na krajowych czerwonych listach, a wskazane w powyższym spisie, to taksony (z wyjątkiem
większości częściowo chronionych) rzadkie/rozproszone w Polsce.
Spośród 59 zanotowanych gatunków mchów i wątrobowców prawnie chronionych w Polsce
wskazano 34 gatunki podlegające ochronie ścisłej. Należą do nich: Amblystegium radicale,
Campylopus flexuosus, Campylopus pyriformis, Dicranum bonjeanii, Fissidens adianthoides,
F. osmundoides, Homalia trichomanoides, Leptodictyum humile, gatunki z rodzaju Sphagnum
(S. angustifolium, S. capillifolium, S. centrale, S. compactum, S. cuspidatum, S. denticulatum,
S. fimbriatum, S. flexuosum, S. inundatum, S. magellanicum, S. majus, S. palustre,
S. papillosum, S. riparium, S. rubellum, S. russowii, S. subnitens, S. subsecundum, S. teres),
Syntrichia virescens, Ulota crispa. Wśród wątrobowców ochroną ścisłą objęte są
Cladopodiella fluitans, Pallavicinia lyelli, Riccardia chamedryfolia i R. incurvata. Pozostałe
25 to gatunki podlegające ochronie częściowej Abietinella abietina, Aulacomnium palustre,
Calliergonella
cuspidata,
Climacium
dendroides,
Dicranum
majus,
D. polysetum,
D. scoparium, Eurhynchium striatum, E. angustirete, Hylocomium splendens, Leucobryum
glaucum, Pleurozium schreberi, Polytrichum commune, P. srictum, Pseudoscleropodium
purum, Rhytidiadelphus squarrosus, R. triquetrus, Sphagnum fallax, S. squarrosum,
Straminergon stramineum, Thuidium philiberti, T. tamariscinum, a wśród wątrobowców
Ptilidium ciliare i Trichocolea tomentella.
Na obszarze inwentaryzacji stwierdzono występowanie 15 gatunków zagrożonych i rzadkich
w skali kraju. Należą do nich: Amblystegium radicale, Campyliadelphus elodes, Campylopus
flexuosus, Campylopus pyriformis, Dicranum bonjeanii, Fissidens osmundoides, Sphagnum
papillosum, Ulota crispa oraz Calypogeia fissa, Cladopodiella fluitans, Fossombronia
foveolata, F. incurva, Pallavicinia lyelli, Riccardia chamedryfolia i R. incurvata. Dwa
skrajnie rzadkie w Polsce gatunki wątrobowców - Pallavicinia lyellii i Fossobronia incurva,
należą do elementów zagrożonych w skali Europy. Ostatni z wymienionych gatunków
posiada na badanym obszarze jedyne, istniejące stanowisko w kraju. Skrajnie rzadki w Polsce
wątrobowiec Jungermania caespiticia (wymarły w Brandenburgii) ma na inwentaryzowanym
obszarze jedno z trzech współczesnych stanowisk w kraju. Inwentaryzowany obszar jest
największą w Polsce ostoją następujących gatunków: Campylopus flexuosus, C. pyriformis,
strona 40
kwiecień 2015
Calypogeia fissa i Fossobronia foveolata. Wszystkie rzadkie i zagrożone gatunki
hepatikoflory związane są z ekosystemami bagiennymi lub wodno-błotnymi.
Niektóre gatunki mszaków spośród objętych częściową ochroną (np. Dicranum scoparium,
D. polysetum, Leucobryum glaucum, Pleurozium schreberi, Rhytidiadelphus squarrosus,
Ptilidium ciliare) lokalnie należą do gatunków częstych i/lub rozproszonych, a niektóre z nich
uznaje się za gatunki pospolite na badanym obszarze (Pleurozium schreberi, Dicranum
scoparium, Rhytidiadelphus squarrosus).
2.7. Rośliny naczyniowe
W trakcie badań inwentaryzacyjnych poszukiwano stanowisk chronionych gatunków roślin
naczyniowych
wymienionych
w obowiązującym wówczas rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 9 lipca 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących roślin
objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 168, poz. 1764 z późniejszymi zmianami), gatunków roślin
wymienionych w załącznikach II i IV Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku
w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz w rozporządzeniu
Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 roku w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz
gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru
obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000
(Dz.U.2010, nr 77, poz. 510). Inwentaryzacja obejmowała również gatunki rzadkie i
zagrożone w skali kraju oraz regionów wielkopolskiego, dolnośląskiego, Pomorza
Zachodniego, Pomorza Gdańskiego i Brandenburgii.
W trakcie badań terenowych w miejscu planowanej odkrywki węgla brunatnego i w jej
otoczeniu (obszar leja depresji i sąsiedztwo) stwierdzono 216 taksonów roślin naczyniowych
o różnych kategoriach zagrożenia. Ich pełną listę wraz z informacją o statusie prawnej
ochrony oraz zagrożenia zawiera tabela 7.
Lokalizację
stanowisk
roślin
naczyniowych
w
obszarze
objętym
inwentaryzacją
przedstawiono na rysunku 5 oraz w załączniku 7 do dokumentacji.
strona 41
kwiecień 2015
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Nazwa łacińska
Abies alba
Acer campestre
Achillea pannonica
Aethusa cynapium ssp. agrestis
Agrimonia procera
Agrostemma githago
Aira caryophyllea
Aira praecox
Alchemilla acutiloba
Alchemilla glabra
Alchemilla monticola
Alisma lanceolatum
Allium scorodoprasum
Andromeda polifolia
Anthemis cotula
Anthericum ramosum
Aphanes inexspectata
Anthriscus caucalis
Anthriscus cerefolium
Aquilegia vulgaris
Asarum europaeum
Polska nazwa gatunku
Jodła pospolita, jodła biała
Klon polny
Krwawnik pannoński
Blekot pospolity polny
Rzepik wonny
Kąkol polny
Śmiałka goździkowa
Śmiałka wczesna
Przywrotnik ostroklapowy
Przywrotnik prawie nagi
Przywrotnik pasterski
Żabieniec lancetowaty
Czosnek wężowy
Modrzewnica zwyczajna
Rumian psi
Pajęcznica gałęzista
Skrytek drobnoowockowy
Trybula pospolita
Trybula ogrodowa
Orlik pospolity
Kopytnik pospolity
Rodzina
Pinaceae
Aceraceae
Asteraceae
Apiaceae
Rosaceae
Caryophyllaceae
Poaceae
Poaceae
Rosaceae
Rosaceae
Rosaceae
Alismataceae
Liliaceae
Ericaceae
Asteraceae
Asteraceae
Rosaceae
Apiaceae
Apiaceae
Ranunculaceae
Aristolochiaceae
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Czerwona lista roślin
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
Zagrożone gatunki flory
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
naczyniowych Pomorza
Zachodniego (1995)
Ginące i zagrożone roślin
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
Ochrona prawna (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Brandenburgii (2006)
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Polska Czerwona Księga
Roślin (2001)
Tabela 7. Wyniki inwentaryzacji roślin naczyniowych
.
.
.
.
.
.
.
.
.
[V]
.
V
V
.
.
.
V
.
.
.
.
VU
.
.
.
.
.
LC
LC
EN
EN
VU
VU
.
VU
VU
.
LC
.
.
VU
.
NT
.
NT
NT
DD
EN
NT
NT
.
.
.
VU
VU
VU
VU
VU
DD
EN
DD
VU
.
.
R
.
.
.
.
.
.
.
V
.
I
.
V
.
.
R
.
.
V
V
.
NT
NT
.
.
.
NT
.
VU
VU
.
VU
NT
NT
NT
.
NT
DD
.
.
NT
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
*
**
1
G
V
.
.
1
3
.
.
2
2
3
V
2
2
3
.
.
.
0
.
+
+
.
+
.
+
+
.
+
+
+
+
+
+
.
+
+
+
+
+
+
strona 42
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
Nazwa łacińska
Asplenium trichomanes
Avenula pratensis
Batrachium aquatile
Batrachium circinatum
Batrachium peltatum
Batrachium trichophyllum
Betonica officinalis
Blechnum spicant
Bromus racemosus
Bromus secalinus
Calamagrostis stricta
Callitriche hamulata
Callitriche stagnalis
Campanula bononiensis
Campanula glomerata
Cardamine impatiens
Carduus nutans
Carex appropinquata
Carex arenaria
Carex bohemica
Carex demissa
Carex disticha
Zanokcica skalna
Owsica łąkowa
Włosiennicznik wodny
Włosiennicznik krążkolistny
Włosiennicznik tarczowaty
Włosiennicznik skąpopręcikowy
Bukwica zwyczajna
Podrzeń żebrowiec
Stokłosa groniasta
Stokłosa żytnia
Trzcinnik prosty
Rzęśl hakowata
Rzęśl wielkoowockowa
Dzwonek boloński
Dzwonek skupiony
Rzeżucha niecierpkowata
Oset zwisły
Turzyca tunikowa
Turzyca piaskowa
Turzyca ciborowata
Turzyca drobna
Turzyca dwustronna
Rodzina
Aspleniaceae
Poaceae
Ranunculaceae
Ranunculaceae
Ranunculaceae
Ranunculaceae
Lamiaceae
Blechnaceae
Poaceae
Poaceae
Poaceae
Callitrichaceae
Callitrichaceae
Campanulaceae
Campanulaceae
Brassicaceae
Asteraceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
.
.
.
.
.
.
.
.
V
V
.
.
.
.
.
.
.
.
.
V
.
.
EN
LC
.
.
.
.
VU
EN
VU
VU
VU
EN
EN
VU
.
VU
.
.
.
EN
VU
.
.
NT
.
LC
.
.
.
LC
EN
VU
EN
DD
DD
DD
.
.
EN
NT
VU
NT
.
NT
E
R
.
.
.
.
V
E
I
V
.
V
V
V
.
R
.
.
.
V
V
V
EN
VU
.
.
.
.
NT
VU
VU
NT
.
VU
VU
.
.
DD
NT
.
.
VU
VU
NT
.
.
*
.
*
*
.
*
.
.
.
.
.
*
.
.
.
.
**
.
.
.
2
.
V
3
V
3
2
2
2
.
3
G
G
2
2
.
.
3
.
2
3
V
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
.
.
+
+
+
+
+
+
.
+
+
+
strona 43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
Nazwa łacińska
Carex hartmanii
Carex lasiocarpa
Carex limosa
Carex praecox
Carex tomentosa
Carex pseudo-brizoides
Carlina acaulis
Carlina vulgaris
Carum carvi
Centaurium erythraea
Centunculus minimus
Cerastium brachypetalum
Cerastium glomeratum
Cerastium macrocarpum
Ceratophyllum submersum
Chenopodium bonus-henricus
Chimaphila umbelata
Chondrilla juncea
Cirsium rivulare
Circaea intermedia
Cladium mariscus
Corydalis intermedia
Turzyca Hartmanna
Turzyca nitkowata
Turzyca bagienna
Turzyca wczesna
Turzyca kutnerowata
Turzyca Reichenbacha
Dziewięścił bezłodygowy
Dziewieścił pospolity
Kminek zwyczajny
Centuria pospolita
Niedośpiałek maleński
Rogownica drobnokwiatowa
Rogownica skupiona
Rogownica wielkoowockowa
Rogatek krótkoszyjkowy
Komosa strzłkowata
Pomocnik baldaszkowy
Chondrilla sztywna
Ostrożeń łąkowy
Czartawa pośrednia
Kłoć wiechowata
Kokorycz wątła
Rodzina
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Asteraceae
Asteraceae
Brassicaceae
Gentianaceae
Primulaceae
Caryophyllaceae
Caryophyllaceae
Caryophyllaceae
Ceratophyllaceae
Chenopodiaceae
Pyrolaceae
Asteraceae
Asteraceae
Onagraceae
Cyperaceae
Fumariaceae
.
.
LR
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
.
.
V
.
.
R
.
.
.
.
.
E
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
VU
.
VU
.
VU
CR
EN
.
.
.
EN
Ex
.
DD
.
LC
LC
.
EN
VU
LC
LC
.
VU
VU
.
LC
DD
.
.
.
.
EN
CR
.
DD
LC
.
.
LC
.
LC
LC
V
.
V
.
V
V
.
.
.
E
E
.
.
V
R
R
.
E
K
R
R
CR
.
NT
.
DD
VU
.
.
.
EN
VU
NT
DD
VU
NT
NT
.
CR
DD
NT
.
.
.
*
.
.
.
*
.
.
*
.
.
.
.
.
.
*
.
.
.
*
.
1
3
2
.
1
V
.
.
1
.
1
V
.
G
.
2
2
.
0
G
3
3
+
.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
.
+
+
+
+
strona 44
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
Nazwa łacińska
Cruciata glabra
Comarum palustre
Convallaria majalis
Cynosurus cristatus
Cyperus fuscus
Dactylorhiza fuchsii
Dactylorhiza incrnata ssp. Incarnata
Dactylorhiza maculata
Dactylorhiza majalis
Diphasiastrum complanatum
Diphasiastrum tristachyum
Drosera intermedia
Drosera rotundifolia
Dryopteris cristata
Dryopteris dilatata
Elatine hexandra
Elatine hydropiper
Elatine triandra
Eleocharis mammillata
Eleocharis multicaulis
Eleocharis ovata
Equisetum variegatum
Krucjata wiosenna
Siedmiopalecznik błotny
Konwalia majowa
Grzebienica pospolita
Cibora brunatna
Kukułka Fuchsa
Kukułka krwista
Kukułka plamista
Storczyk szerokolistny
Widlicz spłaszczony
Widlicz cyprysowaty
Rosiczka pośrednia
Rosiczka okrągłolistna
Nerecznica grzebieniasta
Narecznica szerokolistna
Nadwodnik sześciopręcikowy
Nadwodnik naprzeciwlistny
Nadwodnik trójpręcikowy
Ponikło sutkowate
Ponikło wielołodygowe
Ponikło jajowate
Skrzyp pstry
Rodzina
Rubiaceae
Ranunculacae
Liliaceae
Poaceae
Cyperaceae
Orchidaceae
Orchidaceae
Orchidaceae
Orchidaceae
Lycopodiaceae
Lycopodiaceae
Droseraceae
Droseraceae
Aspidiaceae
Aspidiaceae
Elatinaceae
Elatinaceae
Elatinaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Equisetaceae
.
.
.
.
.
.
.
.
.
EN
.
.
.
.
VU
VU
VU
.
EN
.
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
.
.
.
.
.
V
.
V
.
.
V
E
V
V
.
V
V
.
.
E
V
.
LC
.
.
.
.
EN
LC
VU
LC
VU
CR
VU
LC
VU
.
EN
EN
CR
CR
VU
EN
.
NT
.
.
NT
LC
CR
VU
NT
VU
CR
EN
VU
EN
.
VU
VU
VU
.
CR
VU
EN
.
.
.
.
.
.
.
V
.
V
V
V
I
V
.
E
V
E
V
E
E
.
.
.
.
VU
VU
VU
VU
NT
VU
VU
VU
.
NT
.
EN
EN
EN
VU
CR
EN
EN
.
.
*
.
.
*
*
*
*
*
*
*
*
.
.
*
*
*
.
*
.
*
.
3
.
3
V
2
2
.
2
2
1
2
V
2
.
2
2
2
G
1
1
2
+
.
.
+
+
+
+
+
+
+
+
.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
strona 45
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
Nazwa łacińska
Epipactis palustris
Erica tetralix
Eriophorum vaginatum
Euphorbia exigua
Festuca capillata (=F.tenuifolia)
Festuca guestphalica
Festuca nigrescens
Festuca psammophila
Frangula alnus
Fritillaria meleagris
Gagea pratensis
Galanthus nivalis
Galium harcynicum
Genista germanica
Genista pilosa
Gentiana pneumonanthe
Geranium phaeum
Gnphalium luteo-album
Gypsophila fastigiata
Hedera helix
Helichrysum arenarium
Hepatica nobilis
Kruszczyk błotny
Wrzosiec bagienny
Wełnianka pochwowata
Wilczomlecz drobny
Kostrzewa nitkowata
Kostrzewa długolistna
Kostrzewa czarniawa
Kostrzewa piaskowa
Kruszyna pospolita
Szachownica kostkowata
Złoć łąkowa
Śnieżyczka przebiśnieg
Przytulia hercynska
Janowiec ciernisty, drok
Janowiec włosisty
Goryczka wąskolistna
Bodziszek żałobny
Szrota żółtobiała
Łyszczec baldachogronowy
Bluszcz pospolity
Kocanki piaskowe
Przylaszczka pospolita
Rodzina
Orchidaceae
Ericaceae
Cyperaceae
Euphorbiaceae
Poaceae
Poaceae
Poaceae
Poaceae
Rhamnaceae
Liliaceae
Liliaceae
Liliaceae
Rubiaceae
Fabaceae
Fabaceae
Gentanaceae
Geraniaceae
Asteraceae
Asteraceae
Araliaceae
Asteraceae
Ranunculaceae
.
.
.
.
.
.
.
.
.
CR
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
V
[V]
.
.
.
.
.
.
.
E
V
.
[V]
.
.
.
.
.
.
.
.
.
LC
CR
VU
LC
DD
DD
DD
VU
.
EX
.
DD
.
VU
EN
VU
.
LC
.
.
.
.
EN
VU
NT
NT
DD
DD
.
DD
.
.
NT
NT
.
NT
DD
VU
.
VU
DD
.
.
.
V
V
.
.
K
K
.
K
.
EX
.
I
.
V
V
V
.
V
.
.
.
.
VU
VU
.
VU
DD
.
.
DD
.
RE
.
DD
.
.
.
CR
.
VU
VU
.
.
.
*
*
.
.
.
.
.
.
**
*
.
*
.
.
.
*
.
.
.
**
**
*
2
2
3
2
.
D
.
3
.
1
.
.
.
2
V
1
.
1
2
.
.
V
+
+
+
+
.
+
+
+
.
+
.
+
+
+
+
+
+
+
+
.
.
+
strona 46
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
Nazwa łacińska
Hydrocotyle vulgaris
Hypericum humifusum
Isolepsis setacea
Juncus acutiflorus
Juncus alpino-articulatus
Juncus bulbosus
Juncus capitatus
Juncus filiformis
Juncus squarrosus
Lathyrus latifolius
Lathyrus montanus
Ledum palustre
Leersia oryzoides
Leontodon taraxacoides
Leucojum vernum
Linaria spartea
Linosyris vulgaris
Listera ovata
Litorella uniflora
Luzula luzuloides
Luzula multiflora
Lycopodiella inundata
Wąkrota zwyczajna
Dziurawiec rozesłany
Sitniczka szczeciniasta
Sit ostrokwiatowy
Sit alpejski
Sit drobny
Sit główkowaty
Sit cienki
Sit sztywny
Groszek szerokolistny
Groszek skrzydlasty
Bagno zwyczajne
Zamokrzyca ryżowa
Brodawnik róznoowockowy
Śnieżyca wiosenna
lnica sznurowata
Ożota zwyczajna
Listera jajowata
Brzeżyca jednokwiatowa
Kosmatka gajowa
Kosmatka wielkkwiatowa
Widłak (widłaczek) torfowy
Rodzina
Araliaceae
Hypericaceae
Cyperaceae
Juncaceae
Juncaceae
Juncaceae
Juncaceae
Juncaceae
Juncaceae
Juncaceae
Fabaceae
Ericaceae
Poaceae
Asteraceae
Liliaceae
Scrophulariaceae
Asteraceae
Orchidaceae
Plantaginaceae
Juncaceae
Juncaceae
Lycopodiaceae
.
.
.
.
.
.
.
.
.
EN
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
.
.
.
V
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
V
.
R
.
V
.
.
V
.
.
VU
EN
VU
.
LC
EN
VU
.
LC
VU
VU
.
DD
.
CR
LC
EX
LC
.
CR
.
LC
LC
NT
DD
LC
DD
LC
.
.
NT
VU
VU
.
NT
.
RE
.
.
.
.
EN
.
R
V
V
V
.
R
.
.
.
.
.
V
.
.
.
V
.
V
V
.
.
.
NT
EN
DD
VU
NT
VU
.
.
.
.
.
VU
VU
.
.
.
.
VU
.
.
EN
.
.
.
.
.
.
.
.
.
*
.
*
.
.
*
.
*
*
*
.
.
*
.
3
3
3
3
.
2
2
2
.
V
2
3
.
.
3
3
3
1
.
.
2
+
+
+
.
+
.
+
.
+
+
+
.
.
+
+
.
+
+
+
+
+
+
strona 47
Nazwa łacińska
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
Lycopodium annotinum
Lycopodium clavatum
Matteuccia struthiopteris
Menyanthes trifoliata
Myosurus minimus
Myrica gale
Myriophyllum verticillatum
Najas marina
Nasturium microphyllum
Nasturtium officinale
Nuphar lutea
Nyphaea alba
Nyphaea candida
Nyphaea x borealis
Oenanthe fistulosa
Omphalodes scorpioides
Ononis arvensis
Ononis repens
Ononis spinosa
Ophioglossum vulgatum
Orchis palustris
Ornithogalum nutans
Widłak jałowcowaty
Widłak goździsty
Pióropusznik strusi
Bobrek trójlistkowy
Mysiurek drobny
Woskownica europejska
Wywłócznik okółkowy
Jezierza morska
Rukiew drobnolistna
Rukiew wodna
Grążel żółty
Grzybienie białe
Grzybienie północne
Grzybienie
Kropidło piszczałkowate
Ułudka leśna
Wilżyna bezbronna
Wilżyna rozłogowa
Wilżyna ciernista
Nasięźrzał pospolity
Storczyk błotny
Śniedek zwisły
Rodzina
Lycopodiaceae
Lycopodiaceae
Athyriaceae
Menyanthaceae
Plantaginaceae
Myricaceae
Halogaraceae
Najadaceae
Brassicaceae
Brassicaceae
Nymphaeaceae
Nymphaeaceae
Nymphaeaceae
Nymphaeaceae
Apiaceae
Boraginaceae
Fabaceae
Fabaceae
Fabaceae
Ophioglossaceae
Orchidaceae
Liliaceae
.
.
.
.
.
.
.
.
VU
.
.
.
VU
.
.
.
.
.
.
.
CR
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
.
.
.
.
V
[E]
.
.
.
.
.
.
.
.
.
E
.
.
.
V
E
.
VU
LC
EN
.
.
CR
.
.
.
VU
.
.
DD
.
VU
E
.
VU
.
VU
CR
.
VU
VU
VU
VU
LC
.
LC
DD
.
EN
.
LC
.
.
EN
VU
.
EN
VU
VU
RE
.
.
.
V
.
.
V
.
.
.
V
.
.
K
.
EX
.
.
V
.
V
E
.
.
.
NT
.
.
VU
.
VU
.
.
.
DD
DD
.
EN
DD
.
.
.
VU
RE
.
*
*
*
**
.
*
.
.
*
*
**
**
*
?
.
.
**
**
**
*
*
*
2
2
.
3
V
1
V
G
3
0
.
V
.
.
3
.
1
V
3
3
1
V
+
+
+
+
.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
strona 48
Nazwa łacińska
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
Ornithogalum umbellatum
Ornithopus perpusillus
Osmunda regalis
Oxycoccus palustris
Parnassia palustris
Pedicularis sylvatica
Peucedanum cervaria
Phegopteris connectilis
Pilularia globulifera
Platanthera bifolia
Polypodium vulgare
Populus nigra
Potamogeton alpinus
Potamogeton berchtoldii
Potamogeton gramineus
Potamogeton obtusifolius
Potamogeton polygonifolius
Potamogeton pusillus
Potentilla anglica
Potentilla impolita
Potentilla recta
Primula veris
Śniedek baldaszkowy
Seradela drobna
Długosz królewski
Żurawina błotna
Dziewięciornik błotny
Gnidosz rozesłany
Gorysz siny
Zachyłka oszczepowata
Gałuszka kulecznica
Podkolan biały
Paprotka zwyczajna
Topola czarna
Rdestnica alpejska
Rdestnica Bertcholda
Rdestnica trawiasta
Rdestnica stępiona
Rdestnica podługowata
Rdestnica drobna
Pięciornik rozścielony
Pięciornik wygładzony
Pięciornik prosty
Pierwiosnek lekarski
Rodzina
Liliaceae
.
Fabaceae
.
Osmundaceae
.
Ericaceae
.
Parnassiaceae
.
Scrophulariaceae
.
Apiaceae
.
Thelypteridaceae
.
Marsileaceae
CR
Orchidaceae
.
Polypodiaceae
.
Salicaceae
.
Potamogetonaceae
.
Potamogetonaceae
.
Potamogetonaceae
.
Potamogetonaceae
.
Potamogetonaceae CR
Potamogetonaceae
.
Rosaceae
.
Rosaceae
.
Rosaceae
.
Primulaceae
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
.
.
V
.
.
.
.
.
E
.
.
.
V
.
.
.
E
.
.
.
.
.
.
VU
VU
VU
VU
EN
VU
EN
CR
VU
.
LC
VU
VU
VU
VU
CR
VU
.
.
.
.
LC
LC
EN
NT
VU
EN
NT
.
RE
LC
.
.
DD
.
NE
NE
DD
.
.
.
.
.
.
.
V
.
.
E
V
.
Ex
V
.
V
V
K
.
V
E
K
.
.
.
.
.
.
VU
.
.
EN
EN
.
RE
VU
.
VU
VU
.
.
VU
CR
DD
.
.
.
.
*
.
*
.
.
*
.
.
*
*
*
.
.
.
.
.
*
.
.
.
.
**
.
V
2
3
2
1
2
3
2
2
V
2
2
V
2
2
2
3
.
.
V
3
+
.
+
.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
strona 49
Nazwa łacińska
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
Ranunculus lingua
Rhynchospora alba
Rhynchospora fusca
Ribes nigrum
Rumex sanguineus
Salix arenaria
Salix rosmarinifolia
Salix starkeana
Samolus valerandi
Sanguisorba minor
Schoenoplectus tabernemontani
Scirpus maritimus (=Bulboschoenus m.)
Scirpus radicans
Senecio aquaticus
Senecio erucifolius
Senecio fuchsii (=S.ovatus)
Sherardia arvensis
Sorbus intermedia
Stratiotes aloides
Taxus baccata
Teucrium scorodina
Thesium alpinum
Jaskier wielki
Przygiełka biała
Przygiełka brunatna
Porzeczka czarna
Szczaw gajowy
Wierzba piaskowa
Wierzba rokita
Wierzba śniada
Jarnik solankowy
Krwiściąg mniejszy
Oczeret Tabernemontana
Sitowiec nadmorski
Sitowie korzenioczepne
Starzec wodny
Starzec wąskolistny
Starzec Fuchsa
Rolnica polna
Jarząb szwedzki
Osoka aloesowata
Cis pospolity
Ożanka nierównoząbkowa
Leniec alpejski
Rodzina
Ranunculaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Grossulariaceae
Polygonaceae
Salicaceae
Salicaceae
Salicaceae
Primulaceae
Rosaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Cyperaceae
Asteraceae
Asteraceae
Asteraceae
Rubiaceae
Rosaceae
Hydrocharitaceae
Taxaceae
Lamiaceae
Santalaceae
.
.
EN
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
EN
.
VU
.
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
V
.
E
.
.
.
.
.
E
.
.
.
V
.
.
.
.
.
.
.
.
[E]
.
VU
CR
.
VU
.
.
CR
CR
.
.
.
VU
VU
DD
EN
VU
.
.
LC
LC
.
NT
VU
CR
.
.
.
.
.
.
.
VU
LC
VU
.
.
.
LC
.
LC
.
.
EN
.
V
E
.
V
.
.
V
V
.
.
.
V
V
I
.
R
E
.
R
E
.
.
NT
EN
.
NT
.
.
EN
EN
DD
.
.
VU
VU
VU
.
VU
DD
.
VU
EN
.
.
.
*
**
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
*
.
*
.
.
3
3
1
V
V
.
2
0
2
3
.
.
2
G
2
.
2
.
.
0
D
1
+
+
+
.
+
+
+
+
+
+
+
.
+
+
+
+
+
.
+
+
+
+
strona 50
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
Nazwa łacińska
Triglochin palustre
Trisetum flavescens
Utricularia australis
Utricularia intermedia
Utricularia minor
Utricularia ochroleuca
Utricularia vulgaris
Vaccinium uliginosum
Valeriana dioica
Valeriana sambucifolia
Valerianella locusta
Verbena officinalis
Veronica montana
Viburnum opulus
Vinca minor
Viola mirabilis
Vulpia myuros
Wolffia arrhiza
Zannichellia palustris
Swibka błotna
Konietlica łąkowa
Pływacz zachodni
Pływacz pośredni
Pływacz drobny
Pływacz krótkoostrogowy
Pływacz zwyczajny
Borówka bagienna, pijanica
Kozłek dwupienny
Kozłek bzowy
Roszponka warzywna
Werbena pospolita (lekarska)
Przetacznik górski
Kalina koralowa
Barwinek mniejszy
Fiołek przedziwny
Wulpia mysi ogon
Wolfia bazkorzeniowa
Zamętnica błotna
Rodzina
Juncaginaceae
Poaceae
Lentibulariaceae
Lentibulariaceae
Lentibulariaceae
Lentibulariaceae
Lentibulariaceae
Ericaceae
Valerianaceae
Valerianaceae
Valerianaceae
Verbenaceae
Scrophulariaceae
Caprifoliaceae
Apocyanaceae
Violaceae
Poaceae
Lemnaceae
Zannichelliaceae
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
kwiecień 2015
naczyniowych Polski
(2006)
naczyniowych
Wielkopolski (2007)
naczyniowej Dolnego
Śląska (2003)
Zachodniego (1995)
naczyniowe Pomorza
Gdańskiego (2004)
*ścisła
**częściowa
naczyniowych
Rzadkie regionalnie
(w tym wymienione w
Kujawa-Pawlaczyk,
Pawlaczyk - 2001)
Lp.
Roślin (2001)
.
.
V
V
V
E
.
.
.
.
V
.
.
.
.
V
.
V
.
VU
VU
EN
VU
CR
.
VU
LC
VU
.
.
VU
.
.
LC
VU
VU
VU
VU
.
DD
DD
VU
DD
.
NT
.
.
.
.
.
.
.
NT
VU
LC
DD
.
V
V
V
V
E
.
.
.
.
.
.
V
.
.
R
R
V
V
.
.
VU
VU
VU
EN
NT
.
.
.
NT
VU
NT
.
.
NT
.
VU
VU
.
.
*
*
*
*
*
.
.
.
.
.
.
**
**
.
.
.
.
.
3
3
2
2
.
3
2
3
3
.
2
D
V
.
3
.
3
3
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
.
.
+
+
+
+
strona 51
kwiecień 2015
Polska Czerwona Księga Roślin (2001)
CR krytycznie zagrożone
EN zagrożone
VU narażone
LR gatunki niższego ryzyka
Czerwona lista roślin naczyniowych Polski (2006)
Ex wymarłe i zaginione
E wymierające - krytycznie zagrożone
[E] wymierające - krytycznie zagrożone poza głównym obszarem występowania
V narażone
[V] narażone poza głównym obszarem występowania
R rzadkie - potencjalnie zagrożone;
Czerwona lista roślin naczyniowych Wielkopolski (2007)
Ex wymarłe, prawdopodobnie wymarłe
EN zagrożone
VU narażone
LC słabo zagrożone
DD nieznany stopień zagrożenia
Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska (2003)
RE wymarłe
EN wymierające
VU narażone
NT bliskie zagrożenia
Czerwona lista roślin naczyniowych Pomorza Zachodniego (1995)
Ex wymarłe, zaginione
E wymierające (bezpośrednio zagrożone wymarciem)
V zagrożone
R rzadkie
I
gatunki o nieokreślonym zagrożeniu
K gatunki o zagrożeniu niedostatecznie poznanym
Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego (2004)
RE wymarłe
CR krytycznie zagrożone (na granicy wymarcia)
EN wymierające (silnie zagrożone)
VU narażone
NT bliskie zagrożenia
DD nieznany stopień zagrożenia
Czerwona lista roślin naczyniowych Brandenburgii (2006)
0 wymarłe
1 zagrożone wymarciem
2 silnie zagrożone
3 narażone
G zagrożone bez dokładnego przyporządkowania do powyższych kategorii
V ustępujące (lista ostrzegawcza)
R rzadkie
D nieznany stopień zagrożenia
strona 52
kwiecień 2015
Na terenie planowanej inwestycji i w jej otoczeniu nie stwierdzono dotychczas występowania
gatunków roślin chronionych na mocy dokumentów Unii Europejskiej, w tym Natura 2000.
Spośród gatunków roślin prawnie chronionych w Polsce zanotowano 77 taksonów, w tym
61 gatunków podlegających ochronie ścisłej i 16 gatunków podlegających ochronie
częściowej. Ochronie ścisłej podlegają: Aquilegia vulgaris, Batrachium aquatile, B. peltatum,
B. trichophyllum, Blechnum spirant, Campanula bononiensis, Carex limosa, Carlina acaulis,
Chimaphila umbellata, Cladium mariscus, Dactylorhiza fuchsii, D. incrnata ssp. incarnata,
D. maculata, D. majalis, Diphasiastrum complanatum, D. tristachyum, Drosera intermedia,
D. rotundifolia, Elatine hexandra, E. hydropiper, E. triandra, Eleocharis multicaulis
Equisetum variegatum, Epipactis palustris, Erica tetralix, Fritillaria meleagris, Galanthus
nivalis, Gentiana pneumonanthe, Hepatica nobilis, Lathyrus latifolius, Ledum palustre,
Leucojum vernum, Linosyris vulgaris, Listera ovata, Littorella uniflora, Lycopodiella
inundata, Lycopodium annotinum, L. clavatum, Matteuccia struthiopteris, Myrica gale,
Nasturium microphyllum, N. officinale, Nyphaea candida, Ophioglossum vulgatum, Orchis
palustris, Ornithogalum nutans, O. umbellatum, Osmunda regalis, Pedicularis sylvatica,
Pilularia globulifera, Platanthera biforia, Polypodium vulgare, Potamogeton polygonifolius,
Rhynchospora fusca, Sorbus intermedia, Taxus baccata, Utricularia australis, U. intermedia,
U. minor, U. ochroleuca, U. vulgaris. Na badanym obszarze stanowiska Lathyrus latifolius i
Sorbus intermedia mają pochodzenie antropogeniczne. Do gatunków podlegających ochronie
częściowej należą: Asarum europaeum, Carex arenaria, Convallaria majalis, Frangula alnus,
Hedera helix, Helichrysum arenarium, Menyanthes trifoliata, Nuphar lutea, Nyphaea alba,
Ononis arvensis, O. repens, O. spinosa, Primula veris, Ribes nigrum, Viburnum opulus oraz
inca minor.
Na inwentaryzowanym obszarze gatunki takie jak kruszyna pospolita Frangula alnus,
kocanki piaskowe Helichrysum arenarium, bluszcz pospolity Hedera helix, turzyca piaskowa
Carex arenaria, grążel żółty Nuphar lutea, należą do taksonów dość częstych i/lub
rozproszonych. Z uwagi na dominujący tam krajobraz borów i lasów mieszanych oraz
stosunkowo znaczący udział lasów bagiennych, kruszynę można uznać za gatunek lokalnie
pospolity.
Spośród zinwentaryzowanych 216 taksonów roślin naczyniowych:
Ø
16 jest wyszczególnionych w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (2001), z czego
4 gatunki jako krytycznie zagrożone (CR), 5 gatunków jako zagrożone (EN), 6 gatunków
jako narażone (VU) oraz jeden gatunek jako gatunek niższego ryzyka (LR),
strona 53
Ø
kwiecień 2015
51 jest wyszczególnionych na Czerwonej liście roślin naczyniowych Polski (2006),
z czego 11 gatunków jako wymierające (E), dwa gatunki jako wymierające poza głównym
obszarem występowania [E], 33 gatunki jako narażone (V), trzy gatunki jako narażone
poza głównym obszarem występowania [V] oraz dwa gatunki jako rzadkie i przez to
potencjalnie zagrożone (R).
Z listy gatunków uznanych za zagrożone w różnych regionach Polski i w sąsiadującej
Brandenburgii na terenie objętym inwentaryzacją odnotowano:
Ø
z Czerwonej listy roślin naczyniowych Wielkopolski (2007) 135 gatunków,
Ø
z listy zagrożonych gatunków flory naczyniowej Dolnego Śląska (2003) 130 gatunków,
Ø
z Czerwonej Listy roślin naczyniowych Pomorza Zachodniego (1995) 106 gatunków,
Ø
z listy ginących i zagrożonych roślin naczyniowych Pomorza Gdańskiego (2004)
118 gatunków,
Ø
z Czerwonej listy roślin naczyniowych Brandenburgii (2006) 155 gatunków.
strona 54
Rysunek 5. Lokalizacja występowania mszaków i roślin naczyniowych w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 55
kwiecień 2015
2.8. Bezkręgowce
2.8.1. Pijawki
Spośród 47 krajowych gatunków pijawek tylko pijawka lekarska Hirudo medicinalis L. objęta
była ochroną gatunkową na mocy obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 12 października 2011 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt
(Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419) i tylko ten gatunek w grupie pijawek został
zinwentaryzowany. Obecnie gatunek ten znajduje się również w kategorii narażone (VU)
zarówno na Czerwonej liście jak i w Czerwonej Księdze oraz w Załączniku V tzw.
Dyrektywy Siedliskowej.
Na podstawie danych literaturowych o ekologii pijawki lekarskiej oraz wizyt terenowych,
wyznaczono na inwentaryzowanym obszarze potencjalne biotopy preferowane przez ten
gatunek. Inwentaryzacją objęto niewielkie płytkie oczka wodne oraz rozlewiska śródpolne i
śródłąkowe, zazwyczaj o powierzchni nie przekraczającej 0,5 ha, dobrze nasłonecznione z
dobrze rozwiniętą roślinnością, podobnych rozmiarów zatoki wybranych większych płytkich
wód stojących, głównie stawów hodowlanych oraz niewielkie zbiorniki dystroficzne
(torfianki, rozlewiska). Na terenie projektowanej kopalni przeważają biotopy o charakterze
oczek śródpolnych i śródłąkowych - częściowo lub całkowicie wysychających w okresie
wegetacyjnym, natomiast na obszarze przyszłego leja depresyjnego dominują stawy oraz
występują biotopy torfowiskowe.
Pijawkę lekarską stwierdzono na pięciu stanowiskach: w zbiornikach torfowiskowych (trzy
stanowiska), w rozlewisku eutroficznym (jedno stanowisko) oraz w stawach rybnych (jedno
stanowisko). Cztery stanowiska pijawki lekarskiej znajdują się w potencjalnym leju depresji,
a jedno stanowisko znajduje się poza granicą leja. W obrębie projektowanej odkrywki nie
stwierdzono występowania pijawki lekarskiej. Jedynie na dwóch z pięciu stanowisk (zbiornik
torfowiskowy koło Chęcin oraz staw hodowlany koło Chęcin) gatunek ten występował
średnio licznie (3-5 osobników/h), na pozostałych stanowiskach obserwowano jedynie
pojedyncze osobniki (1-2 osobniki/h). Gatunku tego nie stwierdzono w typowych dla niego
niewielkich śródpolnych i śródłąkowych oczkach wodnych występujących stosunkowo
licznie w obrębie projektowanej odkrywki. Stan tych biotopów był w przeważającej części
obszaru zły spowodowany głównie poprzez zaśmiecenie, zamulenie oraz częściowo również
całkowity brak wody w oczkach. Natomiast w obrębie potencjalnego leja depresji, gdzie
dominują tereny leśne, zaobserwowano tendencje do zasiedlania przez pijawkę lekarską
przede wszystkim zbiorników o charakterze torfowiskowym, które z racji stabilnego poziomu
strona 56
kwiecień 2015
wody oraz względnie dużej ekspozycji na słońce, stanowią obecnie główne siedliska tego
gatunku na analizowanym obszarze.
Obserwacje jedynie nielicznych osobników wskazują na niewielkie populacje pijawki na
stanowiskach. W związku z brakiem danych z lat wcześniejszych nie ma możliwości oceny,
czy populacje te znajdują się w regresie, czy też ich liczba była wcześniej również niewielka,
a być może teren ten jest od niedawna kolonizowany przez ten gatunek. Przy tym należy
również zaznaczyć, że liczba osobników pijawki lekarskiej na danym stanowisku może się
ekstremalnie różnić pomiędzy dwoma sezonami badawczymi. Dokładne przyczyny tego stanu
nie są znane, jednak utrudniają one monitorowanie stanu populacji tego gatunku. Nie mniej są
to jedyne aktualne stanowiska tego gatunku w Polsce środkowo-zachodniej, a badania z końca
lat 70-tych w rejonie Pojezierza Lubuskiego wskazują na to, że gatunek również w
przeszłości nie występował licznie na tym terenie. W związku z tym każde stanowisko
pijawki lekarskiej w tej części kraju należy uznać za cenne.
Lokalizację stanowisk pijawki lekarskiej w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono
na rysunku 6 oraz w załączniku 8 do dokumentacji.
2.8.2. Mięczaki
Inwentaryzacji przyrodniczej poddano miejsca, w których potencjalnie mogły występować
rzadkie i chronione gatunki mięczaków. Siedliska te to przede wszystkim turzycowiska,
mokradła oraz niewielkie zbiorniki wodne. Środowiska takie odznaczają się bardzo dużą
wrażliwością na jakiekolwiek zmiany stosunków wodnych. W szczególności inwentaryzacją
objęto gatunki chronione na mocy obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt
objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 220, poz. 2237) oraz wyszczególnione w Czerwonej
Księdze Zwierząt, Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce oraz w tzw.
Dyrektywie Siedliskowej. Inwentaryzacją objęto obszar projektowanej odkrywki, obszar leja
depresji oraz obszary zlokalizowane poza ich granicami.
Lokalizację stanowisk mięczaków w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
strona 57
Rysunek 6. Lokalizacja stanowisk pijawek i mięczaków w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 58
kwiecień 2015
2.
Vertigo
angustior
3.
Vertigo
moulinsiana
GATUNKI LĄDOWE
Muszla osiąga wysokość do 12 mm, tylko czasami do 15 mm i szerokość do
4,5 mm. Muszla jest grubościenna, a otwór otacza warga z trzema zębami. Gatunek
Wałkówka
trójzębna
nizinny, sucholubny - charakterystyczny dla miejsc otwartych, nasłonecznionych.
Preferuje podłoże wapienne.
Wysokość muszli nie przekracza 2 mm i zwęża się ona zarówno u podstawy jak i u
wierzchołka. Poza tym, jest lewoskrętna i posiada charakterystyczne rynienkowate
zaklęśnięcie na ostatnim skręcie. Koncha ma barwę czerwonawą, a jej powierzchnię
Poczwarówka zdobią delikatne prążki. Jest to gatunek higrofilny, jednak w zależności od
zwężona
szerokości geograficznej - wybierający inny typ siedliska. W północno-zachodniej
Polsce ślimak zajmuje miejsca otwarte, wilgotne, jednak nie podtapiane i porośnięte
szuwarem wielkoturzycowycm. Najczęściej pełza wśród wilgotnej ściółki, czasami
tylko wspina się na łodygi roślin do wysokości 15 cm.
Muszla jest stosunkowo duża, jej wysokość dochodzi bowiem do 2,73 mm. Koncha
jest prawoskrętna, lśniąca o barwie żółto-brązowej. Gatunek ten zalicza się do
higrofilnych i kalcyfilnych. Przebywa na powierzchniach otwartych, często
okresowo podtapianych. Zwykle pełza po roślinach z rodzajów Typha, Iris,
Poczwarówka Glyceria, Carex i Phragmites do wysokości koło 30 cm, niemniej jednak w
jajowata
północno-zachodniej Polsce został zaobserwowany również w ściółce.
Występowanie tego gatunku jest silnie uzależnione od poziomu wód gruntowych.
Ze względu na silną korelację występowania i liczebności tego gatunku od poziomu
wód, w całym obszarze występowania gatunek ten jest zagrożony wskutek
osuszania terenów podmokłych.
.
NT
.
8
EN
EN
*
5
CR
CR
*
Dyrektywa
Siedliskowa
1
.
załącznik II
Chondrula
tridens
Opis gatunku
załącznik II
1.
Nazwa polska
Czerwona Księga
Zwierząt
Nazwa
łacińska
Ilość stanowisk
Lp.
Czerwona lista
zwierząt ginących i
zagrożonych w Polsce
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Tabela 8. Charakterystyka gatunków mięczaków lądowych i wodnych stwierdzonych na badanym terenie i objętych ochroną
strona 59
Helix
pomatia
Ślimak
winniczek
5.
Eucobresia
diaphana
Przeźrotka
uszkowata
6.
Arion
(Microarion)
intermedius
Ślinik mały
7.
Anodonta
cygnea
Szczeżuja
wielka
Największy występujący w Polsce ślimak lądowy, szerokość muszli wynosi od
40 mm do 55 mm, zaś wysokość osiąga około 55 mm. Zamieszkuje miejsca
wilgotne i zacienione, np. zarośla krzewów, lasy mieszane (przede wszystkim
liściaste, w tym głównie brzegi lasów z zaroślami), zarośla przy zbiornikach
wodnych, olszyny oraz śródleśne tereny podmokłe, cmentarze, ogrody i sady,
przydrożne i śródpolne rowy, rumowiska, przymurza, trawniki i zarośla
bezpośrednio przy zabudowaniach ludzkich.
Jest to niewielki ślimak, którego muszla osiąga szerokość do 6 mm i wysokość do
3 mm. Muszla jest delikatna i bezbarwna, jej dolny brzeg jest błoniasty. W Polsce
występowanie tego ślimaka ograniczone jest do Dolnego Śląska (występuje również
w Sudetach), gdzie zasiedla miejsca wilgotne, rzadziej średnio wilgotne - nad
potokami, w zaroślach ziół i na skałach. Ślimak opisywany jest jako gatunek górski.
Jest to najmniejszy z nagich ślimaków Polski, długość jego ciała nie przekracza
zwykle 2 cm. Występowanie tego gatunku ograniczone jest jedynie do zachodniej
części Polski: Pomorza, Ziemi Lubuskiej, Wielkopolski i Dolnego Śląska Ten nagi
ślimak żyje najczęściej w lasach, ale bywa też spotykany na brzegach jezior i
potoków. Chroni się pod szczątkami roślin, zwłaszcza w grubej ściółce.
GATUNKI WODNE
Największy spośród rodzimych gatunków małży słodkowodnych. Obecnie coraz
rzadszy, zanikający pod silną presją działalności ludzkiej. Występuje w różnych
zbiornikach słodko- i słonawo-wodnych, najczęściej w starorzeczach, jeziorach i
wolno płynących rzekach, stawach, kanałach i zbiornikach zaporowych. Spotykana
na ogół w płytkich, dość silnie zamulonych i zeutrofizowanych zbiornikach
wodnych, wolnych od zanieczyszczeń chemicznych. Wymaga dużej zawartości
tlenu rozpuszczonego w wodzie.
.
.
**
5
.
NT
.
.
7
.
NT
.
.
4
EN
EN
*
.
Dyrektywa
Siedliskowa
14
załącznik V
4.
Opis gatunku
Czerwona lista
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Nazwa polska
Czerwona Księga
Zwierząt
Nazwa
łacińska
Ilość stanowisk
Lp.
kwiecień 2015
strona 60
9.
10.
11.
Jest charakterystyczna dla stawów, starorzeczy i większych zbiorników
okresowych. W rzekach i jeziorach zamieszkuje miejsca położone poza głównym
Kruszynka nurtem czy strefą przyboju. Najliczniejsze populacje notowane są w stawach
Musculium
lacustre
delikatna
których dno wyścielone jest grubą warstwą butwiejących szczątków roślinnych.
Gatunek bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia, ginie nawet przy niskich stężeniach
ścieków w wodzie.
Typowy gatunek drobnozbiornikowy, występujący najczęściej w wysiękach
łąkowych, rowach melioracyjnych, na torfowiskach oraz w bagnistej strefie
Pisidium
Groszkówka
przybrzeżnej jezior, stawów i rzek. Wyraźnie związany z terenami podmokłymi,
obtusale
kulista
gdzie zamieszkuje zbiorniki wodne odznaczające się dużymi wahaniami poziomu
wody.
Najczęściej występuje w drobnych, płytkich i zarośniętych zbiornikach wodnych o
mulistym dnie oraz rzadziej w strefie przybrzeżnej jezior i wolno płynących rzek.
Valvata
Zawójka
Gatunek zagrożony z powodu izolacji rzadko występujących populacji w
macrostoma przypłaszczona
połączeniu z fragmentacją siedlisk oraz postępującą degradacją i zanikiem terenów
podmokłych.
Charakterystyczna jest dla różnego rodzaju drobnych zbiorników oraz rozlewisk.
Podobnie jak w przypadku pozostałych gatunków z tzw. grupy palustris, w Polsce
Stagnicola
Błotniarka obserwowany jest postępujący zanik stanowisk tego ślimaka związany przede
palustris
pospolita
wszystkim z wysychaniem bagien i mokradeł, regulacją i degradacją dolin
rzecznych, melioracją terenów rolniczych i zanikiem drobnych zbiorników
wodnych.
2
.
VU
*
.
5
.
VU
*
.
1
.
VU
.
.
14
.
DD
.
.
Dyrektywa
Siedliskowa
Opis gatunku
Czerwona lista
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Nazwa polska
Czerwona Księga
Zwierząt
8.
Nazwa
łacińska
Ilość stanowisk
Lp.
kwiecień 2015
strona 61
12.
Stagnicola
turricula
Błotniarka
wysmukła
13.
Stagnicola
corvus
Błotniarka
okazała
14.
Aplexa
hypnorum
Zawijka
pospolita
15.
Planorbis
carinatus
Zatoczek
obrzeżony
Występuje w jeziorach, rowach, stawach i mokradłach, często bardzo płytkich i
okresowo wysychających. W siedliskach okresowo wysychających występuje tylko
jeśli struktura podłoża oraz lokalne warunki pozwalają na długotrwałe utrzymywanie
się wilgoci. Podobnie jak w przypadku pozostałych gatunków z tzw. grupy palustris,
w Polsce obserwowany jest postępujący zanik stanowisk tego ślimaka związany
przede wszystkim z wysychaniem bagien i mokradeł, regulacją i degradacją dolin
rzecznych, melioracją terenów rolniczych i zanikiem drobnych zbiorników wodnych.
Charakterystyczna jest dla silnie zeutrofizowanych zbiorników wodnych takich jak
stawy łąkowe i polne, starorzecza czy torfianki. Zamieszkuje również dość często
płytkie zatoki jezior porośnięte szuwarami. Podobnie jak w przypadku pozostałych
gatunków z tzw. grupy palustris, w Polsce obserwowany jest postępujący zanik
stanowisk tego ślimaka związany przede wszystkim z wysychaniem bagien i
mokradeł, regulacją i degradacją dolin rzecznych, melioracją terenów rolniczych i
zanikiem drobnych zbiorników wodnych.
Typowym siedliskiem zawijki pospolitej są drobne zbiorniki wodne oraz różnego
rodzaju rozlewiska. Często występuje na podtapianych turzycowiskach oraz w
wilgotnych szuwarach czy bagnach. Jest to gatunek odporny na okresowe
wysychanie wody, jednak występuje tylko w zbiornikach wodnych których osady
denne długo utrzymują wilgoć.
Występuje w zbiornikach trwałych i jest mało odporny na wysychanie. Najczęściej
występuje w strefie przybrzeżnej jezior oraz w starorzeczach, przy czym
najliczniejsze i najlepiej zachowane populacje występują w wodach czystych i
dobrze natlenionych. Postępujący zanik tego gatunku wiąże się z eutrofizacją jezior
i niszczeniem roślinności szuwarowej.
4
.
DD
.
.
12
.
DD
.
.
12
.
NT
.
.
3
.
NT
.
.
Dyrektywa
Siedliskowa
Opis gatunku
Czerwona lista
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Nazwa polska
Czerwona Księga
Zwierząt
Nazwa
łacińska
Ilość stanowisk
Lp.
kwiecień 2015
strona 62
Związany jest z drobnymi zbiornikami wodnymi, często o charakterze źródeł
(helokreny, limnokreny). Najczęściej występuje w stawach, mokradłach i
16.
rozlewiskach. Postępujący zanik siedlisk tego typu jest najważniejszym czynnikiem
powodującym zagrożenie dla tego gatunku.
Najczęściej występuje w drobnych zbiornikach wodnych odznaczających się dużymi
Gyraulus
Zatoczek
wahaniami poziomu wody, jak torfianki, stawy i zalewy łąkowe, najczęściej w
17.
rossmaessleri Rossmaesslera dolinach potoków i rzek. Gatunek ten zagrożony jest głównie ze względu na zanik
środowisk bagiennych i mokradłowych.
Zatoczek spłaszczony występuje najczęściej w bardzo żyznych ale czystych
zbiornikach bagiennych. Innymi charakterystycznymi siedliskami tego gatunku są
Zatoczek
silnie zarośnięte jeziora, starorzecza i stawy, przeważnie o mulistym dnie. Mało
Hippeutis
18.
complanatus spłaszczony odporny na wysychanie i znosi jedynie krótkie okresy wysychania zbiorników.
Gatunek ten zagrożony jest głównie ze względu na zanik środowisk bagiennych i
mokradłowych.
Anisus
spirorbis
Zatoczek
moczarowy
11
.
DD
.
.
2
.
NT
.
.
7
.
DD
.
.
Dyrektywa
Siedliskowa
Opis gatunku
Czerwona lista
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Nazwa polska
Czerwona Księga
Zwierząt
Nazwa
łacińska
Ilość stanowisk
Lp.
kwiecień 2015
Polska Czerwona Księga Zwierząt
EN zagrożone
VU narażone
LR gatunki niższego ryzyka
Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce
EN silnie zagrożone
NT bliski zagrożenia
VU narażone
DD dane niepełne
strona 63
kwiecień 2015
Tabela 9. Charakterystyka poszczególnych powierzchni badawczych zinwentaryzowanych podczas badań malakologicznych
2.
3.
Punkt zlokalizowany w odległości około 1,5 km
na południowy-wschód od miejscowości
MOGK0070
Markosice. Badaniami objęto rów płynący przez
pole, a także porastającą jego brzegi roślinność.
Powierzchnia porośnięta turzycami kępowymi
oddalona o 1,2 km na północny-zachód od
MOGK0071 miejscowości Janiszowice.
Turzycowisko z Carex acutiformis przy drodze
prowadzącej z Lubska do miejscowości Chełm
MOGK0072 Żarski. Powierzchnia znajduje się w odległości
około 2 km na zachód od Lubska.
5.
Rozlewisko śródleśne zlokalizowane ok. 2 km na
MOGK0073 północny-wschód od miejscowości Chełm
Żarski.
Punkt znajduje się w odległości około 1 km na
północny-wschód od miejscowości Tarnów.
MOGK0074
6.
MOGK0075
4.
7.
8.
Powierzchnia zlokalizowana około 2 km na
zachód od miejscowości Dłużek.
Turzycowisko zlokalizowane około 1,3 km na
MOGK0076
południowy-zachód od miejscowości Grabków.
Staw Laski i Staw Pieńkacz oddalone około 3 km
na zachód od miejscowości Starosiedle.
MOGK0077
Punkt zlokalizowany jest w odległości około
2,2 km na północ od miejscowości Biecz.
9. MOGK0078 Powierzchnia porośnięta jest turzycami
rozłogowymi, a na niektórych fragmentach
powierzchni utrzymuje się woda.
Punkt zlokalizowany jest około 2,3 km na
północny- zachód od miejscowości Tarnów.
10. MOGK0079
Powierzchnia jest porośnięta turzycami
rozłogowymi.
Powierzchnia znajduje się w pobliżu stawu
rybnego Nabłocie, niecałe 2 km na południowy11. MOGK0080
wschód od miejscowości Brody. Stanowisko
porośnięte jest turzycami.
Gatunki
(pospolite, rzadkie)
Anisus (Disculifer) vortex, Bithynia tentaculata,
Planorbis planorbis
.
.
Planorbarius corneus
Gatunki
Cochlicopa cf. lubrica, Deroceras leave, Nesovitrea
hammonis, Succinea sp., Vitrina pellucida
Gatunki objęte
ochroną
*ścisłą,
**częściową
Opis stanowiska
Gatunki
umieszczone w
Czerwonej Księdze
Zwierząt/Czerwonej
Liście Zwierząt
1.
Numer
stanowiska
Gatunki objęte
ochroną
*ścisłą,
**częściową
Lp.
Mięczaki lądowe
Gatunki
umieszczone w
Czerwonej Księdze
Zwierząt/Czerwonej
Liście Zwierząt
Mięczaki wodne
.
.
Carychium tridentatum, Euconulus cf. fulvus,
Monachoides incarnates, Nesovitrea hammonis,
Perforatella bidentata, Punctum pygmaeaum, Succinea
sp., Vallonia pulchella, Vertigo antivertigo, Vitrea
crystalline, Zonitoides nitidus
Fruticicola fruticum, Carychium minimum, Cepaea sp.,
Cochlicopa nitens, Euconulus cf. fulvus, Nesovitrea
hammonis, Punctum pygmaeaum, Succinea sp.,
Trochulus hispidus, Vallonia cos tata, Vertigo
pygmaea, Vitrina pellucid, Zonitoides nitidus
Vertigo
angustior
.
.
.
.
.
.
Planorbarius corneus, Planorbis planorbis,
Segmentina nitida
Anisus
spirorbis
.
.
.
.
Galba truncatula, Pisidium casertanum, Pisidium
pseudosphaerium, Pisidium subtruncatum,
Planorbarius corneus, Planorbis planorbis,
Segmentina nitida
Aplexa
hypnorum
.
Arion (Microarion) intermedius, Carychium minimum,
Deroceras leave, Euconulus cf. fulvus, Limax maximus
Monachoides incarnates, Nesovitrea hammonis,
Punctum pygmaeaum, Succinea sp., Vertigo antivertigo,
Zonitoides nitidus
.
.
Anisus (Disculifer) vortex, Planorbarius corneus,
Segmentina nitida
Bathyomphalus contortus,Galba truncatula, Pisidium
casertanum, Valvata cristata
Planorbarius corneus, Planorbis planorbis, Radix
ampla, Lymnaea stagnalis, Segmentina nitida,
Viviparus contectus
Anisus septemgyratus, Anisus (Disculifer) vortex,
Stagnicola corvus, Stagnicola palustris, Galba
truncatula, Planorbarius corneus, Planorbis planorbis,
Radix balthica
Stagnicola
palustris
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Stagnicola
corvus
.
Euconulus cf. fulvus, Succinea sp.
.
Cepaea nemoralis, Zonitoides nitidus
.
Aplexa
hypnorum
.
Cochlicopa nitens, Euconulus cf. fulvus, Helicidae
Nesovitrea hammonis, Punctum pygmaeaum, Succinea
sp., Vallonia costata, Vertigo pusilla, Vertigo pygmaea
Succinea sp., Zonitoides nitidus
.
.
.
Nie stwierdzono występowania mięczaków
strona 64
kwiecień 2015
13. MOGK0082
14. MOGK0083
15. MOGK0084
16. MOGK0085
17. MOGK0086
18. MOGK0087
19. MOGK0088
20. MOGK0089
21. MOGK0090
22. MOGK0091
Powierzchnia zlokalizowana jest około 100 m od
południowego brzegu Jeziora Drutów; porośnięta
jest w znacznej mierze turzycami, trzcinami i
innymi roślinami jednoliście-nnymi.
Powierzchnia zlokalizowana jest w pobliżu stawy
rybnego Nabłocie - pokryta głównie turzycami
rozłogowymi (Carex acutiformis) i trzciną. Na
większej części stanowiska utrzymuje się woda.
Powierzchnia znajduje się w odległości około
8,5 km na południowy-zachód od miejscowości
Bobrowice.
Powierzchnia zlokalizowana jest około 2,5 km na
wschód od miejscowości Brody.Porośnięta jest
lasem olszowym, stwierdzono tu również
obecność trzciny i pojedynczych turzyc. Na
stanowisku utrzymywała się woda.
Powierzchnia położona jest ok. 250 m od
zachodniego brzegu Jeziora Niwa, porasta ją las
olszowy, trzcina i turzyce.
Powierzchnia oddalona jest o około 1,8 m na
zachód od miejscowości Datyń. Ma ona charakter
otwarty i porośnieta jest jest turzycami
rozłogowymi.
Powierzchnia znajduje się w odległości około
1,7 km na wschód od miejscowości Brzozów.
Ma charakter otwarty i jest porośnięta glównie
turzycami rozłogowymi (Carex acutiformis).
Powierzchnia znajduje się na obszarze
projektowanej odkrywki.
Odcinek rzeki Werdawy i jej brzegi próbkowane miejsce znajdowało się około 800 m
na północny-wschód od Grabic. Powierzchnia
znajduje się na obszarze projektowanej
odkrywki.
Miejsce położone w odległości około 1,2 km na
południowy wschód od miejscowości Markosice.
Badania objęły wyschnięty rów.
Okresowo podtapiana łąka nad Nysą Łużycką
(około 1,9 km na północny-zachód od
miejscowości Późna).
Powierzchnia nad Nysą Łużycką, około 2 km na
południowy-zachód od miejscowości Późna.
Gatunki
.
.
Anisus septemgyratus, Pisidium casertanum, Pisidium
pseudosphaerium
Aplexa
hypnorum
Planorbis planorbis, Segmentina nitida
Aplexa
hypnorum
.
.
Gatunki
Carychium minimum, Cochlicopa nitens, Euconulus cf.
fulvus, Nesovitrea hammonis, Succinea sp., Vertigo
antivertigo, Zonitoides nitidus
Arion subfuscus, Carychium minimum, Euconulus cf.
fulvus, Succinea sp., Trochulus hispidus, Vertigo
antivertigo, Zonitoides nitidus
Gatunki objęte
ochroną
*ścisłą,
**częściową
12. MOGK0081
Opis stanowiska
Gatunki
umieszczone w
Czerwonej Księdze
Zwierząt/Czerwonej
Liście Zwierząt
Numer
stanowiska
Gatunki objęte
ochroną
*ścisłą,
**częściową
Lp.
Mięczaki lądowe
Gatunki
umieszczone w
Czerwonej Księdze
Zwierząt/Czerwonej
Liście Zwierząt
Mięczaki wodne
.
.
Eucobresia
diaphana,
Vertigo
moulinsiana
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Aplexa
hypnorum
.
Bathyomphalus contortus, Planorbarius corneus,
Segmentina nitida
.
.
.
.
.
Acroloxus lacustris, Anisus (Disculifer) vortex, Bithynia Stagnicola
tentaculata,Physa fontinalis, Pisidium amnicum,
corvus
Pisidium casertanum, Pisidium subtruncatum,
Planorbarius corneus
.
.
.
Cochlicopa nitens, Nesovitrea hammonis, Punctum
pygmaeaum, Succinea sp., Vallonia costata, Vertigo
pygmaea
Eucobresia
diaphana
Carychium minimum, Cochlicopa nitens, Deroceras
leave, Euconulus cf. fulvus, Punctum pygmaeaum,
Succinea sp., Zonitoides nitidus
Eucobresia
diaphana,
Vertigo
angustior
.
.
.
.
.
.
.
Carychium cf. Minimum, Cepaea sp., Euconulus cf.
Fulvus, Nesovitrea hammonis, Perforatella bidentata,
Succinea sp., Trochulus hispidus
Helicidae, Nesovitrea hammonis, Succinea sp.,
Trochulus hispidus, Vallonia pulchella, Vertigo
pygmaea
Aplexa
hypnorum
.
Deroceras leave, Succinea sp.
Bithynia tentaculata, Galba truncatula
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
strona 65
kwiecień 2015
Badaniami objęto rzekę Werdawę i jej brzegi;
23. MOGK0092 punkt zlokalizowany był około 1,3 km na
południowy-zachód od miejscowości Sękowice.
Rozległe turzycowisko oraz rozlewisko rzeki
Budoradzanki.
24. MOGK0048 Powierzchnia znajduje się na obszarze
prognozowanego leja depresyjnego.
prognozowanego leja depresyjnego.
Gatunki
Planorbarius corneus, Viviparus viviparus
27. MOGK0093
28. MOGK0094
29. MOGK0095
30. MOGK0096
31. MOGK0097
32. MOGK0098
33. MOGK0099
Rzeka Lubsza - punkt badawczy zlokalizowany
w miejscowości Czarnowice.
Murawa kserotermiczna niedaleko nieczynnej
linii kolejowej, około 200 m na południowy
zachód od miejscowości Mierków.
Stanowisko zlokalizowane jest niecały kilometr
na południowy-wschód od miejscowości
Mierków. Obejmuje mur oporowy tunelu w
nasypie kolejowym oraz jego otoczenie.
Powierzchnia znajdująca się w odległości około
2 km na południowy-wschód od miejscowości
Tarnów. Stanowisko porośnięte jest lasem
olsowym.
Powierzchnia zlokalizowania nad Nysą Łużycką,
ponad 4 km na północny zachód od miejscowości
Trzebiel.
Murawa kserotermiczna nad Nysą Łużycką
niedaleko miejscowości Zasieki.
Powierzchnia znajdująca się niecały kilometr na
południowy-zachód od miejscowości Starosiedle,
niedaleko nieczynnej linii kolejowej.
Rów płynący przez pola, zlokalizowany 2 km na
zachód od miejscowości Biecz. Powierzchnia
34. MOGK0100
odkrywki.
.
.
.
Lymnaea stagnalis,Pisidium casertanum,Pisidium
subtruncatum
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Pisidium amnicum,Pisidium casertanum,Pisidium
subtruncatum
Bathyomphalus contortus, Planorbarius corneus,
Planorbis planorbis, Segmentina nitida,Galba
truncatula
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Pisidium casertanum, Pisidium pseudospherum,
Punctum pygmaeaum
.
.
Arianta arbustorum, Cochlicopa nitens, Succinea sp.
Stagnicola
turricula
25. MOGK0014
Rozległe, podmokłe turzycowiska na zachód od
Jeziora Żurawno. Powierzchnia znajduje się na
26. MOGK0025
obszarze prognozowanego leja depresyjnego.
.
Gatunki
Gatunki objęte
ochroną
*ścisłą,
**częściową
Opis stanowiska
Gatunki
umieszczone w
Czerwonej Księdze
Zwierząt/Czerwonej
Liście Zwierząt
Numer
stanowiska
Gatunki objęte
ochroną
*ścisłą,
**częściową
Lp.
Mięczaki lądowe
Gatunki
umieszczone w
Czerwonej Księdze
Zwierząt/Czerwonej
Liście Zwierząt
Mięczaki wodne
.
.
Arianta arbustorum, Carychium tridentatum,
Arion
Cochlicopa nitens
(Microarion)
intermedius
.
Deroceras leave, Nesovitrea hammonis, Perforatella
bidentata, Punctum pygmaeaum, Succinea cf. putris,
Vallonia pulchella, Vertigo pygmaea
Columella aspera, Carychium minimum, Cepaea
Vertigo
Arion
hortensis, Columella aspera, Deroceras leave, Discus (Microarion) angustior*,
intermedius,
rotundatus Euconulus fulvus, Nesovitrea hammonis,
Vertigo
Eucobresia moulinsiana*
Perforatella (Monachoides) incarnata, Perforatella
diaphana
bidentata, Punctum pygmaeum, Succinea cf. putris,
Vertigo substriata, Vitrina pellucid, Zonitoides nitidus
Cepaea hortensis, Euconulus fulvus, Galba truncatula,
Vertigo
Perforatella (Monachoides) incarnate, Perforatella
moulinsiana*
.
bidentata, Punctum pygmaeum, Succinea sp., Vertigo
pygmaea, Vitrea crystallina, Zonitoides nitidus
Cepaea hortensis, Cepaea nemoralis
.
Helix
pomatia**
Cepaea hortensis, Oxychillus cf. cellarius,
Chondrula
Helix
Truncatellina cylindrica, Vallonia cf. excentrica,
tridens
pomatia**
Vallonia costata
Cepaea sp., Discus rotundatus, Limax sp., Vertigo
pusilla
.
.
Deroceras leave, Euconulus cf. fulvus, Helicidae,
Perforatella bidentata, Succinea sp.
.
Cepaea nemoralis, Vitrina pellucida
Cepaea hortensis, Helicella obvia, Limax sp., Punctum
pygmaeaum, Truncatellina cylindrica, Vallonia cf.
excentrica, Vitrina pellucida
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Vallonia cf. excentrica
.
.
strona 66
kwiecień 2015
35. MOGK0101
36. MOGK0102
37. MOGK0103
38. MOGK0104
Gatunki
Punkt znajduje się przy zabudowaniach około
1,5 km na południowy-wschód od miejscowości
.
Kumiałtowice. Powierzchnia znajduje się na
obszarze projektowanej odkrywki.
Suche, nasłonecznione zbocze zlokalizowane
około 1,5 km na południowy-wschód od
miejscowości Kumiałtowice. Powierzchnia
.
odkrywki.
Punkt znajdujący się przy cieku niedaleko
Lymnaea stagnalis, Pisidium subtruncatum, Planorbis
miejscowości Koło. Powierzchnia znajduje się na planorbis, Viviparus viviparus
obszarze projektowanej odkrywki.
Rów znajdujący się niecały kilometr na południe Galba truncatula, Physa fontinalis
od miejscowości Kujawy. Powierzchnia znajduje
się na obszarze projektowanej odkrywki.
Punkt zlokalizowany około 1 km na południowy- Galba truncatula, Planorbis planorbis
wschód od miejscowości Jazów, powierzchnia
porośnięta jest turzycami i trzcinami,
39. MOGK0105
gdzieniegdzie występują zarośla wierzbowe.
projektowanej odkrywki.
.
.
Gatunki
Cepaea hortensis, Helicella obvia, Trochulus hispidus,
Vallonia costata
.
Cepaea hortensis, Cochlicopa cf. lubrica, Nesovitrea
hammonis, Vallonia pulchella, Vitrina pellucida
.
Stagnicola
turricula
Anisus
spirorbis,
Stagnicola
turricula
.
Gatunki objęte
ochroną
*ścisłą,
**częściową
Opis stanowiska
Gatunki
umieszczone w
Czerwonej Księdze
Zwierząt/Czerwonej
Liście Zwierząt
Numer
stanowiska
Gatunki objęte
ochroną
*ścisłą,
**częściową
Lp.
Mięczaki lądowe
Gatunki
umieszczone w
Czerwonej Księdze
Zwierząt/Czerwonej
Liście Zwierząt
Mięczaki wodne
Helix
pomatia**
Helix
pomatia**
.
Succinea sp., Trochulus hispidus, Zonitoides nitidus
.
.
Fruticicola fruticum, Vallonia cf. excentrica
.
.
Helix
pomatia**
Helix
pomatia**
Helicidae, Succinea cf. putris
.
.
.
.
strona 67
kwiecień 2015
W wyniku inwentaryzacji stwierdzono:
Ø
występowanie co najmniej 95 gatunków mięczaków (około 60 % gatunków z rodzimej
fauny nizinnej), w tym 48 gatunków ślimaków lądowych, 47 ślimaków wodnych i
14 małży,
Ø
2 gatunki wymienione w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej i ściśle chronione w Polsce,
wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze i na Czerwonej Liście: Vertigo angustior
(8 stanowisk - 6 stwierdzonych w okresie wiosennym i wczesnoletnim oraz 2 w okresie
letnim i wczesnojesiennym), Vertigo moulinsiana (5 stanowisk - 4 stanowiska stwierdzone
w okresie wiosennym i wczesnoletnim oraz jedno w okresie letnim i wczesnojesiennym),
Ø
3 kolejne gatunki ściśle chronione i wymienione na Polskiej Czerwonej Liście: Anodonta
cygnea (4 stanowiska stwierdzone w okresie wiosennym i wczesnoletnim), Pisidium
obtusale (5 stanowisk stwierdzonych w okresie wiosennym i wczesnoletnim), Musculium
lacustre (2 stanowiska stwierdzone w okresie wiosennym i wczesnoletnim),
Ø
12 olejnych gatunków znajdujących się na Polskiej Czerwonej Liście,
Ø
jeden gatunek objęty ochroną częściową i wymieniony w załączniku V Dyrektywy
Siedliskowej - ślimak winniczek Helix pomatia (7 stanowisk stwierdzonych w okresie
wiosennym i wczesnoletnim i 7 w okresie letnim i wczesnojesiennym).
Dodatkowo podczas pierwszego etapu badań (okres wiosenny i wczesnoletni) na
inwentaryzowanym obszarze stwierdzono obecność Pupilla pratensis - gatunku stwierdzonego
ostatnio w Polsce w 1833 roku pod Opolem, poczwarówki malutkiej Truncatellina cylindrica,
która do tej pory była notowana tylko z jednego stanowiska na Ziemi Lubuskiej i
poczwarówki szorstkiej Columella aspera, znanej tylko z kilkunastu stanowisk w Polsce.
2.8.3. Pajęczaki
Inwentaryzacji
przyrodniczej
poddano
miejsca
rokujące
największe
nadzieje
na
występowanie gatunków cennych i rzadkich zarówno na terenie planowanej odkrywki jak i
leja depresji. Przebadano również szereg stanowisk zmienionych antropogenicznie w
znacznym stopniu i takich, na których występowanie gatunków cennych w skali kraju było
mniej prawdopodobne, ale reprezentowały charakterystyczne typy siedlisk dla badanego
obszaru. W szczególności inwentaryzacją objęto gatunki chronione na mocy obowiązującego
wówczas rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie
gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 220, poz. 2237)
oraz wyszczególnione w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, IUCN Red List of Threatened
Species i w Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt. Inwentaryzacją objęto obszar projektowanej
strona 68
kwiecień 2015
odkrywki i zwałowiska zewnętrznego, obszar leja depresji oraz obszary zlokalizowane poza
ich granicami.
Ogółem zebrano 22 957 okazów reprezentujących 383 gatunki z 30 rodzin. Wśród nich
4 gatunki nie były dotychczas notowane na terenie Polski. Gatunki chronione wymienione w
Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, IUCN Red List of Threatened Species i w Polskiej
Czerwonej Liście Zwierząt stwierdzono na 57 stanowiskach w liczbie 45 taksonów.
Gatunki chronione i wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt
1. Tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi) - pięknie ubarwiony przedstawiciel rodziny
krzyżakowatych (Araneidae). Jeszcze kilka lat temu uważany za rzadki, jest gatunkiem w
ekspansji i jego zwarty zasięg obejmuje całe terytorium kraju. Gatunek heliofilny, unika
zacienienia, obojętny na wilgotność środowiska. Na badanym terenie występuje w każdym
odpowiadającym mu środowisku. W nieobowiązującym już rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących
zwierząt objętych ochroną (Dz.U.2004, nr 220, poz. 2237) gatunek ten wymieniony był
jako objęty ochroną ścisłą. W obowiązującym aktualnie rozporządzeniu Ministra
(Dz.U.2014.1348) gatunek ten nie jest wyszczególniony.
2. Strojniś nadobny (Philaeus chrysops) - jeden z największych i najpiękniej ubarwionych
przedstawicieli rodziny skakunowatych (Salticidae) w Polsce. Kserofilny gatunek o
centrum występowania w basenie Morza Śródziemnego. Polskie stanowiska znajdują się
na granicy zasięgu. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt otrzymał kategorię EN silnie zagrożony. Gatunek objęty ochroną ścisłą. Na badanym terenie stwierdzono jego
występowanie na 3 stanowiskach.
Gatunki wymienione w Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt
a) kategoria EN - gatunki bardzo wysokiego ryzyka
1. Strojniś nadobny (Philaeus chrysops) - opis powyżej.
2. Kolczak zbrojny (Cheiracanthium punctorium) - gatunek bardzo rzadki w Polsce.
Wystąpił na 16 stanowiskach.
3. Trichopterna Torelli - gatunek bardzo rzadki w Polsce. Wystąpił na torfowisku w
użytku ekologicznym Tatarak.
4. Agroeca dentigera - bardzo rzadki w Polsce gatunek borealny. Wystąpił na dwóch
torfowiskach w pobliżu Osieka.
5. Haplodrassus moderatu - bardzo rzadki w Polsce. Wystąpił na 3 stanowiskach.
strona 69
kwiecień 2015
6. Pardosa schenkeli - bardzo rzadki gatunek europejski. Opisany ze Szwajcarii przez
wiele lat był mylony z pokrewnym Pardosa bifasciata, a nawet wykreślony czasowo z
listy gatunków pająków występujących w Polsce. Kronestedt (2006) przeanalizował
znaleziska obu gatunków w Polsce i w Niemczech - z badań tych wynika iż do tej pory
pewne są 3 stanowiska - 2 historyczne z Pomorza i jedno stanowisko z Kobylej Góry w
południowej Wielkopolsce (Woźny, 1976). Wystąpił na dwóch stanowiskach.
b) kategoria VU - umiarkowanie zagrożone, narażone
1. Mecynargus foveatus - rzadki w Polsce. Wystąpił na dwóch stanowiskach.
2. Peponocranium orbiculatum - rzadki w Polsce. Stwierdzono tylko jednego osobnika na
jednym stanowisku.
3. Silometopus elegans - rzadki w Polsce. Wystąpił na trzech stanowiskach.
4. Taranucnus setosus - rzadki w Polsce. Pojedynczą samicę zaobserwowano na
torfowisku w okolicach Osieka.
5. Trichopterna cito - rzadki w Polsce. Stwierdziono go na 4 stanowiskach.
6.
Hygrolycosa rubrofasciata - wystąpił na 6 stanowiskach.
7. Pardosa sphagnicola - rzadki w Polsce. Stwierdzony tylko raz na torfowisku w użytku
ekologicznym Tatarak.
8. Trochosa robusta - stwierdzony na dwóch stanowiskach (na nasypie kolejowym w
Mierkowie i murawie napiaskowej w Gręzawie).
9. Cheiracanthium campestre - gatunek uważany za rzadki w Polsce i Europie. Wystąpił
na 7 stanowiskach.
10. Clubiona diversa - stwierdzony na jednym stanowisku na nasypie kolejowym w
Mierkowie.
11. Zodarion germanicum - wystąpił na 9 stanowiskach.
12. Berlandina cinerea - rzadki w Polsce. Wystąpił tylko na jednym stanowisku.
13. Drassyllus praeficus - wystąpił na 13 stanowiskach.
14. Drassyllus pumilus - gatunek bardzo rzadki w Polsce. Stwierdzony na 6 stanowiskach.
15. Gnaphosa nigerrima - rzadki w Polsce. Wystąpił tylko na jednym stanowisku na
torfowisku w użytku ekologicznym Bagno przy Rabym Kamieniu.
16. Haplodrassus dalmatensis - rzadki w Polsce. Wystąpił na dwóch stanowiskach w
Gręzawie i Grabicach.
17. Thanatus arenarius - wystąpił na 6 stanowiskach.
18. Thanatus sabulosus - wystąpił na 14 stanowiskach.
strona 70
kwiecień 2015
19. Thomisus onustus - wystąpił na 5 stanowiskach.
20. Tmarus piger - wystąpił na 4 stanowiskach.
21. Xysticus luctator - stwierdzony na 9 stanowiskach.
22. Xysticus robustus - stwierdzony na 18 stanowiskach.
23. Asianellus festivus - stwierdzony na jednym stanowisku w okolicach wsi Zawada.
24. Marpissa radiata - rzadki w Polsce. Wystąpił na 5 stanowiskach.
25. Pellenes nigrociliatus - rzadki w Polsce. Stwierdzony na dwóch stanowiskach.
26. Pellenes tripunctatus - wystąpił na 9 stanowiskach.
27. Sitticus distinguendus - rzadki w Polsce. Stwierdzony na jednym stanowisku w pobliżu
Grabkowa.
28. Sitticus saltator - rzadki w Polsce. Stwierdzony na jednym stanowisku w Grabicach.
29. Synageles hilarulus - gatunek bardzo rzadki w Polsce. Stwierdzony na jednym
stanowisku w Mierkowie.
30. Synageles venator - wystąpił na trzech stanowiskach.
c) kategoria DD - o statusie słabo rozpoznanym
1. Diplocephalus dentatus - rzadki w Polsce. Stwierdzony na jednym stanowisku w
pobliżu Osieka.
2. Metapanamomops kaestneri - gatunek bardzo rzadki w Polsce. Stwierdzony na jednym
stanowisku w okolicach Grabkowa.
3. Arctosa figurata - rzadki w Polsce. Stwierdzony na jednym stanowisku.
4. Gnaphosa muscorum - rzadki w Polsce. Wystąpił na 6 stanowiskach.
5. Zelotes exiguus - rzadki w Polsce. Wystąpił na 8 stanowiskach.
6. Xysticus ninni - rzadki w Polsce. Wystąpił na dwóch stanowiskach w Gębicach i w
Bieżycach.
Gatunki wymienione w IUCN Red List of Threatened Species
Dolomedes plantarius - bardzo rzadko łowiony gatunek europejski. Stwierdzony na jednym
stanowisku w użytku ekologicznym Tatarak.
Na badanym terenie należy spodziewać się wielu innych taksonów, gdyż przykładowo nie
wykazano niektórych gatunków pospolitych występujących powszechnie na terenie całego
kraju oraz gatunków aktywnych tylko podczas zimy. Ponadto spodziewać się należy
gatunków wykazanych na terenie Niemiec, a których dotąd nie udało się stwierdzić na
badanym obszarze.
Lokalizację stanowisk pajęczaków w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
strona 71
kwiecień 2015
2.8.4. Ważki
Inwentaryzację ważek prowadzono na potencjalnych siedliskach gatunków chronionych
wyszczególnionych w obowiązującym wówczas rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia
12 października 2011 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U.2011, nr 237,
poz. 1419). Dodatkowo notowano również gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt oraz
z Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt, a także gatunki rzadkie w skali regionalnej, lecz nie
objęte żadną formą ochrony. Inwentaryzacją objęto obszar projektowanej odkrywki i
zwałowiska zewnętrznego, obszar leja depresji oraz obszary zlokalizowane poza ich
granicami.
Na zinwentaryzowanym terenie stwierdzono łącznie 53 gatunki ważek, w tym:
Ø
6 gatunków objętych ścisłą ochroną gatunkową, z czego 2 gatunki z Załączników II i IV
Dyrektywy Siedliskowej oraz 3 gatunki z Załącznika IV Dyrektywy Siedliskowej,
Ø
jeden gatunek znajdujący się na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt,
Ø
7 gatunków rzadkich w regionie, lecz nie objętych ochroną gatunkową i nie
wymienionych w Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt.
Poniżej w tabeli 10 wyszczególniono tylko gatunki cenne dla obszaru ze względu na swój
status ochronny w kraju lub/oraz rzadkość występowania w regionie.
strona 72
kwiecień 2015
1.
2.
3.
4.
5.
Opis gatunku
Ilość stanowisk
W Polsce gatunek rozpowszechniony tworzący lokalnie duże populacje. Reobiont, wyrobisko:
ściśle związany z wodami płynącymi preferujący rzeki średniej wielkości.
zwałowisko:
Trzepla zielona Gatunek osłonowy wód płynących.
lej depresji:
Ophiogomphus
poza lejem:
cecilia
Zalotka
większa
Leucorrhinia
pectoralis
Notowany w całym kraju z wyjątkiem obszarów górskich. W Polsce środkowozachodniej notowany na licznych stanowiskach. Gatunek występujący w wodach
stojących, głównie o niskiej lub umiarkowanej trofii oraz w wodach
dystroficznych z bogatą struktur-ralnie (mozaikowatą) roślinnością zanurzoną i
wynurzoną. Gatunek osłonowy wód torfowiskowych.
Gatunek rozprzestrzeniony w kraju, lecz ze względu na preferencje siedliskowe
Gadziogłówka
ograniczony do dużych rzek nizinnych oraz przyujściowych odcinków mniejszych
żółtonoga
rzek. Gatunek stenotopowy, zasiedlający duże i średnie rzeki nizinne. Preferuje
Gomphus
(mikro-) siedliska z frakcją piaszczystą średnio- i drobnoziarnistą z domieszką
flavipes
drobnego detrytusu oraz spokojnym nurtem. Gatunek osłonowy wód płynących.
Gatunek zachodniosyberyjski, rozprzestrzeniony w kraju, z centrum areału na
Zalotka
północy kraju, w pasie pojezierzy. Gatunek zasiedlający wody stojące o niskiej
białoczelna trofii i dużej przezroczystości wody z nasłonecznionymi płytkimi strefami oraz
Leucorrhinia dobrze wykształconą roślinnością zanurzoną. Preferuje czyste jeziora, lecz poza
albiforns
pojezierzami często zasiedla zbiorniki antropogeniczne (torfianki, żwirownie,
piaskownie), głównie śródleśne. Gatunek osłonowy wód torfowiskowych.
W skali kraju względnie zwarty areał występowania znajduje się w północnozachodniej części, na pozostałym obszarze jest to gatunek rzadki z lokalnymi
Zalotka
koncentracjami stanowisk. Gatunek zasiedlający wody stojące o niskiej lub
spłaszczona
umiarkowanej trofii, o dużej do umiarkowanej przezroczystości i z bogatą
Leucorrhinia
roślinnością zanurzoną lub/i pływającą. Preferuje jeziora, a poza pojezierzami
caudalis
występuje w drobnych zbiornikach, takich jak torfianki, ekstensywnie użytkowane
stawy, żwirownie, glinianki. Gatunek osłonowy wód torfowiskowych.
0
0
6
3
wyrobisko: 0
zwałowisko: 0
lej depresji: 3
poza lejem: 11
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
0
0
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
0
2
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
0
3
Opis stanowisk
Gatunek stwierdzony nad rzekami: Nysą Łużycką (na 4 z 7 kontrolowanych
odcinków obserwacje 10-20 osobników), Lubszą (na 3 z 8 kontrolowanych
odcinków obserwacje od 1 do 10 osobników) oraz Golcą (na jednym odcinku
obserwacje 2 osobników). Na Nysie i Lubszy gatunek jest średnio liczny z
potwierdzonym rozwojem. Na rzece Golcy nie stwierdzono larw ani wylinek i
obserwowano tylko pojedyncze osobniki na jednym odcinku rzeki, przy odpływie
ze stawów hodowlanych.
Największe koncentracje stanowisk znajdują się na dwóch fragmentach
zinwentaryzowanego terenu.
W pasie pomiędzy Bieczem a stawem koło Chełmu Żarskiego z 6 stanowiskami
(4 z potwierdzonym rozwojem i 2 z prawdopodobnym rozwojem).
W pasie pomiędzy Ruskimi Stawami a Jeziorem Głębokim, gdzie gatunek był
notowany na 3 stanowiskach (na jednym z licznie potwierdzonym rozwojem).
Godne uwagi jest również rozlewisko pomiędzy Starosiedlem a Laskiem oraz
torfianki na zachód od Osieku, gdzie wprawdzie osobniki dorosłe były mało
liczne, jednak na obu stanowiskach potwierdzono rozwój tego gatunku.
Na inwentaryzowanym obszarze G. flavipes obserwowany był jedynie nad Nysą
Łużycką. Osobniki dorosłe obserwowano na 4 odcinkach Nysy, wszędzie gatunek
występował mało lub średnio licznie, nie znaleziono larw ani wylinek.
Dodatkowo G. flavipes stwierdzono na stawach hodowlanych i okolicy Tuplic osobnik migrujący.
Gatunek stwierdzony na dwóch stanowiskach. W rozlewisku śródleśnym
występuje liczna populacja L. albifrons ze stwierdzonym rozwojem. Natomiast na
drugim stanowisku (staw w kompleksie hodowlanym) obserwowano jedynie
pojedyncze osobniki i nie stwierdzono zachowań rozrodczych (prawdopodobnie
osobniki migrujące z pierwszego stanowiska). Gatunek bardzo rzadki na
inwentaryzowanym terenie, lecz tworzący dużą populację na stanowisku.
Nie zinwentaryzowanych stanowiskach nie stwierdzono osobników juwenilnych,
ani zachowań rozrodczych. Stanowiska te są potencjalnymi siedliskami dla
zalotki spłaszczonej, przy czym stanowiska na stawie koło Suchodołu oraz
Jeziorze Niwa spełniają kryteria siedliskowe gatunku, natomiast siedlisko na
Bagnach Gubińskich było w 2011 roku silnie zamulone.
Gatunek rzadki w
regionie
Lp. Nazwa łacińska
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Czerwona Księga
Zwierząt
Dyrektywa
Siedliskowa (załącznik
II lub IV)
Czerwona Lista
Zwierząt
Tabela 10. Wyniki inwentaryzacji ważek - gatunki cenne dla obszaru
*
.
II,
IV
.
NIE
*
.
II,
IV
.
NIE
*
.
IV
.
TAK
*
.
IV
.
TAK
*
.
IV
.
TAK
strona 73
wyrobisko: 0
zwałowisko: 0
lej depresji: 2
poza lejem: 12
Gatunek rozprzestrzeniony w Polsce, lecz o rozproszonych stanowiskach. Główny
areał występowania tego gatunku znajduje się na pojezierzach w północnej części
Żagnica
kraju, na pozostałym obszarze znany jedynie z pojedynczych stanowisk. W części
torfowcowa
środkowo-zachodniej kraju jest to gatunek bardzo rzadki, notowany jedynie z
Aeshna
obszaru Przemkowskiego Parku Krajobrazowego. Gatunek stenotopowy, ściśle
subarctica
związany z torfowiskami sfagnowymi lub obrzeżami wód stojących o takim
charakterze. Gatunek osłonowy wód torfowiskowych.
Gatunek umiarkowanie rozprzestrzeniony w Polsce, głównie w południowej i
środkowej części kraju. W części środkowo-zachodniej lokalny, notowany
zaledwie na kilku stanowiskach. Gatunek preferujący małe i płytkie wody płynące,
Lecicha mała takie jak strumienie i rowy, a także obszary źródliskowe umiarkowanie zarośnięte
Orthetrum roślinnością przybrzeżną. Gatunek osłonowy wód płynących.
coerulescens
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
0
1
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
0
4
Gatunek rozprzestrzeniony w Polsce południowej i środkowej na rozproszonych
Żagnica
stanowiskach o tendencji wzrostowej, jednak z Polski środkowo-zachodniej znany
południowa jedynie z kilku stanowisk, jednak bez potwierdzonego rozwoju. Gatunek
9.
Aeshna affinis południowy, preferujący ciepłe i płytkie wody stojące lub wolno płynące,
zbiorniki astatyczne i okresowe z obfitą roślinnością ziemno-wodną.
Gatunek rozprzestrzeniony w Polsce, z centrum występowania w części północnej
Żagnica
oraz środkowo-wschodniej, w pozostałych regionach jest obecnie rzadki i lokalny.
10. torfowa Aeshna W Polsce środkowo-zachodniej gatunek znany z obecnie z nielicznych stanowisk.
juncea
Gatunek tyrfofilny, związany z torfowiskami sfagnowymi oraz drobnymi
zbiornikami dystroficznymi. Gatunek osłonowy wód torfowiskowych.
Gatunek znany z rozproszonych stanowisk, głównie w Polsce północnej oraz z
południowo-wschodniej. W Polsce środkowo-zachodniej znany z pojedynczych
Smaglec
stanowisk, głównie w okolicy Zielonej Góry. Gatunek związany przede wszystkim
ogonokleszcz
11.
z wodami płynącymi, wyjątkowo z czystymi wodami stojącymi. Preferuje
Onychogomphus
strumienie i niewielkie rzeki o piaszczysto-żwirowym lub kamienistym dnie oraz
forcipatus
szybkim nurcie lub czyste jeziora przepływowe. Gatunek osłonowy wód
płynących.
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
1
0
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
3
1
wyrobisko :
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
1
0
7.
8.
Gatunek stwierdzony na leśnych odcinkach rzek Pstrąg, Kolna, Tymnica i
Wełnica oraz niektórych ich dopływach, na większości kontrolowanych
stanowisk liczny. W rzekach Pstrąg i Tymnica oraz w niektórych mniejszych
ciekach sąsiadujących z tymi rzekami rozwój gatunku potwierdza obecność
licznych larw w różnym stadium rozwojowym. Obecność larw w różnych
stadiach rozwojowych świadczy o bardzo dobrej kondycji populacji i ciągłym
rozwoju tego gatunku na kontrolowanych ciekach. Jedynie na rzece Wełnicy
populacja oceniana jest na nieco mniejszą, w związku z krótszymi odcinkami
spełniającymi kryteria siedliskowe gatunku, jednak obecność licznych osobników
dorosłych na krótkim odcinku rzeki świadczy również o dobrej kondycji
populacji, lecz ograniczonej do warunków typowych warunków siedliskowych
panujących na tej rzece.
Stanowisko na torfowisku między Bieczem a Chełmem Żarskim. Na stanowisku
znaleziono jedynie jedną wylinkę potwierdzającą rozwój tego gatunku na
stanowisku, nie obserwowano osobników dorosłych. Populacja tego gatunku jest
prawdopodobnie bardzo mała.
Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na 4 stanowiskach: w rowie na
stawach hodowlanych koło Biecza istnieje liczna populacja z potwierdzonym
rozwojem, na pozostałych stanowiskach stwierdzono pojedyncze osobniki, które
znajdowały się poza biotopami typowymi dla swojego rozwoju. Przypuszczalnie
pochodzą one z rowów znajdujących się w pobliżu stwierdzeń, jednak dokładne
miejsce rozrodu pozostaje nieznane. Pojedyncze osobniki polujące stwierdzono
na łące, grobli stawu oraz torfowisku przejściowym. Gatunek rozwija się
prawdopodobnie w pobliskich ciekach, tworząc niewielką, lecz stabilną
populację.
Stwierdzony na jednym stanowisku: przy zbiorniku okresowym koło Markosic
obserwowano jednego samca, stanowisko bez potwierdzonego rozwoju. Gatunek
rzadki na inwentaryzowanym terenie, pomimo sprzyjających warunków
siedliskowych na wielu stanowiskach.
Stwierdzony na 4 stanowiskach, głównie śródleśnych niewielkich zbiornikach
dystroficznych z dobrze wykształconym płem torfowcowym. Na wszystkich
stanowiskach obserwowano nielicznie osobniki dorosłe, lecz stwierdzone
zachowania rozrodcze wskazują na to, że wszystkie stanowiska są zasiedlone
przez ten gatunek.
Stwierdzony na jednym stanowisku - jeden samiec na rzece Golcy, przy stawach
hodowlanych koło Chęcin.
Gatunek rzadki w
regionie
Opis stanowisk
.
.
NIE
.
.
.
TAK
.
.
.
NT
(bliski zagrożenia)
Szklarnik leśny
Cordulegaster
boltonii
Gatunek występujący głównie w zachodniej i południowej Polsce, lokalnie także
w północnej części kraju. Gatunek stenotopowy, reobiont ściśle związany ze
strumieniami i niewielkimi rzekami o szybkim nurcie i czystej wodzie, płynących
przez tereny leśne (liściaste). Wyjątkowo spotykany w rowach. Gatunek osłonowy
wód płynących.
Ilość stanowisk
VU
(narażony)
6.
Opis gatunku
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Czerwona Księga
Zwierząt
Dyrektywa
II lub IV)
Czerwona Lista
Zwierząt
kwiecień 2015
TAK
.
.
.
.
TAK
.
.
.
.
TAK
.
.
.
.
TAK
*
*
strona 74
12.
13.
Gatunek występujący stosunkowo licznie w pasie pojezierzy północnych oraz w
części środkowo-wschodniej. Natomiast w pasie nizin środkowopolskich jest
Ważka ruda
lokalny i rzadki. W regionie Polski środkowo-zachodniej obserwowany na północ
Libellula fulva
od środkowej Odry oraz w Łuku Mużakowa. Gatunek zasiedlający wody stojące
oraz wolno płynące z roślinnością wynurzoną w strefie brzegowej.
Gatunek występujący w całym kraju, lecz na rozproszonych stanowiskach.
W części środkowo-zachodniej kraju obserwowany regres gatunku związany z
Zalotka
zanikiem odpowiednich siedlisk, aktualnie podawany jedynie z nielicznych
torfowcowa stanowisk w Łuku Mużakowskim. Gatunek stenotopowy, sfagnobiont, ściśle
Leucorrhinia związany z torfowiskami sfagnowymi oraz drobnymi zbiornikami i obrzeżami
dubia
kwaśnych jezior z dobrze wykształconym płem torfowcowym. Gatunek osłonowy
wód torfowiskowych.
Gatunek południowy, obecnie w ekspansji związanej ze zmianami klimatycznymi,
i areałem występowania w Polsce południowej oraz w pasie nizin środkowoSzafranka
polskich. W Polsce zachodniej notowany jedynie na Pojezierzu Lubuskim oraz w
czerwona
14.
okolicy Nowogrodu Bobrzańskiego, lecz bez potwierdzonego rozwoju. Gatunek
Crocothemis
ciepłolubny preferujący płytkie wody stojące, o dużej przezroczystości z
erythraea
roślinnością zanurzoną, przede wszystkim żwirownie, piaskownie oraz
ekstensywnie użytkowane stawy hodowlane.
W Polsce gatunek znany z rozproszonych stanowisk w kraju, tylko lokalnie
występujący w większych koncentracjach stanowisk, głównie w Polsce
Szablak
południowej i środkowo-wschodniej. Na pozostałym obszarze jest to gatunek
przypłaszczony
15.
rzadki o nieznanym statusie zagrożenia. W środkowo-zachodniej części kraju
Sympetrum
notowany jedynie z kilku stanowisk. Jest to gatunek ciepłolubny preferujący
depressiusculum
płytkie i dobrze nasłonecznione stanowiska drobnych zbiorników, mokradeł
turzycowych lub większych stawów z bogatą roślinnością wodno-bagienną.
Gatunek znany z rozproszonych w kraju stanowisk, większe koncentracje
stanowisk znajdują się na wschodzie i północy kraju. W Polsce środkowoSzablak
zachodniej obserwowany dotychczas na kilku stanowiskach, w okolicy Cybinki,
przepasany
16.
w Łuku Mużakowa oraz koło Nowej Soli. Gatunek preferujący drobne i średniej
Sympetrum
wielkości wody wolno płynące, z roślinnością wodną o luźnej strukturze w
pedemontanum
krajobrazie otwartym, lecz osłonięte od wiatru. Często notowany również przy
rowach zasilających kompleksy stawów.
Ilość stanowisk
Opis stanowisk
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
1
0
Stwierdzony na jednym stanowisku: na stawach koło Chęcin - obserwowano
kilkanaście osobników oraz zachowania rozrodcze - jest to potencjalne
stanowisko rozwoju tego gatunku.
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
4
3
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
2
0
Stwierdzony na 7 stanowiskach, przy czym na 4 stanowiskach (torfowiska
pomiędzy Bieczem a Chełmem Żarskim, torfianki na zachód od Osieku,
torfowisko koło Brożka) gatunek ten jest średnio liczny z potwierdzonym
rozwojem, natomiast na 3 pozostałych obserwowano pojedyncze osobniki
(torfowiska śródleśne koło Chęcin). Jedynie torfowiska sfagnowe są ostojami
tego gatunku na inwentaryzowanym terenie. Stosunkowo duża ilość stanowisk z
potwierdzonym rozwojem świadczy o dosyć dobrej kondycji populacji L. dubia
w tej części kraju.
Stwierdzony na dwóch stanowiskach: na dwóch kompleksach stawów
hodowlanych koło Chęcin, gdzie występuje nielicznie (na jednym stanowisku z
potwierdzonym rozwojem).
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
6
2
wyrobisko:
zwałowisko:
lej depresji:
poza lejem:
0
0
0
1
Stwierdzony na 8 stanowiskach, przy czym bardzo duża populacja zasiedla stawy
hodowlane koło Chęcin, na pozostałych stanowiskach gatunek ten jest mniej
liczny. Na 4 stanowiskach z potwierdzonym rozwojem (2 kompleksy stawów
koło Chęcin, torfowiska koło Chęcin, stawy koło Tuplic), na kolejnych 4 rozwój
jest prawdopodobny (stawy koło Nabłota, koło Biecza, koło Gębic; torfowisko
koło Lasku). Jest to największa dotychczas notowana koncentracja stanowisk
tego gatunku w Polsce środkowo-zachodniej.
Liczną populację S. pedemontanum obserwowano w kompleksie stawów rybnych
koło Tuplic.
Gatunek rzadki w
regionie
Opis gatunku
Ochrona:
*ścisła,
**częściowa
Czerwona Księga
Zwierząt
Dyrektywa
II lub IV)
Czerwona Lista
Zwierząt
kwiecień 2015
.
.
.
.
TAK
.
.
.
.
TAK
.
.
.
.
TAK
.
.
.
.
TAK
.
.
.
.
TAK
strona 75
kwiecień 2015
Zinwentaryzowany teren (szczególnie w obrębie prognozowanego leja depresyjnego) ze
względu na bogactwo gatunkowe (łącznie 53 gatunki, możliwość stwierdzenia nowych), duży
udział gatunków chronionych (6 gatunków) i rzadkich (7 gatunków) w faunie obszaru oraz
dużą ilość stanowisk zajmowanych przez gatunki chronione (łącznie 42 stanowiska) i rzadkie
(łącznie 18 stanowisk) jest bardzo cenny odnośnie fauny ważek. Siedliskami szczególnie
ważnymi dla chronionych, zagrożonych i rzadkich gatunków ważek są przede wszystkim:
Ø
torfowiska sfagnowe, torfianki, strefy przybrzeżne zbiorników wodnych o charakterze
torfowisk sfagnowych, gdyż stanowią one biotopy dla gatunków stenotopowych
(tyrfobiontów i tyrfofili), między innymi chronionego gatunku Aeshna subarctica oraz
innych rzadkich gatunków w regionie,
Ø
torfowiska przejściowe, śródleśne zbiorniki o takim charakterze dla zachowania populacji
Leucorrhina pectoralis (gatunku z Załączników II i IV Dyrektywy Siedliskowej) oraz
Leucorrhinia albifrons (gatunku z Załącznika IV),
Ø
zbiorniki naturalne (Jezioro Niwa) lub sztuczne (stawy koło Suchodołu) o umiarkowanej
trofii i dobrze wykształconej roślinności podwodnej dla zachowania populacji L. caudalis
(gatunku z Załącznika IV),
Ø
wody płynące, zarówno duże rzeki (Nysa Łużycka, Lubsza) oraz mniejsze (Pstrąg,
Tymnica, Kolna, Wełnica, Golca) wraz z niewielkimi dopływami,
Ø
kompleksy stawów hodowlanych (szczególnie koło Chełma Żarskiego, Biecza, Gębic oraz
Chęcin).
Zachowanie mozaiki siedlisk w leju depresyjnym ma kluczowe znaczenie dla zachowania
bogactwa gatunkowego obszaru, w tym przede wszystkim gatunków chronionych,
zagrożonych i rzadkich.
Lokalizację stanowisk ważek w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na rysunku 7
oraz w załączniku 9 do dokumentacji.
2.8.5. Modliszki
Na zinwentaryzowanym terenie (obszar projektowanej odkrywki, zwałowiska zewnętrznego,
obszary leja depresji oraz obszary zlokalizowane poza ich granicami) nie odnaleziono
żadnego stadium życiowego modliszki zwyczajnej Mantis religiosa.
2.8.6. Prostoskrzydłe
W Polsce występują 82 gatunki prostoskrzydłych, z czego na Polskiej Czerwonej Liście
Zwierząt umieszczono 33 gatunki, a w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt 8 gatunków.
strona 76
kwiecień 2015
Inwentaryzację prostoskrzydłych prowadzono w różnorodnych środowiskach. Poszukiwano
gatunków wyszczególnionych w obowiązującym wówczas rozporządzeniu Ministra
(Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419). Dodatkowo notowano również gatunki z Polskiej Czerwonej
Księgi Zwierząt oraz z Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt. Inwentaryzacją objęto obszar
projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego, obszar leja depresji oraz obszary
zlokalizowane poza ich granicami.
Na zinwentaryzowanym terenie zidentyfikowano 33 gatunki prostoskrzydłych, z czego sześć
gatunków wymienionych jest w Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt, a jeden gatunek
dodatkowo wyszczególniony jest w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Na badanym
terenie
nie
stwierdzono
występowania
jedynego
chronionego
obecnie
w
Polsce
które
zostały
przedstawiciela prostoskrzydłych, stepówki - Gampsocleis glabra.
Gatunki
znajdujące
się
na
Polskiej
Czerwonej
Liście
Zwierząt,
zinwentaryzowane podczas badań terenowych wymieniono poniżej.
Ø
Długoskrzydlak sierposz (Phaneroptera falcata) - (kategoria NT - gatunek bliski
zagrożenia). Środowiskiem występowania tego gatunku są murawy kserotermiczne, zarośla
i strefy ekotonowe na pograniczu lasu i środowisk otwartych oraz porośnięte krzewami
suche łąki, obrzeża dróg i piaskarnie. Pasikonik ten jest gatunkiem wykazującym tendencje
do ekspansji. W ostatnich latach zaobserwowano długoskrzydlaka na wielu stanowiskach w
całej Polsce. Na badanym terenie długoskrzydlaka stwierdzono na 10 stanowiskach,
z czego na terenie wyrobiska odnaleziono jedno stanowisko, a na terenie leja depresji
stwierdzono dwa stanowiska. Występował na terenach suchych i dobrze nasłonecznionych
z wysoką roślinnością zielną. Spotykany był na wałach przeciwpowodziowych, na polanach
leśnych, w nieczynnych żwirowniach, a także na nieużytkach porośniętych wysoką
roślinnością zielną z pojedynczymi krzewami i niewielkimi drzewkami.
Ø
Świerszcz polny (Gryllus campestris) - (kategoria NT - gatunek bliski zagrożenia). Gatunek
występujący w środowiskach suchych i nasłonecznionych takich jak łąki, polany,
żwirownie, przydroża, a także pola o niskiej klasie gleby. Na badanym terenie był
gatunkiem pospolitym, występował we wszystkich dogodnych środowiskach. Znajdowany
był w różnych suchych, nasłonecznionych terenach: suche łąki, pastwiska, nieużytki,
szerokie drogi ze skąpą roślinnością w suchych borach sosnowych, polany, zręby w borach
sosnowych, pola. W miejscach występowania był liczny.
Ø
Nadobnik włoski (Calliptamus italicus) - (kategoria CR - krytycznie zagrożony). Jest
gatunkiem
wybitnie
kserotermofilnym.
W
Polsce
związanym
z
murawami
strona 77
kwiecień 2015
kserotermicznymi o małym zwarciu roślinności, z murawami psammofilnymi lub rzadko
porośniętymi wrzosowiskami. Na terenie badań nadobnik znaleziony został na
22 stanowiskach, z czego na terenie wyrobiska odnaleziono dwa stanowiska, a w granicach
potencjalnego leja depresji stwierdzono 5 stanowisk. Stanowiska te zlokalizowane były na
terenach silnie nasłonecznionych, o niewielkim zwarciu roślinności. Najczęstszymi
biotopami występowania nadobnika były suche polany, żwirownie, nieużytki, szerokie
piaszczyste
drogi
na
skraju
bądź
wewnątrz
lasu,
suche
łąki,
zręby,
wały
przeciwpowodziowe. Gatunek na wielu stanowiskach był liczny. Liczba stanowisk
wskazuje, że jest to zwarta populacja i prawdopodobnie najliczniejsza w Polsce.
Ø
Napierśnik pospolity (Stethophyma grossum) - (kategoria VU - gatunek zagrożony narażony). Gatunek wybitnie higrofilnym, zasiedlający podmokłe łąki, brzegi zbiorników
wodnych, okrajki torfowisk, turzycowiska. Napierśnika znaleziono na 4 stanowiskach,
z czego dwa stanowiska położone są w obrębie przyszłego leja depresji. Wszędzie
stanowiskami były turzycowiska o znacznej wilgotności podłoża. Na poszczególnych
stanowiskach stwierdzano pojedyncze osobniki.
Ø
Siwoszek błękitny (Oedipoda caerulescens) - (kategoria NT - gatunek niskiego ryzyka).
Występuje w suchych piaszczystych lasach sosnowych, na wydmach, nieużytkach, drogach
i piaszczystych polach. Na terenie badań występował pospolicie (w tym także na terenie
bezpośrednio objętym pracami górniczymi). Zasiedlał tereny suche i nasłonecznione
porośnięte skąpą roślinnością. Znajdowany był w czynnych i nieczynnych żwirowniach,
piaszczystych drogach na polach i łąkach, a także w lasach. W borach sosnowych
występował na zrębach, polanach, w pasach pozbawionymi drzew i krzewów pod liniami
wysokiego napięcia. Bardzo często znajdowany był też na nasypach kolejowych i wałach
przeciwpowodziowych. W miejscach występowania był liczny.
Ø
Przewężek błękitny (Sphingonotus caerulans) - (kategoria NT - bliski zagrożenia). Jest
gatunkiem wybitnie kserotermofilnym, z pochodzenia pustynnym. Zasiedla rozwiewane
wydmy, murawy psammofilne we wczesnych stadiach sukcesyjnych. Zajmuje pionierskie
nawet zupełnie nagie powierzchnie piaszczyste na terenie żwirowni, zanika jednak, gdy
teren pokryje gęstsza roślinność. Na terenie badań przewężek znaleziony został na sześciu
stanowiskach, z czego jedno stanowisko położone jest w obrębie przyszłego leja depresji
(populację oszacowano tu na 100-200 osobników). Występował zawsze w środowiskach
prawie pozbawionych roślinności o bardzo wysokiej temperaturze podłoża. Najczęściej
znajdowany był na szerokich piaszczystych drogach leśnych w borach sosnowych, a także
świeżym nasadzeniu sosną i polanie leśnej o niewielkim zwarciu roślinności zielnej.
strona 78
kwiecień 2015
Do zinwentaryzowanych gatunków znajdujących się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt
należy nadobnik włoski (Calliptamus italicus) - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego
ryzyka, silnie narażony na wyginięcie.
Na terenie bezpośredniej eksploatacji i powierzchni zwałowiska zewnętrznego odnaleziono
cztery interesujące gatunki prostoskrzydłych: długoskrzydlaka sierposza, świerszcza polnego,
nadobnika włoskiego i siwoszka błękitnego. Trzy z nich długoskrzydlak sierposz, świerszcz
polny i siwoszek błękitny należą obecnie do gatunków pospolitych na terenie naszego kraju i
województwa lubuskiego. Najbardziej interesującym szarańczakiem znalezionym na terenie
planowanej kopalni odkrywkowej węgla jest nadobnik włoski (gatunek krytycznie
zagrożony).
Na obszarze wyrobiska stwierdzono trzy stanowiska prostoskrzydłych, a w obszarze leja
depresji stwierdzono dalszych osiem. Trzy gatunki - długoskrzydlak sierposz, świerszcz polny
i siwoszek błękitny należą do gatunków pospolitych w Polsce i województwie lubuskim. Trzy
gatunki prostoskrzydłych zasługują na uwagę - nadobnik włoski, napierśnik pospolity i
przewężek błękitny. Najcenniejszym gatunkiem znalezionym na terenie leja depresji był
nadobnik włoski, który jest gatunkiem krytycznie zagrożonym. W Polsce i w województwie
lubuskim należy do gatunków bardzo rzadkich.
Lokalizację stanowisk prostoskrzydłych w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono
2.8.7. Chrząszcze lądowe
Inwentaryzację chrząszczy na badanym obszarze prowadzono w wytypowanych kilkuset
stanowiskach, na których mogły potencjalnie występować gatunki stanowiące obiekt badań,
zgodnie ze znajomością ich biologii i wymagań środowiskowych. Poszukiwano gatunków
wyszczególnionych
w
Dyrektywie
Siedliskowej
oraz
w obowiązującym
wówczas
rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 roku w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt (Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419). Dodatkowo notowano również gatunki
z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt, z Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt, z Europejskiej
Czerwonej Listy Chrząszczy Saproksylicznych oraz gatunki rzadkie w skali kraju i Niziny
Wielkopolsko-Kujawskiej.
Inwentaryzacją
objęto
obszar
projektowanej
odkrywki
i
zwałowiska zewnętrznego, obszar leja depresji oraz obszary zlokalizowane poza ich
granicami.
Na badanym obszarze na 111 stanowiskach, stwierdzono obecność 120 gatunków chrząszczy,
które mogą być uznane za cenne ze względu na ich status prawny, zagrożenie wyginięciem w
strona 79
kwiecień 2015
skali Europy i kraju oraz rzadkość występowania w skali krajowej i lokalnej. Spośród
stwierdzonych 120 gatunków na badanym terenie:
Ø
2 gatunki wymienione są w Dyrektywie Siedliskowej,
Ø
13 gatunków jest prawnie chronionych w Polsce,
Ø
24 gatunki są wymienione na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt,
Ø
4 gatunki są wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt,
Ø
35 gatunków jest wymienionych na Europejskiej Czerwonej Liście Chrząszczy
Saproksylicznych,
Ø
63 gatunki są zaliczane do rzadkich w skali kraju i Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
Gatunki wymienione w Dyrektywie Siedliskowej
1. Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) - w kraju stwierdzono jego rozwój wyłącznie w
dębach, zwłaszcza w starych, silnie prześwietlonych dąbrowach oraz w alejach
przydrożnych i pojedynczych drzewach. W Polsce jest chrząszczem bardzo rzadko
spotykanym, a w ostatnich kilkudziesięciu latach obserwuje się ciągłe zmniejszanie jego
populacji. Na badanym terenie stwierdzany był w rezerwacie Dębowiec. Na obszarze
planowanej bezpośredniej eksploatacji wraz z powierzchnią zwałowiska zewnętrznego
gatunek rzadki. W zasięgu leja depresji mało liczny.
2. Jelonek rogacz (Lucanus cervus) - saproksylobiontyczny chrząszcz związany głównie z
dębami, ale mogący się także rozwijać w innych drzewach liściastych. W Polsce jest
gatunkiem bardzo rzadko spotykanym, którego populacja podlega ciągłemu zmniejszaniu
się, natomiast większość danych o jego występowaniu ma jedynie charakter historyczny.
Na obszarze planowanej bezpośredniej eksploatacji wraz z powierzchnią planowanego
zwałowiska zewnętrznego gatunek rzadki. W zasięgu leja depresji mało liczny.
Gatunki prawnie chronione w Polsce
1. Tęcznik mniejszy (Calosoma inquisitor) - gatunek charakterystyczny dla jasnych lasów
liściastych. W zasięgu leja depresji gatunek rzadki.
2. Biegacz polny (Carabus arcensis) - ggatunek występujący głównie w lasach. W zasięgu
leja depresji gatunek liczny.
3. Biegacz wręgaty (Carabus cancellatus) - gatunek występujący na odkrytych,
nasłonecznionych terenach, w tym na polach uprawnych.
4. Biegacz skórzasty (Carabus coriaceus) - gatunek występujący w suchych i świetlistych
lasach różnych typów. W skali Europy spotykany stosunkowo rzadko. Na obszarze
strona 80
kwiecień 2015
gatunek średnio liczny. W zasięgu leja depresji gatunek średnio liczny.
5. Biegacz granulowany (Carabus granulatu) - gatunek występujący w różnych typach
środowisk - wilgotnych zadrzewieniach, łąkach i polach. Na obszarze planowanej
bezpośredniej eksploatacji wraz z powierzchnią zwałowiska zewnętrznego gatunek liczny.
W zasięgu leja depresji gatunek liczny.
6. Biegacz ogrodowy (Carabus hortensis) - gatunek występujący w jasnych lasach
liściastych i mieszanych, rzadziej w borach. Na obszarze planowanej bezpośredniej
eksploatacji wraz z powierzchnią zwałowiska zewnętrznego gatunek liczny. W zasięgu
leja depresji gatunek liczny.
7. Biegacz gajowy (Carabus nemoralis) - gatunek występujący w lasach, parkach, sadach i
ogrodach. Na obszarze planowanej bezpośredniej eksploatacji wraz z powierzchnią
zwałowiska zewnętrznego gatunek liczny. W zasięgu leja depresji gatunek liczny.
8. Biegacz fioletowy (Carabus violaceus) - gatunek występujący w lasach liściastych i
mieszanych.
9. Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) - opis jw.
10. Ciołek matowy (Dorcus parallelipipedus) - na obszarze planowanej bezpośredniej
eksploatacji wraz z powierzchnią zwałowiska zewnętrznego gatunek rzadki. W zasięgu
leja depresji gatunek średnio liczny.
11. Borodziej próchnik (Ergates faber) - w Polsce spotykany rzadko. Na Ziemi Lubuskiej w
latach siedemdziesiątych występował masowo, po wzroście populacji dzika, borsuka i lisa
populacja tego chrząszcza została silnie zredukowana i obecnie jest znacznie rzadszy.
Stwierdzany w rezerwacie Dębowiec i obszarze Natura 2000 Mierkowskie Wydmy.
Zasiedla stare lasy iglaste, gdzie larwy rozwijają się w martwym drewnie pni i kłód głównie sosnowych, rzadziej innych drzew iglastych, na wyrębach, przesiekach i
pobrzeżach lasów.
12. Jelonek rogacz (Lucanus cervus) - opis jw.
13. Kwietnica okazała (Protaetia aeruginosa) - w Polsce znany z nielicznych stanowisk.
Zasiedla stare drzewostany i w związku z usuwaniem starych drzew na wielu obszarach
prawie zupełnie wyginął. Na obszarze bezpośredniej eksploatacji wraz z powierzchnią
zwałowiska zewnętrznego gatunek rzadki. W zasięgu leja depresji gatunek rzadki.
strona 81
kwiecień 2015
Gatunki wymienione na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt
1. Pokątnik złowieszczek (Blaps mortisaga) - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego
ryzyka. Synantropijny gatunek znany w Polsce z nielicznych rozproszonych stanowisk,
występujący w wilgotnych i ciemnych piwnicach starych budynków, szopach,
spiżarniach, młynach i magazynach; obecnie ze względu na rozwój nowoczesnego
budownictwa siedliska takie są w postępującym zaniku, co prowadzi do ciągłego
zmniejszania się populacji pokątników. W Polsce został stwierdzony także w warunkach
naturalnych na jednym stanowisku w Dolinie Noteci.
2. Blethisa multipunctata - kategoria VU - gatunek zagrożony - narażony. Gatunek
występujący nad brzegami stojących lub wolno płynących wód. W zasięgu leja depresji
gatunek mało liczny.
3. Bothrideres bipunctatus - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego ryzyka. Gatunek
uznawany za relikt lasów pierwotnych, rzadko spotykany w całym zasięgu występowania.
W Polsce znany z nielicznych stanowisk. W zasięgu leja depresji gatunek rzadki.
4. Broscus cephalotes - kategoria DD - o statusie słabo rozpoznanym. Preferuje gleby
piaszczyste i gliniasto-piaszczyste, często spotykany na gruntach uprawnych.
5. Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) - kategoria VU - gatunek zagrożony - narażony. Opis
jw.
6. Corticeus bicoloroides - kategoria DD - o statusie słabo rozpoznanym. W Polsce znany
tylko z jednego muzealnego okazu zebranego ponad 90 lat temu. Gatunek zaliczany do
reliktów lasów pierwotnych, związany ze starymi, obumierającymi i dziuplastymi
drzewami. W zasięgu leja depresji gatunek rzadki.
7. Curculio elephas - kategoria VU - gatunek zagrożony - narażony. W Polsce należy do
rzadkości faunistycznych. Rozwojowo związany z dębami. W zasięgu leja depresji
gatunek liczny.
8. Ciołek matowy (Dorcus parallelipipedus) - kategoria VU - gatunek zagrożony - narażony.
Opis jw.
9. Borodziej próchnik (Ergates faber) - kategoria VU - gatunek zagrożony - narażony. Opis
jw.
10. Wyżłobik dębowiec (Gasterocercus depressirostris) - kategoria EN - gatunek bardzo
wysokiego ryzyka. Gatunek związany rozwojowo z dębami (gównie Quercus robur) oraz
bukiem pospolitym (Fagus sylvatica), przy czym zasiedla stare, kilkusetletnie drzewa,
gdzie przebywa w dolnej i środkowej części pnia. Rzadko spotykany w Europie, związany
z lasami dębowymi o charakterze pierwotnym. W Polsce znany ze współczesnych
strona 82
kwiecień 2015
stanowisk wyłącznie z Puszczy Białowieskiej i Rogalina. W zasięgu leja depresji gatunek
rzadki.
11. Zacnik kropkowany (Gnorimus variabilis) - kategoria VU - gatunek zagrożony narażony. W Polsce znany z nielicznych stanowisk. Na badanym terenie podawany z
rezerwatu Dębowiec. Na obszarze planowanej bezpośredniej eksploatacji wraz z
powierzchnią zwałowiska zewnętrznego gatunek rzadki. W zasięgu leja depresji gatunek
mało liczny.
12. Jelonek rogacz (Lucanus cervus) - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego ryzyka. Opis
jw.
13. Miscodera arctica - kategoria DD - o statusie słabo rozpoznanym. W Polsce znany z
nielicznych stanowisk, należy do rzadkości w środkowej Europie. Związany jest z
glebami piaszczystymi, gdzie prowadzi skryty tryb życia pod płatami mchów, zasiedla
lasy sosnowe, zacienione wrzosowiska i dawno utrwalone, porośnięte sosną wydmy.
14. Padliniec (Necrodes littoralis) - kategoria NT - bliski zagrożenia. W Polsce rzadko
spotykany, większość danych opera się na znaleziskach z XIX i początku XX wieku.
Związany ze zwłokami dużych kręgowców w stadium aktywnego rozkładu. W zasięgu
leja depresji gatunek mało liczny.
15. Pelecotoma fennica - kategoria DD - o statusie słabo rozpoznanym. W Polsce rzadko i
sporadycznie spotykany, znany z nielicznych stanowisk. Chrząszcz termofilny,
zasiedlający pozbawione kory, nasłonecznione pnie z otworami wyjściowymi kołatków.
W zasięgu leja depresji gatunek rzadki.
16. Platypus cylindrus - kategoria LC - gatunek najmniejszej uwagi. W Polsce znany z
nielicznych stanowisk rozproszonych w różnych częściach kraju. Rozwija się głównie w
dębach, opadając zarówno grube drzewa stojące jak i leżące pnie oraz pniaki.
17. Kwietnica okazała (Protaetia aeruginosa) - kategoria VU - gatunek zagrożony - narażony.
Opis jw.
18. Pycnomerus terebrans - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego ryzyka. Relikt lasów
pierwotnych, w kraju należy do rzadko spotykanych chrząszczy. Na Nizinie
Wielkopolsko-Kujawskiej znany tylko z trzech stanowisk.
19. Scydmaenus perrisi - kategoria CR - krytycznie zagrożony. Zaliczany do reliktów lasów
pierwotnych, bardzo rzadko spotykany. Z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej wykazany z
dwóch stanowisk. Prowadzi skryty tryb życia w murszu starych drzew liściastych, gdzie
przebywa w towarzystwie mrówek z rodzaju Lasius. W zasięgu leja depresji gatunek mało
liczny.
strona 83
kwiecień 2015
20. Stenagostus rufus - kategoria NT - bliski zagrożenia. W Polsce spotykany bardzo rzadko,
przy czym wiele danych o jego występowaniu pochodzi z XIX wieku i ma dziś jedynie
znaczenie historyczne, ze względu na usuwanie i okorowywanie martwych drzew w
niektórych rejonach sprężyk ten mógł wyginąć całkowicie.
21. Symbiotes gibberosus - kategoria DD - o statusie słabo rozpoznanym. Gatunek bardzo
rzadko spotykany, znany z nielicznych stanowisk. Związany ze starymi i obumierającymi
drzewami liściastymi, gdzie przebywa często w towarzystwie mrówek z rodzaju Lasius.
W zasięgu leja depresji gatunek rzadki.
22. Trox cadaverinus - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego ryzyka. W Polsce znany z
nielicznych stanowisk, głównie na podstawie danych z XIX wieku. Występuje głównie na
terenach piaszczystych, gdzie żeruje na suchych szczątkach zwierzęcych. Na obszarze
gatunek rzadki.
23. Trox hispidus - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego ryzyka. W Polsce gatunek
rzadki i lokalny, występuje na suchych, piaszczystych glebach, zwłaszcza pod wysuszoną
padliną kręgowców. W zasięgu leja depresji gatunek rzadki.
24. Typhaeus typhoeus - kategoria NT - bliski zagrożenia. W Polsce znany z nielicznych,
rozproszonych stanowisk, w dużej części na podstawie danych historycznych. Występuje
w lasach sosnowych na glebach piaszczystych oraz na wrzosowiskach, w glebie drąży
chodniki do głębokości 1 m. Odżywia się odchodami jeleni, saren, owiec i innych
kręgowców. W zasięgu leja depresji gatunek liczny.
Gatunki wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt
1. Pokątnik złowieszczek (Blaps mortisaga) - kategoria EN. Opis jw.
2. Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) - kategoria VU. Opis jw.
3. Wyżłobik dębowiec (Gasterocercus depressirostris) - kategoria EN. Opis jw.
4. Jelonek rogacz (Lucanus cervus) - kategoria EN. Opis jw.
Gatunki uwzględnione na Europejskiej Czerwonej Liście Chrząszczy Saproksylicznych
1. Ampedus balteatus - kategoria LC/LC.
2. Ampedus erythrogonus - kategoria LC/LC.
3. Ampedus pomorum - kategoria LC/LC.
4. Ampedus sanguineus - kategoria LC/LC.
5. Ampedus sanguinolentus - kategoria LC/LC.
6. Cioch barwny (Anaglyptus mysticus) - kategoria LC/LC.
strona 84
kwiecień 2015
7. Ściga fioletowa (Callidium violaceum) - kategoria LC/LC.
8. Cardiophorus ruficollis - kategoria LC/LC.
9. Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) - kategoria NT/NT.
10. Clytus arietis - kategoria LC/LC.
11. Denticollis linearis - kategoria LC/LC.
12. Ciołek matowy (Dorcus parallelipipedus) - kategoria LC/LC.
13. Borodziej próchnik (Ergates faber) - kategoria LC/LC.
14. Zacnik kropkowany (Gnorimus variabilis) - kategoria VU/NT.
15. Grynocharis oblonga - kategoria LC/LC.
16. Jelonek rogacz (Lucanus cervus) - kategoria NT/NT.
17. Kurtek mniejszy (Molorchus minor) - kategoria LC/LC.
18. Żerdzianka sosnówka (Monochamus galloprovincialis) - kategoria LC/LC.
19. Monochamus saltuarius - kategoria LC/LC.
20. Mycetophagus fulvicollis.
21. Mycetophagus piceus - kategoria LC/LC.
22. Mycetophagus quadriguttatus - kategoria LC/LC.
23. Mycetophagus quadripustulatus - kategoria LC/LC.
24. Obrium brunneum - kategoria LC/LC.
25. Ostoma ferruginea - kategoria LC/LC.
26. Phymatodes testaceus - kategoria LC/CL.
27. Paśnik pałączasty (Plagionotus arcuatus) - kategoria LC/LC.
28. Poecilium pusillum - kategoria LC/LC.
29. Dyląż garbarz (Prionus coriarius) - kategoria LC/LC.
30. Kwietnica okazała (Protaetia aeruginosa) - kategoria NT/NT.
31. Wepa marmurkowa (Protaetia lugubris) - kategoria LC/LC.
32. Rzemlik plamisty (Saperda scalaris) - kategoria LC/LC.
33. Stenagostus rufus - kategoria LC/LC.
34. Tenebroides fuscus - kategoria DD/DD.
35. Drzeworadek topolowy (Xylotrechus rusticus) - kategoria LC/LC.
Gatunki rzadkie w skali kraju i regionu
Allecula rhenana, Anisotoma axillaris, Anogcodes melanurus, Anthrenus fuscus, Axinotarsus
marginalis,
Axinotarsus
ruficollis,
Brachytemnus
porcatus,
Calvia
decemguttata,
Calyptomerus dubius, Catops morio, Colydium elongatum, Coccinella magnifica, Conopalpus
testaceus,
Corticeus
fasciatus,
Cryptophilus
integer,
Ctesias
serra,
Cylindrinotus
strona 85
kwiecień 2015
dermestoides, Cynaeus angustus, Cynegetis impunctata, Dendrophilus punctatus punctatus,
Dicerca alni, Dinarda dentata, Dryophthorus corticalis, Eucinetus haemorrhoidalis,
Euconnus
claviger,
Grypus
brunnirostris,
Halyzia
sedecimguttata,
Hylobius
transversovittatus, Hymenalia rufipes, Hyperaspis campestris Korynetes ruficornis,
Latheticus oryzae, Litargus balteatus, Monochamus saltuarius, Mycetaea hirta, Myrrha
octodecimguttata, Nanomimus circumscriptus, Ostoma ferruginea, Palorus depressus,
Palorus subdepressus, Pentaphyllus testaceus, Platynaspis luteorubra, Plegaderus caesus,
Prionychus melanarius, Pseudocistela ceramboides, Rębacz dwupaskowiec (Rhagium
bifasciatum), Rębacz dębowiec (Rhagium sycophanta), Rhizophagus parvulus, Rhyncolus
chloropus, Scraptia fuscula, Scydmaenus rufus, Silvanus bidentatus, Soronia punctatissima,
Sphindus dubius, Stereocorynes truncorum, Stricticollis tobias, Tenebrio picipes, Tenebroides
fuscus, Thanatophilus dispar, Tillus elongatus, Trinodes hirtus, Typhaea stercorea, Vanonus
brevicornis.
Stwierdzone na badanym terenie chrząszcze należą do różnych grup ekologicznych, co
odzwierciedla mozaikowy charakter tego terenu. Do rzadkich chrząszczy związanych ze
środowiskami suchymi, na piaszczystych glebach, należą np. Broscus cephalotes, Miscodera
arctica, Trox cadaverinus, T. hispidus czy Typhaeus typhoeus. Gatunki charakterystyczne dla
terenów podmokłych, wilgotnych łąk i torfowisk to np. Blethisa multipunctata, Grypus
brunnirostris, Hylobius transversovittatus czy Nanomimus circumscriptus. Największy udział
wśród stwierdzonych chrząszczy będących walorami przyrodniczymi badanego terenu mają
gatunki związane ze środowiskiem leśnym - zwłaszcza lasami o charakterze naturalnym oraz
alejami dębowymi i pojedynczymi drzewami pomnikowymi. Do tej grupy należą np. Lucanus
cervus, Cerambyx cerdo, Protaetia aeruginosa, Curculio elephas oraz Gnorimus variabilis
oraz liczne gatunki mające status „reliktów lasów pierwotnych”: Corticeus bicoloroides,
Gasterocercus depressirostris, Pycnomerus terebrans, Scydmaenus perrisi, Poecillium
pusillum i Conopalpus testaceus. Ze starymi sosnami związane są: Ergates faber, Stenagostus
rufus, Brachytemnus porcatus oraz Cylindrinotus dermestoides.
Bogactwo stwierdzonych gatunków saproksylicznych związane jest z występowaniem na
badanym terenie licznych dębów (Quercus robur) w odpowiedniej do zasiedlania klasie
wiekowej (ponad 100 lat), bardzo często z dziuplami i próchnowiskami, które zapewniają
zachowanie różnorodności gatunkowej chrząszczy. Dotyczy to zarówno lasów (w tym
odpowiednich dla jelonków dąbrów) jak i alei dębowych i wolnostojących drzew
pomnikowych.
strona 86
kwiecień 2015
W skali regionu i kraju badany teren wyróżnia się obecnością środowisk występowania
zagrożonych wyginięciem i rzadkich chrząszczy saproksylicznych. Obecność drzew zwłaszcza dębów - w różnej klasie wieku, a co za tym idzie zarówno drzew zupełnie
zdrowych, starych drzew dziuplastych jak i starych drzew obumierających i martwych
(w różnym etapie rozkładu) gwarantuje zachowanie ciągłości gatunków związanych z
drewnem obumierającym i martwym.
Do szczególnie cennych na badanym terenie należą obszary wymienione poniżej.
Ø
Rezerwat Uroczysko Węglińskie wraz z prowadzącymi do niego alejami dębowymi stwierdzono
tu
między
innymi
występowanie
Bothriders
bipunctatus,
Dorcus
parallelipipedus, Corticeus fasciatus, Gnorimus variabilis oraz Pentaphyllus testaceus.
Ø
Obszar Natura 2000 Jeziora Brodzkie - występują tu liczne gatunki cenne przyrodniczo,
między innymi kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) oraz Allecula rhenana, Colydium
elongatum, Conopalpus testaceus, Curculio elephas, Gasterocercus depressirostris,
Necrodes littoralis, Sphindus dubius, Tillus elongatus i Typhaeus typhoeus.
Ø
Rezerwat Dębowiec wraz z terenami przyległymi - potwierdzono tu występowanie jednej z
najliczniejszych w kraju populacji jelonka rogacza (Lucanus cervus) oraz występowanie
szeregu innych gatunków cennych przyrodniczo, np. Ergates faber, Gnorimus variabilis,
Poecilium pusillum, Prionychus melanarius, Pycnomerus terebrans i Stanagostus rufus.
Nie potwierdzono na tym obszarze obecności kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo), jednak
nie można wykluczyć jego obecności ze względu na powszechność odpowiednich
środowisk rozwoju.
Ø
Okolice Gębic (stanowiska COSK0040 i COSK0073) - stwierdzono tu stanowiska jelonka
rogacza (Lucanus cervus) oraz liczne środowiska potencjalnie odpowiadające temu
gatunkowi.
Ø
Okolice Węglin (stanowiska COSK0053 i COSK0104) - stwierdzono tu stanowiska jelonka
rogacza (Lucanus cervus) oraz kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo).
Ø
Okolice Brożka (stanowiska COSK0070, COSK0071, COSK0072) - stwierdzono tu
stanowiska kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo), zacnika kropkowanego (Gnorimus
variabilis) oraz bycznika (Typhaeus typhoeus).
Ponadto obecność jelonka rogacza (Lucanus cervus) stwierdzono w okolicach Starosiedla
(stanowisko COSK0109), okolicach Lasku (stanowisko COSK0110) oraz okolicach Pleśna
(COSK0111).
Lokalizację
stanowisk
chrząszczy
lądowych
w
obszarze
objętym
inwentaryzacją
strona 87
kwiecień 2015
2.8.8. Chrząszcze wodne
W Polsce występuje ponad 400 gatunków chrząszczy, które w stadium larwy lub postaci
dorosłej przebywają w środowisku wodnym. Spośród krajowych gatunków chrząszczy
wodnych siedem gatunków jest objętych ścisłą ochroną gatunkową, trzy gatunki znajdują się
w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, a 45 gatunków na Polskiej Czerwonej Liście
Zwierząt. W załącznikach II i IV Dyrektywy Siedliskowej wyszczególniono dwa gatunki.
Inwentaryzację prowadzono w dużych naturalnych zbiornikach wód stojących, w wybranych
stawach rybnych spełniających kryteria potencjalnych biotopów (z wyłączeniem dużych
stawów rybnych, które z racji intensywnej gospodarki rybackiej są przeżyźnione i nie
posiadają stref z dobrze wykształconą roślinnością wodną), na torfowiskach z torfiankami
oraz w płytkich zbiornikach pochodzenia sztucznego z bogatą roślinnością wodną.
Inwentaryzacją objęto obszar projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego, obszar
leja depresji oraz obszary zlokalizowane poza ich granicami. Poszukiwano gatunków
wyszczególnionych
w
Dyrektywie
Siedliskowej
oraz
w obowiązującym
wówczas
gatunkowej zwierząt (Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419). Dodatkowo notowano również gatunki
z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt oraz z Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt.
W obszarze objętym inwentaryzacją łącznie stwierdzono 118 gatunków chrząszczy wodnych,
w tym jeden gatunek z załączników II i IV Dyrektywy Siedliskowej, 4 gatunki objęte ścisłą
ochroną gatunkową, 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt oraz 14 gatunków
rzadko lub dotychczas nie wykazywanych w regionie. Poniżej wyszczególniono tylko gatunki
cenne dla obszaru ze względu na swój status ochronny w kraju lub/oraz rzadkość
występowania w regionie.
Kreślinek nizinny (Graphoderus bilineatus) - gatunek notowany na całym obszarze Polski za
wyjątkiem terenów górskich, zasiedlający głównie partie wód stojących (jezior, stawów,
glinianek) z obfitą roślinnością wodną. Na zinwentaryzowanym terenie gatunek stwierdzony
na jednym stanowisku w stawie hodowlanym koło Chełmu Żarskiego. Na podstawie
wytycznych szacowania populacji tego gatunku stan populacji należy uznać za
niezadawalający. Mała liczba osobników wskazuje na niewielką populację na tym
stanowisku. Stanowisko znajduje się poza lejem depresji.
strona 88
kwiecień 2015
Gatunki prawnie chronione w Polsce (ochrona ścisła)
1. Kreślinek nizinny (Graphoderus bilineatus) - opis jw.
2. Jeziornica rdestnicowa (Macroplea appendiculata) - gatunek znany z 7 krain Polski,
bardzo rzadki w Polsce, współcześnie znane są 4 stanowiska: dwa na Wyżynie Lubelskiej
oraz po jednym na Pojezierzu Pomorskim i Wyżynie Małopolskiej, gatunek nowy dla
Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Zasiedla wody stojące i wolno płynące, przytwierdzona
mocno do roślinności wodnej (głównie rdestnic i wywłócznika). Na inwentaryzowanym
terenie stwierdzona na jednym stanowisku na stawach hodowlanych koło Biecza.
Stanowisko znajduje się w obszarze leja depresji.
3. Kałużnica czarna (Hydrophilus aterrimus) - gatunek notowany na całym obszarze Polski z
wyłączeniem obszarów górskich. Eurytop zasiedlający różnego rodzaju wody stojące o
umiarkowanej żyzności. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony na 9 stanowiskach
(głównie w stawach hodowlanych) - koło Chełmu Żarskiego, Ruskie Stawy, dwa stawy
koło Lasku, koło Biecza), zbiornik koło Suchodołu, śródleśny zbiornik koło Chełmu
Żarskiego oraz w strefie bagiennej Jeziora Brodzkiego i Jeziora Płytkiego. Gatunek
występuje na terenie potencjalnego leja depresji (3 stanowiska) oraz w obszarze poza
wyznaczonym lejem (6 stanowisk). Duża liczba stanowisk wskazuje na dużą populację
tego gatunku w tym rejonie.
4. Kałużnica czarnozielona (Hydrophilus piceus) - gatunek podawany z 12 krain Polski z
pojedynczych stanowisk. Eurytop zasiedlający różnego rodzaju wody stojące o
umiarkowanej żyzności. Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na 5 stanowiskach
(głównie w stawach hodowlanych) - koło Chełmu Żarskiego, Ruskie Stawy, koło Lasku,
zbiorniku koło Suchodołu oraz w Jeziorze Brodzkim. Współwystępuje z Hydrophilus
aterrimus, jest jednak od niego mniej liczny. Gatunek występuje na terenie leja depresji
(jedno stanowisko) oraz w obszarze poza lejem (4 stanowiska).
1. Jeziornica rdestnicowa (Macroplea appendiculata) - kategoria CR - krytycznie zagrożony.
Opis jw.
2. Kałużnica czarna (Hydrophilus aterrimus) - kategoria VU - gatunek zagrożony narażony. Opis jw.
3. Kałużnica czarnozielona (Hydrophilus piceus) - kategoria NT - bliski zagrożenia. Opis jw.
4. Enochrus bicolor - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego ryzyka, wykazany
dotychczas w 12 krainach Polski. Gatunek halofilny, występujący głównie w obszarze
strona 89
kwiecień 2015
nadmorskim, jednak zasiedlający również wody słodkie śródlądowe, choć część
stwierdzeń na obszarach oddalonych od wód słonych wynika zapewne także z łowienia
osobników migrujących. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony na 3 stanowiskach na zabagnionych łąkach koło Węglin, w stawie w Witaszkowie oraz w okolicy
Wielotowa. Stanowiska zlokalizowane są na terenie wyrobiska.
5. Haliplus varius - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego ryzyka, wykazany w
9 krainach Polski, gatunek nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W kraju gatunek
bardzo rzadki. Występuje w różnego typu zbiornikach wodnych - rowach, bagienkach,
moczarach, stawach, starorzeczach i rozlewiskach rzek. Znajdowany zwłaszcza wśród
tojeści pospolitej. Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym stanowisku w
zbiorniku koło miejscowości Dłużek - stanowisko położone poza wyznaczonym lejem
depresji.
6. Rhantus incognitus - kategoria EN - gatunek bardzo wysokiego ryzyka, wykazywany
głównie w 8 krainach Polski północnej i wschodniej. Dopiero niedawno stwierdzony na
Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Bardzo rzadki w Polsce gatunek wschodni o zasięgu
rozszerzającym się ku zachodowi o słabo poznanych preferencjach siedliskowych
(prawdopodobnie reofil). Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony na jednym
stanowisku w stawie koło Chełmu Żarskiego. Jest to trzecie współcześnie znane
stanowisko tego gatunku w regionie. Stanowisko znajduje się poza lejem depresji.
7. Hydroporus gyllenhalii - kategoria VU - gatunek zagrożony - narażony, wykazany w
11 krainach głównie na północy Polski oraz w rejonach górskich, choć podawany też z
nielicznych
stanowisk
w
Polsce
centralnej
i
wschodniej.
Gatunek
biotopów
torfowiskowych oraz leśnych z gnijącymi liśćmi na dnie torfianek, bajorek, małych
stawów, bagienek, rowów. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony na dwóch
stanowiskach - w Jeziorze Niwa oraz na torfowisku przejściowym koło Proszowa.
Obydwa stanowiska znajdują się poza wyznaczonym lejem depresji.
8. Haliplus variegatus - kategoria NT - bliski zagrożenia, wykazany w 12 krainach
faunistycznych Polski, lecz występujący rzadko i lokalnie. Gatunek zasiedla różnej
wielkości zbiorniki o charakterze torfowisk, mszarów, bagienek, spotykany również w
stawach i jeziorach. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony na dwóch stanowiskach o
charakterze torfowisk przejściowych - koło Starosiedla oraz koło Chełmu Żarskiego. Są to
jedyne współcześnie znane stanowiska tego gatunku w regionie. Jedno stanowisko
znajduje się w obszarze leja depresji.
strona 90
kwiecień 2015
9. Cercyon tristis - kategoria LC - gatunek najmniejszej uwagi, wykazany w 15 krainach
faunistycznych kraju. Chrząszcz stosunkowo częsty w Polsce. Gatunek eurytopowy. Na
inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym stanowisku na podmokłych łąkach
koło Węglin. Stanowisko znajduje się w obszarze wyrobiska.
Gatunki rzadko wykazywane w Polsce i nowe dla regionu
1. Agabus fuscipennis - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Nie
notowany w regionie od ponad 30 lat. Zasiedla głównie drobne zbiorniki z obfitą
roślinnością wodną i błotną. Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na dwóch
stanowiskach - jedno w stawie koło Jasienicy (obszar wyrobiska) oraz jedno w zbiorniku
w pobliżu Ruskich Stawów poza lejem depresji.
2. Agabus melanarius - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Nie
notowany w regionie od ponad 30 lat. Zasiedla głównie drobne zbiorniki - bajora,
rozlewające się źródła i strumienie z opadłymi liśćmi. Na inwentaryzowanym obszarze
stwierdzony na jednym stanowisku w stawie koło Jasienicy (w obszarze projektowanej
odkrywki).
3. Berosus signaticollis - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Nie
notowany w regionie od ponad 30 lat. Gatunek lokalny i rzadki. Zasiedla zbiorniki o
charakterze torfowiskowym. Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym
stanowisku - Ruskie Stawy, poza lejem depresji.
4. Dytiscus circumflexus - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
Gatunek znany z całej Polski, lecz z pojedynczych stanowisk. Występuje głównie w
głębszych stałych zbiornikach - stawach, dużych gliniankach, łachach rzecznych,
torfiankach. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony na dwóch stanowiskach w torfiankach koło Chełmu Żarskiego oraz w śródleśnym zbiorniku przeciwpożarowym
koło Łazów. Jedno z nich znajduje się w obrębie leja depresji.
5. Dytiscus semisulcatus - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
Gatunek współcześnie rzadko wykazywany. Występuje w wodach dobrze zarośniętych o
mulistym lub torfiastym dnie, zarówno stojących jak i płynących - bajorach, rowach
stawach, rzekach, dużych strumieniach, również na torfowiskach. Na inwentaryzowanym
terenie stwierdzony na dwóch stanowiskach - w stawie koło Nabłota oraz w Ruskich
Stawach, oba poza lejem depresji.
6. Gyrinus paykulli - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Nie
notowany w regionie od ponad 30 lat. Współcześnie wykazywany z nielicznych,
strona 91
kwiecień 2015
rozproszonych stanowisk w różnych częściach Polski. Preferuje siedliska wód stojących
dystroficznych, rzadziej spotykany w strumieniach. Na inwentaryzowanym obszarze
stwierdzony na dwóch stanowiskach - w rowie nawadniającym przy stawach koło Biecza
oraz w rzece Pstrąg. Jedno stanowisko znajduje się w obszarze leja depresji, natomiast
drugie leży poza lejem.
7. Haliplus fulvus - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Nie
notowany w regionie od ponad 30 lat. Współcześnie rzadko wykazywany. Zasiedla
zbiorniki różnych typów takie jak jeziora, stawy rybne, wody torfowiskowe, również
spotykany w wodach płynących. Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym
stanowisku w stawie koło Biecza w obszarze wyznaczonego leja depresji.
8. Haliplus laminatus - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Nie
notowany w regionie od ponad 30 lat. Współcześnie rzadko wykazywany. Zasiedla
różnego rodzaju wody stojące, jak starorzecza, łachy, zastoiska, zarośnięte stawki i bajora,
spotykany również w rzekach. Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na dwóch
stanowiskach - w stawie hodowlanym koło Lasku (w obszarze leja depresji) oraz w
Dużym Stawie koło Tuplic (w dużej odległości od leja).
9. Helophorus dorsalis - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Nie
notowany w regionie od ponad 30 lat. Współcześnie bardzo rzadko wykazywany.
Preferuje drobne zbiorniki z obfitą roślinnością i gliniastym podłożem. Na
inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym stanowisku w zbiorniku na
Mokradłach Gubińskich (w znacznej odległości od leja depresji).
10. Helophorus pumilio - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
Współcześnie bardzo rzadko wykazywany. Preferuje wody stojące, torfowiskowe,
znajdowany
również
w
wodach
płynących
z
grubą
warstwą
detrytusu.
Na
inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym stanowisku w rzece Lubszy stanowisko to znajduje się w zasięgu leja depresji.
11. Hydroporus memnonius - gatunek nowy dla regionu. Występuje głównie w zacienionych
kałużach leśnych, rowach odwadniających bagna i torfowiska oraz na typowych
torfowiskach sfagnowych. Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na dwóch
stanowiskach - w Jeziorze Brodzkim oraz na torfowisku koło Jeziora Głębokiego.
Stanowiska znajdują się poza lejem depresji.
12. Hydrovatus cuspidatus - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
Gatunek
współcześnie rzadko
ekstensywnie
użytkowanych
wykazywany.
zbiorników
Gatunek typowy dla naturalnych,
z
obfitą
roślinnością
wodną.
Na
strona 92
kwiecień 2015
inwentaryzowanym terenie stwierdzony na jednym stanowisku w stawie koło Suchodołu,
poza lejem depresji.
13. Laccophilus poecilus - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
Gatunek preferujący wody stojące i siedliska o charakterze torfowiskowym. Na
inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na 8 stanowiskach - w stawie koło Chełmu
Żarskiego, w Jeziorze Głębokim, w Jeziorze Niwa, w zbiorniku koło Dłużka, w drobnym
zbiorniku koło Brożka, w drobnym zbiorniku na Mokradłach Gubińskich, w stawie koło
Lasku oraz w zbiorniku przeciwpożarowym koło Chęcin. Stanowiska zlokalizowane są w
zasięgu leja depresji (dwa stanowiska) oraz poza lejem (6 stanowisk). Duża ilość
stanowisk wskazuje na dużą populację tego gatunku na inwentaryzowanym obszarze.
14. Laccornis oblongus - gatunek rzadki w regionie Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej.
Gatunek preferujący stojące wody torfowiskowe i bagienne. Na inwentaryzowanym
obszarze stwierdzony na 4 stanowiskach - w stawie koło Biecza, w stawie koło Nabłota,
w zbiorniku koło Markosic oraz w rozlewisku Wełnicy koło Pola. Dwa stanowiska są
zlokalizowane w zasięgu leja depresji, dwa pozostałe leżą poza jego zasięgiem w znacznej
odległości.
Inwentaryzowany teren, szczególnie w obrębie planowanego leja depresji, jest bardzo cenny
odnośnie fauny chrząszczy wodnych ze względu na bogactwo gatunkowe (118 stwierdzonych
gatunków, duże prawdopodobieństwo stwierdzenia nowych) oraz duży udział gatunków
chronionych (4 gatunki), zagrożonych ujętych na Czerwonej Liście (9 gatunków), nowych dla
regionu (3 gatunki) lub podawanych tylko w źródłach historycznych (9 gatunków).
Siedliskami ważnymi dla rzadkich i zagrożonych gatunków chrząszczy wodnych są obszary
położone w obrębie prognozowanego leja depresji oraz w jego bliskim sąsiedztwie
(kompleksy stawów hodowlanych wraz z towarzyszącymi im rowami i nieużytkowanymi
zbiornikami, śródleśne jeziora (Płytkie, Niwa, Brodzkie) oraz inne zbiorniki wodne o
charakterze torfowiskowo-bagiennym (np. Ruskie Stawy), torfowiska przejściowe i niskie,
oraz śródleśne zbiorniki o charakterze dystroficznym) oraz obszary zlokalizowane na terenie
projektowanej odkrywki (tereny bagienno-łąkowe w pasie między Węglinami a Nową
Wioską oraz Węglinami a Wielotowem, ponadto drobne zbiorniki śródleśne w okolicy
Jasienicy).
Lokalizację
stanowisk
chrząszczy
wodnych
w
obszarze
objętym
inwentaryzacją
strona 93
kwiecień 2015
2.8.9. Błonkówki
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji przebadano ponad 60 stanowisk i na 55 z nich
stwierdzono gatunki chronione lub cenne. Zebrano około 7000 okazów należących do
338 gatunków. Inwentaryzacją objęto obszar projektowanej odkrywki i zwałowiska
zewnętrznego, obszar leja depresji oraz obszary zlokalizowane poza ich granicami. W czasie
badań poszukiwano głównie gatunków wyszczególnionych w Dyrektywie Siedliskowej oraz
w obowiązującym wówczas rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011
roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419). Dodatkowo
notowano również gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt oraz z Polskiej Czerwonej
Listy Zwierząt.
W obszarze objętym inwentaryzacją łącznie stwierdzono 338 gatunków błonkówek, w tym
14 gatunków ściśle chronionych i 4 chronione częściowo, jeden gatunek wyszczególniony w
Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, 63 gatunki zamieszczone na Polskiej Czerwonej Liście
Zwierząt oraz trzy gatunki rzadkie w skali kraju lub regionu. Nie stwierdzono występowania
gatunków z załączników II i IV Dyrektywy Siedliskowej. Poniżej wyszczególniono tylko
gatunki cenne dla obszaru ze względu na swój status ochronny w kraju lub/oraz rzadkość
występowania w regionie.
1. Mrówka łąkowa (Formica pratensis)
2. Porobnica włochatka (Anthophora plumipes)
3. Trzmiel wąskopaskowy (Bombus cryptarum)
4. Trzmiel ogrodowy (Bombus hortorum)
5. Trzmiel drzewny (Bombus hypnorum)
6. Trzmiel wrzosowiskowy (Bombus jonellus)
7. Trzmiel gajowy (Bombus lucorum)
8. Trzmiel żółty (Bombus muscorum)
9. Trzmiel rudy (Bombus pascuorum)
10. Trzmiel łąkowy (Bombus pratorum)
11. Trzmiel rudonogi (Bombus ruderarius)
12. Trzmiel wschodni (Bombus semenoviellus)
13. Trzmiel różnobarwny (Bombus soroeensis)
14. Trzmiel rudoszary (Bombus sylvarum)
strona 94
kwiecień 2015
Gatunki prawnie chronione w Polsce (ochrona częściowa)
1. Mrówka ćmawa (Formica polyctena)
2. Mrówka rudnica (Formica rufa)
3. Trzmiel kamienik (Bombus lapidarius)
4. Trzmiel ziemny (Bombus terrestris)
Smukwa okazała (Scolia hirta) - kategoria VU - gatunek wysokiego ryzyka, narażony na
wyginięcie.
1.
Pseudomalus pusillus - kategoria DD
2.
Hedychridium femoratum - kategoria DD
3.
Chrysis inaequalis - kategoria LC
4.
Chrysis leachi - kategoria LC
5.
Chrysis succincta - kategoria LC
6.
Mrówka pniowa (Camponotus fallax) - kategoria NT
7.
Nadrzewnica czteroplamka (Dolichoderus quadripunctatus) - kategoria NT
8.
Mrówka ćmawa (Formica polyctena) - kategoria NT
9.
Mrówka łąkowa (Formica pratensis) - kategoria NT
10. Mrówka rudnica (Formica rufa) - kategoria NT
11. Wścieklica dorodna (Manica rubida) - kategoria NT
12. Myrmica microrubra - kategoria DD
13. Smukwa okazała (Scolia hirta) - kategoria VU
14. Euodynerus notatus - kategoria DD
15. Euodynerus quadrifasciatus - kategoria DD
16. Symmorphus connexus - kategoria DD
17. Symmorphus crassicornis - kategoria DD
18. Dolichurus corniculus - kategoria NT
19. Szczerklina owłosiona (Ammophila pubescens) - kategoria NT
20. Bembecinus tridens - kategoria VU
21. Bembix rostrata - kategoria VU
22. Cerceris flavilabris - kategoria NT
23. Cerceris ruficornis - kategoria VU
24. Harpactus elegans - kategoria NT
strona 95
kwiecień 2015
25. Lestica alata - kategoria VU
26. Miscophus ater - kategoria DD
27. Oxybelus argentatus - kategoria VU
28. Oxybelus latidens - kategoria NT
29. Passaloecus brevilabris - kategoria DD
30. Passaloecus clypealis - kategoria DD
31. Tachysphex psammobius - kategoria NT
32. Tachysphex tarsinus - kategoria DD
33. Colletes similis - kategoria DD
34. Hylaeus gredleri - kategoria DD
35. Hylaeus rinki - kategoria VU
36. Hylaeus variegatus - kategoria VU
37. Andrena falsifica - kategoria VU
38. Andrena fulvida - kategoria VU
39. Andrena mitis - kategoria VU
40. Andrena potentillae - kategoria VU
41. Andrena proxima - kategoria LC
42. Andrena pusilla - kategoria VU
43. Halictus compressus - kategoria DD/Halictus simplex - kategoria VU
44. Seladonia semitecta - kategoria DD
45. Lasioglossum sexnotatulum - kategoria DD/Lasioglossum sexmaculatum - kategoria VU
46. Evylaeus brevicornis - kategoria DD
47. Evylaeus interrupus - kategoria DD
48. Evylaeus semilucensis - kategoria DD
49. Sphecodes cristatus - kategoria DD
50. Sphecodes marginatus - kategoria EX
51. Proanthidium oblongatum - kategoria VU
52. Anthocopa papaveris - kategoria VU
53. Megachile pilidens - kategoria VU
54. Coelioxys afra - kategoria DD
55. Nomada castellana - kategoria DD
56. Nomada moeschleri - kategoria LC
57. Nomada opaca - kategoria VU
58. Nomada rhenana - kategoria VU
strona 96
kwiecień 2015
59. Nomada sheppardana - kategoria DD
60. Nomada zonata - kategoria LC
61. Bombus cryptarum - kategoria DD
62. Bombus soroeensis - kategoria VU
63. Psithyrus norvegicus - kategoria DD
1.
Gmachówka drzewotoczna (Camponotus ligniperdus)
2.
Myrmica lonae
3.
Stenamma debile
Badany teren jest niezwykle cenny przyrodniczo. Wyraźnie widoczny jest duży procent
gatunków ciepłolubnych, mających swoje optima w rejonie południowo palearktycznym
(basen Morza Śródziemnego, stepy eurazjatyckie). Gatunki te najczęściej związane są w
różny sposób z antropogenizacją, z terenami otwartymi użytkowanymi w niewielkim stopniu.
Najbardziej charakterystyczne dla badanego terenu są środowiska napiaskowe, wydmowe, z
wykształconymi w różnym stopniu środowiskami borowymi.
Na terenie projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego stwierdzono występowanie
22 gatunków chronionych lub znajdujących się na Czerwonej Liście i w Czerwonej Księdze.
Wykazano obecność 13 z 18 gatunków chronionych stwierdzonych na całym obszarze badań.
Szczególnie cenne jest stanowisko koło miejscowości Wierzchno. Tylko tu odnotowano
występowanie dwóch rzadkich gatunków: Nomada castellana i Stenamma debile. Ponadto
rzadka Andrena praecox ma tu jedno z trzech stanowisk. W bezpośredniej bliskości
wyrobiska znajdują się także trzy z najcenniejszych stanowisk z całego terenu badań w Gębicach, Brzozowie i w rezerwacie przyrody Uroczyska Węglińskie.
Na terenie wyrobisko wykazano 34 stanowiska błonkówek oraz jedno w obszarze zwałowiska
zewnętrznego.
Obszar
prognozowanego
leja
depresji
jest
bardzo
zróżnicowany
środowiskowo, co przekłada się na bogactwo gatunkowe. Wykazano tu 123 stanowiska
błonkówek z 52 gatunkami (z 79 stwierdzonych na całym obszarze badań) chronionymi lub
znajdującymi się na Czerwonej Liście i w Czerwonej Księdze, w tym wszystkie 18 gatunków
chronionych. Do najcenniejszych gatunków należą gatunki z kategorią VU na Czerwonej
Liście: Hylaeus rinki, Andrena falsifica, Nomada rhenana i Bembecinus tridens. Poza tym
gatunki rzadkie w skali kraju jak np. Chrysis leachi, Hedychridium femoratum, Cerceris
flavilabris czy Coelioxys afra. Ten ostatni gatunek został odnaleziony z jeszcze rzadszą
Megachile pilidens, której jest pasożytem. W okolicach Brzozowa i Gębic wykazano po
strona 97
kwiecień 2015
24 gatunki cenne lub chronione. Z okolic Mierkowa wykazano 30 gatunków, a wśród nich
stanowisko mrówki Myrmica lonże, które jest najprawdopodobniej pierwszym na nizinie
Wielkopolsko-Kujawskiej. Szczególnie interesujące są okolice Osieku, skąd wykazano aż
42 gatunki. Występują tu interesujące ciągi ekologiczne na utworach piaskowych (wydmach).
Bardzo interesujące są też bory borówkowe w sąsiedztwie Uroczysk Węglińskich. Wykazano
tam 9 gatunków związanych z kwitnieniem borówek (Vaccinium), w tym układ żywicielskopasożytniczy rzadkich gatunków pszczół Andrena fulvida oraz Nomada opaca.
Lokalizację stanowisk błonkoskrzydłych w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono
2.8.10. Chruściki
W Polsce stwierdzono dotychczas 273 gatunki chruścików. Spośród nich tylko krynicznia
wilgotka (Crunoecia irrorata) jest objęta ochroną gatunkową. Celem nadrzędnym badań było
przeprowadzenie inwentaryzacji w potencjalnych siedliskach tego jedynego chronionego
gatunku chruścika. Siedliskiem dla tego gatunku są głównie źródła helokrenowe, rzadziej
źródła reokrenowe w lasach liściastych. Biotopy o takiej charakterystyce siedliskowej
występują wyłącznie w południowej i wschodniej części obszaru objętego opracowaniem,
w potencjalnym leju depresji. Są to głównie powierzchnie wysiękowe wód gruntowych
znajdujące się w pobliżu koryta właściwego odcinków strumieni i rzek leśnych (głównie
Pstrąga i Tymnicy), strumieni wpływających do jeziora Żurawno, a także strumieni mających
swoje źródła na stoku wyniesienia koło miejscowości Dłużek. Łącznie sprawdzono
37 powierzchni źródliskowych - 23 przy Pstrągu, 6 przy Tymnicy, 6 przy jeziorze Żurawno
oraz dwie przy miejscowości Dłużek. Ponadto przebadano 75 innych stanowisk
reprezentujących różne typy siedliskowe (źródła, strumienie, rzeki, inne cieki, zbiorniki
okresowe, stawy, jeziora, torfowiska dystroficzne, torfowiska przejściowe, torfowiska niskie)
celem dokonania wstępnej analizy składu gatunkowego chruścików na inwentaryzowanym
terenie. Poszukiwano gatunków umieszczonych na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt oraz
gatunków rzadkich w skali kraju i regionu. Żaden z krajowych gatunków chruścików nie
znajduje się w załącznikach II i IV Dyrektywy Siedliskowej. Inwentaryzacją objęto obszar
projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego, obszar leja depresji oraz obszary
zlokalizowane poza ich granicami.
Krynicznia wilgotka (Crunoecia irrorata) - występuje w całym kraju, lecz na niewielu
rozproszonych stanowiskach, głównie w Polsce wschodniej oraz na Pomorzu. Na Nizinie
strona 98
kwiecień 2015
Wielkopolsko-Kujawskiej jest to gatunek rzadki. Gatunek osłonowy źródeł, ściśle związany
ze źródłami helokrenowymi. Na inwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym
stanowisku w niewielkim źródle wpływającym do rzeki Pstrąg. Stanowisko to znajduje się
poza przewidywanym lejem depresji, lecz w jego bliskiej odległości.
1. Erotesis baltica - kategoria EX? - gatunek prawdopodobnie zanikły. Gatunek borealny.
Limnefil związany z jeziorami i trwałymi zbiornikami wód stojących. Gatunek nie
notowany dotychczas na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Na inwentaryzowanym
terenie złapano imago w pułapkę świetlną w jeziorach Wysokich - stanowisko bytowania
larw gatunku w terenie nieznane. Preferencje siedliskowe wskazują na to, że może on
zasiedlać strefę przybrzeżną jeziora Brodzkiego, która posiada charakter rozległego
bagna. Biotop znajduje się poza lejem depresji.
2. Hydropsyche bulgaromanorum - kategoria LC - gatunek najmniejszej uwagi. Gatunek
rozprzestrzeniony w Polsce. Gatunek strefy potamalu dużych rzek nizinnych, preferujący
siedliska lenityczne z płytką wodą i słabym przepływem. Na inwentaryzowanym terenie
imagines złapane w pułapkę świetlną w jeziorach Wysokich - biotop larw nieznany. Ze
względu na preferencje siedliskowe gatunku najbardziej prawdopodobnym biotopem jest
Nysa Łużycka oddalona od stanowiska ze stwierdzeniem imagines o około 7 km w linii
prostej. Nysa Łużycka jest jednak na rozpatrywanym odcinku rzeką o wartkim i głębokim
nurcie zaklasyfikowaną do rzek nizinnych piaszczysto-gliniastych. Nieliczne strefy
zastoiskowe z wolniejszym nurtem występują przeważnie przed tamami elektrowni
wodnych. Jednak w wyniku spiętrzenia wody oraz wysokich obwałowań nie ma tam stref
z płytką wodą, gdzie H. bulgaromanorum jest zazwyczaj spotykane. Przy niższym stanie
wody w Nysie powstają punktowo wąskie i płytkie „półki” (około 0,5-1 m szerokości) z
substratem drobnoziarnistym oraz kamieniami, o niewielkim przepływie i mogące
stanowić korzystne siedlisko dla tego gatunku. Biotop znajduje się poza lejem depresji.
3. Limnephilus borealis - kategoria LC - gatunek najmniejszej uwagi. Gatunek borealnoalpejski, występujący głównie w północnej części kraju. W danych historycznych
wykazany również z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, lecz od tego czasu nie notowany
w tym regionie. Larwy zasiedlają strefę helofitów w wodach stojących, głównie jeziorach
oraz starorzeczach i drobnych zbiornikach okresowych. Na zinwentaryzowanym terenie
stwierdzony na jednym stanowisku w strefie helofitów w stawie hodowlanym koło Gębic.
Stanowisko znajduje się w obszarze leja depresji.
strona 99
kwiecień 2015
4. Ylodes simulans - kategoria LC - gatunek najmniejszej uwagi. Gatunek wykazany
współcześnie z Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego. Gatunek nie notowany dotychczas
na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Larwy zasiedlają cieki (rhitral i potamal) oraz
rzadziej jeziora oligotroficzne. Preferują cieki o średnim nurcie ze strefami lenitycznymi,
zazwyczaj wśród roślinności wodnej z rodzaju Ranunculus i Myriophyllum. Na
inwentaryzowanym obszarze imagines stwierdzone nad Nysą Łużycką na jednym
stanowisku. Stanowisko znajduje się poza lejem depresji.
5. Limnephilus fuscinervis - kategoria DD - o statusie słabo rozpoznanym. Gatunek
wykazany współcześnie z Pojezierza Mazurskiego, Pojezierza Pomorskiego, Kotliny
Sandomierskiej, Polesia, Roztocza oraz Wyżyny Lubelskiej. Gatunek nie notowany
dotychczas na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej - gatunek nowy dla regionu. Zasiedla
głównie strefę szuwarową drobnych zbiorników. Na inwentaryzowanym terenie
stwierdzony na jednym stanowisku w stawie hodowlanym koło Tuplic. Stanowisko
znajduje się w znacznej odległości od granicy przewidywanego leja depresji.
1. Hydropsyche saxonica - gatunek o borealno-alpejskim rozmieszczeniu, rzadki w skali
kraju - podawany z Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, Dolnego Śląska, Wyżyny
Krakowsko-Wieluńskiej, Wyżyny Małopolskiej i Beskidu Zachodniego, współcześnie
podawany z Pomorza, Kotliny Sandomierskiej i Roztocza. Gatunek osłonowy wód
płynących, związany głównie ze strefą rhitralu oraz potamalu małych i średnich rzek. Na
inwentaryzowanym terenie stwierdzono larwy oraz imagines na jednym stanowisku w
rzece Pstrąg. Stanowisko znajduje się poza lejem depresji.
2. Limnephilus subcentralis - gatunek rzadki w skali kraju - wykazany z Pojezierza
Pomorskiego i Mazurskiego, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, Niziny Mazowieckiej,
Puszczy Białowieskiej, Śląska, Wyżyny Małopolskiej i Niziny Sandomierskiej, jednak
współcześnie o niewielkiej liczbie stanowisk, głównie na północy i wschodzie kraju.
Larwy zasiedlają jeziora oraz roślinność rzek. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony
na trzech stanowiskach - w zbiorniku koło Markosic, w stawie hodowlanym koło Lasku
oraz w dolinie rzeki Pstrąg (1 ex., 11.04.2011). Dwa stanowiska znajdują się w obszarze
wyznaczonego leja depresji, natomiast jedno jest poza nim.
3. Hydropsyche incognita - reofil (wody płynące). Gatunek nie notowany dotychczas na
Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzono go na
jednym stanowisku poza lejem depresji.
strona 100
kwiecień 2015
4. Hydropsyche siltalai - reofil (wody płynące). Gatunek nie notowany dotychczas na
Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzono go na
dwóch stanowiskach poza lejem depresji.
5. Ceraclea dissimilis - reofil (wody płynące). Gatunek nie notowany dotychczas na Nizinie
Wielkopolsko-Kujawskiej. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzono go na dwóch
stanowiskach poza lejem depresji.
6. Silo pallipes - reofil (wody płynące). Gatunek nie notowany dotychczas na Nizinie
Wielkopolsko-Kujawskiej. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzono go na jednym
stanowisku w obrębie projektowanej odkrywki.
7. Limnephilus auricula - gatunek spotykany w jeziorach i trwałych zbiornikach wód
stojacych (limnefil), a także w drobnych zbiornikach i zbiornikach okresowych. Gatunek
nie notowany dotychczas na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Na inwentaryzowanym
terenie stwierdzony na dwóch stanowiskach poza lejem depresji.
8. Sericostoma schneideri - gatunek związany ze źródłami (krenobionty i krenofil). Gatunek
nie notowany dotychczas na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Na inwentaryzowanym
terenie stwierdzony na czterech stanowiskach poza lejem depresji.
9. Orthotrichia tragetti - gatunek spotykany w jeziorach i trwałych zbiornikach wód
stojacych (limnefil). Gatunek nie notowany dotychczas na Nizinie WielkopolskoKujawskiej. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony na trzech stanowiskach poza
lejem depresji.
10. Rhyacophila fascinata - gatunek związany ze źródłami (krenobionty i krenofil) spotykany
także w wodach płynących. Gatunek nie notowany dotychczas na Nizinie WielkopolskoKujawskiej. Na inwentaryzowanym terenie stwierdzony na dwóch stanowiskach
zlokalizowanych poza lejem depresji..
Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że bogactwo gatunkowe chruścików
inwentaryzowanego terenu jest bardzo duże. Na uwagę zasługuje fakt, że 11 gatunków nie
było wcześniej notowanych na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej (Ceraclea dissimilis,
Erotesis baltica, Hydropsyche incognita, H. siltalai, Limnephilus auricula, L. fuscinervis,
Orthotrichia tragetti, Rhyacophila fasciata, Sericostoma schneiderii, Silo pallipes, Ylodes
simulans).
Na obszarze prognozowanego leja depresji oraz w obszarze z nim sąsiadującym objętym
opracowaniem fauna chruścików jest znacząco bogatsza gatunkowo od tej stwierdzonej w
obszarze planowanej odkrywki. Jest to wynik większego zróżnicowania siedliskowego terenu
strona 101
kwiecień 2015
oraz dobrego stanu biotopów. Teren ten jest reprezentowany przez krenofile (6 gatunków,
między innymi rzadka i chroniona Crunoecia irrorata), reofile strumieniowe (5 gatunków,
między innymi rzadziej notowana Sericostoma schneideri), reofile rzeczne (19 gatunków,
między innymi dwa z Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt - Hydropsyche bulgaromanorum i
Ylodes simulans oraz niezbyt często notowane w innych regionach kraju Halesus radiatus,
Hydropsyche incognita, H. saxonica), limnefile (18 gatunków, między innymi bardzo rzadka
Erotesis baltica), acidofile (7 gatunków, między innymi rzadko notowany Cyrnus insolutus)
oraz gatunki drobnozbiornikowe (8 gatunków między innymi jeden z Polskiej Czerwonej
Listy Zwierząt - Limnephilus fuscinervis).
Z gatunków stwierdzonych na stanowiskach w obszarze planowanej odkrywki i zwałowiska
zewnętrznego tylko Silo pallipes nie został odnotowany w obszarze przewidywanego leja
depresji. Jest to gatunek reofilny, preferujący strumienie i niewielkie rzeczki - siedliska liczne
w obszarze planowanego leja, należy się więc spodziewać stanowisk tego gatunku także w
tym obszarze. W obszarze planowanej odkrywki fauna chruścików reprezentowana jest
głównie przez reofile rzeczne (Halesus digitatus, H. tesselatus, Hydropsyche angustipennis,
H. pellucidula, Limnephilus lunatus, L. rhombicus, Silo pallipes), limnebionty i limnefile
(Agraylea multipunctata, Molanna angustata) oraz gatunki drobnozbiornikowe (Limnephilus
flavicornis, Trichostegia minor). Economus tenellus, Phryganea bipunctata, P. grandis,
Anabolia furcata/laevis zasiedlają zarówno wody stojące jak i płynące. Są to gatunki
pospolite, notowane w większości regionów Polski.
Zinwentaryzowany teren, szczególnie w obrębie leja depresji oraz w obszarze z nim
sąsiadującym, jest bardzo cenny odnośnie fauny chruścików ze względu na bogactwo
gatunkowe (75 stwierdzonych gatunków, duże prawdopodobieństwo stwierdzenia nowych),
obecność jedynego chronionego gatunku chruścika krynicznii wilgotki (Crunoecia irrorata)
w bliskim sąsiedztwie granicy leja (gatunek osłonowy źródeł i rzadki w Polsce zachodniej)
oraz ze względu na obecność 5 gatunków umieszczonych na Polskiej Czerwonej Listy
Zwierząt, w tym przede wszystkim Erotesis baltica gatunku zagrożonego w Polsce i w
Europie. Siedliskami ważnymi dla rzadkich i zagrożonych gatunków chruścików są przede
wszystkim rzeki (Nysa Łużycka i Pstrąg), źródliska na rzece Pstrąg oraz wody stojące (jezioro
Brodzkie oraz stawy hodowlane koło Gębic).
Lokalizację stanowisk chróścików w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
strona 102
kwiecień 2015
2.8.11. Motyle
Motyle dzienne należą do najlepiej poznanych owadów. Wśród motyli wyróżnia się gatunki
ubikwistyczne (zwane też eurytopowymi), występującymi prawie wszędzie oraz stenotopowe.
Gatunki stenotopowe występują w specyficznych, charakterystycznych środowiskach i w
związku z tym są najbardziej narażone na ograniczanie liczebności populacji lub ginięcie w
związku ze zmianami w środowisku. Owady chronione, a także te znajdujące się w załączniku
II Dyrektywy Siedliskowej oraz na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt, należą do gatunków
stenotopowych.
W czasie przeprowadzonej inwentaryzacji starano się przede wszystkim odnaleźć w terenie
gatunki chronione lub zagrożone, tzn. te, które zostały umieszczone na Polskiej Czerwonej
Liście Zwierząt lub w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Poszukiwano także gatunków
rzadkich w województwie lubuskim. Skontrolowano różnorodne środowiska - zbiorowiska
leśne (lasy w starszej klasie wieku, młodniki i nasadzenia), polany, drogi śródleśne, brzegi
lasów, wrzosowiska, torfowiska, zbiorowiska łąkowe (łąki suche i podmokłe). Obserwacje
prowadzono w zbiorowiskach w pobliżu zbiorników wodnych i cieków wodnych.
Skontrolowano również pola i środowiska bezpośrednio przyległe, jak drogi polne i miedze.
Wyszukiwano interesujących gatunków w różnych zbiorowiskach roślinności kserotermicznej
znajdującej się, między innymi na nasypach kolejowych, wałach przeciwpowodziowych,
czynnych i nieużytkowanych żwirowniach. Inwentaryzacją objęto obszar projektowanej
jego granicą.
Na terenie badań odnaleziono 62 gatunki motyli dziennych (co stanowi ponad 40 % obecnie
występującej fauny krajowej i 65 % wykazanych w województwie lubuskim), a wśród nich
dwa gatunki wymienione w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, cztery gatunki chronione,
osiem gatunków umieszczonych na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt oraz trzy gatunki
rzadkie dla regionu.
1. Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar) - występuje na wilgotnych i podmokłych łąkach,
zwłaszcza w pobliżu cieków i zbiorników wodnych, takich jak rzeki, jeziora, kanały i
rowy melioracyjne. W Polsce spotykany powszechnie na niżu, rzadko na pogórzu i w
niższych położeniach górskich. W naszym kraju jest jednym z pospolitszych gatunków
czerwończyków. Występuje na terenie całego województwa lubuskiego. Na badanym
strona 103
kwiecień 2015
terenie znaleziono go na ośmiu stanowiskach. Najczęściej spotykano pojedyncze osobniki.
Występował na podmokłych łąkach lub w ich pobliżu, np. na wale przeciwpowodziowym.
2. Modraszek nausitous (Maculinea nausithous) - spotkać go można na łąkach
trzęślicowych, skrajach torfowisk niskich, w tym torfowiskach węglanowych, na
wilgotnych zboczach (lokalne wysięki wody) na pogórzu oraz w innych zbiorowiskach
trawiastych i ziołoroślowych, o ile występuje roślina pokarmowa gąsienic i gniazda
mrówek. W Polsce rozpowszechniony w południowej części kraju po południowe
Mazowsze. W miejscach występowania bywa liczny. W województwie lubuskim do
niedawna znany był tylko z jednego stanowiska w południowej części. Przez
województwo lubuskie przebiega północna granica zasięgu gatunku. Na badanym terenie
znaleziono jedno stanowisko tego gatunku w okolicach Brodów. Populacja liczyła ponad
300 osobników. Środowiskiem występowania modraszka był kompleks łąk, w którego
skład wchodziły zarówno łąki koszone jak i niekoszone. Łąki poprzecinane były rowami
melioracyjnymi, w których znajdowała się woda. Kompleks łąk otoczony był polami.
1. Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar) - opis jw.
2. Modraszek nausitous (Maculinea nausithous) - opis jw.
3. Paź żeglarz (Iphiclides podalirius) - spotkać go można na nasłonecznionych zboczach i
wzgórzach porośniętych tarniną, skrajach suchych lasów sosnowych z czeremchą
amerykańską, zadrzewieniach śródpolnych, przydrożach i przytorzach. Spotykany także w
sadach i terenach podmiejskich. W Polsce spotykany w wielu miejscach w południowej
części kraju. Duże obszary występowania znajdują się także na Mazowszu, Kurpiach i w
Borach Dolnośląskich. Obecnie na terenie województwa lubuskiego znany jest przede
wszystkim z południowej części oraz Krzesińskiego Parku Krajobrazowego i pojedynczej
obserwacji z okolic Świebodzina. Na badanym terenie znaleziony został na pięciu
stanowiskach. Wszędzie obserwowane były pojedyncze osobniki. Spotykany był zawsze
na łąkach z dużą ilością kwitnących roślin zielnych oraz wale przeciwpowodziowym.
4. Przestrojnik titonus (Pyronia tithonus) - występuje na suchych, śródleśnych łąkach,
zrębach i wrzosowiskach. W Polsce dawniej spotykany był na wielu stanowiskach w
południowo-zachodniej części kraju od Ziemi Lubuskiej po Górny Śląsk. W latach
80tych XX wieku znany był tylko z województwa lubuskiego z zaledwie dwóch
stanowisk w okolicach Kożuchowa. Obecnie znany jest z jednego stanowiska w okolicach
Lubska. Gatunek ten należy do grupy najrzadszych gatunków motyli w naszym kraju. Na
strona 104
kwiecień 2015
badanym terenie gatunek ten odnaleziony został na czterech stanowiskach. Na trzech
stwierdzono pojedyncze osobniki, natomiast na stanowisku w okolicach Brożka
odnaleziono dużą populację, którą oszacowano na 2000 do 4000 osobników. Gatunek ten
był tam dominującym motylem. Środowisko występowania to mozaika otwartych
środowisk. Znajdują się tu zarówno zbiorowiska bardzo ubogie, psammofilne, jak i
niewielkie zadrzewienia. Dominuje jednak wysoka roślinność zielna z niewielkimi rzadko
występującymi drzewami i krzewami. Na obszarze tym znajdują się niewielkie zbiorniki
wodne
otoczone
roślinnością
charakterystyczną
dla
takich
środowisk.
Teren
występowanie przestrojnika od zachodu graniczy z Nysą Łużycką, a z pozostałych stron
ograniczony jest lasami. Środowisko występowania tego gatunku powstało po kopalni
piasku. Wyrobisko było eksploatowane przez wiele lat, a następnie pozostawione bez
ingerencji. Trudno jednoznacznie ustalić jakie czynniki środowiska spowodowały, że ten
gatunek występuje tu tak pospolicie. W trakcie badań kontrolowano wiele podobnych
środowisk i nie udało się go stwierdzić.
1.
Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar) - kategoria LC - gatunek najmniejszej troski.
Opis jw.
2.
Modraszek nausitous (Maculinea nausithous) - kategoria LC - gatunek najmniejszej
troski. Opis jw.
3.
Paź żeglarz (Iphiclides podalirius) - kategoria VU - gatunek narażony. Opis jw.
4.
Przestrojnik titonus (Pyronia tithonus) - kategoria CR - gatunek krytycznie zagrożony.
Opis jw.
5.
Rojnik morfeusz (Heteropterus morpheus) - kategoria NT - gatunek niższego ryzyka.
Występuje na podmokłych ekstensywnie użytkowanych łąkach, często w okolicach
zbiorników wodnych, w wilgotnych trawiastych skrajach lasów i polan, na obrzeżach
torfowisk
niskich.
W
Polsce
występuje
tylko
na
niektórych
obszarach.
Rozpowszechniony jest we wschodniej i południowo-zachodniej części kraju. W
województwie lubuskim wykazany był w okresie 1985-1995 tylko z południowej części
z około 10 stanowisk. Na badanym terenie znaleziony został na 21 stanowiskach. Na
poszczególnych obszarach spotykano najczęściej od 5 do 20 motyli. Dwie populacje
oszacowano do 30, a jedną do 50 osobników. Środowiskiem występowania tego gatunku
były przeważnie podmokłe łąki. Tylko sporadycznie obserwowany był w innych
biotopach.
strona 105
6.
kwiecień 2015
Paź królowej (Papilio machaon) - kategoria LC - gatunek najmniejszej troski. Występuje
na rozmaitych terenach otwartych, takich jak łąki, ugory, polany śródleśne, słoneczne
wzgórza, przydroża i przytorza. Często spotykany także w sadach i ogrodach. W Polsce
spotykany na całym obszarze kraju, miejscami pospolity. Występuje również na całym
obszarze województwa lubuskiego, nigdzie nie jest jednak liczny. Na badanym terenie
motyl ten stwierdzony został na 10 stanowiskach. Obserwowano zazwyczaj pojedyncze
osobniki. Gatunek obserwowano w różnych środowiskach, najczęściej na kwiecistych
łąkach.
7.
Mieniak stróżnik (Apatura Ilia) - kategoria LC - gatunek najmniejszej troski. Występuje
w lasach liściastych i mieszanych, zwłaszcza łęgowych. Preferuje także gruntowe, leśne
drogi oraz skraje lasów. Czasami spotykane są też w parkach. W Polsce występuje na
całym obszarze kraju. W województwie lubuskim stwierdzany był na wielu stanowiskach
najczęściej w południowej części. Na badanym terenie gatunek znaleziony został na
jednym stanowisku.
8.
Skalnik statilinius (Hipparchia statilinus) - kategoria VU - gatunek narażony. Występuje
na wydmach w suchych borach sosnowych, wrzosowiskach, piaszczystych ugorach.
W Polsce występuje lokalnie na niżu. Najczęściej spotykany w strefie utrwalonych wydm
nadmorskich wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Z województwa lubuskiego w ostatnim czasie
wykazany jedynie z dwóch stanowisk. Na zinwentaryzowanym terenie motyla
odnaleziono na 5 stanowiskach. Na trzech stwierdzono pojedyncze motyle, na kolejnych
dwóch większą liczbę. Na jednym populację oszacowano na 5-10, a na drugim na 30-50
motyli. Motyle występowały w środowiskach otwartych, na których znajdowały się
bardzo ubogie zbiorowiska psamofilne. Najczęściej były to szerokie piaszczyste drogi
leśne wśród sosnowych młodników. Największa populacja znajdowała się w okolicach
Zasiek na skraju boru sosnowego.
1. Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar) - kategoria LC - najmniejszej troski. Opis jw.
2. Modraszek nausitous (Maculinea nausithous) - kategoria LR - gatunek niższego ryzyka.
Opis jw.
3. Paź żeglarz (Iphiclides podalirius) - kategoria VU - narażony. Opis jw.
Gatunki rzadkie w regionie
1. Kosternik leśniak (Cartocephalus silvicola) - spotkać go można na terenie śródleśnych
łąki i polan w lasach liściastych i mieszanych, na leśnych drogach, zarastających zrębach.
strona 106
kwiecień 2015
Preferuje nasłonecznione umiarkowanie wilgotne miejsca. W Polsce wykazywany z
całego obszaru, jednak częściej spotykany w północno-wschodnich rejonach. Na ogół
lokalny i niezbyt liczny. W zachodniej części Polski wykazany w latach 1985-1995 z
nielicznych stanowisk. Brak tego gatunku w północno-zachodniej części kraju.
Z województwa lubuskiego podawany z czterech stanowisk. Na terenie badań znaleziony
został na sześciu stanowiskach. Na poszczególnych obszarach obserwowano do 10
osobników. W jednym przypadku do 20. Najczęściej znajdowany był na skrajach
podmokłych łąk graniczących z lasami liściastymi lub zakrzewieniami.
2. Dostojna laodyce (Argynis laodice) - motyl spotykany na wilgotnych polanach, zrębach i
drogach w lasach liściastych, łąkach na skrajach lasów i obrzeżach torfowisk niskich.
W Polsce spotykany głównie w północnej i południowo-wschodniej części kraju.
Na badanym terenie odnaleziono jedno stanowisko na podmokłej łące wśród lasów
liściastych i mieszanych. Populację oceniono na 20 do 30 motyli.
3. Przeplatka cinksia (Melitaea cinxia) - występuje na kwietnych łąkach, polanach i
ekstensywnie użytkowanych pastwiskach, zarówno suchych jak i umiarkowanie
wilgotnych. Zasiedla również wilgotne łąki, zwłaszcza tam, gdzie wilgotne siedliska
stykają się z suchymi. W Polsce występuje na całym obszarze kraju, jednak znacznie
częściej spotykany jest w województwach środkowych i południowych. Nie występuje w
górach i na pogórzu. Niezbyt częsty i zwykle w miejscach występowania nieliczny.
W zachodniej Polsce występuje jedynie na około 10 stanowiskach w województwie
zachodniopomorskim. W województwie lubuskim znaleziony został w okolicach
Świebodzina i Maszewa. Na badanym terenie motyl ten odnaleziony został na czterech
stanowiskach. Na wszystkich powierzchniach stwierdzane były pojedyncze osobniki.
Przeplatka występowała na podmokłych łąkach, jedynie w okolicach Węglin zasiedlała
suchy nieużytek.
Na terenie projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego stwierdzono stanowiska
trzech gatunków motyli z Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt (rojnik morfeusz, paź królowej i
mieniak stróżnik) oraz dwóch gatunków rzadkich w skali województwa lubuskiego (kosternik
leśniak i przeplatka cinksia). Rojnika morfeusza odnaleziono na ośmiu stanowiskach, na
których łącznie było 70-130 osobników, pazia królowej stwierdzono na trzech stanowiskach,
na każdych odnotowano pojedyncze osobniki, a pojedynczego osobnika mieniaka
stwierdzono na jednym stanowisku. Kosternika leśniaka znaleziono na jednym stanowisku,
strona 107
kwiecień 2015
gdzie jego liczebność oszacowano na 6-10 motyli. Przeplatkę cinksię stwierdzono na dwóch
stanowiskach, a liczebność oszacowano odpowiednio na 2-5 i 10-15 motyli.
Na terenie wyrobiska stwierdzono 13 stanowisk motyli z 5 gatunkami motyli chronionych,
a na obszarze prognozowanego leja depresji stwierdzono 14 stanowisk także z 5 gatunkami
motyli. Dwa z nich są z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej (czerwończyk nieparek i
modraszek nausitous).
Rojnika morfeusza znaleziono na ośmiu stanowiskach, najczęściej na stanowisku przebywało
kilka osobników, na dwóch był liczniejszy, a liczebność oszacowano na 10-20 i 20-30
osobników. Łącznie stwierdzono 60- 110 motyli.
Kosternika zaobserwowano na czterech stanowiskach, na których było po kilka osobników,
razem naliczono 24-40 osobników.
Pazia żeglarza stwierdzono na dwóch stanowiskach, na każdym spotkano pojedyncze motyle.
Pazia królowej stwierdzono na czterech stanowiskach, na każdym spotkano pojedyncze
motyle.
Czerwończyka nieparka zaobserwowano na dwóch stanowiskach, gdzie spotkano pojedyncze
osobniki.
Modraszka nausitousa stwierdzono na jednym stanowisku w okolicach Brodów na podmokłej
łące, populację oszacowano na co najmniej 300 osobników.
Mieniaka stwierdzono na jednym stanowisku, gdzie spotkano pojedynczego osobnika.
Przeplatkę cinksię znaleziono na dwóch stanowiskach, na każdym przebywały pojedyncze
osobniki.
Skalnika statiliniusa stwierdzono na dwóch stanowiskach, gdzie liczebność szacowano
odpowiednio na 2-5 i 10-15 motyli.
Lokalizację stanowisk motyli w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
strona 108
Rysunek 7. Lokalizacja stanowisk owadów i pajęczaków w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 109
kwiecień 2015
2.9. Kręgowce
2.9.1. Skorupiaki, krągłouste (minogi), ryby
W czasie przeprowadzonej inwentaryzacji poszukiwano gatunków wyszczególnionych w
Dyrektywie Siedliskowej, gatunków chronionych wymienionych w obowiązującym wówczas
gatunkowej zwierząt (Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419), gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi
Zwierząt oraz gatunków z załącznika III Konwencji Berneńskiej o ochronie europejskiej
fauny i flory oraz ich naturalnych siedlisk. Inwentaryzacją objęto obszar projektowanej
jego granicami. Przebadano ekosystemy wodne - wszystkie typy wód tego terenu będące
potencjalnymi siedliskami hydrobiontów, a więc cieki, jeziora, wyrobiska, obiekty stawowe,
itp. Teren badań pod względem hydrograficznym w całości znajdował się w prawostronnej,
dolnej części zlewni Nysy Łużyckiej.
Zmieniająca się wiedza na temat ryb spowodowała, że obecnie ich systematyka nie została do
końca ustalona. Obecnie uważa się, że ta grupa zwierząt obejmuje dwie nadgromady Petromyzontomorphi - minogopodobne oraz Gnathostomata - ryby szczękowe należące do
podtypu Craniata - czaszkowce wchodzącego w skład typu Chordata - strunowce. Wszystkie
z wykazanych w tych badaniach ryb należą do gromady Actinopterygi - promieniopłetwe z
nadgromady ryb kostnych - Osteichthyes.
W efekcie przeprowadzonych badań nie stwierdzono bytności żadnego z dwóch częściowo
chronionych skorupiaków (obowiązujące wówczas rozporządzenie Ministra Środowiska z
dnia 12 października 2011 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt) - raka rzecznego
Astacus astacus i raka stawowego Astacus leptodactylus. Jedynym występującym tutaj rakiem
okazał się allochtoniczny, nierodzimy rak pręgowany (amerykański) - Oronectes limosus.
Przeprowadzone badania potwierdziły natomiast obecność w wodach terenu będącego
przedmiotem inwentaryzacji co najmniej 7 gatunków krągłoustych i ryb kostnoszkieletowych
wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej i (lub) chronionych.
1. Minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis) - wędrowny, dwuśrodowiskowy przedstawiciel
minogokształtnych podejmujący rozrodczą wędrówkę anadromiczną z morza do rzek.
Dawniej gatunek ten był powszechnie spotykany w całym dorzeczu Odry. Od połowy
XIX wieku rozpoczął się proces szybkiego spadku liczebności i kurczenia zasięgu minoga
rzecznego w dorzeczu Odry. Obecnie zanikł on tutaj niemal zupełnie.
strona 110
kwiecień 2015
2. Minóg strumieniowy (Lampetra planeri) - drugi po minogu rzecznym reprezentant
rodziny minogowatych w wodach województwa lubuskiego, jednakże całkowicie osiadły
i znacznie liczniejszy, co nie oznacza, że występuje tutaj powszechnie. Gatunek o
wysokich wymaganiach środowiskowych, stenotopowy, zimnolubny, mieszkaniec
czystych, bystropłynących, najczęściej niewielkich strug, bardzo często towarzyszący
pstrągowi potokowemu i głowaczowi białopłetwemu. Minóg strumieniowy na terenie
województwa lubuskiego zasiedla co najmniej 19 cieków. Na obszarze województwa
obserwowany jest powolny, lecz ciągły spadek liczebności jego populacji.
W wypadku minogów podano dwie nazwy gatunkowe, ponieważ odłowione zostały tylko
larwy minogów (w ujściowym odcinku Lubszy) - rzecznego lub strumieniowego, a może
obu z nich. W takim stadium larwy są praktycznie nie do odróżnienia.
Na badanym terenie larwy minogów z rodzaju Lampetra sp. zostały odłowione tylko na
trzech stanowiskach (PIWZ0007, PIWZ0008 oraz PIWZ0009) w jedynym cieku
(w Lubszy) i to na jej krótkim, przyujściowym, przełomowym odcinku z szybkim nurtem,
w dużej mierze kamienistym dnem, ale także z piaszczysto-mulistymi naniosami,
w których te organizmy żyją w stanie larwalnym. Larwy były tam dość liczne i miały
bardzo zróżnicowaną wielkość, a zatem i wiek, co świadczy o odbywającym się w tym
rejonie regularnie, corocznie tarle osobników dojrzałych płciowo. Stanowiska PIWZ00079 znajdują się w centrum Gubina, a więc poza terenem projektowanej odkrywki,
zwałowiska zewnętrznego i wyznaczonego leja depresji.
3. Kiełb białopłetwy (Romanogobio albipinnatus) - gatunek bardzo zbliżony morfologicznie
do pospolitego kiełbia Gogio gobio. Odkryty po raz pierwszy w dorzeczu Odry
stosunkowo niedawno. Lista stanowisk kiełbia białopłetwego w systemie tej rzeki stale się
wydłuża. Na terenie województwa lubuskiego został on odnotowany na razie tylko w
przyujściowym odcinku Warty, ale również w dwóch ciekach płynących przez obszar, na
którym prowadzono niniejszą inwentaryzację - w Nysie Łużyckiej oraz w Lubszy.
Gatunek ten, podobnie jak przedstawicieli minogowatych, odłowiono jedynie na trzech
stanowiskach na Lubszy w centrum Gubina (PIWZ0007, PIWZ0008 oraz PIWZ0009) z
wartkim nurtem, stosunkowo niewielką głębokością. Stanowiska te znajdują się w
centrum Gubina, a więc poza terenem projektowanej odkrywki, zwałowiska zewnętrznego
i wyznaczonego leja depresji.
4. Różanka (Rhodeus sericeus) - jedyny ostrakofilny (wykorzystujący do rozrodu małże, w
tym przypadku z rodziny skójkowatych Unionidae) gatunek w polskiej ichtiofaunie.
Różanka zasiedla przede wszystkim akweny stojące lub wolno płynące cieki. Gatunek pod
strona 111
kwiecień 2015
tym względem jakości wody jest dość elastyczny i znaleźć go można nawet w zbiornikach
hipertroficznych. Lista aktualnych stanowisk tej ryby w województwie lubuskim jest dość
długa, a rozsiedlenie tutaj szerokie, tym niemniej niezbyt dużo jest wód, w których
naprawdę jest liczna. Gatunek ten na terenie objętym niniejszą inwentaryzacją zasiedlał
wyłącznie trzy jeziora: Brodzkie (stanowisko PIWZ0019), Drutów (stanowisko
PIWZ0018) oraz Suchodół (stanowisko PIWZ0020), a także wyrobiska Torfianki
Suchodół (stanowiska PIWZ0021- PIWZ0023). Nie napotkano na niego w żadnym z
cieków. W pierwszym, bardzo zeutrofizowanym akwenie, różanka tworzyła niezwykle
liczną populację. W nieco mniejszym zagęszczeniu, ale stale pospolicie występowała w
jeziorze Drutów oraz w torfiankach, zdecydowanie najrzadziej w jeziorze Suchodół.
Wszystkie stanowiska zlokalizowane są poza obszarem prognozowanego leja depresji.
5. Boleń (Aspius aspius) - to jedyny typowo drapieżny gatunek z rodziny karpiowatych w
krajowej ichtiofaunie. Boleń jest rybą wybitnie rzeczną, prądolubną i zasiedla duże cieki,
co potwierdza się również w przypadku województwa lubuskiego. Napotkamy go bowiem
głównie w Odrze, Warcie i Noteci na całych ich lubuskich fragmentach biegu. Wstępuje
on również miedzy innymi w dolnym Bobrze i jego zbiornikach zaporowych Dychowskim i Raduszcu Starym, w dolnej Drawie, Obrze, Nysie Łużyckiej, Obrzycy,
Gniłej Obrze, a także, co ciekawe - w kilku jeziorach. Populacja tej ryby w wodach
województwa lubuskiego w chwili obecnej wydaje się być niezagrożona. W Odrze i w
dolnej Warcie powoli, ale stale zwiększa on swoją liczebność. Boleń w czasie
przeprowadzonej inwentaryzacji został wykazany wyłącznie w jednym cieku - w Nysie
Łużyckiej i to na stanowiskach bez wyjątku poniżej pierwszego na niej piętrzenia - jazu
Elektrowni Wodnej Gubin (stanowiska PIWZ0001- PIWZ0005). Odłowiono kilkanaście
osobników o różnej wielkości, nawet niemal trzykilogramowe. Stanowiska PIWZ0001PIWZ0005 znajdują się w centrum Gubina i powyżej miasta, a więc poza terenem
projektowanej odkrywki, zwałowiska zewnętrznego i wyznaczonego leja depresji.
6. Koza (Cobitis taenia) - najpospolitszy gatunek ichtiofauny z Dyrektywy Siedliskówej jaki
występuje w wodach województwa lubuskiego i jeden z najczęściej spotykanych w nich
w ogóle, dlatego też lista wód, które zasiedla byłaby niezwykle długa. W niektórych
siedliskach regionu występuje wręcz masowo, np. w dołach odrzańskich jej lokalne
populacje mogą być liczone niekiedy nawet w tysiącach sztuk W przypadku województwa
lubuskiego z reguły nie znajdziemy jej tylko w najbardziej bystrych odcinkach rzek i
potoków zasiedlanych głównie przez pstrąga potokowego, w mulistych, ze stagnującą
wodą rowach oraz oczywiście w bezrybnych w ogóle wyrobiskach, zapadliskach i ciekach
strona 112
kwiecień 2015
cechujących się wodą kwaśną, przede wszystkim w rejonie Gozdnicy i Łęknicy. Gatunek
ten został stwierdzony w 7 ciekach badanego obszaru, w tym w obu największych - Nysie
Łużyckiej i Lubszy. Nie napotkano go w żadnym z jezior. W przypadku Nysy Łużyckiej
stwierdzono jego występowanie wyłącznie na stanowiskach PIWZ0001- PIWZ0005,
a więc na wszystkich znajdujących się poniżej Elektrowni Wodnej Gubin, gdzie była
liczna lub średnioliczna. W Lubszy rybę tę łowiono także jedynie na końcowych
stanowiskach w obrębie Gubina (PIWZ0006 - PIWZ0009). Wszystkie te stanowiska
zlokalizowane są poza terenem projektowanej odkrywki, zwałowiska zewnętrznego i
wyznaczonego leja depresji. Gatunek ten stwierdzone też między innymi w Dopływie z
Datynia (Kanale Datyńskim) będącym dopływem Werdawy (Wodrej) - stanowiska
PIWZ0028 - PIWZ0030. Stanowiska PIWZ0028 i PIWZ0029 zlokalizowane są w
południowej części projektowanej kopalni.
7. Piskorz (Misgurnus fossilis) - największy krajowy reprezentant rodziny kozowatych, choć
generalnie ryba o niedużych rozmiarach osobniczych. Preferuje stojące lub wolno płynące
wody o mulistym dnie. Jeszcze 20-30 lat temu piskorz był bardzo pospolity w wodach
województwa lubuskiego. Teraz ilość jego stanowisk jest znacząca, lecz niezwykle rzadko
występuje on w większych ilościach. Piskorz jest jednym z najbardziej odpornych
gatunków w krajowej ichtiofaunie na okresowe, krytyczne zmniejszanie się ilości tlenu
rozpuszczonego w wodzie (co najczęściej ma miejsce przy drastycznym obniżaniu się
poziomu wody w akwenach, zwłaszcza przy wysokich temperaturach powietrza), a także
nawet na częściowe wysychanie. Piskorza stwierdzono tylko w trzech akwenach w jeziorze Suchodół (stanowisko PIWZ0020) oraz w dwóch ciekach - Lubszy (stanowiska
PIWZ0007- PIWZ0009) i Dopływie z Datynia (Kanale Datyńskim) będącym dopływem
Werdawy (Wodrej) - stanowiska PIWZ0028 - PIWZ0030. Wszędzie tam występował on
pojedynczo, zazwyczaj jako duże, stare osobniki. Obecność w Lubszy dotyczyła trzech
końcowych stanowisk zlokalizowanych w obrębie Gubina (stanowiska PIWZ0007PIWZ0009) - stanowisk nietypowych dla tej ryby preferującej wolno płynące, stagnujące,
muliste wody. Piskorz okazał się zdecydowanie najrzadszą pod względem liczebności
rybą chronioną na tym terenie. Stanowiska PIWZ0020 i PIWZ0030 zlokalizowane są poza
terenem odkrywki i zwałowiska zewnętrznego, ale w obrębie przewidywanego leja
depresji.
Stanowiska
PIWZ0007 - PIWZ0009
zlokalizowane
są
poza
terenem
projektowanej odkrywki, zwałowiska zewnętrznego i wyznaczonego leja depresji.
Natomiast stanowiska PIWZ0028 i PIWZ0029 zlokalizowane są w południowej części
projektowanej kopalni.
strona 113
kwiecień 2015
1. Minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis) - opis j.w.
2. Minóg strumieniowy (Lampetra planeri) - opis j.w.
3. Kiełb białopłetwy (Romanogobio albipinnatus) - opis j.w.
4. Różanka (Rhodeus sericeus) - opis j.w.
5. Koza (Cobitis taenia) - opis j.w.
6. Śliz (Barbatula barbatula) - jeden z najbardziej pospolitych gatunków zasiedlających
wody naszego kraju, w tym województwa lubuskiego. Ryba rzeczna o przydennym
trybie życia, osiągająca niewielkie wymiary osobnicze, bentofag. Wykazuje dużą
plastyczność siedliskową i odporność na niesprzyjające warunki środowiskowe, choć
preferuje wyraźnie piaszczyste dno. W wielu silnie przekształconych antropogenicznie
ciekach (przebudowanych hydrotechnicznie, uregulowanych, zanieczyszczonych) jest on
dominantem, lub jednym z głównych gatunków ryb.
Śliz jest zdecydowanie najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem chronionym w
wodach zinwentaryzowanego obszaru. Zasiedlał 12 z 13 cieków, w których stwierdzono
gatunki ryb objęte ochroną lub wymienione w Dyrektywie Siedliskowej. Najbogatsze w
niego okazały się dolne odcinki Nysy Łużyckiej oraz Lubszy. Występował także
szczególnie szeroko w Tymnicy - stanowiska PIWZ0011 - PIWZ00017 zlokalizowane
poza terenem odkrywki i leja depresji. Na pierwszym z nich był on niezwykle liczny,
a pogłowie miało bardzo duży odsetek osobników młodocianych, co może świadczyć o
rejonie tarlisk. Na wielu stanowiskach na Nysie Łużyckiej gatunek ten był jedynym
chronionym i dodatkowo o największym udziale liczbowym. Gatunek występował też w
Ładzicy, które to stanowisko znajdzie się w obrębie zwałowiska zewnętrznego.
1. Minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis) - kategoria CR - opis j.w.
2. Minóg strumieniowy (Lampetra planeri) - kategoria VU - opis j.w.
3. Kiełb białopłetwy (Romanogobio albipinnatus) - kategoria NT - opis j.w.
4. Różanka (Rhodeus sericeus) - kategoria VU - opis j.w.
5. Piskorz (Misgurnus fossilis) - kategoria VU - opis j.w.
Gatunki wymienione w załączniku III Konwencji Berneńskiej
1. Minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis) - opis j.w.
2. Minóg strumieniowy (Lampetra planeri) - opis j.w.
3. Kiełb białopłetwy (Romanogobio albipinnatus) - opis j.w.
strona 114
kwiecień 2015
4. Różanka (Rhodeus sericeus) - opis j.w.
5. Boleń (Aspius aspius) - opis j.w.
6. Koza (Cobitis taenia) - opis j.w.
7. Piskorz (Misgurnus fossilis) - opis j.w.
Poniższej w tabeli 11 zestawiono miejsca występowania gatunków chronionych oraz
gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej w wodach na obszarze inwentaryzacji
przyrodniczej.
a
b
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Śliz
Piskorz
Boleń
Różanka
Koza
Dopływ z Datynia (Kanał Datyński)
Doprowadzalnik wschodni stawów Gębice a
Doprowadzalnik zachodni stawów Gębice a
Golec
Kanał Młynówka Stargard Gubiński b
Kurka (Górzynka)
Lubsza
Ładzica
Nysa Łużycka
Pstrąg (Jeziorna, Strąg)
Tymnica (Rzeczyca, Tymienica, Tyśmienica)
Werdawa (Kolna, Wodra)
Mała Młynówka (Młynówka Późno, Młynica)
Jezioro Brodzkie (Brody, Parkowe)
Jezioro Drutów (Proszów)
Jezioro Suchodół
Torfianki Suchodół
Kiełb białopłetwy
Nazwa wody/gatunek
Minóg rzeczny/
Minóg strumieniowy
Tabela 11. Miejsca występowania gatunków chronionych oraz gatunków z Załącznika II
Dyrektywy Siedliskowej skorupiaków, krągłoustych i ryb w wodach na obszarze
inwentaryzacji przyrodniczej
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
odgałęzienie Pstrąga
odgałęzienie Lubszy
Lokalizację stanowisk krągłoustych i ryb w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono
strona 115
kwiecień 2015
2.9.2. Płazy i gady
W czasie przeprowadzonej inwentaryzacji poszukiwano gatunków wyszczególnionych w
Dyrektywie Siedliskowej, gatunków chronionych wymienionych w obowiązującym wówczas
gatunkowej zwierząt (Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419), gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi
Zwierząt i Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt oraz gatunków objętych ochroną na mocy
Konwencji Berneńskiej o ochronie europejskiej fauny i flory oraz ich naturalnych siedlisk.
Badaniami herpetofaunistycznymi objęto obszar zachodniej części województwa lubuskiego z
uwzględnieniem obszaru projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego, obszaru leja
depresji oraz obszarów zlokalizowanych poza jego granicami. Czas i teren badań podzielono
na dwa etapy i dwie strefy - pierwszy etap objął badania prowadzone w okresie wiosennoletnim na obszarze bezpośrednio związanym z planowaną odkrywką węgla brunatnego (tzw.
strefa 1). Etap drugi przeprowadzono w okresie letnio-jesiennym obejmując badaniami
zarówno strefę 1, jak i pozostały obszar inwentaryzacj - strefę 2.
Rysunek 8. Obszar badań herpetofaunistycznych (kolor fioletowy strefa 1; czerwona linia
granica strefy 2) - źródło „Inwentaryzacja przyrodnicza…”; LEAF Project Studio, Wrocław,
grudzień 2011.
strona 116
kwiecień 2015
2.9.2.1. Wyniki inwentaryzacji płazów
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji wykazano łącznie 108 stanowisk płazów
(obiektów o charakterze punktowym, liniowym lub powierzchniowym), na których
stwierdzono występowanie łącznie 381 osobników należących do 13 gatunków. Skład
gatunkowy płazów badanego obszaru był następujący:
1) płazy ogoniaste:
1. traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) - 15 szt.
2. traszka zwyczajna (Lissotriton vulgaris) - 43 szt.
2) płazy bezogonowe:
1. grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus) - 24 szt.
2. kumak nizinny (Bombina bombina) - 24 szt.
3. ropucha paskówka (Pseudepidalea calamita) - 10 szt.
4. ropucha szara (Bufo bufo) - 71 szt.
5. ropucha zielona (Pseudepidalea viridis) - 19 szt.
6. rzekotka drzewna (Hyla arborea) - 32 szt.
7. żaba jeziorkowa (Pelophylax lessonae) - 23 szt.
8. żaba moczarowa (Rana arvalis) - 29 szt.
9. żaba śmieszka (Pelophylax ridibundus) - 11 szt.
10. żaba trawna (Rana temporaria) - 45 szt.
11. żaba wodna (Pelophylax kl. esculentus) - 35 szt.
Wszystkie zinwentaryzowane gatunki za wyjątkiem traszki zwyczajnej (Lissotriton vulgaris) i
ropuchy szarej (Bufo bufo).
Wszystkie zinwentaryzowane gatunki płazów objęte są ochroną ścisłą.
Jeden gatunek - traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) - kategoria NT.
Dwa gatunki - traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) - kategoria NC, kumak nizinny
(Bombina bombina) - kategoria DD.
Gatunki wymienione w załączniku II i III Konwencji Berneńskiej
Wszystkie zinwentaryzowane gatunki płazów.
strona 117
kwiecień 2015
Na obszarze bezpośrednio związanym z planowaną odkrywką węgla brunatnego (strefa 1)
zinwentaryzowano 12 stanowisk płazów. Stwierdzono tu występowanie następujących
płazów:
1. ropucha szara - średnio liczna,
2. żaba trawna - średnio liczna,
3. żaba wodna - średnio liczna,
4. żaba jeziorkowa - średnio liczna,
5. żaba moczarowa - średnio liczna,
6. rzekotka drzewna - rzadka,
7. kumak nizinny - rzadki,
8. traszka zwyczajna - bardzo rzadka,
9. grzebiuszka ziemna - bardzo rzadka,
10. ropucha zielona - bardzo rzadka.
Gatunki te zasiedlają cały teren (strefa 1), ale nie tworzą bardzo liczebnych populacji. Bytują
głównie w otoczeniu cieków, np. w dolinie Wodry, Starej Werdawy, w różnym stopniu
oczyszczonych rowach melioracyjnych oraz stawach wiejskich, np. w miejscowościach Koło,
Jasienica i Kumiałtowice. Przypuszczalnie głównym szlakiem migracyjnym płazów na tym
obszarze jest dolina Wodry. Wyjątkiem od wyżej opisanego stanu są rejony rozlewisk,
bagien, podmokłych lasów i łąk położonych wzdłuż pasa ciągnącego się od jeziora Suchodół
(pogranicze strefy 1) poprzez okolice Węglin, Brzozowa, Nowej Wioski i Markosic, aż po
dolinę Nysy Łużyckiej, gdzie lokalnie znaczna różnorodność środowiskowa i niedostępność
zabagnionych terenów czyni je bardzo wartościowymi pod względem występowania tu kilku
gatunków płazów (np. żaba moczarowa, żaba trawna, żaba wodna, żaba jeziorkowa, ropucha
szara, traszka zwyczajna). Występujące gatunki tworzą na ogół liczne populacje.
Na obszarze poza terenem planowanej odkrywki węgla brunatnego, tj. w obrębie
spodziewanego leja depresji i poza nim (strefa 2) zinwentaryzowano 96 stanowisk płazów.
Stwierdzono tu występowanie następujących płazów:
1. ropucha szara - pospolita,
2. żaba wodna - pospolita,
3. żaba trawna - pospolita,
4. traszka zwyczajna - pospolita,
5. żaba moczarowa - liczna,
6. żaba jeziorkowa - liczna,
strona 118
kwiecień 2015
7. rzekotka drzewna - średnio liczna,
8. kumak nizinny - średnio liczny,
9. żaba śmieszka - średnio liczna,
10. grzebiuszka ziemna - rzadka,
11. ropucha zielona - bardzo rzadka,
12. traszka grzebieniasta - bardzo rzadka,
13. ropucha paskówka - bardzo rzadka.
Obszar strefy 2 jest bardzo wartościowy pod względem różnorodności płazów i liczebności
ich populacji. Szczególnie odnosi się to odcinków trudno dostępnych dolin cieków, np.
Tymnicy, Lubszy, Wodry, Starej Werdawy, Wydziny, Golcy, Strugi, ponadto torfowisk,
bagien, wilgotnych łąk, podmokłych lasów i wielu zbiorników stojących wód śródlądowych,
w tym licznych, płytkich stawów hodowlanych. Za główny korytarz migracyjny przynajmniej
kilku gatunków płazów związanych z bytowaniem w wodach płynących (np. żaba śmieszka)
należy uznać dolinę Nysy Łużyckiej.
Na całym badanym obszarze (strefa 1 i strefa 2) do najczęściej spotykanych gatunków należą
ropucha szara, żaba wodna, żaba trawna, traszka zwyczajna, żaba moczarowa. W dalszej
kolejności należy wymienić żabę jeziorkową, rzekotkę drzewną, kumaka nizinnego i żabę
śmieszkę. Są to gatunki w typowych dla siebie siedliskach tworzące bardzo zróżnicowane
liczebnościowo populacje, ale generalnie na całym obszarze można je określić jako średnio
liczne. Do najrzadziej występujących gatunków należą grzebiuszka ziemna, ropucha zielona,
traszka grzebieniasta i ropucha paskówka.
Do obszarów, w których populacje płazów są najbardziej liczebne należą:
1. kompleksy stawów hodowlanych koło Brodów - Nabłoto, Jezioro Brodzkie i Jezioro
Suchodolskie (Suchodół) wraz z szeroko pojętym otoczeniem, stawy znajdujące się
pomiędzy wymienionymi jeziorami, dolina Wodry łącząca akweny wód stojących, dalej
obszar ciągnący się w kierunki leśnego rezerwatu przyrody „Uroczysko Węglińskie”,
poprzez rejon Węglin, Brzozowa, Nowej Wioski, aż po Markosice i dolinę Nysy
Łużyckiej;
2. rejony od wschodu rozciągające się od okolic Lubska (obejmujące dolinę Lubszy i
zbiorniki powyrobiskowe) poprzez okolice Chełma Żarskiego ze stawami hodowlanymi,
naturalnymi zbiornikami śródlądowymi i doliną Tymnicy; w kierunku północnozachodnim cenne obszary obejmują całą dolinę Lubszy od Lubska przez Jałowice,
Starosiedle, Pleśno po Gubin wraz z wszystkimi kompleksami okolicznych stawów i
cieków w rejonie Ziębikowa, Biecza, Gębic, Żenichowa;
strona 119
kwiecień 2015
3. obszar zawarty pomiędzy Jeziorem Żurawno, Jeziorem Niwa, Jeziorem Płytkim, Jeziorem
Głębokim, okolicami Proszowa, wraz z fragmentami cieków Wydzina, Rzeczyca i innymi
bezimiennymi akwenami i otaczającymi je leśnymi obszarami podmokłymi;
4. położone na południu doliny cieków, jeziora, stawy hodowlane i mniejsze akweny wód
śródlądowych - szczególnie cenne są granice badanego obszaru w rejonie Gręzawy,
Czernej, Łazów i Tuplic;
5. rejon zbiorników powyrobiskowych w rejonie Brożka (sąsiedztwo Nysy Łużyckiej);
6. obszar rozciągający się na północ od Gubina, głównie w rejonie miejscowości Drzeńsk
Mały, Drzeńsk Wielki i Wałowice;
7. dolina Nysy Łużyckiej;
8. obszar rozciągający się w kierunku północnym również rejon od Grabkowa po Łazy wraz
z doliną Golca (Golcy).
Orientacyjne zasięgi wymienionych wyżej najbardziej wartościowych terenów pod względem
występującej tu batrachofauny prezentuje poniższy rysunek 9.
Rysunek 9. Orientacyjne rejony występowania najbardziej liczebnych populacji płazów
badanego obszaru - źródło: „Inwentaryzacja przyrodnicza…”; LEAF Project Studio,
Wrocław, grudzień 2011.
strona 120
kwiecień 2015
2.9.2.2. Wyniki inwentaryzacji gadów
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji wykazano łącznie 129 stanowisk gadów
stwierdzono występowanie łącznie 244 osobników należących do 6 gatunków. Skład
gatunkowy gadów badanego obszaru był następujący:
1. gniewosz plamisty (Coronella austriaca) - 9 szt.
2. jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) - 70 szt.
3. jaszczurka żyworodna (Zootoca vivipara) - 42 szt.
4. padalec zwyczajny (Anguis fragilis) - 64 szt.
5. zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix) - 47 szt.
6. żmija zygzakowata (Vipera berus) - 12 szt.
Dwa gatunki - jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) i gniewosz plamisty (Coronella austriaca).
Wszystkie zinwentaryzowane gatunki gadów objęte są ochroną ścisłą.
Jeden gatunek - gniewosz plamisty (Coronella austriaca) - kategoria VU.
Jeden gatunek - gniewosz plamisty (Coronella austriaca) - kategoria VU.
Gatunki wymienione w załączniku II i III Konwencji Berneńskiej
Dwa gatunki - jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) i gniewosz plamisty (Coronella austriaca).
Na obszarze bezpośrednio związanym z planowaną odkrywką węgla brunatnego (strefa 1)
zinwentaryzowano 30 stanowisk gadów. Stwierdzono tu występowanie następujących gadów:
1. padalec zwyczajny - średnio liczny,
2. jaszczurka zwinka - średnio liczna,
3. zaskroniec zwyczajny - rzadki,
4. jaszczurka żyworodna - rzadka.
Przedstawiciele tych 4 gatunków zasiedlają cały obszar planowanej odkrywki, występują
jednak nieregularnie, na ogół w niewielkich liczebnościach. Obecność jaszczurki zwinki
odnotowano niemal na całym obszarze, zarówno w otwartych rejonach rolniczych, polanach
śródleśnych jak i przerzedzonych terenach leśnych, gdzie na ogół tworzy średnio liczebne
populacje. Padalec zwyczajny związany jest z powierzchniami leśnymi i siedliskami o
strona 121
kwiecień 2015
ekotonalnym charakterze, dlatego większość jego stanowiska zlokalizowano dotychczas w
południowo-zachodniej części planowanego wyrobiska. Średnio licznym gatunkiem rejonu
planowanego wyrobiska jest zaskroniec zwyczajny tworzący liczniejsze zgrupowania tylko w
rejonach podmokłych, ciągnących się od otoczenia jeziora Suchodół w kierunku Węglin,
Brzozowa i Nowej Wioski, aż po dolinę Nysy Łużyckiej. Na terenach rolniczych
odnotowywany jest sporadycznie wokół rowów melioracyjnych i w dolinie Wodry i Starej
Werdawy (rzadko w oddaleniu od wody). Najrzadszym z wymienionych gatunków jest tu
jaszczurka żyworodna, której zasięg ogranicza się do bardziej wilgotnych powierzchni. Jej
nieco liczniejsze populacje występują tu między innymi koło Markosic, Węglin i Brzozowa.
Sporadycznie spotykana jest także punktowo w innych częściach tego obszaru.
spodziewanego leja depresji i poza nim (strefa 2) zinwentaryzowano 99 stanowisk gadów.
Stwierdzono tu występowanie następujących gadów:
1. jaszczurka zwinka - liczna,
2. padalec zwyczajny - liczny,
3. zaskroniec zwyczajny - średnio liczny;
4. jaszczurka żyworodna - średnio liczna;
5. żmija zygzakowata - rzadka;
6. gniewosz plamisty - bardzo rzadki.
Teren strefy 2 jest bardzo zróżnicowany i cenny pod względem bytujących tu gadów. Do
najbardziej wartościowych rejonów pod względem reptilofauny zaliczono fragmenty Borów
Zielonogórskich w Kotlinie Zasieckiej z obecnymi tu rzadkimi gatunkami ciepłolubnymi i
sucho lub umiarkowanie sucholubnymi. Inne istotne rejony występowania niektórych
przedstawicieli tej grupy, np. zaskrońca zwyczajnego, żmii zygzakowatej i jaszczurki
żyworodnej koncentrują się wokół terenów o relatywnie większym uwilgotnieniu i
podmokłych bądź przy różnego rodzaju akwenach.
Wyszczególnione gatunki gadów zasiedlają cały badany obszar (strefa 1 i strefa 2) i
stwierdzane były w różnym nasileniu na wielu stanowiskach. Szczególnie powszechnie
występują tu ciepłolubne jaszczurki zwinki, które notowano zarówno w obrębie suchych
borów sosnowych, na wrzosowiskach, jak i na terenach znacznie bardziej podmokłych.
Podobnie przedstawia się sytuacja padalca zwyczajnego, który miejscami jest gatunkiem
pospolitym, zwłaszcza na niektórych terenach leśnych i w środowiskach o ekotonalnym
charakterze. Miejscami, zwłaszcza w rejonie Chełma Żarskiego, Brodów, Jeziorów Dolnych,
Proszowa, Czernej, Tuplic, Drzeńska Małego, Wałowic, wzdłuż doliny Nysy Łużyckiej
strona 122
kwiecień 2015
bardzo liczebne populacje tworzy zaskroniec zwyczajny, wykorzystujący tu jako miejsca do
składania jaj pryzmy kompostów lokalnych rolników, sterty trocin itp. W wielu miejscach
wilgotnych zaskrońcowi towarzyszy jaszczurka żyworodna, która jest jednak od niego mniej
liczebna. Rzadkim gatunkiem na badanym terenie jest żmija zygzakowata, której stanowiska
stwierdzono głównie w okolicach Chełma Żarskiego oraz w lasach mieszanych i iglastych
między Proszowem i Marianką. Tworzy one tu bardzo mało liczebne populacje. Niewątpliwie
najrzadszym gatunkiem gada jest gniewosz plamisty, znany zaledwie z kilku stanowisk
(w tym ze stanowisk, gdzie odnaleziono martwe osobniki). Wydaje się, że najbardziej cenne
rejony występowanie tego gatunku znajdują się na zachód od Lubska (rejon Mierkowa,
przypuszczalnie także Grabkowa i Dąbrowy), ponadto w rejonach Marianki, Zasiek i
Gręzawy (rejon Marianki i Zasiek to wyznaczone przez Instytut Ochrony Przyrody PAN w
Krakowie powierzchnie kontrolne, które badano w latach 2009-2010 w ramach
ogólnopolskiego monitoringu gniewosza plamistego w Polsce).
Większa część badanego obszaru jest w różnym stopniu zasiedlona przez gady, jednak na
podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji można stwierdzić, że do najwartościowszych
rejonów ich występowania należą:
1. południowe fragmenty Borów Zielonogórskich w Kotlinie Zasieckiej, zwłaszcza rejony,
Gręzawy, Łazów, Tuplic;
2. szeroko pojęte rejony Brożka (tereny otwarte i zalesione);
3. obszar zawarty pomiędzy Jeziorem Żurawno, Jeziorem Niwa, Jeziorem Płytkim, Jeziorem
Głębokim, okolicami Proszowa, wraz z fragmentami cieków Wydzina, Rzeczyca i innymi
bezimiennymi akwenami i otaczającymi je leśnymi obszarami;
4. zróżnicowany geomorfologicznie, miejscami otwarty, częściowo całkowicie zalesiony
obszar zawarty między Proszowem i Marianką;
5. rejon Zasiek;
6. otoczenie akwenów i pobliskie powierzchnie leśne i półotwarte w rejonie Chełma
Żarskiego, Ziębikowa i Mierkowa;
7. kompleksy stawów hodowlanych koło Brodów - Nabłoto, Jezioro Brodzkie i Jezioro
Suchodolskie (Suchodół) wraz z szeroko pojętym otoczeniem, stawy znajdujące się
pomiędzy wymienionymi jeziorami, dolina Wodry łącząca różne akweny, dalej obszar
ciągnący się w kierunki leśnego rezerwatu przyrody „Uroczysko Węglińskie”, poprzez
rejon Węglin, Brzozowa, Nowej Wioski aż po Markosice i dolinę Nysy Łużyckiej;
8. dolina Nysy Łużyckiej.
strona 123
kwiecień 2015
Orientacyjne zasięgi wymienionych wyżej najbardziej wartościowych terenów pod względem
występującej reptiliofauny prezentuje poniżej rysunek 10.
Rysunek 10. Najbardziej wartościowe tereny pod względem występujących gadów - źródło:
„Inwentaryzacja przyrodnicza…”; LEAF Project Studio, Wrocław, grudzień 2011.
Lokalizację stanowisk płazów i gadów w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
strona 124
Rysunek 11. Lokalizacja stanowisk ryb, krągłoustych, płazów i gadów w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 125
kwiecień 2015
2.9.3. Ptaki
Inwentaryzacja ptaków prowadzona była zarówno w obrębie planowanej odkrywki jak i w
obrębie potencjalnego oddziaływania przedsięwzięcia. Poza ewentualnymi strefami
ochronnymi, obszar projektowanego wyrobiska węgla brunatnego nie jest wskazywany jako
mający duże znaczenie dla ptaków i ich ochrony. Natomiast znajdujące się na obszarze
potencjalnego oddziaływania kopalni kompleksy stawów hodowlanych należą, z punktu
widzenia ochrony ptaków, do najcenniejszych miejsc na tym terenie. Obszarem prawnie
chronionym, istotnym z punktu widzenia ochrony ptaków, leżącym w pobliżu terenu badań
(właściwie zachodzącym na jego południowe krańce) jest Park Krajobrazowy „Łuk
Mużakowa”.
Inwentaryzacja awifauny na obszarze planowanej kopalni węgla brunatnego prowadzona była
w dwóch modułach - szczegółowym i ogólnym. W każdym z modułów badania prowadzone
były zarówno pod kątem awifauny lęgowej jak i nielęgowej. Moduł szczegółowy obejmował
obszar projektowanego wyrobiska kopalni (bezpośredniego oddziaływania na środowisko,
w tym
populacje
ptaków).
W
ramach
modułu
szczegółowego
przeprowadzono
inwentaryzację:
1. awifauny lęgowej:
- w obrębie wyznaczonych sześciu krajobrazowych powierzchni obserwacyjnych (Jazów,
Kozów, Wierzchno, Koło, Datyń, Kumiałtowice), obejmujących tereny otwarte (głównie
tzw. krajobraz rolniczy) badanego obszaru,
- w obrębie wyznaczonych dwóch powierzchni próbnych (Sadzarzewice-łąki, Datyń-łąki) o
wielkości 20 ha opartych na podstawie 1 km transektu, obejmujących różne siedliska
badanego obszaru,
- w
wyznaczonych
fragmentach
siedlisk
odpowiadających
wymaganiom
lelka
(Caprimulgus europaeus) - zręby, polany śródleśne, wrzosowiska, obrzeża suchych
siedlisk borowych,
- w wyznaczonych fragmentach siedlisk odpowiadających wymaganiom derkacza (Crex
crex) - łąki o różnym stopniu wilgotności,
- poza wyznaczonymi powierzchniami próbnymi i obserwacyjnymi w czasie każdej
kontroli obszaru podczas sezonu lęgowego,
2. awifauny migrującej i zimującej:
- w obrębie wyznaczonych sześciu krajobrazowych powierzchni obserwacyjnych,
obejmujących tereny otwarte (głównie tzw. krajobraz rolniczy) badanego obszaru,
- poza wyznaczonymi powierzchniami obserwacyjnymi w czasie każdej kontroli obszaru.
strona 126
kwiecień 2015
Moduł ogólny obejmował obszar potencjalnego leja depresji (pośredniego oddziaływania na
środowisko, w tym populacje ptaków). Szczególną uwagę poświęcono gatunkom związanym
z szeroko rozumianymi siedliskami wodno-błotnymi (między innymi terenami stawów
hodowlanych, podmokłymi łąkami, dolinami rzecznymi), które będą potencjalnie zagrożone
oddziaływaniem kopalni. Przeprowadzono również podstawowe badania jakościowe i
ilościowe w charakterystycznych typach ekosystemów występujących na obszarze
potencjalnego leja depresji, tj. fragmentach borów i krajobrazie rolniczym. W ramach modułu
ogólnego przeprowadzono inwentaryzację:
1. awifauny lęgowej:
- we wszystkich znaczących zbiornikach wodnych na obszarze badań (tj. Jeziora Brodzkie,
stawy rybne koło Tuplic, Łazów, Brodów, Chełma Żarskiego, Biecza, Gębic, Lasku);
w czasie kontroli notowano wszystkie gatunki wodno-błotne ptaków widziane i słyszane
w obrębie zbiorników,
- w obrębie wyznaczonych 10 powierzchni próbnych o wielkości 20 ha opartych na
podstawie 1 km transektu, które położone były w różnych typach siedlisk:
Ø
cztery wzdłuż Nysy Łużyckiej (Sadzarzewice-Nysa, Późna-Nysa, Strzegów-Nysa,
Janiszowice-Nysa),
Ø
trzy na podmokłych łąkach (Dobrzyń, Lasek, Janiszowice-łąki),
Ø
dwa w borach (Późna-las, Mielno),
Ø
jedno w krajobrazie rolniczym (Strzegów-pola),
- w wyznaczonych fragmentach siedlisk odpowiadających wymaganiom derkacza (Crex
crex) - łąki o różnym stopniu wilgotności,
- poza wyznaczonymi powierzchniami próbnymi w czasie każdej kontroli obszaru podczas
sezonu lęgowego,
2. awifauny migrującej i zimującej:
- we wszystkich znaczących zbiornikach wodnych na obszarze badań (tj. Jeziora Brodzkie,
stawy rybne koło Tuplic, Łazów, Brodów, Chełma Żarskiego, Biecza, Gębic, Lasku);
w czasie kontroli notowano wszystkie gatunki wodno-błotne ptaków widziane i słyszane
w obrębie zbiorników,
- w obrębie wyznaczonych czterech powierzchni próbnych o wielkości 20 ha opartych na
podstawie 1 km transektu wzdłuż Nysy Łużyckiej,
- poza wyznaczonymi powierzchniami próbnymi w czasie każdej kontroli obszaru.
strona 127
kwiecień 2015
2.9.3.1. Wyniki inwentaryzacji awifauny na obszarze projektowanego wyrobiska kopalni
(moduł szczegółowy)
W czasie wszystkich charakterystycznych okresów fenologicznych (tj. sezonu lęgowego,
zimowania, wędrówki wiosennej, dyspersji polęgowej i wędrówki jesiennej) na obszarze
projektowanej odkrywki kopalni węgla brunatnego stwierdzono 122 gatunki ptaków. Z tej
grupy ptaków 20 gatunków znajduje się w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej Natura 2000,
115 gatunków jest prawnie chronionych w Polsce (109 gatunków objętych jest ochroną ścisłą,
6 gatunków ochroną częściową) na mocy obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra
(Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419), a część wymieniona jest w Polskiej Czerwonej Księdze
Zwierząt.
Gatunki wymienione w Dyrektywie Ptasiej
a. gatunki lęgowe:
1. bąk (Botaurus stellaris)
2. bocian biały (Ciconia ciconia)
3. trzmielojad (Pernis apivorus)
4. kania czarna (Milvus migrans)
5. kania ruda (Milvus milvus)
6. błotniak stawowy (Circus aeruginosus)
7. derkacz (Crex crex)
8. żuraw (Grus grus)
9. lelek (Caprimulgus europaeus)
10. dzięcioł czarny (Dryocopos martius)
11. dzięcioł średni (Dendrocopos medius)
12. lerka (Lullula arborea)
13. jarzębatka (Sylvia nisoria)
14. gąsiorek (Lanius collurio)
15. ortolan (Emberiza hortulana)
b. gatunki nielęgowe (zimujące i/lub przelotne):
1. łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus)
2. bielik (Haliaetus albicilla)
3. błotniak zbożowy (Circus cyaneus)
4. drzemlik (Falco columbarius
5. łęczak (Tringa glareola)
strona 128
kwiecień 2015
1. łabędź niemy (Cygnus olor)
2. łabędzi krzykliwych (Cygnus cygnus)
3. przepiórka (Coturnix coturnix)
12. jastrząb (Accipiter gentilis)
13. krogulec (Accipiter nisus)
14. myszołów (Buteo buteo)
15. myszołów włochaty (Buteo lagopus)
16. pustułka (Falco tinnunculus)
17. drzemlik (Falco columbarius)
18. kobuz (Falco subbuteo)
20. kokoszka (Gallinula chloropus)
22. czajka (Vanellus vanellus)
23. kszyk (Gallinago gallinago)
24. krwawodziób (Tringa totanus)
26. gołąb miejski (Columba livia f. urbana)
27. siniak (Columba oenas)
28. sierpówka (Streptopelia decaocto)
29. turkawka (Streptopelia turtur)
30. kukułka (Cuculus canorus)
31. puszczyk (Strix aluco)
33. jerzyk (Apus apus)
strona 129
kwiecień 2015
34. dudek (Upupa epops)
35. krętogłów (Jynx torquilla)
36. dzięcioł zielony (Picus viridis)
37. dzięcioł czarny (Dryocopus martius)
38. dzięcioł duży (Dendrocopos major)
40. dzięciołek (Dendrocopos minor)
42. skowronek (Alauda arvensis)
43. dymówka (Hirundo rustica)
44. oknówka (Delichon urbicum)
45. świergotek drzewny (Anthus trivialis)
46. świergotek łąkowy (Anthus pratensis)
47. pliszka żółta (Motacilla flava)
48. pliszka siwa (Motacilla alba)
49. strzyżyk (Troglodytes troglodytes)
50. pokrzywnica (Prunella modularis)
51. rudzik (Erithacus rubecula)
52. słowik rdzawy (Luscinia megarhynchos)
53. kopciuszek (Phoenicurus ochruros)
54. pleszka (Phoenicurus phoenicurus)
55. pokląskwa (Saxicola rubetra)
56. kląskawka (Saxicola rubicola)
57. kos (Turdus merula)
58. kwiczoł (Turdus pilaris)
59. śpiewak (Turdus philomelos)
60. droździk (Turdus iliacus)
61. paszkot (Turdus viscivorus)
62. świerszczak (Locustella naevia)
63. brzęczka (Locustella luscinioides)
64. łozówka (Acrocephalus palustris)
65. trzcinniczek (Acrocephalus scirpaceus)
66. trzciniak (Acrocephalus arundinaceus)
67. zaganiacz (Hippolais icterina)
strona 130
kwiecień 2015
69. piegża (Sylvia curruca)
70. cierniówka (Sylvia communis)
71. gajówka (Sylvia borin)
72. kapturka (Sylvia atricapilla)
73. świstunka leśna (Phylloscopus sibilatrix)
74. pierwiosnek (Phylloscopus collybita)
75. piecuszek (Phylloscopus trochilus)
76. mysikrólik (Regulus regulus)
77. muchołówka szara (Muscicapa striata)
78. muchołówka żałobna (Ficedula hypoleuca)
79. raniuszek (Aegithalos caudatus)
80. sikora uboga (Parus palustris)
81. czarnogłówka (Parus montanus)
82. czubatka (Parus cristatus)
83. sosnówka (Parus ater)
84. modraszka (Parus caeruleus)
85. bogatka (Parus major)
86. kowalik (Sitta europaea)
87. pełzacz leśny (Certhia familiaris)
88. pełzacz ogrodowy (Certhia brachydactyla)
89. wilga (Oriolus oriolus)
91. srokosz (Lanius excubitor)
92. sójka (Garrulus glandarius)
93. kawka (Corvus monedula )
94. szpak (Sturnus vulgaris)
95. wróbel (Passer domesticus)
96. mazurek (Passer montanus)
97. zięba (Fringilla coelebs)
98. jer (Fringilla montifringilla)
99. kulczyk (Serinus serinus)
100. dzwoniec (Carduelis chloris)
101. szczygieł (Carduelis carduelis)
strona 131
kwiecień 2015
102. czyż (Carduelis spinus)
103. makolągwa (Carduelis cannabina)
104. gil (Pyrrhula pyrrhula)
105. grubodziób (Coccothraustes coccothraustes)
106. trznadel (Emberiza citrinella)
108. potrzos (Emberiza schoeniclus)
109. potrzeszcz (Emberiza calandra)
1. kormoran (Phalacrocorax carbo)
2. czapla siwa (Ardea cinerea)
3. sroka (Pica pica)
4. gawron (Corvus frugilegus)
5. wrona siwa (Corvus cornix)
6. kruk (Corvus corax)
1. bąk (Botaurus stellaris) - kategoria LC
2. kania czarna (Milvus migrans) - kategoria NT
3. kania ruda (Milvus milvus) - kategoria NT
4. bielik (Haliaetus albicilla) - kategoria LC
5. błotniak zbożowy (Circus cyaneus) - kategoria VU
6. łęczak (Tringa glareola) - kategoria CR
Awifauna lęgowa obszaru projektowanego wyrobiska kopalni
Na całym obszarze stwierdzono około 100 gatunków lęgowych ptaków. Na powierzchniach
próbnych Sadzarzewice-łąki i Datyń-łąki notowano odpowiednio 40 i 22 gatunki i 66 i 56 par
ptaków. Szczegółowe wyniki inwentaryzacji w obrębie tych dwóch powierzchni próbnych
przedstawiają poniższe tabele 12 i 13.
strona 132
kwiecień 2015
Tabela 12. Lęgowe ugrupowania ptaków na powierzchni próbnej Sadzarzewice-łąki.
N - liczebność, Z - zagęszczenie (pary/10 ha); źródło: „Inwentaryzacja przyrodnicza…”;
LEAF Project Studio, Wrocław, grudzień 2011.
Nazwa łacińska
Fringilla coelebs
Sturnus vulgaris
Anthus trivialis
Parus major
Vanellus vanellus
Dendrocopos major
Phylloscopus collybita
Columba palumbus
Sylvia atricapilla
Gallinago gallinago
Ficedula hypoleuca
Oriolus oriolus
Lanius collurio
Cuculus canorus
Lullul arborea
Emberiza citrinella
Erithacus rubecula
Sitta europaea
Certhia brachydactyla
Buteo buteo
Corvus corax
Carduelis cannabina
Cyanistes caeruleus
Garrulus glandarius
Lophophones cristatus
Turdus merula
Periparus ater
Anthus pratensis
Phylloscopus trochilus
Saxicola rubetra
Turdus viscivorus
Grus grus
Anas platyrhynchos
Motacilla alba
Dryocopos martius
Sylvia communis
Alauda arvensis
Emberiza hortulana
Upupa epops
Locustella naevia
Nazwa polska
zięba
szpak
świergotek drzewny
bogatka
czajka
dzięcioł duży
pierwiosnek
grzywacz
kapturka
kszyk
muchołówka żałobna
wilga
gąsiorek
kukułka
lerka
trznadel
rudzik
kowalik
pełzacz ogrodowy
myszołów
kruk
makolągwa
modraszka
sójka
czubatka
kos
sosnówka
świergotek łąkowy
piecuszek
pokląskwa
paszkot
żuraw
krzyżówka
pliszka siwa
dzięcioł czarny
cierniówka
skowronek
ortolan
dudek
świerszczak
N
6
6
4
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Z
3,0
3,0
2,0
1,5
1,5
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
strona 133
kwiecień 2015
Tabela 13. Lęgowe ugrupowania ptaków na powierzchni próbnej Datyń-łąki.
N - liczebność, Z - zagęszczenie (pary/10 ha); źródło: „Inwentaryzacja przyrodnicza…”;
LEAF Project Studio, Wrocław, grudzień 2011.
Nazwa łacińska
Alauda arvensis
Anthus pratensis
Acrocephalus palustris
Saxicola rubetra
Emberiza schoeniclus
Locustella naevia
Emberiza calandra
Cuculus canorus
Turdus philomelos
Saxicola rubicola
Anas platyrhynchos
Corvus cornix
Coturnix coturnix
Sylvia communis
Sturnus vulgaris
Acrocephalus schoenobaenus
Motacilla flava
Hippolais icterina
Acrocephalus arundinaceus
Carpodacus erythrinus
Crex crex
Lanius collurio
Nazwa polska
skowronek
świergotek łąkowy
łozówka
pokląskwa
potrzos
świerszczak
potrzeszcz
kukułka
śpiewak
kląskawka
krzyżówka
wrona siwa
przepiórka
cierniówka
szpak
rokitniczka
pliszka żółta
zaganiacz
trzciniak
dziwonia
derkacz
gąsiorek
N
8
7
7
6
5
4
3
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Z
4,0
3,5
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
Na podstawie obserwacji prowadzonych na sześciu krajobrazowych powierzchniach
obserwacyjnych (Jazów, Kozów, Wierzchno, Koło, Datyń, Kumiałtowice) i na obszarach
sąsiednich określono liczebność ptaków szponiastych i innych dużych gatunków ptaków
(np. żuraw, kruk) oraz niektórych gatunków nielicznych i średnio licznych. Z ważniejszych
ptaków wodno-błotnych stwierdzono lęgi takich gatunków jak bąk (jeden samiec), derkacz
(2 samce), kokoszka (jedna para), żuraw (8 par), czajka (11 par na 5 stanowiskach), kszyk
(5 par na 3 stanowiskach), samotnik (jedna para). Z gatunków szponiastych na terenie
planowanej odkrywki gniazdowały: trzmielojad (jedno terytorium), kania czarna (jedno
terytorium), kania ruda (4 terytoria), błotniak stawowy (4 pary), myszołów (około 20 par),
pustułka (jedna para). Ponadto odnotowano pojedyncze stanowiska trudno wykrywalnych
jastrzębia i krogulca. Z gatunków o nocnym trybie życia wykryto 3 stanowiska puszczyka i
2 stanowiska lelka. Stwierdzono także co najmniej 11 par kruka i tylko 3 stanowiska wrony
siwej. Z mniejszych gatunków wartych odnotowania stwierdzono co najmniej 11 samców
przepiórki, jedną parę dzięcioła średniego oraz po co najmniej 3 pary dudka i srokosza.
Niezbyt liczne gniazdowanie odnotowano dla jarzębatki - 2 pary i ortolana.
strona 134
kwiecień 2015
Awifauna obszaru projektowanego wyrobiska kopalni w okresie zimowym
W okresie zimowym (do końca lutego) na obszarze planowanego wyrobiska kopalni węgla
brunatnego stwierdzono około 50 gatunków ptaków. Największe koncentracje ptaków
obserwowano w kilku miejscach - w krajobrazie rolniczym w okolicach wsi Kumiałtowice,
Koło, Wierzchno, Węgliny i Kozów. Na polach uprawnych i rozlewiskach małych cieków
obserwowano stada łabędzi niemych (Cygnus olor) liczących do 35 osobników i łabędzi
krzykliwych (Cygnus cygnus) do 8 ptaków. Z ptaków wodnych notowano także gęgawy
(Anser anser) - dwukrotnie po 2 ptaki oraz pojedyncze łyski (Fulica atra) i gągoły
(Bucephala clangula). Obserwowano także przelatujące wysoko stada gęsi zbożowych (Anser
fabalis) liczące do 80 osobników. Na terenach otwartych widywano kilka gatunków ptaków
szponiastych. Najliczniejszym był myszołów (Buteo buteo) - do 4 ptaków w jednym miejscu.
Pojedyncze osobniki, w różnych miejscach, widywano także takich gatunków jak: bielik
(Haliaetus albicilla), krogulec (Accipiter nisus), myszołów włochaty (Buteo lagopus) i
błotniak zbożowy (Circus cyaneus). Na uwagę zasługują także obserwacje zimujących 1-2
osobników grzywaczy (Columba palumbus) i siniaków (Columba oenas). Notowano także
większe koncentracje ptaków wróblowych, np. stada do 200 osobników mazurka (Passer
montanus).
Awifauna obszaru projektowanego wyrobiska kopalni w okresie migracji wiosennej
W okresie wędrówki wiosennej na obszarze projektowanego wyrobiska kopalni stwierdzono
występowanie około 70 gatunków (część z nich pozostała później na lęgowiskach). Najwięcej
ptaków notowano na terenach podmokłych (rozlewiskach, podmokłych łąkach). Z ptaków
wodnych stwierdzono łabędzie nieme (Cygnus olor) do 53 osobników, grupki 1-5 osobników
krzyżówek (Anas platyrhynchos), czapli siwych (Ardea cinerea) i łysek (Fulica atra) oraz
pojedyncze gęgawy (Anser anser). W różnych miejscach notowano 1-2 żurawie (Grus grus),
maksymalnie widziano zgrupowanie liczące 103 ptaki (koło Kozowa) oraz grupki czajek
(Vanellus vanellus) do 20 osobników. Na podmokłych łąkach stwierdzono pojedyncze
krwawodzioby (Tringa totanus) i łęczaki (Tringa glareola). Podobnie jak zimą na terenach
otwartych zanotowano kilka gatunków ptaków szponiastych. Najliczniejszy był myszołów
(Buteo buteo), którego notowano do kilkunastu podczas jednej kontroli. Obserwowano także
pojedyncze błotniaki stawowe (Circus aeruginosus), kanie rude (Milvus milvus) i kanie
czarne (Milvus migrans) oraz pustułki (Falco tinnunculus). W kilku miejscach widywano
także 1-2 bieliki (Haliaetus albicilla). Nie zanotowano w tym okresie większych koncentracji
ptaków wróblowych.
strona 135
kwiecień 2015
Awifauna obszaru projektowanego wyrobiska kopalni w okresie dyspersji polęgowej i
migracji jesiennej
W okresie dyspersji polęgowej i wędrówki jesiennej na obszarze projektowanej kopalni
odkrywkowej stwierdzono około 74 gatunków ptaków. Największe koncentracje ptaków
obserwowano na rozległych polach uprawnych w okolicach Kumiałtowic, Kozowa i
Wierzchna, gdzie widywano do 900 czajek (Vanellus vanellus), 2000 szpaków (Sturnus
vulgaris), 450 gęsi zbożowych (Anser fabalis) oraz stada do kilkudziesięciu grzywaczy
(Columba palumbus) i mniejszych ptaków wróblowych (makolągwa (Linaria cannabina),
szczygieł (Carduelis carduelis), dzwoniec (Chloris chloris). Na terenach otwartych
widywano kilka gatunków ptaków szponiastych. Najliczniejszy był myszołów (Buteo buteo)
do 12 osobników, dwukrotnie widziano drzemlika (Falco columbarius) i jastrzębia (Accipiter
gentilis), a po jednym razie kanię rudą (Milvus milvus), błotniaka zbożowego (Circus
cyaneus), blotniaka stawowego (Circus aeruginosus), bielika (Haliaetus albicilla) i krogulca
(Accipiter nisus). Z ptaków wodnych widywano tylko na Nysie Łużyckiej małe grupki
(do 5 ptaków) krzyżówek (Anas platyrhynchos), pojedyncze łabędzie nieme (Cygnus olor) i
do 3 perkozków (Tachybaptus ruficollis).
2.9.3.2. Wyniki inwentaryzacji awifauny na obszarze potencjalnego leja depresji (moduł
ogólny)
W czasie wszystkich charakterystycznych okresów fenologicznych (tj. sezonu lęgowego,
zimowania, wędrówki wiosennej, dyspersji polęgowej i wędrówki jesiennej) na obszarze
prognozowanego leja depresji stwierdzono 160 gatunków ptaków zaliczanych do grupy tzw.
wodno-błotnych. Z tej grupy ptaków 16 gatunków znajduje się w Załączniku I Dyrektywy
Ptasiej Natura 2000, 149 gatunków jest prawnie chronionych w Polsce (143 gatunków
objętych jest ochroną ścisłą, 6 gatunków - ochroną częściową) na mocy obowiązującego w
okresie prowadzenia inwentaryzacji przyrodniczej rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
12 października 2011 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U.2011, nr 237,
poz. 1419), a część wymieniona jest w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt.
Gatunki wymienione w Dyrektywie Ptasiej
a. gatunki lęgowe:
strona 136
kwiecień 2015
7. rybołów (Pandion haliaetus)
10. rybitwa rzeczna (Sterna hirundo)
b. gatunki nielęgowe (zimujące i/lub przelotne):
11. łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus)
12. czapla biała (Egretta alba)
13. batalion (Philomachus pugnax)
15. rybitwa czarna (Chlidonias Niger)
16. zimorodek (Alcedo atthis)
1. łabędź niemy (Cygnus olor)
2. łabędzi krzykliwych (Cygnus cygnus)
3. świstun (Anas penelope)
4. krakwa (Anas strepera)
5. rożeniec (Anas acuta)
6. cyranka (Anas querquedula)
7. płaskonos (Anas clypeata)
8. hełmiatka (Netta rufina)
9. gągoł (Bucephala clangula)
10. nurogęś (Mergus merganser)
11. przepiórka (Coturnix coturnix)
12. perkozek (Tachybaptus ruficollis)
13. perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus)
14. perkoz rdzawoszyi (Podiceps grisegena)
16. czapla biała (Egretta alba)
18. bocian czarny (Ciconia nigra)
strona 137
kwiecień 2015
25. jastrząb (Accipiter gentilis)
26. krogulec (Accipiter nisus)
27. myszołów (Buteo buteo)
28. myszołów włochaty (Buteo lagopus)
29. rybołów (Pandion haliaetus)
30. pustułka (Falco tinnunculus)
31. drzemlik (Falco columbarius)
32. kobuz (Falco subbuteo)
33. wodnik (Rallus aquaticus)
35. kokoszka (Gallinula chloropus)
37. sieweczka rzeczna (Charadrius dubius)
38. czajka (Vanellus vanellus)
39. batalion (Philomachus pugnax)
40. kszyk (Gallinago gallinago)
41. krwawodziób (Tringa totanus)
42. samotnik (Tringa tochropus)
44. brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos)
45. śmieszka (Larus ridibundus)
46. mewa siwa (Larus canus)
47. mewa srebrzysta (Larus argentatus)
48. mewa białogłowa (Larus cachinnans)
49. rybitwa rzeczna (Sterna hirundo)
50. rybitwa czarna (Chlidonias niger)
51. gołąb miejski (Columba livia f. urbana)
52. siniak (Columba oenas)
53. sierpówka (Streptopelia decaocto)
strona 138
kwiecień 2015
54. turkawka (Streptopelia turtur)
55. kukułka (Cuculus canorus)
56. puszczyk (Strix aluco)
58. jerzyk (Apus apus)
59. zimorodek (Alcedo atthis)
60. dudek (Upupa epops)
61. krętogłów (Jynx torquilla)
62. dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)
63. dzięcioł zielony (Picus viridis)
64. dzięcioł czarny (Dryocopus martius)
65. dzięcioł duży (Dendrocopos major)
67. dzięciołek (Dendrocopos minor)
69. skowronek (Alauda arvensis)
70. dymówka (Hirundo rustica)
71. oknówka (Delichon urbicum)
72. świergotek drzewny (Anthus trivialis)
73. świergotek łąkowy (Anthus pratensis)
74. pliszka żółta (Motacilla flava)
75. pliszka górska (Motacilla cinerea)
76. pliszka siwa (Motacilla alba)
77. strzyżyk (Troglodytes troglodytes)
78. pokrzywnica (Prunella modularis)
79. rudzik (Erithacus rubecula)
80. słowik rdzawy (Luscinia megarhynchos)
81. kopciuszek (Phoenicurus ochruros)
82. pleszka (Phoenicurus phoenicurus)
83. pokląskwa (Saxicola rubetra)
84. kląskawka (Saxicola rubicola)
85. białorzytka (Oenanthe oenanthe)
86. kos (Turdus merula)
87. kwiczoł (Turdus pilaris)
strona 139
kwiecień 2015
88. śpiewak (Turdus philomelos)
89. droździk (Turdus iliacus)
90. paszkot (Turdus viscivorus)
91. świerszczak (Locustella naevia)
92. brzęczka (Locustella luscinioides)
93. rokitniczka (Acrocephalus schoenobaenus)
94. łozówka (Acrocephalus palustris)
95. trzcinniczek (Acrocephalus scirpaceus)
96. trzciniak (Acrocephalus arundinaceus)
97. zaganiacz (Hippolais icterina)
99. piegża (Sylvia curruca)
100. cierniówka (Sylvia communis)
101. gajówka (Sylvia borin)
102. kapturka (Sylvia atricapilla)
103. świstunka leśna (Phylloscopus sibilatrix)
104. pierwiosnek (Phylloscopus collybita)
105. piecuszek (Phylloscopus trochilus)
106. mysikrólik (Regulus regulus)
107. zniczek (Regulus ignicapilla)
108. muchołówka szara (Muscicapa striata)
109. muchołówka żałobna (Ficedula hypoleuca)
110. raniuszek (Aegithalos caudatus)
111. sikora uboga (Parus palustris)
112. czarnogłówka (Parus montanus)
113. czubatka (Parus cristatus)
114. sosnówka (Parus ater)
115. modraszka (Parus caeruleus)
116. bogatka (Parus major)
117. kowalik (Sitta europaea)
118. pełzacz leśny (Certhia familiaris)
119. pełzacz ogrodowy (Certhia brachydactyla)
120. remiz (Remiz pendulinus)
121. wilga (Oriolus oriolus)
strona 140
kwiecień 2015
123. srokosz (Lanius excubitor)
124. sójka (Garrulus glandarius)
125. kawka (Corvus monedula)
126. szpak (Sturnus vulgaris)
127. wróbel (Passer domesticus)
128. mazurek (Passer montanus)
129. zięba (Fringilla coelebs)
130. jer (Fringilla montifringilla)
131. kulczyk (Serinus serinus)
132. dzwoniec (Carduelis chloris)
133. szczygieł (Carduelis carduelis)
134. czyż (Carduelis spinus)
135. makolągwa (Carduelis cannabina)
136. czeczotka (Carduelis flammea)
137. dziwonia (Carpodacus erythrinus)
138. gil (Pyrrhula pyrrhula)
139. grubodziób (Coccothraustes coccothraustes)
140. trznadel (Emberiza citrinella)
142. potrzos (Emberiza schoeniclus)
143. potrzeszcz (Emberiza calandra)
1. kormoran (Phalacrocorax carbo)
2. czapla siwa (Ardea cinerea)
3. sroka (Pica pica)
4. gawron (Corvus frugilegus)
5. wrona siwa (Corvus cornix)
6. kruk (Corvus corax)
1. świstun (Anas penelope) - kategoria CR
2. rożeniec (Anas acuta) - kategoria EN
3. hełmiatka (Netta rufina) - kategoria LC
strona 141
kwiecień 2015
4. bąk (Botaurus stellaris) - kategoria LC
5. kania czarna (Milvus migrans) - kategoria NT
6. kania ruda (Milvus milvus) - kategoria NT
7. bielik (Haliaetus albicilla) - kategoria LC
8. błotniak zbożowy (Circus cyaneus) - kategoria VU
9. rybołów (Pandion haliaetus) - kategoria VU
10. batalion (Philomachus pugnax) - kategoria EN
11. łęczak (Tringa glareola) - kategoria CR
12. czeczotka (Carduelis flammea) - kategoria LC
Wodno-błotna awifauna lęgowa obszaru potencjalnego oddziaływania leja depresji
planowanej kopalni węgla brunatnego
Na obszarze leja depresji stwierdzono około 50 gatunków lęgowych ptaków wodno-błotnych.
Na poszczególnych kompleksach stawów i jeziorach notowano od 7 do 14 gatunków i od 16
do 59 par ptaków. Na powierzchniach próbnych zlokalizowanych w dolinie Nysy Łużyckiej
stwierdzono od 21 do 36 gatunków i od 43 do 91 par ptaków. Natomiast na powierzchniach
próbnych zlokalizowanych na podmokłych łąkach stwierdzono 26-36 gatunków i od 42 do 76
par ptaków. Szczegółowe dane z poszczególnych zbiorników i powierzchni próbnych
przedstawiono w poniższych tabelach 14 i 15.
strona 142
kwiecień 2015
Tabela 14. Liczebności lęgowych wodno-błotnych gatunków ptaków stwierdzone na
kompleksach stawów i jeziorach znajdujących się na obszarze potencjalnego oddziaływania
leja depresji projektowanej kopalni Gubin [3]
Gatunek
Anas clypeata
Anas crecca
Anas platyrhynchos
Anas querquedula
Anas strepeta
Anser anser
Aythya fuligula
Bucephala clangula
Circus aeruginosus
Cygnus olor
Fulica atra
Gallinula chloropus
Locustella luscinioides
Milvus migrans
Pandion haliaetus
Podiceps cristatus
Podiceps grisegena
Tachybaptus ruficollis
trzciniak
płaskonos
cyraneczka
krzyżówka
cyranka
krakwa
gęgawa
czernica
gągoł
błotniak stawowy
łabędź niemy
łyska
kokoszka
brzęczka
kania czarna
rybołów
perkoz dwuczuby
perkoz rdzawoszyi
perkozek
Kompleks stawów / jezioro
Lasek
Gębice
Biecz
10
2
8
1
2
5
5
20
1
1
2
5
3
2
3
3
3
1
1
5
1
2
6
1
1
1
1
1
2
3
1
3
strona 143
kwiecień 2015
Tabela 15. Liczebności lęgowych gatunków ptaków stwierdzone na powierzchniach próbnych (20 ha) zlokalizowanych w różnych typach
ekosystemów na obszarze potencjalnego oddziaływania leja depresji projektowanej kopalni Gubin [3]
Powierzchnie próbne
na
w
Gatunek
nad Nysa Łużycką
podmokłych
krajobrazie
w borach
łąkach
rolniczym
Sadzarzewice Późna Strzegów
Lasek
Późna
Mielno Strzegów
trzciniak
1
2
Acrocephalus palustris
łozówka
1
1
Acrocephalus scirpaceus
trzcinniczek
3
Acrocephalus schoenobaenus rokitniczka
1
Aegithalos caudatus
raniuszek
1
Alauda arvensis
skowronek
1
3
5
11
Anas platyrhynchos
krzyżówka
1
1
2
1
Anthus trivialis
świergotek drzewny
1
2
2
Bucephala clangula
gągoł
1
Buteo buteo
myszołów
1
1
Caprimulgus europaeus
lelek
1
Carduelis cannabina
makolągwa
1
1
Carduelis carduelis
szczygieł
1
Carduelis chloris
dzwoniec
2
Certhia brachydactyla
pełzacz ogrodowy
1
3
Certhia familiaris
pełzacz leśny
2
Charadrius dubius
sieweczka rzeczna
1
Coccothraustes coccothraustes grubodziób
2
1
Columba oenas
siniak
1
Columba palumbus
grzywacz
1
Corvus corax
kruk
1
Corvus cornix
wrona siwa
1
Cuculus canorus
kukułka
1
1
1
2
Cyanistes caeruleus
modraszka
2
2
Dendrocopos major
dzięcioł duży
1
1
Dendrocopos medius
dzięcioł średni
1
2
Emberiza calandra
potrzeszcz
1
6
1
8
Emberiza citrinella
trznadel
6
7
2
3
Emberiza schoeniclus
potrzos
2
1
2
1
1
strona 144
Gatunek
Erithacus rubecula
Fringilla coelebs
Gallinago gallinago
Garrulus glandarius
Jynx torquila
Lanius collurio
Lanius excubitor
Locustella naevia
Lophophanes cristatus
Lullula arborea
Luscinia megarhynchos
Mergus merganser
Motacilla alba
Motacilla cinerea
Motacilla flava
Oriolus oriolus
Parus major
Passer montanus
Periparus ater
Phylloscopus collybita
Phylloscopus sybilatrix
Phylloscopus trochilus
Picus viridis
Poecille montanus
Saxicola rubetra
Saxicola rubicola
Sitta europaea
Streptopelia cecaocto
Strix aluco
Sturnus vulgaris
Sylvia atricapilla
Sylvia borin
rudzik
zięba
kszyk
sójka
krętogłów
gąsiorek
srokosz
świerszczak
czubatka
lerka
słowik rdzawy
nurogęś
pliszka siwa
pliszka górska
pliszka żółta
wilga
bogatka
mazurek
sosnówka
pierwiosnek
świstunka
piecuszek
dzięcioł zielony
czarnogłówka
pokląskwa
kląskawka
kowalik
sierpówka
puszczyk
szpak
kapturka
gajówka
kwiecień 2015
na
w
nad Nysa Łużycką
podmokłych
w borach
krajobrazie
łąkach
rolniczym
Lasek
Późna
Mielno Strzegów
1
5
1
3
1
9
3
5
1
1
1
1
2
5
1
1
1
2
1
1
1
1
4
2
4
1
1
1
1
1
1
3
1
1
1
2
1
2
5
1
6
2
1
4
1
1
1
3
1
1
2
2
1
1
1
6
1
3
2
8
1
1
-
strona 145
Gatunek
Sylvia communis
Sylvia curruca
Sylvia nisoria
Troglodytes troglodytes
Turdus merula
Turdus philomelos
Turdus viscivorus
Vanellus vanellus
cierniówka
piegża
jarzębatka
strzyżyk
kos
śpiewak
paszkot
czajka
kwiecień 2015
na
w
nad Nysa Łużycką
podmokłych
w borach
krajobrazie
łąkach
rolniczym
Lasek
Późna
Mielno Strzegów
3
8
4
1
2
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
3
1
1
1
2
-
Uwaga do tabeli:
w tabeli pogrubiono nazwy gatunków ptaków zaliczanych do grupy wodno-błotnych.
strona 146
kwiecień 2015
Awifauna obszaru potencjalnego oddziaływania leja depresji planowanej kopalni węgla
brunatnego w okresie zimowym
Ze względu na panujące warunki atmosferyczne w okresie zimowym, znaczna większość
zbiorników wodnych znajdujących się na obszarze spodziewanego leja depresji była
zamarznięta. Względnie dogodne warunki zimowania dla ptaków były jedynie w korycie
Nysy Łużyckiej. W wyniku liczeń prowadzonych na powierzchniach próbnych stwierdzono
zimowanie zaledwie 6 gatunków ptaków wodno-błotnych. Najliczniejszym z nich była
krzyżówka (Anas platyrhynchos). Maksymalne stwierdzone na powierzchniach próbnych
wzdłuż Nysy Łużyckiej liczebności zimujących ptaków wodno-błotnych przedstawiono w
poniższej tabeli 16.
Tabela 16. Maksymalne liczebności wodno-błotnych gatunków ptaków stwierdzone w okresie
zimowym na powierzchniach próbnych zlokalizowanych wzdłuż Nysy Łużyckiej [3]
Gatunek
Anas platyrhynchos
Ardea cinerea
Bucephala clangula
Cygnus olor
Grus grus
Phalacrocorax carbo
krzyżówka
czapla siwa
gągoł
łabędź niemy
żuraw
kormoran
Powierzchnia próbna
Sadzarzewice
Późna
Strzegów
30
80
150
1
2
1
12
1
-
brunatnego w okresie migracji wiosennej
W okresie migracji wiosennej na obszarze prognozowanego leja depresji stwierdzono ponad
30 gatunków ptaków wodno-błotnych. Największe koncentracje tworzyły krzyżówki (Anas
platyrhynchos), łabędzie nieme (Cygnus olor) oraz łyski (Fulica atra). Miejscami
gromadzenia się większych liczebności ptaków były głównie kompleksy stawów
hodowlanych. Stada krzyżówek liczące 100 osobników obserwowane na Nysie Łużyckiej
należały do rzadkości. Maksymalne liczebności migrujących ptaków wodno-błotnych
stwierdzone na poszczególnych kompleksach stawów i jeziorach oraz na powierzchniach
próbnych położonych wzdłuż Nysy Łużyckiej zaprezentowano w poniższych tabelach 17 i 18.
strona 147
kwiecień 2015
migracji wiosennej na kompleksach stawów i jeziorach znajdujących się na obszarze
potencjalnego oddziaływania leja depresji projektowanej kopalni Gubin [3]
Gatunek
Actitis hypoleucos
Anas acuta
Anas clypeata
Anas Penelope
Anas platyrhynchos
Anas strepeta
Aythya fuligula
Chlidonias niger
Cygnus olor
Egretta alba
Fulica atra
Larus ridibundus
Netta Rufina
Pandion haliaetus
brodziec piskliwy
rożeniec
płaskonos
świstun
krzyżówka
krakwa
czernica
rybitwa czarna
łabędź niemy
czapla biała
łyska
śmieszka
hełmiatka
rybołów
Lasek
Gębice
Biecz
1
1
3
2
50
4
2
1
70
1
50
10
1
1
migracji wiosennej na powierzchniach próbnych zlokalizowanych wzdłuż Nysy Łużyckiej [3]
Gatunek
Anas platyrhynchos
Anser anser
Ardea cinerea
Bucephala clangula
Haliaetuis albicilla
Mergus merganser
Milvus migrant
Milvus milvus
Phalacrocorax carbo
Tringa ochropus
Vanellus vanellus
krzyżówka
gęgawa
czapla siwa
gągoł
bielik
nurogęś
kania czarna
kania ruda
kormoran
samotnik
czajka
Powierzchnia próbna
Sadzarzewice
Późna
Strzegów
100
18
1
1
1
2
3
1
1
1
1
2
brunatnego w okresie dyspersji polęgowej i migracji jesiennej
W okresie dyspersji polęgowej i migracji jesiennej na obszarze maksymalnego leja depresji
stwierdzono 19 gatunków ptaków wodno-błotnych. Największe koncentracje tworzyły
krzyżówki (Anas platyrhynchos), łyski (Fulica atra), łabędzie nieme (Cygnus olor) oraz
kormorany (Phalacrocorax carbo). Miejscami gromadzenia się ptaków były głównie
kompleksy stawów hodowlanych. W dolinie Nysy Łużyckiej prawie zupełnie nie było
ptaków. W tym czasie obserwowano tam tylko pojedyncze osobniki krzyżówek (Anas
platyrhynchos) i perkozków (Tachybaptus ruficollis). Maksymalne liczebności migrujących
strona 148
kwiecień 2015
ptaków wodno-błotnych stwierdzone na poszczególnych kompleksach stawów i jeziorach
zaprezentowano w poniższej tabeli 19.
Lokalizację stanowisk ptaków w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
migracji jesiennej na kompleksach stawów i jeziorach znajdujących się na obszarze
potencjalnego oddziaływania leja depresji projektowanej kopalni [3]
Gatunek
Alcedo atthis
Anas platyrhynchos
Anas querquedula
Anser albifrons
Anser fabalis
Anser anser
Ardea cinerea
Chlidonias niger
Circus aeruginosus
Cygnus olor
Egretta alba
Fulica atra
Gallinula chloropus
Haliaetus albicilla
Pandion haliaetus
Phalacrocorax carbo
Podiceps cristatus
Rallus aquaticus
Tachybabtus ruficollis
zimorodek
krzyżówka
cyranka
gęś białoczelna
gęś zbożowa
gęgawa
czapla siwa
rybitwa czarna
błotniak stawowy
łabędź niemy
czapla biała
łyska
kokoszka
bielik
rybołów
kormoran
perkoz dwuczuby
wodnik
perkozek
Lasek
Gębice
Biecz
3
100
10
2
5
80
2
6
2
1
1
11
13
160
6
1
5
24
10
2
1
2
1
2
32
28
1
1
2
1
8
8
strona 149
Rysunek 12. Lokalizacja stanowisk ptaków w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 150
kwiecień 2015
2.9.4. Ssaki
Inwentaryzację ssaków przeprowadzono w dwóch obszarach - na terenie projektowanej
odkrywki węgla brunatnego oraz na obszarze objętym oddziaływaniem wyznaczonego leja
depresji. Poszukiwano gatunków z rzędu owadożernych, nietoperzy, gryzoni i drapieżnych
chronionych
prawem
krajowym
i
międzynarodowym
-
obowiązującym
wówczas
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 roku w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt (Dz.U.2011, nr 237, poz. 1419), gatunków z Polskiej Czerwonej Listy
Zwierząt, gatunków rzadkich dla regionu, gatunków wyszczególnionych w Dyrektywie
Siedliskowej. Inwentaryzację nietoperzy wykonano z podziałem na okresy fenologiczne
związane z cyklem ich życia. W pierwszym etapie badano okres migracji wiosennych,
tworzenia kolonii rozrodczych, natomiast w drugim etapie okres rozrodu, rozpadu kolonii
oraz migracji jesiennej. Do badań nietoperzy wybrano stanowiska w charakterystycznych
typach środowisk. W przypadku pozostałych gatunków ssaków, podobnie jak w przypadku
nietoperzy, do badań wybrano miejsca w różnych środowiskach, koncentrując się jednak na
takich, w których powinny występować gatunki objęte jedną z form ochrony.
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji gatunki ssaków stwierdzono łącznie na
121 stanowiskach, w tym 17 stanowisk zlokalizowanych jest na terenie projektowanego
wyrobiska, dwa na terenie zwałowiska zewnętrznego, a 26 w obrębie leja depresji. Łącznie
zinwentaryzowano 26 gatunków ssaków, w tym 13 gatunków nietoperzy.
2.9.4.1. Wyniki inwentaryzacji nietoperzy
Łącznie w pierwszym i drugim etapie badań nietoperze wykazano na 40 stanowiskach, gdzie
stwierdzono 13 gatunków nietoperzy należących do rodziny Vespertilionidae - nocek duży
(Myotis myotis), nocek Natterera (Myotis nattereri), nocek Brandta (Myotis brandtii), nocek
wąsatek (Myotis mystacinus), nocek rudy (Myotis daubentonii), mroczek późny (Eptesicus
serotinus), karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus), karlik większy (Pipistrellus nathusii),
karlik drobny (Pipistrellus pygmaeus), borowiec wielki (Nyctalus noctula), gacek brunatny
(Plecotus auritus), gacek szary (Plecotus austriacus), mopek (Barbastella barbastellus).
Wszystkie zinwentaryzowane gatunki nietoperzy (13 gatunków) są wyszczególnione w
załącznikach II i IV dyrektywy.
Wszystkie zinwentaryzowane gatunki nietoperzy (13 gatunków) są objęte ścisłą ochroną
gatunkową.
strona 151
kwiecień 2015
Mopek (Barbastella barbastellus) został umieszczony na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt
(kategoria DD).
Gatunki rzadkie dla regionu
Za gatunki rzadkie w skali regionu należy uznać nocka dużego (Myotis myotis), nocka
Brandta (Myotis brandtii), nocka wąsatka (Myotis mystacinus) i mopka (Barbastella
barbastellus).
Poszczególne gatunki nietoperzy zinwentaryzowano w przedstawionych poniżej miejscach.
1. Nocek duży (Myotis myotis) - pojedyncze osobniki tego gatunku stwierdzono w skrzynce
dla nietoperzy w okolicach Jeziora Głębokiego, jeden raz stwierdzono w tym miejscu
2 osobniki (prawdopodobnie zgrupowanie godowe). W kościele w Nowej Roli oraz w
pałacu w Brodach wykazano po jednym osobniku, a w ruinach kościoła w Gębicach
stwierdzono 2 osobniki (prawdopodobnie zgrupowanie godowe). W pobliżu rezerwatu
przyrody „Uroczysko Węglińskie” złowiono w sieci jednego osobnika. Zarejestrowano
dźwięki żerujących osobników w użytku ekologicznym „Bagno przy Rabym Kamieniu”.
2. Mopek (Barbastella barbastellus) - w sąsiedztwie rezerwatu przyrody „Uroczysko
Węglińskie” złowiono jedną karmiąca samicę, co świadczy o obecności kolonii rozrodczej
tego nietoperza w tym rejonie. Wykazano też sygnały echolokacyjne mopków w
rezerwacie „Uroczysko Węglińskie”, a także we wsi Węgliny. Dwa samce schwytano w
parku obok ruin kościoła w Gębicach. Cztery osobniki złowiono w ruinach pałacu w
Osieku. Ponadto sygnały echolokacyjne mopków zarejestrowano w parku w Gębicach,
obok pałacu w Luboszycach, we wsi Kozów oraz w użytku ekologicznym „Bagno przy
Rabym Kamieniu”.
3. Nocek Brandta (Myotis brandtii) - stwierdzono kolonię rozrodczą tego gatunku za
okiennicą budynku mieszkalnego przy ul. Kilińskiego w Brodach. Kolonia liczyła około
20 osobników (samic). W sąsiedztwie rezerwatu przyrody „Uroczysko Węglińskie”
schwytano 2 osobniki tego gatunku, w tym karmiącą samicę, co świadczy o istnieniu na
tym terenie kolonii rozrodczej. Na stanowiskach w okolicy Jeziora Głębokiego
stwierdzono dwukrotnie pojedyncze osobniki w skrzynkach dla nietoperzy.
4. Nocek wąsatek (Myotis mystacinus) - stwierdzono jednego osobnika (samca) w skrzynce
dla ptaków w okolicach Jeziora Głębokiego oraz jednego za okiennicą w Brodach.
5. Nocek rudy (Myotis daubentonii) - dwa osobniki tego gatunku złowiono w okolicach
Kaniowa w sąsiedztwie użytku ekologicznego „Tatarak”, 4 osobniki stwierdzono w
strona 152
kwiecień 2015
dziupli buka w parku w pobliżu Ośrodka Edukacji Przyrodniczo Leśnej w Jeziorach
Wielkich, jednego osobnika złowiono w pobliżu rezerwatu przyrody „Uroczysko
Węglińskie”. W wyniku nasłuchów detektorowych wykazano żerujące nocki rude we
wszystkich środowiskach nadwodnych - Jezioro Suchodół, Jezioro Brodzkie, staw we wsi
Dłużek, użytek ekologiczny „Bagno przy Rabym Kamieniu”.
6. Nocek Natterera (Myotis nattereri) - trzy osobniki złowiono w okresie jesiennym przy
ruinach pałacu w Osieku.
7. Mroczek późny (Eptesicus serotinus) - kolonie rozrodcze tego gatunku stwierdzono na
strychu kościoła we wsi Mielno (minimum 10 osobników), na strychu kościoła we wsi
Nowa Rola (minimum 20 osobników) oraz w budynku mieszkalnym w Lubsku przy
ul. Norwida (40 osobników). Jednego osobnika schwytano w sieci w pobliżu użytku
ekologicznego „Tatarak”. Obserwowano te nietoperze w większości obszarów
zabudowanych, na których prowadzono nasłuchy detektorowe, wysokie indeksy
aktywności wykazane zostały głównie w okresie wiosennym.
8. Karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus) - kolonię rozrodczą wykazano w budynku
mieszkalnym w Lubsku przy ul. Norwida (minimum 10 osobników). Gatunek ten był
obecny podczas nasłuchów na obszarach zabudowanych. Bardzo liczny gatunek w
nasłuchach, szczególnie w okresie wiosennym (rejestrowany w tym okresie na większości
stanowisk). Jeden osobnik został złowiony jesienią w ruinach pałacu w Osieku.
Prawdopodobnie kolonia rozrodcza występuje w kościele w Kaniowie lub w dziuplach
drzew w okolicy kościoła (w rejonie tym wykazano szczególnie wysoką aktywność tego
gatunku).
9. Karlik większy (Pipistrellus nathusii) - osobniki tego gatunku stwierdzono w skrzynce dla
ptaków około 500 metrów od Jeziora Głębokiego (kolonia rozrodcza liczyła
11 osobników). Gatunek obecny w nagraniach detektorowych we wszystkich badanych
środowiskach nadwodnych (Jezioro Suchodół, Jezioro Brodzkie, użytek ekologiczny
„Tatarak”, użytek ekologiczny „Bagno przy Rabym Kamieniu”) oraz w parku w Gębicach
i przy kościele w Kaniowie.
10. Karlik drobny (Pipistrellus pygmaeus) - dwa osobniki złowiono w sąsiedztwie użytku
ekologicznego „Tatarak”. Za okiennicą budynku w Brodach wykazano 5 osobników, a w
drewnianym budynku siedziby Ośrodka Edukacji Przyrodniczo-Leśnej 96 osobników.
Gatunek był obecny także w nagraniach detektorowych na niektórych badanych
stanowiskach w okresie wiosny.
strona 153
kwiecień 2015
11. Gacek brunatny (Plecotus auritus) - kolonię rozrodczą wykazano w skrzynce dla ptaków
w leśnictwie Gręzawa (11 osobników), 7 osobników stwierdzono w skrzynce dla ptaków
obok Jeziora Głębokiego. Osobniki tego gatunku łowiono na wszystkich stanowiskach
połowów. Osobniki należące do rodzaju Plecotus wykazano na podstawie analiz
detektorowych w parku przy ruinach kościoła w Gębicach.
12. Gacek szary (Plecotus austriacus) - złowiono dwa osobniki przy ruinach pałacu w Osieku.
13. Borowiec wielki (Nyctalus noctula) - kolonię rozrodczą wykazano w złamanym buku w
rezerwacie przyrody „Uroczysko Węglińskie” (minimum kilkanaście osobników),
w sąsiedztwie tego rezerwatu złowiono także 7 nietoperzy tego gatunku, w tym
4 karmiące samice i dwa młodociane osobniki. W nasłuchach detektorowych wykazany
niemal na wszystkich badanych stanowiskach
2.9.4.2. Wyniki inwentaryzacji pozostałych ssaków
Stwierdzono 13 gatunków ssaków, w tym 6 gatunków należących do rzędu owadożernych
(Insectivora), 4 gatunki do rzędu gryzoni (Rodentia) i 3 gatunki do drapieżnych (Carnivora) rzęsorek rzeczek (Neomys fodiens), ryjówka aksamitna (Sorex araneus), ryjówka malutka (Sorex
minutus), zębiełek karliczek (Crocidura suaveolens), kret europejski (Talpa europea), jeż
wschodni (Erinaceus roumanicus), bóbr europejski (Castor fiber), wiewiórka pospolita (Sciurus
vulgaris), mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus), badylarka (Micromys minutus), wydra (Lutra
lutra), gronostaj (Mustela erminea), łasica (Mustela nivalis).
Z gatunków ssaków stwierdzonych podczas inwentaryzacji w załączniku II i IV Dyrektywy
Siedliskowej zamieszczone zostały dwa gatunki - bóbr europejski (Castor fiber) i wydra (Lutra
lutra).
Ścisłą ochroną w Polsce spośród stwierdzonych gatunków objęte są rzęsorek rzeczek (Neomys
fodiens), ryjówka aksamitna (Sorex araneus), ryjówka malutka (Sorex minutus), zębiełek
karliczek (Crocidura suaveolens), jeż wschodni (Erinaceus roumanicus), wiewiórka pospolita
(Sciurus vulgaris), łasica (Mustela nivalis) i gronostaj (Mustela erminea).
Ochroną częściową w Polsce spośród stwierdzonych gatunków objęte są kret europejski
(Talpa europea), bóbr europejski (Castor fiber), mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus),
badylarka (Micromys minutus), wydra (Lutra lutra).
strona 154
kwiecień 2015
Gatunki rzadkie dla regionu
Za gatunek rzadki w skali regionu należy uznać zębiełka karliczka (Crocidura suaveolens).
Poszczególne gatunki ssaków „naziemnych” zinwentaryzowano w następujących miejscach:
1. rzęsorek rzeczek (Neomys fodiens) - został stwierdzony na 18 stanowiskach, gatunek
związany jest z rowami i drobnymi ciekami wodnymi gdzie obserwowany był powszechnie;
2. ryjówka aksamitna (Sorex araneus) - jest najliczniejszym przedstawicielem ryjówkowatych
na badanym terenie, została stwierdzona na 30 stanowiskach;
3. ryjówka malutka (Sorex minutus) - została stwierdzona na 2 stanowiskach zlokalizowanych
na turzycowisku i przy brzegu cieku płynącego przez ols;
4. zębiełek karliczek (Crocidura suaveolens) - został stwierdzony tylko na jednym stanowisku
w okolicach miejscowości Wielotów;
5. kret europejski (Talpa europea) - ślady działalności kreta, tj. kretowiska, były obserwowane
na 18 stanowiskach;
6. jeż wschodni (Erinaceus roumanicus) - został stwierdzony na jednym stanowisku w
miejscowości Wielotów;
7. bóbr europejski (Castor fiber) - ślady żerowania są widoczne w wielu miejscach badanego
terenu, przede wszystkim w pobliżu wód; nora gniazdowa została stwierdzona tylko w
jednym miejscu na brzegu Nysy Łużyckiej;
8. wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris) - stwierdzona została tylko na jednym stanowisku w
lesie sosnowym na trasie Grabice-Sadzarzewice;
9. mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus) - stwierdzono ją na 6 stanowiskach;
10. badylarka (Micromys minutus) - wykryto tylko jednego osobnika na łące porośniętej sitem i
jeżynami na północ od Gręzawy;
11. wydra (Lutra lutra) - ślady występowania tego gatunku (tropy, odchody, miejsca żerowania,
schronienia) były znajdywane punktowo w wielu miejscach nad ciekami wodnymi na całej
długości tych cieków, a także w okolicach stawów;
12. gronostaj (Mustela erminea) - ślady występowania tego gatunku stwierdzono na dwóch
stanowiskach w okolicach miejscowości Kozłów i Późna;
13. łasica (Mustela nivalis) - stwierdzono ją jedynie na jednym stanowisku, tropy łasicy są
jednak zwykle trudne do zaobserwowania, więc zapewne nie policzono znacznej części
tych zwierząt obecnych na badanym terenie.
Dane literaturowe podają, że zarówno na terenie planowanej eksploatacji złoża węgla
brunatnego Gubin, jak i na terenie leja depresji, stwierdza się występowanie wilka (Canis
strona 155
kwiecień 2015
lapus). W 2010 roku zauważono tam obecność grupy złożonej z dwóch osobników.
Na terenie lokalizacji planowanej kopalni węgla brunatnego grupa ta zajmowała obszar leśny
od Grabic, Markowic i Luboszyc, aż do południowej granicy przyszłej kopalni. Na obszarze
leja depresji zasiedlały one lasy od granicy planowanej kopalni na południowy-zachód od
Brodów, aż do południowej granicy leja (czyli Kotlinę Zasiecką). Przez lasy te przebiega
jeden z kilku głównych polskich korytarzy ekologicznych służących przemieszczaniu się
dużych ssaków lądowych. Korytarz ten, zwany „zachodnim”, umożliwia wędrówkę z
Sudetów i Polski Wschodniej (wzdłuż Korytarza Południowo-Centralnego) do Puszczy
Rzepińskiej i Noteckiej.
2.9.4.3. Podsumowanie inwentaryzacji ssaków
Na terenie projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego stwierdzono jedynie część z
tych gatunków ssaków, które wykryto na całym terenie poddanym inwentaryzacji (19 z
ogólnej ilości 121 zinwentaryzowanych stanowisk). Na terenie przeznaczonym bezpośrednio
pod eksploatację węgla stwierdzono występowanie 14 gatunków ssaków w podanej
liczebności:
1.
mroczek późny (Eptesicus serotinus) - liczny,
2.
borowiec wielki (Nyctalus noctula) - liczny,
3.
karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus) - liczny,
4.
mopek (Barbastella barbastellus) - rzadki,
5.
rzęsorek rzeczek (Neomys fodiens) - liczny,
6.
ryjówka aksamitna (Sorex araneus) - liczny,
7.
zębiełek karliczek (Crocidura suaveolens) - rzadki,
8.
kret europejski (Talpa europea) - liczny lub średnio liczny,
9.
jeż wschodni (Erinaceus roumanicus) - rzadki,
10. wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris) - rzadki,
11. mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus) - rzadki lub mało liczny (mimo niskiej liczby
złowionych osobników, można się spodziewać wyższej rzeczywistej liczebności),
12. wydra (Lutra lutra) - średnio liczny,
13. gronostaj (Mustela erminea) - średnio liczny,
14. wilk (Canis lapus) - mało liczna (na podstawie danych literaturowych w porównaniu z
terenami wschodniej Polski).
strona 156
kwiecień 2015
W obrębie leja depresji zinwentaryzowano 26 stanowisk ssaków. Na obszarze zasięgu leja w
I warstwie wodonośnej dla depresji granicznej równej 0,5 m stwierdzono występowanie
14 gatunków ssaków, których liczebność określono następująco:
1. nocek duży (Myotis myotis) - rzadki,
2. nocek rudy (Myotis daubentonii) - rzadki,
3. mroczek późny (Eptesicus serotinus) - liczny,
4. karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus) - liczny,
5. karlik większy (Pipistrellus nathusii) - średnio liczny,
6. karlik drobny (Pipistrellus pygmaeus) - liczny,
7. borowiec wielki (Nyctalus noctula) - liczny,
8. gacek brunatny (Plecotus auritus) - średnio liczny,
9. mopek (Barbastella barbastellus) - rzadki,
10. rzęsorek rzeczek (Neomys fodiens) - liczny,
11. ryjówka aksamitna (Sorex araneus) - liczny,
12. kret europejski (Talpa europea) - liczny lub średnio liczny,
13. mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus) - rzadki lub mało liczny,
14. wydra (Lutra lutra) - średnio liczny.
Poza strefą przewidywanego maksymalnego zasięgu leja depresji, ale w granicach
opracowania stwierdzono badylarkę (Micromys minutus). Jej liczebność została określona
jako mało liczna.
Lokalizację stanowisk ssaków w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
strona 157
Rysunek 13. Lokalizacja stanowisk ssaków w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 158
Rysunek 14. Lokalizacja form ochrony przyrody w obszarze objętym inwentaryzacją [15]
strona 159
kwiecień 2015
2.10. Formy ochrony przyrody
Zgodnie art. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (tekst jednolity
Dz.U.2013.627) za formy ochrony przyrody uznajemy parki narodowe, rezerwaty przyrody i
parki krajobrazowe wraz z ich otulinami, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura
2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły
przyrodniczo-krajobrazowe, jak również ochronę gatunkową roślin, zwierząt i grzybów.
Na omawianym terenie objętym inwentaryzacją przyrodniczą znajdują się następujące formy
ochrony przyrody: obszary Natura 2000, parki krajobrazowe, obszary chronionego
krajobrazu, rezerwaty przyrody, użytki ekologiczne i pomniki przyrody.
Lokalizację form ochrony przyrody w obszarze objętym inwentaryzacją przedstawiono na
2.10.1. Obszary Natura 2000
W zasięgu przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej znajduje się w całości lub
częściowo pięć obszarów Natura 2000, będących Specjalnymi Obszarami Ochrony Siedlisk
(SOOS):
1) PLH080031 Mierkowskie Wydmy - cały obszar o powierzchni 609,78 ha w granicach
opracowania,
2) PLH080051 Brożek - cały obszar o powierzchni 65,13 ha w granicach opracowania,
3) PLH080052 Jeziora Brodzkie - cały obszar o powierzchni 829,18 ha w granicach
opracowania,
4) PLH080069 Dąbrowy Gubińskie - w granicach opracowania tylko część obszaru o
powierzchni 22,17 ha (cała powierzchnia 1534,60 ha),
5) PLH080060 Uroczyska Borów Zasieckich - w granicach opracowania tylko część obszaru
o powierzchni 4248,51 ha (cała powierzchnia 4375,40 ha).
W granicach prognozowanego maksymalnego leja depresji do głębokości 0,5 m znajdują się
częściowo trzy z wymienionych wyżej obszarów Natura 2000:
1) PLH080031 Mierkowskie Wydmy,
2) PLH080052 Jeziora Brodzkie,
3) PLH080060 Uroczyska Borów Zasieckich.
W granicach przewidywanej eksploatacji węgla brunatnego ze złoża Gubin znajduje się
niewielka część obszaru PLH080052 Jeziora Brodzkie (29,45 ha z ogólnej powierzchni
829,18 ha, co stanowi 3,55 % ogólnej powierzchni tego obszaru).
strona 160
kwiecień 2015
2.10.2. Parki krajobrazowe
W zasięgu przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej znajduje się część Parku
Krajobrazowego „Łuk Mużakowa” (808,63 ha z ogólnej powierzchni 18 200 ha, co stanowi
4,44 % ogólnej powierzchni parku).
W granicach prognozowanego leja depresji oraz w granicach projektowanej odkrywki i
zwałowiska zewnętrznego nie występują parki krajobrazowe.
2.10.3. Obszary chronionego krajobrazu
W zasięgu przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej znajdują się w całości lub
częściowo trzy obszary chronionego krajobrazu o łącznej powierzchni w tych granicach
21 385 ha:
1) Obszar chronionego krajobrazu „27-Dolina Nysy” - cały obszar o powierzchni 3216 ha
znajduje się w granicach opracowania (w gminie Brody 1150 ha, w gminie Gubin
2066 ha),
2) Obszar chronionego krajobrazu „30A-Zachodnie okolice Lubska” - cały obszar o
powierzchni 17536 ha znajduje się w granicach opracowania (w gminach Brody 8319 ha,
Gubin 3011 ha, Lipinki Łużyckie 338 ha, Lubski 4729 ha, Tuplice 1139 ha),
3) Obszar chronionego krajobrazu „19-Gubińskie Mokradła” - obszar o powierzchni 1884 ha
położony w gminie Gubin (w granicach opracowania zlokalizowane jest 632,60 ha, co
stanowi 33,58 % ogólnej powierzchni tego obszaru).
W granicach prognozowanego maksymalnego leja depresji znajdują się częściowo wszystkie
wymienione trzy obszary chronionego krajobrazu, a w granicach projektowanej odkrywki i
zwałowiska zewnętrznego znajduje się częściowo obszar „30A-Zachodnie okolice Lubska”
(123,48 ha z ogólnej powierzchni 17 536 ha, co stanowi 0,70 % ogólnej powierzchni tego
obszaru).
2.10.4. Rezerwaty przyrody
W zasięgu przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej lub w bezpośrednim ich
sąsiedztwie znajduje się pięć rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 270,29 ha:
1) rezerwat przyrody „Dębowiec” (położony poza granicami terenu inwentaryzacji
przyrodniczej) - rezerwat faunistyczny o powierzchni 9,39 ha, którego celem ochrony jest
zachowanie starodrzewu dębowego oraz stanowisk chronionych owadów - jelonka
rogacza (Lucanus cervus) i kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo),
strona 161
kwiecień 2015
2) rezerwat przyrody „Uroczysko Węglińskie” - rezerwat leśny o powierzchni 6,82 ha,
którego celem ochrony jest zachowanie naturalnego, wielogatunkowego starodrzewu,
3) rezerwat przyrody „Żurawno” - rezerwat leśny o powierzchni 22,88 ha, którego celem
ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych
fragmentu leśnego ekosystemu nizinnego ze stanowiskami rzadkich gatunków roślin i
zwierząt,
4) rezerwat przyrody „Mierkowskie suche bory” - rezerwat leśny o powierzchni 131,40 ha,
którego celem ochrony jest zachowanie szerokiego spektrum ekosystemów borowych, od
ubogich muraw napiaskowych i suchych borów porastających kompleks wydm
śródlądowych, po bory świeże i wilgotne, wraz ze specyficzną chronioną fauna i florą,
5) rezerwat przyrody „Gubińskie mokradła” - rezerwat faunistyczny o powierzchni 99,80 ha,
którego celem ochrony jest zachowanie populacji ptaków wodnych i błotnych oraz
najcenniejszych pod względem ornitologicznym siedlisk będących ostoją w okresie lęgów
jak i podczas wędrówek - ochrona czynna.
W granicach prognozowanego maksymalnego leja depresji znajduje prawie cały rezerwat
przyrody „Mierkowskie Suche Bory” o powierzchni około 130 ha.
W granicach projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego nie ma rezerwatów
przyrody.
2.10.5. Użytki ekologiczne
W zasięgu przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej znajdują się 43 użytki ekologiczne
o
łącznej
powierzchni
142,64
ha.
Charakterystykę
tych
użytków
ekologicznych
przedstawiono w poniższej tabeli 20.
strona 162
kwiecień 2015
Nazwa użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
Rodzaj użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
25.03.2002
0,64
Data
utworzenia
Gmina
1
35/1
ROSICZKA
Miejsce
występowania
rosiczki
oktrąglolistnej
(Drosera
rotundifolia).
2
36/2
ŚRÓDLEŚNE
OCZKA
Miejsce rozrodu
płazów.
25.03.2002
3,87
Brody
3
37/3
BAGNA PRZY
ROSOCHATYCH
SOSNACH
Miejsce
występowania
rzadkich roślin.
25.03.2002
8,16
Brody
4
38/4
RUSKIE STAWY
Miejsce lęgowe
ptaków.
25.03.2002 25,88
Brody
5
39/5
MOCZARY
Miejsce lęgowe
ptaków.
25.03.2002
2,49
Brody
Opis lokalizacji
Ochrona w
zakresie prawa
międzynarodowego
Powierzchnia [ha]
Lp.
Nr
ewidencyjny
Tabela 20. Użytki ekologiczne zlokalizowane w granicach inwentaryzacji przyrodniczej
Opis
Ochrona ekosystemów mających znaczenia
dla zachowania różnorodnych typów siedlisk.
Miejsce występowania rosiczki oktrąglolistnej
(Drosera rotundifolia) i przygiełki brunatnej
(Rhynchospora fusca), tworzącej
przygiełgowisko.
Nadleśnictwo Lubsko,
Leśnictwo Nowa Rola oddz.
Miejsce rozrodu płazów.
170, 171
Leśnictwo Nowa Rola oddz. 78 dla zachowania różnorodnych typów siedlisk.
Miejsce występowania torfowców, brzozy
omszonej (Betula pubescens) i rosiczki
pośredniej (Drosera intermedia).
Leśnictwo Nabłotna oddz. 87,
113, przy drodze powiatowej
Projektowany rezerwat przyrody. Miejsce
Brody - Tuplice
lęgowe ptaków. Miejsce występowania
grzybieni białych (Nymphaea alba), rosiczek
(Drosera) i przygiełki brunatnej
(Rhynchospora fusca).
Nadleśnictwo Gubin, Leśnictwo Ochrona ekosystemów mających znaczenia
Suchodół oddz. 251y, w pobliżu dla zachowania różnorodnych typów siedlisk.
Jeziora Suchodół
Miejsce lęgowe ptaków.
Nadleśnictwo Lipinki,
Leśnictwo Olszyna oddz. 2a,
przy torze kolejowym, na
Brody
południowy-zachód od Dużego
Stawu
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
strona 163
Rodzaj użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
Data
utworzenia
Stanowisko lęgowe
żurawia (Grus
grus). Miejsce
29.01.2003
występowania
roślin objętych
ochroną ścisłą i
częściową.
6
40/6
ŻURAWIE
BAGNA
7
41/7
BAGNO PRZY
OLCHACH
Miejsce lęgowe
ptaków.
8
42/8
BAGNO
9
43/9
WIERZBY PRZY
NYSIE
Gmina
Opis
Stanowisko lęgowe żurawia (Grus grus).
Stanowisko występowania roślin objętych
ochroną ścisłą rosiczka okrągłolistna
(Drosera rotundifolia), bagno zwyczajne
(Ledum palustre), przygiełka brunatna
(Rhynchospora fusca), sit ostrokwiatowy
(Juncus acutiflorus), bobrek trójlistkowy
(Menyanthes trifoliata). Stanowisko roślin
rzadkich żurawina błotna (Oxycoccus
palustris), siedmiopalecznik błotny
(Comarum palustre), turzyca nitkowata
(Carex lasiocarpa) i świbka błotna
(Triglochin palustris).
Stanowisko lęgowe żurawa (Grus grus) i
Leśnictwo Marianka oddz. 198f, miejsce rozrodu żmii zygzakowatej (Vipera
w pobliżu osady Marianka, na
berus).
południowy-zachód od
miejscowości Brody.
Bagno, miejsce występowania rosiczki
Leśnictwo Gręzawa oddz. 211d. oktrąglolistnej (Drosera rotundifolia).
Teren położony 7 km na
południowy-wschód od
miejscowości Brody, w pobliżu
Jeziora Płytkiego i Jeziora
Niwa.
Miejsce lęgowe ptaków.
Leśnictwo Zasieki oddz. 422b.
Na południowy-zachód od
miejscowości Brody, przy
granicy państwa, nad rzeką
Nysą Łużycką.
Leśnictwo Nowa Rola
oddz.107h, około 6 km na
południowy-wschód od
miejscowości Brody, w pobliżu
Jeziora Głębokiego.
5,27
Brody
29.01.2003
2,26
Brody
-
29.01.2003
1,62
Brody
Miejsce lęgowe
ptaków.
29.01.2003
0,67
Brody
Opis lokalizacji
kwiecień 2015
Ochrona w
zakresie prawa
międzynarodowego
Nazwa użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
Powierzchnia [ha]
Lp.
Nr
ewidencyjny
Tak
Nie
Tak
Tak
strona 164
Rodzaj użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
44/10
MOKRADŁA
Miejsce lęgowe
ptaków.
11
45/11
ŻEKIECIOWA
DĄBROWA
Miejsce lęgowe
ptaków.
12
121/1
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
-
122/2
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
123/3
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
10
13
14
15
124/4
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
-
-
-
Data
utworzenia
29.01.2003
29.01.2003
5,43
0,72
0,62
19.09.1995
19.09.1995
19.09.1995
3,00
0,50
3,00
Gmina
Opis lokalizacji
kwiecień 2015
Opis
Leśnictwo Zasieki oddz. 468d.
Na północny-zachód od
Brody miejscowości Tuplice,
w pobliżu granicy państwa,
między rzeką Nysą Łużycką,
a torami kolejowymi.
Leśnictwo Starosiedle oddz.
Brody
137d. Na południowy-wschód
od osady Lasek.
Teren przedszkola nr 1 przy
Gubin
ul. Piastowskiej 20.
Miasto
Miejsce lęgowe ptaków, występowanie
żurawiny błotnej (Oxycoccus palustris) i
wrzosu tworzącego łany.
Skarpa między ul. Stromą a
Gubin ul. Piastowską oraz między
Miasto ul. Wojska Polskiego i
ul. Zwycięstwa.
Teren byłego amfiteatru oraz
Gubin teren skarpy przy budynku
Miasto siedziby „Euroregionu”
ul. Piastowska.
Park Waszkiewicza przy
ul. Królewskiej łącznie ze
Gubin skarpą między tym parkiem a
Miasto ulicami Piastowską i
Grunwaldzką (u podnóża
kościoła).
Skarpa moreny czołowej.
Ochrona w
zakresie prawa
międzynarodowego
Nazwa użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
Powierzchnia [ha]
Lp.
Nr
ewidencyjny
-
Miejsce lęgowe ptaków, gleby
glejobielicowe, murszaste utworzone z piasku
luźnego, pokrywa zadarniona.
-
Nie
Nie
Nie
Nie
strona 165
125/5
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
17
126/6
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
18
127/7
19
128/8
Lp.
16
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
Rodzaj użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
-
Data
utworzenia
19.09.1995
2,50
-
19.09.1995
1,15
-
19.09.1995
3,80
-
19.09.1995
3,50
20
129/9
Skarpa moreny
czołowej - bez
nazwy
25
134/5
TOPIEL II
-
3.05.2002
6,73
26
135/6
TOPIEL I
-
3.05.2002
3,49
27
136/7
NYSA
-
3.05.2002
1,30
30 139/10
ROWY
-
3.05.2002
2,16
31 140/11
TURZYCA
-
3.05.2002
1,97
35 144/15
GROBLA
-
3.05.2002
1,72
-
19.09.1995
0,50
Gmina
Opis lokalizacji
Teren starego cmentarza przy
Gubin ul. Królewskiej z wyłączeniem
Miasto terenu użytkowanego na boisko
szkolne.
Teren ul. Kresowej - wąwóz
Gubin zielony od ul. Rycerskiej do
Miasto ul. Repatriantów, obr. 3 miasta
Gubina.
Teren położony w rozwidleniu
Gubin
ul. Kresowej i ul. Kunickiego
Miasto
wraz z placem B. Chrobrego.
Teren wokół przedszkola i
Gubin
byłego żłobka przy
Miasto
ul. T. Kunickiego.
Teren skarpy stanowiącej
Gubin otoczenie doliny położonej na
Miasto wschód od byłej posiadłości
dr T. Kunickiego.
Nadleśnictwo Gubin, Leśnictwo
Gubin
Gubin oddz. 239h.
Gubin
Gubin oddz. 240c.
Gubin
Strzegów oddz. 269h.
Gubin
Dzikowo oddz. 74c, 75c.
Gubin
Dzikowo oddz. 48f
Gubin
Zawada oddz. 53w.
kwiecień 2015
Opis
Ochrona w
zakresie prawa
międzynarodowego
Nazwa użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
Powierzchnia [ha]
Nr
ewidencyjny
Nie
Skarpa moreny czołowej, wąwóz zielony.
Nie
Skarpa moreny czołowej z placem
B. Chrobrego.
-
-
strona 166
Nazwa użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
Rodzaj użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
Data
utworzenia
Powierzchnia [ha]
Gmina
36 145/16
CHOCIEJÓW
-
3.05.2002
1,33
Gubin
37 146/17
TATARAK
-
3.05.2002
10,52
Gubin
38 147/18
POLANA
-
3.05.2002
2,68
Gubin
39 148/19
MOKRE
-
3.05.2002
5,27
Gubin
40 149/20
KOPERNO
-
3.05.2002
4,10
Gubin
41 150/21
STAWY
-
3.05.2002
4,64
Gubin
BAGNA PRZY
RABYM
KAMIENIU
-
3.05.2002
21,15 Lubsko
Lp.
43
188/1
kwiecień 2015
Opis lokalizacji
Opis
Zawada oddz. 42i.
Kaniów oddz. 245g.
Sękowice oddz. 63l.
Sękowice oddz. 96b.
Sękowice oddz. 97b.
Strzegów oddz. 203g, 204i.
Leśnictwo Mierków oddz. 217,
233, 234, 235, 236.
Ochrona w
zakresie prawa
międzynarodowego
Nr
ewidencyjny
Tak
strona 167
kwiecień 2015
2.10.6. Pomniki przyrody
Na obszarze objętym inwentaryzacją przyrodniczą zarejestrowanych jest 69 pomników
przyrody (drzewa pomnikowe, powierzchniowe pomniki przyrody, np. las sosnowy,
stanowisko rosiczki). Podczas badań terenowych udało się odnaleźć w terenie i zaktualizować
stan 63 z nich. W przypadku 6 pomników przyrody nie udało się ich odnaleźć w terenie.
Wykaz zinwentaryzowanych w terenie i zbadanych pomników przyrody oraz wykaz
pomników przyrody nieodnalezionych w terenie przedstawiają tabele 21 i 22.
W granicach projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego występują następujące
pomniki przyrody:
Ø
5 drzew pomnikowych zlokalizowanych w miejscowości Jasienica - 3 dęby szypułkowe
(Quercus robur), buk pospolity (Fagus sylvatica), platan klonolistny (Platanus×hispanica
'Acerifolia'),
Ø
6 drzew pomnikowych przyrody zlokalizowanych w miejscowości Wierzchno - 5 dębów
szypułkowych (Quercus robur), platan klonolistny (Platanus×hispanica 'Acerifolia'),
Ø
4 drzewa pomnikowe zlokalizowane w miejscowości Luboszyce - 4 dęby szypułkowe
(Quercus robur).
Pozostałe pomniki przyrody zlokalizowane są w granicach prognozowanego maksymalnego
leja depresji oraz poza nim (w miejscowościach Gębice, Starosiedle, Brody, Suchodół,
Jeziory Wysokie, Sękowice, Węgliny) lub poza nimi (w miejscowościach Gubin, Komorów,
Bieżyce, Pole, Lubsko, Kaniów, Dzikowo).
strona 168
kwiecień 2015
Tabela 21. Wykaz stwierdzonych w terenie i zbadanych pomników przyrody
Lp.
Gmina
Miejscowość
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
1.
Brody
Brody
Platan klonolistny
Platanus×hispanic
„Acerifolia”
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
613
25,0
Wysokość
Wysokość pierwszego
konara
(m)
(m)
29,0
3,0
2.
Brody
Jasienica
Dąb szypułkowy
Quercus robur
397
14,0
31,5
16,0
3.
Brody
Jasienica
Buk pospolity
Fagus sylvatica
431
30,0
31,0
5,0
4.
Brody
Jasienica
Dąb szypułkowy
Quercus robur
525
24,0
28,0
8,0
5.
Brody
Jasienica
Platan klonolistny
Platanus×hispanica
„Acerifolia”
471
27,0
35,0
7,0
Brody
Jasienica
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Brody
Jeziory
Wysokie
Brody
Jeziory
Wysokie
6.
7.
8.
Las sosnowy
Sosna pospolita
Pinus sylvestris
„Kandelabry”
Las sosnowy
Sosna pospolita
Pinus sylvestris
„Suchy Bór”
482
-
22,0
-
28,0
-
6,0
-
Opis
Ślady po wyłamanych i obciętych gałęziach i
konarach. Na wysokości 2,5 m pień
rozwidlony na 3 równorzędne przewodniki.
Na pniu ślady po usuniętych gałęziach i
konarach. Na wysokości 5 m pień
rozwidlony i jeden z przewodników średnicy
50 cm wyłamany, w miejscu wyłomu
próchnica. Na pniu listwa martwicy.
W koronie susz 20 %.
Pień pochylony 10°. Ślady po wyłamanych
gałęziach średnicy do 20 cm z próchnicą.
W odziomku widoczne owocniki grzybów.
W koronie susz 10 %, w tym grube konary.
Wyłamane konary średnicy do 60 cm.
Na wysokości 4 m pień rozwidlony na
2 równorzędne przewodniki.
Rośnie za budynkiem przy
ul. Kilińskiego 10.
Na pniu ślady po usuniętych gałęziach i
konarach średnicy do 40 cm. Na pniu ubytek
powierzchniowy 200×40cm z próchnicą. Na
pniu próchnica. W koronie susz 30 %.
Powierzchniowy pomnik przyrody. Obwody
pni do 60 cm.
Rośnie przy drodze.
Powierzchniowy pomnik przyrody.
-
-
-
-
Lokalizacja
Rośnie przy drodze.
Rośnie w głębi parku.
Znajduje się na północny
wschód od miejscowości
Brożek, Nadleśnictwo Lubsko,
Leśnictwo Zasieki oddz. 358d.
Leśnictwo Ciemny Las oddz.
292g.
strona 169
Lp.
9.
10.
11.
12.
13.
Gmina
Miejscowość
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Brody
Jeziory
Wysokie
Sosna pospolita
Pinus sylvestris
„Ośmiornica”
Brody
Jeziory
Wysokie
Rosiczka
okrągłolistna
Drosera
rotundifolia
Brody
Jeziory
Wysokie
Długosz królewski
Osmunda regalis
Brody
Jeziory
Wysokie
Długosz królewski
Osmunda regalis
Suchodół
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Brody
Wierzchno
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Brody
Wierzchno
Brody
Wierzchno
Brody
Wierzchno
Brody
Wierzchno
Brody
14.
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Obwód
pnia
(cm)
407
-
-
-
542
Średnica
korony
(m)
17,0
-
-
-
19,0
Wysokość
(m)
konara
(m)
28,0
-
-
-
26,0
11,0
-
-
-
6,0
470
19,0
28,0
10,0
324
15,0
27,0
11,0
388
17,0
26,5
5,0
324
16,0
27,0
14,0
319, 282
18,0
27,0
8,0
Opis
Lekko odsłonięta szyja korzeniowa. Na pniu
widoczne owocniki grzybów. Na wysokości
4 m pień rozwidlony na 8 równorzędnych
przewodników. Dwa z nich są martwe. Na
pniu ślady żerowania dzięciołów. Korona
asymetryczna.
Powierzchniowy pomnik przyrody. Siedlisko
rosiczki.
Stanowisko długosza królewskiego
(Osmunda regalis).
Stanowisko długosza królewskiego
(Osmunda regalis)
Połamane konary średnicy do 40 cm. Pień z
wypróchnieniem kominowym. Ślad po
wyłamanym konarze średnicy 60 cm, w tym
miejscu ubytek wgłębny. Na pniu ślad po
piorunie. Ubytek 20 % pierwotnej korony.
W odziomku próchnica. Pień pochylony 10°.
Ślad po usuniętym pniu średnicy 50 cm.
Liczne ślady z próchnicą po wyłamanych
gałęziach i konarach. W koronie susz 20 %.
Połamane gałęzie i konary średnicy do
40 cm.
Ślady po usuniętych konarach z próchnicą.
Drzewo zdrowe.
Pień rozwidlony w odziomku. W koronie susz
10 %.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Rośnie przy drodze BrodyTuplice oddział leśny 61m.
Znajduje się na południowywschód od miejscowości
Brody. Niedaleko jeziora
Niwa.
Brody. niedaleko jeziora
Głębokie.
Brody, niedaleko jeziora
Głębokie.
Rośnie przy drodze Brody Suchodół.
Rośnie na terenie parku w
Wierzchnie.
Wierzchnie.
Wierzchnie.
Wierzchnie.
Wierzchnie.
strona 170
Lp.
Gmina
15.
Brody
16.
17.
Gubin
Miejscowość
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Platan klonolistny
Wierzchno Platanus×hispanica
„Acerifolia”
Bieżyce
Gubin
Bieżyce
Gubin
Dzikowo
Gubin
Dzikowo
18.
19.
Gubin
Dzikowo
20.
Gubin
Dzikowo
21.
Gubin
Dzikowo
Topola czarna
Populus nigra
Topola czarna
Populus nigra
Dąb
bezszypułkowy
Quercus petraea
Dąb
bezszypułkowy
Quercus petraea
Dąb
bezszypułkowy
Quercus petraea
Dąb
bezszypułkowy
Quercus petraea
Dąb
bezszypułkowy
Quercus petraea
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
398
26,5
485
27,0
Wysokość
(m)
konara
(m)
35,0
31,0
6,0
14,0
484
24,0
32,0
15,0
317
18,0
23,0
2,0
450
10,0×13,0
23,0
10,0
410
20,0
21,0
11,0
315
-
20,0
-
362
-
20,0
-
Opis
Lokalizacja
2 równorzędne przewodniki. Drzewo zdrowe. Wierzchnie.
Próchnica w szyi korzeniowej. Pień
porośnięty bluszczem. W koronie połamane
gałęzie i konary. Wyłamany wierzchołek pod
wyłomem rozległa rana z próchnicą długości
10 m i szerokości 40-60 cm. Drzewo o lekko
obniżonej żywotności.
Pień porośnięty bluszczem. Na pniu ubytek
wgłębny 70×20×30 cm. Widoczne owocniki
grzybów. Pień z wypróchnieniem
kominowym. Połamane gałęzie i konary
średnicy do 60 cm. W miejscu wyłamania
jednego z konarów rana z próchnicą
200×60 cm. Na wysokości 8 m pień
rozwidlony na 2 przewodniki. Ubytek
pierwotnej korony 30 %
W koronie susz fizjologiczny 20 %. Drzewo
zdrowe.
Rośnie za budynkiem nr 58.
Na pniu liczne ubytki wgłębne po
wyłamanych konarach. W koronie susz
90 %. Drzewo zamierające.
2 równorzędne przewodniki. Na pniu ślady
żerowania owadów. W koronie susz 95 %.
Drzewo zamierające.
Drzewo martwe.
Za leśniczówką w rezerwacie
„Dzikowiec”.
Drzewo martwe.
kwiecień 2015
Rośnie za budynkiem nr 58.
„Dzikowiec”.
„Dzikowiec”.
„Dzikowiec”.
„Dzikowiec”.
strona 171
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
Wysokość
(m)
konara
(m)
Gmina
Miejscowość
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Gubin
Gębice
Dąb szypułkowy
Quercus robur
395
21,0
29,0
10,0
Gubin
Gębice
Dąb szypułkowy
Quercus robur
422
24,0
30,0
11,0
Gubin
Gębice
419
25,0
29,0
5,0
Gubin
Gębice
393
-
4,0
-
Gubin
Gębice
593
11,0
26,0
-
Gubin
Gębice
-
-
-
-
23.
Gubin
Kaniów
Wiąz szypułkowy
Ulmus laevis
493
26,0
17,0
6,0
24.
Gubin
Komorów
Wiąz szypułkowy
Ulmus laevis
„Wiedźmin”
890
13,0
15,0
2,0
25.
Gubin
Luboszyce
Dąb szypułkowy
Quercus robur
435
34,0
33,0
9,5
26.
Gubin
Luboszyce
Dąb szypułkowy
Quercus robur
323
19,0
22,0
5,0
27.
Gubin
Luboszyce
Dąb szypułkowy
Quercus robur
529
33,0
34,0
9,0
Lp.
22.
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Opis
W koronie susz 60 %, w tym grube konary.
Drzewo o obniżonej żywotności.
Pień porośnięty bluszczem średnicy 15 cm i
12 cm. W koronie susz 50 %, w tym grube
konary. Drzewo o obniżonej żywotności.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Gębicach.
Gębicach.
Gębicach.
Pień złamany na wysokości 4 m. Drzewo
Gębicach.
martwe.
Pień porośnięty bluszczem. Drzewo martwe. Rośnie na terenie parku w
Gębicach.
Drzewo powalone. Średnica pnia 160 cm.
Gębicach.
Drzewo zdrowe.
Rośnie w centrum
miejscowości przy posesji
nr 16.
Rośnie w Komorowie przy
W odziomku próchnica. Pień wypróchniały
posesji przy
spięty obejmami. Ubytek drzewna 70 %.
ul. Gen. K. Świerczewskiego 7.
Korona odroślowa. Drzewo o znacznie
obniżonej żywotności.
Pień pochylony 20°. Na pniu zabliźniony
ubytek powierzchniowy. Na wysokości 7 m
Luboszycach.
pień rozwidlony na 2 równorzędne
przewodniki. W koronie susz fizjologiczny
20 %.
Pień pochylony 20°.
Luboszycach.
Próchnica w szyi korzeniowej. Ślady po
wyłamanych gałęziach i konarach średnicy
Luboszycach.
do 40 cm. W pniu gniazdo szerszeni.
4 nierównorzędne przewodniki. Ubytek
korony 15 %.
strona 172
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Wysokość
(m)
konara
(m)
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
442
24,0
29,0
3,0
461
15,0
24,0
-
426
24,0
23,0
4,0
700
23,0×18,0
29,0
2,5
Lp.
Gmina
Miejscowość
28.
Gubin
Luboszyce
29.
Gubin
Sękowice
30.
Gubin
Pole
31.
Gubin
Starosiedle
Dąb szypułkowy
Quercus robur
460
18,0
30,0
6,0
439
17,0
28,0
4,0
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
32.
Gubin
Starosiedle
Dąb szypułkowy
Quercus robur
33.
Gubin
Starosiedle
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Węgliny
Aleja Dąb
szypułkowy
Quercus robur
-
-
-
-
Węgliny
Dąb szypułkowy
Quercus robur Lipa
drobnolistna Tilia
cordata Świerk
pospolity Picea
abies
Wiąz szypułkowy
Ulmus laevis Olsza
czarna Alnus
glutinosa
-
-
-
-
34.
Gubin
35.
Gubin
36.
miasto
Gubin
Gubin
241, 296,
Platan klonolistny 175, 297,
Platanus×acerifolia 218, 283,
246
-
19,0-26,0
-
Opis
Ślad po rozłamanym konarze 300×60 cm.
Drzewo martwe.
W koronie susz fizjologiczny 20 %. Drzewo
zdrowe.
W odziomku widoczne owocniki grzybów.
Ślady po wyłamanych konarach średnicy do
40 cm. Pień pochylony 10°. W koronie susz
fizjologiczny 10 %.
Wyłamany konar średnicy 30 cm z
próchnicą. Na wysokości 8 m pień
rozwidlony na 2 nierównorzędne
przewodniki. Zaschnięty wierzchołek.
Pień pochylony w górnej części 20°.
Długość 400 m jadąc od strony Węglin, po
lewej stronie 26 drzew, po prawej 21 drzew.
Obwody pni od 194 cm do 440 cm. Rozstaw
drzew nieregularny.
Starodrzew dębowo olszowy. Obwody pni
dębów do 397 cm.
Część drzew, rosnąca najbliżej krawędzi
jezdni rozsadza krawężnik. Drzewa są w
dobrej kondycji zdrowotnej.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Luboszycach.
Przy moście na rzece
Werdawie.
W lesie przy moście na rzece
Wełnica.
Rośnie przy dawnym PGR.
Znajduje się przy drodze
Węgliny-Mielno przed
rezerwatem „Uroczyska
Węglińskie”.
Aleja siedmiu drzew wzdłuż
ul. Rycerskiej od
ul. Malczewskiego do
ul. Różanej.
strona 173
Lp.
37.
Gmina
miasto
Gubin
Miejscowość
Gubin
38.
miasto
Gubin
Gubin
39.
miasto
Gubin
Gubin
40.
miasto
Gubin
41.
miasto
Gubin
42.
miasto
Gubin
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Platan klonolistny
Platanus×acerifolia
346
strona
zach. 277,
297, 246,
Platan klonolistny
274, 319,
strona
wsch.
334, 287
Biota wschodnia
Platycladus
72, 68
orientalis
Gubin
Bożodrzew
gruczołkowaty
Ailanthus altissima
Gubin
Miłorząb
dwuklapowy
Gingko biloba
Gubin
Obwód
pnia
(cm)
Dąb szypułkowy
Quercus robur
164
285
482
Średnica
korony
(m)
5,0
6,0
8,0
14,0×12,0
28,0
Wysokość
(m)
konara
(m)
12,0
-
22,0-28,0
-
7,0
2,5
13,5
19,0
31,0
6,0
6,0
9,0
Opis
Od odziomka do wysokości 4,0 m żywa
tkanka na około 1/3 obwodu pnia, reszta
martwa. Na pniu od wysokości 2,0 m do
wysokości 4,0 m nieliczne odrośla. Powyżej
pień całkowicie martwy. Drzewo
zamierające, około 99 % ubytku pierwotnej
korony. Drzewo kwalifikuje się do zdjęcia
ochrony pomnikowej.
Większość drzew rośnie bardzo blisko
krawędzi jezdni uszkadzając krawężnik i
asfaltową nawierzchnię. Drzewa są w dobrej
kondycji zdrowotnej.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Drzewo rośnie naprzeciwko
posesji przy ul. Różanej 4.
Aleja drzew wzdłuż
ul. Żymierskiego na północ od
ul. Różanej.
Pień rozwidlony na wysokości 0,6 m.
Drzewa w dobrej kondycji zdrowotnej.
Posesja prywatna,
ul. Kosynierów 33.
Rozwidlenie pnia na wysokości 2,5 m.
W dolnej części pinia wrośnięte druty
kolczaste. W koronie susz gałęziowy 10 %.
Drzewo rośnie przy
ul. Gen. Wysockiego, przy
schodach w kierunku ulic
Piastowskiej i Zwycięstwa.
Drzewo rośnie przy
ul. Oświęcimskiej 3.
Forma trójpniowa, rozwidlenie pnia na
wysokościach 1 m i 2 m. Korona
trójprzewodnikowa, lekko asymetryczna.
Drzewo w dobrej kondycji zdrowotnej.
Pień na wysokości 5 m rozwidlony na
2 nierównorzędne przewodniki, oba wyżej
wielokrotnie rozwidlone. W koronie susz
gałęziowy 10 %. W dolnej części pnia ślady
po usuniętych gałęziach i konarach o
średnicach do 30 cm, z działalnością
odroślową. Drzewo w dobrej kondycji
zdrowotnej.
Drzewo rośnie na skarpie na
posesji przy
ul. Zwycięstwa 14.
strona 174
Lp.
43.
Gmina
miasto
Gubin
Miejscowość
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
Wysokość
(m)
konara
(m)
Gubin
Dąb szypułkowy
Quercus robur
251
10,0
24,5
6,0
475
27,0
28,0
4,0
44.
miasto
Gubin
Gubin
Daglezja zielona
Pseudotsuga
menziesii
45.
miasto
Gubin
Gubin
Dąb szypułkowy
Quercus robur
402
15,0×12,0
25,0
6,0
46.
miasto
Gubin
Gubin
Cyprysik nutkajski
Chamaecyparis
nootkatensis
119
7,0
19,0
2,0
47.
miasto
Gubin
Gubin
Surmia bignoniowa
Catalpa
bignonioides
176
8,0
16,0
3,0
Opis
Drzewo rozsadza betonowy mur oporowy,
przy którym rośnie. Na pniu od wysokości
0,5 m ubytek powierzchniowy przechodzący
we wgłębny z początkami próchnicy i
śladami żerowania owadów, o wymiarach
100×30 cm. W koronie susz gałęziowy 10 %.
W dolnej części korony ślady po usuniętych
gałęziach i konarach o średnicach do 20 cm,
z wyciekami żywicy. W koronie susz
gałęziowy 15 %. Drzewo w dobrej kondycji
zdrowotnej.
Na pniu od odziomka do wysokości 2 m
rozległy ubytek wgłębny zabezpieczony
siatką. Próchnica usunięta, w pozostałym
drewnie ślady żerowania owadów.
Po przeciwnej stronie pień podparty jest
stalową konstrukcją i przywiązany do
sąsiedniego drzewa. Na pniu ślady po
usuniętych gałęziach i konarach o średnicach
do 40 cm, część z nich świeża, a część z
wypróchnieniami i dziuplami. Korona
asymetryczna.
Na pniu wycieki żywicy. Korona ażurowa,
chlorozy i nekrozy, łącznie około 20 %
ubytku aparatu asymilacyjnego.
Pień pochylony 5° i do wysokości 5 m
spiralnie skręcony. Na pniu i w szyi
korzeniowej ubytki powierzchniowe.
Na wysokości 3 m ślad po ściętym drugim
przewodniku o średnicy 25 cm, z próchnicą i
ubytkiem wgłębnym. Korona lekko
asymetryczna.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Drzewo rośnie przy
ul. Zwycięstwa, pomiędzy
dwoma budynkami garażu
przy betonowym murze
oporowym.
Drzewo rośnie na boisku
szkolnym Zespołu Szkół
Ogólnokształcących
naprzeciwko posesji przy
Drzewo rośnie na posesji przy
strona 175
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
144
8,0
Wysokość
(m)
konara
(m)
Lp.
Gmina
Miejscowość
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
48.
miasto
Gubin
Gubin
Miłorząb
dwuklapowy
Ginko biloba
49.
miasto
Gubin
Gubin
Bluszcz pospolity
Hedera helix
-
-
-
-
50.
miasto
Gubin
Gubin
Dąb szypułkowy
Quercus robur
481
28,0
35,0
5,0
Opis
21,0
4,0
miasto
Gubin
Gubin
Sofora japońska
Sophora japonica
291
14,0×12,0
16,0
6,0
miasto
Gubin
Gubin
Sofora japońska
Sophora japonica
321
17,0
19,0
5,0
51.
Pnącze porasta dąb szypułkowy do
wysokości 22 m. Średnica najgrubszych
pędów to 10 cm. Przeważa forma
generatywna.
3 nierównorzędne przewodniki, wyżej
wielokrotnie rozwidlone. W koronie susz
gałęziowy 5 %. Drzewo w dobrej kondycji.
Drzewo o obwodzie 291 cm rośnie bliżej
ul. Słowackiego. Bryła korzeniowa wrasta w
mur i rozsadza częściowo sąsiedni chodnik.
Pień na wysokości 1,5 m rozwidlony na
3 nierównorzędne przewodniki, częściowo ze
sobą zrośnięte. Korona lekko asymetryczna.
W koronie susz gałęziowy 5 %.
Drzewo o obwodzie 321 cm rośnie bliżej
bramy. Wyrasta bezpośrednio przy murze,
częściowo w niego wrastając i rozsadzając
chodnik. Pień rozwidlony na wysokości 1 m
na dwa przewodniki, oba zrośnięte ze sobą
do wysokości 3 m. W dolnej części korony
ślady po usuniętych konarach o średnicach
do 30 cm. Korona lekko asymetryczna.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Drzewo rośnie przy budynku
sadu na posesji przy
Pnącze porasta dęba
szypułkowego rosnącego na
posesji przy
Drzewo rośnie na terenie
zieleńca przy
ul. Dąbrowskiego,
naprzeciwko posesji przy
ul. Dąbrowskiego 14.
Drzewa rosną przy fragmencie
historycznego muru, w rejonie
Bramy Ostrowskiej.
strona 176
Lp.
52.
53.
Gmina
miasto
Gubin
Miejscowość
Gubin
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Wierzba płacząca
Salix×sepulcralis
„Chrysocoma”
Obwód
pnia
(cm)
447
Średnica
korony
(m)
17,0×13,0
Wysokość
(m)
konara
(m)
24,0
12,0
miasto
Gubin
Gubin
Platan klonolistny
315
18,0
25,0
3,0
miasto
Gubin
Gubin
Platan klonolistny
331
20,0
24,0
2,0
Gubin
180
14,0×10,0
15,0
5,0
miasto
Gubin
Gubin
Grujecznik
japoński
Cercidiphyllum
japonicum
175
14,0×8,0
15,0
5,0
miasto
Gubin
Gubin
18,0
28,0
4,0
54.
55.
Pień rozwidlony na wysokości 6 m na dwa
przewodniki, jeden z nich ma wyłamany
ubytek około 50 % pierwotnej korony. Na
wyłamanym przewodniku silna działalność
odroślowa. Na pniu liczne ubytki wgłębne
oraz owocniki grzybów. W koronie ślady
redukcji konarów i gałęzi o średnicach do
15 cm. Korona lekko asymetryczna.
W koronie susz gałęziowy 20 %. Drzewo o
obniżonej kondycji zdrowotnej.
Drzewo o obwodzie 315 cm ma na pniu
liczne zgrubienia. Pień na wysokości 3 m
rozwidlony na 3 nierównorzędne
przewodniki. Korona wieloprzewodnikowa.
Lokalizacja
Drzewo rośnie w Parku
Wolności przy ul. II Armii
Wojska Polskiego, przy
skrzyżowaniu pomiędzy
restauracją MCDonald's,
a stacją benzynową.
Dwa drzewa rosnące przy
restauracji Retro przy
ul. Chopina.
Drzewo o obwodzie 180 cm ma lekko
asymetryczną koronę. Drzewo zdrowe.
Grujecznik
japoński
Cercidiphyllum
japonicum
miasto
Gubin
Opis
kwiecień 2015
Platan klonolistny
189, 233
Dwa drzewa rosnące
bezpośrednio przy ogródku
piwnym restauracji Retro.
Drzewo o obwodzie 180 cm
rośnie po stronie wschodniej.
rośnie po stronie zachodniej.
Drzewo o obwodzie 175 cm ma pochylony
Dwa drzewa rosnące
10° w górnej części pień i asymetryczną
bezpośrednio przy ogródku
koronę. W koronie susz gałęziowy 20 %.
piwnym restauracji Retro.
Oba drzewa mają tabliczki pomnik przyrody. Drzewo o obwodzie 180 cm
rośnie po stronie wschodniej.
rośnie po stronie zachodniej.
Forma dwupniowa, rozwidlenie pnia w
Drzewo rośnie przy
ul. II Armii Wojska Polskiego,
odziomku. Oba pnie do wysokości 1,2 m
zrośnięte. Jeden z pni pochylony. Korona
przy krytej pływalni.
asymetryczna. W koronie susz gałęziowy 5 %.
strona 177
Lp.
Gmina
Miejscowość
56.
miasto
Gubin
Gubin
57.
miasto
Gubin
Gubin
Lubsko
Chełm
Żarski
58.
59.
60.
61.
Lubsko
Lubsko
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Cypryśnik błotny
Taxodium
distichum
Miłorząb
dwuklapowy
Ginko biloba
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Sosna pospolita
Pinus sylvestris
Klon srebrzysty
Acer saccharinum
Wysokość
(m)
konara
(m)
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
292
10,0
24,5
4,0
298
12,0
26,0
4,0
318, 244
14,0
26,0
2,0
476
7,0
12,0
3,0
Lubsko
Lubsko
Topola czarna
Populus nigra
596
21,0
35,0
10,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
355
18,0
27,0
9,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
418
22,0
25,0
13,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
420
29,0
27,0
8,0
Opis
2 nierównorzędne przewodniki. Drzewo
zdrowe.
W dolnej części korony ślady po usuniętych
gałęziach i konarach o średnicach do 25 cm.
Zrost z dwóch drzew do wysokości 160 cm.
Pień sosny rozwidlony na wysokości 80 cm
na dwa pnie, obwód 318 cm, jest to zrost
dębu i sosny. Sosna z obciętymi konarami
średnicy do 50 cm. Odsłonięty system
korzeniowy.
Próchnica w szyi korzeniowej. Na wysokości
160 cm pień rozwidlony na 6 przewodników
w rozwidleniu próchnica. Jeden z nich
wyłamany na wysokości 350 cm. Na pniu
liczne owocniki grzybów. Ślady redukcji
korony. Korona w znacznym stopniu
odroślowa. Drzewo zamierające.
Liczne owocniki grzybów na pniu.
W koronie połamane konary o średnicy do
50 cm. Korona w znacznym stopniu
odroślowa. Drzewo o znacznie obniżonej
żywotności.
Drzewo zdrowe.
Na konarach widoczne owocniki grzybów.
W koronie susz fizjologiczny 10 %.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Drzewo rośnie przy
ul. Kunickiego, na terenie
Przedszkola nr 2.
Drzewo rośnie przy
ul. Kunickiego, na terenie
Przedszkola nr 2.
Na parkingu przy drodze.
Rośnie na placu Grzei.
W parku Lubskim przy rzece
Lubsza.
Rośnie przy ścieżce
przyrodniczo-leśnej w parku
Lubskim.
Lubskim.
Lubskim.
strona 178
Lp.
Gmina
Miejscowość
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
342
18,0
Wysokość
(m)
konara
(m)
Opis
Liczne ślady po uschniętych konarach.
26,0
14,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
317
16,0
24,0
12,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
320
14,0
22,0
5,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
491
20,0×16,0
28,0
14,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
408
16,0
26,0
16,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
371
19,0
28,0
12,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
328
12,0
27,0
9,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
392
25,0
31,0
8,0
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
469
24,0
31,5
15,0
61.
W odziomku ubytek powierzchniowy
75×35 cm. Na wysokości 5 m ślad po
wyłamanym konarze, pod nim ubytek
powierzchniowy przechodzący we wgłębny z
próchnicą szerokości 5-70 cm, głębokości
5 cm. Na pniu ślad po piorunie. Korona
asymetryczna.
W koronie susz fizjologiczny 10 %.
Pień wypróchniały ze śladami zwęglenia.
Na połowie obwodu pień pozbawiony kory
od odziomka do wysokości 2,5 m. Na pniu
ślady żerowania owadów. W koronie ślady
po usuniętych konarach z próchnicą.
Na pniu ubytek powierzchniowy 40×15 cm z
początkiem próchnicy. W koronie susz 20 %,
w tym grube konary.
Korona częściowo odroślowa.
Drzewo zdrowe.
Próchnica w szyi korzeniowej. Połamane
konary z początkami próchnicy.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Lubskim.
Lubskim.
Lubskim.
Lubskim.
Lubskim.
Lubskim.
Lubskim.
Lubskim.
Lubskim.
strona 179
Obwód
pnia
(cm)
Średnica
korony
(m)
Wysokość
(m)
konara
(m)
Lp.
Gmina
Miejscowość
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
61.
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
483
20,0
25,0
10,0
62.
Lubsko
Lubsko
Dąb szypułkowy
Quercus robur
339
16,0
25,0
10,0
Tuplice
Tuplice
Dąb szypułkowy
Quercus robur
424
12,0×16,0
26,0
6,0
Tuplice
Tuplice
455
20,0
21,0
5,0
Tuplice
Tuplice
322
16,0
20,0
4,0
Tuplice
Tuplice
368
19,0
21,0
3,0
63.
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Opis
Próchnica na pniu. Na pniu liczne narośla
rakowe. Korona częściowo odroślowa.
Pień pochylony 10°. W koronie susz 20 %.
W koronie połamane konary średnicy do
50 cm, susz 20 %. Korona lekko
asymetryczna.
Połamane konary. W koronie susz głównie
fizjologiczny 20 %. Drzewo zdrowe.
Połamane konary. W koronie susz głównie
fizjologiczny 20 %. Drzewo zdrowe.
Pień pochylony 20°. W koronie susz 10 %.
kwiecień 2015
Lokalizacja
Lubskim.
Lubskim.
Rośnie w lesie na terenie
Leśnictwa Tuplice oddz. 402b.
strona 180
kwiecień 2015
Tabela 22. Wykaz pomników przyrody nieodnalezionych w terenie
Lp. Gmina Miejscowość
1
Gubin
Bieżyce
2
Gubin
Gubin
3
Gubin
Gubin
4
Gubin
Gubin
5
Gubin
Węgliny
6
Gubin
Węgliny
Gatunek
(nazwa polska i
łacińska)
Lipa drobnolistna
Tilia cordata
Cypryśnik błotny
Taxodium distichum
Platan klonolistny
Platanus×hispanica
„Acerifolia”
Jodła balsamiczna
Abies balsamea
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Dąb szypułkowy
Quercus robur
Wysokość
Obwód Średnica
pnia
korony
konara
(m)
(cm)
(m)
(m)
400
-
-
-
185
-
25,0
-
390
-
20,0
-
202
-
25,0
-
470
-
20,0
-
745
-
28,0
-
Opis
nie stwierdzono
w terenie
nie stwierdzono
w terenie
nie stwierdzono
w terenie
nie stwierdzono
w terenie
nie stwierdzono
w terenie
nie stwierdzono
w terenie
Lokalizacja
Zarejestrowany na posesji nr 17 w Bieżycach.
Zarejestrowany na terenie przedszkola przy
Zarejestrowany w parku przy ul Chopina, w pobliżu
restauracji Retro.
Zarejestrowany na terenie egzotarium przy
ul. Piastowskiej.
Zarejestrowany 300 m od drogi Węgliny-Kumiałtowice.
Zarejestrowany w polu około 3 km na południowywschód od Węglin.
strona 181
kwiecień 2015
2.10.7. Tereny leśne
2.10.7.1. Regionalizacja przyrodniczo-leśna
W celu ułatwienia prowadzenia gospodarki leśnej, a w szczególności hodowli lasu i oparciu
jej na przyrodniczych podstawach, zaszła potrzeba podziału kraju na jednostki przyrodniczoleśne oraz konieczność opracowania dla nich szczegółowych zasad projektowania i
stosowania technik hodowlanych. Z uwagi na zróżnicowanie obszaru Polski ze względu na
warunki fizjograficzne, klimatyczne, ukształtowanie i rzeźbę terenu, wyodrębniono osiem
krain przyrodniczo-leśnych o zasadniczo różnych warunkach przyrodniczych, a w ramach
nich 59 dzielnic i 134 mezoregiony.
Obszar oddziaływania planowanej inwestycji znajduje się w zasięgu dwóch krain
przyrodniczo-leśnych, dwóch dzielnic oraz trzech mezoregionów:
1) Kraina III - Wielkopolsko-Pomorska:
Dzielnica 6 - Pojezierza Lubuskiego:
Ø
Mezoregion 6a - Ziemi Lubuskiej,
Ø
Mezoregion 6c - Pradoliny Głogowskiej,
2) Kraina V - Śląska:
Dzielnica 1 - Równiny Dolnośląskiej:
Mezoregion 1a - Wzgórz Dalkowskich.
Kraina III - Wielkopolsko-Pomorska
Największy obszar oddziaływania planowanej inwestycji znajduje się w Krainie III Wielkopolsko-Pomorskiej. Cała kraina zajmuje 61 601 km2 powierzchni. Obszar jej znajduje
się w zasięgu rozproszonego występowania buka zwyczajnego.
Przeważająca część krainy położona jest w zasięgu fazy poznańskiej i leszczyńskiej
zlodowacenia
bałtyckiego,
charakteryzującej
się
krajobrazami
młodoglacjalnymi
-
pagórkowatym pojeziernym, równin morenowych i sandrowym pojeziernym. Natomiast
południowa część krainy obejmuje obszary występowania zlodowacenia środkowopolskiego
związanego z krajobrazami staroglacjalnymi, a przede wszystkim krajobrazem równin
peryglacjalnych. Na terenie krainy znajdują się ponadto większe obszary o dominacji
krajobrazów dolin i równin akumulacyjnych.
Pod względem klimatycznym kraina należy do ciepłych i suchych, ma także długi okres
wegetacyjny. Od Krainy Bałtyckiej różni się ona przede wszystkim cieplejszymi okresami
letnimi i rocznymi oraz mniejszą ilością opadów atmosferycznych w roku. Wynika to głównie
z mniejszego wpływu morza ograniczanego między innymi garbem pojeziernym.
strona 182
kwiecień 2015
Kraina III charakteryzuje się występowaniem środkowoeuropejskich leśnych zespołów i
odmian. Najliczniej występujące na tym terenie bory sosnowe reprezentowane są głównie
przez suboceaniczny bór świeży Leucobryo-Pinetum w odmianie pomorsko-śląskiej,
związany przede wszystkim z sandrami oraz piaskami rzecznymi tarasów akumulacyjnych.
Najwyższe wzniesienia, często wydmowe, pokryte są śródlądowym borem suchym CladonioPinetum w odmianie suboceanicznej.
Bory mieszane reprezentują zespół acidofilnej dąbrowy Calamagrosti-Quercetum petraea
występujący jedynie przy zachodniej granicy Polski oraz kontynentalny bór mieszany Querco
roboris-Pinetum. Nielicznie na tym terenie występuje zespół świetlistej dąbrowy Potentillo
albae-Quercetum.
Najżyźniejsze siedliska, związane najczęściej z utworami polodowcowymi, reprezentuje grąd
środkowoeuropejski Galio sylvatici-Carpinetum w odmianie śląsko-wielkopolskiej mniej
liczne są, występujące na tym terenie, lasy bukowe - żyzna buczyna niżowa Galio odoratiFagetum i kwaśna buczyna niżowa Luzulo pilosae-Fagetum. Ponadto w sąsiedztwie
większych rzek (np. w dolinie Noteci, Warty i Odry) spotykane są stosunkowo duże
fragmenty łęgów - jesionowo-olszowego Circaeo-Alnetum i wiązowo-jesionowego FicarioUlmetum typicum. Olsy związane z żyznymi glebami organicznymi występują jako zespół
olsu torfowcowego Sphagno squarrosi-Alnetum w odmianie środkowopolskiej oraz olsu
porzeczkowego Ribeso nigri-Alnetum w odmianie zachodniej.
W krainie tej wyodrębniono 9 dzielnic przyrodniczo-leśnych, z czego na terenie
oddziaływania planowanej inwestycji znajduje się Dzielnica 6 - Pojezierza Lubuskiego.
Lesistość Krainy Wielkopolsko-Pomorskiej wynosi 30,3 %.
Ponieważ lasy w Krainie III utrzymały się na glebach uboższych, głównie bielicowych i rdzawych wytworzonych z sandrów i piasków rzecznych tarasów akumulacyjnych, ponad połowę
siedlisk leśnych stanowią siedliska boru świeżego (Bśw). Siedliska boru suchego (Bs)
związane są najczęściej z ubogimi glebami wydmowymi występującymi zazwyczaj wyspowo
na sandrach i piaskach rzecznych tarasów akumulacyjnych. Największy udział siedlisk Bs
notowany jest w Dzielnicach Puszczy Noteckiej i Pojezierza Lubuskiego. Siedliska bagienne,
związane z glebami organicznymi, występują w Krainie III sporadycznie. Potencjalna
produkcyjność siedlisk w Krainie III jest najniższa w kraju, co jest spowodowane znacznym
udziałem powierzchniowym niskoprodukcyjnych siedlisk Bśw.
Głównym gatunkiem lasotwórczym w Krainie III, występującym niemal na każdym siedlisku,
jest sosna zwyczajna. Powierzchniowy udział drzewostanów sosnowych jest bardzo duży wynosi 87,3 %. Świerk w Krainie III znajduje się poza granicami swego naturalnego zasięgu i
strona 183
kwiecień 2015
nie ma dużego znaczenia lasotwórczego, jest jednak sztucznie wprowadzany na siedliskach
wilgotnych. Drzewostany bukowe osiągają wprawdzie bardzo wysoką zasobność w
Krainie III, jednakże zajmują niewielkie powierzchnie. Buk zwyczajny znajduje się tutaj na
wschodnich krańcach swojego naturalnego zasięgu w Europie. Największe znaczenie wśród
gatunków liściastych w Krainie III ma dąb szypułkowy. Spotykany jest na terenie całej
krainy. Drzewostany dębowe często z udziałem świerka i grabu spotykane są na siedlisku lasu
świeżego (Lśw). Na siedlisku lasu łęgowego (Lł) dąb tworzy drzewostany z udziałem lipy,
jesionu i wiązu, a na siedlisku lasu wilgotnego (Lw) z udziałem brzozy i olszy. Natomiast dąb
bezszypułkowy występuje jako domieszka w drzewostanach sosnowych na siedliskach nieco
uboższych i mniej wilgotnych. Olsza czarna występuje na żyznych siedliskach bagiennych i
wilgotnych na terenie całej Krainy. Tworzy lite drzewostany na siedlisku ols (Ol), a z
udziałem jesionu na siedlisku ols jesionowy (OlJ). W drzewostanach dębowych na siedlisku
Lw jest najczęściej gatunkiem domieszkowy podobnie jak wiąz i jesion. Najpospolitszym
gatunkiem domieszkowym jest brzoza brodawkowata spotykana w drzewostanach niemal na
każdym siedlisku, lecz z rozmaitym udziałem. Na siedliskach wilgotnych może występować
jednocześnie z brzozą omszoną. Brzoza występuje najliczniej w drzewostanach sosnowych na
siedliskach boru mieszanego wilgotnego (BMw), boru wilgotnego (Bw) i boru bagiennego
(Bb) oraz w drzewostanach sosnowo-dębowych i olszowych na siedliskach lasu mieszanego
wilgotnego (LMw) i lasu wilgotnego (Lw). Grab zwyczajny, związany z żyznymi siedliskami
świeżymi i wilgotnymi, występuje jako typowy gatunek dolnego piętra drzewostanu.
W drzewostanie głównym spotkać go można jedynie na siedliskach Lł i Lw. Jego rola
lasotwórcza w tej krainie jest niewielka.
Dzielnica 6 - Pojezierza Lubuskiego (III.6)
Znajduje się głównie w zasięgu fazy poznańskiej i leszczyńskiej zlodowacenia bałtyckiego,
jedynie południowe krańce leżą poza nimi. Krajobrazowo charakteryzuje się ona wysokimi
cokołami wieku trzeciorzędowego (pokrytymi utworami polodowcowymi), między którymi
zalegają równiny sandrowe. Wzniesienia terenu niekiedy przekraczają 200 m n.p.m.,
a głębokie rynny wypełnione są wodami jezior. Lasy zajmują 48,4 % powierzchni.
Charakteryzują się siedliskami ubogimi, głównie Bśw, BMśw - bór mieszany świeży.
Potencjalna produkcyjność siedlisk leśnych jest niska, na co wpływa znaczny udział
niskoprodukcyjnych siedlisk Bśw.
Na terenie oddziaływania planowanej inwestycji w Dzielnicy III.6 występują dwa
mezoregiony.
strona 184
kwiecień 2015
1) Mezoregion Ziemi Lubuskiej (III.6 a) to największy region dzielnicy, charakteryzuje się
głównie krajobrazami pagórkowatym i sandrowym pojeziernym. Obszar jego przecina
dolina Odry. Na południe od doliny Odry występuje ciąg wzgórz związanych z
maksymalnym zasięgiem ostatniego zlodowacenia. Pagórki morenowe osiągają tu ponad
100 m n.p.m., a kulminację stanowi (nieco starszy od zlodowacenia bałtyckiego) Wał
Zielonogórski wznoszący się do 221 m n.p.m. Mezoregion odznacza się jedną z
największych w Polsce lesistością (52,2 %). Lasy występują tu w licznych i dość
rozległych kompleksach objętych nazwą Puszczy Lubuskiej. Zajmują one głównie tereny
sandrowe i fragmenty moren czołowych. Dominują siedliska borowe o bardzo niskiej
produkcyjności oraz drzewostany sosnowe niskiej zasobności. Siedliska żyźniejsze,
z drzewostanami bukowymi i dębowymi, spotykane są sporadycznie.
2) Mezoregion Pradoliny Głogowskiej (III.6.c) zajmuje południową część dzielnicy.
Obejmuje on przede wszystkim obniżenie typu pradoliny położone w zasięgu stadiału
Warty zlodowacenia środkowopolskiego wypełnione piaskami rzecznymi tarasów
akumulacyjnych, przez które przepływa Odra. W dnie doliny występują gleby bagienne i
mady zajęte przez łąki, torfy i lasy łęgowe. Natomiast piaszczyste tarasy porasta las
sosnowy o bardzo niskiej, najniższej w dzielnicy zasobności.
Kraina V - Śląska
Obejmuje niewielką, południową część obszaru będącego w zasięgu potencjalnego
oddziaływania projektowanej kopalni.
Większość obszaru znajduje się na terenie dwóch podprowincji fizycznogeograficznych Nizin Środkowopolskich (makroregiony Wał Trzebnicki, Nizina Śląska) oraz Niziny SaskoŁużyckiej (makroregiony Obniżenie Dolnołużyckie, Wzniesienia Łużyckie, Nizina ŚląskoŁużycka). Południowe i południowo-zachodnie tereny położone są w podprowincji Sudetów
(makroregiony Przedgórze Sudeckie, część północna Pogórza Zachodniosudeckiego),
natomiast niewielki fragment na wschodzie w podprowincji Wyżyny Śląsko-Krakowskiej
(makroregion Wyżyna Śląska - część zachodnia). Mała, południowo-wschodnia część krainy
znajduje się w zasięgu podprowincji Północnego Podkarpacia (makroregiony Kotlina
Ostrawska, część zachodnia Kotliny Oświęcimskiej) i Zewnętrznych Karpat Zachodnich
(makroregion Pogórze Zachodniobeskidzkie część zachodnia). Na obszarze krainy dominują
krajobrazy staroglacjalne, w części południowej (dzielnica Przedgórza Sudeckiego i
Płaskowyżu Głubczyckiego oraz dzielnica Kędzierzyńsko-Rybnicka) wyżynne, a wśród nich
krajobraz lessowy. Dość często spotykane są też krajobrazy dolin i równin akumulacyjnych -
strona 185
kwiecień 2015
den dolinnych i tarasów z wydmami (głównie w dzielnicy Wrocławskiej). Obszar krainy
znajdował się w zasięgu zlodowacenia środkowopolskiego i na całym niemal terenie
występują gliny zwałowe oraz piaski i żwiry lodowcowe z tego okresu. W wielu punktach
obszaru, w mocno zredukowanej, szczątkowej postaci, spotykane są piaski, żwiry i głazy
moren czołowych stanowiące resztki dawnego łańcucha moren czołowych wyznaczającego
maksymalny zasięg nasunięcia lądolodu w czasie zlodowacenia środkowopolskiego. Obecnie
tworzą one niewielkie wzgórza zbudowane w większości ze żwirów i głazów pochodzenia
północnego tkwiących bezładnie w glinie. Piaski i żwiry wodnolodowcowe mogą
występować pod lub na glinie zwałowej. Rozprzestrzenienie ich jest nieco większe niż gliny
zwałowej. Piaski rzeczne tarasów akumulacyjnych grupują się często w sąsiedztwie rzek,
podobnie jak mady i mułki rzeczne. Większe powierzchnie tworzą w mezoregionie Borów
Dolnośląskich, Obniżenia Ścinawskiego i Lasów Lublinieckich. Należy jeszcze wymienić
znajdującą się w części południowej dzielnicę Przedgórza Sudeckiego i Płaskowyżu
Głubczyckiego, gdzie dominuje less oraz dzielnice Kędzierzyńsko-Rybnicką i Równiny
Opolskiej z utworami starszymi - wapieniami, łupkami, marglami i piaskowcami triasowymi i
kredowymi. Ogólnie w krainie przeważają krajobrazy równin peryglacjalnych, przy czym w
części południowo-zachodniej krajobraz wyżynny lessowy, a w południowej wyżynny na
skałach węglanowych oraz na skałach krzemianowych. W środkowej części, głównie wzdłuż
Odry, występują krajobrazy den dolinnych i tarasów z wydmami. Lesistość krainy Śląskiej
nie jest duża - wynosi 26,3 %. Obszar krainy znajduje się w zasięgu występowania
wszystkich ważniejszych, lasotwórczych gatunków drzew - sosny, świerka, jodły, dębów,
buka, olszy i jesionu.
Dzielnica Równiny Dolnośląskiej (V.1)
Położona jest w zachodniej części V Krainy, w zasięgu zlodowacenia środkowopolskiego.
Powierzchnię tworzy zdenudowana równina (zbudowana z materiału glacjalnego) pokryta
miejscami przez piaski rzeczne tarasów akumulacyjnych. W północnej części dzielnicy
przebiega granica zasięgu stadiału Warty, z którą związany jest pas wzgórz. Znaczną
powierzchnię dzielnicy zajmuje duży, zwarty obiekt leśny - Bory Dolnośląskie. Lasy
charakteryzują się ubogimi siedliskami - przeważają siedliska Bśw. Ogólnie najwięcej,
a także w porównaniu z pozostałymi dzielnicami krainy, występuje tutaj siedlisk Bw i BMw.
W związku z tym potencjalna produkcyjność siedlisk na tym terenie jest najniższa w krainie.
Najniższa jest także zasobność występujących tu drzewostanów, głównie sosnowych, rzadziej
dębowych czy olszowo-brzozowych.
strona 186
kwiecień 2015
W Dzielnicy Równiny Dolnośląskiej wyodrębniono trzy mezoregiony przyrodniczo-leśne,
z czego na terenie oddziaływania planowanej inwestycji znajduje się jeden - Mezoregion
Wzgórz Dalkowskich (V.1.a) stanowiący północny obszar dzielnicy. Obejmuje on przede
wszystkim wyróżniające się w krajobrazie pasmo wzniesień. Wzgórza te osiągają od 100 do
150 m wysokości względnej, maksymalnie przekraczają wysokość 229 m n.p.m. (na południe
od Żar). Forma wału wyraźnie widoczna jest w części środkowej. Ku wschodowi i zachodowi
teren obniża się i staje bardziej płaski. Ponadto północna granica ciągu wzgórz jest ostrzej
zarysowana niż południowa. Powierzchnię mezoregionu pokrywają głównie piaski
lodowcowe z głazami i gliny zwałowe. W mezoregionie dominują krajobrazy ostańców i
równin peryglacjalnych. Lasy zajmują kilka niezbyt dużych kompleksów. Dominują ubogie
siedliska o mało zasobnych drzewostanach sosnowych. Jedynie w zachodniej części
mezoregionu występują niewielkie fragmenty buczyn - litych lub z domieszką świerka i
sporadycznie jodły. Ponadto na nasłonecznionych, południowych zboczach występuje
roślinność kserotermiczna.
2.10.7.2. Kompleksy leśne
Obszar objęty potencjalnym oddziaływaniem planowanej inwestycji charakteryzuje się
występowaniem dużych, zwartych kompleksów leśnych nazywanych borami lub puszczami.
Na terenie tym wyodrębniono dwie duże puszcze posiadające odmienny charakter wynikający
między innymi z działalności lodowca, budowy geomorfologicznej oraz występujących gleb.
Są to Bory Zielonogórskie i Bory Dolnośląskie.
Bory Zielonogórskie
Rozpościerają się od Nysy Łużyckiej granicząc od północy przez Odrę z Puszczą Lubuską,
a od południa z Borami Dolnośląskimi. Całe Bory Zielonogórskie zajmują obszar ponad
235 000 ha. Dominują tu głównie ubogie siedliska borowe z monokulturami sosnowymi,
jedynie w dolinie Odry oraz Bobru znajdują się kompleksy łęgów dębowo-wiązowojesionowych - lasów bardzo cennych przyrodniczo. W okolicach Gubina znajdują się również
większe kompleksy lasów dębowych, z których najcenniejszy fragment chroniony jest w
rezerwacie Dębowiec, z liczną populacją największego chrząszcza Polski - jelonka rogacza
(Lucanus cervus).
Ukształtowanie terenu jest zmienne. Bory Zielonogórskie rozpościerają się zarówno na
obszarze Wzniesień Gubińskich (do 121 m n.p.m.), Wale Zielonogórskim z kulminacją na
Górze Wilkanowskiej (221 m n.p.m.), jak i położonych w południowej części Wzniesieniach
Żarskich (227 m n.p.m.) z fragmentem lasów bukowych.
strona 187
kwiecień 2015
Klimat Borów Zielonogórskich jest jednym z najcieplejszych w Polsce, co decyduje między
innymi o licznym występowaniu wśród tutejszej roślinności przedstawicieli flory zachodniej.
Charakterystyczne cechy tego obszaru to bardzo duży udział siedlisk borowych, często o
uproszczonej strukturze gatunkowej i wiekowej, masowe pojawy szkodników owadzich oraz
występujące historycznie wielkopowierzchniowe pożary.
Najcenniejsze przyrodniczo fragmenty stanowią drzewostany z bardzo dobrze zachowanymi
łęgami jesionowymi. Natomiast tak charakterystyczne dla tego obszaru ubogie siedliska
borowe chronione są w nowopowstałym rezerwacie „Mierkowskie Suche Bory” na terenie
Nadleśnictwa Lubsko.
Bory Dolnośląskie
Nazywane również Puszczą Zgorzelecką lub Puszczą Bolesławiecką rozciągają się na
południe od Borów Zielonogórskich na terenie Niziny Śląskiej, już na terenie V Krainy Śląskiej. Obszar ten był objęty zasięgiem zlodowacenia środkowopolskiego. Jest to
monotonna równina wyścielona piaskami rzecznymi tarasów akumulacyjnych oraz piaskami
wydmowymi - stąd obszar ten nie był historycznie poddany presji rolniczej. Zwarty kompleks
Borów obejmuje ponad 150 000 ha. Charakterystyczną cechą tego terenu jest duży udział
borowych siedlisk wilgotnych z licznie występującym tutaj świerkiem na krańcach swojego
naturalnego zasięgu występowania.
Bory Dolnośląskie znajdują się pod wpływem klimatu atlantyckiego, co przejawia się w
mniejszych amplitudach średnich temperatur rocznych. Bory stanowią najważniejszy w
Polsce obszar występowania przedstawicieli flory atlantyckiej, a szczególnie gatunków
związanych z ekosystemami wodno-błotnymi jak wrzosiec bagienny (Erica tetralix L.) czy
bardzo rzadka przygiełka brunatna (Rhynchospora fusca (L.) W. T. Aiton) - gatunki z Polskiej
Czerwonej Księgi Roślin, mające tutaj swoje najliczniejsze stanowiska. Płaski równinny teren
sprzyjał powstawaniu zabagnień i rozlewisk, stąd prowadzone od końca XIX wieku przez
wiele dziesięcioleci prace melioracyjne, które spowodowały znaczące przesuszenie siedlisk
wilgotnych.
W ramach przedstawionych powyżej dużych jednostek, wyodrębniane są mniejsze kompleksy
leśne
mające
swoje
nazwy
własne,
wynikające
z
uwarunkowań
historycznych
(własnościowych) lub różnic fizjonomicznych. Są to między innymi Las Gubiński, Las
Dębowiec, Kaniowski Bór i Puszcza Zasiecka (Las Brody).
strona 188
kwiecień 2015
2.10.7.3. Udziały powierzchniowe lasów
W Polsce 78,2 % wszystkich lasów stanowią lasy Skarbu Państwa znajdujące się w zarządzie
Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (PGL LP). Na terenie oddziaływania
planowanej inwestycji wskaźnik ten jest znacząco wyższy i wynosi 97,5 %, podobnie jak w
województwie lubuskim, gdzie wynosi 97,4 %.
Całkowita powierzchnia obszaru objętego opracowaniem wynosi 59 657 ha. Powierzchnia
lasów w granicach opracowania) wynosi 32 176,96 ha, w tym 31 371,26 ha lasów w zarządzie
PGL LP (97,5 %) oraz 805,70 ha (2,5 %) lasów prywatnych (w tym lasów gminnych).
Lesistość wynosi 53,9 % i jest wyższa od średniej lesistości w województwie lubuskim
wynoszącej 49,7 %.
Powierzchnia lasów w granicach planowanej eksploatacji złoża wynosi 2431,39 ha, w tym
2 375,73 ha lasów w zarządzie PGL LP (97,1 %) oraz 55,66 ha (2,3 %) lasów prywatnych.
Lesistość w zasięgu planowanej eksploatacji złoża wynosi 32,5 % i jest znacząco niższa od
średniej lesistości w województwie lubuskim.
2.10.7.4. Charakterystyka drzewostanów
Siedliska leśne
Typ siedliskowy lasu to podstawowa jednostka w systemie klasyfikacji siedlisk leśnych
obejmująca obszary wykazujące podobne zdolności leśno-produkcyjne i przydatność dla
hodowli lasu.
Na obszarze inwentaryzacji przyrodniczej dominują ubogie siedliska borowe. Siedlisko boru
świeżego (Bśw) zajmuje aż 57,3 % powierzchni tego obszaru, a nieco bogatsze siedlisko boru
mieszanego świeżego (BMśw) 21,1 % (tabela 23). Łącznie siedliska borowe zajmują 83,1 %
obszaru, co wpływa na skład gatunkowy drzewostanów, a pośrednio również na bogactwo
przyrodnicze ekosystemów leśnych.
strona 189
kwiecień 2015
Tabela 23. Typy siedliskowe lasu w obszarze objętym inwentaryzacją przyrodniczą
Typ siedliskowy
lasu
Bb
Bśw
BMb
BMśw
BMw
Bs
Bw
Lśw
LMb
LMśw
LMw
Lł
Lw
Ol
OlJ
Razem
Powierzchnia
(ha)
3,5
17 979,06
60,02
6615,8
1 178,76
158,48
72,91
368,81
74,13
2 132,92
1 456,81
170,39
300,63
488,56
310,48
31 371,26
Udział
(%)
0,01
57,3
0,2
21,1
3,8
0,5
0,2
1,2
0,2
6,8
4,6
0,5
1,0
1,6
1,0
100,0
Na gruntach Lasów Państwowych w obszarze objętym opracowaniem cechy porolności
wykazuje 3826,09 ha (11,89 % powierzchni ogólnej drzewostanów). Jest to wielkość zbliżona
do udziału drzewostanów porolnych w województwie lubuskim, która wynosi 19,7 %. Gleby
porolne wyróżniają się obecnością charakterystycznej warstwy płużnej sięgającej do
głębokości 20-30 cm. Drzewostany na glebach porolnych stanowią pierwsze pokolenie lasu,
w związku z tym są narażone na działanie szczególnie patogenów grzybowych takich jak
huba korzeniowa.
Tabela 24. Typy siedliskowe lasu w zasięgu planowanego wyrobiska górniczego
Typ siedliskowy
lasu
Bśw
BMśw
BMw
Lśw
LMśw
LMw
Lw
Ol
OlJ
Razem
Powierzchnia
(ha)
658,37
846,57
9,4
107,42
522,35
115,86
89,75
5,99
20,02
2 375,73
Udział
(%)
27,71
35,63
0,40
4,52
21,99
4,88
3,78
0,25
0,84
100,0
strona 190
kwiecień 2015
Rysunek 15. Rozmieszczenie typów siedlisk leśnych [3]
Lasotwórcze gatunki panujące
Obszar inwentaryzacji przyrodniczej znajduje się w zasięgu naturalnego występowania
większości krajowych gatunków drzew budujących drzewostany (tzw. gatunki lasotwórcze)
oraz gatunków domieszkowych.
Lasotwórcze gatunki iglaste to sosna zwyczajna (Pinus sylvestris), świerk pospolity (Picea
abies) oraz występujący domieszkowo cis pospolity (Taxus baccata). W przypadku świerka
przez omawiany obszar przebiega północna granica jego zasięgu, natomiast w pobliżu
południowych granic zasięgu oddziaływania inwestycji przebiega północna granica zwartego
zasięgu występowania jodły (Abies alba) - gatunku górskiego i podgórskiego. Sadzony w
miejscowych lasach modrzew (Larix decidua) znajduje się tutaj poza zasięgiem swojego
naturalnego występowania w Polsce. W przypadku cisa mamy do czynienia ze spontanicznym
pojawianiem się w dolnych piętrach lasu samosiewów pochodzących z osobników sadzonych
często przy leśniczówkach, dworach i pałacach. Od 2006 roku prowadzony jest „Krajowy
program restytucji cisa w Polsce” realizowany również na terenie lubuskich lasów, w tym na
terenie LKP „Bory Lubuskie”.
strona 191
kwiecień 2015
Lasotwórcze gatunki liściaste to dąb szypułkowy (Quercus robur), dąb bezszypułkowy
(Quercus petraea), buk zwyczajny (Fagus sylvatica), brzoza brodawkowata (Betula pendula),
brzoza omszona (Betula pubescens), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), klon jawor (Acer
pseudoplatanus), klon zwyczajny (Acer platanoides), lipa drobnolistna (Tilia cordata), lipa
szerokolistna (Tilia platyphyllos), olsza czarna (Alnus glutinosa), wiąz górski (Ulmus glabra),
wiąz polny (Ulmus minor), wiąz szypułkowy (Ulmus laevis), topola biała (Populus alba),
topola czarna (Populus nigra). Jako gatunki domieszkowe występują grab zwyczajny
(Carpinus betulus), klon polny (Acer campestre), olsza szara (Alnus incana).
Występujące gatunki obce nie stanowią naturalnych składników naszej rodzimej flory, są
jednak zaaklimatyzowane i znajdują gospodarcze wykorzystanie. Najczęściej są to tzw.
kenofity, czyli gatunki sprowadzane do Europy po odkryciu Ameryki. Dominują gatunki
północnoamerykańskie. Najważniejsze gatunki obce użytkowane na terenie przewidywanego
oddziaływania planowanej inwestycji to dąb czerwony (Quercus robur), robinia akacjowa
(Robinia pseudoacacia) nazywana potocznie akacją oraz daglezja (jedlica) zielona
(Pseudotsuga menziesii). Szczególną uwagę należy zwrócić na robinię akacjową, która jako
gatunek ciepłolubny, ze względu na specyficzne warunki klimatyczne występujące na terenie
zachodniej Polski znalazła tutaj optymalne warunki rozwoju i w wyniku spontanicznego
rozprzestrzeniania się zajmuje niekiedy znaczne powierzchnie. Podobna sytuacja ma miejsce
po niemieckiej stronie na terenie Brandenburgii. Na niewielkich powierzchniowo
fragmentach występują drzewostany z sosną wejmutką (Pinus strobus), sosną czarną (Pinus
nigra) i sosną Banksa (Pinus banksiana).
W obszarze przeprowadzonej inwentaryzacji zdecydowanie przeważają gatunki iglaste.
Dominującym gatunkiem w powierzchni kompleksów leśnych jest sosna, która zajmuje
87,3 % powierzchni wszystkich drzewostanów (tabela 25). Gatunki liściaste zajmują 12,7 %
powierzchni. Wśród tej grupy dominuje brzoza (3,5 %), olsza (3,5 %) oraz dąb (2,4 %). Tak
duży udział brzozy jest między innymi wynikiem istnienia drzewostanów powstałych z
samosiewów, szczególnie w okresie powojennym. Obecnie drzewostany te podlegają
przebudowie.
strona 192
kwiecień 2015
Tabela 25. Gatunki panujące drzew leśnych w obszarze objętym inwentaryzacją przyrodniczą
Gatunek
Sosna
Brzoza
Dąb
Olsza
Świerk
Pozostałe
Zręby
Razem
Powierzchnia
(ha)
27 389,12
1 102,49
748,77
1 106,23
356,47
302,58
365,60
31 371,26
Udział
(%)
87,3
3,5
2,4
3,5
1,1
1,0
1,2
100,0
Tabela 26. Gatunki panujące drzew leśnych w zasięgu planowanego wyrobiska górniczego
Gatunek
Sosna
Brzoza
Dąb
Olsza
Świerk
Pozostałe
Zręby
Razem
Powierzchnia
(ha)
1 954,35
145,72
151,24
38,83
21,41
56,11
8,07
2 375,73
Udział
(%)
82,3
6,1
6,4
1,6
0,9
2,4
0,3
100,0
Struktura wiekowa drzewostanów
Na terenie, na którym prowadzono badania, podobnie jak w całym kraju, widoczny jest
znacząco większy udział drzewostanów w III klasie wieku (41-60 lat). Drzewostany te
zajmują 8 681,04 ha, co stanowi 27,7 % powierzchni wszystkich występujących lasów.
Istniejąca dysproporcja wynika z szerokiej akcji zalesień w okresie powojennym, szczególnie
na terenach po wielkich pożarach powstałych w wyniku działań wojennych oraz na terenach
w pobliżu granicy, gdzie głównym motywem było zalesianie terenów otwartych. Do grupy tej
należą również drzewostany brzozowe, powstałe w sposób naturalny (samosiewy) na
nieużytkowanych gruntach rolnych niższej jakości i na nieużytkach. Tereny te były uznawane
za las, a samosiew brzozowy traktowany był jako pierwsze, pionierskie pokolenie lasu.
Obecnie
drzewostany
te
podlegają
na
znacznych
powierzchniach
przebudowom.
W najbliższych 20 latach drzewostany w III klasie wieku zaczną się zbliżać do wieku wyrębu,
natomiast w horyzoncie czasowym wynoszącym 30-50 lat na terenie oddziaływania
planowanej
inwestycji
znacząco
zwiększy się udział drzewostanów dojrzałych i
starodrzewów.
Istotną sprawą jest również występowanie większych, jednowiekowych kompleksów leśnych
w przestrzeni leśnej regionu. Duże kompleksy młodszych drzewostanów (20-30 lat)
występują głównie w południowej części analizowanego obszaru i są wynikiem zalesień
terenów po pożarach.
strona 193
kwiecień 2015
Rysunek 16. Rozkład przestrzenny drzewostanów według wieku [3]
W obszarze inwentaryzacji przyrodniczej znajdują się 973 drzewostany w wieku 100 i więcej
lat (tj. drzewostany stare) zajmujące łącznie 2580,75 ha, co stanowi 8,2 % powierzchni
wszystkich drzewostanów. Spośród tej liczby najliczniejsze są drzewostany sosnowe, które
zajmują łącznie 2197,73 ha (85,2 %). Drzewostany dębowe zajmują 315,56 ha co stanowi
12,2 % powierzchni starych drzewostanów.
W zasięgu oddziaływania leja depresji do głębokości 0,5 m najliczniejsze są drzewostany
sosnowe.
W granicach planowanej eksploatacji znajduje się 76 drzewostanów w wieku 100 i więcej lat
i zajmują one łącznie 193,01 ha, co stanowi 8,1 % powierzchni wszystkich drzewostanów.
Spośród tej liczby najliczniejsze są drzewostany sosnowe, które zajmują łącznie 126,19 ha
(66,9 %). Drzewostany dębowe zajmują 62,04 ha, co stanowi 32,1 % powierzchni starych
drzewostanów.
Leśne siedliska Natura 2000 na gruntach leśnych
Leśne siedliska Natura 2000 zajmują na gruntach w zarządzie Lasów Państwowych
1689,07 ha,
co
stanowi 5,4 % powierzchni wszystkich drzewostanów na terenie
oddziaływania planowanej inwestycji. Dominuje siedlisko łęgu olszowo-jesionowego,
wierzbowego
i
topolowego,
które
zajmuje
55,6 %
powierzchni
wszystkich
zinwentaryzowanych siedlisk (tabela 27). Liczne są też siedliska śródlądowej kwaśnej
dąbrowy (21,3 %) oraz boru chrobotkowego (11,6 %).
strona 194
kwiecień 2015
Tabela 27. Wykaz leśnych siedlisk Natura 2000 występujących na gruntach Lasów
Państwowych w granicach inwentaryzacji przyrodniczej (* siedliska priorytetowe)
Kod obszaru
Natura 2000
9110
9170
9190
91D0
91E0 *
91F0
91T0
Powierzchnia
Udział
siedliska
(%)
(ha)
Kwaśne buczyny
11,94
0,7
Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny
77,48
4,6
Kwaśne dąbrowy
359,56
21,3
Bory i lasy bagienne
40,60
2,4
Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe
939,49
55,6
Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe
63,78
3,8
Śródlądowy bór chrobotkowy
196,22
11,6
Razem 1 689,07
100,0
Nazwa siedliska
W zasięgu oddziaływania leja depresji do głębokości 0,5 m wśród leśnych siedlisk Natura
2000 dominuje siedlisko łęgu olszowo-jesionowego, wierzbowego i topolowego. Liczne są
też siedliska śródlądowej kwaśnej dąbrowy.
W zasięgu eksploatacji znajdują się 53 drzewostany, które reprezentują leśne siedliska
przyrodnicze. Dodatkowo niewielkie płaty siedlisk występują w 16 drzewostanach i mają
chrakter małopowierzchniowy. Siedliska przyrodnicze zajmują łącznie 114,75 ha, co stanowi
4,8 % powierzchni wszystkich drzewostanów. Dominują siedliska śródlądowej kwaśnej
dąbrowy, które zajmuje 62,0 %, natomiast siedlisko łęgu olszowo-jesionowego, wierzbowego
i topolowego zajmuje 26,0 % powierzchni (tabela 28). Najcenniejsze płaty łęgów olszowojesionowych (Fraxino-Alnetum) znajdują się w zachodniej części wydzielonego obszaru
eksploatacji, pomiędzy miejscowościami Węgliy i Nowa Wioska.
Państwowych w granicach zasięgu wyrobiska górniczego (* siedliska priorytetowe)
Kod obszaru
Natura 2000
9110
9170
9190
91E0 *
91F0
Powierzchnia
Udział
siedliska
(%)
(ha)
Kwaśne buczyny
1,32
1,2
Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny
8,45
7,4
Kwaśne dąbrowy
71,12
62,0
Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe
29,89
26,0
Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe
3,97
3,5
Razem
114,75
100,0
Nazwa siedliska
strona 195
kwiecień 2015
Rysunek 17. Rozmieszczenie siedlisk Natura 2000 w lasach [3]
Lasy ochronne
Są to lasy pełniące inne ważne funkcje poza funkcją produkcyjną. Na terenie inwentaryzacji
przyrodniczej lasy ochronne w zarządzie PGL LP zajmują łączną powierzchnię 7000,93 ha,
co stanowi 22,3 % wszystkich gruntów leśnych (tabela 29). Dominuje kategoria ochronności lasy wodochronne (48,9 % lasów ochronnych i 10,9 % powierzchni wszystkich lasów). Dla
obszaru Polski wskaźnik występowania lasów ochronnych jest ponad dwukrotnie wyższy i
wynosi 47,4 % powierzchni gruntów leśnych kraju.
Tabela 29. Powierzchnia lasów ochronnych w obszarze inwentaryzacji przyrodniczej
Powierzchnia
Udział
lasów
(%)
(ha)
Lasy glebochronne
666,1
2,1
Lasy wodochronne i w strefie ujęć i źródlisk wody
3 424,78
10,9
Lasy stanowiące drzewostany uszkodzone na skutek działalności przemysłu
2 228,65
7,1
Lasy znajdujące się na stałych powierzchniach badawczych i doświadczalnych
422,28
1,3
Lasy stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej
155,07
0,5
Lasy położone w granicach administracyjnych miast oraz lasy położone w
85,55
0,3
odległości do 10 km od granic administracyjnych miast liczących ponad
50 tys. mieszkańców
Lasy mające szczególne znaczenie dla obronności i bezpieczeństwa państwa
18,5
0,1
Razem lasy ochronne
7 000,93
22,3
Lasy gospodarcze
24 370,33
77,7
Razem lasy ochronne i gospodarcze
31 371,26
100,0
Rodzaj lasów ochronnych
strona 196
kwiecień 2015
Tabela 30. Powierzchnia lasów ochronnych w zasięgu planowanego wyrobiska górniczego
Rodzaj lasów ochronnych
Lasy glebochronne
Lasy wodochronne i w strefie ujęć i źródlisk wody
Razem lasy ochronne
Lasy gospodarcze
Razem lasy ochronne i gospodarcze
Powierzchnia
Udział
lasów
(%)
(ha)
21,01
0,9
159,46
6,7
180,47
7,6
2 195,26
92,4
2 375,73
100,0
Rysunek 18. Rozmieszczenie lasów ochronnych [3]
Ekosystemy reprezentatywne
Ekosystemy reprezentatywne to pozostawione bez ingerencji fragmenty dobrze zachowanych
ekosystemów leśnych. Ideą wyznaczania ekosystemów reprezentatywnych, zwanych także
powierzchniami
referencyjnymi,
jest
zachowanie
w
nich
naturalnych
procesów
przyrodniczych służący weryfikacji działań gospodarczych człowieka.
W obszarze inwentaryzacji przyrodniczej zostało wyznaczonych 1596 drzewostanów lub ich
fragmentów, które stanowią ekosystemy reprezentatywne (rysunek 19). Zajmują one łącznie
1688,31 ha, co stanowi 5,4 % powierzchni wszystkich drzewostanów.
strona 197
kwiecień 2015
Rysunek 19. Rozmieszczenie reprezentatywnych ekosystemów [3]
strona 198
kwiecień 2015
3. WALORY PRZYRODNICZE OBSZARU OBJĘTEGO ODDZIAŁYWANIEM
PRZEDSIĘWZIĘCIA
Dokumentację źródłową dla informacji zawartych w niniejszym rozdziale stanowi
opracowanie „Ustalenie walorów przyrodniczych i znaczenia przyrodniczego dla siedliska,
zimowiska, korytarza, migracji, itp. obszaru objętego oddziaływaniem przedsięwzięcia dla
lokalnych, regionalnych i ponadregionalnych populacji gatunków roślin, zwierząt i grzybów,
w szczególności objętych ochroną” LEAF Project Studio; Wrocław, grudzień 2013 [13].
Walory przyrodnicze obszaru objętego oddziaływaniem przedsięwzięcia rozpatrzono pod
kątem ich znaczenia dla zachowania zinwentaryzowanych siedlisk przyrodniczych oraz
lokalnych, regionalnych i ponadregionalnych populacji grzybów, roślin i zwierząt,
w szczególności objętych ochroną.
3.1. Siedliska przyrodnicze
Największe walory i znaczenie dla zachowania siedlisk przyrodniczych cennych pod
względem bioróżnorodności, zwłaszcza siedlisk chronionych, ma południowa część obszaru
badań, w szczególności na północny zachód od Brodów, na południowy wschód od Brodów i
na południowy zachód od Lubska. Lokalizacja tych siedlisk w dużym stopniu pokrywa się z
utworzonymi tu obszarami Natura 2000 Jeziora Brodzkie i Uroczyska Borów Zasieckich.
Zaznacza się także bardzo wyraźne zagęszczenie chronionych siedlisk wzdłuż dolin rzek
Lubsza i Pstrąg prawie na całych ich odcinkach w granicach objętych oceną oddziaływania.
Część tych siedlisk znajduje się w granicach przewidywanego maksymalnego zasięgu leja
depresji oraz w granicach planowanego wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego.
Szczegółowe informacje na temat tych siedlisk zawiera opracowanie [13].
3.2. Grzyby i porosty
Największe walory i znaczenie dla zachowania populacji grzybów i porostów,
w szczególności gatunków chronionych, posiada głównie południowa część obszaru badań.
Dotyczy to zwłaszcza rejonów na północny zachód od Brodów (obszar Natura 2000 Jeziora
Brodzkie), kompleksów leśnych na południe od Brodów i Lubska oraz na zachód od wsi
Osiek (obszar Natura 2000 Mierkowskie Wydmy). Stosunkowo nieliczne stanowiska
stwierdzono w granicach planowanego wyrobiska.
Szczegółowe informacje o stanowiskach chronionych grzybów i porostów zawiera
opracowanie [13].
strona 199
kwiecień 2015
3.3. Mszaki i rośliny naczyniowe
Największe walory i znaczenie dla zachowania populacji mszaków i roślin naczyniowych,
zwłaszcza gatunków chronionych, ma część południowa badanego obszaru. Szczególnie
liczne stanowiska chronionych roślin znajdują się w rejonie obszarów Natura 2000 Jeziora
Brodzkie i Mierkowskie Wydmy, a także w dolinach rzek Lubsza i Pstrąg. Stosunkowo liczne
są także stanowiska chronionych roślin w granicach wyrobiska.
Szczegółowe informacje o stanowiskach chronionych mszaków i roślin naczyniowych w
obszarze badań zawiera opracowanie [13].
3.4. Bezkręgowce
3.4.1. Pijawki, mięczaki, skorupiaki
Największe walory i znaczenie dla zachowania populacji pijawek, mięczaków i skorupiaków,
w szczególności gatunków chronionych, związane są głównie z siedliskami wód stojących i
płynących. Największe ich zagęszczenie stwierdza się w południowej części obszaru badań.
Dotyczy to szczególnie rejonów obszarów Natura 2000 Jeziora Brodzkie i Uroczyska Borów
Zasieckich oraz ich okolic. Stwierdzono także rozproszone stanowiska w granicach
planowanego wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego.
Szczegółowe informacje o stanowiskach chronionych pijawkach, mięczakach i skorupiakach
w obszarze badań zawiera opracowanie [13].
3.4.2. Pajęczaki i owady
Liczne stanowiska populacji pajęczaków i owadów, w szczególności gatunków chronionych,
stwierdzono na całym obszarze badań, także w granicach planowanego wyrobiska i
zwałowiska zewnętrznego.
Szczegółowe informacje o stanowiskach chronionych pajęczaków i owadów w obszarze
badań zawiera opracowanie [13].
3.5. Kręgowce
3.5.1. Krągłouste (minogi), ryby, płazy i gady
Istotne walory i znaczenie dla zachowania populacji kręgowców - krągłoustych, ryb, płazów i
gadów, w szczególności gatunków chronionych, są rozproszone na całym obszarze badań,
także w granicach przewidywanego maksymalnego zasięgu leja depresji oraz w granicach
planowanego wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego. Przy czym największym centrami
skupień tych zwierząt są środowiska związane z wodami stojącymi i płynącymi.
strona 200
kwiecień 2015
Szczegółowe informacje o stwierdzonych chronionych krągłoustych, rybach, płazach i gadach
w obszarze badań zawiera opracowanie [13].
3.5.2. Ptaki
Istotne walory i znaczenie dla zachowania populacji ptaków, w szczególności gatunków
chronionych, stwierdza się także na całym obszarze badań, w tym w granicach
przewidywanego maksymalnego zasięgu leja depresji oraz w granicach planowanego
wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego.
Szczegółowe informacje o stanowiskach chronionych ptaków w obszarze badań zawiera
opracowanie [13].
3.5.3. Ssaki
Istotne walory i znaczenie dla populacji ssaków, w szczególności gatunków chronionych,
stwierdza się rozproszone na całym obszarze badań, w tym w granicach przewidywanego
maksymalnego zasięgu leja depresji oraz w granicach planowanego wyrobiska i zwałowiska
zewnętrznego. Szczególnie duże nagromadzenie tych zwierząt stwierdzono w rejonie obszaru
Natura 2000 Jeziora Brodzkie.
Szczegółowe informacje o stanowiskach chronionych ssaków w obszarze badań zawiera
opracowanie [13].
strona 201
kwiecień 2015
4. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA ODWODNIENIA WYROBISKA
GÓRNICZEGO ORAZ EKSPLOATACJI ZŁOŻA NA ELEMENTY PRZYRODY
OŻYWIONEJ
4.1. Ogólna charakterystyka zasobów przyrody ożywionej
Ogólny opis zasobów przyrody ożywionej badanego terenu oparto o opis oraz zestawienia
znajdujących się tu biotopów i siedlisk przyrodniczych. Biotopy te i siedliska określają
jednocześnie w swoich definicjach podstawowy skład flory i fauny. W nich (ich warunkach
siedliskowych) zawarta jest bowiem informacja, jakie gatunki grzybów, roślin i zwierząt
mogą występować na danym terenie [4].
4.1.1. Biotopy
Zestawienie podstawowych grup biotopów (lasy, kompleks pól i użytków zielonych (łąk i
pastwisk), wody otwarte, tereny zurbanizowane (osiedla) wraz z zajmowaną powierzchnią i
procentowym w niej udziałem przedstawiają tabela 31 oraz rysunek 20.
Tabela 31. Zestawienie podstawowych grup biotopów z powierzchniami i udziałami
Obszar objęty inwentaryzacją
przyrodniczą
powierzchnia; ha 29063,82 14572,62 13038,87
udział; %
100,00
50,14
44,86
Maksymalny zasięg przewidywanego powierzchnia; ha 23182,23 12212,41 9926,08
leja depresji 0,5 m w poziomie
udział; %
100,00
52,68
42,82
czwartorzędowym
powierzchnia;
ha
8305,97
2625,67
5353,13
Wyrobisko odkrywkowe oraz
zwałowisko zewnętrzne
udział; %
100,00
31,61
64,45
powierzchnia; ha
191,36
19,02 171,18
Planowana lokalizacja elektrowni
udział; %
100,00
9,94
89,45
tereny
zurbanizowane
wody otwarte
pola
i użytki zielone
lasy
Obszar
obszar
Powierzchnie i udziały procentowe
377,31 1075,01
1,30
3,70
213,40
830,34
0,92
3,58
6,00
321,17
0,07
0,00
0,00
3,87
1,16
0,61
Lesistość obszaru przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia wynosi 50,14 %, przy
czym lasy zlokalizowane są głównie wokół terenu realizacji przedsięwzięcia. Sam obszar
planowanego wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego jest dużo mniej zalesiony. Jego łączna
lesistość wynosi już tylko 31,61 %. Dominuje tu kompleks pól i użytków zielonych (łąk i
pastwisk).
strona 202
a)
kwiecień 2015
b)
Rysunek 20. Udział podstawowych grup biotopów: a) w obszarze objętym inwentaryzacją
przyrodniczą; b) w łącznym obszarze wyrobiska i zwałowiska
4.1.2. Siedliska chronione
W niniejszym punkcie opracowania przedstawiono syntetyczne zestawienia tabelaryczne
siedlisk chronionych na tle ogólnego opisu zasobów przyrodniczych. W tabelach 32 i 33
przedstawiono powierzchnie siedlisk oraz udziały tych powierzchni w granicach
następujących obszarów:
- obszar przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia, tj. teren objęty inwentaryzacją
przyrodniczą,
- maksymalny zasięg przewidywanego leja depresji 0,5 m w poziomie czwartorzędowym,
- teren realizacji przedsięwzięcia,
- wyrobisko odkrywkowe,
- zwałowisko zewnętrzne,
- planowana lokalizacja elektrowni.
strona 203
kwiecień 2015
Tabela 32. Zestawienie chronionych siedlisk leśnych wraz z zajmowaną powierzchnią i procentowym udziałem wśród siedlisk chronionych
Kod
siedliska
Nazwa siedliska
Łęgi wierzbowe, topolowe, powierzchnia; ha
olszowe i jesionowe
udział; %
powierzchnia; ha
Kwaśne buczyny
9110
(Luzulo-Fagetum)
udział; %
powierzchnia; ha
9130
Żyzne buczyny
udział; %
powierzchnia; ha
9170
Grąd środkowoeuropejski
udział; %
powierzchnia; ha
Pomorski kwaśny las
9190
dębowo-brzozowy
udział; %
powierzchnia; ha
91D0 Bory i lasy bagienne
udział; %
powierzchnia; ha
Łęgowe lasy dębowo91F0
wiązowo-jesionowe
udział; %
Sosnowy bór chrobotkowy powierzchnia; ha
91T0
Cladonio-Pinetum
udział; %
Łęgi wierzbowe, topolowe, powierzchnia; ha
91E0
olszowe i jesionowe
udział; %
powierzchnia; ha
Chronione siedliska leśne razem
udział; %
91E0
Powierzchnia i udział procentowy
obszar
maksymalny
teren realizacji
wyrobisko
przewidywanego zasięg leja
przedsięwzięcia odkrywkowe
oddziaływania
depresji
443,287
181,634
38,564
25,919
38,038
15,586
3,309
2,224
22,028
5,338
1,281
0,000
1,890
0,458
0,110
0,000
25,935
0,000
0,000
0,000
2,225
0,000
0,000
0,000
134,359
88,216
39,710
35,331
11,529
7,570
3,408
3,032
396,280
271,706
82,717
57,397
34,005
23,315
7,098
4,925
40,099
15,366
0,000
0,000
3,441
1,319
0,000
0,000
57,390
37,334
7,438
4,239
4,925
3,204
0,638
0,364
45,991
45,991
0,000
0,000
3,946
3,946
0,000
0,000
443,287
181,634
38,564
25,919
38,038
15,586
3,309
2,224
1 165,369
645,584
169,709
122,885
71,583
72,982
50,628
44,356
planowana
zwałowisko
lokalizacja
zewnętrzne
elektrowni
0,000
0,716
0,000
0,061
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
3,731
0,000
0,320
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,716
0,000
0,061
3,731
0,716
48,229
100,000
strona 204
kwiecień 2015
Tabela 33. Zestawienie chronionych siedlisk nieleśnych wraz z zajmowaną powierzchnią i procentowym udziałem wśród siedlisk chronionych
Kod
siedliska
2330
3130
3150
3270
4030
6230
6410
6430
6510
7110
7140
7150
Nazwa siedliska
powierzchnia; ha
Wydmy śródlądowe z
murawami szczotlichowymi udział; %
powierzchnia; ha
zbiorników wodnych
udział; %
powierzchnia; ha
Starorzecza i naturalne,
eutroficzne zbiorniki wodne udział; %
powierzchnia; ha
Zalewane, muliste brzegi
rzek
udział; %
powierzchnia; ha
Suche wrzosowiska
udział; %
powierzchnia; ha
bliźniczkowe (Nardion)
udział; %
powierzchnia; ha
Zmiennowilgotne łąki
trzęślicowe (Molinion)
udział; %
powierzchnia; ha
Ziołorośla górskie i
ziołorośla nadrzeczne
udział; %
powierzchnia; ha
Niżowe i górskie świeże
łąki użytkowane ekstenie
udział; %
powierzchnia; ha
Torfowiska wysokie
udział; %
powierzchnia; ha
trzęsawiska
udział; %
powierzchnia; ha
Obniżenia na podłożu
torfowym Rhynchosporion udział; %
obszar
maksymalny
teren realizacji
wyrobisko
oddziaływania
depresji
3,636
3,636
0,000
0,000
0,786
0,786
0,000
0,000
25,820
6,122
0,000
0,000
5,581
1,323
0,000
0,000
82,841
0,000
0,000
0,000
17,906
0,000
0,000
0,000
0,003
0,003
0,000
0,000
0,001
0,001
0,000
0,000
0,896
0,803
0,000
0,000
0,194
0,173
0,000
0,000
10,675
0,566
0,522
0,522
2,307
0,122
0,113
0,113
65,847
24,197
11,914
7,788
14,233
5,230
2,575
1,683
0,493
0,000
0,000
0,000
0,107
0,000
0,000
0,000
240,957
187,777
153,060
145,847
52,083
40,588
33,084
31,525
0,329
0,181
0,000
0,000
0,071
0,039
0,000
0,000
14,218
11,722
0,000
0,000
3,073
2,534
0,000
0,000
16,638
3,848
0,000
0,000
3,596
0,832
0,000
0,000
planowana
zwałowisko
lokalizacja
zewnętrzne
elektrowni
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
4,005
0,000
0,866
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
strona 205
obszar
maksymalny
Nazwa siedliska
teren realizacji
wyrobisko
oddziaływania
depresji
powierzchnia; ha
0,138
0,138
0,000
0,000
7210
Torfowiska nakredowe
udział; %
0,030
0,030
0,000
0,000
0,144
0,000
0,000
0,000
Górskie i nizinne torfowiska powierzchnia; ha
7230
zasadowe
udział; %
0,031
0,000
0,000
0,000
powierzchnia; ha
462,636
238,992
165,496
154,157
Chronione siedliska nieleśne razem
udział; %
28,417
27,018
49,372
55,644
Kod
siedliska
kwiecień 2015
planowana
zwałowisko
lokalizacja
zewnętrzne
elektrowni
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
4,005
0,000
51,771
0,000
strona 206
kwiecień 2015
4.2. Prognoza oddziaływania
4.2.1. Siedliska przyrodnicze
Na terenie projektowanej odkrywki, zwałowiska zewnętrznego, prognozowanego leja depresji
i pozostałych terenach zinwentaryzowano łącznie 27 typów chronionych siedlisk
przyrodniczych Natura 2000. W poniższej tabeli 34 zestawiono te siedliska i
wyszczególniono ich powierzchnie znajdujące się w danym obszarze.
3130
3150
3260
3270
4010
4030
*6120
6210
*6230
6410
6430
napiaskowymi (Corynephorus,
Agrostis)
zbiorników wodnych ze
zbiorowiskami z Littorelletea ,
Isoëto -Nanojuncetea
Starorzecza i naturalne, eutroficzne
zbiorniki wodne ze zbiorowiskami
Nymphaeion, Potamion
Zalewane, muliste brzegi rzek z ro
ślinnością Chenopodion rubri p.p. i
Bidention p.p.
Wilgotne wrzosowiska z wrzoścem
bagiennym (Ericion tetralix)
Suche wrzosowiska (Calluno Genistion, Pohlio -Callunion,
Calluno -Arctostaphylion)
Murawy kserotermiczne (Festuco Brometea) i ciepłolubne murawy z
Asplenio septentrionalis -Festucion
pallentis
bliźniczkowe (Nardion - płaty
bogate florystycznie)
(Molinion)
Powierzchnia w
granicach
prognozowanego leja
0,5 m (ha)
Powierzchnia w
granicach planowanej
odkrywki i
zwałowiska (ha)
24,10
35
32,03
39
-
103,37
8
-
-
103,37
(8 stanowisk)
1,60
6
-
-
1,60
(6 stanowisk)
0,83
12
-
0,58
2
-
39,34
19
-
0,02
1
-
-
0,02
(1 stanowisko)
1,80
14
-
-
1,80
(14 stanowisk)
12,04
29
0,52
0,04
11,48
(3 stanowiska) (2 stanowiska) (24 stanowiska)
90,51
70
8,47
12,28
69,76
(5 stanowisk) (13 stanowisk) (52 stanowiska)
45,49
24
Powierzchnia na
pozostałym obszarze
inwentaryzacji (ha)
Łączna liczba
stanowisk
(punktowe/obszarow
e/liniowe)
2330
Nazwa siedliska
Powierzchnia
stwierdzona w
obszarze
inwentaryzacji (ha)
Kod siedliska
Tabela 34. Chronione siedliska przyrodnicze w granicach planowanego przedsięwzięcia i w
zasięgu jego oddziaływania
0,05
3,64
13,59
(2 stanowiska) (8 stanowisk) (25 stanowisk)
-
6,34
25,69
0,828
0,002
(1 stanowisko) (11 stanowisk)
-
0,58
(2 stanowiska)
0,80
39,26
-
45,49
(24 stanowiska)
strona 207
*7110
7140
7150
*7210
*7220
7230
9110
9130
9170
9190
*91D0
*91E0
91F0
91T0
Torfowiska wysokie z roślinnością
torfotwórczą (żywe)
trzęsawiska (przeważnie z
roślinnością z ScheuchzerioCaricetea)
Rhynchosporion
Torfowiska nakredowe (Cladietum
marisci, Caricetum buxbaumii,
Schoenetum nigricantis)
Źródliska wapienne ze
zbiorowiskami Cratoneurion
commutati
Kwaśne buczyny (LuzuloFagetum)
Żyzne buczyny (Dentario
glandulosae- Fagenion, Galio
odorati-Fagenion)
subkontynentalny (GalioCarpinetum, Tilio-Carpinetum)
girgensohnii-Piceetum i brzozowososnowe bagienne lasy borealne)
Łęgi wierzbowe, topolowe,
olszowe i jesionowe (Salicetum
albo-fragilis, Populetum albae,
Alnenion glutinoso- incanae, olsy
źródliskowe)
Sosnowy bór chrobotkowy
(Cladonio- Pinetum i chrobotkowa
postać Peucedano-Pinetum )
Powierzchnia w
granicach
prognozowanego leja
0,5 m (ha)
Powierzchnia w
odkrywki i
zwałowiska (ha)
568,86
118
0,55
5
-
0,18
0,37
(2 stanowiska) (3 stanowiska)
137,80
64
-
11,60
126,20
22,67
12
-
6,46
16,21
0,98
3
-
0,14
0,84
(2 stanowisko) (1 stanowisko)
0,003
1
0,003
(1 stanowisko)
-
-
4,57
10
-
-
4,57
(10 stanowisk)
41,30
27
25,94
2
334,91
187
35,60
59,24
240,07
1147,61
659
72,28
207,48
867,85
(40 stanowisk) (141 stanowisk) (478 stanowisk)
182,10
110
-
940,21
447
29,00
(16 stanowisk)
149,32
114
110,19
4,90
34,23
(6 stanowisk) (21 stanowisk) (87 stanowisk)
244,08
52
Powierzchnia na
pozostałym obszarze
inwentaryzacji (ha)
Łączna liczba
stanowisk
(punktowe/obszarow
e/liniowe)
6510
Nazwa siedliska
kwiecień 2015
Powierzchnia
stwierdzona w
obszarze
inwentaryzacji (ha)
Kod siedliska
57,05
360,35
151,46
1,18
4,30
35,82
(1 stanowisko) (5 stanowisk) (21 stanowisk)
-
-
25,84
0,10
(1 stanowisko) (1 stanowisko)
15,37
166,73
169,89
741,32
(103
(328 stanowisk)
stanowiska)
45,99
198,09
Oznaczenia w tabeli:
- czcionką pogrubioną oznaczono te podtypy siedlisk lub zbiorowisk z danej kategorii, które występują na badanym terenie;
- znak „*” oznacza priorytetowe typy siedlisk.
strona 208
kwiecień 2015
W obrębie odkrywki i zwałowiska zewnętrznego stwierdzono występowanie 12 typów
siedlisk przyrodniczych, w tym 3 priorytetowe typy siedlisk: *91E0, *7220, *6230. Łączna
powierzchnia siedlisk chronionych zlokalizowanych w obrębie odkrywki i zwałowiska
zewnętrznego wynosi 331 ha, w tym powierzchnia siedlisk priorytetowych wynosi 30 ha.
W wyniku powstania kopalni odkrywkowej, w granicach jej projektowanego wyrobiska i
zwałowiska zewnętrznego zniszczone zostaną w sposób bezpośredni i nieodwracalny
wszelkie aktualnie występujące tam układy biologiczne. Nie będzie to jednak proces
natychmiastowy, lecz rozciągnięty na przestrzeni kilkudziesięciu lat, w miarę postępu frontów
robót nadkładowych i zwałowych. W pierwszej kolejności zniszczeniu ulegną stanowiska
zlokalizowane na terenie wkopu udostępniającego i zwałowiska zewnętrznego, między
innymi stanowiska siedlisk *91E0, 6510, 6410, 6430, 9110, 9170. W kolejnych
dziesięcioleciach, w miarę przesuwania się frontów robót górniczych, likwidowane będą
kolejne stanowiska siedlisk przyrodniczych.
W granicach prognozowanego leja depresji stwierdzono występowanie 19 typów siedlisk
przyrodniczych, w tym 5 priorytetowych typów siedlisk: *91E0, *91D0, *7210, *7110,
*6230. Łączna powierzchnia siedlisk chronionych zlokalizowanych w obrębie leja depresji
wynosi 644,88 ha, w tym powierzchnia siedlisk priorytetowych 185,62 ha. Prognozowanie
wpływu zmienionych stosunków wodnych na stan siedlisk przyrodniczych jest zadaniem
trudnym. Obniżenie zwierciadła wody gruntowej wpłynie negatywnie na syntaksony
diagnostyczne na siedliskach hydrogenicznych, semihydrogenicznych oraz niektórych
świeżych, natomiast w przypadku fitocenoz muraw napiaskowych i kserotermicznych, borów
chrobotkowych i wrzosowisk, wpływ odwodnienia na ich funkcjonowanie i trwanie w
przyszłości jest trudny lub niemożliwy do przewidzenia.
Do oceny wpływu odwodnienia na poszczególne typy siedlisk Natura 2000 posłużono się
sześciostopniową skalą:
1) stopień niski (1) - lej depresji nie zmieni zasadniczo aktualnego stanu siedliska
przyrodniczego; generalnie brak przeszkód dla realizacji inwestycji, wystarczy
odpowiedni standard obudowy przyrodniczej i minimalizacja potencjalnych skutków na
etapie eksploatacji złoża;
2) stopień umiarkowany (2) - lej depresji zmieni (zwykle w niewielkim stopniu) stan
siedliska przyrodniczego, lecz zmiany te są odwracalne, bądź stosunkowo łatwe do
zrekompensowania na miejscu; wskazane szersze działania ograniczające niekorzystny
wpływ na środowisko lub podnoszące walory przyrodnicze otoczenia;
strona 209
kwiecień 2015
3) stopień znaczący (3) - lej depresji zaburzy znacząco stan i funkcjonowanie siedliska
przyrodniczego, którego identyfikatorami są zbiorowiska roślinne o stosunkowo niskich
bądź przeciętnych walorach przyrodniczych lub syntaksony pospolite w kraju; zalecane
specjalne rozwiązania techniczno-budowlane i przyrodnicze nawiązujące do specyfiki
krajobrazowej terenu;
4) stopień wysoki (4) - lej depresji wywoła zmiany degeneracyjne, a następnie regresję
siedlisk o wysokiej wartości przyrodniczej, których identyfikatorami fitosocjologicznymi
są zespoły/zbiorowiska zagrożone w skali regionalnej i/lub krajowej oraz syntaksony w
obrębie których stwierdzono tam występowanie chronionych i zagrożonych elementów
flory; konieczne jest zastosowanie specjalnych rozwiązań techniczno-budowlanych i
przyrodniczych (między innymi kompensacyjnych);
5) stopień bardzo wysoki (5) - regresji ulegną siedliska o bardzo wysokiej wartości
przyrodniczej oraz siedliska priorytetowe, bardzo trudne bądź wręcz niemożliwe do
odtworzenia;
6) stopień nieznany (6) - brak danych literaturowych na temat wpływu odwodnienia na
siedlisko przyrodnicze lub degeneracyjny wpływ na siedlisko, który prawdopodobnie
wystąpi w wyniku nałożenia się wielu czynników związanych z odkrywkową eksploatacją
węgla brunatnego (np. zanieczyszczenia atmosferyczne, deforstracja terenu i zmiany
lokalnych uwarunkowań klimatycznych, odwodnienie).
W poniższej tabeli 35 przedstawiono ocenę przewidywanego oddziaływania leja depresji na
siedliska przyrodnicze występujące w jego zasięgu.
Stopień oceny
oddziaływania
planowanej
inwestycji na
siedlisko
przyrodnicze
3150
Zależność siedliska
od wód gruntowych*)
3130
napiaskowymi (Corynephorus, Agrostis)
Brzegi lub osuszane dna zbiorników
wodnych ze zbiorowiskami z
Littorelletea , Isoëto -Nanojuncetea
Starorzecza i naturalne, eutroficzne
zbiorniki wodne ze zbiorowiskami
Nymphaeion, Potamion
Powierzchnia w
granicach
prognozowanego leja
depresji (ha)
2330
Nazwa siedliska
Powierzchnia w
odkrywki i
zwałowiska (ha)
Kod siedliska
Tabela 35. Ocena przewidywanego oddziaływania leja depresji na siedliska przyrodnicze
występujące w jego zasięgu
0,05
3,64
#
6
-
6,34
1
5
-
-
1
5
strona 210
*6120
6210
*6230
6410
6430
6510
*7110
7140
7150
*7210
7230
9110
9130
9170
9190
*91D0
Stopień oceny
oddziaływania
planowanej
inwestycji na
siedlisko
przyrodnicze
4030
3270
Zalewane, muliste brzegi rzek z ro
ślinnością Chenopodion rubri p.p. i
Bidention p.p.
Suche wrzosowiska (Calluno Genistion, Pohlio -Callunion, Calluno Arctostaphylion)
Murawy kserotermiczne (Festuco Brometea) i ciepłolubne murawy z
Asplenio septentrionalis -Festucion
pallentis
Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe
(Nardion - płaty bogate florystycznie)
(Molinion)
Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane
ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
Torfowiska wysokie z roślinnością
Torfowiska przejściowe i trzęsawiska
(przeważnie z roślinnością z
Scheuchzerio-Caricetea)
roślinnością ze związku Rhynchosporion
Torfowiska nakredowe (Cladietum
Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o
charakterze młak, turzycowisk i
mechowisk
Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagetum)
Żyzne buczyny (Dentario glandulosaeFagenion, Galio odorati-Fagenion)
subkontynentalny (Galio-Carpinetum,
Tilio-Carpinetum)
Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy
(Betulo-Quercetum)
Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugoSphagnetum, Sphagno girgensohniiPiceetum i brzozowo-sosnowe bagienne
lasy borealne)
Powierzchnia w
granicach
prognozowanego leja
depresji (ha)
3260
Nazwa siedliska
kwiecień 2015
Powierzchnia w
odkrywki i
zwałowiska (ha)
Kod siedliska
-
-
1
4
-
0,002
1°
3/4
-
0,80
#
2
-
-
#
6
-
-
#
1/2
0,52
0,04
1
5
8,47
12,28
1
5
-
-
1°
3
151,46
57,05
1
4
-
0,18
1#
5
-
11,60
1
5
-
16,21
1
5
-
0,14
1
5
-
-
1
5
1,18
4,30
1
5/6
-
0,10
1
5
35,60
59,24
1
4/5
72,28
207,48
1
4/5
-
15,37
1
5
strona 211
Stopień oceny
oddziaływania
planowanej
inwestycji na
siedlisko
przyrodnicze
91T0
91F0
Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i
jesionowe (Salicetum albo-fragilis,
Populetum albae, Alnenion glutinosoincanae, olsy źródliskowe)
Sosnowy bór chrobotkowi (CladonioPinetum i chrobotkowa postać
Peucedano-Pinetum)
Powierzchnia w
granicach
prognozowanego leja
depresji (ha)
*91E0
Nazwa siedliska
kwiecień 2015
Powierzchnia w
odkrywki i
zwałowiska (ha)
Kod siedliska
29,00
169,89
1°
5
4,90
34,23
1°
5
-
45,99
#
6
*) Na podstawie: Lenkenhoff P., Rose U. 2003. Analyse der vom Grundwasser ausgehenden signifikanten
Schädigung grundwasserabhängiger Ökosysteme. Lawa-Projekt G 1.01, Erft Verband. Zmodyfikowane.
1 - zależne od wód gruntowych,
° - możliwość naprzemiennego wpływu wód powierzchniowych i gruntowych,
# - zasilane głównie przez wody opadowe.
Zagrożeniem dla siedlisk przyrodniczych zlokalizowanych w obrębie leja depresji będzie
dodatkowo ryzyko zawleczenia i stworzenia dróg migracji dla gatunków obcych
geograficznie (antropofitów). Ryzyko to powstanie w wyniku rozbudowy szlaków
komunikacyjnych oraz kształtowania wzdłuż nich i w bezpośrednim sąsiedztwie kopalni
nowych typów siedlisk. Będzie to sprzyjać formowaniu się ksenospontanicznych układów
roślinności oraz procesom neofityzacji otaczających fitocenoz.
4.2.2. Grzyby
Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na zinwentaryzowane chronione i zagrożone gatunki
grzybów makroskopijnych przeprowadzono wyłącznie dla siedlisk zlokalizowanych w
obrębie projektowanej odkrywki i prognozowanego zasięgu leja depresji (dla warstwy 1 poziom wodonośny czwartorzędowy - depresja graniczna 0,5 m).
Odwadnianie złoża kopalin spowoduje, że wokół obszaru eksploatacji (szczególnie w latach
2039-2069)
powstanie
znaczna
strefa
obniżonego
zwierciadła
wód
podziemnych.
Przewidywana zmiana stosunków wodnych w tym okresie eksploatacji złoża może
przyczynić się do przesuszenia i stopniowej degradacji gleby, a w dalszej kolejności do
zmiany struktury i degeneracji istniejących fitocenoz (leśnych). Z mikologicznego punktu
widzenia, negatywnym skutkiem realizacji inwestycji może być również postępujące lokalnie
Poniżej w tabeli 36 przedstawiono wpływ planowanego przedsięwzięcia na gatunki grzybów
makroskopijnych zlokalizowanych w zasięgu oddziaływania inwestycji.
strona 212
kwiecień 2015
Tabela 36. Wpływ planowanego przedsięwzięcia na gatunki grzybów makroskopijnych zlokalizowanych w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Położenie stanowiska w kolejnych latach eksploatacji
2039 2044 2049 2054 2059
2064
2069
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
2029
2034
Amanita virosa
Bolbitius reticulatus
Boletus pulverulentus
MYMH0059
MYMH0048
MYMH0042
mało liczny
rzadki
rzadki
-
-
-
-
-
-
Calocera furcata
MYMH0029
rzadki
-
-
lej
lej
lej
lej
MYMH0031
rzadki
-
-
lej
lej
lej
lej
MYMH0049
MYMH0038
MYMH0008
MYMH0009
MYMH0010
MYMH0022
MYMH0011
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
-
-
-
-
-
-
Ganoderma lucidum
MYMH0020
rzadki
-
-
-
-
lej
lej
Gymnopus ocior
Gymnopus ocior
Gyroporus cyanescens
Helvella lacunosa
Hypholoma myosotis
(syn. Pholiota myosotis)
Hypholoma subericaeum
(syn. Psilocybe subericaea)
Inonotus obliquus
Inonotus obliquus
Inonotus obliquus
Inonotus obliquus
Inonotus obliquus
Inonotus triqueter
Lyophyllum palustre
Lyophyllum palustre
Lyophyllum palustre
Lyophyllum palustre
Lyophyllum palustre
Lyophyllum palustre
MYMH0027
rzadki
MYMH0028
rzadki
MYMH0034
rzadki
MYMH0035
rzadki
MYMH0043
rzadki
MYMH0036 średnio liczny
-
-
-
-
-
-
MYMH0050
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Brak oddziaływania.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
MYMH0005
MYMH0006
MYMH0007
MYMH0023
MYMH0033
MYMH0051
MYMH0012
MYMH0013
MYMH0014
MYMH0015
MYMH0016
MYMH0017
-
-
-
lej
-
lej
-
lej
-
lej
-
lej
-
lej
-
-
Brak negatywnego wpływu na zasoby gatunku.
-
Gatunek
(syn. Coprinus bisporus)
Exidia recisa
Fistulina hepatica
Galerina paludosa
Galerina paludosa
Galerina paludosa
Galerina paludosa
Galerina sphagnorum
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
mało liczny
mało liczny
-
-
-
Opis oddziaływania
2078
-
Potencjalne zaburzenia charakteru siedliska prawdopodobnie zwiększą
dostępność dużych elementów martwego drewna, które w określonym
przedziale czasowym mogłyby zostać zasiedlone przez tego grzyba.
Jednakże czynnikiem ograniczającym może okazać się w tym przypadku
spadek wilgotności gleby. Mimo, iż duże frakcje drewna zwykle cechują
się dużą powierzchnią styczności z podłożem, co stanowi wyraźną strefę
lej
lej
lej
lej
buforową przeciwko niepożądanym fluktuacjom zawartości wody w
drewnie, to jednak znaczny spadek wilgotności gleby może wpłynąć
niekorzystnie na charakter fizyko-chemiczny potencjalnego substratu.
W konsekwencji spadek wilgotności określonych frakcji drewna może być
powodem zagrożenia lokalnej populacji pięknonoga.
Stanowisko gatunku znajdzie się w granicach projektowanej odkrywki
wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
węgla - w wyniku realizacji inwestycji stanowisko to ulegnie zniszczeniu.
Przewidywana czasowa degeneracja fitocenoz oraz osłabienie określonych
lej
lej
lej
składników dendroflory nie powinny mieć negatywnego wpływu na
zachowanie lokalnej populacji tego grzyba.
Zalecenia minimalizujące negatywne
oddziaływanie
Rozwiązania minimalizujące wpływ
realizacji inwestycji na zmianę
stosunków wodnych tego terenu, np.
budowa tzw. ściany szczelnej wokół
projektowanego wyrobiska.
-
strona 213
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
2029
kwiecień 2015
2034 2039 2044 2049 2054 2059
2064
2069
Lyophyllum palustre
Lyophyllum palustre
Marasmius setosus
Morchella conica
MYMH0024 mało liczny
MYMH0045
liczny
-
-
-
-
-
Morchella conica
MYMH0004
rzadki
-
-
-
-
lej
Morchella esculenta
Morchella esculenta
Mycena belliae
MYMH0001
MYMH0002
MYMH0052
rzadki
rzadki
mało liczny
-
-
-
-
-
Mycena purpureofusca
MYMH0032
rzadki
-
lej
lej
lej
lej
Phellinus pini
Phellinus pini
Phellinus pini
Phellinus pini
Phellinus pini
Phellinus pini
Plicatura crispa
MYMH0019
rzadki
MYMH0040
rzadki
MYMH0046
rzadki
MYMH0047
rzadki
-
-
-
-
-
Plicatura crispa
MYMH0053
rzadki
-
-
-
-
lej
Psathyrella corrugis
Psathyrella microrrhiza
Sarcodon squamosus
Sarcodon squamosus
Sarcodon squamosus
Sarcodon squamosus
Sparassis crispa
Sparassis crispa
MYMH0026
MYMH0054
MYMH0055
MYMH0056
MYMH0057
MYMH0058
MYMH0021
MYMH0037
rzadki
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
-
-
-
-
-
Sparassis crispa
MYMH0041
rzadki
-
-
-
lej
lej
-
Ewentualna czasowa degeneracja fitocenoz oraz osłabienie określonych
składników dendroflory nie powinno mieć negatywnego wpływu na
zachowanie odnotowanych populacji tego grzyba. Potencjalne zaburzenia
lej
lej
mogą zwiększyć ilość martwej materii organicznej dostępnej w ryzosferze i
przyczynić się pośrednio do zintensyfikowania procesu owocnikowania
tego gatunku.
Stanowisko gatunku znajdzie się w granicach projektowanej odkrywki
wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
węgla - w wyniku realizacji inwestycji stanowisko to ulegnie zniszczeniu.
Realizacja inwestycji prawdopodobnie przyczyni się do zaistnienia
negatywnych zmian struktury i w dalszej kolejności do degeneracji
fitocenoz, w których odnotowano tego grzyba. Jednak ze względu na
lej
lej
lej
specyfikę dotyczącą biologii i wymagań siedliskowo-substratowych
rozpatrywanego gatunku, zmiany te nie powinny istotnie wpłynąć na stan
jego lokalnych populacji.
lej
-
lej
-
lej
-
2078
Opis oddziaływania
lej
-
-
Brak negatywnego wpływu na zasoby gatunku.
Zalecenia minimalizujące negatywne
oddziaływanie
-
-
-
-
W rejonie znanych jest przynajmniej
kilka innych niezagrożonych
stanowisk tego gatunku.
Oznaczenia przyjęte w tabeli:
wyrob. - wyrobisko
lej
- lej depresji
strona 214
kwiecień 2015
4.2.3. Porosty
Porosty, podobnie jak inne organizmy, będą narażone na oddziaływanie odkrywkowej
eksploatacji złoża węgla brunatnego. Oddziaływanie będzie miało różną postać, odmienna
będzie także reakcja różnych taksonów porostów. Najbardziej drastyczne zmiany zajdą w
rejonie wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego, czyli na obszarze, na którym bezpośrednio w
wyniku zdejmowania i deponowania gleby i nadkładu zniszczeniu ulegną wszystkie
organizmy roślinne i grzyby, a w tym też i porosty.
Na życie wielu organizmów istotny wpływ będzie miało obniżenie poziomu wody gruntowej
w granicach zasięgu leja depresji. Cechą charakterystyczną porostów naziemnych jest
preferowanie przez nie siedlisk suchych i piaszczystych, gdzie panują warunki zbyt
niekorzystne dla wegetacji roślin zielonych. Na takich siedliskach wykształcają się bory
chrobotkowe
Cladonio-Pinetum
i
murawy szczotlichowe
Spergulo-Corynephoretum.
W zespołach tych ważną rolę odgrywają porosty. Osuszanie siedlisk w otoczeniu wyrobiska
będzie sprzyjało rozprzestrzenianiu się cennych taksonów porostów naziemnych, tzn.
chrobotków Cladonia, chruścików Stereocaulon, karlinki Pycnothelia i naziemnych płucnic
Cetraria, a także w pewnym stopniu pawężnic Peltigera. Zjawisko to jednak będzie możliwe
tylko w przypadku, gdy ewentualny opad pyłów nie spowoduje znaczących zmian w
chemizmie najwyższych warstw gleby.
Porosty
należą
do
organizmów
szczególnie
wrażliwych
na
zmianę
warunków
aerosanitarnych, to znaczy zmianę składu chemicznego oraz wilgotności powietrza.
Wrażliwość jest tak wysoka, że traktowane są one jako jedne z najczulszych wskaźników
nawet najmniejszych zmian w tym zakresie. Reagują przede wszystkim na gazowe
zanieczyszczenia powietrza. Jest cała grupa porostów, które wymierają już przy niewielkim
stężeniu substancji zanieczyszczających, szczególnie tlenków niemetali. Inne taksony tolerują
niewielkie zanieczyszczenia, jeszcze inne wymierają dopiero przy dość wysokich stężeniach.
Groźne dla wegetacji porostów są także zanieczyszczenia pyłowe. Takie destrukcyjne
oddziaływanie zanieczyszczenia powietrza na porosty może mieć zasięg do kilkudziesięciu
lub więcej kilometrów. Dotyczy to w szczególności porostów nadrzewnych o krzaczkowatych
i listkowatych plechach, np. brodaczek Usnea, włostek Bryoria, odnożyc Ramalina i innych.
Do oceny stopnia zagrożenia ze strony planowanej inwestycji porosty podzielono na 4 grupy
(ze względu na przewidywane zmiany w liczebności populacji poszczególnych gatunków
cennych porostów):
1) taksony, których populacje z całą pewnością ulegną znaczącemu zubożeniu aż do
całkowitego wyeliminowania ich z rejonu objętego badaniami,
strona 215
2) taksony,
których
populacje
ulegną
zubożeniu,
kwiecień 2015
ale
istnieje
bardzo
duże
prawdopodobieństwo, że zachowają się w rejonie objętym badaniami,
3) taksony, których stanowiska ulegną zniszczeniu w rejonie objętym bezpośrednio
planowanymi pracami górniczymi oraz na terenie projektowanego zwałowiska
zewnętrznego, ale na pozostałym terenie liczebność populacji może wzrosnąć,
4) taksony, dla których zagrożenie nie jest możliwe do jednoznacznego określenia.
W tabeli 37 przedstawiono szczegółowy wykaz gatunków porostów z oceną stopnia ich
zagrożenia.
strona 216
kwiecień 2015
Tabela 37. Wykaz gatunków porostów z oceną stopnia ich zagrożenia
Lp.
Nazwa gatunku
1
Brodaczka kosmata
Usnea hirtella
2
Usnea subfloridana
3
Brodaczka zwyczajna
Usnea filipendula
4
Brodaczka kępkowa
Usnea hirta (L.)
5
Włostka Vranga
ryoria vrangiana
6
Włostka spleciona
Bryoria implexa
7
Włostka brunatna
Bryoria fuscescens
8
Bryoria subcana
9
Bryoria crispa
10
Odnożyca mączysta
Ramalina farinace
11
12
13
Płucnica zielonawa
Złotlinka jaskrawa
Vulpicida pinastri
Ilość
Liczebność na
Opis stanowisk
Opis zagrożenia
stanowisk
stanowiskach
Taksony, których populacje z całą pewnością ulegną znaczącemu zubożeniu aż do całkowitego wyeliminowania ich z rejonu objętego badaniami
Porost epifityczny o krzaczkowatej plesze. Do niedawna uważany był za
Na obrzeżu rezerwatu „Mierkowskie Suche
pojedynczy okaz Zagrożone dla całej populacji - na pewno zginie z powodu
wymarły w Polsce. Obecnie znany z zaledwie kilku stanowisk na terenie
1
Bory”.
zanieczyszczeń powietrza.
kraju. Wysoka wrażliwość na zanieczyszczenia powietrza.
Porost epifityczny o krzaczkowatej plesze występujący najczęściej na
1 stanowisko na terenie wyrobiska,
od rzadkiej do
Zagrożona cała populacja - na 40 % stanowisk zginie na pewno
korze brzóz i sosen w miejscach widnych w obszarach leśnych. Wysoka
5 stanowisk w bezpośrednim sąsiedztwie
średnio licznej
(stanowiska w obrębie wyrobiska i w jego bezpośrednim
15
wrażliwość na zanieczyszczenia powietrza.
wyrobiska, 9 stanowisk w pozostałej części
sąsiedztwie), na pozostałych 60 % (stanowiska w pozostałej części
terenu badań.
terenu) zginie z bardzo dużym prawdopodobieństwem.
od rzadkiej do
zagrożone 100% populacji – na 36 % stanowisk zginie na pewno
Porost epifityczny o krzaczkowatej plesze, w zbiorowiskach borowych
średnio licznej
występujący najczęściej na korze brzóz w miejscach widnych. Wysoka
3 stanowiska w bezpośrednim sąsiedztwie
11
sąsiedztwie), na pozostałych 64% (stanowiska w pozostałej części
terenu) - zginie z bardzo dużym prawdopodobieństwem.
terenu badań.
Porost epifityczny o krzaczkowatej plesze występujący najczęściej na
od rzadkiej do
korze brzóz i sosen i innych drzew oraz na drewnie. Wysoka wrażliwość
średnio licznej
15
na zanieczyszczenia powietrza.
terenu badań
Porost o krzaczkowatej (nitkowatej) plesze, rośnie głównie na korze
W rezerwacie i okolicach rezerwatu
Zagrożona cała populacja - na obu stanowiskach na pewno zginie z
drzew. Bardzo rzadki na terenie kraju - głównie w zbiorowiskach
„Mierkowskie Suche Bory”.
powodu zanieczyszczeń powietrza.
2
borowych. Porost bardzo wrażliwy na zanieczyszczenie powietrza.
Między Tuplicami a Nową Rudą.
kilka plech
Zagrożona cała populacja - zginie z bardzo dużym
Porost o krzaczkowatej (nitkowatej) plesze, rośnie na korze drzew i na
prawdopodobieństwem.
drewnie. Bardzo rzadki na terenie kraju - głównie w zbiorowiskach
1
borowych oraz na drzewach przydrożnych. Porost bardzo wrażliwy na
5 stanowisk w pozostałej części terenu badań.
niewielka
Zagrożona cała populacja - zginie z bardzo dużym
drewnie. Rzadki na terenie kraju - głównie w zbiorowiskach borowych.
liczebność
prawdopodobieństwem.
5
zróżnicowana
Porost o krzaczkowatej (nitkowatej) plesze, rośnie na korze drzew. Bardzo
liczebność
(stanowiska w bezpośrednim sąsiedztwie wyrobiska), na
rzadki na terenie kraju - głównie w zbiorowiskach borowych oraz na
11
pozostałych 73 % (stanowiska w pozostałej części terenu) ginie z
terenu badań.
drzewach przydrożnych. Porost bardzo wrażliwy na zanieczyszczenie
bardzo dużym prawdopodobieństwem.
powietrza.
rzadki lub
1 stanowisko w bezpośrednim sąsiedztwie
średnio liczny
(stanowisko w bezpośrednim sąsiedztwie wyrobiska), na
wyrobiska, 4 stanowiska w pozostałej części
drewnie. Bardzo rzadki na terenie kraju - głównie w zbiorowiskach
5
pozostałych 80 % (stanowiska w pozostałej części terenu) - zginie z
terenu badań.
borowych oraz na drzewach przydrożnych. Porost bardzo wrażliwy na
Nadrzewny porost o krzaczkowatej plesze występujący głównie na korze
przydrożnych drzew liściastych o grubej i spękanej korze. Wysoka
wyrobiska, 2 stanowiska w większej
(stanowiska w bezpośrednim sąsiedztwie wyrobiska), na
odległości.
pozostałych 25 % (stanowiska w większej odległości) zginie z
8
Opis gatunku
Porost epifityczny o dużej listkowatej plesze rosnący głównie na korze
drzew przydrożnych. Niezbyt częsty na terenie kraju. Porost wrażliwy na
Nadrzewny porost o krzaczkowato-listkowatej plesze. Dość częsty na
terenie kraju. Rośnie głównie na liściastych drzewach przydrożnych oraz
na drzewach leśnych.
1 stanowisko w bezpośrednim sąsiedztwie
wyrobiska, 2 stanowiska na pozostałym
terenie.
zróżnicowana
liczebność
zróżnicowana
16
2 stanowiska na terenie wyrobiska,
wyrobiska, 8 stanowisk na pozostałym terenie.
pojedyncze
plechy
18
wyrobiska, 9 stanowisk na pozostałym terenie.
terenu) mocno zagrożone.
4
Porost przeważnie o drobnej, cytrynowożółtej listkowatej plesze, rośnie na
korze drzew i na drewnie w terenach leśnych.
strona 217
Lp.
14
1
Nazwa gatunku
Popielak pylasty
Imshaugia aleurites
Pustułka rurkowata
Hypogymnia tubulosa
2
Mąkla tarniowa
Evernia prunastri
3
Płucnik modry
Platismatia glauca
Opis gatunku
Porost o listkowato-skorupiastej plesze rosnący na korze drzew i na
drewnie. Niezbyt częsty na terenie kraju, głównie w zbiorowiskach
leśnych.
Ilość
stanowisk
6
kwiecień 2015
Opis stanowisk
wyrobiska, 1 stanowisko na pozostałym
terenie.
Liczebność na
stanowiskach
rzadki pojedyncze
plechy
Opis zagrożenia
sąsiedztwie), na pozostałych 20 % (stanowisko w pozostałej części
terenu) zginie z dużym prawdopodobieństwem.
Taksony, których populacje ulegną zubożeniu, ale istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że zachowają się w rejonie objętym badaniami
Porost o listkowatej plesze rosnący na korze drzew i na drewnie w terenie
pojedyncze
Ponad 50 % populacji zginie (stanowiska w obrębie wyrobiska i w
37
otwartym i w obszarach leśnych. Niezbyt częsty na terenie kraju.
14
stanowisk
w
bezpośrednim
sąsiedztwie
plechy
jego bezpośrednim sąsiedztwie), około 25 % stanowisk jest
(głównie
wyrobiska,
19
stanowisk
w
różnym
oddaleniu
zagrożone wymarciem, pozostałe 25 % stanowisk prawdopodobnie
w terenie
od
wyrobiska.
zachowa się.
leśnym)
Dość pospolity porost nadrzewny o plesze krzaczkowatej osiedlający się
głównie na korze liściastych drzew przydrożnych.
Nadrzewny porost o krzaczkowato-listkowatej plesze. Dość częsty na
terenie kraju. Rośnie głównie na liściastych drzewach leśnych i
przydrożnych.
Porost o plesze skorupiasto-listkowatej osiedlający się na korze drzew i na
drewnie. Dość częsty na terenie kraju.
32
(głównie
w terenie
leśnym)
12
4
Płaskotka rozlana
5
Mąklik otrębiasty
Jeden z pospolitszych (w niektórych rejonach kraju) krzaczkowatych
porostów nadrzewnych; występuje zarówno na korze drzew przydrożnych
jak i leśnych.
6
Przylepka okopcona
Nadrzewny porost o listkowatej plesze rosnący na korze drzew i na
drewnie w terenie otwartym i w obszarach leśnych. Dość częsty na terenie
kraju.
15
7
Pawężnica psia
Peltigera canina
Naziemny porost o listkowatych odcinkach, pospolity na terenie kraju;
rośnie głównie w miejscach suchych i odsłoniętych.
3
29
27
(głównie
w terenie
leśnym)
wyrobiska, 19 stanowisk w większej
odległości od terenu wyrobiska.
2 stanowiska w sąsiedztwie wyrobiska,
10 stanowisk w różnym oddaleniu od
wyrobiska.
wyrobiska, 14 stanowisk w większych
odległościach od wyrobiska.
wyrobiska, 13 stanowisk w większych
odległościach od wyrobiska.
wyrobiska, 7 stanowisk w różnym oddaleniu
od wyrobiska.
1 stanowisko w sąsiedztwie wyrobiska,
2 stanowiska na pozostałym terenie.
rzadki lub mało
liczny
-
rzadki pojedyncze
plechy
jego bezpośrednim sąsiedztwie), 20 % populacji prawdopodobnie
zginie, pozostałe około 40 % populacji prawdopodobnie zachowa
się.
Około 20 % populacji zginie (stanowiska w sąsiedztwie wyrobiska),
pozostałe stanowiska zależnie od odległości od terenu wyrobiska około 40 % populacji dość duże zagrożenie, około 40 % populacji
zagrożenie niewielkie.
jego bezpośrednim sąsiedztwie), około 25 % populacji jest
zagrożone, około 25 % populacji jest prawdopodobnie
niezagrożone.
jego bezpośrednim sąsiedztwie), około 20 % populacji jest
zagrożone, około 30 % populacji jest prawdopodobnie
niezagrożone.
jego bezpośrednim sąsiedztwie), około 20 % populacji może być
zagrożone, około 30 % populacji prawdopodobnie niezagrożone.
Prawdopodobne zagrożenie zmniejszenia populacji.
-
Taksony, których stanowiska ulegną zniszczeniu w rejonie objętym bezpośrednio pracami wydobywczymi, ale zmiany zachodzące na pozostałym terenie mogą wpływać korzystnie na liczebność populacji
1
Grzybinka brunatna
Baeomyces rufus
2
Chrobotek leśny
Cladonia arbuscula
3
Chrobotek łagodny
Cladonia mitis
4
Chrobotek najeżony
Cladonia portentosa
5
Niezbyt częsty porost naziemny (niekiedy osiedla się również na innych
rodzajach podłoża) o charakterze inicjalnym. Na badanym terenie bardzo
rzadki.
Jeden z najpospolitszych chrobotków o krzaczkowatej (drzewkowatej)
plesze. Rośnie głównie w borach chrobotkowych oraz w murawach
napiaskowych.
Jeden z częściej spotykanych chrobotków o krzaczkowatej (drzewkowatej)
plesze. Rośnie głównie w prześwietlonych miejscach w borach
chrobotkowych oraz w murawach napiaskowych.
Jeden z niezbyt często spotykanych chrobotków o krzaczkowatej
(drzewkowatej) plesze. Rośnie głównie w borach chrobotkowych.
Jeden z najpospolitszych chrobotków o krzaczkowatej (drzewkowatej)
plesze. Rośnie głównie w borach chrobotkowych oraz w murawach
napiaskowych.
3 stanowiska poza terenem wyrobiska .
3
79
29
9
57
Niezagrożony.
-
5 stanowisk na terenie wyrobiska,
wyrobiska,
36 stanowisk w różnym oddaleniu od
wyrobiska.
6 stanowisk w zasięgu leja depresji,
17 stanowisk w środkowej i południowej
części terenu badań.
2 stanowiska w granicach leja depresji,
7 stanowisk w dalszej odległości.
4 stanowiska na terenie wyrobiska, 17
stanowiska w zasięgu leja depresji,
30 stanowisk głównie w południowej części
terenu badań.
liczny lub
średnio liczny
Z całą pewnością zginą populacje na stanowiskach w granicach
wyrobiska (około 6 % populacji). Na pozostałych stanowiskach
(94 % populacji) liczebność populacji nie ulegnie zmianie lub
wzbogaci się.
zróżnicowana od rzadkiego do
licznego
wzbogaci się.
Niezagrożony.
pojedyncze
plechy wśród
innych
chrobotków
średnio liczna
lub liczna
wzbogaci się.
strona 218
Lp.
Nazwa gatunku
6
Chrobotek smukły
Cladonia ciliata
7
Stereocaulon
condensatum
8
Stereocaulon
tomentosum
9
Opis gatunku
Jeden z rzadko spotykanych chrobotków o krzaczkowatej (drzewkowatej)
plesze. Rośnie głównie w borach chrobotkowych.
Naziemny porost o drobnoziarenkowatej do grudkowatej plesze, na terenie
Polski częsty. Jest gatunkiem inicjalnym na podłożu piaszczystym. Rośnie
przede wszystkim na wydmach i na poboczach dróg leśnych (głównie
przebiegających przez bory chrobotkowe.
Naziemny porost o krzaczkowatej plesze występujący głównie w borach
chrobotkowych. W Polsce niezbyt częsty.
12
Płucnica darenkowata
Cetraria muricata
Rzadki na terenie Polski naziemny porost o krzaczkowatej plesze
występujący głównie w borach chrobotkowych. Na badanym terenie
rzadki.
Naziemny porost o listkowatych odcinkach, rozpowszechniony na terenie
kraju; rośnie głównie na poboczach dróg w terenie otwartym.
Naziemny porost o listkowatych odcinkach, częsty na terenie kraju; rośnie
głównie na poboczach dróg, na glebie wśród roślinności zielnej.
Naziemny porost o drobnej krzaczkowatej plesze. Rzadki na terenie kraju,
rośnie głównie w murawach napiaskowych oraz na poboczach dróg w
borach chrobotkowych.
13
Płucnica islandzka
Cetraria islandica
Naziemny porost o dość dużej krzaczkowatej (niekiedy krzaczkowatolistkowatej) plesze. Dość częsty na terenie kraju, głównie w zbiorowiskach
borowych.
14
Płucnica kolczasta
Cetraria aculeata
Naziemny porost o drobnej krzaczkowatej plesze. Dość częsty na terenie
kraju, głównie w murawach napiaskowych oraz na piaszczystych
poboczach dróg, przede wszystkim w terenach leśnych.
15
Rzadki na terenie Polski porost naziemny, występujący głównie na glebie
humusowej lub piaszczystej w miejscach odsłoniętych lub umiarkowanie
zacienionych w zbiorowiskach borowych oraz na wydmach.
16
Pawężnica pergaminowa
Peltigera membranacea
10
11
Pawężnica drobna
Peltigera didactyla
Pawężnica rudawa
Peltigera rufescens
1
Chrobotek alpejski
Cladonia stellaris
2
Brunka izydiowa
Neofuscelia loxodes
3
Obrost gwiazdkowaty
Physcia stellaris
Naziemny porost o listkowatych odcinkach, niezbyt częsty na terenie
kraju; rośnie głównie na poboczach dróg.
Ilość
stanowisk
6
kwiecień 2015
Opis stanowisk
2 stanowiska w zasięgu leja depresji,
2 stanowiska w południowej części terenu
badań.
7 stanowisk w zasięgu leja depresji.
Liczebność na
stanowiskach
rzadki lub mało
liczny
zróżnicowana
Z całą pewnością zginie populacja na stanowisku w granicach
wzbogaci się.
Niezagrożony; populacja prawdopodobnie wzbogaci się.
7
4
2
1
4 stanowiska w zasięgu leja depresji (na
terenie rezerwatu „Mierkowskie Suche Bory”
i w jego okolicach).
2 stanowiska w zasięgu leja depresji (na
terenie rezerwatu „Mierkowskie Suche Bory”
i w jego okolicach).
W okolicach Zasieków.
-
5
11
10
42
7
4 stanowiska w większym oddaleniu od
wyrobiska.
1 stanowisko w zasięgu leja depresji,
6 stanowisk głównie w południowej części
terenu badań.
5 stanowisk na terenie wyrobiska,
21 stanowisk w większym oddaleniu od
wyrobiska.
2 stanowiska w większym oddaleniu od
wyrobiska.
w niewielkich
ilościach
Niezagrożony - populacja prawdopodobnie wzbogaci się.
w niewielkich
ilościach
-
rzadki lub mało
liczny
mało lub średnio
liczny
liczny lub
średnio liczny
W okolicach Zasieków.
1
1
Niezagrożony.
Niezagrożony.
Z całą pewnością zginie populacja na stanowisku w granicach
wzbogaci się.
Z całą pewnością zginie populacja na stanowiskach w granicach
wyrobiska (30 % populacji). Na pozostałych stanowiskach (70 %
populacji) liczebność populacji nie ulegnie zmianie lub wzbogaci
się.
(około 88 % populacji) liczebność populacji nie ulegnie zmianie
lub wzbogaci się.
Niezagrożony.
-
Porosty o zagrożeniu niemożliwym do określenia - posiadające tylko po jednym stanowisku
pojedyncze
Porost naziemny o krzaczkowatej (drzewkowatej) plesze występujący
Na obrzeżu drogi gospodarczej w borze
okazy
głównie w suchych borach chrobotkowych. Na terenie Polski rzadki.
chrobotkowym między Proszowem a
1
Zasiekami.
Porost naskalny o dużej ciemnobrązowej listkowatej plesze. Rośnie
W Jeziorach Dolnych na murze kościelnym.
głównie na skałach krzemianowych w miejscach widnych i
1
nasłonecznionych. W Polsce zachodniej bardzo rzadki.
Nadrzewny porost o listkowatej plesze, niezbyt często występujący na
terenie kraju.
Opis zagrożenia
W okolicach Węglin.
Prawdopodobnie niezagrożony.
Prawdopodobnie niezagrożony.
Może być zagrożony wyginięciem.
-
strona 219
kwiecień 2015
Na całym zinwentaryzowanym terenie występuje 40 taksonów porostów uznanych za cenne.
Są wśród nich taksony chronione, zagrożone oraz rzadkie w kraju bądź w regionie. Dla ich
wegetacji nie będzie zagrożeniem wystąpienie leja depresji. Wegetacji wielu taksonów
zagrażać będzie natomiast zanieczyszczenie powietrza (zanieczyszczenia gazowe i pyłowe).
W wyniku planowanych prac górniczych związanych z eksploatacją odkrywkową złoża węgla
brunatnego Gubin czternaście gatunków porostów niemalże z całkowitą pewnością zginie i
będzie to poważny uszczerbek w puli genowej tego terenu. Populacje siedmiu gatunków są
zagrożone poważnym uszczupleniem. Dla 16 taksonów mogą zaistnieć korzystne warunki dla
zwiększenia zasobności ich populacji. Zagrożenie trzech gatunków jest trudne do określenia każdy z nich został stwierdzony tylko na jednym stanowisku.
4.2.4. Mszaki
Oddziaływanie na florę mszaków związane jest z położeniem zinwentaryzowanego
stanowiska. Mszaki występujące w obszarze wyrobiska będą zniszczone całkowicie
(65 stanowisk). Stanowiska znajdujące się w granicach leja depresji będą narażone na
zamieranie w wyniku zmian siedlisk, w których występują i z którymi są związane. Obecność
zinwentaryzowanych gatunków mchów oraz wątrobowców na poszczególnych stanowiskach
w wyrobisku lub leju depresji w kolejnych latach eksploatacji przedstawiają tabele 38 i 39.
strona 220
kwiecień 2015
Tabela 38. Lokalizacja gatunków mchów w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Abietinella abietina
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0989
BRSR0805
BRSR0806
BRSR0809
BRSR0810
BRSR0813
BRSR0826
BRSR1744
BRSR0210
BRSR0275
BRSR0278
BRSR0286
BRSR0478
BRSR0480
BRSR0494
BRSR0554
BRSR0575
BRSR0584
BRSR0650
BRSR0706
BRSR0731
BRSR0754
BRSR0822
BRSR0857
BRSR0865
BRSR0930
BRSR0936
BRSR0951
BRSR1065
BRSR1224
BRSR1229
BRSR1230
BRSR1384
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
średnio licznie
licznie
licznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
2029
lej
-
2034
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
2069
lej
lej
lej
lej
-
2078
lej
lej
-
strona 221
Gatunek
Brachythecium glareosum
Brachythecium mildeanum
Bryum pallens
Buxbaumia aphylla
Calliergon giganteum
Calliergonella cuspidata
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR1523
BRSR1628
BRSR1635
BRSR1656
BRSR1665
BRSR1676
BRSR1734
BRSR1590
BRSR1589
BRSR1414
BRSR1537
BRSR1404
BRSR0006
BRSR0013
BRSR0066
BRSR0068
BRSR0156
BRSR0211
BRSR0226
BRSR0229
BRSR0232
BRSR0241
BRSR0245
BRSR0250
BRSR0253
BRSR0264
BRSR0312
BRSR0378
BRSR0382
BRSR0419
BRSR0458
BRSR0489
BRSR0572
BRSR0583
BRSR0663
bardzo licznie
średnio licznie
bardzo licznie
średnio licznie
bardzo licznie
licznie
średnio licznie
bardzo licznie
średnio licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
masowo
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
masowo
licznie
licznie
2029
lej
-
2034
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
lej
lej
-
2078
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 222
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Campyliadelphus chrysophyllus
Campylium polygamum
Campylium polygamum
Campylium polygamum
Campylium polygamum
Campylium stellatum
BRSR0700
BRSR0861
BRSR0870
BRSR0874
BRSR0952
BRSR1036
BRSR1054
BRSR1056
BRSR1063
BRSR1148
BRSR1169
BRSR1524
BRSR1583
BRSR1640
BRSR1664
BRSR0350
BRSR1270
BRSR1276
BRSR1442
BRSR1475
BRSR1481
BRSR1482
BRSR1269
BRSR0079
BRSR0168
BRSR0783
BRSR0842
BRSR0848
BRSR0875
BRSR0932
BRSR0944
BRSR1525
BRSR1575
BRSR1667
BRSR1709
masowo
licznie
masowo
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
nielicznie
nielicznie
bardzo licznie
licznie
masowo
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
bardzo licznie
masowo
licznie
bardzo licznie
masowo
masowo
masowo
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
2029
-
2034
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
-
kwiecień 2015
2069
-
2078
-
wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 223
Gatunek
Carex appropinquata
Cirriphyllum piliferum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR1710
BRSR1737
BRSR1745
BRSR1746
BRSR1755
BRSR0273
BRSR0276
BRSR0283
BRSR0474
BRSR0556
BRSR0571
BRSR0577
BRSR0608
BRSR0627
BRSR0743
BRSR0821
BRSR0855
BRSR0889
BRSR0929
BRSR1010
BRSR1042
BRSR1227
BRSR1244
BRSR1245
BRSR1425
BRSR1655
BRSR1533
BRSR1754
BRSR0075
BRSR0333
BRSR0660
BRSR0666
BRSR0698
BRSR0711
BRSR0714
średnio licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
średnio licznie
masowo
licznie
masowo
licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
średnio licznie
licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
2029
-
2034
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
-
2078
-
lej
lej
lej
-
-
strona 224
Gatunek
Dicranum bonjeanii
Dicranum majus
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0945
BRSR0994
BRSR1062
BRSR1203
BRSR1213
BRSR1223
BRSR1417
BRSR1547
BRSR1630
BRSR1638
BRSR1559
BRSR0341
BRSR0087
BRSR0090
BRSR0093
BRSR0100
BRSR0128
BRSR0131
BRSR0170
BRSR0192
BRSR0257
BRSR0291
BRSR0337
BRSR0339
BRSR0357
BRSR0368
BRSR0395
BRSR0439
BRSR0547
BRSR0801
BRSR1099
BRSR1448
BRSR1486
BRSR1527
BRSR1557
licznie
licznie
bardzo licznie
średnio licznie
średnio licznie
bardzo licznie
licznie
średnio licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
licznie
masowo
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2034
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
wyrob. wyrob.
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
-
2078
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
lej
-
strona 225
Gatunek
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum polysetum
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR1646
BRSR1698
BRSR1716
BRSR1749
BRSR0041
BRSR0086
BRSR0091
BRSR0096
BRSR0120
BRSR0124
BRSR0127
BRSR0130
BRSR0172
BRSR0180
BRSR0214
BRSR0244
BRSR0258
BRSR0282
BRSR0289
BRSR0292
BRSR0317
BRSR0343
BRSR0354
BRSR0358
BRSR0370
BRSR0374
BRSR0386
BRSR0438
BRSR0441
BRSR0515
BRSR0535
BRSR0548
BRSR0598
BRSR0688
BRSR0694
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
nielicznie
masowo
masowo
licznie
licznie
nielicznie
bardzo licznie
licznie
licznie
średnio licznie
średnio licznie
nielicznie
bardzo licznie
nielicznie
bardzo licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
masowo
masowo
licznie
licznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
zwał.
2034
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
zwał.
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
zwał.
2078
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
zwał.
strona 226
Gatunek
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scoparium
Dicranum scopraium
Dicranum spurium
Dicranum spurium
Dicranum spurium
Dicranum spurium
Drosera rotundifolia
Eurhynchium angustirete
Eurhynhium angustirete
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0781
BRSR0803
BRSR0962
BRSR1057
BRSR1061
BRSR1082
BRSR1090
BRSR1100
BRSR1487
BRSR1526
BRSR1558
BRSR1648
BRSR1688
BRSR1700
BRSR1717
BRSR1724
BRSR1727
BRSR1750
BRSR1449
BRSR0089
BRSR0132
BRSR1447
BRSR1624
BRSR1661
BRSR0306
BRSR0320
BRSR0713
BRSR0719
BRSR0233
BRSR0234
BRSR0251
BRSR0840
BRSR0867
BRSR1582
BRSR0362
nielicznie
bardzo licznie
licznie
nielicznie
masowo
licznie
licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
średnio licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
średnio licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
nielicznie
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
2034
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
2078
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
wyrob.
strona 227
Gatunek
Fissidens adiantjoides
Fissidens osmundoides
Frangula alnus
Homalia trichomanoides
Hydrocotyle vulgaris
Hylocomium splendens
Hypnum imponens
Hypnum lindbergii
Juncus acutiflorus
Leptodictyum humile
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR1272
BRSR1271
BRSR1711
BRSR1461
BRSR1675
BRSR1214
BRSR1215
BRSR1216
BRSR1217
BRSR1218
BRSR1219
BRSR1220
BRSR1221
BRSR1222
BRSR0081
BRSR1088
BRSR0851
BRSR1571
BRSR1532
BRSR1050
BRSR0080
BRSR0083
BRSR0169
BRSR0260
BRSR0290
BRSR0305
BRSR0344
BRSR0509
BRSR0579
BRSR0581
BRSR0589
BRSR0784
BRSR0824
BRSR0849
BRSR0860
masowo
masowo
średnio licznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
nielicznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
licznie
licznie
nielicznie
2029
-
2034
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
lej
-
2078
lej
lej
-
strona 228
Gatunek
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucobryum glaucum
Leucodon sciuroides
Orthotrichum pallens
Orthotrichum speciosum
Physcomitrium eurystomum
Plagiomnium ellipticum
Pleurozium chreberi
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0868 licznie
bardzo licznie/
BRSR0876
masowo
BRSR0933 bardzo licznie
BRSR1006 nielicznie
BRSR1084 licznie
BRSR1450 licznie
BRSR1649 średnio licznie
BRSR1686 masowo
BRSR1726 licznie
BRSR1736 masowo
BRSR0116 licznie
BRSR0046 licznie
BRSR0076 licznie
BRSR0114 licznie
BRSR0304 licznie
BRSR0311 licznie
BRSR0347 licznie
BRSR1581 licznie
BRSR1584 licznie
BRSR0415 masowo
BRSR1690 masowo
BRSR0033 nilicznie
BRSR0037 licznie
BRSR0042 licznie
2029
-
2034
-
-
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
-
-
-
-
-
-
2069
-
2078
-
-
-
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 229
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0077
BRSR0084
BRSR0088
BRSR0094
BRSR0095
BRSR0098
BRSR0101
BRSR0119
BRSR0123
BRSR0126
BRSR0129
BRSR0139
BRSR0171
BRSR0179
BRSR0182
BRSR0191
BRSR0199
BRSR0202
BRSR0205
BRSR0213
BRSR0219
BRSR0221
BRSR0256
BRSR0288
BRSR0294
BRSR0296
BRSR0299
BRSR0309
BRSR0335
BRSR0338
BRSR0342
BRSR0356
BRSR0366
BRSR0371
BRSR0373
nielicznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
licznie
masowo
masowo
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
średnio licznie
masowo
masowo
nielicznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
licznie
masowo
masowo
masowo
licznie
nielicznie
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
licznie
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
-
2034
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
2078
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
strona 230
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0380
BRSR0385
BRSR0394
BRSR0437
BRSR0440
BRSR0507
BRSR0514
BRSR0534
BRSR0537
BRSR0545
BRSR0597
BRSR0600
BRSR0687
BRSR0693
BRSR0780
BRSR0792
BRSR0802
BRSR1007
BRSR1076
BRSR1089
BRSR1094
BRSR1102
BRSR1485
BRSR1528
BRSR1556
BRSR1613
BRSR1644
BRSR1647
BRSR1684
BRSR1687
BRSR1699
BRSR1708
BRSR1718
BRSR1722
BRSR1728
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
masowo
licznie
średnio licznie
licznie
licznie
masowo
licznie
licznie
nielicznie
licznie
średnio licznie
nielicznie
masowo
nielicznie
masowo
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
masowo
masowo
masowo
masowo
nielicznie
masowo
masowo
masowo
masowo
masowo
masowo
średnio licznie
masowo
2029
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2034
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
2078
lej
lej
lej
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
-
strona 231
Gatunek
Polytichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune
Polytrichum commune var.
perigonale
Polytrichum strictum
Polytrichum strictum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR1747
BRSR0997
BRSR0243
BRSR0248
BRSR0263
BRSR0279
BRSR0287
BRSR0314
BRSR0468
BRSR0558
BRSR0647
BRSR0708
BRSR0730
BRSR0823
BRSR0846
BRSR0859
BRSR0862
BRSR0888
BRSR0892
BRSR0899
BRSR0931
BRSR0937
BRSR1011
BRSR1064
BRSR1067
BRSR1234
BRSR1383
BRSR1426
BRSR1634
BRSR1653
BRSR1674
masowo
licznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
średnio licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
nielicznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
średnio licznie
bardzo licznie
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2029
-
2034
-
-
-
-
-
-
-
-
BRSR1428 nielicznie
BRSR1579 nielicznie
-
-
-
-
-
-
-
2069
lej
lej
lej
lej
2078
lej
lej
lej
-
-
-
-
-
-
strona 232
Gatunek
Ptilidium ciliare
Rhynchostegium confertum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0034
BRSR0039
BRSR0040
BRSR0050
BRSR0178
BRSR0187
BRSR0200
BRSR0207
BRSR0307
BRSR0391
BRSR0393
BRSR0511
BRSR0797
BRSR0999
BRSR1015
BRSR1046
BRSR1614
BRSR1643
BRSR1683
BRSR1311
BRSR1565
BRSR1566
BRSR1669
BRSR0035
BRSR0038
BRSR0067
BRSR0069
BRSR0176
BRSR0183
BRSR0201
BRSR0208
BRSR0295
BRSR0308
BRSR0336
BRSR0376
licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
średnio licznie
średnio licznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
średnio licznie
średnio licznie
licznie
średnio licznie
średnio licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
masowo
masowo
bardzo licznie
nielicznie
nielicznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
licznie
2029
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2034
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
2078
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
strona 233
Gatunek
Rhytididelphus squarrosus
Riccia canaliculata
Spahgnum fimbriatum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum capillifoium
Sphagnum capillifoium
Sphagnum capillifolium
Sphagnum centrale
Sphagnum compactum
Sphagnum cuspidataum
Sphagnum cuspidataum
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum cuspidatum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0379
BRSR0390
BRSR0436
BRSR0599
BRSR0701
BRSR0796
BRSR0950
BRSR1144
BRSR1413
BRSR1453
BRSR1701
BRSR1705
BRSR0718
BRSR1542
BRSR1555
BRSR1642
BRSR1681
BRSR1706
BRSR1707
BRSR1712
BRSR1723
BRSR0815
BRSR0836
BRSR0492
BRSR0825
BRSR1237
BRSR0553
BRSR0968
BRSR1238
BRSR0787
BRSR1411
BRSR0645
BRSR0739
BRSR0555
BRSR0564
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
masowo
masowo
licznie
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
masowo
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
średnio licznie
średnio licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
licznie
licznie
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 234
Gatunek
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum cuspidatum
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0626
BRSR0748
BRSR0820
BRSR0829
BRSR0882
BRSR0897
BRSR1645
BRSR0472
BRSR0563
BRSR0594
BRSR0603
BRSR0624
BRSR0633
BRSR0638
BRSR0722
BRSR0830
BRSR0880
BRSR0891
BRSR0896
BRSR0909
BRSR0975
BRSR1041
BRSR1200
BRSR1519
BRSR1535
BRSR1622
BRSR1661
BRSR0267
BRSR0277
BRSR0280
BRSR0285
BRSR0467
BRSR0470
BRSR0477
BRSR0484
licznie
bardzo licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
bardzo licznie
nielicznie
średnio licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
masowo
nielicznie
licznie
bardzo licznie
masowo
masowo
masowo
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
średnio licznie
nielicznie
średnio licznie
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
2029
-
2034
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
-
2078
-
strona 235
Gatunek
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fallax
Sphagnum fibriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0549
BRSR0631
BRSR0644
BRSR0724
BRSR0737
BRSR0747
BRSR0764
BRSR0819
BRSR0833
BRSR0838
BRSR0844
BRSR0854
BRSR0890
BRSR0898
BRSR0900
BRSR0901
BRSR0914
BRSR0922
BRSR0926
BRSR0935
BRSR0947
BRSR0974
BRSR1233
BRSR1242
BRSR1382
BRSR1423
BRSR1515
BRSR1733
BRSR1741
BRSR0852
BRSR0223
BRSR0227
BRSR0240
BRSR0247
BRSR0261
masowo
licznie
masowo
masowo
masowo
masowo
masowo
licznie
masowo
nielicznie
bardzo licznie
masowo
masowo
nielicznie
bardzo licznie
masowo
masowo
masowo
masowo
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
masowo
masowo
masowo
średnio licznie
?
masowo
nielicznie
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
2029
-
2034
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
-
2078
-
strona 236
Gatunek
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0274
BRSR0281
BRSR0284
BRSR0417
BRSR0446
BRSR0450
BRSR0471
BRSR0476
BRSR0486
BRSR0493
BRSR0557
BRSR0573
BRSR0590
BRSR0629
BRSR0646
BRSR0705
BRSR0720
BRSR0727
BRSR0808
BRSR0818
BRSR0841
BRSR0845
BRSR0872
BRSR0883
BRSR0934
BRSR0943
BRSR1004
BRSR1008
BRSR1055
BRSR1226
BRSR1232
BRSR1243
BRSR1381
BRSR1424
BRSR1446
nielicznie
nielicznie
średnio licznie
nielicznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
bardzo licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
licznie
masowo
licznie
masowo
licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
licznie
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 237
Gatunek
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum
Sphagnum fimbriatum,
S.palustre, S. fallax
Sphagnum flexuosum
Sphagnum flexuosum
Sphagnum flexuosum
Sphagnum flexuosum
Sphagnum inundatum
Sphagnum inundatum
Sphagnum inundatum
Sphagnum inundatum
Sphagnum inundatum
Sphagnum inundatum
Sphagnum majus
Sphagnum obtusum
Sphagnum obtusum
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR1455
BRSR1518
BRSR1530
BRSR1534
BRSR1617
BRSR1631
BRSR1632
BRSR1651
BRSR1673
BRSR1732
BRSR1742
bardzo licznie
bardzo licznie
masowo
masowo
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
?
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
2029
-
2034
-
BRSR0811 licznie
-
-
-
-
-
-
-
BRSR0268
BRSR0736
BRSR1236
BRSR1285
BRSR0448
BRSR0504
BRSR0721
BRSR1210
BRSR1283
BRSR1520
BRSR0766
BRSR1284
BRSR0918
BRSR0702
BRSR0726
BRSR0262
BRSR0449
BRSR0475
BRSR0487
BRSR0491
BRSR0551
BRSR0609
-
-
lej
-
lej
lej
-
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
licznie
nielicznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
masowo
licznie
nielicznie
2069
lej
lej
-
2078
lej
-
-
-
-
lej
lej
lej
lej
lej
-
-
strona 238
Gatunek
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum palustre
Sphagnum papillosum
Sphagnum papillosum
Sphagnum papillosum
Sphagnum papillosum
Sphagnum papillosum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0618
BRSR0655
BRSR0704
BRSR0710
BRSr0723
BRSR0837
BRSR0843
BRSR0853
BRSR0864
BRSR0871
BRSR0884
BRSR0925
BRSR0940
BRSR1003
BRSR1228
BRSR1231
BRSR1379
BRSR1422
BRSR1445
BRSR1516
BRSR1529
BRSR1533
BRSR1560
BRSR1618
BRSR1633
BRSR1650
BRSR1662
BRSR1672
BRSR1731
BRSR1740
BRSR0447
BRSR0559
BRSR0622
BRSR0649
BRSR0814
masowo
licznie
bardzo licznie
licznie
masowo
nielicznie
licznie
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
średnio licznie
bardzo licznie
masowo
masowo
średnio licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
masowo
średnio licznie
średnio licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
masowo
?
licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
nielicznie
2029
-
2034
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
-
2078
lej
-
strona 239
Gatunek
Sphagnum papillosum
Sphagnum riparium
Sphagnum riparium
Sphagnum rubellum
Sphagnum rubellum
Sphagnum russowii
Sphagnum russowii
Sphagnum russowii
Sphagnum squarosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum squarrosum
Sphagnum subnitens
Sphagnum subnitens
Sphagnum subnitens
Sphagnum subnitens
Sphagnum subnitens
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0828
BRSR0760
BRSR1287
BRSR0786
BRSR1286
BRSR0964
BRSR0969
BRSR1289
BRSR0839
BRSR0270
BRSR0316
BRSR0418
BRSR0451
BRSR0473
BRSR0482
BRSR0574
BRSR0630
BRSR0847
BRSR0873
BRSR0879
BRSR0887
BRSR0941
BRSR1005
BRSR1235
BRSR1385
BRSR1522
BRSR1531
BRSR1652
BRSR1743
BRSR0625
BRSR0785
BRSR0827
BRSR0915
BRSR0953
BRSR0462
licznie
licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
nielicznie
licznie
licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
nielicznie
nielicznie
nielicznie
bardzo licznie
bardzo licznie
średnio licznie
nielicznie
licznie
licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
?
licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 240
Gatunek
Sphagnum teres
Sphagnum teres
Sphagnum teres
Sphagnum teres
Thuidium philiberti
Thuidium philibertii
Ulota crispa
Ulota crispa
Ulota crispa
Weissia controversa
Weissia longifolia
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
BRSR0485
BRSR1521
BRSR0483
BRSR0703
BRSR1288
BRSR1517
BRSR0488
BRSR0707
BRSR0725
BRSR0881
BRSR0949
BRSR1641
BRSR0115
BRSR1181
BRSR1619
BRSR1173
BRSR1546
BRSR0032
BRSR0340
BRSR0878
BRSR1083
BRSR1598
BRSR1599
BRSR1600
BRSR1601
BRSR1602
BRSR0246
BRSR0869
BRSR1174
BRSR1412
BRSR1413
BRSR1579
BRSR1580
BRSR0351
BRSR0352
nielicznie
nielicznie
licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
masowo
nielicznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
bardzo licznie
nielicznie
nielicznie
licznie
nielicznie
licznie
średnio licznie
średnio licznie
średnio licznie
nielicznie
licznie
licznie
pojedynczo
masowo
masowo
nielicznie
licznie
licznie
licznie
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
strona 241
kwiecień 2015
Tabela 39. Lokalizacja gatunków wątrobowców w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Aneura pinguis
Blasia pusilla
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia fissa
Calypogeia integristipula
Calypogeia sp. nova
Calypogeia sphagnicola
Fissidens exilis
Fossombronia incurva
Jungermania caespiticia
Pallavicinia lyellii
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HPSR0461
HPSR1405
HPSR0259
HPSR0271
HPSR0479
HPSR0495
HPSR0615
HPSR0617
HPSR0656
HPSR0773
HPSR0856
HPSR0863
HPSR0885
HPSR0995
HPSR1407
HPSR1654
HPSR1735
HPSR1409
HPSR0686
HPSR1406
HPSR0639
HPSR0740
HPSR1536
HPSR0503
HPSR0716
HPSR0778
HPSR0993
HPSR1197
HPSR1206
HPSR1040
HPSR1540
HPSR0616
HPSR0762
nielicznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
masowo
licznie
masowo
masowo
masowo
masowo
licznie
masowo
licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
średnio licznie
licznie
licznie
bardzo licznie
masowo
bardzo licznie
bardzo licznie
bardzo licznie
licznie
nielicznie
licznie
masowo
masowo
bardzo licznie
masowo
licznie
licznie
2029
-
2034
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
2069
lej
lej
lej
lej
lej
-
2078
lej
-
strona 242
Gatunek
Preissia quadrata
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Ptilidium ciliare
Radula complanata
Riccardia chamedrifolia
Riccardia chamedrifolia
Riccardia chamedryfolia
Riccardia incurvata
Riccardia incurvata
Riccardia multifida
Riccia cavernosa
Riccia glauca
Scapania irrigua
Trichocolea tomentella
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HPSR0460
HPSR0082
HPSR0085
HPSR0092
HPSR0133
HPSR0134
HPSR0135
HPSR0255
HPSR0355
HPSR0372
HPSR0381
HPSR0715
HPSR0799
HPSR1087
HPSR1098
HPSR1488
HPSR1751
HPSR1592
HPSR1039
HPSR1199
HPSR0779
HPSR0769
HPSR1194
HPSR1408
HPSR1415
HPSR1259
HPSR1541
HPSR1574
nielicznie
licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
licznie
nielicznie
nielicznie
średnio licznie
nielicznie
nielicznie
średnio licznie
nielicznie
licznie
licznie
bardzo licznie
licznie
licznie
licznie
masowo
masowo
licznie
bardzo licznie
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2034
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
-
2078
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
-
Oznaczenia w tabelach:
wyrob. - wyrobisko
lej
- lej depresji
strona 243
kwiecień 2015
Do oceny skutków oddziaływania prognozowanego leja depresji na populacje chronionych
gatunków mszaków jako główne kryteria przyjęto wskaźniki ekologicznych liczb
wskaźnikowych w zakresie wilgotności gleby oraz uwzględniono lokalne uwarunkowania
wilgotnościowe siedlisk gatunków, sugerując się przy tym charakterem zbiorowisk roślinnych
w obrębie których konkretny gatunek został stwierdzony. Określając stopień skali dla
poszczególnych gatunków chronionych brano również pod uwagę częstość ich występowania
(o ile było to możliwe) na obszarze gmin Gubin i Brody oraz rozpowszechnienie w regionach
dolnośląskim i wielkopolskim. Na tej podstawie wyróżniono następujące stopnie skali w
ocenie oddziaływania przewidywanego leja depresji na gatunki chronionych mszaków:
1) stopień 1 (niski) - lej depresji nie wpłynie bezpośrednio na aktualny stan populacji
gatunku; gatunki lokalnie i regionalnie częste, związane z siedliskami bardzo suchymi i
suchymi oraz ze zbiorowiskami roślinności psammofilnej i kserotermicznej;
2) stopień 2 (umiarkowany) - lej depresji zaburzy (zwykle w niewielkim stopniu) stan
populacji gatunku lokalnie posiadającego dużą liczbę stanowisk lub gatunku
zawleczonego, lecz zmiany te dotyczą gatunków stenotopowych, regionalnie pospolitych
lub wręcz zwiększających swój zasięg (w tym występujących również na siedliskach
antropogenicznych ruderalnych i segetalnych oraz w leśnych zbiorowiskach zastępczych);
3) stopień 3 (znaczący) - lej depresji znacząco zaburzy stan i funkcjonowanie populacji
gatunku lokalnie dość rzadkiego lub rozproszonego, jednak nie wpłynie to w znaczący
sposób na obniżenie jego zasobów w regionie (gatunki regionalnie pospolite lub częste)
lub wpływ na wielkość populacji w regionie nieznany;
4) stopień 4 (wysoki) - lej depresji spowoduje degradację siedliska i ustępowanie gatunku
chronionego lokalnie rzadkiego lub rozproszonego, co wpłynie w znaczący sposób na
obniżenie jego populacji w regionie (gatunki regionalnie rzadkie) lub wpływ na zasoby
gatunku w regionie nieznany;
5) stopień 5 (bardzo wysoki) - lej depresji spowoduje degradację siedliska i zanikowi ulegnie
populacja gatunku chronionego bardzo rzadkiego i zagrożonego wymarciem na terenie
regionu i/lub kraju lub gatunku diagnostycznego dla rzadkich lub zagrożonych zbiorowisk
roślinnych o wysokim znaczeniu biocenotycznym, jak również taksonu wskaźnikowego
dla określonego typu siedliska przyrodniczego;
6) stopień 6 (nieznany) - brak danych literaturowych na temat wpływu odwodnienia na
siedlisko gatunku chronionego, degradacyjny wpływ na siedlisko i populację
prawdopodobnie wystąpi w wyniku nałożenia się wielu czynników związanych z
odkrywkową eksploatacją węgla brunatnego (np. zanieczyszczenia atmosferyczne,
deforestracja terenu i zmiany lokalnych uwarunkowań klimatycznych, odwodnienie).
strona 244
kwiecień 2015
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Gatunek
Krzywoszyj korzeniowy
(Amblystegium radicale)
Próchniczek błotny
(Aulacomnium palustre)
Mokradłoszka zaostrzona
(Calliergonella cuspidata)
Krzywoszczeć pogięta
(Campylopus flexuosus)
Krzywoszczeć torfowa
(Campylopus pyriformis)
Bagniczka pływająca
(Cladopodiella fluitans)
Drabik drzewkowaty
(Climacium dendroides)
Widłoząb okazały
(Dicranum majus)
Widłoząb kędzierzawy
(Dicranum polysetum)
Widłoząb miotlasty
(Dicranum scoparium)
Widlicz spłaszczony
(Diphasiastrum complanatum)
Widlicz cyprysowaty
(Diphasiastrum tristachyum)
Dzióbkowiec Zetterstedta
(Eurhynchium angustirete)
Dzióbkowiec bruzdowany
(Eurhynchium striatum)
Gajnik lśniący
(Hylocomium splendens)
Bielistka siwa
(Leucobryum glaucum)
Leptodictyum humile
Rokietnik lśniący
(Pleurozium schreberi)
Płonnik pospolity
(Polytrichum commune)
Płonnik cienki
(Polytrichum strictum)
Brodawkowiec czysty
22.
(Pseudoscleropodium purum)
Fałdownik nastroszony
23.
(Rhytidiadelphus squarrosus)
21.
8
7
7
Typy fitocenoz zajmowane przez gatunek w
zasięgu leja depresji
Magnocaricion, Alnion incanae, Alnion
glutinosae
Scheuchzerio-Caricetea, Dicrano-Pinion,
Nardo- Juncion squarrosi, Molinion
Scheuchzerio-Caricetea, Alnion glutinosae,
Nardo- Juncion squarrosi, Calthion
Stopień oceny
oddziaływania
Lp.
Wskaźnik
wilgotności
gleby *
Tabela 40. Gatunki chronionych mszaków występujące w granicach przewidywanego leja
depresji oraz wpływ inwestycji na ich lokalne populacje
5
4
4
6
Dicrano-Pinion
5
7
Scheuchzerio-Caricetea, Dicrano-Pinion
5
8
Scheuchzerio-Caricetea
5
7
Scheuchzerio-Caricetea, Alnion incanae,
Calthion
5
6
Fagetalia sylvaticae
4
5
Dicrano-Pinion
3
4
Dicrano-Pinion, Quercetea robori-petraeae,
Calluno- Ulicetea
2
4
Dicrano-Pinion
6
5
Dicrano-Pinion, Koelerio- Corynephoretea
7
Fagetalia sylvaticae
4
6
Alnion incanae
5
4
Dicrano-Pinion, Quercetea robori-petraeae
3
6
8
8
4
7
8
5/6
Dicrano-Pinion, Alnion glutinosae, Fagetalia
sylvaticae, Quercetea robori-petraeae
Alnion glutinosae
Alnion glutinosae
Dicrano-Pinion, Quercetea robori-petraeae,
Calluno- Ulicetea, Koelerio- Corynephoretea
Dicrano-Pinion, Scheuchzerio-Caricetea,
Alnion glutinosae, Molinion, Nardo-Juncion
squarrosi
Oxycocco-Sphagnetea, ScheuchzerioCaricetea
4
5
5
2
3
5
5
Quercetea robori-petrae, Calluno-Ulicetea
3
6
Molinio-Arrhenatheretea, KoelerioCorynephoretea, Calluno-Ulicetea
2
strona 245
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
Gatunek
Torfowiec wąskolistny
(Sphagnum angustifolium)
Torfowiec ostrolistny
(Sphagnum capillifoium)
Torfowiec szpiczastolistny
(Sphagnum cuspidatum)
Torfowiec ząbkowany
(Sphagnum denticulatum)
Torfowiec kończysty
(Sphagnum fallax)
Torfowiec frędzlowany
(Sphagnum fimbriatum)
Torfowiec pogięty
(Sphagnum flexuosum)
Torfowiec zanurzony
(Sphagnum inundatum)
Torfowiec błotny
(Sphagnum palustre)
Torfowiec brodawkowaty
(Sphagnum papillosum)
Torfowiec Russowa
(Sphagnum russowii)
Torfowiec nastroszony
(Sphagnum squarrosum)
Torfowiec pierzasty
(Sphagnum subnitens)
Słomiaczek złotawy
(Straminergon stramineum)
Pędzliczek zielonawy
(Syntrichia virescens)
Thuidium philiberti
Tujowiec tamaryszkowaty
(Thuidium tamariscinum)
Nastroszek kędzierzawy
(Ulota crispa)
9
9
9
9/10
9
8
kwiecień 2015
Typy fitocenoz zajmowane przez gatunek w
zasięgu leja depresji
Stopień oceny
oddziaływania
Lp.
Wskaźnik
wilgotności
gleby *
Scheuchzerio-Caricetea, OxycoccoSphagnetea
Scheuchzerio-Caricetea, OxycoccoSphagnetea, Nardo-Juncion squarrosi
5
5
Scheuchzerio-Caricetea, Isoëto-Littorelletea
5
Rhynchosporion, Isoëto- Littorelletea
5
Scheuchzerio-Caricetea, OxycoccoSphagnetea
Dicrano-Pinion, Alnion glutinosae,
Scheuchzerio- Caricetea, Nardo-Juncion
squarrosi, Molinion
5
5
9
5
9
5
8
9
Alnion glutinosae, Dicrano- Pinion,
Scheuchzerio- Caricetea, Nardo-Juncion
squarrosi, Molinion
Scheuchzerio-Caricetea, Nardo-Juncion
squarrosi
5
5
9
5
8
Alnion glutinosae
5
9
Scheuchzerio-Caricetea, Alnion glutinosae
5
8
Scheuchzerio-Caricetea, Nardo-Juncion
squarrosi, Molinion
5
5
epifit (na jesionie), epilit
4
Festuco-Brometea, Trifolio- Geranietea
Dicrano-Pinion, Fagetalia, sylvaticae, Alnion
glutinosae
6
Alnion incanae (epifit)
5
6
6
5/6
4
* Ellenberg H., Weber H.E., Düll R., Wirth V., Werner W., Paulissen. D. 1991. Zeigerwerte von
Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta. Geobotanica 18: 1-248.
strona 246
kwiecień 2015
4.2.5. Bezkręgowce
4.2.5.1. Pijawki
W obrębie projektowanej odkrywki nie ma stanowisk pijawki lekarskiej (Hirudo
medicinalis L). Brak przewidywanych oddziaływań.
Na terenie przewidywanego leja depresji występują trzy stanowiska pijawki lekarskiej
(numery stanowisk HIAR0009, HIAR0053, HIAR0056). Stanowiska te znajdą się w zasięgu
negatywnego oddziaływania leja w latach 2039-2059, a okres całkowitego odwodnienia
siedlisk na stanowiskach tego gatunku wyniesie co najmniej od 15 do 20 lat. Jest to
oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące, mogące spowodować całkowite
zniszczenie populacji pijawki lekarskiej na każdym stanowisku.
Występowanie zinwentaryzowanych stanowisk pijawek w leju depresji w kolejnych latach
eksploatacji przedstawia tabela 41.
Tabela 41. Lokalizacja pijawek w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Kod
stanowiska
Hirudo medicinalis
Hirudo medicinalis
Hirudo medicinalis
Hirudo medicinalis
Hirudo medicinalis
HIAR0002
HIAR0005
HIAR0009
HIAR0053
HIAR0056
Szacunkowa
liczebność
2029 2034 2039 2044 2049 2054 2059 2064 2069 2078
rzadka
mało liczna
rzadka
lej
lej
lej
średnio liczna
lej
lej
średnio liczna
lej
lej
lej
lej
lej
-
4.2.5.2. Mięczaki
Planowana inwestycja niesie ze sobą szereg zagrożeń dla stwierdzonych na tym terenie
gatunków mięczaków.
1) Osuszenie terenu związane z obniżeniem poziomu wód gruntowych - najważniejszym
czynnikiem ograniczającym występowanie mięczaków lądowych i wpływającym na zanik
najbardziej zagrożonych gatunków są zmiany wilgotności w zajmowanym siedlisku.
Zmiana
warunków
hydrologicznych
jest
równoznaczna
ze
zmianami
mikroklimatycznymi, od których ślimaki są szczególnie zależne. Osuszanie terenów
powoduje przemianę składu gatunkowego roślin, co wpływa negatywnie na gatunki
ślimaków żyjących na danej powierzchni. Ponadto może przyspieszyć sukcesję i w
następstwie powodować zacienienie siedlisk, tworząc niesprzyjające dla ślimaków
warunki. Wybitnie wrażliwa na zmiany siedliska jest krytycznie zagrożona w kraju i
objęta ochroną w całej Europie (załącznik II Dyrektywy Siedliskowej) poczwarówka
jajowata (Vertigo moulinsiana). W przypadku tego gatunku czynnikiem mającym
strona 247
kwiecień 2015
największy wpływ na żywotność populacji jest poziom wód gruntowych, których
obniżenie powoduje spadek liczebności tego gatunku. Występowanie drugiego gatunku
stwierdzonego podczas badań, a wymienionego w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej,
poczwarówki zwężonej (Vertigo angustior) również jest ściśle zależne od odpowiedniego
poziomu wód gruntowych w obrębie siedliska. Poczwarówka zwężona jest ściśle
związana z siedliskami permanentnie wilgotnymi i najlepiej czuje się w miejscach nie
ulegających podtopieniu. Należy więc podkreślić, że nawet niewielkie, trwałe obniżenie
poziomu wód gruntowych na podmokłych obszarach otaczających planowaną odkrywkę
doprowadzi do bezpowrotnych zmian w najcenniejszych pod względem malakologicznym
siedliskach lądowych na tym terenie, a co za tym idzie do utraty populacji gatunków
cennych i zagrożonych w skali europejskiej. Dotyczy to również terenów wykraczających
poza zasięg leja depresji, gdyż nawet trudne do przewidzenia, niewielkie (rzędu 10 cm)
zmiany w poziomie wód na turzycowiskach mogą prowadzić do wymierania zarówno
całych populacji poczwarówek, jak i innych cennych wilgociolubnych gatunków
mięczaków.
Obniżenie
poziomu
wód
gruntowych
jest
również
podstawowym
zagrożeniem dla gatunków wodnych mięczaków, których występowanie ograniczone jest
do drobnych, zarastających zbiorników wodnych. Należy do nich znakomita większość
mięczaków wodnych wymienionych na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt. Ponieważ
charakterystyczną cechą obszaru otaczającego planowaną inwestycję jest bogactwo
płytkich i silnie zarośniętych zbiorników wodnych, większość cennych gatunków
mięczaków wodnych występujących na terenie objętym badaniami związanych jest
również z tym rodzajem siedlisk.
2) Zanieczyszczenie wód oraz gleb - dla wilgociolubnych mięczaków zanieczyszczenie wód
gruntowych i gleby może poważnie rzutować na jakość siedliska. Optymalne dla
większości ślimaków lądowych habitaty odznaczają się wysoką koncentracją CaO, MgO i
K2O, a także koncentracją P2O5 w zakresie 0,002-0,004 %. Zaburzenie równowagi
chemicznej może zatem bezpośrednio zwiększać śmiertelność mięczaków lub pośrednio
na nią wpływać przez zmianę charakteru siedliska (np. przemiana składu gatunkowego
roślin). Dla mięczaków wodnych ewentualne zmiany we właściwościach fizykochemicznych wód powierzchniowych stanowią znaczące zagrożenie. Najcenniejsze
gatunki występujące na badanym terenie - szczeżuja wielka (Anodonta cygnea) oraz
Sphaerium riviciola (gatunek maża) - to mieszkańcy wód naturalnie eutroficznych, bardzo
wrażliwi
na
najmniejsze
nawet
zanieczyszczenia.
Najważniejszym
czynnikiem
zagrażającym występowaniu tych dwóch gatunków, jak i szeregu spośród pozostałych
strona 248
kwiecień 2015
gatunków stwierdzonych podczas badań, jest obniżenie zawartości tlenu rozpuszczonego
w wodzie będące skutkiem nagłego przeżyźnienia wody. Również zmiany odczynu wody
w naturalnych siedliskach związane z odprowadzaniem wody z planowanej odkrywki
może wywrzeć znaczący wpływ na występujące tu malakocenozy. Większość gatunków
mięczaków odznacza się ścisłymi wymaganiami odnośnie odczynu wody i nie występują
one na stanowiskach, na których jego wartość wykracza poza zakres preferowany przez
określony gatunek.
3) Emisje pyłów - ziarna pyłu przyklejają się do śluzu, utrudniając pełzanie, a oczyszczające
działanie nabłonka rzęskowego skóry nie jest w stanie temu zapobiec. Pyły pochodzące z
kopalni odkrywkowych są znaczącym źródłem zawiesin nieorganicznych w ekosystemach
wodnych otaczających takie inwestycje, w istotny sposób wpływając na strukturę
zgrupowań występujących tu bezkręgowców bentosowych. Wzrost ilości zawiesin jest
szczególnie niebezpieczny dla filtratorów - w przypadku mięczaków przede wszystkim
małży. Blokowanie aparatu filtracyjnego prowadzi w szybkim tempie do ograniczenia
oraz zaniku całych populacji takich organizmów. Czynnik ten jest szczególnie istotny w
przypadku występującej na kilku stanowiskach w pobliżu planowanej odkrywki szczeżui
wielkiej (Anodonta cygnea), gatunku chronionego wymienionego w Polskiej Czerwonej
Księdze.
4) Zniszczenie siedliska - fizyczne zniszczenie siedliska (nawet w niewielkiej skali,
np. przekopanie, zdeptanie, skoszenie) powoduje całkowite unicestwienie występujących
tu populacji mięczaków. Zarówno lądowi jak i wodni przedstawiciele typu Mollusca
charakteryzują się bardzo małą mobilnością, zatem nie są w stanie uniknąć zniszczenia
siedliska poprzez przemieszczenie się w inne miejsce. W związku z tym jedynym
sposobem zachowania populacji żyjących na siedliskach, których zniszczenia nie można
uniknąć, jest ich przeniesienie (niejednokrotnie wraz z siedliskiem) na odpowiednio
wybrane (najlepiej w wyniku kilkuletnich badań) i przygotowane stanowiska.
Większość cennych gatunków lądowych stwierdzonych podczas inwentaryzacji związanych
jest z siedliskami wilgotnymi lub podmokłymi. Jedynie dwa gatunki charakterystyczne są dla
obszarów suchych tj. wałkówka trójzębna (Chondrula tridens) i poczwarówka malutka
(Truncatellina cylindrica). Największym zagrożeniem dla cennych gatunków malakofauny
lądowej na tym terenie jest więc zanik siedlisk podmokłych związany głównie z obniżaniem
poziomu wód gruntowych. Czynnik ten jest również głównym zagrożeniem w przypadku
większości mięczaków wodnych - na 13 gatunków cennych 11 jest ściśle związanych z
strona 249
kwiecień 2015
wodami płytkimi, w tym rozlewiskami, mokradłami oraz zbiornikami okresowymi. Drobne
zbiorniki są wśród siedlisk wodnych habitatami najbardziej narażonymi na negatywny wpływ
zmian poziomu wód gruntowych, a ich zanikanie jest jedną z podstawowych przyczyn spadku
bioróżnorodności na terenach nizinnych w strefie klimatu umiarkowanego.
W tabeli 42 przedstawiono lokalizacje mięczaków w zasięgu potencjalnego oddziaływania
inwestycji.
strona 250
kwiecień 2015
Tabela 42. Lokalizacja mięczaków w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anisus spirorbis
Anodonta cygnea
Anodonta cygnea
Anodonta cygnea
Anodonta cygnea
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Aplexa hypnorum
Arion intermedius
Arion intermedius
Arion intermedius
Arion intermedius
Arion intermedius
Arion intermedius
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
MOGK0001
MOGK0003
MOGK0005
MOGK0007
MOGK0008
MOGK0023
MOGK0045
MOGK0047
MOGK0050
MOGK0073
MOGK0104
MOGK0006
MOGK0012
MOGK0016
MOGK0052
MOGK0004
MOGK0015
MOGK0018
MOGK0040
MOGK0057
MOGK0062
MOGK0074
MOGK0078
MOGK0082
MOGK0083
MOGK0084
MOGK0091
MOGK0014
MOGK0035
MOGK0042
MOGK0048
MOGK0049
MOGK0061
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
liczny
liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 251
Gatunek
brak cennych gatunków
Chondrula tridens
Eucobresia diaphana
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
MOGK0009
MOGK0013
MOGK0020
MOGK0021
MOGK0027
MOGK0029
MOGK0030
MOGK0032
MOGK0037
MOGK0038
MOGK0043
MOGK0051
MOGK0054
MOGK0056
MOGK0059
MOGK0060
MOGK0070
MOGK0072
MOGK0076
MOGK0079
MOGK0080
MOGK0081
MOGK0085
MOGK0089
MOGK0090
MOGK0092
MOGK0095
MOGK0096
MOGK0097
MOGK0098
MOGK0099
MOGK0100
MOGK0105
MOGK0094 liczny
MOGK0007 mało liczny
2029
lej
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 252
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Eucobresia diaphana
Eucobresia diaphana
Eucobresia diaphana
Eucobresia diaphana
Gyraulus rossmaessleri
Gyraulus rossmaessleri
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Helix pomatia
Hippeutis complanatus
Musculium lacustre
Musculium lacustre
Pisidium obtusale
Pisidium obtusale
Pisidium obtusale
Pisidium obtusale
Pisidium obtusale
Planorbis carinatus
MOGK0014
MOGK0082
MOGK0086
MOGK0087
MOGK0001
MOGK0019
MOGK0024
MOGK0028
MOGK0035
MOGK0036
MOGK0044
MOGK0053
MOGK0058
MOGK0088
MOGK0093
MOGK0094
MOGK0101
MOGK0102
MOGK0103
MOGK0104
MOGK0001
MOGK0002
MOGK0006
MOGK0017
MOGK0034
MOGK0047
MOGK0055
MOGK0039
MOGK0057
MOGK0006
MOGK0031
MOGK0039
MOGK0050
MOGK0062
MOGK0001
średnio liczny
liczny
liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
mało liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
liczny
mało liczny
rzadki
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
liczny
mało liczny
2029
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
-
2034
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob. wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
2078
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
-
strona 253
Gatunek
Planorbis carinatus
Planorbis carinatus
Sphaerium rivicola
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola corvus
Stagnicola palustris
Stagnicola turricula
Valvata macrostoma
Vertigo angustior
Vertigo angustior
Vertigo angustior
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
MOGK0002
MOGK0006
MOGK0106
MOGK0003
MOGK0010
MOGK0018
MOGK0033
MOGK0039
MOGK0047
MOGK0050
MOGK0053
MOGK0057
MOGK0077
MOGK0088
MOGK0002
MOGK0005
MOGK0006
MOGK0007
MOGK0012
MOGK0018
MOGK0022
MOGK0023
MOGK0026
MOGK0040
MOGK0041
MOGK0052
MOGK0075
MOGK0047
MOGK0048
MOGK0103
MOGK0104
MOGK0006
MOGK0003
MOGK0004
MOGK0014
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
mało liczny
liczny
średnio liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
liczny
liczny
średnio liczny
mało liczny
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
2029
lej
lej
-
kwiecień 2015
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
-
strona 254
Gatunek
Vertigo angustior
Vertigo angustior
Vertigo angustior
Vertigo angustior
Vertigo angustior
Vertigo moulinsiana
Vertigo moulinsiana
Vertigo moulinsiana
Vertigo moulinsiana
Vertigo moulinsiana
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
MOGK0024
MOGK0045
MOGK0046
MOGK0071
MOGK0087
MOGK0004
MOGK0007
MOGK0014
MOGK0025
MOGK0082
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
liczny
liczny
2029
-
2034
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
-
2078
wyrob.
-
wyrob. - wyrobisko
lej
- lej depresji
strona 255
kwiecień 2015
4.2.5.3. Pajęczaki
Gatunki cenne wykazano łącznie na 37 stanowiskach w obrębie oddziaływania planowanej
inwestycji (teren górniczy).
Na obszarze planowanego wyrobiska zinwentaryzowano 12 stanowisk występowania
pająków,
na
których
stwierdzono
występowanie
łącznie
15
cennych
gatunków:
Cheiracanthium campestre, kolczak zbrojny (Cheiracanthium punctorium), Drassyllus
praeficus, Haplodrassus dalmatensis (jedyne stwierdzone stanowisko), Haplodrassus
moderatus, Hygrolycosa rubrofasciata, Marpissa radiata, Pellenes tripunctatus, Sitticus
saltator (jedyne stwierdzone stanowisko), Thanatus arenarius, Thanatus sabulosus,
Trichopterna cito (jedyne stwierdzone stanowisko), Xysticus luctator, Xysticus robustus,
Zelotes exiguus.
Wymienione wyżej stanowiska ulegną całkowitemu zniszczeniu w wyniku prowadzonych
prac górniczych. W niektórych przypadkach zniszczona zostanie cała populacja danego
gatunku na tym terenie.
Tabela 43. Udział populacji gatunków w stosunku do wszystkich zinwentaryzowanych
cennych w obrębie projektowanego wyrobiska mogących ulec zniszczeniu
Gatunek
Cheiracanthium campestre
Cheiracanthium punctorium
Drassyllus praeficus
Haplodrassus dalmatensis
Haplodrassus moderatus
Hygrolycosa rubrofasciata
Marpissa radiate
Pellenes tripunctatus
Sitticus saltator
Thanatus arenarius
Thanatus sabulosus
Trichopterna cito
Xysticus luctator
Xysticus robustus
Zelotes exiguus
Zniszczenie
populacji
50 %
55 %
15 %
100 %
50 %
50 %
20 %
50 %
100 %
25 %
15 %
100 %
20 %
11 %
17 %
Kategoria
zagrożenie
VU
EN
VU
VU
EN
VU
VU
VU
VU
VU
VU
VU
VU
VU
DD
EN gatunki bardzo wysokiego ryzyka
VU gatunki umiarkowanie zagrożone, narażone
DD gatunki o statusie słabo rozpoznanym
Lokalizacje poszczególnych gatunków pająków w zasięgu potencjalnego oddziaływania
inwestycji przedstawia tabela 44.
strona 256
kwiecień 2015
Tabela 44. Lokalizacja pająków w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Agroeca dentigera
Agroeca dentigera
Arctosa figurata
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Argiope bruennichi
Asianellus festivus
Berlandina cinerea
Kod
stanowiska
ARTR0005
ARTR0026
ARTR0008
ARTR0001
ARTR0002
ARTR0003
ARTR0007
ARTR0008
ARTR0011
ARTR0013
ARTR0017
ARTR0020
ARTR0021
ARTR0026
ARTR0027
ARTR0029
ARTR0031
ARTR0033
ARTR0038
ARTR0041
ARTR0042
ARTR0044
ARTR0046
ARTR0053
ARTR0054
ARTR0055
ARTR0057
ARTR0032
ARTR0008
ARTR0001
ARTR0003
ARTR0007
ARTR0009
Szacunkowa
liczebność
dośc rzadki
rzadki
dośc rzadki
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
rzadki
dośc rzadki
liczny
liczny
liczny
rzadki
2029
lej
lej
lej
lej
lej
2034
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
2039
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
2044
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
2049
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
2054
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
2059
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
2064
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
2069
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
2078
lej
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
strona 257
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Clubiona diversa
Diplocephalus dentatus
Dolomedes plantarius
Drassyllus pumilus
Drassyllus pumilus
Drassyllus pumilus
Drassyllus pumilus
Drassyllus pumilus
Drassyllus pumilus
ARTR0011
ARTR0017
ARTR0024
ARTR0001
ARTR0007
ARTR0021
ARTR0029
ARTR0033
ARTR0038
ARTR0039
ARTR0041
ARTR0042
ARTR0044
ARTR0052
ARTR0053
ARTR0054
ARTR0055
ARTR0056
ARTR0057
ARTR0003
ARTR0005
ARTR0006
ARTR0001
ARTR0003
ARTR0011
ARTR0017
ARTR0046
ARTR0048
ARTR0001
ARTR0003
ARTR0007
ARTR0009
ARTR0015
ARTR0018
ARTR0021
liczny
dośc rzadki
rzadki
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
rzadki
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
dośc rzadki
rzadki
dośc rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
dośc rzadki
liczny
liczny
rzadki
dośc rzadki
średnio liczny
2029
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 258
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Gnaphosa muscorum
Gnaphosa muscorum
Gnaphosa muscorum
Gnaphosa muscorum
Gnaphosa muscorum
Gnaphosa muscorum
Gnaphosa nigerrima
Marpissa radiata
Marpissa radiata
Marpissa radiata
Marpissa radiata
Marpissa radiata
Mecynargus foveatus
Mecynargus foveatus
Metapanamomops kaestneri
Neon valentulus
Pardosa schenkeli
ARTR0023
ARTR0023
ARTR0024
ARTR0029
ARTR0040
ARTR0042
ARTR0048
ARTR0004
ARTR0005
ARTR0008
ARTR0012
ARTR0040
ARTR0048
ARTR0026
ARTR0007
ARTR0009
ARTR0002
ARTR0005
ARTR0020
ARTR0005
ARTR0006
ARTR0013
ARTR0020
ARTR0026
ARTR0042
ARTR0002
ARTR0031
ARTR0036
ARTR0037
ARTR0039
ARTR0001
ARTR0003
ARTR0048
ARTR0006
ARTR0008
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
rzadki
średnio liczny
dośc rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
rzadki
średnio liczny
liczny
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
dośc rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 259
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Pardosa schenkeli
Pardosa sphagnicola
Pellenes nigrociliatus
Pellenes nigrociliatus
Peponocranium orbiculatum
Philaeus chrysops
Philaeus chrysops
Philaeus chrysops
Silometopus elegans
Silometopus elegans
Silometopus elegans
Sitticus distinguendus
Sitticus saltator
Synageles hilarulus
Synageles venator
Synageles venator
Synageles venator
Taranucnus setosus
Thanatus arenarius
Thanatus arenarius
Thanatus arenarius
Thanatus arenarius
Thanatus arenarius
Thanatus arenarius
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
ARTR0018
ARTR0006
ARTR0010
ARTR0018
ARTR0007
ARTR0008
ARTR0009
ARTR0017
ARTR0018
ARTR0024
ARTR0027
ARTR0040
ARTR0051
ARTR0008
ARTR0007
ARTR0008
ARTR0040
ARTR0002
ARTR0006
ARTR0026
ARTR0018
ARTR0009
ARTR0003
ARTR0001
ARTR0005
ARTR0011
ARTR0005
ARTR0001
ARTR0004
ARTR0007
ARTR0009
ARTR0041
ARTR0048
ARTR0004
ARTR0005
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
liczny
liczny
rzadki
liczny
liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
dośc rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
liczny
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
liczny
2029
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 260
Gatunek
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Thanatus sabulosus
Theridiosoma gemmosum
Theridiosoma gemmosum
Thomisus onustus
Thomisus onustus
Thomisus onustus
Thomisus onustus
Thomisus onustus
Tmarus piger
Tmarus piger
Tmarus piger
Tmarus piger
Trichopterna cito
Trichopterna cito
Trichopterna cito
Trichopterna cito
Trichopterna thorelli
Trochosa robusta
Trochosa robusta
Xysticus luctator
Xysticus luctator
Xysticus luctator
Xysticus luctator
Xysticus luctator
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
ARTR0007
ARTR0009
ARTR0012
ARTR0014
ARTR0015
ARTR0018
ARTR0020
ARTR0022
ARTR0024
ARTR0030
ARTR0034
ARTR0047
ARTR0006
ARTR0043
ARTR0007
ARTR0008
ARTR0017
ARTR0018
ARTR0032
ARTR0001
ARTR0005
ARTR0012
ARTR0030
ARTR0007
ARTR0009
ARTR0024
ARTR0040
ARTR0006
ARTR0003
ARTR0007
ARTR0007
ARTR0010
ARTR0012
ARTR0014
ARTR0015
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
dośc rzadki
dośc rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
dośc rzadki
dośc rzadki
dośc rzadki
dośc rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
bardzo rzadki
rzadki
rzadki
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
2029
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 261
Gatunek
Xysticus luctator
Xysticus luctator
Xysticus luctator
Xysticus luctator
Xysticus ninni
Xysticus ninni
Xysticus ninni
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Xysticus robustus
Zelotes exiguus
Zelotes exiguus
Zelotes exiguus
Zelotes exiguus
Zelotes exiguus
Zelotes exiguus
Zelotes exiguus
Zelotes exiguus
Zodarion germanicum
Zodarion germanicum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
ARTR0016
ARTR0019
ARTR0028
ARTR0050
ARTR0001
ARTR0017
ARTR0023
ARTR0004
ARTR0005
ARTR0007
ARTR0008
ARTR0012
ARTR0014
ARTR0015
ARTR0018
ARTR0021
ARTR0022
ARTR0023
ARTR0024
ARTR0026
ARTR0030
ARTR0034
ARTR0041
ARTR0047
ARTR0049
ARTR0004
ARTR0005
ARTR0008
ARTR0023
ARTR0025
ARTR0034
ARTR0047
ARTR0048
ARTR0005
ARTR0008
liczny
liczny
liczny
rzadki
rzadki
dośc rzadki
rzadki
liczny
liczny
rzadki
dośc rzadki
liczny
liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
liczny
rzadki
dośc rzadki
rzadki
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
rzadki
2029
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 262
Gatunek
Zodarion germanicum
Zodarion germanicum
Zodarion germanicum
Zodarion germanicum
Zodarion germanicum
Zodarion germanicum
Zodarion germanicum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
ARTR0012
ARTR0017
ARTR0018
ARTR0028
ARTR0035
ARTR0045
ARTR0048
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
rzadki
rzadki
2029
-
2034
-
2039
-
2044
-
2049
lej
lej
2054
lej
lej
kwiecień 2015
2059
lej
lej
2064
lej
2069
lej
2078
-
wyrob. - wyrobisko
lej
- lej depresji
strona 263
kwiecień 2015
Natomiast w miarę postępu prac wydobywczych w zasięgu leja depresji znajdą się kolejne
stanowiska gatunków cennych. Stanowiska te pomimo braku zniszczenia fizycznego narażone
będą (przez różny okres czasu) na odwodnienie i nieuchronne zmiany we florze i faunie.
Zmiany w środowisku, które raz się dokonały, nie cofną się w sposób naturalny po ustaniu
działania leja, a skład araneofauny nigdy nie powróci do stanu wyjściowego, aczkolwiek
można zakładać, że w niektórych środowiskach w trudnych do oszacowania ramach
czasowych może dojść do ukształtowania się zbliżonego składu gatunkowego. Dotyczy to
jednak głównie zbiorowisk z natury suchych. Sytuacja zbiorowisk wilgotnych jest
zdecydowanie mniej korzystna. W przypadku np. torfowisk czy turzycowisk, obniżenie
poziomu wód gruntowych wiąże się z całkowitym zanikiem zbiorowiska i przekształceniem
w inne, zupełnie nie odpowiadające wymaganiom zamieszkujących je do tej pory gatunków
pająków.
Oddziaływanie leja na niektóre zinwentaryzowane w jego zasięgu stanowiska należy uznać za
krytyczne i w konsekwencji skutkujące całkowitym zanikiem gatunków w nich
występujących.
W wyniku działalności przyszłej kopalni 56 % stanowisk ulegnie zniszczeniu fizycznemu
(12 stanowisk), bądź w wyniku odwodnienia (8 stanowisk). Pozostałe 46 % stanowisk
(17 stanowisk) zostanie poddane czasowemu odwodnieniu, którego negatywny wpływ na tym
etapie nie jest możliwy do oceny. Należy zwrócić jednak uwagę na to, że stwierdzono
występowanie grupy cennych gatunków sucholubnych, które powinny zwiększyć swój zasięg
występowania.
4.2.5.4. Ważki
Na terenie prognozowanego leja depresji stwierdzono występowanie 16 gatunków ważek
cennych dla obszaru ze względu na swój status ochronny w kraju lub/oraz rzadkość
występowania w regionie. Żadne ze stanowisk występowania cennych gatunków ważek nie
jest zlokalizowane w obrębie projektowanego wyrobiska.
Gatunki z Załączników II i IV Dyrektywy Siedliskowej
1. Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia)
Gatunek występuje w Nysie Łużyckiej, Lubszy oraz Golcy, z których najważniejsze dla
zachowania
populacji
są
dwie
pierwsze.
Przewidywany
okres
odwodnienia
poszczególnych odcinków Nysy Łużyckiej wyniesie co najmniej 25 lat, Lubszy 30 lat,
a Golcy 10 lat. W związku z brakiem danych odnośnie przewidywanego obniżenia
strona 264
kwiecień 2015
poziomu wód w Nysie Łużyckiej nie jest możliwe dokonanie precyzyjnej oceny
oddziaływania leja na populację tego gatunku. Długotrwałe odwodnienie na odcinku
Janiszowice-Gubin będzie miało negatywne długotrwałe i znaczące skutki dla populacji
tego gatunku w tej części rzeki. Jednak obecność dogodnych siedlisk w górnym odcinku
rzeki oraz duża mobilność gatunku zrekompensują straty na czas przewidywanego
odwodnienia. Natomiast w przypadku Lubszy przewiduje się całkowite odwodnienie
poszczególnych odcinków cieku, co będzie oddziaływaniem znaczącym negatywnym na
populację tego gatunku i spowoduje ustąpienie gatunku ze stanowiska.
2. Zalotka większa (Leucorrhinia pectoralis)
Z czternastu stwierdzonych stanowisk trzy znajdują się na terenie przewidywanego leja
depresji (stanowiska ODAR0009, ODAR0010, ODAR0072). Okres całkowitego
odwodnienia siedlisk na stanowiskach w leju wyniesie co najmniej 15-20 lat. Jest to
oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji w regionie, powodujące
całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku na tych stanowiskach, a w
konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk. Dużym zagrożeniem dla gatunku na
stanowiskach znajdujących się w pobliżu leja depresji jest ich eutrofizacja wynikająca z
uruchomienia procesów mineralizacji substancji organicznych w czasie potencjalnego
częściowego odwodnienia terenu. W wyniku tego ponad 70 % stanowisk populacji
zostanie zniszczonych, co znacząco wpłynie na kondycję i możliwość migracji pozostałej
części populacji.
Gatunki z Załącznika IV Dyrektywy Siedliskowej
1. Gadziogłówka żółtonoga (Gomphus flavipes)
Gatunek występuje jedynie w Nysie Łużyckiej. Przewidywany okres odwodnienia
poszczególnych odcinków rzeki wyniesie co najmniej 25 lat. W związku z brakiem danych
odnośnie przewidywanego obniżenia poziomu wód w Nysie Łużyckiej nie jest możliwe
dokonanie precyzyjnej oceny oddziaływania leja na populację tego gatunku. Długotrwałe
odwodnienie na odcinku Janiszowice-Gubin będzie miało negatywne długotrwałe i
znaczące skutki dla populacji tego gatunku w tej części rzeki. Jednak obecność dogodnych
siedlisk w górnym odcinku rzeki oraz duża mobilność gatunku zrekompensują straty na
czas przewidywanego odwodnienia.
2. Zalotka białoczelna (Leucorrhinia albifrons)
Jedyne dwa stanowiska gatunku (ODAR0044 i ODAR0053) znajdują się w obszarze
wyznaczonego leja depresji. Przewidywany okres całkowitego odwodnienia stanowisk
strona 265
kwiecień 2015
wyniesie co najmniej 15-20 lat. Jest to oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące
dla populacji w regionie, powodujące całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla
gatunku na tych stanowiskach, a w konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk.
Dużym zagrożeniem dla gatunku jest również eutrofizacja tych biotopów w wyniku
częściowego odwodnienia stanowisk.
3. Zalotka spłaszczona (Leucorrhinia caudalis)
Rzadne stanowisko gatunku nie znajduje się w obszarze wyznaczonego leja depresji.
Gatunki objęte ścisłą ochroną gatunkową
1. Szklarnik leśny (Cordulegaster boltonii)
Z czternastu stanowisk gatunku dwa znajdują się w obrębie leja depresji (ODAR0050,
ODAR0055). Przewidywany okres całkowitego odwodnienia stanowisk w leju wyniesie co
najmniej 15-30 lat. Prawdopodobne jest również częściowe odwodnienie stanowisk w
pobliżu leja powodujące niekorzystne dla gatunku zmiany w przepływie oraz jakości
wody. Jest to oddziaływanie niekorzystne i długotrwałe na siedlisko gatunku na tych
stanowiskach. Jednak biorąc pod uwagę fakt, że większość stanowisk gatunku znajduje się
poza lejem depresji, w sumarycznej ocenie oddziaływanie planowanego przedsięwzięcia
na populację szkalrnika leśnego nie będzie znaczące.
2. Żagnica torfowcowa (Aeshna subarctica)
Jedyne stanowisko tego gatunku, które znajduje się poza przewidywanym lejem depresji.
Gatunki z Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt
Lecicha mała (Orthetrum coerulescens)
Z czterech stwierdzonych stanowisk jedno z nich znajduje się na terenie przewidywanego leja
depresji (ODAR0019). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na tych stanowiskach w leju
depresji wyniesie co najmniej 25 lat. Istnieje również potencjalne ryzyko częściowego
odwodnienia i eutrofizacji stanowisk znajdujących się w pobliżu leja depresji. Jest to
oddziaływanie długotrwałe i negatywne dla populacji zasiedlających obecne stanowiska.
Gatunki rzadkie w regionie
1. Żagnica południowa (Aeshna affinis)
Jedyne stanowisko gatunku, bez potwierdzonego rozwoju, znajduje się w obrębie leja
depresji (ODAR0051). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na tym stanowisku
wyniesie co najmniej 25 lat, przez okres 5-10 lat stanowisko może być również częściowo
odwodnione. W związku z brakiem potwierdzonego rozwoju gatunku na stanowisku oraz
strona 266
kwiecień 2015
jego tendencją do efemerycznego występowania w Polsce zachodniej (gatunek
południowy) nie jest możliwa ocena zagrożenia gatunku na tym stanowisku. Jego rzadkość
w regionie wynika z początkowej fazy zasiedlania tej części kraju i skala zagrożeń nie jest
jeszcze poznana. Wiadomo jednak, że zasiedla on biotopy również okresowe i często
spotykany jest na obszarach wydobywczych.
2. Żagnica torfowa (Aeshna juncea)
Z czterech stwierdzonych stanowisk trzy z nich znajdują się na terenie przewidywanego
leja depresji (ODAR0009, ODAR0056, ODAR0072), a jedno w bliskiej odległości
(ODAR0001). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na stanowiskach w leju depresji
wyniesie co najmniej 15-25 lat. Jest to oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące
dla populacji, powodujące całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku na tych
stanowiskach, a w konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk. Istnieje również
potencjalne ryzyko częściowego odwodnienia i eutrofizacji stanowiska znajdującego się w
pobliżu leja. Ze względu na duże wymagania siedliskowe gatunku (siedliska
torfowiskowe), nawet niewielkie, lecz jego długotrwałe odwodnienie może spowodować
pogorszenie warunków siedliskowych i ustąpienie gatunku ze stanowiska. W wyniku tego
wszystkie stwierdzone stanowiska populacji zostaną zniszczone, co znacząco negatywnie
wpłynie na kondycję populacji.
3. Smaglec ogonokleszcz (Onychogomphus forcipatus)
Jedyne stanowisko tego gatunku (ODAR0055) znajduje się na terenie przewidywanego
leja depresji. Okres odwodnienia siedlisk na tym stanowisku wyniesie co najmniej 10 lat.
Jest to oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji, mogące
spowodować całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku. Ze względu na duże
wymagania siedliskowe gatunku (piaszczysto-żwirowe strumienie i niewielkie rzeki,
wyjątkowo czyste jeziora), długotrwałe odwodnienie stanowiska i zachodzące w nim
zmiany mogą spowodować pogorszenie warunków siedliskowych i ustąpienie gatunku ze
stanowiska.
4. Ważka ruda (Libellula fulva)
Jedyne stanowisko gatunku (ODAR0054) znajduje się w przewidywanym leju depresji.
Okres odwodnienia siedlisk na tym stanowisku wyniesie co najmniej 20 lat. Jest to
oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji, mogące spowodować
całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku na tym stanowisku.
strona 267
kwiecień 2015
5. Zalotka torfowcowa (Leucorrhinia dubia)
Z siedmiu stwierdzonych stanowisk cztery z nich znajdują się na terenie przewidywanego
leja depresji (ODAR0009, ODAR0044, ODAR0056, ODAR0072). Okres całkowitego
odwodnienia siedlisk na stanowiskach w leju depresji wyniesie co najmniej 15-20 lat. Jest
to oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji, mogące spowodować
całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku na tych stanowiskach, a w
konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk. Istnieje również potencjalne ryzyko
odwodnienia biotopów znajdujących się w pobliżu leja depresji. Ze względu na duże
wymagania siedliskowe gatunku (siedliska torfowiskowe), nawet niewielkie, lecz
długotrwałe odwodnienie tych biotopów może spowodować pogorszenie warunków
siedliskowych i ustąpienie gatunku z tych stanowisk. Dużym zagrożeniem na stanowiskach
znajdujących się w pobliżu leja jest ich eutrofizacja wynikająca z uruchomienia procesów
mineralizacji substancji organicznych w czasie potencjalnego częściowego odwodnienia
terenu. W wyniku tego ponad 80 % stanowisk populacji może zostać zniszczonych, co
znacząco wpłynęłoby na kondycję i możliwość migracji pozostałej części populacji.
6. Szafranka czerwona (Crocothemis erythraea)
Dwa stanowiska gatunku znajdują się w leju depresji (ODAR0019, ODAR0053). Okres
całkowitego odwodnienia siedlisk na tych stanowiskach wyniesie co najmniej 15 lat. Jego
rzadkość w regionie wynika z początkowej fazy ekspansji tej części kraju i skala zagrożeń
nie jest jeszcze poznana. Wiadomo jednak, że zasiedla on biotopy również okresowe i
często spotykany jest na obszarach wydobywczych.
7. Szablak przypłaszczony (Sympetrum depressiusculum)
Z ośmiu stwierdzonych stanowisk sześć z nich znajduje się na terenie przewidywanego leja
depresji (ODAR0010, ODAR0019, ODAR0034, ODAR0053, ODAR0054, ODAR0056).
Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na tych stanowiskach wyniesie co najmniej 15-30
lat. Jest to oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji, mogące
spowodować całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku na tych stanowiskach,
a w konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk. W wyniku tego prawie 90 %
stanowisk populacji może zostać zniszczonych, co znacząco wpłynęłoby na kondycję i
możliwość migracji pozostałej części populacji.
8. Szablak przepasany (Sympetrum pedemontanum)
Nie stwierdzono stanowisk zarówno na terenie projektowanej odkrywki jak i na terenie
prognozowanego leja depresji i wokół niego.
strona 268
kwiecień 2015
4.2.5.5. Modliszki
Na terenie projektowanej odkrywki, leja depresji oraz na terenach wokół niego (teren
górniczy) nie stwierdzono występowania modliszki.
4.2.5.6. Prostoskrzydłe
Na zinwentaryzowanym terenie zidentyfikowano 33 gatunki prostoskrzydłych, z czego sześć
gatunków uważanych jest za cenne.
Na terenie bezpośredniej eksploatacji i na obszarze przyszłego zwałowiska zewnętrznego
odnaleziono cztery wymienione poniżej, interesujące gatunki prostoskrzydłych.
1. Długoskrzydlak sierposz (Phaneroptera falcata)
Na terenie bezpośrednio objętym pracami górniczymi odnaleziono dwa stanowiska
długoskrzydlaka. Liczbę osobników na poszczególnych stanowiskach oszacowano
odpowiednio na 1-5 i 6-10. W najbliższym czasie należy spodziewać się odnalezienia
następnych stanowisk, ponieważ gatunek wykazuje ekspansję w całym kraju. Podczas prac
związanych z eksploatacją złoża węgla brunatnego gatunek wyginie. Nie będzie miało to
jednak większego wpływu na populację znajdującą się w tym rejonie. Zagospodarowanie
terenu po zakończeniu prac wydobywczych w ten sposób, aby powstały otwarte
środowiska z wysoką roślinnością zielną spowoduje najprawdopodobniej powrót gatunku.
2. Świerszcz polny (Gryllus campestre)
Świerszcza polnego stwierdzono w każdym charakterystycznym środowisku dla tego
gatunku. W miejscach występowania był liczny. Podczas prac wydobywczych gatunek
wyginie. Nie będzie to jednak miało większego wpływu na populację występującą w tym
regionie, gdyż gatunek jest pospolity. Odtworzenie otwartych przestrzeni ze skąpą
roślinnością spowoduje najprawdopodobniej powrót gatunku. Powstanie dużych otwartych
środowisk może spowodować wzrost liczby stanowisk.
3. Nadobnik włoski (Calliptamus italicus)
Nadobnik występował na jednym stanowisku, a liczbę osobników oszacowano na 10-30.
Gatunek ten jest najcenniejszym przedstawicielem prostoskrzydłych stwierdzonym na
terenie planowanej odkrywki. W bezpośrednim sąsiedztwie wyrobiska znaleziono ten
gatunek w wielu miejscach. Zniszczenie stanowiska zlokalizowanego na terenie
projektowanej kopalni nie będzie miało większego znaczenia dla populacji występującej w
tej części województwa, zwłaszcza że stanowisko to ograniczone jest do niewielkiej liczby
strona 269
kwiecień 2015
osobników. Jeżeli po zaprzestaniu wydobycia węgla powstaną otwarte przestrzenie ze
skąpą roślinnością to gatunek powróci, możliwy jest też wzrost liczby stanowisk i
zwiększenie liczby osobników.
4. Siwoszek błękitny (Oedipoda caerulescens)
Siwoszka spotykano w każdym charakterystycznym środowisku dla tego gatunku.
W miejscach występowania był liczny. Ponieważ gatunek odnotowywany był w każdym
dogodnym środowisku zniszczenie stanowisk nie będzie miało żadnego wpływu na
liczebność w tym rejonie. Gatunek będzie najprawdopodobniej zasiedlał odpowiednie
miejsca nawet w bezpośrednim sąsiedztwie pracy kopalni. Pojawi się również po
zaprzestaniu wydobycia w miejscach ze skąpą roślinnością. Możliwy jest wzrost liczby
stanowisk.
1. Długoskrzydlak sierposz (Phaneroptera falcata)
Długoskrzydlaka odnaleziono na pięciu stanowiskach, a łączną liczebność oszacowano na
46 do 85 osobników. Zmiana stosunków wodnych nie będzie miała wpływu na środowiska
występowania długoskrzydlaka, w związku z tym gatunek nie jest narażony na
ograniczanie liczebności.
2. Świerszcz polny (Gryllus campestre)
Świerszcza polnego stwierdzono w każdym charakterystycznym środowisku dla tego
gatunku. W miejscach występowania był liczny. Zmiana stosunków wodnych nie będzie
miała negatywnego wpływu na gatunek. Obniżenie poziomu wód może nawet
spowodować wzrost liczby stanowisk, gdyż może powstać szereg nowych środowisk ze
skąpą roślinnością.
3. Nadobnik włoski (Calliptamus italicus)
Nadobnika stwierdzono na ośmiu stanowiskach. Najczęściej na obszarze występowania
obserwowano kilkadziesiąt osobników. Na dwóch stanowiskach było do 200, a na jednym
300-400 szarańczaków. Obniżenie poziomu wód nie będzie miało negatywnego wpływu
na gatunek. Może nawet przyczynić się do wzrostu liczby stanowisk, gdyż powstanie
więcej dogodnych środowisk bytowania nadobnika.
4. Siwoszek błękitny (Oedipoda caerulescens)
Siwoszka spotykano w każdym charakterystycznym środowisku dla tego gatunku.
W miejscach występowania był liczny. Gatunek nie jest narażony na ograniczenie
strona 270
kwiecień 2015
liczebności w obrębie leja depresji. Spodziewany jest nawet wzrost liczby stanowisk,
ponieważ powstaną nowe środowiska dogodne do zasiedlenia.
5. Przewężek błękitny (Sphingonotus caerulans)
Przewężka obserwowano na jednym stanowisku, a populację oszacowano na 100-200
osobników. Zmiana poziomu wód nie będzie miała wpływu na środowiska występowania
przewężka, w związku z tym gatunek nie jest narażony na ograniczanie liczebności.
6. Napierśnik pospolity (Stethophyma grossum)
Napierśnika znaleziono na dwóch stanowiskach, na których stwierdzono pojedyncze
osobniki. Obniżenie poziomu wód może spowodować zanik gatunku na stanowiskach,
gdyż gatunek preferuje stanowiska wilgotne.
W miejscu projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego zniszczeniu ulegną
stanowiska wszystkich interesujących gatunków prostoskrzydłych - długoskrzydlaka
sierposza, świerszcza polnego, nadobnika włoskiego i siwoszka błękitnego. Zniszczenie
stanowisk występowania nie będzie miało jednak większego znaczenia dla populacji tych
gatunków w tym rejonie. Wszystkie te gatunki mogą powrócić na ten teren po odtworzeniu
odpowiednich środowisk.
Obniżenie poziomu wód na terenie leja depresji nie będzie miało negatywnego wpływu na
długoskrzydlaka sierposza, świerszcza polnego, nadobnika włoskiego, siwoszka błękitnego i
przewężka błękitnego, gdyż są to gatunki występujące w środowiskach ze skąpą roślinnością.
Powstanie ubogich otwartych środowisk może nawet spowodować wzrost liczby stanowisk
powyższych gatunków. Zagrożony wyginięciem na terenie prognozowanego leja depresji jest
jedynie gatunek wybitnie higrofilny - napierśnik pospolity.
Lokalizacje stanowisk prostoskrzydłych w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
przedstawia tabela 45.
strona 271
kwiecień 2015
Tabela 45. Lokalizacja prostoskrzydłych w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Kod
stanowiska
Calliptamus italicus
Phaneroptera falcata
Sphingonotus caerulans
Stethophyma grossum
Stethophyma grossum
Stethophyma grossum
Stethophyma grossum
Stethophyma grossum
Stethophyma grossum
ORMM0009
ORMM0030
ORMM0034
ORMM0044
ORMM0047
ORMM0051
ORMM0061
ORMM0064
ORMM0065
ORMM0071
ORMM0072
ORMM0073
ORMM0076
ORMM0079
ORMM0084
ORMM0088
ORMM0090
ORMM0096
ORMM0098
ORMM0099
ORMM0105
ORMM0106
ORMM0009
ORMM0026
ORMM0030
ORMM0043
ORMM0050
ORMM0078
ORMM0083
ORMM0093
ORMM0095
ORMM0101
ORMM0102
ORMM0073
ORMM0077
ORMM0097
ORMM0099
ORMM0104
ORMM0105
ORMM0002
ORMM0006
ORMM0008
ORMM0023
ORMM0046
ORMM0060
Szacunkowa
liczebność 2029 2034 2039 2044 2049 2054 2059 2064 2069 2078
100 - 200
lej lej lej lej lej lej lej lej lej
300 - 400
lej lej lej lej lej lej lej lej
20 - 50
20 - 50
400- 600
10 - 30
600 - 1000
30 - 50
lej lej lej lej lej lej lej lej lej lej
30 - 50
lej lej lej lej lej
200 - 300
100- 200
lej lej
10 - 30
10 - 20
50 - 100
30 - 50
50 - 100
lej lej lej lej lej lej lej
5 - 10
30 - 50
10 - 20
10 - 20
50 - 100
20 - 50
1-5
lej lej lej lej lej lej lej lej lej
10 - 20
10 - 20
5 - 10
5 - 10
5 - 10
1-5
30 - 50
5 - 10
30 - 50
2-5
100 - 200
30 - 50
10 - 20
5 - 10
400 - 600
10 - 20
1-5
10 - 30
1-5
5 - 10
1-5
5 - 10
-
strona 272
kwiecień 2015
4.2 5.7. Chrząszcze lądowe
Wśród zinwentaryzowanych gatunków chrząszczy stosunkowo niewielki udział mają te
związane z siedliskami wilgotnymi (np. Blethisa multipunctata, Nanomimus circumscriptus),
których populacje ze względu na zmianę stosunków wodnych mogą być bezpośrednio
zagrożone. Zdecydowana większość cennych przyrodniczo gatunków to saproksylobionty,
związane z obumierającymi i martwymi drzewami. Dotyczy to zwłaszcza chrząszczy
rozwojowo związanych z dębami (np. kozioróg dębosz Cerambyx cerdo, jelonek rogacz
Lucanus cervus, zacnik kropkowany Gnorimus variabilis czy Bothrideres bipunctatus).
Podstawowym zagrożeniem dla tych gatunków jest zamieranie wszystkich drzew i w
rezultacie w przeciągu kilkudziesięciu lat brak ciągłości bazy pokarmowej. Do zapewnienia
stabilności populacji chrząszczy saproksylobiontycznych niezbędne jest następstwo kolejnych
pokoleń drzew. W przypadku, gdy spadek poziomu wody w leju depresji spowoduje
zamieranie drzew może wystąpić efekt pozornego wzrostu różnorodności i liczebności
gatunków związanych z martwym drewnem. Jednak po wyczerpaniu zapasów nastąpi
załamanie i wymieranie lokalnych populacji. Saproksylobionty charakteryzują się bardzo
ograniczonymi możliwościami migracji ze względu na ewolucyjny związek z bardzo
stabilnym środowiskiem rozwoju jakim jest rozkładające się przez dziesięciolecia drewno.
Do najcenniejszych przyrodniczo terenów charakteryzujących się dużą różnorodnością
gatunkową chrząszczy saproksylobiontycznych na badanym obszarze należą:
- rezerwat Uroczysko Węglińskie wraz z otoczeniem - poza lejem depresji,
- Obszar Natura 2000 Jeziora Brodzkie - poza lejem depresji.
Zbiorcze zestawienie stanowisk i gatunków chrząszczy lądowych występujących w zasięgu
potencjalnego oddziaływania inwestycji przedstawia tabela 46.
strona 273
kwiecień 2015
Tabela 46. Lokalizacja chrząszczy lądowych w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Allecula rhenana
Ampedus balteatus
Ampedus erythrogonus
Ampedus pomorum
Ampedus pomorum
Ampedus pomorum
Ampedus pomorum
Ampedus sanguineus
Ampedus sanguineus
Ampedus sanguineus
Ampedus sanguineus
Ampedus sanguinolentus
Anaglyptus mysticus
Anisotoma axillaris
Anogcodes melanurus
Anthrenus fuscus
Axinotarsus marginalis
Axinotarsus ruficollis
Axinotarsus ruficollis
Blaps mortisaga
Blethisa multipunctata
Blethisa multipunctata
Bothrideres bipunctatus
Bothrideres bipunctatus
Brachytemnus porcatus
Broscus cephalotes
Broscus cephalotes
Callidium violaceum
Callidium violaceum
Calosoma inquisitor
Calvia decemguttata
Calyptomerus dubius
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
COSK0038
COSK0043
COSK0068
COSK0012
COSK0016
COSK0070
COSK0076
COSK0027
COSK0043
COSK0083
COSK0091
COSK0076
COSK0080
COSK0055
COSK0011
COSK0039
COSK0013
COSK0011
COSK0028
COSK0100
COSK0034
COSK0091
COSK0005
COSK0012
COSK0048
COSK0033
COSK0083
COSK0015
COSK0101
COSK0016
COSK0038
COSK0036
rzadki
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
rzadki
mało liczny
rzadki
mało liczny
liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
mało liczny
liczny
liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
2029
lej
lej
lej
lej
-
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
strona 274
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Carabus arcensis
Carabus arcensis
Carabus arcensis
Carabus arcensis
Carabus arcensis
Carabus arcensis
Carabus arcensis
Carabus arcensis
Carabus cancellatus
Carabus coriaceus
Carabus coriaceus
Carabus coriaceus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus granulatus
Carabus hortensis
COSK0016
COSK0022
COSK0032
COSK0063
COSK0081
COSK0082
COSK0083
COSK0091
COSK0094
COSK0034
COSK0045
COSK0047
COSK0011
COSK0016
COSK0017
COSK0020
COSK0024
COSK0034
COSK0049
COSK0054
COSK0057
COSK0063
COSK0064
COSK0065
COSK0067
COSK0068
COSK0069
COSK0077
COSK0082
COSK0086
COSK0090
COSK0091
COSK0098
COSK0019
liczny
liczny
średnio liczny
liczny
rzadki
liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
liczny
liczny
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
liczny
mało liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
mało liczny
liczny
średnio liczny
2029
-
2034
-
lej
lej
lej
-
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
strona 275
Gatunek
Carabus hortensis
Carabus hortensis
Carabus hortensis
Carabus hortensis
Carabus hortensis
Carabus hortensis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus nemoralis
Carabus violaceus
Cardiophorus ruficollis
Catops morio
Cerambyx cerdo
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
COSK0022
COSK0023
COSK0047
COSK0064
COSK0073
COSK0095
COSK0016
COSK0019
COSK0019
COSK0020
COSK0022
COSK0023
COSK0024
COSK0025
COSK0036
COSK0046
COSK0063
COSK0071
COSK0073
COSK0086
COSK0087
COSK0088
COSK0089
COSK0091
COSK0093
COSK0094
COSK0095
COSK0021
COSK0019
COSK0022
COSK0076
COSK0081
COSK0082
COSK0015
mało liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
rzadki
liczny
liczny
mało liczny
liczny
liczny
liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
średnio liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
2029
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
-
2078
wyrob.
lej
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
strona 276
Gatunek
Cerambyx cerdo
Cerambyx cerdo
Cerambyx cerdo
Cerambyx cerdo
Cerambyx cerdo
Cerambyx cerdo
Clytus arietis
Clytus arietis
Coccinella magnifica
Coccinella magnifica
Colydium elongatum
Colydium elongatum
Conopalpus testaceus
Corticeus bicoloroides
Corticeus fasciatus
Corticeus fasciatus
Cryptophilus integer
Ctesias serra
Curculio elephas
Cylindrinotus dermestoides
Cynaeus angustus
Cynegetis impunctata
Cynegetis impunctata
Dendrophilus punctatus
Denticollis linearis
Denticollis linearis
Dicerca alni
Dinarda dentata
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
COSK0053
COSK0072
COSK0105
COSK0106
COSK0107
COSK0108
COSK0080
COSK0096
COSK0009
COSK0010
COSK0038
COSK0061
COSK0038
COSK0001
COSK0005
COSK0006
COSK0078
COSK0038
COSK0038
COSK0004
COSK0035
COSK0076
COSK0038
COSK0024
COSK0076
COSK0044
COSK0050
COSK0051
COSK0058
COSK0067
COSK0038
COSK0081
COSK0088
COSK0029
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
rzadki
średnio liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
-
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
-
2078
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
-
strona 277
Gatunek
Dorcus parallelipipedus
Dryophthorus corticalis
Ergates faber
Ergates faber
Eucinetus haemorrhoidalis
Euconnus claviger
Gasterocercus depressirostris
Gnorimus variabilis
Gnorimus variabilis
Gnorimus variabilis
Gnorimus variabilis
Gnorimus variabilis
Gnorimus variabilis
Gnorimus variabilis
Grynocharis oblonga
Grynocharis oblonga
Grynocharis oblonga
Grynocharis oblonga
Grypus brunnirostris
Halyzia sedecimguttata
Hydrophilus piceus
Hylobius transversovittatus
Hymenalia rufipes
Hymenalia rufipes
Hymenalia rufipes
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
COSK0004
COSK0007
COSK0008
COSK0012
COSK0051
COSK0056
COSK0006
COSK0015
COSK0029
COSK0015
COSK0102
COSK0038
COSK0027
COSK0038
COSK0001
COSK0002
COSK0006
COSK0008
COSK0026
COSK0050
COSK0070
COSK0015
COSK0051
COSK0053
COSK0056
COSK0097
COSK0038
COSK0014
COSK0017
COSK0034
COSK0082
COSK0037
COSK0038
COSK0092
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
liczny
mało liczny
2029
lej
-
kwiecień 2015
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
strona 278
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Hyperaspis campestris
Korynetes ruficornis
Latheticus oryzae
Litargus balteatus
Lucanus cervus
Lucanus cervus
Lucanus cervus
Lucanus cervus
Lucanus cervus
Lucanus cervus
Lucanus cervus
Lucanus cervus
Lucanus cervus
Miscodera arctica
Molorchus minor
Molorchus minor
Monochamus galloprovincialis
Monochamus saltuarius
Mycetaea hirta
Mycetophagus fulvicollis
Mycetophagus piceus
Mycetophagus quadriguttatus
Mycetophagus quadripustulatus
Mycetophagus quadripustulatus
Myrrha octodecimguttata
Myrrha octodecimguttata
Nanomimus circumscriptus
Necrodes littoralis
Obrium brunneum
Ostoma ferruginea
Ostoma ferruginea
Palorus depressus
COSK0022
COSK0006
COSK0038
COSK0038
COSK0015
COSK0026
COSK0040
COSK0073
COSK0099
COSK0104
COSK0109
COSK0110
COSK0111
COSK0021
COSK0015
COSK0101
COSK0015
COSK0055
COSK0102
COSK0055
COSK0036
COSK0060
COSK0073
COSK0064
COSK0051
COSK0064
COSK0028
COSK0038
COSK0081
COSK0038
COSK0015
COSK0006
COSK0069
COSK0005
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
liczny
liczny
mało liczny
rzadki
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
mało liczny
średnio liczny
rzadki
liczny
rzadki
mało liczny
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
-
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2078
lej
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
-
strona 279
Gatunek
Palorus depressus
Palorus depressus
Palorus depressus
Palorus depressus
Palorus depressus
Palorus depressus
Palorus depressus
Palorus depressus
Palorus subdepressus
Pelecotoma fennica
Pentaphyllus testaceus
Phymatodes testaceus
Plagionotus arcuatus
Platynaspis luteorubra
Platynaspis luteorubra
Platypus cylindrus
Plegaderus caesus
Poecilium pusillum
Prionus coriarius
Prionus coriarius
Prionus coriarius
Prionus coriarius
Prionus coriarius
Prionus coriarius
Prionus coriarius
Prionychus melanarius
Prionychus melanarius
Protaetia aeruginosa
Protaetia aeruginosa
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
COSK0006
COSK0038
COSK0044
COSK0050
COSK0053
COSK0056
COSK0058
COSK0061
COSK0051
COSK0043
COSK0006
COSK0026
COSK0058
COSK0061
COSK0015
COSK0038
COSK0101
COSK0015
COSK0088
COSK0092
COSK0064
COSK0006
COSK0015
COSK0015
COSK0021
COSK0042
COSK0043
COSK0046
COSK0062
COSK0102
COSK0015
COSK0038
COSK0003
COSK0058
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
mało liczny
rzadki
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
lej
lej
lej
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
lej
wyrob.
2078
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
strona 280
Gatunek
Protaetia lugubris
Protaetia lugubris
Pseudocistela ceramboides
Pycnomerus terebrans
Rhagium bifasciatum
Rhagium sycophanta
Rhagium sycophanta
Rhizophagus parvulus
Rhyncolus chloropus
Rhyncolus chloropus
Rhyncolus chloropus
Saperda scalaris
Scraptia fuscula
Scydmaenus perrisi
Scydmaenus perrisi
Scydmaenus perrisi
Scydmaenus rufus
Silvanus bidentatus
Silvanus bidentatus
Silvanus bidentatus
Silvanus bidentatus
Soronia punctatissima
Sphindus dubius
Stenagostus rufus
Stereocorynes truncorum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
COSK0044
COSK0051
COSK0021
COSK0025
COSK0038
COSK0015
COSK0012
COSK0015
COSK0099
COSK0027
COSK0006
COSK0016
COSK0074
COSK0015
COSK0079
COSK0044
COSK0045
COSK0056
COSK0076
COSK0006
COSK0038
COSK0048
COSK0068
COSK0038
COSK0038
COSK0015
COSK0001
COSK0002
COSK0006
COSK0028
COSK0041
COSK0059
COSK0066
COSK0075
liczny
rzadki
mało liczny
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
liczny
mało liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
-
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
2078
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
-
strona 281
Gatunek
Stricticollis tobias
Symbiotes gibberosus
Tenebrio picipes
Tenebrio picipes
Tenebrio picipes
Tenebrio picipes
Tenebrio picipes
Tenebrio picipes
Tenebrio picipes
Tenebrio picipes
Tenebroides fuscus
Thanatophilus dispar
Tillus elongatus
Trinodes hirtus
Trinodes hirtus
Trinodes hirtus
Trox cadaverinus
Trox hispidus
Trox hispidus
Trox hispidus
Typhaea stercorea
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
COSK0038
COSK0006
COSK0006
COSK0008
COSK0044
COSK0050
COSK0051
COSK0052
COSK0058
COSK0061
COSK0058
COSK0034
COSK0038
COSK0050
COSK0052
COSK0073
COSK0023
COSK0033
COSK0035
COSK0085
COSK0038
COSK0016
COSK0018
COSK0018
COSK0021
COSK0022
COSK0030
COSK0031
COSK0038
COSK0062
COSK0063
COSK0072
COSK0081
COSK0083
rzadki
rzadki
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
liczny
liczny
rzadki
liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
mało liczny
2029
lej
lej
-
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
2078
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
lej
-
strona 282
Gatunek
Kod
stanowiska
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Typhaeus typhoeus
Vanonus brevicornis
Xylotrechus rusticus
COSK0084
COSK0091
COSK0097
COSK0058
COSK0103
Szacunkowa
liczebność
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
-
kwiecień 2015
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
-
lej
- lej depresji
wyrob. - wyrobisko
strona 283
kwiecień 2015
4.2.5.8. Chrząszcze wodne
W badanym terenie zinwentaryzowano trzy stanowiska cennych chrząszczy wodnych
zlokalizowane w obrębie projektowanej odkrywki (ODAR0038, ODAR0039, ODAR0042)
oraz kilka stanowisk cennych chrząszczy wodnych w obrębie leja depresji.
Gatunki z Załączników II i IV Dyrektywy Siedliskowej
Kreślinek nizinny (Graphoderus bilineatus)
Brak stanowisk w zasięgu przewidywanego leja depresji i wyrobiska. Jedyne stanowisko tego
gatunku (ODAR0016) znajduje się w pobliżu przewidywanej granicy leja. Istnieje potencjalne
ryzyko negatywnego oddziaływania na to stanowisko i na gatunek w przypadku, gdy realna
granica leja będzie większa od przewidywanej i nastąpi długotrwałe odwodnienie tej części
terenu.
1. Jeziornica rdestnicowa (Macroplea appendiculata)
Na terenie przewidywanego leja depresji znajduje się jedno stanowisko tego gatunku
(ODAR0019). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na tym stanowisku wyniesie co
najmniej 30 lat. Jest to oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące, mogące
spowodować całkowite i nieodwracalne zniszczenie siedliska oraz zniszczenie jedynej
(znanej) populacji tego gatunku w regionie.
2. Kałużnica czarna (Hydrophilus aterrimus)
Z dziewięciu stwierdzonych stanowisk, trzy z nich znajdują się na terenie przewidywanego
leja depresji (ODAR0019, ODAR0020, ODAR0041). Okres całkowitego odwodnienia
siedlisk na stanowiskach w leju wyniesie co najmniej 20 lat. Jest to oddziaływanie
negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji kałużnicy czarnej w regionie, mogące
spowodować całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku na tych stanowiskach,
a w konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk. Natomiast dużym zagrożeniem dla
gatunku na stanowiskach znajdujących się w pobliżu leja jest ich eutrofizacja wynikająca z
uruchomienia procesów mineralizacji substancji organicznych w czasie potencjalnego
częściowego odwodnienia terenu. W wyniku tego ponad 80 % stanowisk populacji może
zostać zniszczonych, co znacząco wpłynęłoby na kondycję i możliwość migracji pozostałej
części populacji.
strona 284
kwiecień 2015
3. Kałużnica czarnozielona (Hydrophilus piceus)
Z pięciu stwierdzonych stanowisk jedno z nich znajduje się na terenie przewidywanego
leja depresji (ODAR0020). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na stanowiskach
znajdujących się w leju depresji wyniesie co najmniej 20 lat, dodatkowo istnieje
potencjalne ryzyko znaczącego odwodnienia dwóch pozostałych stanowisk w pobliżu leja
przez okres co najmniej 20 lat. Całkowite odwodnienie stanowisk w leju oraz potencjalne
częściowe odwodnienie i związana z tym eutrofizacja stanowisk jest oddziaływaniem
negatywnym, długotrwałym i znaczącym dla populacji kałużnicy czarnozielonej w
regionie, mogącym spowodować całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku na
tych stanowiskach, a w konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk. W efekcie
wszystkie stanowiska tej populacji mogą zostać zniszczone, co znacząco wpłynęłoby na
kondycję i możliwość migracji tego gatunku.
1. Enochrus bicolor
Z trzech stwierdzonych stanowisk dwa znajdują się na terenie wyrobiska (ODAR0038,
ODAR0039), a jedno w obszarze potencjalnego leja depresji (ODAR0037). Obydwa
stanowiska zlokalizowane w obrębie odkrywki ulegną w pierwszej fazie odwodnieniu,
a następnie całkowitemu zniszczeniu w wyniku eksploatacji odkrywkowej węgla.
Stanowisko w obrębie leja jest zagrożone całkowitym odwodnieniem przez co najmniej
30 lat, w wyniku czego siedliska gatunku mogą ulec całkowitemu zniszczeniu. Realizacja
planowanego przedsięwzięcia stwarza zagrożenie dla całej populacji E. bicolor w tej części
regionu.
2. Haliplus varius
Na zinwentaryzowanym obszarze został stwierdzony na jednym stanowisku poza
wyznaczonym lejem depresji (ODAR0040). Brak przewidywanych oddziaływań.
3. Rhantus incognitus
Jedyne stanowisko gatunku znajduje się poza lejem depresji (ODAR0016). Brak
przewidywanych oddziaływań.
4. Hydroporus gyllenhalii
Na zinwentaryzowanym obszarze został stwierdzony na dwóch stanowiskach poza
wyznaczonym
lejem
depresji
(ODAR0006,
ODAR0014).
Brak
przewidywanych
oddziaływań.
strona 285
kwiecień 2015
5. Haliplus variegatus
Z dwóch stwierdzonych stanowisk jedno znajduje się na terenie leja depresji (ODAR0010).
Przewidywane całkowite odwodnienie stanowiska w leju depresji będzie trwało co
najmniej 20 lat, co może spowodować zniszczenie tego siedliska oraz ustąpienie gatunku z
tego terenu. Natomiast w przypadku drugiego stanowiska istnieje potencjalne zagrożenie
negatywnego oddziaływania, jeśli lej depresji będzie większy niż prognozowany.
6. Cercyon tristis
Gatunek stwierdzony na jednym stanowisku w obszarze potencjalnego leja depresji
(ODAR0037). Planowane odwodnienie stanowiska wyniesie co najmniej 30 lat, co może
spowodować ustąpienie gatunku z tego rejonu. Jednak ze względu na niskie preferencje
siedliskowe gatunku oraz stosunkowo dużą zdolność do kolonizowania biotopów nie
powinno to wpłynąć znacząco negatywnie na jego populację w regionie.
Gatunki rzadko wykazywane w Polsce i nowe dla regionu
1. Agabus fuscipennis
Z dwóch stwierdzonych stanowisk jedno znajduje się na terenie odkrywki (ODAR0042).
W wyniku planowanych prac stanowisko to podlegać będzie całkowitemu długotrwałemu
odwodnieniu w pierwszej fazie, a następnie zostanie zniszczone w toku prac
wydobywczych. Populacja gatunku ustąpi ze stanowiska w pierwszej fazie odwodnienia.
Drugie ze zinwentaryzowanych stanowisk znajduje się poza lejem depresji (ODAR0043).
Ze względu na preferencje siedliskowe gatunku (płytkie, niewielkie biotopy z obfitą
roślinnością) oddziaływanie na populację Agabus fuscipennis na tym stanowisku nie
będzie znaczące, gdyż w pobliżu omawianego biotopu znajdują się inne potencjalne
siedliska, które gatunek może zasiedlić.
2. Agabus melanarius
Gatunek stwierdzony na jednym stanowisku na terenie odkrywki (ODAR0042). W wyniku
planowanych prac stanowisko podlegać będzie całkowitemu długotrwałemu odwodnieniu
w pierwszej fazie, a następnie zostanie zniszczone w toku prac wydobywczych. Populacja
gatunku ustąpi ze stanowiska w pierwszej fazie odwodnienia.
3. Berosus signaticollis
Gatunek stwierdzony na jednym stanowisku poza lejem depresji (ODAR0017). Brak
strona 286
kwiecień 2015
4. Dytiscus circumflexus
Gatunek stwierdzony na dwóch stanowiskach, w tym jedno w obszarze leja depresji
(ODAR0044). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na tych stanowiskach wyniesie co
najmniej 20 lat. Jest to oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji tego
gatunku w regionie mogące spowodować całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla
5. Dytiscus semisulcatus
Gatunek
stwierdzony
poza
lejem
depresji
(ODAR0045,
ODAR0017).
Brak
6. Gyrinus paykulli
Gatunek stwierdzony na jednym stanowisku w obszarze leja depresji (ODAR0019). Okres
całkowitego odwodnienia siedlisk na stanowisku w leju depresji wyniesie co najmniej
30 lat (oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji tego gatunku na
stanowisku). Natomiast na drugim stanowisku istnieje ryzyko potencjalnego negatywnego
oddziaływania w przypadku wystąpienia większego zasięgu leja niż prognozowany.
7. Haliplus fulvus
25 lat. Jest to oddziaływanie negatywne długotrwałe i znaczące dla populacji tego gatunku
na stanowisku mogące spowodować całkowite zniszczenie siedliska na tym stanowisku.
8. Haliplus laminatus
na stanowisku mogące spowodować całkowite zniszczenie siedliska na tym stanowisku.
9. Helophorus dorsalis
Na zinwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym stanowisku poza wyznaczonym
lejem depresji (ODAR0012). Brak przewidywanych oddziaływań.
10. Helophorus pumilio
strona 287
kwiecień 2015
na stanowisku mogące spowodować całkowite zniszczenie jego siedliska na tym
stanowisku.
11. Hydroporus memnonius
Gatunek
stwierdzony
poza
lejem
depresji
(ODAR0018,
ODAR0006).
Brak
12. Hydrovatus cuspidatus
Gatunek stwierdzony poza lejem depresji (ODAR0013). Brak przewidywanych
oddziaływań.
13. Laccophilus poecilus
Z ośmiu stwierdzonych stanowisk dwa z nich znajdują się na terenie przewidywanego leja
depresji (ODAR0020, ODAR0044), a trzy w bliskiej odległości leja depresji (ODAR0004,
ODAR0014, ODAR0048). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na stanowiskach w
leju depresji wyniesie co najmniej 20 lat. Jest to oddziaływanie negatywne, długotrwałe i
znaczące dla populacji, mogące spowodować całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla
14. Laccornis oblongus
Z czterech stwierdzonych stanowisk dwa znajdują się na terenie przewidywanego leja
depresji (ODAR0019, ODAR0051). Całkowite odwodnienie na tych stanowiskach
wyniesie co najmniej 30 lat. Jest to oddziaływanie negatywne, długotrwałe i znaczące dla
populacji, mogące spowodować całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych dla gatunku na
tych stanowiskach, a w konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk.
4.2.5.9. Błonkówki
W wyniku badań inwentaryzacyjnych stwierdzono występowanie 338 gatunków żądłówek
(ponad 30 % fauny krajowej). 79 gatunków żądłówek podlega ochronie prawnej w Polsce,
znajduje się na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt i w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt
Zagrożonych (wyjątkiem uwzględnionym w opracowaniu są trzy gatunki mrówek). Stawia to
badany teren bardzo wysoko w krajowej hierarchii cenności.
Przewiduje się, że w wyniku prac górniczych w rejonie wyrobiska nastąpi całkowite i
nieodwracalne zniszczenie siedlisk oraz całkowite zniszczenie/ustąpienie populacji gatunków
błonkówek tam występujących. W wyniku prac górniczych w obrębie wyrobiska i
zwałowiska zewnętrznego zniszczonych zostanie pięć stanowisk (HYJW0008, HYJW0017,
HYJW0018, HYJW0042 i HYJW0049), na których zinwentaryzowano łącznie 22 gatunki
strona 288
kwiecień 2015
cennych błonkówek, w tym dwa gatunki mające jedyne stanowiska na obszarze badań mrówka Stenamma debile i osa Euodynerus notatus.
Przewiduje się, że w wyniku powstania leja depresji nastąpi długotrwałe odwodnienie siedlisk
poszczególnych grup błonkówek oraz degradacja siedlisk (zmiany typu siedliska) wskutek
przesuszenia i zachodzącej sukcesji wtórnej. Skutkiem powstania leja będzie także zanik i/lub
zmiana charakteru (wyschnięcie całkowite lub częściowe) biotopów podmokłych i
wilgotnych, częściowa utrata siedlisk rozrodczych dla poszczególnych grup błonkówek,
częściowa
utrata
bazy
pokarmowej
oraz
wielkoobszarowe
zaburzenie
reżimu
hydrogeologicznego po inwestycji. W wyniku powstania leja depresji zagrożone będzie
25 stanowisk zlokalizowanych w jego rejonie, na których zinwentaryzowano łącznie
kilkadziesiąt gatunków cennych błonkówek.
Przy ocenie oddziaływania planowanej inwestycji na cenne gatunki błonkówek brano pod
uwagę sytuację wszystkich populacji na badanym terenie, a także sytuację w sąsiednich
regionach Polski i Niemiec. Przyjęto następującą skalę zagrożenia dla gatunków
eliminowanych w wyniku budowy wyrobiska:
1) 0-10 % - nieistotne, populacja lokalna nie odczuje utraty stanowisk,
2) 11-20 % - małoistotne, populacja lokalna raczej nie odczuje utraty stanowisk,
3) 21-50 % - istotne, populacja lokalna odczuje utratę stanowisk, dotyczy to głównie
gatunków znanych w regionie z niewielkiej ich liczby,
4) 51-100 % - krytycznie istotne, populacja lokalna wyraźnie odczuje utratę stanowisk lub
przestanie istnieć, dotyczy to głównie gatunków znanych w regionie z niewielkiej ich
liczby.
W przypadku gatunków spoza obszaru odkrywki (zagrożonych pośrednio) nie brano pod
uwagę parametrów policzalnych lecz właściwości biologiczne gatunków.
Na badanym terenie nie stwierdzono występowania gatunków z załączników II i IV
Dyrektywy Siedliskowej.
Gatunki objęte ścisłą i częściową ochroną gatunkową
Mrówka ćmawa (Formica polyctena)
ochrona częściowa
oddziaływanie mało istotne, zostanie
zniszczonych 20 % populacji
Mrówka łąkowa (Formica pratensis)
ochrona ścisła
Mrówka rudnica (Formica rufa)
ochrona częściowa
strona 289
kwiecień 2015
Porobnica włochatka (Anthophora plumipes)
ochrona ścisła
Trzmiel wąskopaskowy (Bombus cryptarum)
ochrona ścisła
oddziaływanie nieistotne, zostanie
Trzmiel ogrodowy (Bombus hortorum)
ochrona ścisła
oddziaływanie nieistotne
Trzmiel drzewny (Bombus hypnorum)
ochrona ścisła
Trzmiel wrzosowiskowy (Bombus jonellus)
ochrona ścisła
oddziaływanie negatywne, gatunek borowy,
zależny od zakwitów borówek Vaccinium
Trzmiel kamienik (Bombus lapidarius)
ochrona częściowa
Trzmiel gajowy (Bombus lucorum)
ochrona ścisła
oddziaływanie istotne, zostanie zniszczonych
tylko 7 % populacji, lecz gatunek związany z
borami, może być zależny od zakwitów
borówek Vaccinium
Trzmiel żółty (Bombus muscorum)
ochrona ścisła
oddziaływanie negatywne, gatunek
wilgociolubny związany z terenami
podmokłymi i środowiskami łąkowymi w
dolinach rzek
Trzmiel rudy (Bombus pascuorum)
ochrona ścisła
Trzmiel łąkowy (Bombus pratorum)
ochrona ścisła
Trzmiel rudonogi (Bombus ruderarius)
ochrona ścisła
Trzmiel wschodni (Bombus semenoviellus)
ochrona ścisła
oddziaływanie mało istotne, choć zostanie
zniszczonych 66 % populacji, to jest to gatunek
inwazyjny o bardzo dużych możliwościach
dyspersyjnych
Trzmiel różnobarwny (Bombus soroeensis)
ochrona ścisła
Trzmiel rudoszary (Bombus sylvarum)
ochrona ścisła
Trzmiel ziemny (Bombus terrestris)
ochrona częściowa
Gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt
Smukwa okazała (Scolia hirta) VU
strona 290
kwiecień 2015
(Pseudomalus pusillus) DD
(Hedychridium femoratum) DD
(Chrysis inaequalis) LC
(Chrysis leachi) LC
(Chrysis succincta) LC
Mrówka pniowa (Camponotus fallax) NT
25 % populacji
Nadrzewnica czteroplamka
(Dolichoderus quadripunctatus) NT
Mrówka ćmawa (Formica polyctena) NT
Mrówka łąkowa (Formica pratensis) NT
Mrówka rudnica (Formica rufa) NT
Wścieklica dorodna (Manica rubida) NT
(Myrmica microrubra) DD
Smukwa okazała (Scolia hirta) VU
(Euodynerus notatus) DD
oddziaływanie krytycznie istotne, zostanie
(Euodynerus quadrifasciatus) DD
(Symmorphus connexus) DD
(Symmorphus crassicornis) DD
(Dolichurus corniculus) NT
Szczerklina owłosiona
(Ammophila pubescens) NT
(Bembecinus tridens) VU
(Bembix rostrata) VU
(Cerceris flavilabris) NT
(Cerceris ruficornis) VU
(Harpactus elegans) NT
(Lestica alata) VU
(Miscophus ater) DD
(Oxybelus argentatus) VU
(Oxybelus latidens) NT
strona 291
kwiecień 2015
(Passaloecus brevilabris) DD
(Passaloecus clypealis) DD
(Tachysphex psammobius) NT
(Tachysphex tarsinus) DD
(Colletes similis) DD
(Hylaeus gredleri) DD
(Hylaeus rinki) VU
(Hylaeus variegatus VU
(Andrena falsifica) VU
(Andrena fulvida) VU
(Andrena mitis) VU
(Andrena potentillae) VU
25 % populacji
(Andrena proxima) LC
33 % populacji
(Andrena pusilla) VU
(Halictus compressus) DD
(Seladonia semitecta) DD
(Lasioglossum sexnotatulum) DD
(Evylaeus brevicornis) DD
(Evylaeus interrupus) DD
(Evylaeus semilucensis) DD
(Sphecodes cristatus) DD
(Sphecodes marginatus) EX
(Proanthidium oblongatum) VU
(Anthocopa papaveris) VU
(Megachile pilidens) VU
(Coelioxys afra) DD
(Nomada moeschleri) LC
zniszczonych 11 % populacji, lecz gatunek
związany z borami, może być zależny od
zakwitów borówek Vaccinium
(Nomada opaca) VU
oddziaływanie istotne, gatunek związany z
borami, może być zależny od zakwitów
borówek Vaccinium
(Nomada rhenana) VU
strona 292
kwiecień 2015
(Nomada sheppardana) DD
(Nomada zonata) LC
Trzmiel wąskopaskowy
(Bombus cryptarum) DD
Trzmiel różnobarwny
(Bombus soroeensis) VU
(Psithyrus norvegicus) DD
oddziaływanie istotne, gatunek uważany za
górski, może odczuć zmiany wilgotności
(Pseudomalus pusillus) DD
Obecność leja depresji zapoczątkuje zmiany w siedliskach poprzez zmianę stosunków
wodnych. Z punktu widzenia żądłówek (Aculeata) najistotniejsze zmiany obejmą dostępną
bazę pokarmową, której skład będzie się zmieniał w różnym tempie, obecnie nieznanym,
a najprawdopodobniej zależnym od odległości od krawędzi odkrywki. Zmiany stosunków
wodnych będą miały największy wpływ na gatunki wilgociolubne lub związane troficznie z
gatunkami roślin o wyższych wymaganiach wodnych. Wiele gatunków sucholubnych będzie
premiowanych obniżaniem wilgotności siedlisk i zmianą składu gatunkowego flory, lecz
odbędzie się to kosztem innych gatunków i zaowocuje spadkiem bioróżnorodności. Dla wielu
gatunków wpływ ten jest niemal niemożliwy do oceny przy obecnym stopniu zbadania
regionu i wydaje się być mało istotny przy rozpatrywaniu jednostkowym. Jednakże przy
szerszym spojrzeniu na zagadnienie, np. zapylaczy (tu głównie Apiformes), które jako grupa
ekologiczna zaczną zmniejszać swoją liczebność i ustępować z obszaru leja (co w
nieokreślonym stopniu zapewne nastąpi), to fakt ten może mieć wymierny efekt gospodarczy
w postaci obniżenia plonów upraw zależnych od zapylaczy (sadownictwo, warzywnictwo,
rośliny oleiste itp.).
Zbiorcze zestawienie stanowisk i gatunków błonkówek lądowych występujących w zasięgu
potencjalnego oddziaływania inwestycji przedstawia tabela 47.
strona 293
kwiecień 2015
Tabela 47. Lokalizacja błonkówek lądowych w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Ammophila pubescens
Ammophila pubescens
Andrena falsifica
Andrena fulvida
Andrena fulvida
Andrena fulvida
Andrena fulvida
Andrena fulvida
Andrena fulvida
Andrena fulvida
Andrena mitis
Andrena mitis
Andrena mitis
Andrena mitis
Andrena mitis
Andrena mitis
Andrena mitis
Andrena mitis
Andrena mitis
Andrena potentilla
Andrena potentilla
Andrena potentilla
Andrena potentilla
Andrena proxima
Andrena proxima
Andrena proxima
Andrena pusilla
Andrena pusilla
Andrena pusilla
Anthocopa papaveris
Anthocopa papaveris
Anthophora plumipes
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HYJW0005
HYJW0025
HYJW0005
HYJW0001
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0007
HYJW0010
HYJW0016
HYJW0023
HYJW0001
HYJW0003
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0007
HYJW0011
HYJW0013
HYJW0015
HYJW0010
HYJW0011
HYJW0012
HYJW0018
HYJW0005
HYJW0012
HYJW0018
HYJW0006
HYJW0011
HYJW0012
HYJW0007
HYJW0019
HYJW0005
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
2029
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
strona 294
Gatunek
Anthophora plumipes
Anthophora plumipes
Anthophora plumipes
Anthophora plumipes
Anthophora plumipes
Bembecinus tridens
Bembix rostrata
Bembix rostrata
Bembix rostrata
Bembix rostrata
Bembix rostrata
Bembix rostrata
Bembix rostrata
Bembix rostrata
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus cryptarum
Bombus hortorum
Bombus hortorum
Bombus hortorum
Bombus hortorum
Bombus hortorum
Bombus hortorum
Bombus hortorum
Bombus hypnorum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HYJW0008
HYJW0011
HYJW0012
HYJW0027
HYJW0034
HYJW0025
HYJW0001
HYJW0007
HYJW0010
HYJW0021
HYJW0022
HYJW0025
HYJW0035
HYJW0039
HYJW0002
HYJW0005
HYJW0007
HYJW0008
HYJW0008
HYJW0010
HYJW0012
HYJW0019
HYJW0021
HYJW0028
HYJW0029
HYJW0030
HYJW0007
HYJW0011
HYJW0016
HYJW0019
HYJW0028
HYJW0039
HYJW0046
HYJW0021
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
średnio liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
rzadki
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
mało liczny
mało liczny
rzadki
2029
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
strona 295
Gatunek
Bombus hypnorum
Bombus jonellus
Bombus jonellus
Bombus jonellus
Bombus jonellus
Bombus jonellus
Bombus jonellus
Bombus jonellus
Bombus jonellus
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lapidarius
Bombus lucorum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HYJW0023
HYJW0001
HYJW0002
HYJW0007
HYJW0013
HYJW0014
HYJW0022
HYJW0026
HYJW0028
HYJW0003
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0007
HYJW0009
HYJW0010
HYJW0013
HYJW0014
HYJW0015
HYJW0017
HYJW0018
HYJW0019
HYJW0021
HYJW0023
HYJW0031
HYJW0032
HYJW0033
HYJW0034
HYJW0035
HYJW0036
HYJW0037
HYJW0038
HYJW0045
HYJW0002
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
mało liczny
liczny
mało liczny
liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
liczny
liczny
liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
2029
lej
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 296
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus lucorum
Bombus muscorum
Bombus muscorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
HYJW0003
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0007
HYJW0009
HYJW0010
HYJW0011
HYJW0012
HYJW0013
HYJW0015
HYJW0018
HYJW0019
HYJW0021
HYJW0022
HYJW0026
HYJW0031
HYJW0032
HYJW0033
HYJW0039
HYJW0040
HYJW0041
HYJW0042
HYJW0045
HYJW0046
HYJW0050
HYJW0051
HYJW0001
HYJW0007
HYJW0002
HYJW0003
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0006
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
liczny
liczny
liczny
liczny
mało liczny
2029
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 297
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pascuorum
Bombus pratorum
HYJW0007
HYJW0009
HYJW0010
HYJW0011
HYJW0012
HYJW0014
HYJW0015
HYJW0016
HYJW0017
HYJW0018
HYJW0019
HYJW0021
HYJW0022
HYJW0023
HYJW0024
HYJW0026
HYJW0027
HYJW0028
HYJW0029
HYJW0030
HYJW0031
HYJW0032
HYJW0036
HYJW0037
HYJW0038
HYJW0039
HYJW0040
HYJW0042
HYJW0043
HYJW0044
HYJW0045
HYJW0047
HYJW0049
HYJW0001
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
mało liczny
liczny
liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
2029
lej
lej
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
-
strona 298
Gatunek
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus pratorum
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus ruderarius
Bombus semenoviellus
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HYJW0002
HYJW0003
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0007
HYJW0010
HYJW0012
HYJW0013
HYJW0014
HYJW0015
HYJW0017
HYJW0019
HYJW0028
HYJW0031
HYJW0034
HYJW0002
HYJW0007
HYJW0010
HYJW0012
HYJW0016
HYJW0023
HYJW0031
HYJW0033
HYJW0037
HYJW0039
HYJW0007
HYJW0017
HYJW0018
HYJW0001
HYJW0002
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0007
HYJW0010
średnio liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
liczny
mało liczny
2029
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 299
Gatunek
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus soroeensis
Bombus sylvarum
Bombus sylvarum
Bombus sylvarum
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HYJW0011
HYJW0013
HYJW0018
HYJW0019
HYJW0021
HYJW0026
HYJW0030
HYJW0032
HYJW0039
HYJW0042
HYJW0002
HYJW0012
HYJW0020
HYJW0002
HYJW0003
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0007
HYJW0009
HYJW0010
HYJW0012
HYJW0013
HYJW0014
HYJW0015
HYJW0017
HYJW0019
HYJW0021
HYJW0024
HYJW0025
HYJW0026
HYJW0027
HYJW0029
HYJW0030
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
mało liczny
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
mało liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
2029
lej
lej
lej
lej
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
strona 300
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Bombus terrestris
Camponotus fallax
Camponotus fallax
Camponotus fallax
Camponotus fallax
Camponotus ligniperdus
Cerceris flavilabris
Cerceris ruficornis
Cerceris ruficornis
Chrysis inaequalis
Chrysis leachi
Chrysis succincta
Coelioxys afra
Colletes similis
Colletes similis
Colletes similis
Colletes similis
Colletes similis
Colletes similis
Colletes similis
Dolichoderus quadripunctatus
HYJW0031
HYJW0032
HYJW0033
HYJW0034
HYJW0035
HYJW0036
HYJW0037
HYJW0038
HYJW0044
HYJW0045
HYJW0046
HYJW0048
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0018
HYJW0024
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0012
HYJW0012
HYJW0023
HYJW0039
HYJW0034
HYJW0025
HYJW0013
HYJW0024
HYJW0010
HYJW0012
HYJW0013
HYJW0017
HYJW0020
HYJW0021
HYJW0022
HYJW0006
średnio liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob. wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 301
Gatunek
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
Dolichurus corniculatus
Euodynerus notatus
Euodynerus quadrifasciatus
Euodynerus quadrifasciatus
Evylaeus brevicornis
Evylaeus brevicornis
Evylaeus interruptus
Evylaeus semilucens
Evylaeus semilucens
Evylaeus semilucens
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica polyctena
Formica pratensis
Formica pratensis
Formica pratensis
Formica pratensis
Formica pratensis
Formica pratensis
Formica pratensis
Formica pratensis
Formica pratensis
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
HYJW0012
HYJW0015
HYJW0012
HYJW0018
HYJW0002
HYJW0005
HYJW0010
HYJW0023
HYJW0023
HYJW0002
HYJW0011
HYJW0012
HYJW0003
HYJW0005
HYJW0007
HYJW0008
HYJW0010
HYJW0011
HYJW0015
HYJW0018
HYJW0026
HYJW0055
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0007
HYJW0008
HYJW0030
HYJW0031
HYJW0039
HYJW0050
HYJW0051
HYJW0001
HYJW0002
HYJW0003
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 302
Gatunek
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Formica rufa
Halictus compressus/simplex
Harpactus elegans
Harpactus elegans
Hedychridium femoratum
Hedychridium femoratum
Hylaeus gredleri
Hylaeus rinki
Hylaeus variegatus
Hylaeus variegatus
Hylaeus variegatus
Lasioglossum sexnotatulum
/sexmaculatum
Lasioglossum sexnotatulum/
sexmaculatum
sexmaculatum
sexmaculatum
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0007
HYJW0008
HYJW0010
HYJW0011
HYJW0012
HYJW0013
HYJW0018
HYJW0027
HYJW0030
HYJW0051
HYJW0052
HYJW0053
HYJW0054
HYJW0055
HYJW0010
HYJW0022
HYJW0025
HYJW0024
HYJW0025
HYJW0016
HYJW0051
HYJW0007
HYJW0019
HYJW0023
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
rzadki
mało liczny
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
HYJW0001 rzadki
-
-
-
-
lej
lej
lej
lej
-
-
HYJW0002 rzadki
-
-
-
-
lej
lej
lej
lej
-
-
HYJW0003 rzadki
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
HYJW0005 rzadki
-
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2029
lej
lej
-
kwiecień 2015
strona 303
Gatunek
sexmaculatum
sexmaculatum
sexmaculatum
Lestica alata
Lestica alata
Lestica alata
Lestica alata
Lestica alata
Manica rubida
Megachile pilidens
Megachile pilidens
Megachile pilidens
Megachile pilidens
Miscophus ater
Myrmica lonae
Myrmica microrubra
Nomada castellana
Nomada moeschleri
Nomada moeschleri
Nomada moeschleri
Nomada moeschleri
Nomada moeschleri
Nomada moeschleri
Nomada moeschleri
Nomada moeschleri
Nomada moeschleri
Nomada opaca
Nomada opaca
Nomada opaca
Nomada rhenana
Nomada shepperdiana
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2029
2034
HYJW0010 rzadki
-
-
-
-
-
-
-
HYJW0014 rzadki
-
-
-
-
-
-
HYJW0015 mało liczny
-
-
-
-
-
-
lej
-
lej
lej
lej
lej
lej
-
HYJW0012
HYJW0016
HYJW0019
HYJW0035
HYJW0045
HYJW0036
HYJW0022
HYJW0024
HYJW0025
HYJW0026
HYJW0026
HYJW0012
HYJW0010
HYJW0018
HYJW0001
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0006
HYJW0007
HYJW0008
HYJW0010
HYJW0011
HYJW0027
HYJW0002
HYJW0004
HYJW0005
HYJW0023
HYJW0001
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
średnio liczny
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
mało liczny
rzadki
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
2069
2078
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 304
Gatunek
Nomada zonata
Nomada zonata
Oxybelus argentatus
Oxybelus argentatus
Oxybelus latidens
Passaloecus brevilabris
Passaloecus clypealis
Proanthidium oblongatum
Proanthidium oblongatum
Pseudomalus pusillus
Psithyrus norvegicus
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Scolia hirta
Seladonia semitecta
Seladonia semitecta
Seladonia semitecta
Seladonia semitecta
Sphecodes cristatus
Sphecodes marginatus
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
HYJW0001
HYJW0013
HYJW0029
HYJW0035
HYJW0035
HYJW0024
HYJW0026
HYJW0012
HYJW0014
HYJW0039
HYJW0005
HYJW0028
HYJW0031
HYJW0036
HYJW0010
HYJW0021
HYJW0023
HYJW0025
HYJW0028
HYJW0031
HYJW0032
HYJW0036
HYJW0038
HYJW0039
HYJW0042
HYJW0043
HYJW0007
HYJW0010
HYJW0019
HYJW0021
HYJW0023
HYJW0002
HYJW0003
HYJW0007
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
2029
lej
lej
-
2034
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2078
lej
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
strona 305
Gatunek
Stenamma debile
Symmorphus connexus
Symmorphus crassicornis
Tachysphex psammobius
Tachysphex tarsinus
Tachysphex tarsinus
Tachysphex tarsinus
Kod
stanowiska
HYJW0010
HYJW0011
HYJW0013
HYJW0018
HYJW0024
HYJW0025
HYJW0005
HYJW0007
HYJW0011
HYJW0013
HYJW0002
HYJW0012
HYJW0013
Szacunkowa
liczebność
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
rzadki
rzadki
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
2029
-
2034
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
lej
- lej depresji
wyrob. - wyrobisko
zwał. - zwałowisko zewnętrzne nadkładu
strona 306
kwiecień 2015
4.2.5.10. Chruściki
Na zinwentaryzowanym terenie stwierdzono występowanie ośmiu gatunków chruścików
cennych dla obszaru ze względu na swój status ochronny w kraju lub/oraz rzadkość
występowania w regionie. Zinwentaryzowano trzy stanowiska cennych chruścików w obrębie
prognozowanego leja depresji (TRAR0020, TRAR0034, TRAR0051). Nie stwierdzono
występowania stanowisk chruścików w obrębie odkrywki i zwałowiska zewnętrznego.
Krynicznia wilgotka (Crunoecia irrorata)
Jedyne stanowisko tego gatunku (TRAR0032) znajduje się poza lejem depresji. Brak
przewidywanego oddziaływania.
1. Erotesis baltica
Gatunek zasiedla prawdopodobnie rozległą strefę bagienną Jeziora Brodzkiego
(stanowisko TRAR0033 - miejsce złapania imagines) - poza lejem depresji. Brak
przewidywanego oddziaływania.
2. Hydropsyche bulgaromanorum
Gatunek zasiedla najprawdopodobniej Nysę Łużycką (stanowisko TRAR0033 na Nysie
Łużyckiej poza lejem depresji jest miejscem złapania imagines). Brak przewidywanego
oddziaływania.
3. Limnephilus borealis
Na terenie przewidywanego leja depresji znajduje się jedno stanowisko tego gatunku
(TRAR0034). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na tym stanowisku wyniesie co
najmniej 25 lat. Jest to oddziaływanie negatywne, długotrwałe i znaczące, mogące
spowodować całkowite zniszczenie siedliska dogodnego dla gatunku na tym stanowisku
oraz zniszczenie jedynej aktualnie znanej populacji tego gatunku w regionie.
4. Ylodes simulans
Gatunek
zasiedla
Nysę
Łużycką,
poza
lejem
depresji.
Brak
przewidywanego
oddziaływania.
1. Hydropsyche saxonica
Gatunek zasiedla rzekę Pstrąg w górnym odcinku (stanowisko TRAR0022), poza lejem
depresji. Brak przewidywanego oddziaływania.
strona 307
kwiecień 2015
2. Limnephilus fuscinervis
Na zinwentaryzowanym obszarze stwierdzony na jednym stanowisku poza wyznaczonym
lejem depresji (TRAR0036). Brak przewidywanych oddziaływań.
3. Limnephilus subcentralis
Na terenie przewidywanego leja depresji znajdują się dwa stanowiska tego gatunku
(TRAR0020, TRAR0051). Okres całkowitego odwodnienia siedlisk na tych stanowiskach
wyniesie co najmniej 20 lat. Jest to oddziaływanie negatywne, długotrwałe i znaczące dla
populacji L. subcentralis, mogące spowodować całkowite zniszczenie siedlisk dogodnych
dla gatunku na tych stanowiskach, a w konsekwencji ustąpienie gatunku z tych stanowisk.
4.2.5.11. Motyle
Motyle dzienne należą do tej grupy owadów, która w dużym stopniu narażona jest na
ograniczanie liczebności bądź całkowite zanikanie pod wpływem zmian środowiska.
Szczególnie zagrożone są gatunki kserotermofilne, higrofilne i torfowiskowe. Gatunki z tych
grup często wycofują się z zajmowanych stanowisk nawet pod wpływem niewielkich zmian
środowiska. Najczęściej zmiany te są nieodwracalne.
W obrębie wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego stwierdzono występowanie 5 gatunków
cennych motyli, które zasiedlają łącznie 15 stanowisk. Na obszarze prognozowanego leja
depresji i w jego najbliższym sąsiedztwie zinwentaryzowano 8 gatunków cennych motyli
dziennych, które stwierdzono łącznie na 25 stanowiskach.
Na terenie projektowanej odkrywki i zwałowiska zewnętrznego zanikną wszystkie
interesujące gatunki motyli - rojnik morfeusz Heteropterus morpheus, kosternik leśniak
Cartocephalus silvicola, paź królowej Papilio machaon, mieniak Apatura sp. i przeplatka
cinksia Melitaea cinxia. Odtworzenie populacji rojnika morfeusza, kosternika leśniaka,
mieniaka i przeplatki cinksi jest niemożliwe. Jedynie paź królowej jest gatunkiem, który w
sprzyjających warunkach może stosunkowo szybko pojawić się w zdegradowanych
środowiskach. Zanik rojnika morfeusza, kosternik leśniaka i przeplatki cinksi z terenów
przyszłej kopalni węgla brunatnego będzie dużą stratą w populacji znajdującej się na terenie
województwa lubuskiego.
Zmiana poziomu wód gruntowych nie powinna mieć wpływu na ograniczenie liczebności lub
zanik następujących gatunków: paź żeglarz Iphiclides podalirius, paź królowej Papilio
machaon, mieniak Apatura sp. i kkalnik statilinius Hipparchia statilinus. W obrębie leja
depresji może dojść do ograniczenia liczebności lub zaniku następujących gatunków: rojnik
strona 308
kwiecień 2015
morfeusz Heteropterus morpheus, kosternik leśniak Cartocephalus silvicola, czerwończyk
nieparek Lycaena dispar, modraszek nausitous Maculinea nausithous, przeplatka cinksia
Melitaea cinxia i dostojna laodyce Argynis laodice.
Stopień oddziaływania eksploatacji kopalni na poszczególne gatunki motyli przedstawia
tabela 48.
strona 309
kwiecień 2015
Tabela 48. Stopień oddziaływania eksploatacji kopalni na poszczególne gatunki motyli
Lp.
1.
2.
3
Ilość
Liczebność na
Opis zagrożenia
stanowisk
stanowiskach
Interesujące gatunki, których stanowiska występują na obszarze wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego
gatunek znajdujący się na
łącznie 70-130
Na wszystkich stanowiskach gatunek zaniknie; odtworzenie
Rojnik morfeusz
Polskiej Czerwonej Liście
osobników
populacji na terenie pokopalnianym jest raczej niemożliwe ze
Heteropterus
8
Zwierząt
względu na występowanie w specyficznych środowiskachmorpheus
podmokłych łąkach.
pojedyncze
Gatunek zaniknie na terenie planowanej odkrywki;
osobniki
odtworzenie populacji na tym terenie jest możliwe, gdyż
Zwierząt
gatunek nie ma specyficznych wymagań środowiskowych;
Paź królowej
jeżeli na terenie pokopalnianym powstaną otwarte
3
Papilio machaon
przestrzenie, które będą zasiedlone przez rośliny
baldaszkowatych (roślina żywicielska gąsienic) to gatunek
powróci na uprzednio zajmowane stanowiska.
Nazwa
Mieniak
Apatura sp.
Opis gatunku
Zwierząt
pojedynczy
osobnik
1
gatunek rzadki w skali
województwa lubuskiego
4.
Kosternik leśniak
Cartocephalus
silvicola
5.
Przeplatka cinksia
Melitaea cinxia
6- 10 motyli
1
2
2-5 motyli
1015 motyli
Gatunek zaniknie z terenu przyszłej kopalni, odtworzenie
środowisk występowania gatunku w krótkim okresie czasu
jest niemożliwe, gdyż gatunek zasiedla środowiska leśne i
parkowe; gąsienice żyją na wierzbach i topolach; zanik
gatunku nie będzie miał większego znaczenia dla populacji w
województwie lubuskim.
Gatunek zaniknie w miejscu występowania; odtworzenie
populacji na terenie pokopalnianym jest raczej niemożliwe ze
względu na występowanie w specyficznych środowiskach;
gatunek preferuje śródleśne podmokłe łąki i polany w lasach
liściastych i mieszanych; zanik stanowiska znajdującego się
na terenie projektowanej kopalni będzie znaczący ze względu
na niewielką liczbę stanowiska w województwie lubuskim.
Gatunek zaniknie z terenu przyszłej kopalni; odtworzenie
populacji na terenach pokopalnianych jest niemożliwe; zanik
populacji przelatki ciniksi na terenie przyszłej kopalni będzie
znaczący w skali województwa lubuskiego.
strona 310
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
kwiecień 2015
Ilość
Liczebność na
Opis zagrożenia
stanowisk
stanowiskach
Interesujące gatunki, których stanowiska występują na obszarze leja depresji i w jego bliskim sąsiedztwie
gatunek objęty ścisłą ochroną,
pojedyncze
Zmiana stosunków wodnych nie powinna zagrażać
osobniki
stanowiskom występowania gatunku.
Paź żeglarz
2
Iphiclides podalirius
Zwierząt i w Polskiej Czerwonej
Księdze Zwierząt
pojedyncze
Zmiany stosunków wodnych spowodują zapewne osuszenie
gatunek z Załącznika II
osobniki
miejsc występowania gatunku, co może doprowadzić do
Dyrektywy Siedliskowej,
ograniczenia liczebności lub zaniku gatunku.
Czerwończyk nieparek
2
Lycaena dispar
Zwierząt i w Polskiej
Czerwonej Księdze Zwierząt
300 osobników
Stanowisko zaniknie ze względu na przewidziane prace
gatunek z Załącznika II
kopalniane i obniżenie poziomu wód; zmiana stosunków
Dyrektywy Siedliskowej,
wodnych doprowadzi do zaniku rośliny żywicielskiej
Modraszek nausitous
1
gąsienic krwiściągu lekarskiego, a tym samym do zaniku
Maculinea nausithous
populacji.
Zwierząt i w Polskiej
Czerwonej Księdze Zwierząt
łącznie
Może zaniknąć na skutek obniżenia poziomu wód ze
Polskiej
Czerwonej
Liście
stwierdzono
wszystkich stanowisk w obrębie leja i najbliższego
Rojnik morfeusz
Zwierząt
60110 motyli
sąsiedztwa. Ograniczenie liczebności lub zanik gatunku
8
Heteropterus
będzie znaczący ze względu na niewielką liczbę stanowisk w
morpheus
pojedyncze
Zmiany stosunków wodnych nie powinny mieć wpływu na
Paź królowej
osobniki
występowanie gatunek.
4
Papilio machaon
Zwierząt
Nazwa
Opis gatunku
strona 311
Lp.
Nazwa
6.
Mieniak
Apatura sp.
7.
Kosternik leśniak
Cartocephalus
silvicola
8.
Przeplatka cinksia
Melitaea cinxia
Opis gatunku
Zwierząt
Ilość
stanowisk
Liczebność na
stanowiskach
pojedynczy
osobnik
po kilka
osobników
4
Opis zagrożenia
Zmiana stosunków wodnych nie powinna wpłynąć na
występowanie tego gatunku w obrębie leja depresji.
1
kwiecień 2015
2
pojedyncze
osobniki
Obniżenie poziomu wód doprowadzi do zaniku tego gatunku
w obrębie leja depresji i najbliższego sąsiedztwa;
ograniczenie liczebności lub zanik gatunku będzie znaczący
ze względu na niewielką liczbę stanowisk w województwie
lubuskim.
Obniżenie poziomu wód może doprowadzić do wycofania się
gatunku z miejsc występowania; zanik na stanowiskach
będzie znaczący ze względu na rzadkość występowania w
strona 312
kwiecień 2015
4.2.6. Kręgowce
4.2.6.1. Skorupiaki, krągłouste (minogi), ryby
W wyniku przeprowadzonych badań nie stwierdzono bytności żadnego z dwóch częściowo
chronionych skorupiaków - raka rzecznego Astacus astacus i raka stawowego Astacus
leptodactylus.
W przypadku górnictwa odkrywkowego głównymi (ale nie jedynymi) negatywnymi
aspektami tego rodzaju działalności dla kręgoustych i ryb są przekształcenia środowiska
wodnego. Najistotniejszym z nich jest fizyczna eliminacja lub znaczne ograniczenie ilości i
powierzchni siedlisk tych hydrobiontów. Główną przyczynę tych zmian stanowi drastyczna
ingerencja w dotychczasowe stosunki oraz dynamikę wód powierzchniowych i podziemnych,
która odbywa się na kilka sposobów. W wypadku planowanej inwestycji będziemy mieli do
czynienia przede wszystkim z likwidowaniem poprzez rozwój wyrobiska i zwałowiska
zewnętrznego nadkładu koryt niektórych cieków oraz ich przekładanie, a także, co w tym
przypadku jest najistotniejsze, z drenującym oddziaływaniem leja depresji. Do głównych
zagrożeń ze strony planowanej inwestycji dla lokalnej ichtiofauny zaliczyć należą:
- likwidacja koryt niektórych cieków oraz ich przekładanie,
- znaczące zmniejszenie przepływu w ciekach omawianego rejonu z możliwością
całkowitego zaniku przepływu,
- zanik naturalnych procesów korytotwórczych wskutek zmniejszenia ilości wody niesionej
przez cieki,
- ułatwienie sukcesji roślinom w korycie rzeki,
- zmiana chemizmu wody cieków, do których odprowadzane będą wody z odkrywki.
Eksploatacja węgla brunatnego ze złoża Gubin będzie miała negatywny wpływ na
ichtiofaunę polegający na całkowitej likwidacji stanowisk występowania krągoustych i ryb,
bądź pogorszeniu warunków życiowych prowadzącym do zmniejszenia ich liczebności czy
też zasięgu.
Tabela 49 zawiera zestawienie gatunków minogów i ryb na poszczególnych stanowiskach,
które ulegną likwidacji w wyniku realizacji przedsięwzięcia. Dodatkowo zamieszczono
informację o fakcie znajdowania się danego stanowiska w obrębie obszarów chronionych.
strona 313
kwiecień 2015
Tabela 49. Gatunki minogów i ryb na poszczególnych stanowiskach, które mogą ulec
likwidacji w wyniku realizacji przedsięwzięcia
Nazwa polska
Koza
Śliz
Koza
Śliz
Śliz
Śliz
Śliz
Śliz
Śliz
Koza
Koza
Minóg rzeczny/
Minóg strumieniowy
Nazwa łacińska
Cobitis taenia
Barbatula barbatula
Cobitis taenia
Barbatula barbatula
Barbatula barbatula
Barbatula barbatula
Barbatula barbatula
Barbatula barbatula
Barbatula barbatula
Cobitis taenia
Cobitis taenia
Lampetra fluviatilis/
Lampetra planeri
Romanogobio
albipinnatus
Minóg rzeczny/
Minóg strumieniowy Lampetra planeri
Romanogobio
albipinnatus
Minóg rzeczny/
Minóg strumieniowy Lampetra planeri
Romanogobio
albipinnatus
Piskorz
Misgurnus fossilis
Koza
Cobitis taenia
Piskorz
Misgurnus fossilis
Koza
Cobitis taenia
Koza
Cobitis taenia
Śliz
Barbatula barbatula
Koza
Cobitis taenia
Śliz
Barbatula barbatula
Piskorz
Misgurnus fossilis
Koza
Cobitis taenia
Śliz
Barbatula barbatula
Piskorz
Misgurnus fossilis
Koza
Cobitis taenia
Śliz
Barbatula barbatula
Piskorz
Misgurnus fossilis
Śliz
Barbatula barbatula
Koza
Cobitis taenia
Koza
Cobitis taenia
Śliz
Barbatula barbatula
Koza
Cobitis taenia
Śliz
Barbatula barbatula
Śliz
Barbatula barbatula
Śliz
Barbatula barbatula
Śliz
Barbatula barbatula
Śliz
Barbatula barbatula
Kod
stanowiska
Nazwa wody
Forma ochrony przyrody
PIWZ0058
Wodra (Kolna,
Werdawa)
Obszar chronionego
krajobrazu „27-Dolina Nysy”
PIWZ0059
PIWZ0092
PIWZ0066
PIWZ0073
PIWZ0074
PIWZ0075
PIWZ0032
PIWZ0033
-
Ładzica
Młynówka
Późno
Wodra
Obszar chronionego
krajobrazu „27-Dolina Nysy”
-
Lubsza
-
PIWZ0007
PIWZ0008
PIWZ0009
PIWZ0028 Kanał Datyński
(Dopływ z
PIWZ0029
Datynia)
PIWZ0031 Wodra
Lubsza
PIWZ0006
PIWZ0007
PIWZ0008
PIWZ0009
PIWZ0081
PIWZ0082
PIWZ0083
PIWZ0084
PIWZ0085
PIWZ0086
PIWZ0090
-
-
-
strona 314
Nazwa polska
Nazwa łacińska
Kod
stanowiska
Nazwa wody
Barbatula barbatula PIWZ0091
Koza
Śliz
Koza
Śliz
Cobitis taenia
Kanał
PIWZ0087
Młynówka
Barbatula barbatula
Stargard
Cobitis taenia
PIWZ0088 Gubiński
Barbatula barbatula
(odgałęzienie
Cobitis taenia
PIWZ0089 koryta Lubszy)
Koza
Śliz
Koza
Śliz
Śliz
Śliz
Cobitis taenia
Wodra
PIWZ0025
Barbatula barbatula
Cobitis taenia
PIWZ0026
Barbatula barbatula
Barbatula barbatula PIWZ0040 Doprowadzalnik
wschodni
stawów Biecz
Doprowadzalnik
Barbatula barbatula PIWZ0042 zachodni
stawów Biecz
Barbatula barbatula PIWZ0043 Pstrąg (Strąg,
Jeziorna)
Śliz
Golca (Golec,
Barbatula barbatula PIWZ0052 Golica)
Śliz
Śliz
Śliz
Forma ochrony przyrody
Obszar chronionego
krajobrazu „30A-Zachodnie
Okolice Lubska”
Śliz
Koza
kwiecień 2015
Tymnica
(Tyśmienica,
Rzeczyca)
Koza
Cobitis taenia
PIWZ0036
Koza
Koza
Koza
Śliz
Cobitis taenia
Cobitis taenia
Cobitis taenia
Barbatula barbatula
PIWZ0037
PIWZ0038
PIWZ0039
PIWZ0047 Lubsza
-
Obszar chronionego
Okolice Lubska”
-
Obszar chronionego
Okolice Lubska”
Obszar Natura 2000
PLH080060 Uroczyska
Borów Zasieckich
Obszar chronionego
Okolice Lubska”
Obszar Natura 2000
PLH080060 Uroczyska
Borów Zasieckich
Obszar chronionego
Okolice Lubska”
Obszar chronionego
Okolice Lubska”
Należy zauważyć, że największa część ryb, których lokalne populacje ulegną ekstynkcji lub
ograniczeniu, należy do dwóch pospolitych gatunków w skali całej Polski i województwa
lubuskiego - śliz Barbatula barbatula i koza Cobitis taenia. Lista stanowisk różanki Rhodeus
sericeus i piskorza Misgurnus fossilis jest w regionie również długa, jednak piskorz jest
gatunkiem najmniej licznym. Szczególnego, negatywnego znaczenia nabiera możliwość
zaniku kiełbia białopłetwego Romanogobio albipinnatus oraz minogów Lampetra w dolnym
odcinku Lubszy. Obecność kiełbia białopłetwego w województwie lubuskim poza Lubszą
odnotowano jedynie w jeszcze dwóch ciekach - Warcie oraz pobliskiej Nysie Łużyckiej, choć
strona 315
kwiecień 2015
w czasie badań na potrzeby niniejszej dokumentacji go tam nie stwierdzono. Jest to gatunek
rzadki w skali regionalnej. W przypadku likwidacji stanowisk minoga strumieniowego strata
okazałaby się znacznie mniejsza niż w przypadku likwidacji stanowisk minoga rzecznego.
Pierwszy z nich zasiedla bowiem jeszcze stale znaczącą ilość cieków województwa
lubuskiego, podczas gdy minóg rzeczny nie był notowany w tym rejonie od wielu lat (a także
w wyżej położonej części dorzecza Odry) i stanowiłby ponadregionalną rzadkość.
Najcenniejszym pod względem ichtiofaunistycznym ze wszystkim opisywanych cieków jest
dolny, przyujściowy odcinek Lubszy.
Wyrobisko kopalni spowoduje fizyczną likwidację najprawdopodobniej tylko części koryta
jednego większego cieku - Wodry. Z kolei zwałowisko zewnętrzne przykryje dolny fragment
niewielkiej Ładzicy.
Ustanie przepływu w ciekach i brak wody w zbiornikach oznacza wymarcie wszystkich
hydrobiontów. Z kolei znaczenie dużego i długotrwałego ograniczenia przepływu w ciekach,
a co za tym idzie stopnia napełnienia koryt, zależne jest od lokalnej skali tego zjawiska,
dotychczasowego sposobu korzystania z danej rzeki, itp. Najbardziej narażone na ustąpienie,
nawet pomimo stałego, choć niewielkiego przepływu, będą gatunki reofilne (prądolubne),
w tym najczęściej zimnolubne o wysokich wymaganiach środowiskowych co do czystości
wód, zawartości tlenu rozpuszczonego, itp. Z dużym prawdopodobieństwem w grupie cieków
z co najmniej znacznie ograniczonymi przepływami, a w niektórych okresach nawet zupełnie
zanikającymi na pewnych odcinkach, znajdzie się rzeka Lubsza. Przewiduje się, że właśnie z
rzeki Lubszy ustąpią wymagające środowiskowo gatunki reofilne. Ustąpienie minogów i
kiełbia białopłetwego odbędzie się znacznie wcześniej, aniżeli chronionych gatunków
znacznie mniej w tym względzie wybrednych - śliza, kozy i piskorza.
Oprócz likwidacji wyżej wymienionych stanowisk mogą pogorszyć się warunki bytowania
większości chronionych, czy też wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej gatunków ryb w
Nysie Łużyckiej, czyli obecnego na największej ilości stanowisk badawczych na tej rzece
śliza, a także bolenia oraz kozy. Wynikać to może przede wszystkim z postępującego
zmniejszania przepływów w rzece w wyniku oddziaływania leja depresji oraz pogorszenia jej
właściwości fizykochemicznych przez wody odprowadzane z wyrobiska. W tym wypadku nie
należy się liczyć jednak z możliwością całkowitego ustąpienia populacji tych ryb z Nysy
Łużyckiej.
Poza zasięgiem oddziaływania projektowanej kopalni pozostanie oddalona od granicy
największego zasięgu leja depresji rzeka Kurka (Górzynka), a także górne odcinki Lubszy,
Tymnicy i Golcy, które z omawianych gatunków zasiedla niemal wyłącznie pospolity śliz.
strona 316
kwiecień 2015
4.2.6.2. Płazy i gady
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji wykazano łącznie 108 stanowisk płazów
stwierdzono występowanie łącznie 381 osobników należących do 13 gatunków. Na obszarze
bezpośrednio
związanym
z
planowaną
odkrywką
węgla
brunatnego
(strefa
1)
zinwentaryzowano 12 stanowisk płazów. Stwierdzono tu występowanie następujących
gatunków:
ropucha szara - średnio liczna,
żaba trawna - średnio liczna,
żaba wodna - średnio liczna,
żaba jeziorkowa - średnio liczna,
żaba moczarowa - średnio liczna,
rzekotka drzewna - rzadka,
kumak nizinny - rzadki,
traszka zwyczajna - bardzo rzadka,
grzebiuszka ziemna - bardzo rzadka,
ropucha zielona - bardzo rzadka.
spodziewanego leja depresji i poza nim (strefa 2) zinwentaryzowano 96 stanowisk płazów.
Stwierdzono tu występowanie następujących gatunków:
ropucha szara - pospolita,
żaba wodna - pospolita,
żaba trawna - pospolita,
traszka zwyczajna - pospolita,
żaba moczarowa - liczna,
żaba jeziorkowa - liczna,
rzekotka drzewna - średnio liczna,
kumak nizinny - średnio liczny,
żaba śmieszka - średnio liczna,
grzebiuszka ziemna - rzadka,
ropucha zielona - bardzo rzadka,
traszka grzebieniasta - bardzo rzadka,
ropucha paskówka - bardzo rzadka.
strona 317
kwiecień 2015
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji wykazano łącznie 129 stanowisk gadów
stwierdzono występowanie łącznie 244 osobników należących do 6 gatunków. Na obszarze
bezpośrednio
związanym
z
planowaną
odkrywką
węgla
brunatnego
(strefa
1)
zinwentaryzowano 30 stanowisk gadów. Stwierdzono tu występowanie czterech gatunków:
padalec zwyczajny - średnio liczny,
jaszczurka zwinka - średnio liczna,
zaskroniec zwyczajny - rzadki,
jaszczurka żyworodna - rzadka.
spodziewanego leja depresji i poza nim (strefa 2) zinwentaryzowano 99 stanowisk gadów.
Stwierdzono tu występowanie 6 gatunków:
jaszczurka zwinka - liczna,
padalec zwyczajny - liczny,
zaskroniec zwyczajny - średnio liczny,
jaszczurka żyworodna - średnio liczna,
żmija zygzakowata - rzadka,
gniewosz plamisty - bardzo rzadki.
Lokalizacje stanowisk poszczególnych gatunków płazów i gadów w zasięgu potencjalnego
oddziaływania inwestycji przedstawiają tabele 50 i 51.
Wszystkie stanowiska występowania przedstawicieli herpetofauny, które w dowolnym
okresie eksploatacji konkretnych powierzchni znajdą się w ich zasięgu, ulegną całkowitemu
zniszczeniu. Jakkolwiek należy mieć na uwadze fakt, że część z tych stanowisk może zostać
odtworzona
poprzez
właściwą
i
sukcesywną
rekultywację
powierzchni
już
wyeksploatowanych.
Podjęcie planowanego przedsięwzięcia przyczyni się do znaczącej dewastacji środowiska
naturalnego w obrębie wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego, a ponadto spowoduje daleko
idące i przypuszczalnie wieloletnie zmiany w zakresie uwilgocenia terenu w obszarze
prognozowanego leja depresji, który obejmie znaczącą część sąsiadującego z kopalnią
obszaru. Obniżenie się poziomu wód powierzchniowych spowoduje przede wszystkim szybki
zanik małych i płytkich akwenów, bagien, torfowisk, moczarów, podtopień leśnych,
podmokłych łąk, tj. siedlisk, które w odniesieniu do funkcjonowania populacji płazów mają
kluczowe znaczenie i których utrata zapewne spowoduje u nich niekorzystne konsekwencje.
strona 318
kwiecień 2015
Większość gatunków gadów wykazuje zarówno mniejszą zależność od siedlisk wilgotnych
jak również znacznie większe możliwości przemieszczania się. Należy spodziewać się,
że populacje gadów poniosą mniejsze straty w wyniku bezpośredniego i pośredniego
oddziaływania leja depresji.
strona 319
kwiecień 2015
Tabela 50. Lokalizacja stanowisk płazów w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bombina bombina
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Kod
stanowiska
AMAR0015
AMAR0022
AMAR0024
AMAR0026
AMAR0028
AMAR0034
AMAR0063
AMBN0001
AMBN0008
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0016
AMBN0018
AMBN0020
AMBN0020
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0029
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0040
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0056
AMBN0061
AMAR0059
AMBN0001
AMBN0002
AMBN0004
AMBN0005
AMBN0006
Szacunkowa
liczebność
średnio liczny
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
liczna
liczna
liczna
średnio liczna
liczna
rzadka
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
strona 320
Gatunek
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Kod
stanowiska
AMBN0007
AMBN0008
AMBN0009
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0014
AMBN0016
AMBN0018
AMBN0019
AMBN0020
AMBN0020
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0028
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0033
AMBN0034
AMBN0035
AMBN0036
AMBN0037
AMBN0038
AMBN0039
AMBN0040
AMBN0041
AMBN0042
AMBN0043
AMBN0044
AMBN0045
AMBN0048
AMBN0049
AMBN0050
AMBN0051
Szacunkowa
liczebność
rzadka
liczna
liczna
liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
liczna
liczna
rzadka
średnio liczna
rzadka
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
-
2034
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
-
2078
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
-
strona 321
Gatunek
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Bufo bufo
Epidaleea calamita
Kod
stanowiska
AMBN0052
AMBN0054
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0056
AMBN0065
AMBN0066
AMBN0067
AMBN0070
AMBN0073
AMBN0074
AMBN0078
AMBN0079
AMBN0080
AMBN0081
AMBN0082
AMBN0083
AMBN0085
AMBN0086
AMBN0087
AMBN0089
AMBN0091
AMBN0092
AMBN0093
AMBN0094
AMBN0095
AMBN0096
AMBN0097
AMBN0107
AMBN0108
AMES0100
AMES0101
AMSK0105
AMBN0001
Szacunkowa
liczebność
rzadka
rzadka
liczna
liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
bardzo liczna
nieliczna
jeden osobnik
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
rzadka
rzadka
liczna
liczna
nieliczna
nieliczna
liczna
bardzo rzadka
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 322
Gatunek
Epidaleea calamita
Epidaleea calamita
Epidaleea calamita
Epidaleea calamita
Epidaleea calamita
Epidaleea calamita
Epidaleea calamita
Epidaleea calamita
Epidaleea calamita
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Kod
stanowiska
AMBN0003
AMBN0004
AMBN0004
AMBN0019
AMBN0023
AMBN0029
AMBN0031
AMBN0039
AMBN0040
AMAR0025
AMAR0026
AMAR0027
AMAR0034
AMAR0064
AMAR0065
AMBN0001
AMBN0002
AMBN0003
AMBN0005
AMBN0008
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0014
AMBN0016
AMBN0018
AMBN0019
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0029
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0039
AMBN0040
Szacunkowa
liczebność
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
rzadka
rzadka
średnio liczna
rzadka
liczna
średnio liczna
średnio liczna
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 323
Gatunek
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Hyla arborea
Lissotriton vulgaris
Kod
stanowiska
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0056
AMBN0071
AMBN0072
AMBN0077
AMES0099
AMES0103
AMAR0020
AMAR0020
AMAR0024
AMAR0034
AMAR0060
AMAR0061
AMAR0062
AMBN0004
AMBN0005
AMBN0006
AMBN0008
AMBN0009
AMBN0010
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0014
AMBN0018
AMBN0019
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0028
AMBN0029
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0033
Szacunkowa
liczebność
rzadka
rzadka
rzadka
średnio liczna
rzadka
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
bardzo rzadka
rzadka
liczna
liczna
liczna
rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
rzadka
średnio liczna
bardzo rzadka
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
rzadka
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 324
Gatunek
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Kod
stanowiska
AMBN0040
AMBN0043
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0056
AMBN0068
AMBN0069
AMBN0076
AMBN0078
AMBN0089
AMBN0090
AMBN0092
AMBN0093
AMBN0107
AMBN0108
AMES0100
AMES0103
AMSK0104
AMSK0106
AMAR0020
AMAR0020
AMAR0022
AMBN0001
AMBN0003
AMBN0008
AMBN0009
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0014
AMBN0016
AMBN0017
AMBN0018
AMBN0021
Szacunkowa
liczebność
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
liczna
średnio liczna
rzadka
rzadka
liczna
liczna
rzadka
rzadka
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 325
Gatunek
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelobates fuscus
Pelophylax esculentus
Kod
stanowiska
AMBN0023
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0039
AMBN0088
AMBN0088
AMBN0088
AMBN0088
AMBN0089
AMBN0091
AMES0100
AMES0102
AMAR0035
AMAR0063
AMBN0001
AMBN0002
AMBN0003
AMBN0008
AMBN0009
AMBN0010
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0014
AMBN0016
AMBN0018
AMBN0019
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0028
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0033
AMBN0034
Szacunkowa
liczebność
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
rzadka
liczna
liczna
liczna
liczna
liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
liczna
średnio liczna
liczna
liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
rzadka
liczna
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
strona 326
Gatunek
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Kod
stanowiska
AMBN0036
AMBN0039
AMBN0040
AMBN0042
AMBN0043
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0056
AMBN0070
AMBN0077
AMBN0078
AMBN0107
AMBN0108
AMES0103
AMAR0063
AMBN0001
AMBN0002
AMBN0005
AMBN0008
AMBN0010
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0016
AMBN0018
AMBN0019
AMBN0020
AMBN0020
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0029
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0033
Szacunkowa
liczebność
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
średnio liczna
liczna
liczna
liczna
b liczna
liczna
liczna
liczna
liczna
rzadka
liczna
średnio liczny
średnio liczna
rzadka
liczna
średnio liczna
liczna
liczna
liczna
liczna
rzadka
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
średnio liczna
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 327
Gatunek
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax lessonae
Pelophylax ridibundus
Pseudepidalea viridis
Kod
stanowiska
AMBN0034
AMBN0039
AMBN0040
AMBN0077
AMBN0078
AMBN0001
AMBN0002
AMBN0009
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0018
AMBN0019
AMBN0031
AMBN0032
AMBN0039
AMBN0001
AMBN0002
AMBN0003
AMBN0006
AMBN0008
AMBN0014
AMBN0016
AMBN0019
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0029
AMBN0031
AMBN0034
AMBN0039
AMBN0040
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0056
Szacunkowa
liczebność
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
liczna
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
bardzo rzadka
średnio liczna
rzadka
rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
2029
-
2034
lej
lej
lej
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
kwiecień 2015
2069
lej
lej
lej
lej
lej
2078
lej
lej
lej
lej
lej
strona 328
Gatunek
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana arvalis
Rana temporaria
Kod
stanowiska
AMBN0070
AMBN0075
AMBN0001
AMBN0002
AMBN0004
AMBN0005
AMBN0008
AMBN0009
AMBN0010
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0014
AMBN0015
AMBN0016
AMBN0018
AMBN0019
AMBN0020
AMBN0020
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0028
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0034
AMBN0039
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0056
AMBN0091
AMBN0092
AMES0098
AMES0100
AMBN0001
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
bardzo rzadka
jeden osobnik
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
lej
lej
lej
średnio liczna
lej
lej
lej
lej
lej
średnio liczna
lej
lej
lej
lej
średnio liczna wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob. wyrob.
średnio liczna
liczna
rzadka
lej
lej
lej
lej
lej
lej
rzadka
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
liczna (bardzo
pospolita,
różne odmiany)
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
liczna
Szacunkowa
liczebność
strona 329
Gatunek
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Kod
stanowiska
AMBN0002
AMBN0003
AMBN0004
AMBN0005
AMBN0006
AMBN0007
AMBN0008
AMBN0009
AMBN0010
AMBN0011
AMBN0012
AMBN0013
AMBN0014
AMBN0016
AMBN0018
AMBN0019
AMBN0020
AMBN0020
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0028
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0034
AMBN0035
AMBN0036
AMBN0039
AMBN0040
AMBN0042
AMBN0043
AMBN0046
AMBN0047
AMBN0051
AMBN0052
Szacunkowa
liczebność
liczna
liczna
liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
liczna
średnio liczna
liczna
liczna
liczna
liczna
liczna
liczna
liczna
średnio liczna
liczna
liczna
rzadka
rzadka
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
2034
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2078
lej
lej
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
strona 330
Gatunek
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Rana temporaria
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Triturus cristatus
Kod
stanowiska
AMBN0053
AMBN0054
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0055
AMBN0074
AMBN0079
AMBN0084
AMBN0089
AMBN0091
AMBN0107
AMBN0108
AMAR0024
AMAR0057
AMAR0058
AMAR0063
AMBN0005
AMBN0008
AMBN0009
AMBN0014
AMBN0018
AMBN0021
AMBN0023
AMBN0030
AMBN0031
AMBN0039
AMBN0040
Szacunkowa
liczebność
rzadka
rzadka
liczna
liczna
liczna
liczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
liczna
liczna
bardzo rzadka
liczna
średnio liczna
rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
rzadka
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
lej
- lej depresji
wyrob. - wyrobisko
strona 331
kwiecień 2015
Tabela 51. Lokalizacja stanowisk gadów w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
REAR0080
REBN0002
REBN0004
REBN0005
REBN0006
REBN0007
REBN0008
REBN0009
REBN0010
REBN0012
REBN0013
REBN0014
REBN0017
REBN0018
REBN0019
REBN0020
REBN0021
REBN0023
REBN0025
REBN0027
REBN0030
REBN0032
REBN0033
REBN0034
REBN0035
REBN0036
REBN0038
REBN0042
REBN0046
REBN0047
REBN0048
REBN0049
REBN0052
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
zwał.
2034
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob.
zwał.
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
2069
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
zwał.
2078
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob.
zwał.
strona 332
Gatunek
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Anguis fragilis
Coronella austriaca
Coronella austriaca
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
REBN0053
REBN0054
REBN0055
REBN0056
REBN0062
REBN0064
REBN0068
REBN0069
REBN0070
REBN0071
REBN0072
REBN0074
REBN0089
REBN0090
REBN0098
REBN0100
REBN0102
REBN0103
REBN0105
REBN0106
REBN0106
REBN0107
REBN0107
REBN0108
REBN0112
REBN0113
REBN0114
REBN0115
REBN0117
REBN0118
REES0121
REES0124
RESK0129
REBN0028
REBN0029
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
rzadki
rzadki
nieliczny
nieliczny
nieliczny
bardzo rzadki
bardzo rzadki
2029
zwał.
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
-
2034
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
2069
2078
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
lej
lej
-
strona 333
Gatunek
Coronella austriaca
Coronella austriaca
Coronella austriaca
Coronella austriaca
Coronella austriaca
Coronella austriaca
Coronella austriaca
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
REBN0030 bardzo rzadki
bardzo rzadki
REBN0083 (dorosły i
noworodek)
REES0127 bardzo rzadki
bardzo rzadki
REES0128 (fragment
wylinki)
RETR0073 bardzo rzadki
REAR0075 średnio liczna
REBN0001 średnio liczna
REBN0008 średnio liczny
kwiecień 2015
2039
2044
2049
2054
2059
2064
-
2029
-
2034
-
2069
-
2078
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
-
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
lej
lej
lej
strona 334
Gatunek
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
REBN0029
REBN0030
REBN0031
REBN0031
REBN0032
REBN0032
REBN0033
REBN0038
REBN0039
REBN0042
REBN0043
REBN0046
REBN0047
REBN0048
REBN0049
REBN0050
REBN0051
REBN0052
REBN0054
REBN0055
REBN0056
REBN0059
REBN0060
REBN0061
REBN0062
REBN0068
REBN0069
REBN0070
REBN0071
REBN0072
REBN0074
REBN0085
REBN0086
REBN0087
REBN0088
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
średnio liczna
średnio liczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
nieliczna
średnio liczna
2029
wyrob.
zwał.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
zwał.
-
2034
wyrob.
zwał.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
wyrob.
zwał.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
-
2078
wyrob.
zwał.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
-
strona 335
Gatunek
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Lacerta agilis
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
REBN0091
REBN0092
REBN0094
REBN0095
REBN0106
REBN0106
REBN0107
REBN0107
REBN0116
REES0122
REES0123
REES0124
REES0127
REES0128
REAR0041
REAR0075
REAR0076
REAR0078
REAR0078
REBN0001
REBN0002
REBN0004
REBN0005
REBN0006
REBN0009
REBN0010
REBN0011
REBN0012
REBN0015
REBN0016
REBN0020
REBN0022
REBN0025
REBN0026
REBN0032
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
rzadka
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
średnio liczny
nieliczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
liczny
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 336
Gatunek
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Natrix natrix
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
REBN0033
REBN0034
REBN0035
REBN0036
REBN0040
REBN0042
REBN0045
REBN0055
REBN0056
REBN0063
REBN0065
REBN0066
REBN0071
REBN0072
REBN0084
REBN0093
REBN0096
REBN0097
REBN0100
REBN0101
REBN0102
REBN0104
REBN0105
REBN0109
REBN0110
REES0119
REES0125
REBN0001
REBN0002
REBN0003
REBN0029
REBN0030
REBN0032
REBN0033
REBN0038
liczny
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
liczny
liczny
nieliczny
bardzo rzadki
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
nieliczny
rzadki
rzadki
rzadka
rzadka
rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
2029
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2034
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
2078
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
strona 337
Gatunek
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Vipera berus
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Kod
stanowiska
Szacunkowa
liczebność
REBN0042
REBN0043
REBN0044
REBN0046
REBN0131
REAR0075
REAR0077
REAR0078
REAR0078
REAR0079
REBN0001
REBN0002
REBN0005
REBN0006
REBN0011
REBN0012
REBN0015
REBN0020
REBN0022
REBN0023
REBN0025
REBN0026
REBN0029
REBN0033
REBN0034
REBN0036
REBN0040
REBN0042
REBN0045
REBN0056
REBN0057
REBN0058
REBN0066
REBN0067
REBN0071
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
bardzo rzadka
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
rzadka
rzadka
rzadka
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
średnio liczna
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
rzadka
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 338
Gatunek
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Zootoca vivipara
Kod
stanowiska
REBN0072
REBN0084
REBN0096
REBN0097
REBN0099
REBN0100
REBN0111
REBN0113
REBN0114
REES0120
REES0121
REES0125
REES0126
Szacunkowa
liczebność
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
nieliczna
rzadka
rzadka
2029
-
2034
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
-
2078
lej
-
lej
- lej depresji
wyrob. - wyrobisko
strona 339
kwiecień 2015
4.2.6.3. Ptaki
Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji ornitologicznej obszaru projektowanej
odkrywki oraz obszaru potencjalnie narażonego na jej oddziaływanie - leja depresji,
stwierdzono:
- populacje ptaków lęgowych na obszarze planowanej odkrywki nie są istotne z punktu
widzenia ich ochrony w skali krajowej,
- obszar planowanej odkrywki nie jest istotny także dla populacji ptaków w czasie migracji i
zimowania,
- obszar potencjalnego oddziaływania przyszłej kopalni (obszar leja depresji) nie jest w skali
kraju ważną ostoją dla ptaków lęgowych oraz odgrywa nieistotną rolę dla ptaków w
okresach migracji i zimowania.
Opis oddziaływania na gatunki ptaków na stanowiskach w obrębie projektowanej odkrywki,
zwałowiska zewnętrznego i leja depresji w poszczególnych przedziałach czasowych
przedstawiają tabele 52-54.
Najważniejsze z punktu widzenia strategii ochrony bioróżnorodności są gatunki ptaków
zaliczane do średniolicznych lub nielicznych oraz zagrożonych i narażonych na wyginięcie.
Takie kryteria spełniają między innymi gatunki ptaków wymienione w Załączniku I
Dyrektywy Ptasiej i/lub szereg gatunków zaliczanych do grupy ptaków wodno-błotnych.
Funkcjonowanie kopalni węgla brunatnego będzie miało negatywny wpływ na co najmniej
kilkadziesiąt gatunków ptaków spełniających kryteria Dyrektywy Ptasiej. Eksploatacja złoża
spowoduje całkowite zniszczenie dotychczas funkcjonujących tam siedlisk, a zatem wyparcie
w zasadzie wszystkich lokalnych populacji ptaków, które obecnie zasiedlają obszar
projektowanego wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego. Rozległy i długotrwały lej depresji
powstały w wyniku działalności kopalni spowoduje znaczną degradację lub całkowite
zniszczenie lokalnych siedlisk wodno-błotnych. W konsekwencji tego nastąpi częściowe lub
całkowite wycofanie się z tego obszaru lokalnych populacji kilkudziesięciu gatunków ptaków
wodno-błotnych. W skali lokalnej oddziaływanie takie jest istotnie negatywne, szczególnie
biorąc pod uwagę gatunki lęgowe.
Ocena istotności oddziaływania przyszłej kopalni na populacje ptaków w skali regionu,
tj. województwa lubuskiego, wskazuje, że istotne negatywne oddziaływanie dotyczyć może
kilku gatunków ptaków, których populacje poddane oddziaływaniu przedsięwzięcia stanowią
więcej niż 1 % populacji regionalnej. Do takich gatunków należą bąk Botaurus stellaris,
strona 340
kwiecień 2015
błotniak stawowy Circus aeruginosus, kania czarna Milvus migrans, kania ruda Milvus milvus
i żuraw Grus grus.
Najważniejsza z punktu widzenia zachowania gatunku i właściwego stanu jego ochrony jest
ocena wpływu oddziaływania przedsięwzięcia na jego populacje w skali krajowej i globalnej.
Z przeprowadzanych analiz wynika, że liczebności populacji gatunków, które zostaną objęte
negatywnym oddziaływaniem kopalni, nie przekraczają ułamków procenta liczebności ich
populacji krajowych i wyrażają się w promilach liczebności populacji w skali całej Unii
Europejskiej. Oznacza to, że przedsięwzięcie nie będzie miało istotnego negatywnego
wpływu na zachowanie populacji krajowych i globalnych poszczególnych gatunków oraz na
właściwy stan ich ochrony.
strona 341
kwiecień 2015
Tabela 52. Oddziaływanie na ptaki na obszarze projektowanego wyrobiska
Okresy
eksploatacji
2026-2029
2030-2034
2035-2039
2040-2044
2045-2049
2050-2069
Opis oddziaływania
W pierwszym etapie podana zostanie eksploatacji północna cześć obszaru projektowanego wyrobiska. Obszar ten zajmują w znacznej większości ubogie
siedliska borowe z dominującym drzewostanem sosnowym. Bezpośrednie, negatywne oddziaływanie przedsięwzięcia dotyczyć będzie podobnych zgrupowań
awifauny, jakie wykazano w czasie prac inwetaryzacyjnych na powierzchniach próbnych Późna i Mielno. Zatem będzie to dotyczyć siedlisk nielicznych tu
populacji pospolitych gatunków lęgowych, takich jak lerka Lullula arborea (gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej), piecuszek Phylloscopus
trochilus, sikory Paridae, sójka Garulus glandarius i zięby Fringilla coelebs.
Obszar ten nie ma istotnego znaczenia dla ptaków migrujących i zimujących.
W czasie tego etapu eksploatacji złoż całkowitemu zniszczeniu ulegną siedliska ptaków związanych z fragmentami podmokłych łąk, fragmentów lasów,
głównie o charakterze borowym oraz krajobrazem rolniczym. Poza wyparciem szeregu pospolitych w skali kraju ptaków wróblowych, których lokalne
populacje liczą na tym obszarze od kilkudziesięciu do kilkuset par, zniszczone zostaną siedliska następujących, nielicznych lub średniolicznych w skali kraju
gatunków lęgowych: czajka Vanellus vanellus (1-2 p.), dzięcioł czarny Dryocopus martius (gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej; 1-2 p.),
gąsiorek Lanius collurio (gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej; 3-5 p.), jastrząb Accipiter gentilis (1 p.), kruk Corvus corax (4-5 p.),
myszołów Buteo buteo (4-5 p.), przepiórka Coturnix coturnix (1-3 p.), pustułka Falco tinnunculus (1-2 p.), turkawka Streptopelia turtur (1-2 p.).
Część siedlisk objętych eksploatacją złoża na tym obszarze będzie już zdegradowanych w wyniku oddziaływania leja depresji. Kolejny etap eksploatacji złoża
będzie powodował kolejne ograniczenia lub zniszczenie siedlisk dla takich gatunków jak błotniak stawowy Circus aeruginosus (1-2 p.), czajka Vanellus
vanellus (2-3 p.), dzięcioł średni Dendrocopos medius (gatunek wymieniony w Załączniki I Dyrektywy Ptasiej; 1-2 p.), gąsiorek Lanius collurio (6-8 p.), kania
czarna Milvus migrans (1 p.), kania ruda Milvus milvus (2 p.), lerka Lullula arborea (1-2 p.), myszołów Buteo buteo (4-5 p.), ortolan Emberiza hortulana
(gatunek wymieniony w Załączniki I Dyrektywy Ptasiej; 1-2 p.), żuraw Grus grus (2-3 p.).
Część siedlisk objętych eksploatacją złoża na tym obszarze będzie już zdegradowanych w wyniku oddziaływania leja depresji. Na tym etapie eksploatacji
zostaną zniszczone kolejne siedliska gatunków, takich jak kania ruda Milvus milvus (1 p.), błotniak stawowy Circus aeruginosus (1 p.), ortolan Emberiza
hortulana (1-2 p.), myszołów Buteo buteo (3 p.).
Część siedlisk objętych eksploatacją złoża na tym obszarze będzie już zdegradowanych w wyniku oddziaływania leja depresji. Na tym etapie zostaną
zniszczone kolejne siedliska gatunków takich jak myszołów Buteo buteo (3 p.) i ortolan Emberiza hortulana (2 p.). Ponadto, wyparte zostaną populacje
pospolitych w skali kraju ptaków krajobrazu rolniczego, szczególnie z grupy ptaków wróblowych, które na tym terenie liczą od kilkunastu do kilkudziesięciu
par lęgowych.
Część siedlisk objętych eksploatacją złoża na tym obszarze będzie już zdegradowanych w wyniku oddziaływania leja depresji. Na tym etapie zostaną
zniszczone kolejne siedliska gatunków takich jak myszołów Buteo buteo (1-2 p.) i gąsiorek Lanius collurio (3-5 p.). Ponadto wyparte zostaną populacje
pospolitych w skali kraju ptaków krajobrazu rolniczego, szczególnie z grupy ptaków wróblowych, które na tym terenie liczą od kilkudziesięciu do kilkuset par
lęgowych.
strona 342
kwiecień 2015
Tabela 53. Liczebności cennych gatunków ptaków na obszarze wyrobiska, które zostaną całkowicie wyparte
Nazwa polska
Nazwa łacińska
jastrząb
krogulec
bąk
myszołów
lelek
błotniak stawowy
przepiórka
derkacz
kruk
dzięcioł średni
pustułka
kszyk
kokoszka
żuraw
srokosz
kania czarna
kania ruda
trzmielojad
puszczyk
samotnik
dudek
czajka
Accipiter gentilis
Accipiter nisus
Botaurus stellaris
Buteo buteo
Caprimulgus europaeus
Circus aeruginosus
Coturnix coturnix
Crex crex
Crvus corax
Dendrocopos medius
Falco tinnunculus
Gallinago gallinago
Gallinula chloropus
Grus grus
Lanius excubitor
Milvus migrans
Milvus milvus
Pernis apivorus
Strix aluco
Tringa ochropus
Upupa epops
Vanellus vanellus
Liczebność
minimalna
na obszarze
wyrobiska
Liczebność na
obszarze Unii
Europejskiej
par/samców
1
1
1
20
2
4
11
2
11
1
1
5
1
8
3
1
4
1
3
1
3
11
par/samców
160000-210000
340000-450000
34000-54000
410000-590000
470000-1000000
93000-140000
2800000-4700000
1300000-2000000
450000-970000
140000-310000
330000-500000
930000-1900000
900000-1700000
74000-110000
250000-400000
64000-100000
19000-25000
110000-160000
480000-1000000
330000-800000
890000-1700000
1700000-2800000
Liczebność na
obszarze
Polski
Liczebność w
regionie
województwa
lubuskiego
Udział liczebności
populacji na obszarze
wyrobiska w stosunku
do liczebności
populacji Polskiej
par/samców
5000-10000
2500-10000
4100-4800
50000-80000
4000-6000
6500-8000
100000-150000
30000-45000
10000-20000
10000-20000
5000-10000
15000-30000
10000-20000
10000-12000
10000-20000
300-400
650-700
2000-4000
65000-75000
5000-10000
10000-15000
100000-150000
par/samców
50-60
200-250
400-500
500-700
300-500
50
70
-
%
0,02-0,01
0,04-0,01
0,02-0,02
0,04-0,03
0,05-0,03
0,06-0,05
0,01-0,007
0,007-0,004
0,11-0,06
0,01-0,005
0,02-0,01
0,03-0,02
0,01-0,005
0,08-0,06
0,03-0,02
0,3-0,25
0,6-0,6
0,05-0,03
0,005-0,004
0,02-0,01
0,03-0,02
0,01-0,007
Udział liczebności
populacji na obszarze
wyrobiska w stosunku
do liczebności w
regionie województwa
lubuskiego
%
2,0-1,7
2,0-1,6
0,5-0,4
0,2-0,1
2,7-1,6
2,0
5,7
-
strona 343
kwiecień 2015
Tabela 54. Oddziaływanie na ptaki w obszarze prognozowanego leja depresji
Okresy
eksploatacji
2026-2029
2030-2034
2035-2039
2040-2069
Opis oddziaływania
Oddziaływanie leja depresji spowoduje wysuszanie się siedlisk łąkowych i pastwisk. Będzie to miało niekorzystny wpływ na ptaki z grupy wodno-błotnych lub
związanych z tego typu siedliskami, które zostały stwierdzone na tym terenie. Dotyczyć to może następujących gatunków i przybliżonych ich liczebności:
czajka Vanellus vanellus (4-5 p.), kszyk Gallinago gallinago (2-3 p.), słonka Scolopax rusticola (1-2 p.), trzciniak Acrocephalus arundinaceus (2-3 p.), żuraw
Grus grus (1-2 p.). Część obszaru, która zostanie poddana oddziaływaniu leja depresji na tym etapie eksploatacji złoża, w kolejnych etapach znajdzie się na
terenie wyrobiska, więc siedliska tam się znajdujące, zostaną całkowicie zniszczone.
Oddziaływanie leja depresji nie powinno mieć znaczenia dla ptaków w okresie migracji i zimowania, gdyż obszar ten nie stanowi istotnego miejsca dla ptaków
w tych okresach fenologicznych.
Oddziaływanie leja depresji na tym etapie eksploatacji złoża będzie miało znacznie większy zasięg terytorialny, w porównaniu do poprzedniego. Należy
oczekiwać dalszego przesuszania obszarów wilgotnych (przede wszystkim łąk i pastwisk), zarówno tych, znajdujących się w dolinie Nysy Łużyckiej, jak i poza
nią. W konsekwencji nastąpi całkowita utrata (w przypadku mniej lub bardziej wilgotnych łąk i pastwisk) lub pogorszenie stanu (w przypadku małych
zbiorników wodnych, stawów i cieków) kolejnych siedlisk lęgowych i żerowiskowych ptaków zaliczanych do grupy wodno-błotnych, w tym: błotniaka
stawowego Circus aeruginosus (gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej; 2-3 p.), czernicy Aythya fuligula (3-4 p.), gągoła (3-5 p.), kani czarnej
Milvus migrans (gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej; 2 p.), kani rudej Milvus milvus (gatunek wymieniony w Załączniki I Dyrektywy
Ptasiej; 3 p.), kokoszki Gallinula chloropus (1-2 p.), krzyżówki Anas platyrhynchos (8-10 p.), kszyka (2-3 p.), łabędzia niemego Cygnus olor (1-2 p.), nurogęsi
Mergus merganser (1-2 p.), perkozka Tachybabtus ruficollis (1-2 p.), pliszki górskiej Motacilla cinerea (1-2 p.), słonki (1-2 p.), świergotka łąkowego Anthus
pratensis (1-2 p.), trzciniaka Acrocephalus arundinaceus (4-5 p.), żurawia Grus grus (2-3 p.). Część obszaru, która zostanie poddana oddziaływaniu leja
depresji na tym etapie eksploatacji złoża, w kolejnych etapach znajdzie się na terenie wyrobiska, więc siedliska tam się znajdujące, zostaną całkowicie
zniszczone.
Rozwój leja depresji spowoduje ograniczenie występowania lub zupełny brak śródpolnych rozlewisk powstających zimą i wiosną na obszarze jego
oddziaływania. Oznacza to zanik siedlisk żerowiskowych i miejsc odpoczynku dla niektórych gatunków wodno-błotnych (kaczki, łabędzie, łyski, żurawie),
które w łącznej liczebności nieprzekraczającej setki osobników gromadziły się na nich w okresie migracji i zimą.
Kolejny etap powiększania się powierzchni objętej oddziaływaniem leja depresji spowoduje utratę lub pogorszenie się siedlisk dla lęgowych ptaków wodnobłotnych, takich jak: bąk Botaurus stellaris (gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, 1-2 samce), błotniak stawowy Circus aeruginosus
(12 p.), derkacz Crex crex (1-2 p.), żuraw Grus grus (2-3 p.).
Na tym etapie oddziaływania leja depresji możliwe będzie pogorszenie się warunków siedliskowych dla migrujących ptaków wodno-błotnych, które
wykorzystują ten teren, jako miejsce żerowania i odpoczynku. Oddziaływanie to może dotyczyć stad czajek i gęsi.
Powstający w latach 2036-2065, w wyniku eksploatacji złoża, lej depresji będzie charakteryzował się największym powierzchniowo i długotrwałym
oddziaływaniem na siedliska przyrodnicze. Z punktu widzenia ochrony ptaków i ich siedlisk okres ten można zaliczyć do krytycznych. W wyniku tak
rozległego i długotrwałego oddziaływania leja należy spodziewać się degradacji i nawet całkowitego zaniku największych zbiorników wodnych znajdujących
się na badanej powierzchni.
strona 344
kwiecień 2015
4.2.6.4. Ssaki
Prognozowana zmiana poziomu wód gruntowych w zasięgu oddziaływania projektowanej
kopalni będzie miała znaczny wpływ na roślinność, która współtworzy odpowiednie
środowisko do życia dla zwierząt. Należy się spodziewać, że w efekcie obniżenia poziomu
wód gruntowych, wszystkie gatunki ssaków żyjące w zasięgu leja depresji odczują zmiany w
siedlisku.
W rejonie projektowanego wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego wszystkie siedliska, a wraz
z nimi żyjące tam populacje ssaków zostaną zniszczone. W przypadku nietoperzy osobniki,
które posiadały kryjówki na obszarze wyrobiska z całą pewnością je stracą. Część z nich
wyniesie się z tego terenu, ale pozostałe, które osiedlą się stosunkowo blisko poza
wyrobiskiem, będą prawdopodobnie nadal próbowały żerować nad obszarem odkrywki.
Prognozuje się, że wpływ leja depresji na większość gatunków ssaków będzie niekorzystny,
ponieważ nastąpią tam stosunkowo szybko zmiany w siedliskach tych zwierząt. W związku z
tym będzie pojawiał się określony stopień zagrożenia dla istnienia poszczególnych populacji.
W
celu
określenia
tego
zagrożenia
wyszczególniono
kilka
stopni
zagrożenia
charakterystycznych dla przewidywanego spadku liczebności populacji:
1) spadek drastyczny (powyżej 60 %) co oznacza, iż populacja występująca w danym
miejscu, tzn. na obszarze wyznaczonym przez granice płata odpowiedniego siedliska
znajdującego się w danej okolicy, najprawdopodobniej zginie w najbliższym określonym
terminie,
2) spadek znaczący (41-60 %) - populacja będzie miała niewielkie szanse na przetrwanie w
dłuższej perspektywie, choć w najbliższym terminie najprawdopodobniej jeszcze do tego
nie dojdzie,
3) spadek powodujący zagrożenie (21-40 %) - spadek liczebności populacji mimo iż dość
wyraźny, nie powinien w pierwszych latach po obniżeniu poziomu wód gruntowych
spowodować zaniku populacji w danej okolicy, jednak losy populacji w późniejszych
latach nie są zbyt pewne,
4) spadek powodujący małe zagrożenie (11-20 %) - spadek liczebności nie powinien
spowodować zaniku populacji w danej okolicy,
5) spadek niewielki (poniżej 10 %) - populacja nie powinna zbyt mocno odczuć wpływu
oddziaływania kopalni (prawdopodobnie nikłe zagrożenie).
W tabeli 55 przedstawiono lokalizacje stanowisk ssaków (w tym nietoperzy) w zasięgu
potencjalnego oddziaływania inwestycji.
strona 345
kwiecień 2015
Tabela 55. Lokalizacja stanowisk ssaków (w tym nietoperzy) w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Gatunek
Kod
stanowisk
Szacunkowa
liczebność
2029
Apodemus sylvaticus
Apodemus sylvaticus
Apodemus sylvaticus
Apodemus sylvaticus
Apodemus sylvaticus
Apodemus sylvaticus
Barbastella barbastellus
Castor fiber
Crocidura suaveolens
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Eptesicus serotinus
Erinaceus roumanicus
Lutra lutra
MAMJ0051
MAMJ0054
MAMJ0056
MAMJ0061
MAMJ0095
MAMJ0096
MAMJ0009
MAMJ0069
MAMJ0070
MAMJ0071
MAMJ0079
MAMJ0080
MAMJ0081
MAMJ0082
MAMJ0047
MAMJ0030
MAMJ0003
MAMJ0004
MAMJ0007
MAMJ0008
MAMJ0012
MAMJ0069
MAMJ0070
MAMJ0071
MAMJ0074
MAMJ0075
MAMJ0080
MAMJ0084
MAMJ0088
MAMJ0089
MAMJ0090
MAMJ0064
MAMJ0031
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
średnio liczny
mało liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
mało liczny
średnio liczny
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
zwał.
lej
wyrob.
-
2034
lej
wyrob.
zwał.
wyrob.
wyrob.
zwał.
lej
wyrob.
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
2069
lej
wyrob.
lej
zwał.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
lej
2078
lej
wyrob.
lej
zwał.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
zwał.
lej
lej
lej
wyrob.
lej
strona 346
Gatunek
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Micromys minutus
Mustela erminea
Mustela erminea
Mustela nivalis
Myotis brandtii
Myotis brandtii
Myotis brandtii
Myotis daubentonii
Myotis daubentonii
Myotis daubentonii
Myotis daubentonii
Myotis daubentonii
Myotis daubentonii
Myotis daubentonii
Myotis daubentonii
Myotis daubentonii
Myotis myotis
Myotis myotis
Myotis myotis
Myotis myotis
Myotis myotis
Kod
stanowisk
Szacunkowa
liczebność
MAMJ0032
MAMJ0033
MAMJ0034
MAMJ0035
MAMJ0036
MAMJ0037
MAMJ0038
MAMJ0039
MAMJ0040
MAMJ0041
MAMJ0042
MAMJ0043
MAMJ0044
MAMJ0045
MAMJ0093
MAMJ0035
MAMJ0046
MAMJ0046
MAMJ0001
MAMJ0009
MAMJ0068
MAMJ0002
MAMJ0003
MAMJ0009
MAMJ0013
MAMJ0014
MAMJ0021
MAMJ0023
MAMJ0079
MAMJ0080
MAMJ0006
MAMJ0009
MAMJ0066
MAMJ0068
MAMJ0079
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2034
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
-
2078
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
lej
-
strona 347
Gatunek
Myotis myotis
Myotis myotis
Myotis mystacinus
Myotis mystacinus
Myotis nattereri
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Neomys fodiens
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Kod
stanowisk
Szacunkowa
liczebność
MAMJ0080
MAMJ0122
MAMJ0001
MAMJ0006
MAMJ0081
MAMJ0029
MAMJ0030
MAMJ0035
MAMJ0038
MAMJ0045
MAMJ0052
MAMJ0053
MAMJ0060
MAMJ0093
MAMJ0107
MAMJ0108
MAMJ0110
MAMJ0111
MAMJ0112
MAMJ0114
MAMJ0116
MAMJ0117
MAMJ0123
MAMJ0009
MAMJ0010
MAMJ0011
MAMJ0012
MAMJ0013
MAMJ0014
MAMJ0015
MAMJ0016
MAMJ0018
MAMJ0019
MAMJ0020
MAMJ0021
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
rzadki
mało liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
liczny
mało liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
zwał.
-
2034
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
zwał.
lej
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
zwał.
lej
lej
-
2078
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
zwał.
lej
lej
lej
strona 348
Gatunek
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Nyctalus noctula
Pipistrellus nathusii
Pipistrellus pipistrellus
Kod
stanowisk
Szacunkowa
liczebność
MAMJ0022
MAMJ0023
MAMJ0025
MAMJ0026
MAMJ0027
MAMJ0028
MAMJ0067
MAMJ0069
MAMJ0075
MAMJ0080
MAMJ0081
MAMJ0082
MAMJ0083
MAMJ0084
MAMJ0085
MAMJ0086
MAMJ0089
MAMJ0124
MAMJ0125
MAMJ0006
MAMJ0067
MAMJ0068
MAMJ0074
MAMJ0078
MAMJ0079
MAMJ0080
MAMJ0089
MAMJ0090
MAMJ0007
MAMJ0067
MAMJ0070
MAMJ0072
MAMJ0073
MAMJ0074
MAMJ0075
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
kwiecień 2015
2029
2034
2039
2044
2049
2054
2059
2064
2069
2078
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
strona 349
Gatunek
Pipistrellus pygmaeus
Plecotus auritus
Plecotus auritus
Plecotus auritus
Plecotus auritus
Plecotus auritus
Plecotus austriacus
Sciurus vulgaris
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Kod
stanowisk
Szacunkowa
liczebność
MAMJ0076
MAMJ0077
MAMJ0078
MAMJ0079
MAMJ0080
MAMJ0081
MAMJ0082
MAMJ0083
MAMJ0084
MAMJ0085
MAMJ0086
MAMJ0087
MAMJ0088
MAMJ0125
MAMJ0001
MAMJ0003
MAMJ0070
MAMJ0075
MAMJ0080
MAMJ0089
MAMJ0003
MAMJ0005
MAMJ0068
MAMJ0080
MAMJ0081
MAMJ0081
MAMJ0053
MAMJ0035
MAMJ0038
MAMJ0040
MAMJ0053
MAMJ0054
MAMJ0055
MAMJ0056
MAMJ0057
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
rzadki
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
liczny
mało liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
2029
wyrob.
lej
lej
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2034
wyrob.
lej
lej
zwał.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
zwał.
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
lej
wyrob.
lej
lej
zwał.
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2078
lej
wyrob.
lej
lej
zwał.
lej
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
strona 350
Gatunek
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex araneus
Sorex minutus
Sorex minutus
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Kod
stanowisk
Szacunkowa
liczebność
MAMJ0058
MAMJ0059
MAMJ0060
MAMJ0062
MAMJ0092
MAMJ0097
MAMJ0098
MAMJ0099
MAMJ0100
MAMJ0101
MAMJ0102
MAMJ0103
MAMJ0104
MAMJ0105
MAMJ0106
MAMJ0109
MAMJ0111
MAMJ0113
MAMJ0115
MAMJ0120
MAMJ0121
MAMJ0053
MAMJ0108
MAMJ0030
MAMJ0045
MAMJ0049
MAMJ0050
MAMJ0055
MAMJ0056
MAMJ0058
MAMJ0059
MAMJ0061
MAMJ0063
MAMJ0065
MAMJ0091
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
liczny
średnio liczny
liczny
mało liczny
mało liczny
mało liczny
średnio liczny
mało liczny
średnio liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
mało liczny
mało liczny
rzadki
średnio liczny
liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
2029
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
wyrob.
-
2034
lej
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
lej
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
-
2078
lej
wyrob.
wyrob.
wyrob.
lej
wyrob.
wyrob.
lej
-
strona 351
Gatunek
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Talpa europea
Kod
stanowisk
Szacunkowa
liczebność
MAMJ0092
MAMJ0093
MAMJ0094
MAMJ0100
MAMJ0118
MAMJ0119
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
średnio liczny
2029
-
2034
-
2039
2044
2049
2054
2059
2064
lej
lej
-
kwiecień 2015
2069
-
2078
-
lej
- lej depresji
wyrob. - wyrobisko
strona 352
kwiecień 2015
Wśród ssaków wyszczególnionych powyżej znajdują się gatunki bardziej i mniej elastyczne.
Jedne lepiej znoszą zmiany w środowisku, a inne gorzej. Gatunki małych ssaków
poruszających się po ziemi (naziemnych) w przypadku zniszczenia lub wprowadzenia
drastycznych zmian w ich środowisku życia muszą się szybko przystosować lub wyginąć,
ponieważ na migrację i znalezienie nowego miejsca raczej nie mają szansy. Nietoperze są
bardziej mobilne od ssaków naziemnych, więc mają możliwość przeniesienia się. Jednakże i
w tej bardzo zróżnicowanej grupie część gatunków wykazuje stosunkowo dużą elastyczność i
umiejętność przystosowywania się do nowych warunków, natomiast inne są niezwykle
wrażliwe na najmniejsze nawet zmiany w środowisku. Zmiany te mogą pociągnąć za sobą
drastyczne spadki w populacjach nietoperzy. Ponadto niski potencjał rozrodczy nietoperzy
sprawia, że nawet niewielkie spadki liczebności populacji mogą mieć długotrwałe skutki,
a odbudowa ich liczebności może być trudna.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że w sytuacji długofalowego i wieloelementowego
oddziaływania
czynników
zagrażających
populacjom
ssaków
(jak
w
przypadku
analizowanego przedsięwzięcia) oddziaływanie może się nawarstwiać i powodować daleko
idące konsekwencje wykraczające zarówno poza obszar objęty analizą, jak i poza ramy
czasowe założone w niniejszej prognozie.
W wyniku powstania wyrobiska naziemne ssaki stracą miejsce do życia i ich lokalne
populacje wyginą z wyjątkiem większych ssaków drapieżnych (wydra Lutra lutra, łasica
Mustela nivalis, gronostaj Mustela erminea), które najprawdopodobniej przemieszczą się w
inne dogodniejsze miejsca. Dla nietoperzy powstanie wyrobiska jest równoznaczne z
zanikiem siedlisk stanowiących żerowiska oraz istniejących i potencjalnych kryjówek. Będzie
to miało istotny wpływ na liczebność nietoperzy zasiedlających zinwentaryzowane
stanowiska w okolicy wyrobiska. Po zakończeniu eksploatacji na terenie dawnego
wyrobiska - przynajmniej przez pewien czas - będą utrzymywały się skrajnie niekorzystne
warunki siedliskowe i żerowiskowe dla tych ssaków.
Lej depresji spowoduje, że na jego obszarze wyschnie wiele wilgotnych siedlisk, które są
charakterystyczne dla stanowisk niektórych gatunków. Szczególnie wrażliwe na takie
przesuszenie są rzęsorek rzeczek Neomys fodiens i wydra Lutra lutra, a także w pewnym
stopniu wszystkie gatunki nietoperzy. W przypadku nietoperzy w początkowym etapie
eksploatacji
nie
będzie
zauważalne
gwałtowne
oddziaływanie
na
większość
zinwentaryzowanych stanowisk tych ssaków w zasięgu leja depresji. Oddziaływanie
planowanej inwestycji spowoduje stopniowe pogarszanie jakości żerowisk, wywołane
zamieraniem drzewostanów i/lub sukcesją roślinności w kierunku siedlisk bardziej suchych.
strona 353
kwiecień 2015
Przewiduje się, że nie nastąpi istotny spadek liczebności wykazanych na tym terenie
gatunków stosunkowo licznych: borowców wielkich Nyctalus noctula, karlików malutkich
Pipistrellus pipistrellus, karlików drobnych Pipistrellus pygmeus i mroczków późnych
Eptesicus serotinus w pierwszych okresach eksploatacji (przewidywany spadek, w większości
stanowisk nie przekroczy 20 %). Szczególnie narażone są populacje gatunków związanych z
siedliskami nadwodnymi, głównie nocka rudego Myotis daubentonii. Należy przypuszczać,
że w krótkim czasie może wystąpić zanik dogodnych żerowisk dla tego gatunku wskutek
drastycznego obniżenia poziomu wody lub zupełnego zaniku płytkich zbiorników
występujących w leju depresji. Ponadto sukcesja roślinności i ustępowanie drzewostanów
liściastych (np. olsów, starodrzewu dębowego) i stopniowe zastępowanie ich zbiorowiskami
bardziej suchymi (np. borami sosnowymi) zmniejszy atrakcyjność żerowiskową i liczbę
dostępnych kryjówek, co w konsekwencji może wpłynąć na całkowity zanik lokalnych
populacji. W przypadku nocka rudego Myotis daubentonii na stanowiskach znajdujących się
nad zbiornikami wodnymi (stawami i jeziorami) możliwy będzie krótkotrwały wzrost
liczebności populacji spowodowany większą ilością pokarmu (nadwodnych owadów). Efekt
taki wywołany będzie eutrofizacją zbiorników wodnych. W dłuższym okresie przewiduje się
jednak, iż nastąpi stopniowy spadek wielkości populacji związany ze zmianami w strukturze
gatunkowej drzewostanów.
Intensywny wpływ leja depresji przewiduje się także w przypadku kilku innych wrażliwych
na zmiany gatunków nietoperzy. Jednym z nich jest mopek Barbastella barbastellus, który
preferuje lasy liściaste jako miejsce żerowania i wyszukiwania kryjówek. Sukcesja
roślinności polegająca na stopniowej zmianie składu gatunkowego drzewostanów i
zmniejszenie udziału gatunków drzew liściastych spowoduje utratę potencjalnych kryjówek
tego gatunku. Bezpośrednio po obniżeniu wód gruntowych może nastąpić pewien wzrost
liczebności gatunku ze względu na usychanie drzew, zwiększenie liczby różnych grup
owadów saproksylicznych, stanowiących bazę pokarmową oraz zwiększenie liczby kryjówek
w usychających i atakowanych przez owady drzewach. Jednak wzrost taki będzie
prawdopodobnie krótkotrwały i w dłuższym okresie nastąpi regres i wycofanie się gatunku z
obszaru leja wraz z obniżaniem wód gruntowych i ubożeniem siedlisk. Do gatunków, które
mogą stosunkowo w krótkim okresie odczuć negatywne skutki zmian w środowisku należą
karliki większe, karliki drobne, nocki Brandta i nocki wąsatki.
strona 354
kwiecień 2015
4.2.7. Podsumowanie i wnioski
Poniżej przedstawiono ogólne wnioski dotyczące całości oddziaływania planowanej
inwestycji na lokalną florę i faunę.
Ogólną ocenę oddziaływania eksploatacji złoża Gubin na zinwentaryzowane zasoby
przyrodnicze należy podzielić pod względem ich lokalizacji i związanych z tym zagrożeń na:
Ø
siedliska i stanowiska gatunków zlokalizowane bezpośrednio w obszarze wyrobiska oraz
zwałowiska zewnętrznego - zasoby te są narażone na całkowite zniszczenie w wyniku
zniszczenia powierzchni ziemi i siedlisk,
Ø
siedliska i stanowiska gatunków zlokalizowane w granicach leja depresji - zasoby te są
narażone na całkowite lub częściowe zniszczenie w wyniku zmian warunków
siedliskowych poprzez obniżenie poziomu wód gruntowych oraz wysychanie wód
powierzchniowych,
Ø
siedliska i stanowiska gatunków zlokalizowane poza granicami leja depresji - zasoby te są
w najmniejszym stopniu narażone na zniszczenie, jedynie wśród siedlisk i gatunków
związanych z wodami powierzchniowymi, głównie płynącymi, istnieje ryzyko
negatywnego oddziaływania w wyniku zmian prędkości przepływu tych wód, ich
poziomów oraz właściwości fizykochemicznych.
Największe nagromadzenie chronionych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków grzybów,
flory i fauny ma miejsce w południowej i wschodniej części obszaru badań. Wymienić tu
należy:
- obszar na północny zachód i południowy wschód od Brodów (obszar Natura 2000 Jeziora
Brodzkie),
- obszar na południe od Brodów i Lubska (obszar Natura 2000 Uroczyska Borów
Zasieckich),
- obszar na zachód od wsi Osiek (obszar Natura 2000 Mierkowskie Wydmy)
- obszar wzdłuż dolin rzek Lubsza i Pstrąg, prawie na całych ich odcinkach w granicach
opracowania.
Dużymi centrami skupień chronionych organizmów są także liczne środowiska związane z
wodami stojącymi i płynącymi. Część chronionych zasobów stwierdzono także w granicach
przewidywanej eksploatacji złoża węgla brunatnego oraz w mniejszym stopniu w miejscu
planowanego zwałowiska zewnętrznego.
strona 355
kwiecień 2015
Możliwe są następujące działania zapobiegawcze, minimalizujące i kompensujące negatywne
oddziaływania eksploatacji złoża Gubin na zinwentaryzowane zasoby przyrodnicze:
- działania zapobiegawcze - przenoszenie w miarę możliwości chronionych gatunków flory
i fauny na stanowiska zastępcze w przypadkach przewidywanego całkowitego zniszczenia
stanowiska naturalnych,
- działania minimalizujące - budowa ścian szczelnych minimalizujących zasięg leja
depresji, wtórne nawadnianie odwadnianych siedlisk wodami pochodzącymi z obszaru
eksploatacji przy odpowiedniej „naturyzacji” właściwości fizykochemicznych użytych do
celu wód (np. poprzez przepuszczanie ich przez sieć odpowiednio zaprojektowanych
przepływowych zbiorników retencyjnych),
- działania kompensujące - odtwarzanie zniszczonych siedlisk na stanowiskach zastępczych,
poprawa warunków bytowych dla flory i fauny na stanowiskach zastępczych oraz na
stanowiskach nieobjętych oddziaływaniem w okolicy inwestycji celem zwiększenia tam
liczebności chronionych gatunków i tym samym odtwarzania bilansu liczebności populacji
w skali regionu.
strona 356
kwiecień 2015
5. PROGNOZA WPŁYWU ODPROWADZANIA WÓD Z ODWODNIENIA
KOPALNI DO WÓD POWIERZCHNIOWYCH W ZAKRESIE ODDZIAŁYWAŃ
BIOLOGICZNYCH
Niniejsza prognoza została opracowana w oparciu o dokumentację źródłową „Ustalenie
wpływu odprowadzania wód z odwodnienia planowanej kopalni do systemu powierzchniowej
sieci wodnej w zakresie oddziaływań biologicznych”; LEAF Project Studio; Wrocław,
kwiecień 2015 [11].
Ocena wpływu odprowadzenia wód z odwodnienia do systemu powierzchniowej sieci wodnej
w zakresie oddziaływań biologicznych dla projektowanej kopalni węgla Gubin obejmuje dwa
zagadnienia:
Ø
wpływ na poziomy zwierciadła wody oraz ilości i prędkości przepływów w
powierzchniowej sieci wodnej (wpływu na bilans wodny),
Ø
wpływ na parametry fizyko-chemiczne wody, czyli na jakość wód.
Wody pochodzące z odwodnienia złoża będą odprowadzane do systemu powierzchniowej
sieci wodnej poprzez wybudowany dla tego celu system urządzeń hydrotechnicznych. Ocenę
oddziaływań biologicznych odprowadzenia wód przeprowadzono w oparciu o dane
charakteryzujące ilości i jakości tych wód [1, 2], prognozę oddziaływania kopalni na wody
powierzchniowe [12], inwentaryzację przyrodniczą [3] oraz przewidywane oddziaływania
eksploatacji na zinwentaryzowane elementy przyrody ożywionej [4].
Przy ocenie oddziaływań biologicznych w zakresie bilansu wodnego dokonano oceny
wpływu przewidywanych zmian przepływów w powierzchniowej sieci wodnej na
zinwentaryzowane siedliska i gatunki chronione. Przy ocenie oddziaływań w zakresie jakości
wód dokonano oceny wpływu przewidywanych zmian parametrów fizyko-chemicznych wód
w powierzchniowej sieci wodnej na zinwentaryzowane siedliska i gatunki chronione. Zgodnie
z prognozą oddziaływania na wody powierzchniowe [12] jako istotne parametry fizykochemiczne do oceny jakości wód oraz ich zmian uznano:
- odczyn,
- biochemiczne zapotrzebowanie na tlen w ciągu 5 dni (BZT5),
- chemiczne zapotrzebowanie na tlen z użyciem dichromianów (ChZTCr) lub z użyciem
nadmanganianów (ChZTMn),
- zawartość chlorków (Cl‾),
- zawartość siarczanów (SO42‾),
- ogólny węgiel organiczny (OWO),
- zawiesinę.
strona 357
kwiecień 2015
5.1. Parametry wód pochodzących z odwodnienia kopalni
5.1.1. Parametry ilościowe
Na obszarze projektowanej eksploatacji złoża wyróżniono cztery zasadnicze poziomy
wodonośne:
- czwartorzędowy poziom wodonośny (Q),
- nadwęglowy poziom wodonośny neogenu (Ng),
- międzywęglowy poziom wodonośny neogenu (Nm),
- podwęglowy paleogeńsko-mezozoiczny poziom wodonośny (Pp-K).
Dla oceny odprowadzenia wód z odwodnienia do systemu powierzchniowej sieci wodnej w
zakresie oddziaływań biologicznych istotny jest najpłycej położony czwartorzędowy poziom
wodonośny (Q). Występuje tu praktycznie jeden poziom wodonośny w różnoziarnistych
piaskach fluwioglacjalnych, z dwoma, a w części złoża z trzema horyzontami wodonośnymi,
częściowo przedzielonymi poziomami glin zwałowych, przy czym horyzonty te mają ze sobą
kontakt hydrauliczny. Zwierciadło wód podziemnych poziomu plejstoceńskiego ma charakter
swobodny w dolinie Nysy Łużyckiej, a na wysoczyźnie poza doliną ma charakter napięty.
Współczynnik filtracji w utworach piaszczystych piętra plejstoceńskiego osiąga wartości
102 - 10-4 m/s, a odsączalność dochodzi do 23 %.
Projekt zagospodarowania złoża zakłada, że odwodnienie wgłębne będzie realizowane
poprzez zewnętrzne i wewnętrzne bariery tworzone przez pionowe studnie głębinowe o
głębokości 100-190 m. Budowa systemu odwodnienia złoża nastąpi z wyprzedzeniem od
30 do 36 miesięcy przed rozpoczęciem eksploatacji.
Wody opadowe z powierzchni wyrobiska wraz z resztkowymi wodami podziemnymi
wypływającymi ze skarp i spągu odkrywki ujmowane będą przez rowy i kanały, które je
odprowadzą do pompowni spągowych. Wody z odwodnienia powierzchniowego wyrobiska
będą przepompowywane do zbiorników-osadników na powierzchni terenu i w razie potrzeby
kierowane do stacji uzdatniania. Wielkość dopływu resztkowego wód podziemnych przyjęto
jako 30 % wielkości dopływu wód podziemnych wyznaczonych w prognostycznych
badaniach modelowych. Wielkość wód opadowych obliczono na podstawie maksymalnego
opadu dobowego o prawdopodobieństwie 10 % (opadu występującego średnio raz na 10 lat).
Wody pompowane przez studnie odwadniające będą odprowadzane w czterech kierunkach:
- do elektrowni w celach technologicznych - głównie chłodniczych (60-100 m3/min),
- do rzeki Lubszy (20 m3/min),
- do zasilenia systemu rozsączania na obszarze Natura 2000 Jeziora Brodzkie
zapobiegającemu zmianom wywołanym odwadnianiem złoża (23,7-42,5 m3/min),
- do Nysy Łużyckiej przy pomocy kanału odpływowego - tylko nadmiar tych wód.
strona 358
kwiecień 2015
5.1.2. Parametry jakościowe
Wody kopalniane wypompowywane z wyrobiska mogą być obarczone ponadnormatywną
zawartością
cząstek
gruntów
mineralnych
i
węglowych
oraz
związków
żelaza.
Odprowadzanie wód z odwodnienia odkrywki będzie wymagało ich oczyszczania. Planuje się
budowę specjalnie w tym celu zaprojektowanych zbiorników-osadników oraz stacji
uzdatniania wód. Wody podziemne wypompowywane przez studnie przed wprowadzeniem
do miejsc docelowych kierowane będą w razie potrzeby również do stacji uzdatniania.
5.2. Przewidywane oddziaływanie zmienionych parametrów ilościowych wód na
chronione zasoby przyrodnicze
Oddziaływanie na zasoby przyrodnicze związane ze zmianą parametrów ilościowych wód
powierzchniowych obejmie przede wszystkim siedliska, gdyż są one wrażliwe na zmiany
poziomów wód gruntowych lub przepływów w ciekach. Wykaz siedlisk przyrodniczych
związanych z wodami powierzchniowymi w dolinach rzek i cieków, zależnych od poziomu
wód gruntowych przedstawia tabela 56.
Tabela 56. Wykaz siedlisk przyrodniczych związanych z wodami powierzchniowymi w
dolinach rzek i cieków, zależnych od poziomu wód gruntowych [4]
Kod
Nazwa siedliska
Brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze zbiorowiskami z Littorelletea,
3130
Isoëto-Nanojuncetea
Starorzecza i naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami Nymphaeion,
3150
Potamion
Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosienniczników Ranunculion
3260
fluitantis
3270 Zalewane, muliste brzegi rzek z roślinnością Chenopodion rubri p.p. i Bidention p.p.
6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion)
Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia
6430
sepium)
6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio7140
Caricetea)
Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum
*91E0
albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe)
91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum)
* siedliska priorytetowe
strona 359
kwiecień 2015
Przedstawione w prognozie oddziaływania na wody powierzchniowe [12] zmiany
parametrów ilościowych - bilansu wodnego, nie są znaczące i nie spowodują istotnych i
nieodwracalnych zmian w środowisku wodnym sieci powierzchniowej oraz w ekosystemach
lądowych. Prognozą objęto zmiany bilansu wodnego dotyczące:
1) dopływu wód do sieci powierzchniowej na etapach:
- odwodnienia wstępnego wyrobiska i robót przygotowawczych,
- odwadniania podczas eksploatacji wyrobiska,
2) odpływu wód z sieci powierzchniowej na etapie rekultywacji w kierunku wodnym,
3) stabilizacji wód w sieci powierzchniowej po zakończeniu rekultywacji.
Dopływ wód do sieci powierzchniowej na etapach odwodnienia wstępnego wyrobiska, robót
przygotowawczych oraz odwadniania podczas eksploatacji wyrobiska nie spowoduje
negatywnego oddziaływania na siedliska przyrodnicze zależne od zasilania w wodę, które jest
niezbędne dla ich prawidłowego funkcjonowania. Prawdopodobnie nawet poprawi ich stan.
Z kolei odpływ wód z sieci powierzchniowej (głównie z rzeki Wodry i Nysy Łużyckiej) na
etapie rekultywacji w kierunku wodnym będzie niewielki i także nie spowoduje negatywnego
oddziaływania na siedliska przyrodnicze zależne od zasilania w wodę zlokalizowane w
dolinach tych rzek.
5.3. Przewidywane oddziaływanie zmienionych parametrów jakościowych wód na
chronione zasoby przyrodnicze
Zmiany parametrów jakościowych (fizyko-chemicznych) wód powierzchniowych będą
ograniczone poprzez oczyszczanie i uzdatnianie wód pochodzących z odwodnienia
wyrobiska, kierowanych do powierzchniowej sieci wodnej.
Przewidywane zmiany parametrów fizyko-chemicznych wód powierzchniowych zostały
przedstawione
w prognozie oddziaływania na wody powierzchniowe eksploatacji
odkrywkowej złoża węgla brunatnego Gubin [12]:
Ø
odczyn - nie przewiduje się istotnych zmian,
Ø
biochemiczne zapotrzebowanie tlenu BZT5 (wskaźnik ogólnego zanieczyszczenia wód) nie przewiduje się istotnych zmian, wskaźnik nie przekroczy wartości granicznej dla
II klasy czystości wód,
Ø
chemiczne zapotrzebowanie tlenu oznaczane z użyciem dichromianów (ChZTCr) lub z
użyciem nadmanganianów (ChZTMn) - będą możliwe przekroczenia wartości granicznych
wskaźników dla II klasy czystości (stanu dobrego wód) w rzekach:
- Lubsza - na odcinku od Pstrąga do ujścia do Nysy Łużyckiej (obszar JCW
PLRW600019174899) - dla ChZTCr i ChZTMn,
strona 360
- Nysa Łużycka - na odcinku
od
kwiecień 2015
Chwaliszówki
do
Lubszy (obszar JCW
PLRW600019174799) dla ChZTCr,
Ø
zawartość chlorków (Clˉ) - nie przewiduje się istotnych zmian,
Ø
zawartość siarczanów (SO42ˉ) - nie przewiduje się istotnych zmian,
Ø
ogólny węgiel organiczny (OWO) - nie przewiduje się istotnych zmian, wskaźnik nie
przekroczy wartości granicznej dla II klasy czystości wód,
Ø
zawiesina - może potencjalnie wystąpić przekroczenie wskaźników dla II klasy czystości
wód w odcinku ujściowym Lubszy do Nysy Łużyckiej,
Ø
żelazo (Fe) i mangan (Mn) - może potencjalnie wystąpić podwyższona zawartość tych
pierwiastków, lecz nie spowoduje to zagrożenia przekroczenia stanu dobrego wód.
Jedynym wskaźnikiem jakości wód powierzchniowych zagrożonym oddziaływaniem kopalni
(odprowadzaniem wód z odwodnienia kopalni do systemu powierzchniowej sieci wodnej) jest
chemiczne zapotrzebowanie tlenu. Wykaz stanowisk zinwentaryzowanych gatunków
związanych z wodami powierzchniowymi w wymienionych odcinkach dolin Nysy Łużyckiej
i Lubszy, zagrożonych ryzykiem przekroczenia wartości granicznych stężeń ChZTCr i
ChZTMn dla II klasy czystości wód przedstawiają tabele 57 i 58.
Tabela 57.Wykaz stanowisk zinwentaryzowanych gatunków roślin związanych z wodami
powierzchniowymi w odcinkach dolin rzek zagrożonych ryzykiem przekroczenia granicznych
wartości stężeń ChZTCr i ChZTMn dla II klasy czystości [4]
Gatunek
L.p.
Rzeka
Kod
stanowiska
Nazwa
łacińska
wątrobowce
1. Lubsza
HPSR1592 Radula
complanata
rośliny naczyniowe
2. Nysa
PLSR1029 Allium
Łużycka
scorodoprasum
Nazwa
polska
Czosnek
wężowy
Nysa
Łużycka
PLSR1030
Allium
Czosnek
scorodoprasum wężowy
4.
Nysa
Łużycka
Nysa
Łużycka
Lubsza
PLSR1479
Callitriche
hamulata
Cerastium
glomeratum
Hedera helix
6.
PLSR1147
PLSR1603
Znaczna
wrażliwość na
zanieczyszczenia
wód
Usznica
91F0
spłaszczona
3.
5.
Warunki
środowiskowe
Łąka
Arrhenatheretum
elatioris 6510
Łąka
Arrhenatheretum
elatioris 6510
rzeka
Rzęśl
hakowata
Rogownica Juncetum bufonii
skupiona
3270
Bluszcz
91F0
pospolity
+
strona 361
kwiecień 2015
L.p.
Rzeka
Gatunek
Kod
stanowiska
Nazwa
łacińska
mięczaki
1. Nysa
Łużycka
2. Nysa
Łużycka
ważki
3. Nysa
Łużycka
4. Lubsza
5.
Nazwa
polska
MOGK0091 Aplexa
hypnorum
MOGK0106 Sphaerium
rivicola
Zawijka
pospolita
Gałeczka
rzeczna
rzeka
ODAR0030
Ophiogomphus
cecilia
Ophiogomphus
cecilia
Ophiogomphus
cecilia
Cordulegaster
boltonii
Ophiogomphus
cecilia
Ophiogomphus
cecilia
Ophiogomphus
cecilia
Ophiogomphus
cecilia
Ophiogomphus
cecilia
Ophiogomphus
cecilia
Trzepla
zielona
Trzepla
zielona
Trzepla
zielona
Szklarnik
leśny
Trzepla
zielona
Trzepla
zielona
Trzepla
zielona
Trzepla
zielona
Trzepla
zielona
Trzepla
zielona
rzeka
Helophorus
pumilio
brak
rzeka
Crunoecia
irrorata
Ylodes
simulans
Krynicznia
wilgotka
brak
źródło
Aspius aspius
Boleń
Nysa Łużycka
Cobitis taenia
Koza
Nysa Łużycka
ODAR0031
ODAR0035
6.
Nysa
Łużycka
Lubsza
7.
Lubsza
ODAR0057
8.
Lubsza
ODAR0064
9.
Lubsza
ODAR0065
ODAR0050
10. Nysa
ODAR0066
Łużycka
11. Nysa
ODAR0067
Łużycka
12. Nysa
ODAR0068
Łużycka
chrząszcze wodne
13. Lubsza
ODAR0047
chruściki
14. Lubsza
Warunki
środowiskowe
TRAR0032
15. Nysa
TRAR0035
Łużycka
kręgłouste i ryby
16. Nysa
PIWZ0005
Łużycka
17. Nysa
PIWZ0005
Łużycka
rzeka
rzeka
rzeka
rzeka
Znaczna
wrażliwość na
zanieczyszczenia
wód
Tabela 58. Wykaz stanowisk zinwentaryzowanych gatunków zwierząt związanych z wodami
powierzchniowymi w odcinkach dolin rzek zagrożonych ryzykiem przekroczenia granicznych
wartości stężeń ChZTCr i ChZTMn dla II klasy czystości [4]
+
+
+
+
+
rzeka
rzeka
rzeka
rzeka
rzeka
rzeka
+
+
+
+
+
rzeka
strona 362
Rzeka
Kod
stanowiska
18. Nysa
Łużycka
19. Lubsza
20. Lubsza
PIWZ0005
21. Lubsza
PIWZ0007
PIWZ0006
PIWZ0006
22. Lubsza
PIWZ0007
23. Lubsza
24. Lubsza
PIWZ0007
PIWZ0007
25. Lubsza
PIWZ0007
26. Lubsza
PIWZ0008
27. Lubsza
PIWZ0008
28. Lubsza
29. Lubsza
PIWZ0008
PIWZ0008
30. Lubsza
PIWZ0008
31. Lubsza
PIWZ0009
32. Lubsza
PIWZ0009
33. Lubsza
34. Lubsza
PIWZ0009
PIWZ0009
35. Lubsza
PIWZ0009
36. Nysa
Łużycka
37. Nysa
Łużycka
38. Nysa
Łużycka
39. Nysa
Łużycka
40. Nysa
Łużycka
PIWZ0058
PIWZ0060
PIWZ0061
PIWZ0062
PIWZ0063
Gatunek
Nazwa
łacińska
Barbatula
barbatula
Cobitis taenia
Barbatula
barbatula
Lampetra
fluviatilis/Lam
petra planeri
Gobio
albipinnatus
Cobitis taenia
Barbatula
barbatula
Misgurnus
fossilis
Lampetra
fluviatilis/Lam
petra planeri
Gobio
albipinnatus
Cobitis taenia
Barbatula
barbatula
Misgurnus
fossilis
Lampetra
fluviatilis/Lam
petra planeri
Gobio
albipinnatus
Cobitis taenia
Barbatula
barbatula
Misgurnus
fossilis
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Warunki
środowiskowe
Nazwa
polska
Śliz
Nysa Łużycka
Koza
Śliz
Lubsza
Lubsza
Minóg rzeczny/
minóg
strumieniowy
Kiełb
białopłetwy
Koza
Śliz
Lubsza
Piskorz
Lubsza
Minóg rzeczny/
minóg
strumieniowy
Kiełb
białopłetwy
Koza
Śliz
Lubsza
Piskorz
Lubsza
Minóg rzeczny/
minóg
strumieniowy
Kiełb
białopłetwy
Koza
Śliz
Lubsza
Piskorz
Lubsza
Śliz
Śliz
Werdawa (Kolna,
Wodra)
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Znaczna
wrażliwość na
zanieczyszczenia
wód
L.p.
kwiecień 2015
+
Lubsza
Lubsza
Lubsza
+
Lubsza
Lubsza
Lubsza
+
Lubsza
Lubsza
Lubsza
strona 363
Rzeka
Gatunek
Kod
stanowiska
Nazwa
łacińska
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Nazwa
polska
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Ładzica
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Śliz
Mała Młynówka
(Młynówka Późno,
Młynica)
Mała Młynówka
(Młynówka Późno,
Młynica)
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Nysa Łużycka
Śliz
Lubsza
Koza
Koza
Śliz
Lubsza
Lubsza
Lubsza
Koza
Śliz
Lubsza
Lubsza
Śliz
Lubsza
Śliz
Lubsza
Śliz
Lubsza
41. Nysa
Łużycka
42. Nysa
Łużycka
43. Nysa
Łużycka
44. Nysa
Łużycka
45. Nysa
Łużycka
46. Nysa
Łużycka
47. Nysa
Łużycka
48. Nysa
Łużycka
49. Nysa
Łużycka
50. Nysa
Łużycka
PIWZ0064
51. Nysa
Łużycka
PIWZ0074
Barbatula
barbatula
Śliz
52. Nysa
Łużycka
53. Nysa
Łużycka
54. Nysa
Łużycka
55. Lubsza
PIWZ0076
56. Lubsza
57. Lubsza
58. Lubsza
PIWZ0081
PIWZ0082
PIWZ0082
59. Lubsza
60. Lubsza
PIWZ0083
PIWZ0083
61. Lubsza
PIWZ0084
62. Lubsza
PIWZ0085
63. Lubsza
PIWZ0086
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Cobitis taenia
Cobitis taenia
Barbatula
barbatula
Cobitis taenia
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
PIWZ0065
PIWZ0066
PIWZ0067
PIWZ0068
PIWZ0069
PIWZ0070
PIWZ0071
PIWZ0072
PIWZ0073
PIWZ0077
PIWZ0078
PIWZ0081
Warunki
środowiskowe
Znaczna
wrażliwość na
zanieczyszczenia
wód
L.p.
kwiecień 2015
strona 364
Rzeka
Gatunek
Kod
stanowiska
Nazwa
łacińska
Cobitis taenia
Nazwa
polska
Koza
Warunki
środowiskowe
64. Lubsza
PIWZ0087
65. Lubsza
PIWZ0087
Barbatula
barbatula
Śliz
66. Lubsza
PIWZ0088
Cobitis taenia
Koza
67. Lubsza
PIWZ0088
Barbatula
barbatula
Śliz
68. Lubsza
PIWZ0089
Cobitis taenia
Koza
69. Lubsza
PIWZ0089
Barbatula
barbatula
Śliz
70. Lubsza
PIWZ0090
Śliz
71. Lubsza
PIWZ0091
Śliz
Lubsza
72. Nysa
Łużycka
płazy
73. Nysa
Łużycka
ptaki
74. Nysa
Łużycka
PIWZ0093
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Barbatula
barbatula
Kanał Młynówka
Stargard Gubiński
(odgałęzienie koryta
Lubszy)
Kanał Młynówka
Stargard Gubiński
Lubszy)
Kanał Młynówka
Stargard Gubiński
Lubszy)
Kanał Młynówka
Stargard Gubiński
Lubszy)
Kanał Młynówka
Stargard Gubiński
Lubszy)
Kanał Młynówka
Stargard Gubiński
Lubszy)
Lubsza
Śliz
Nysa Łużycka
AMAR0035 Pelophylax
esculentus
Żaba wodna
dolina Nysy Łużyckiej
(okolice Strzegowa)
AVMB0001 Tachybaptus
ruficollis
Perkozek
75. Nysa
Łużycka
AVMB0001 Anas
platyrhynchos
Krzyżówka
międzywale Nysy,
zakrzewienia
wierzbowe, bór
sosnowy, fragmenty
zabudowań
międzywale Nysy,
zakrzewienia
wierzbowe, bór
sosnowy, fragmenty
zabudowań
Znaczna
wrażliwość na
zanieczyszczenia
wód
L.p.
kwiecień 2015
+
strona 365
Rzeka
Gatunek
Kod
stanowiska
Warunki
środowiskowe
76. Nysa
Łużycka
Nazwa
łacińska
AVMB0005 Anas
platyrhynchos
Nazwa
polska
Krzyżówka
77. Nysa
Łużycka
AVMB0005 Acrocephalus
scirpaceus
Trzcinniczek
78. Nysa
Łużycka
AVMB0006 Anas
platyrhynchos
Krzyżówka
79. Nysa
Łużycka
AVMB0006 Bucephala
clangula
Gągoł
80. Nysa
Łużycka
arundinaceus
Trzciniak
81. Nysa
Łużycka
scirpaceus
Trzcinniczek
ssaki
82.
83.
84.
85.
MAMJ0031
MAMJ0032
MAMJ0033
MAMJ0039
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Lutra lutra
Wydra
Wydra
Wydra
Wydra
ciek wodny Lubsza
ciek wodny Lubsza
ciek wodny Lubsza
Nysa Łużycka
MAMJ0039 Lutra lutra
Wydra
Nysa Łużycka
Wydra
Nysa Łużycka
Wydra
Nysa Łużycka
Wydra
Nysa Łużycka
Wydra
Nysa Łużycka
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
Lubsza
Lubsza
Lubsza
Nysa
Łużycka
Nysa
Łużycka
Nysa
Łużycka
Nysa
Łużycka
Nysa
Łużycka
Nysa
Łużycka
Nysa
Łużycka
Lubsza
MAMJ0047 Castor fiber
Bóbr
europejski
MAMJ0112 Neomys fodiens Rzęsorek
rzeczek
Znaczna
wrażliwość na
zanieczyszczenia
wód
L.p.
kwiecień 2015
międzywale Nysy,
zakrzewienia
wierzbowe, fragmenty
krajobrazu rolniczego
międzywale Nysy,
zakrzewienia
międzywale Nysy,
zakrzewienia
wierzbowe, ols
międzywale Nysy,
zakrzewienia
wierzbowe, ols
międzywale Nysy,
zakrzewienia
wierzbowe, ols
międzywale Nysy,
zakrzewienia
Nysa Łużycka
ciek
+
strona 366
kwiecień 2015
Odprowadzanie wód z odwodnienia złoża Gubin do systemu powierzchniowej sieci wodnej
może
pogorszyć
stan
jakości
wód
powierzchniowych
w
zakresie
chemicznego
zapotrzebowania tlenu. Wskaźniki ChZTCr lub ChZTMn mogą przekraczać wartości graniczne
dla II klasy czystości (dla stanu dobrego wód) na określonych odcinkach rzek Lubszy i Nysy
Łużyckiej. Należy jednak mieć na uwadze, że prognoza wpływu odwodnienia kopalni na
jakość wód powierzchniowych [12] stanowiąca materiał wyjściowy do niniejszej oceny
obejmuje całe odcinki Jednolitych Części Wód (JCW). W przypadku Nysy Łużyckiej jest to
właśnie odcinek od Chwaliszówki do Lubszy, który sięga w górę rzeki daleko poza zasięg
oddziaływania kopalni, gdzie przekroczenia dla wskaźników ChZT nie będą związane z
oddziaływaniem kopalni, a będą wynikały z przyczyn hydrologicznych - obecnego poziomu
zanieczyszczeń oraz większego stężenia zanieczyszczeń przy niskich stanach wód w okresach
suszy.
Na podstawie danych z tabel 57 i 58 możemy stwierdzić, że pogorszenie jakości wód
powierzchniowych w zakresie chemicznego zapotrzebowania tlenu może wpłynąć na
następujące zinwentaryzowane gatunki roślin i zwierząt o znacznej wrażliwości na
zanieczyszczenia wód:
Ø
rośliny naczyniowe - rzęśl hakowata (Callitriche hamulata),
Ø
mięczaki - gałeczka rzeczna (Sphaerium rivicola),
Ø
ważki - szklarnik leśny (Cordulegaster boltonii), trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia),
Ø
krągłouste - minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis),
Ø
płazy - żaba wodna (Pelophylax esculentus),
Ø
ssaki - rzęsorek rzeczek (Neomys fodiens).
strona 367
kwiecień 2015
6. ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA OBSZARY NATURA 2000 ORAZ
KRAJOWE FORMY OCHRONY PRZYRODY NA TERENIE REPUBLIKI
FEDERALNEJ NIEMIEC
Ocena przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 i krajowe
formy ochrony przyrody na terenie Republiki Federalnej Niemiec opiera się głównie na
przewidywanym
wpływie
przedsięwzięcia
na
poziom
wód
gruntowych
poprzez
prognozowany lej depresji wyznaczony w numerycznym modelu hydrogeologicznym złoża
Gubin [2]. Do analizy oddziaływania przyjęto wygenerowaną w modelu granicę leja depresji
o głębokości 0,5 m.
Zmiany poziomów wód powierzchniowych w zasięgu leja depresji mogą spowodować
następujące skutki:
Ø
zaburzenie reżimu hydrogeologicznego,
Ø
długotrwałe odwodnienie siedlisk wodnych (jeziora i cieki) oraz degradacja tych siedlisk
(zmiany typu siedliska) wskutek przesuszenia i zachodzącej sukcesji wtórnej,
Ø
nieodwracalną degradację biotopów o charakterze torfowiskowym,
Ø
zanik (częściowe lub całkowite wyschnięcie) biotopów podmokłych i wilgotnych,
zmniejszenie przepływu wód w ciekach, znaczące zmniejszenie zasilania stawów rybnych,
Powyższe zmiany mogłyby potencjalnie powodować degenerację lub zanik siedlisk
przyrodniczych oraz ograniczenie populacji grzybów, roślin i zwierząt będących przedmiotem
ochrony obszarów Natura 2000 i innych form ochrony przyrody na terenie Republiki
Federalnej Niemiec.
Materiał źródłowy dla informacji przedstawionych w tym rozdziale stanowi opracowanie
„Przedstawienie oddziaływania przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 i krajowe formy
ochrony przyrody zlokalizowane na terenie Republiki Federalnej Niemiec, leżące w strefie
wpływów planowanej kopalni węgla ze złoża Gubin”; LEAF Project Studio; Wrocław,
grudzień 2014 [14].
6.1. Oddziaływanie projektowanej kopalni Gubin na obszary chronione Natura 2000
Na terenie Republiki Federalnej Niemiec, w sąsiedztwie przedsięwzięcia, znajdują się obszary
Natura 2000, które poprzez swoją lokalizację mogłyby być narażone na jego oddziaływanie.
Położenie tych obszarów przedstawiono na rysunku 21 (zbiorcza mapa obszarów ochrony
ptaków - SPA) oraz na rysunku 22 (zbiorcza mapa obszarów ochrony siedlisk - SCI).
strona 368
Rysunek 21. Zbiorcza mapa obszarów ochrony ptaków na terenie przygranicznym Republiki Federalnej Niemiec [14]
strona 369
Rysunek 22. Zbiorcza mapa obszarów ochrony siedlisk na terenie przygranicznym Republiki Federalnej Niemiec [14]
strona 370
kwiecień 2015
Listę obszarów Natura 2000 położonych na terenie przygranicznym Republiki Federalnej
Niemiec na wysokości lokalizacji projektowanej kopalni Gubin przedstawiono poniżej.
Obszary ochrony ptaków (SPA)
DE3453422 Mittlere Oderniederung
Obszary ochrony siedlisk (SCI)
DE3553308 Oder-Neiße Ergänzung
DE3952301 Reicherskreuzer Heide und Schwanensee
DE3953301 Trautzke-Seen und Moore
DE3953302 Dorchetal
DE3954301 Oder-Neiße
DE4051301 Lieberoser Endmoräne und Staakower Läuche
DE4052301 Pinnower Läuche und Tauersche Eichen
DE4053301 Calpenzmoor
DE4053302 Feuchtwiesen Atterwasch
DE4053303 Krayner Teiche/Lutzketal
DE4053304 Pastlingsee
DE4053305 Pastlingsee Ergänzung
DE4151421 Spreewald und Lieberoser Endmoräne
DE4152302 Peitzer Teiche
DE4152303 Lakomaer Teiche
DE4252301 Sergen-Katlower Teich- und Wiesenlandschaft
DE4252302 Biotopverbund Spreeaue
DE4253302 Euloer Bruch
Wszystkie wymienione obszary znajdują się poza przewidywanym lejem depresji, a tym
samym poza zasięgiem oddziaływania przedsięwzięcia.
strona 371
kwiecień 2015
6.2. Oddziaływanie projektowanej kopalni Gubin na inne formy ochrony przyrody
6.2.1. Obszary chronione (Naturschutzgebiete - NSG)
Obszary te pokrywają się z wymienionymi powyżej obszarami ochrony siedlisk (SCI).
6.2.2. Obszary chronionego krajobrazu (Landschaftsschutzgebiete - LSG)
Gubener Fließtäler
Jest to obszar utworzony 1.06.1995 roku Zajmuje powierzchnię 3709,3 ha.
Schlagsdorfer Waldhöhen
Jest to obszar utworzony 1.05.1968 roku. Zajmuje powierzchnię 114,6 ha.
Pinnower See
Groß-See
Pastling-See
Neißeaue um Grießen
Wiesen- und Teichgebiet Eulo und Jamno
Wszystkie wymienione obszary znajdują się poza przewidywanym lejem depresji i tym
samym poza zasięgiem oddziaływania przedsięwzięcia.
6.2.3. Rezerwaty biosfery (Biosphärenreservat - BR)
Na terenie Republiki Federalnej Niemiec w sąsiedztwie przedsięwzięcia nie występują
rezerwaty biosfery.
6.2.4. Parki narodowe (Nationalpark - NatP)
Na terenie Republiki Federalnej Niemiec w sąsiedztwie przedsięwzięcia nie występują parki
narodowe.
6.2.5. Parki natury (Naturpark - NP)
Schlaubetal
Jest to park utworzony 21.12.1995 roku. Zajmuje powierzchnię 22743,8 ha.
Park znajduje się poza przewidywanym lejem depresji i tym samym poza zasięgiem
oddziaływania przedsięwzięcia.
strona 372
kwiecień 2015
6.2.6. Najważniejsze gatunki chronione
Najważniejsze
gatunki
chronione
będące
przedmiotem
zainteresowania
wspólnoty,
występujące na terenie Republiki Federalnej Niemiec w sąsiedztwie przedsięwzięcia
przedstawiono poniżej.
Wydra (Lutra lutra)
Bóbr łabski (Castor fiber albicus)
Cietrzew (Tetrao tetrix)
Głuszec (Tetrao urogallus)
Kumak nizinny (Bombina bombina)
Rzekotka drzewna (Hyla arborea)
Wilk (Canis lupus)
Wszystkie
siedliska
wymienionych
gatunków
chronionych
położone
w
obszarze
przygranicznym Republiki Federalnej Niemiec na wysokości projektowanej kopalni Gubin
znajdują się poza zasięgiem przewidywanego leja depresji.
strona 373
kwiecień 2015
7. ZGODNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA I JEGO ODDZIAŁYWAŃ Z REŻIMEM
OCHRONY I CELAMI OCHRONY FORM OCHRONY PRZYRODY
Analizę zgodności przedsięwzięcia i jego oddziaływań z reżimem ochrony i celami ochrony
form ochrony przyrody przeprowadzono dwuetapowo [5].
W etapie I ustalono cele (przedmioty) ochrony poszczególnych istniejących form
powierzchniowej ochrony przyrody badanego obszaru. Posłużyła do tego dostępna
dokumentacja dotycząca form ochrony przyrody. Dla obszarów Natura 2000 były to
Standardowe Formularze Danych (SDF), dostępne na stronie internetowej Ministerstwa
Środowiska (http://www.mos.gov.pl). Powszechnie przyjmuje się, że dla obszarów Natura
2000 przedmiotami ochrony są siedliska i gatunki z oceną ogólną A-C (skala według
metodyki Natura 2000 - Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręczniki
metodyczne). Celami ochrony poszczególnych obszarów chronionych jest zachowanie w jak
najlepszej kondycji przyrodniczej ich przedmiotów ochrony: siedlisk i gatunków.
W etapie II sprawdzono stopnie zgodności przewidywanych oddziaływań przedsięwzięcia w
zakresie przyrody ożywionej na ustalone cele (przedmioty) ochrony. Oparto się tu przede
wszystkim na przewidywanym wpływie przedsięwzięcia na poziom wód gruntowych poprzez
prognozowane
zasięgi
leja
depresji,
wyznaczone
w
„Numerycznym
modelu
hydrogeologicznym złoża Gubin wraz z prognozą oddziaływania jego odwodnienia na
środowisko wód powierzchniowych i podziemnych” (Fiszer 2011) oraz w „Projekcie
zagospodarowania złoża węgla brunatnego Gubin. Etap III - Odwodnienie złoża i
zabezpieczenie środowiska wodnego” (Naworyta i in. 2012). Do analiz przyjęto granicę leja
depresji w poziomie czwartorzędowym o głębokości 0,5 m. W celu określenia stopnia
zgodności przewidywanych oddziaływań przedsięwzięcia z celami ochrony poszczególnych
obszarów chronionych ustalono dla każdego z tych celów (przedmiotów) ochrony:
- zależność od zasilania siedliska wodami gruntowymi,
- przewidywane oddziaływanie bez działań ograniczających negatywne oddziaływanie,
- zgodność przedsięwzięcia z celami ochrony bez działań ograniczających negatywne
oddziaływanie,
- zgodność przedsięwzięcia z celami ochrony przy zastosowaniu działań ograniczających
negatywne oddziaływanie - projekt zagospodarowania złoża przewiduje następujące
działania
ograniczające
negatywne
oddziaływanie:
zastosowanie
ekranów
wodoszczelnych na granicy wyrobiska w newralgicznych miejscach oraz dodatkowe
zasilanie wodą obszaru Jezior Brodzkich w warstwie wód gruntowych; działania te mają
na celu ograniczenie zasięgu leja depresji i minimalizacji wpływu na jakość i poziom wód
gruntowych.
strona 374
kwiecień 2015
Przewidywane oddziaływania przedsięwzięcia na cele ochrony obszarów chronionych
obejmują:
- brak oddziaływania - gdy cały obszar lub dany przedmiot ochrony znajdują się poza
zasięgiem oddziaływania przedsięwzięcia,
- oddziaływania pozytywne - zwiększanie się powierzchni siedliska populacji chronionego
gatunku w wyniku obniżania się poziomu wód gruntowych,
- oddziaływania neutralne - gdy nie przewiduje się istotnych oddziaływań,
- oddziaływania negatywne - degeneracja i zanik siedliska lub populacji chronionego
gatunku w wyniku obniżania się poziomu wód gruntowych.
W przypadku stwierdzenia negatywnego przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia na
cele
ochrony
obszarów
chronionych
ustalono
także
przewidywany
stopień
tego
oddziaływania według następującej skali:
- negatywne-niskie - lej depresji nie zmieni zasadniczo aktualnego stanu siedliska
przyrodniczego lub populacji chronionego gatunku,
- negatywne-umiarkowanie - lej depresji zmieni (zwykle w niewielkim stopniu) stan
siedliska przyrodniczego lub populacji chronionego gatunku, lecz zmiany te są
odwracalne, bądź stosunkowo łatwe do zrekompensowania na miejscu,
- negatywne-znaczące - lej depresji zaburzy znacząco stan i funkcjonowanie siedliska
przyrodniczego lub populacji chronionego gatunku, identyfikatorami tych siedlisk są
zbiorowiska roślinne o stosunkowo niskich bądź przeciętnych walorach przyrodniczych
lub syntaksony pospolite w kraju,
- negatywne-wysokie - lej depresji wywoła zmiany degeneracyjne, a następnie regresję
siedlisk lub populacji chronionego gatunku o wysokiej wartości przyrodniczej,
identyfikatorami fitosocjologicznymi tych siedlisk są zespoły/zbiorowiska zagrożone w
skali regionalnej i/lub krajowej oraz syntaksony w obrębie których stwierdzono
występowanie chronionych i zagrożonych elementów flory,
- negatywne-bardzo wysokie - regresji ulegną siedliska lub populacje chronionego gatunku
o bardzo wysokiej wartości przyrodniczej oraz siedliska priorytetowe, bardzo trudne
bądź wręcz niemożliwe do odtworzenia,
strona 375
kwiecień 2015
7.1. Obszary Natura 2000
Szczegółowe
zestawienie
przedmiotów
ochrony
obszarów,
oddziaływań
na
nie
przedsięwzięcia oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszarów Natura 2000
przedstawiają tabele 59-63.
PLH080031 Mierkowskie Wydmy
Zagrożenia - obszar znajduje się w zasięgu leja depresji, nawet po zastosowaniu działań
ograniczających negatywne oddziaływanie w postaci ekranu wodoszczelnego wzdłuż
południowo-wschodniej granicy wyrobiska. W związku z tym przewiduje się obniżanie się
poziomu wód gruntowych na całym obszarze Mierkowskich Wydm. Wiąże się z tym
negatywne oddziaływanie w postaci degeneracji i zaniku niektórych siedlisk chronionych
(zależnych od zasilania siedliska wodami gruntowymi).
Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony obszaru, oddziaływań na nie przedsięwzięcia
oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Mierkowskie Wydmy przedstawia
tabela 59.
PLH080051 Brożek
Zagrożenia - obszar znajduje się w całości poza zasięgiem oddziaływania przedsięwzięcia.
W związku z tym nie przewiduje się żadnych zagrożeń dla przedmiotów ochrony obszaru
Brożek.
oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Brożek przedstawia tabela 60.
PLH080052 Jeziora Brodzkie
Zagrożenia - w przypadku braku działań ograniczających negatywne oddziaływanie obszar
znajdowałby się w całości zasięgu leja depresji. Skutkowałoby to znacznym obniżaniem się
poziomu wód gruntowych na całym obszarze Jezior Brodzkich, do zaniku wód
powierzchniowych włącznie. Wiązałoby się z tym negatywne oddziaływanie w postaci
degeneracji
i
zaniku
siedlisk
chronionych.
W
przypadku
zastosowania
działań
ograniczających w postaci ekranu wodoszczelnego wzdłuż południowej granicy wyrobiska
oraz dodatkowego zasilania wodą obszaru w warstwie wód gruntowych prawie cały obszar
znajdzie się poza zasięgiem leja depresji, co znacznie zminimalizuje lub zniesie negatywne
oddziaływania. Jedynie niewielkie powierzchnie siedlisk łąkowych (6410 zmiennowilgotne
łąki trzęślicowe i 6510 świeże łąki użytkowane ekstensywnie) zostaną zniszczone, gdyż
znajdują się w obszarze planowanego wyrobiska).
strona 376
kwiecień 2015
oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Jeziora Brodzkie przedstawia
tabela 61.
PLH080069 Dąbrowy Gubińskie
W związku z tym nie przewiduje się żadnych zagrożeń dla przedmiotów ochrony obszaru
Dąbrowy Gubińskie.
oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Dąbrowy Gubińskie przedstawia
tabela 62.
PLH080060 Uroczyska Borów Zasieckich
Zagrożenia - w przypadku braku działań ograniczających negatywne oddziaływanie
północno-zachodnia część obszaru będzie znajdowała się w zasięgu leja depresji.
Skutkowałoby to obniżaniem się poziomu wód gruntowych w tej części obszaru Uroczyska
Borów Zasieckich. Wiązałoby się z tym negatywne oddziaływanie w postaci degeneracji i
zaniku niektórych powierzchni siedlisk chronionych. W przypadku zastosowania działań
ograniczających w postaci ekranu wodoszczelnego wzdłuż południowej i południowowschodniej granicy wyrobiska większość obszaru znajdzie się poza zasięgiem leja depresji,
co znacznie zminimalizuje lub zniesie negatywne oddziaływania. Jedynie niewielkie
fragmenty siedlisk chronionych (6410 zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, 7140 torfowiska
przejściowe i trzęsawiska, *7210 torfowiska nakredowe, 9170 grądy, 9190 kwaśny las
brzozowo-dębowy, *91D0 bory i lasy bagienne oraz *91E0 łęgi wierzbowe, topolowe,
olszowe i jesionowe) pozostaną w zasięgu leja depresji. Będzie wiązało się z tym negatywne
oddziaływanie w postaci degeneracji i zaniku nielicznych powierzchni siedlisk chronionych.
oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Uroczyska Borów Zasieckich
strona 377
kwiecień 2015
Tabela 59. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru
Mierkowskie Wydmy
Przedmiot ochrony
(siedliska i gatunki z oceną ogólną A-C)
kod
nazwa
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
siedliska (* priorytetowe)
2330 Wydmy śródlądowe z murawami
napiaskowymi
brak zależności
7140
zależne
7150
Rhynchosporion
zależne
91T0
Sosnowy bór chrobotkowy (Cladonio- brak zależności
Pinetum i chrobotkowa postać
Peucedano-Pinetum)
ptaki
ssaki
płazy i gady
ryby
bezkręgowce
rośliny
brak
brak
brak
brak
brak
brak
przewidywane oddziaływanie bez działań
ograniczających negatywne oddziaływanie
pozytywne
zwiększanie się powierzchni siedliska w
wyniku obniżania się poziomu wód
gruntowych
negatywne-bardzo wysokie
degeneracja i zanik siedliska w wyniku
obniżania się poziomu wód gruntowych
-
pozytywne
gruntowych
-
Zgodność przedsięwzięcia z celami ochrony
przy zastosowaniu działań
bez działań
ograniczających negatywne ograniczających negatywne
oddziaływanie
oddziaływanie
zgodne
zgodne
niezgodne
konieczność działań
ograniczających lub
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
zgodne
niezgodne
konieczna kompensacja
przyrodnicza
-
niezgodne
przyrodnicza
zgodne
-
strona 378
kwiecień 2015
Tabela 60. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Brożek
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
napiaskowymi
brak zależności
3130
zależne
4010
7140
Littorelletea, Isoëto-Nanojuncetea
Wilgotne wrzosowiska z wrzoścem
bagiennym (Ericion tetralix)
7150 Obniżenia na podłożu torfowym z
Rhynchosporion
ptaki
brak
ssaki
brak
płazy i gady
brak
ryby
brak
bezkręgowce
brak
rośliny
brak
zależne
zależne
zależne
-
brak
obszar poza zasięgiem oddziaływania
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
-
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
-
-
strona 379
kwiecień 2015
Tabela 61. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Jeziora Brodzkie
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
3130 Brzegi lub osuszane dna zbiorników
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
zależne
3150
Starorzecza i naturalne eutroficzne
zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z
Nympheion, Potamion
zależne
6410
(Molinion)
zależne
oraz częściowo zniszczenie w obszarze
wyrobiska
6430
zależne
negatywne-znaczące
6510
zależne
negatywne-wysokie
wyrobiska
9110
Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagetum)
zależne
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
zgodne
zgodne
zgodne w większości,
niezgodne częściowo (dla
powierzchni zniszczonej w
obszarze wyrobiska) konieczna kompensacja
przyrodnicza
zgodne
powierzchni zniszczonej w
obszarze wyrobiska) konieczna kompensacja
przyrodnicza
zgodne
strona 380
Przedmiot ochrony
kod
9170
9190
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
zależne
Tilio-Carpinetum)
nazwa
zależne
negatywne-wysokie
*91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i zależne
91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowozależne
jesionowe (Ficario-Ulmetum)
ptaki
brak
ssaki
brak
płazy i gady
brak
ryby
brak
bezkręgowce
1088 Kozioróg dębosz Cerambyx cerdo
rośliny
brak
-
brak zależności
-
kwiecień 2015
neutralne
nie przewiduje się istotnych oddziaływań
-
bez działań
ograniczających negatywne
oddziaływanie
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
-
oddziaływanie
zgodne
zgodne
zgodne
-
zgodne
zgodne
zgodne
-
-
strona 381
kwiecień 2015
Tabela 62. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru
Dąbrowy Gubińskie
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
9190 Pomorski kwaśny las brzozowodębowy (Betulo-Quercetum)
ptaki
brak
ssaki
brak
płazy i gady
brak
ryby
brak
bezkręgowce
1083 Jelonek rogacz Lucanus cervus
1084
rośliny
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
zależne
zależny częściowo
Pachnica dębowa Osmoderma eremita brak zależności
brak
-
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
brak
przedsięwzięcia
-
zgodne
zgodne
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
-
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
-
-
-
-
strona 382
kwiecień 2015
Tabela 63. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Uroczyska
Borów Zasieckich
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
napiaskowymi
brak zależności
3130
zależne
3150
Starorzecza i naturalne eutroficzne
Nympheion, Potamion
Naturalne, dystroficzne zbiorniki
wodne
zależne
3160
zależne
3260
zależne
zbiorowiskami włosieniczników
4030 Suche wrzosowiska (Callunobrak zależności
Genistion, Pohlio-Callunion, CallunoArctostaphylion)
*6230 Górskie i niżowe murawy
zależne
bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate
florystycznie)
6410
(Molinion)
zależne
brak
siedlisko poza zasięgiem oddziaływania
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
wyrobiska
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zgodne
zgodne
niezgodne
kompensacyjnych
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
zgodne
powierzchni objętej
zasięgiem leja depresji) konieczna kompensacja
przyrodnicza
strona 383
Przedmiot ochrony
kod
6430
6510
nazwa
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
zależne
brak
przedsięwzięcia
zależne
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zgodne
zgodne
*7110 Torfowiska wysokie z roślinnością
zależne
7140
zależne
7150
Rhynchosporion
*7210 Torfowiska nakredowe (Cladietum
zależne
7230
zależne
kwiecień 2015
zależne
brak
przedsięwzięcia
wyrobiska
niezgodne
kompensacyjnych
zgodne
zgodne
niezgodne
kompensacyjnych
przyrodnicza
zgodne
brak
przedsięwzięcia
wyrobiska
zgodne
brak
przedsięwzięcia
zgodne
niezgodne
kompensacyjnych
zgodne
przyrodnicza
zgodne
strona 384
Przedmiot ochrony
Oddziaływania
kwiecień 2015
zależne
wyrobiska
niezgodne
kompensacyjnych
zależne
*91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio
girgenshonii-Piceetum i brzozowososnowe bagienne lasy borealne)
wyrobiska
niezgodne
kompensacyjnych
wyrobiska
niezgodne
kompensacyjnych
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
-
zgodne
oddziaływanie
przyrodnicza
przyrodnicza
przyrodnicza
przyrodnicza
zgodne
zgodne
zgodne
kod
9170
9190
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
zależne
Tilio-Carpinetum)
wyrobiska
bez działań
oddziaływanie
niezgodne
kompensacyjnych
nazwa
91F0
zależne
2330
napiaskowymi
brak zależności
ptaki
brak
-
-
-
strona 385
Przedmiot ochrony
kod
ssaki
1355
nazwa
Wydra europejska Lutra lutra
płazy i gady
1188 Kumak nizinny Bombina bombina
ryby
brak
bezkręgowce
1014 Poczwarówka zwężona Vertigo
angustior
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
brak
stanowiska poza zasięgiem oddziaływania
przedsięwzięcia
zgodne
zgodne
zależny
brak
przedsięwzięcia
-
zgodne
zgodne
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
-
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zależna
Poczwarówka jajowata Vertigo
moulinsiana
zależna
1088
Kozioróg dębosz Cerambyx cerdo
brak zależności
brak
zależna
1016
rośliny
kwiecień 2015
-
-
-
-
-
strona 386
kwiecień 2015
7.2. Rezerwaty przyrody
Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony rezerwatów przyrody, oddziaływań na nie
przedsięwzięcia oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatów przedstawiają
tabele 64-68.
Rezerwat Dębowiec
Zagrożenia - rezerwat znajduje się w całości poza zasięgiem oddziaływania przedsięwzięcia.
W związku z tym nie przewiduje się żadnych zagrożeń dla przedmiotów ochrony rezerwatu
Dębowiec.
Szczegółowe
zestawienie
przedmiotów
ochrony
rezerwatu,
oddziaływań
na
nie
przedsięwzięcia oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Dębowiec
Rezerwat Uroczysko Węglińskie
Zagrożenia - w przypadku braku działań ograniczających negatywne oddziaływanie rezerwat
znajdowałby się w całości w zasięgu leja depresji. Skutkowałoby to znacznym obniżaniem się
poziomu wód gruntowych na terenie całego rezerwatu, do zaniku wód powierzchniowych
włącznie. Wiązałoby się z tym negatywne oddziaływanie w postaci degeneracji i zaniku
siedlisk chronionych zależnych od zasilania siedliska wodami gruntowymi. W przypadku
zastosowania działań ograniczających w postaci ekranu wodoszczelnego wzdłuż południowej
granicy wyrobiska oraz dodatkowego zasilania wodą rezerwatu w warstwie wód gruntowych
cały rezerwat znajdzie się poza zasięgiem leja depresji, co zniesie negatywne oddziaływania.
Szczegółowe
zestawienie
przedmiotów
ochrony
rezerwatu,
oddziaływań
na
nie
przedsięwzięcia oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Uroczysko
Węglińskie przedstawia tabela 65.
Rezerwat Żurawno
Żurawno.
Szczegółowe
zestawienie
przedmiotów
ochrony
rezerwatu,
oddziaływań
na
nie
przedsięwzięcia oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Żurawno
strona 387
kwiecień 2015
Rezerwat Mierkowskie suche bory
Zagrożenia - rezerwat znajduje się w zasięgu leja depresji, nawet po zastosowaniu działań
ograniczających negatywne oddziaływanie w postaci ekranu wodoszczelnego wzdłuż
południowo-wschodniej granicy wyrobiska. W związku z tym przewiduje się obniżanie się
poziomu wód gruntowych na terenie całego rezerwatu Mierkowskie suche bory. Wiąże się z
tym negatywne oddziaływanie w postaci degeneracji i zaniku niektórych siedlisk chronionych
(zależnych od zasilania siedliska wodami gruntowymi).
Szczegółowe
zestawienie
przedmiotów
ochrony
rezerwatu,
oddziaływań
na
nie
przedsięwzięcia oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Mierkowskie
suche bory przedstawia tabela 67.
Rezerwat Gubińskie mokradła
Gubińskie mokradła.
Szczegółowe
zestawienie
przedmiotów
ochrony
rezerwatu,
oddziaływań
na
nie
przedsięwzięcia oraz zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Gubińskie
mokradła przedstawia tabela 68.
strona 388
kwiecień 2015
Tabela 64. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Dębowiec
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
9190 Pomorski kwaśny las brzozowodębowy (Betulo-Quercetum)
ptaki
brak
ssaki
brak
płazy i gady
brak
ryby
brak
bezkręgowce
1083 Jelonek rogacz Lucanus cervus
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
zależne
-
Kozioróg dębosz Cerambyx cerdo
rośliny
inne
brak
-
Las mieszany świeży
-
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
brak
rezerwat poza zasięgiem oddziaływania
przedsięwzięcia
-
zgodne
zgodne
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
-
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
brak
przedsięwzięcia
zgodne
-
-
-
zgodne
strona 389
kwiecień 2015
Tabela 65. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu
Uroczysko Węglińskie
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
*91I0 Świetlista dąbrowa (Potentillo albae- brak zależności
Quercetum)
Acidofilna dąbrowa (Calamagrostibrak zależności
Quercetum petraeae)
9190 Pomorski kwaśny las brzozowo- zależne
dębowy (Betulo-Quercetum)
ptaki
brak
ssaki
brak
płazy i gady
brak
ryby
brak
bezkręgowce
brak
rośliny
brak
inne
brak
neutralne
neutralne
negatywne-wysokie
-
-
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
-
zgodne
zgodne
-
strona 390
kwiecień 2015
Tabela 66. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Żurawno
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
*91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i
3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne
Nympheion, Potamion
9170 Grąd środkowoeuropejski i
Tilio-Carpinetum)
91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowojesionowe (Ficario-Ulmetum)
ptaki
brak
ssaki
brak
płazy i gady
brak
ryby
brak
bezkręgowce
brak
rośliny
Pióropusznik strusi Matteuccia
struthiopteris
inne
brak
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zależne
brak
przedsięwzięcia
zgodne
zgodne
zależne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
-
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
-
zgodne
-
brak
przedsięwzięcia
-
zależne
zależne
zależny
-
zgodne
-
-
strona 391
kwiecień 2015
Mierkowskie suche bory
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
*6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
brak zależności
91T0
Sosnowy bór chrobotkowy (Cladonio- brak zależności
Pinetum i chrobotkowa postać
Peucedano-Pinetum)
2330
napiaskowymi
brak zależności
6510
zależne
7150
Rhynchosporion
zależne
3130
zależne
ptaki
ssaki
płazy i gady
ryby
brak
brak
brak
brak
pozytywne
gruntowych
pozytywne
gruntowych
pozytywne
gruntowych
negatywne-wysokie
wyrobiska
-
-
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
przyrodnicza
niezgodne
kompensacyjnych
niezgodne
kompensacyjnych
-
niezgodne
przyrodnicza
niezgodne
przyrodnicza
-
strona 392
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
bezkręgowce
chrząszcze z rodziny kózkowatych
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
kwiecień 2015
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
brak zależności
neutralne
zgodne
zgodne
Aster ożota Aster linosyris
brak zależności
neutralne
zgodne
zgodne
kompleks wydm śródlądowych
brak zależności
neutralne
zgodne
zgodne
rośliny
inne
strona 393
kwiecień 2015
Gubińskie mokradła
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowojesionowe (Ficario-Ulmetum)
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zależne
brak
przedsięwzięcia
zgodne
zgodne
Batalion Philomachus pugnax
zależny
zgodne
zgodne
Bąk Botaurus stellaris
zależny
zgodne
zgodne
Bielik Haliaeetus albicilla
zależny
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
ptaki
Błotniak stawowy Circus aeruginosus zależny
Bocian czarny Ciconia nigra
zależny
Bocian biały Ciconia ciconia
zależny
Czapla biała Ardea alba
zależna
Czapla siwa Ardea cinerea
zależna
strona 394
Przedmiot ochrony
kod
Oddziaływania
zależność od
nazwa
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
Derkacz Crex crex
zależny
brak
przedsięwzięcia
Kropiatka Porzana porzana
zależna
brak
przedsięwzięcia
Zielonka Porzana parva
zależna
brak
przedsięwzięcia
Dzięcioł czarny Dendrocopus martius zależny częściowo
brak
przedsięwzięcia
Gąsiorek Lanius collurio
zależny częściowo
brak
przedsięwzięcia
Jarzębatka Sylvia nisoria
zależna częściowo
brak
przedsięwzięcia
Kania czarna Milvus migrans
zależna
brak
przedsięwzięcia
Kania rdzawa Milvus milvus
zależna
brak
przedsięwzięcia
Łabędź krzykliwy Cygnus cygnus
zależny
brak
przedsięwzięcia
Rybitwa czarna Chlidonias niger
zależna
brak
przedsięwzięcia
Lerka Lullula arborea
zależna częściowo
brak
przedsięwzięcia
kwiecień 2015
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
strona 395
Przedmiot ochrony
kod
nazwa
Rożeniec Anas acuta
Zimorodek Alcedo atthis
Żuraw Grus grus
ssaki
brak
płazy i gady
kumak nizinny Bombina bombina
Oddziaływania
zależność od
zasilania siedliska
wodami gruntowymi
zależny
brak
przedsięwzięcia
zależny
brak
przedsięwzięcia
zależny
brak
przedsięwzięcia
-
bez działań
oddziaływanie
oddziaływanie
zgodne
zgodne
zależny
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris zależna
traszka grzebieniasta Triturus
cristatus
ryby
bezkręgowce
rośliny
inne
brak
brak
brak
brak
kwiecień 2015
zależna
-
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
brak
przedsięwzięcia
-
zgodne
zgodne
zgodne
zgodne
-
-
-
-
strona 396
kwiecień 2015
7.3. Parki krajobrazowe
W granicach opracowania inwentaryzacji przyrodniczej płożony jest częściowo jeden park
krajobrazowy - Łuk Mużakowa. Przedmiotem jego ochrony jest krajobraz moreny czołowej
wraz ze specyficzną budową geologiczną oraz pojezierzem antropogenicznym w postaci
stawów pokopalnianych.
Zagrożenia - park krajobrazowy Łuk Mużakowa znajduje się w całości poza zasięgiem
oddziaływania przedsięwzięcia. W związku z tym nie przewiduje się żadnych zagrożeń dla
jego przedmiotów ochrony.
Przedsięwzięcie jest zgodne z celami ochrony parku krajobrazowego Łuk Mużakowa.
7.4. Obszary chronionego krajobrazu
Obszar chronionego krajobrazu „27-Dolina Nysy”
Przedmiotem jego ochrony jest głównie krajobraz doliny Nysy w południowej i zachodniej
części badanego terenu (w gminach Brody i Gubin).
Zagrożenia - obszar znajduje się częściowo w zasięgu leja depresji, nawet po zastosowaniu
działań ograniczających negatywne oddziaływanie w postaci ekranu wodoszczelnego wzdłuż
południowo-zachodniej i północno-zachodniej granicy wyrobiska. W związku z tym
przewiduje się obniżanie poziomu wód gruntowych w części obszaru. Wiąże się z tym
negatywne oddziaływanie w postaci zmian krajobrazowych poprzez degenerację i zanik
niektórych siedlisk zależnych od zasilania siedliska wodami gruntowymi.
Przedsięwzięcie jest częściowo niezgodne z celami ochrony obszaru chronionego krajobrazu
„27-Dolina Nysy”.
Obszar chronionego krajobrazu „30A-Zachodnie okolice Lubska”
Przedmiotem jego ochrony jest krajobraz położony na zachód od Lubska, w północnozachodniej, zachodniej i południowej części badanego terenu (w gminach Brody, Gubin,
Lipinki Łużyckie, Lubsko, Tuplice).
Zagrożenia - obszar znajduje się częściowo w zasięgu leja depresji, nawet po zastosowaniu
działań ograniczających negatywne oddziaływanie w postaci ekranu wodoszczelnego wzdłuż
południowej i południowo-wschodniej granicy wyrobiska. Ponadto niewielka jego część
znajduje się w zasięgu planowanego wyrobiska. W związku z tym przewiduje się obniżanie
poziomu wód gruntowych w części obszaru. Wiąże się z tym negatywne oddziaływanie w
postaci zmian krajobrazowych poprzez degenerację i zanik niektórych siedlisk zależnych od
zasilania siedliska wodami gruntowymi. Ponadto niewielka jego część będzie zniszczona w
poprzez planowane wyrobisko.
Przedsięwzięcie jest częściowo niezgodne z celami ochrony obszaru chronionego krajobrazu
„30A-Zachodnie okolice Lubska”.
strona 397
kwiecień 2015
Obszar chronionego krajobrazu „19-Gubińskie Mokradła”
Przedmiotem jego ochrony jest krajobraz położony na północ od Gubina, w północnej części
badanego terenu (w gminie Gubin).
W związku z tym nie przewiduje się żadnych zagrożeń dla jego przedmiotów ochrony.
Przedsięwzięcie jest zgodne z celami ochrony obszaru chronionego krajobrazu „19-Gubińskie
Mokradła”.
strona 398
kwiecień 2015
8. MONITORING STANU ZASOBÓW BIOTYCZNYCH ORAZ DZIAŁAŃ
MINIMALIZUJĄCYCH ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ZASOBY
BIOTYCZNE
W ramach prac poprzedzających realizację i eksploatację przedsięwzięcia, tj. budowę i
eksploatację kopalni Gubin, opracowano szczegółowe zasady i zakres prowadzenia
monitoringu zasobów biotycznych [7]. W ramach niniejszego rozdziału przedstawimy jego
charakterystykę.
Podstawą merytoryczną do opracowania systemu monitoringu były dane uzyskane w ramach
inwentaryzacji zasobów przyrody ożywionej w zasięgu przewidywanego oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko oraz znajomość potencjalnego oddziaływania i jego zasięgu
na zinwentaryzowane elementy przyrody ożywionej. Dane z inwentaryzacji poddano analizie
pod kątem ustalenia zakresu i sposobów monitoringu, tj. opracowania metod z podaniem
zakresu przestrzennego, merytorycznego, terminów i częstotliwości badań. Monitoring
obejmuje dwa zasadnicze zagadnienia:
1) monitoring stanu zasobów biotycznych na terenie realizacji i w obszarze oddziaływania
przedsięwzięcia w trakcie eksploatacji przedsięwzięcia i po jej zakończeniu,
2) monitoring wprowadzonych działań minimalizujących oddziaływanie przedsięwzięcia na
zasoby biotyczne na terenie realizacji i w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia w
trakcie eksploatacji przedsięwzięcia i po jej zakończeniu.
Szczegółową metodykę monitoringu najważniejszych z punktu widzenia ochrony siedlisk i
gatunków opracowano i wydano na zlecenie Inspekcji Ochrony Środowiska w postaci
przewodników metodycznych:
- Monitoring siedlisk przyrodniczych (red. W. Mróz, Warszawa 2010-cz.I, 2012-cz.II, III),
- Monitoring gatunków roślin (red. J. Perzanowska, Warszawa 2010, 2012),
- Monitoring gatunków zwierząt (red. M. Makomaska-Juchiewicz, P. Baran, Warszawa
2010, 2012).
8.1. Zakres przestrzenny monitoringu
8.1.1. Monitoring zasobów biotycznych
Monitoring zinwentaryzowanych zasobów biotycznych powinien obejmować teren w zasięgu
przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia z wyłączeniem terenu w graniach
planowanego wyrobiska, zwałowiska zewnętrznego i lokalizacji elektrowni. W tych ostatnich
miejscach przewiduje się całkowite zniszczenie obecnych zasobów przyrodniczych. Zasoby te
znajdujące się w graniach planowanego wyrobiska i zwałowiska zewnętrznego zostaną
strona 399
kwiecień 2015
częściowo odtworzone oraz zastąpione nowymi po zakończeniu eksploatacji w ramach
zabiegów rekultywacyjnych. Monitoring powinien obejmować przede wszystkim stwierdzone
stanowiska chronionych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków grzybów, roślin i zwierząt.
8.1.2. Monitoring działań minimalizujących
Projekt zagospodarowania złoża przewiduje główne działania ograniczające negatywne
oddziaływanie
przedsięwzięcia
w
postaci
zastosowania
ekranów
wodoszczelnych
(przeciwfiltracyjnych) na granicy wyrobiska w newralgicznych miejscach oraz dodatkowe
zasilanie wodą obszaru Jezior Brodzkich w warstwie wód gruntowych. Działania te mają na
celu ograniczenie zasięgu leja depresji i minimalizację wpływu na jakość i poziom wód
gruntowych.
W dokumentacji „Projekt zagospodarowania złoża węgla brunatnego Gubin. Etap III Odwodnienie złoża i zabezpieczenie środowiska wodnego” (Naworyta i in. 2012) przyjęto
budowę dwóch ekranów przeciwfiltracyjnych.
1. Wzdłuż północno-zachodniej granicy obszaru wyrobiska - oddzielający kopalnię od Nysy
Łużyckiej. Ekran ten przegrodzi odwadniany górotwór aż do warstwy II pokładu węgla.
Na podstawie wykonanych obliczeń można stwierdzić prognozowaną skuteczność tego
ekranu w ograniczaniu rozwoju leja depresji w czwartorzędowym poziomie wodonośnym
w kierunku na zachód o projektowanej kopalni.
2. Wzdłuż południowo-wschodniej granicy obszaru wyrobiska - oddzielający kopalnię od
obszaru Natura 2000 Jeziora Brodzkie. Ochroni on także w znaczącym stopniu rzekę
Pstrąg przed negatywnym wpływem odwadniania.
Zgodnie z projektem zagospodarowania złoża dla zapewnienia ochrony obszaru Natura 2000
Jeziora Brodzkie przed zmianą stosunków wodnych w gruncie i sieci hydrograficznej, oprócz
wykonania ekranu przeciwfiltracyjnego niezbędne będzie dodatkowe zasilanie tego obszaru
wodą. Woda dostarczana będzie z odwodnienia wgłębnego poprzez system, którego działanie
polegać ma na rozsączaniu wód do gruntu oraz na bezpośrednim zasilaniu jezior i cieków.
W skład sytemu wejdą między innymi zbiorniki zasilane wodą z odwodnienia wgłębnego,
stacje
uzdatniania wody,
rozdzielnie wód
do
systemu
rozsączania z
zaworami
umożliwiającymi sterowanie ilością wody, rowy ze studniami infiltracyjnymi.
Monitoring skuteczności działań minimalizujących powinien obejmować monitoring poziomu
wód gruntowych i powstającego leja depresji oraz monitoring zinwentaryzowanych zasobów
przyrodniczych znajdujących się w zasięgu wpływu tych działań. Są to rejony towarzyszące
planowanym ekranom wodoszczelnym zawarte pomiędzy tymi ekranami, a granicą
przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia.
strona 400
kwiecień 2015
8.2. Zakres merytoryczny monitoringu
Monitoring stanu zasobów biotycznych oraz działań minimalizujących oddziaływanie
przedsięwzięcia na zasoby biotyczne powinien być prowadzony przez cały okres realizacji
przedsięwzięcia wraz z okresem rekultywacji po zakończeniu eksploatacji.
Podstawą monitoringu zasobów przyrody ożywionej danego terenu badań jest monitoring
znajdujących się tam chronionych siedlisk przyrodniczych. Z nimi to bowiem związane są
konkretne warunki siedliskowe i występujące tam poszczególne gatunki grzybów, roślin i
zwierząt. Stan zachowania tych siedlisk odzwierciedla jednocześnie stan zachowania
związanych z nim gatunków grzybów, roślin i zwierząt. Dlatego podstawą i szczegółowo
opracowaną częścią projektu monitoringu jest metodyka monitoringu stwierdzonych na
badanym terenie chronionych siedlisk przyrodniczych.
8.2.1. Siedliska przyrodnicze
Monitoring każdego z siedlisk przyrodniczych powinien być prowadzony na tzw.
stanowiskach monitoringowych stanowiących łatwy do wyodrębnienia w terenie, wskazany
na mapie topograficznej ciągły fragment przestrzeni przyrodniczej. Powierzchnia takiego
stanowiska może wynosić od kilku arów do kilkunastu hektarów, w zależności od struktury
przestrzennej badanego siedliska przyrodniczego. Na stanowiskach monitoringowych stan
siedliska przyrodniczego jest określany na podstawie trzech parametrów stanu siedliska
przyrodniczego - powierzchni siedliska, jego struktury i funkcji oraz perspektyw ochrony.
Parametr „stan siedliska” opisuje w sposób syntetyczny grupę cech siedliska przyrodniczego,
a także czynników na nie oddziałujących. Sposób oceny parametrów „powierzchnia siedliska”
oraz „perspektywy ochrony” jest taki sam dla wszystkich siedlisk przyrodniczych, natomiast
parametr „specyficzna struktura i funkcje” opisuje przede wszystkim te cechy, które
wyróżniają dane siedlisko przyrodnicze i stanowi o jego wyjątkowym charakterze (Mróz i in.
2010).
Parametr „powierzchnia siedliska w obszarze” jest wartością liczbową podawaną najczęściej
w arach lub hektarach. Może być określana jako wartość szacunkowa lub na podstawie
istniejących map fitosocjologicznych, leśnych lub innych materiałów kartograficznych.
Istotne jest, aby w obrębie obszaru określić w miarę precyzyjnie rząd wielkości powierzchni
siedliska, gdyż jest to cecha, która stanowi o wypełnieniu jednego z wymogów Dyrektywy
Siedliskowej w kwestii utrzymania właściwego stanu jego ochrony. Na ocenę parametru
wpływają przede wszystkim dane o zmianach powierzchni zajmowanej przez siedlisko
przyrodnicze, a także informacje o strukturze przestrzennej (fragmentacji) i stopniu izolacji
badanych płatów roślinności (Mróz i in. 2010).
strona 401
kwiecień 2015
Parametr „specyficzna struktura i funkcje” służy do określenia typowości wykształcenia
siedliska i zgodności z właściwym składem gatunkowym, jak również innych elementów,
wpływających pośrednio na jego strukturę i funkcję. Do precyzyjnego określenia tego
parametru służy szereg wskaźników indywidualnie dobranych dla każdego typu siedliska
przyrodniczego. Co oczywiste, wiele z nich jest jednakowych dla różnych typów siedlisk,
zwłaszcza tych o podobnym charakterze lub takich, które wykształcają się przy podobnych
warunkach klimatycznych, glebowych itp. (Mróz i in. 2010).
Parametr „perspektywy ochrony siedliska” to analiza zachodzących w siedlisku i jego
otoczeniu zmian mogących wpływać na utrzymanie właściwego stanu jego ochrony. Badający
uzupełnia obserwacje przeprowadzone w terenie o wnioskowanie na temat zachodzących
procesów naturalnych i wykonywanych działań ludzkich (ochronnych lub niszczących),
ewentualnie istniejące plany zagospodarowania, inwestycyjne lub wdrożenia ochrony i na tej
podstawie ocenia, jak w dającej się przewidzieć przyszłości może rysować się przyszłość
danego siedliska (Mróz i in. 2010).
„Ocena ogólna” to ocena końcowa stanu ochrony siedliska przyrodniczego. Jest ona
wypadkową ocen wszystkich trzech opisanych powyżej parametrów (Mróz i in. 2010).
W ramach badań monitoringowych zbierane powinny być także dodatkowe informacje,
dotyczące np. aktualnych i przyszłych oddziaływań na siedlisko przyrodnicze, statusu
ochrony, prowadzonych działań ochronnych i ich skuteczności (Mróz i in. 2010).
Dla siedlisk chronionych występujących w zasięgu przewidywanego oddziaływania kopalni
na środowisko opracowano szczegółową metodykę monitoringu dla każdego z nich osobno.
Podstawy metodyki przyjęto z opracowania „Monitoring siedlisk przyrodniczych” (Mróz i in.
2010, 2012). W przypadku siedlisk nieuwzględnionych w cytowanym opracowaniu przyjęto
dwa rozwiązania:
- jeśli istnieje metodyka dla siedliska o podobnym charakterze - opracowano analogiczną
metodykę na potrzeby niniejszego projektu monitoringu,
- jeśli nie istnieje metodyka dla siedlisk o podobnym charakterze - zaznaczono to
opracowaniu stanowiącym projekt monitoringu - nie ma podstaw merytorycznych dla
podania takiej metodyki, a jej stworzenie wymaga osobnych wieloletnich badań.
Szczegółowy opis metodyki monitoringu dla siedlisk chronionych występujących w zasięgu
przewidywanego oddziaływania na środowisko kopalni Gubin przedstawiono w dokumentacji
źródłowej „Ustalenie zakresu i sposobów monitoringu (opracowanie metod z podaniem
zakresu przestrzennego, merytorycznego, terminów i częstotliwości badań) stanu zasobów
biotycznych oraz działań minimalizujących oddziaływanie przedsięwzięcia na zasoby
biotyczne”; LEAF Project Studio, Wrocław, grudzień 2013 [7].
strona 402
kwiecień 2015
8.2.2. Grzyby i rośliny
Dla monitoringu grzybów i roślin kluczowy jest wybór stanowisk do monitoringu.
Stanowisko może mieć różną wielkość - na ogół definiowane jest jako płat siedliska gatunku
o wyraźnie zarysowanych granicach, oddzielony od innych miejsc występowania gatunku
odmiennym typem siedlisk (barierą ekologiczną), a najczęściej także odległością około 1 km.
Do obserwacji monitoringowych w obszarze wybiera się reprezentację stanowisk, na których
bada się zarówno populację gatunku, jak i jego siedlisko, dodatkowo dla celów
dokumentacyjnych wykonując zdjęcie fitosocjologiczne. Wybór stanowiska powinien być
poprzedzony wizją terenową pozostałych miejsc występowania gatunku na obszarze badań,
mającą na celu potwierdzenie ich aktualności i ewentualnie korektę wyboru stanowisk do
monitoringu. Aktualny stan ochrony gatunku na badanym stanowisku (ocena ogólna)
określany jest na podstawie trzech parametrów - populacji, siedliska, perspektyw ochrony
gatunku.
Parametr „populacja” służy przede wszystkim do określenia liczebności gatunku na
stanowisku. W zależności od jego specyfiki liczone mogą być różne stadia rozwojowe lub
wiekowe, ewentualnie szacowane zagęszczenie w określonej jednostce powierzchni lub na
długości transektu. Istotne jest, aby dla danego gatunku została przyjęta jednostka zliczeniowa
umożliwiająca porównywanie danych z kolejnych obserwacji monitoringowych. Liczone
mogą być np. poszczególne osobniki, plechy, owocniki, kępy, pędy, pędy generatywne,
różyczki liściowe, itp. Badana jest także struktura populacji - zwykle przez określenie udziału
osobników generatywnych (owocnikujących, zarodnikujących, kwitnących lub wydających
nasiona) i wegetatywnych, ewentualnie osobników juwenilnych czy siewek. Na stan populacji
wpływa też jej zdrowotność, oceniana na podstawie obserwacji grzybów i roślin pod kątem
występowania deformacji organów, patogenów grzybowych, pasożytów, żerujących owadów,
ślimaków, itp.
Parametr „siedlisko” pozwala na ocenę stanu ochrony siedliska gatunku, a więc elementu
kluczowego dla jego zachowania w przyszłości. Do tego celu używane są wskaźniki
uwzględniające wrażliwe cechy gatunków i wymagania siedliskowe. W przypadku gatunków
silnie związanych z określonym typem siedliska, które jest zarazem siedliskiem
przyrodniczym, wykorzystywać można wskaźniki użyte w monitoringu siedlisk do oceny
parametru „specyficzna struktura i funkcja”. Dla gatunków roślin lista wskaźników stanu
ochrony siedliska liczy zwykle kilka do kilkunastu pozycji.
Parametr „perspektywy zachowania gatunku” to analiza zachodzących w populacji gatunku i
jego siedlisku zmian mogących wpływać na utrzymanie właściwego stanu jego ochrony w
strona 403
kwiecień 2015
dającej się przewidzieć przyszłości, czyli około 10 lat. Ekspert podczas badań uzupełnia
obserwacje przeprowadzone w terenie wnioskowaniem o zachodzących procesach
naturalnych i ich zaawansowaniu, prowadzonych przez ludzi działaniach (niszczenie siedlisk
lub ochrona aktywna i jej skuteczność), bierze pod uwagę istniejące plany zagospodarowania,
zamierzenia inwestycyjne lub wdrożenie ochrony prawnej terenu i na tej podstawie ocenia,
jak w przyszłości może kształtować się stan danego gatunku.
„Ocena ogólna” to ocena końcowa uwzględniająca oceny trzech poprzednio omówionych
parametrów, choć nie jest średnią z tych ocen. Na sposób oceny konkretnego stanowiska mają
wpływ także np. rzadkość występowania gatunku w kraju, status ochronny terenu oraz to,
jaką część zasobów krajowych stanowi badana populacja.
Dla najważniejszych roślin z punktu widzenia gatunków objętych ochroną prawną
występujących w zasięgu przewidywanego oddziaływania na środowisko kopalni Gubin
opracowano szczegółową metodykę monitoringu. Podstawy metodyki przyjęto z opracowania
„Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny” (Perzanowska i in. 2010-cz.I, 2012cz.II, III). Ponieważ grzyby i część zinwentaryzowanych gatunków roślin nie zostały ujęte w
cytowanym opracowaniu, dla tych gatunków nie ma podstaw merytorycznych dla podania
szczegółowej metodyki monitoringu, a jej stworzenie wymagałoby osobnych wieloletnich
badań. Jednak brak tej metodyki nie uniemożliwia monitoringu. Podstawą monitoringu
chronionych zasobów przyrody jest monitoring siedlisk przyrodniczych, w których występują
chronione gatunki grzybów i rośliny. Metodyka monitoringu siedlisk dla obszaru
potencjalnego oddziaływania na środowisko eksploatacji złoża węgla Gubin została
opracowana - jej charakterystykę przedstawiono w punkcie 8.2.1. niniejszego opracowania.
Szczegółowy opis metodyki monitoringu dla najważniejszych z punktu widzenia ochrony
gatunków roślin objętych ochroną prawną występujących w zasięgu przewidywanego
oddziaływania kopalni na środowisko, które są ujęte w opracowaniu „Monitoringu gatunków
roślin. Przewodnik metodyczny” (Perzanowska i in. 2010-cz.I, 2012-cz.II, III) przedstawiono
w dokumentacji źródłowej „Ustalenie zakresu i sposobów monitoringu (opracowanie metod z
podaniem zakresu przestrzennego, merytorycznego, terminów i częstotliwości badań) stanu
zasobów biotycznych oraz działań minimalizujących oddziaływanie przedsięwzięcia na
zasoby biotyczne”; LEAF Project Studio, Wrocław, grudzień 2013 [7].
strona 404
kwiecień 2015
8.2.3. Zwierzęta
Monitoring zwierząt należy prowadzić na wybranych stanowiskach na całym terenie badań.
Stanowisko monitoringowe definiowane jest indywidualnie dla każdego gatunku. Wielkość
stanowisk jest bardzo zróżnicowana, od kilkudziesięciu tysięcy ha w przypadku gatunków o
dużych wymaganiach co do przestrzeni życiowej - dużych ssaków, do kilku czy
kilkudziesięciu m2 w przypadku stanowisk niektórych bezkręgowców i płazów oraz schronień
nietoperzy. Do monitoringu wybiera się odpowiednią reprezentację stanowisk gatunku (co do
liczby, rozmieszczenia geograficznego i charakteru ekologicznego), tak aby na podstawie
badań na tych stanowiskach można było wnioskować o stanie ochrony gatunku na poziomie
obszarów, w tym Natura 2000. W przypadku rzadkich gatunków powinny być monitorowane
wszystkie stanowiska występowania na terenie badań. Na wybranych stanowiskach ocenia się
stan populacji, stan siedliska i perspektywy zachowania gatunku. Są to tzw. „parametry” stanu
ochrony gatunku. Stan populacji i stan siedliska gatunku na stanowisku określa się w oparciu
o ich wybrane charakterystyki, tzw. wskaźniki. Do monitoringu wybiera się przede wszystkim
takie z nich, które stosunkowo łatwo ulegają zmianom pod wpływem oddziaływania różnych
naturalnych i antropogenicznych czynników.
Parametr „populacja” charakteryzuje się (ocenia) na podstawie wybranych wskaźników
określających jej wielkość, ewentualnie strukturę wiekową, stan zdrowotny czy izolację.
W zależności od gatunku wielkość populacji jest mierzona w różny sposób, np. jako liczba
i/lub zagęszczenie stwierdzonych na stanowisku osobników (wszystkich klas wiekowych albo
osobników dorosłych bądź innych stadiów rozwojowych), liczba zasiedlonych drzew, etc.
W przypadku wielu gatunków określana jest tylko wielkość populacji, a w pojedynczych
przypadkach (gatunki o skrytym trybie życia) notuje się jedynie obecność gatunku.
Parametr „siedlisko gatunku” oceniany jest w oparciu o wybrane charakterystyki siedliska,
które są uważane za najistotniejsze dla jego egzystencji, wrażliwe na negatywne
oddziaływania i łatwe do „zmierzenia”. Są to wskaźniki odnoszące się zarówno do
biotycznych cech siedliska (np. baza pokarmowa, dostępność odpowiednich miejsc rozrodu,
dostępność schronień, występowanie drapieżników bądź gatunków konkurencyjnych,
fragmentacja siedlisk, sukcesja roślinna) jak i jego cech abiotycznych (np. nasłonecznienie,
wilgotność, odczyn wód). Pewne wskaźniki wyróżniane są jako tzw. wskaźniki kardynalne,
czyli kluczowe z punktu widzenia stanu populacji czy wymagań siedliskowych gatunku. Mają
decydujący wpływ na ocenę stanu populacji i stanu siedliska. Jednak w przypadku wielu
gatunków wszystkie wskaźniki traktowane są równocennie. Niektórzy autorzy opracowań
wyróżniają dodatkowo tzw. wskaźniki pomocnicze, używane do wstępnej oceny siedliska z
strona 405
kwiecień 2015
punktu widzenia jego „przydatności” dla gatunku, pozwalające na tzw. ocenę wyjściową
siedliska. Chodzi o to, że niezależnie od zmian, które mogą zachodzić w siedlisku pod
wpływem różnych oddziaływań, samo siedlisko może być ze swojej natury:
- optymalne dla gatunku (idealnie odpowiadające jego wymaganiom),
- nieoptymalne, ale mieszczące się w jego granicach tolerancji,
- lub nieodpowiednie.
Składają się na to elementy niepodlegające zmianom lub podlegające wahaniom o charakterze
naturalnym (np. w cyklu rocznym). Ocenę wyjściową siedliska przeprowadza się
jednorazowo i stosuje na każdym etapie monitoringu do weryfikacji oceny ogólnej stanu
ochrony gatunku na stanowisku.
W ramach badań monitoringowych zbiera się także dodatkowe informacje, dotyczące przede
wszystkim aktualnych i przewidywanych oddziaływań na gatunek i jego siedlisko, statusu
ochrony jego siedlisk, prowadzonych działań ochronnych i ich skuteczności.
Parametr „perspektywy zachowania” określa się biorąc pod uwagę informację o aktualnym
stanie populacji i siedlisku gatunku, o dotychczasowych trendach zmian w nich
zachodzących, o istniejących oddziaływaniach na populację i siedlisko oraz przewidywanych
zagrożeniach, a także o stosowanych sposobach ochrony. Jest to prognoza zmian, które mogą
zajść w perspektywie 10-15 lat w populacji i siedlisku gatunku. Oceniamy w ten sposób
możliwość utrzymania, poprawy lub pogorszenia się jego stanu.
Generalnie zakres zbieranych informacji i zapis wyników monitoringu powinny być takie
same dla wszystkich gatunków. Różnice dotyczą liczby i rodzaju badanych wskaźników stanu
populacji i stanu siedliska.
Dla najważniejszych zwierząt z punktu widzenia gatunków objętych ochroną prawną
występujących w zasięgu przewidywanego oddziaływania eksploatacji złoża węgla Gubin na
środowisko opracowano szczegółową metodykę monitoringu. Podstawy metodyki przyjęto z
opracowania „Monitoring gatunków zwierząt. Przewodnik metodyczny” (MakomaskaJuchiewicz, Baran i in. 2010-cz.I, 2012-cz.II, III). Ponieważ niektóre ze zinwentaryzowanych
gatunków zwierząt nie zostały ujęte w cytowanym opracowaniu, dla tych gatunków nie ma
podstaw merytorycznych dla podania szczegółowej metodyki monitoringu, a jej stworzenie
wymagałoby osobnych wieloletnich badań. Jednak brak tej metodyki nie uniemożliwia
monitoringu. Podstawą monitoringu chronionych zasobów przyrody jest monitoring siedlisk
przyrodniczych, w których występują chronione gatunki zwierząt. Metodyka monitoringu
siedlisk dla obszaru potencjalnego oddziaływania na środowisko eksploatacji złoża węgla
strona 406
kwiecień 2015
Gubin została opracowana - jej charakterystykę przedstawiono w punkcie 8.2.1. niniejszego
opracowania.
Szczegółowy opis metodyki monitoringu dla najważniejszych z punktu widzenia ochrony
gatunków zwierząt objętych ochroną prawną występujących w zasięgu przewidywanego
oddziaływania kopalni na środowisko, które są ujęte w opracowaniu „Monitoring gatunków
zwierząt. Przewodnik metodyczny (Makomaska-Juchiewicz, Baran i in. 2010-cz.I, 2012cz.II, III) przedstawiono w dokumentacji źródłowej „Ustalenie zakresu i sposobów
monitoringu (opracowanie metod z podaniem zakresu przestrzennego, merytorycznego,
terminów i częstotliwości badań) stanu zasobów biotycznych oraz działań minimalizujących
oddziaływanie przedsięwzięcia na zasoby biotyczne”; LEAF Project Studio, Wrocław,
grudzień 2013 [7].
strona 407
kwiecień 2015
9. SPIS TABEL
Tabela 1. Wykaz zinwentaryzowanych siedlisk przyrodniczych
Tabela 2. Wyniki inwentaryzacji grzybów na baganym obszarze
Tabela 3. Stanowiska chronionych i zagrożonych gatunków grzybów makroskopijnych w
zasięgu leja depresji granicznej 0,5 m
Tabela 4. Stanowiska porostów uznanych za cenne
Tabela 5. Stanowiska porostów chronionych, zagrożonych i rzadkich w zasięgu
leja depresji 0,5 m
Tabela 6. Wyniki inwentaryzacji mszaków
Tabela 7. Wyniki inwentaryzacji roślin naczyniowych
Tabela 8. Charakterystyka gatunków mięczaków lądowych i wodnych stwierdzonych na
badanym terenie i objętych ochroną
Tabela 9. Charakterystyka poszczególnych powierzchni badawczych zinwentaryzowanych
podczas badań malakologicznych
Tabela 10. Wyniki inwentaryzacji ważek - gatunki cenne dla obszaru
Tabela 11. Miejsca występowania gatunków chronionych oraz gatunków z Załącznika II
Dyrektywy Siedliskowej skorupiaków, krągłoustych i ryb w wodach na obszarze
inwentaryzacji przyrodniczej
Tabela 12. Lęgowe ugrupowania ptaków na powierzchni próbnej Sadzarzewice-łąki
Tabela 13. Lęgowe ugrupowania ptaków na powierzchni próbnej Datyń-łąki
Tabela 14. Liczebności lęgowych wodno-błotnych gatunków ptaków stwierdzone na
kompleksach stawów i jeziorach znajdujących się na obszarze potencjalnego
oddziaływania leja depresji projektowanej kopalni Gubin
Tabela 15. Liczebności lęgowych gatunków ptaków stwierdzone na powierzchniach
próbnych (20 ha) zlokalizowanych w różnych typach ekosystemów na obszarze
potencjalnego oddziaływania leja depresji projektowanej kopalni Gubin
Tabela 16. Maksymalne liczebności wodno-błotnych gatunków ptaków stwierdzone w
okresie zimowym na powierzchniach próbnych zlokalizowanych wzdłuż Nysy
Łużyckiej
okresie migracji wiosennej na kompleksach stawów i jeziorach znajdujących się
na obszarze potencjalnego oddziaływania leja depresji projektowanej kopalni
Gubin
okresie migracji wiosennej na powierzchniach próbnych zlokalizowanych wzdłuż
Nysy Łużyckiej
okresie migracji jesiennej na kompleksach stawów i jeziorach znajdujących się na
obszarze potencjalnego oddziaływania leja depresji projektowanej kopalni Gubin
Tabela 20. Użytki ekologiczne zlokalizowane w granicach inwentaryzacji przyrodniczej
Tabela 21. Wykaz stwierdzonych w terenie i zbadanych pomników przyrody
strona 408
kwiecień 2015
Tabela 22. Wykaz pomników przyrody nieodnalezionych w terenie
Tabela 23. Typy siedliskowe lasu w obszarze objętym inwentaryzacją przyrodniczą
Tabela 24. Typy siedliskowe lasu w zasięgu planowanego wyrobiska górniczego
Tabela 25. Gatunki panujące drzew leśnych w obszarze objętym inwentaryzacją przyrodniczą
Tabela 26. Gatunki panujące drzew leśnych w zasięgu planowanego wyrobiska górniczego
Państwowych w granicach inwentaryzacji przyrodniczej
Państwowych w granicach zasięgu wyrobiska górniczego
Tabela 29. Powierzchnia lasów ochronnych w obszarze inwentaryzacji przyrodniczej
Tabela 30. Powierzchnia lasów ochronnych w zasięgu planowanego wyrobiska górniczego
Tabela 31. Zestawienie podstawowych grup biotopów z powierzchniami i udziałami
Tabela 32. Zestawienie chronionych siedlisk leśnych wraz z zajmowaną powierzchnią i
procentowym udziałem wśród siedlisk chronionych
Tabela 33. Zestawienie chronionych siedlisk nieleśnych wraz z zajmowaną powierzchnią i
procentowym udziałem wśród siedlisk chronionych
Tabela 34. Chronione siedliska przyrodnicze w granicach planowanego przedsięwzięcia i w
zasięgu jego oddziaływania
Tabela 35. Ocena przewidywanego oddziaływania leja depresji na siedliska przyrodnicze
występujące w jego zasięgu
Tabela 36. Wpływ planowanego przedsięwzięcia na gatunki grzybów makroskopijnych
zlokalizowanych w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Tabela 37. Wykaz gatunków porostów z oceną stopnia ich zagrożenia
Tabela 38. Lokalizacja gatunków mchów w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Tabela 39. Lokalizacja gatunków wątrobowców w zasięgu potencjalnego oddziaływania
inwestycji
Tabela 40. Gatunki chronionych mszaków występujące w granicach przewidywanych leja
depresji oraz wpływ inwestycji na ich lokalne populacje
Tabela 41. Lokalizacja pijawek w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Tabela 42. Lokalizacja mięczaków w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Tabela 43. Udział populacji gatunków w stosunku do wszystkich zinwentaryzowanych
cennych w obrębie projektowanego wyrobiska mogących ulec zniszczeniu
Tabela 44. Lokalizacja pająków w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Tabela 45. Lokalizacja prostoskrzydłych w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Tabela 46. Lokalizacja chrząszczy lądowych w zasięgu potencjalnego oddziaływania
inwestycji
Tabela 47. Lokalizacja błonkówek lądowych w zasięgu potencjalnego oddziaływania
inwestycji
Tabela 48. Stopień oddziaływania eksploatacji kopalni na poszczególne gatunki motyli
strona 409
kwiecień 2015
Tabela 49. Gatunki minogów i ryb na poszczególnych stanowiskach, które mogą ulec
likwidacji w wyniku powstania przedsięwzięcia
Tabela 50. Lokalizacja stanowisk płazów w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Tabela 51. Lokalizacja stanowisk gadów w zasięgu potencjalnego oddziaływania inwestycji
Tabela 52. Oddziaływanie na ptaki na obszarze projektowanego wyrobiska
Tabela 53. Liczebności cennych gatunków ptaków na obszarze wyrobiska, które zostaną
całkowicie wyparte
Tabela 54. Oddziaływanie na ptaki w obszarze prognozowanego leja depresji
Tabela 55. Lokalizacja stanowisk ssaków (w tym nietoperzy) w zasięgu potencjalnego
oddziaływania inwestycji
Tabela 56. Wykaz siedlisk przyrodniczych związanych z wodami powierzchniowymi w
dolinach rzek i cieków, zależnych od poziomu wód gruntowych
Tabela 57. Wykaz stanowisk zinwentaryzowanych gatunków roślin związanych z wodami
powierzchniowymi w odcinkach dolin rzek zagrożonych ryzykiem przekroczenia
granicznych wartości stężeń ChZTCr i ChZTMn dla II klasy czystości
Tabela 58. Wykaz stanowisk zinwentaryzowanych gatunków zwierząt związanych z wodami
powierzchniowymi w odcinkach dolin rzek zagrożonych ryzykiem przekroczenia
granicznych wartości stężeń ChZTCr i ChZTMn dla II klasy czystości
Tabela 59. Szczegółowe zestawienie przedmiotów ochrony, oddziaływań i zgodności
przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Mierkowskie Wydmy
przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Brożek
przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Jeziora Brodzkie
przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Dąbrowy Gubińskie
przedsięwzięcia z celami ochrony obszaru Uroczyska Borów Zasieckich
przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Dębowiec
przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Uroczysko Węglińskie
przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Żurawno
przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Mierkowskie suche bory
przedsięwzięcia z celami ochrony rezerwatu Gubińskie mokradła
strona 410
kwiecień 2015
10. SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 1.
Mapa zasobów przyrody ożywionej
Rysunek 2.
Maksymalny zasięg lejów depresji spowodowanych odwodnieniem złoża Gubin
Rysunek 3.
Lokalizacja siedlisk przyrodniczych w obszarze objętym inwentaryzacją
Rysunek 4.
Lokalizacja stanowisk grzybów i porostów w obszarze objętym inwentaryzacją
Rysunek 5.
Lokalizacja stanowisk mszaków i roślin naczyniowych w obszarze objętym
inwentaryzacją
Rysunek 6.
Lokalizacja stanowisk pijawek i mięczaków w obszarze objętym inwentaryzacją
Rysunek 7.
Lokalizacja stanowisk owadów i pajęczaków w obszarze objętym
inwentaryzacją
Rysunek 8.
Obszar badań herpetofaunistycznych
Rysunek 9.
Orientacyjne rejony występowania najbardziej liczebnych populacji płazów
badanego obszaru
Rysunek 10. Najbardziej wartościowe tereny pod względem występujących gadów
Rysunek 11. Lokalizacja stanowisk ryb, krągłoustych, płazów i gadów w obszarze objętym
inwentaryzacją
Rysunek 12. Lokalizacja stanowisk ptaków w obszarze objętym inwentaryzacją
Rysunek 13. Lokalizacja stanowisk ssaków w obszarze objętym inwentaryzacją
Rysunek 14. Lokalizacja form ochrony przyrody w obszarze objętym inwentaryzacją
Rysunek 15. Rozmieszczenie typów siedlisk leśnych
Rysunek 16. Rozkład przestrzenny drzewostanów według wieku
Rysunek 17. Rozmieszczenie siedlisk Natura 2000 w lasach
Rysunek 18. Rozmieszczenie lasów ochronnych
Rysunek 19. Rozmieszczenie reprezentatywnych ekosystemów leśnych
Rysunek 20. Udział podstawowych grup biotopów
Rysunek 21. Zbiorcza mapa obszarów ochrony ptaków na terenie przygranicznym Republiki
Federalnej Niemiec
Rysunek 22. Zbiorcza mapa obszarów ochrony siedlisk na terenie przygranicznym Republiki
Federalnej Niemiec
strona 411

krucjatę wydra

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zał.5 Analiza historyczna obszaru Pole Mokotowskie

silosy magazynowe

Maszyny i urządzenia do dozowania, napełniania i pakowania

Dzielarka do ciasta V 500