PREFERENCJE A WYBORY ZAWODOWE MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ

Trendy ve vzdělávání 2011
Technika, didaktika technických a přírodovědných předmětů
PREFERENCJE
A
WYBORY
ZAWODOWE
MŁODZIEŻY
WIEJSKIEJ I
MIEJSKIEJ
KOŃCZĄCEJ
GIMNAZJUM
–
PORÓWNANIE
PIETRUK Witold, PL
Streszczenie
W artykule przedstawiono wyniki porównawcze badań ankietowych przeprowadzonych
wśród uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych powiatu brzeskiego (województwa
opolskiego). Porównano preferencje zawodowe młodzieży gimnazjalnej z terenów wiejskich
i miejskich. Celem badań było pokazanie, które preferencje zawodowe mają znaczący wpływ
na podejmowanie decyzji zawodowych uczniów ze szkół wiejskich, a które ze szkół
miejskich. Przedstawiono wybory dokonane przez obie grupy młodzieży dotyczące typów
szkół i zawodów.
Słowa kluczowe: preferencje zawodowe, wybór szkoły przez młodzież kończącą
gimnazjum, porównanie preferencji.
VOCATIONAL PREFERENCES OF VILLAGE AND URBAN YOUTH AFTER
JUNIOR HIGH SCHOOL – COMPARISON
Abstract
The comparable results of questionnaire undertook among the third-year students of junior
high school Brzeg area( from Opole Province) are shown in the article. Vocational
preferences of village youth are compared with the ones of urban young people who finish
their education in junior high school. The aim of the research is to show which preferences
are responsible for making vocational decisions by students from village and urban areas. The
choice of both groups connected with the future education and profession is presented in the
article.
Key words: vocational preferences, third-year students of junior high school from village and
urban area, the choice of educational major.
Wprowadzenie
Każdy człowiek posiada pewnego rodzaju umiejętności, takie jak: zainteresowania,
zamiłowania, zdolności, preferencje poznawcze, które umożliwiają mu funkcjonowanie
zawodowe w ściśle określonych środowiskach, grupach zawodowych, pozwalają na
efektywniejsze realizowanie pewnego rodzaju czynności. Są szansą na sukces zawodowy i
jednocześnie życiowy. Dlatego ważne jest, aby możliwie jak najwcześniej rozpoznać ten
potencjał, kompetencje, preferencje i umiejętności ucznia. Prawidłowe rozpoznanie tegoż
potencjału, chociażby poprzez określenie zainteresowań na wczesnym etapie rozwoju,
umożliwia planowanie, organizowanie życia zawodowego przez odpowiedni dobór form
kształcenia czy wsparcia.
Ponadto takie rozpoznanie umożliwia odnalezienie własnego miejsca w życiu. Tym
samym stwarza szansę na wejście oraz usytuowanie się na rynku pracy 1.
1
M. Kulesza, E. Kos, Kwestionariusz Predyspozycji Zawodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010, s.
10-20.
167
Trendy ve vzdělávání 2011
Technika, didaktika technických a přírodovědných předmětů
Stąd ważna jest rola instytucji zajmujących się pomocą w planowaniu kariery
zawodowej młodego człowieka . Jednymi z wielu są poradnie psychologiczno-pedagogiczne,
w których pracujący doradca zawodowy wykonuje zadania polegające m.in. na udzielaniu
pomocy w poznaniu własnych preferencji zawodowych istotnych przy wyborze przyszłej
szkoły i zawodu 2. Niniejszy artykuł przedstawia preferencje zawodowe młodzieży kończącej
gimnazjum, porównuje wybory zawodowe dokonane przez młodzież wiejską i młodzież
miejską. Pokazano podobieństwo i różnice dotyczące przyszłości zawodowej młodzieży
kończącej gimnazjum, zwracając uwagę na aspekt prawidłowego rozpoznania własnych
preferencji zawodowych mających znaczenie przy wyborze własnej ścieżki zawodowej.
1
Preferencje zawodowe młodzieży miejskiej i wiejskiej
Przeprowadzone wiosną 2010r. badanie wśród uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych
powiatu brzeskiego przebiegały dwustopniowo. Najpierw zostały przeprowadzone badania
w gimnazjach wiejskich, następnie w gimnazjach miejskich. Badaniami ankietowymi zostało
objętych 173 uczniów (83 uczniów ze szkół wiejskich oraz 90 uczniów ze szkół miejskich).
Jako metodę badawczą zastosowano kwestionariusz predyspozycji i preferencji
zawodowych(wersja elektroniczna), kwestionariusz skłonności zawodowych w opracowaniu
I. Woronieckiej. Ponadto przeprowadzono z uczniami indywidualne rozmowy
zawodoznawcze.
Z analizy wyników uzyskanych w teście preferencji zawodowych wynika, iż
najczęściej wybieranymi przez młodzież wiejską preferencjami były: preferencje
wykonawcze- 68,7%, menedżerskie- 63,8%, analityczne- 62,6% oraz przedmiotowe- 69,6%.
Ankieta i rozmowy z młodzieżą pokazały, że uczniowie zainteresowani byli wyborem liceum
ogólnokształcącego- 45%, co współgra z wysokimi preferencjami wykonawczymi
i menedżerskimi. W przypadku innych szkół wybór dokonany przez młodzież wiejską
przedstawiał się następująco: zasadnicza szkoła zawodowa-30%, technikum-25%. Podobnie
przedstawiają się wyniki badań młodzieży miejskiej. Badani uczniowie wybierali najczęściej:
preferencje przedmiotowe –77,8%, preferencje społeczne –76,7%, preferencje wykonawcze72,3%, preferencje menedżerskie-73,3%. Różnica wystąpiła w preferencjach społecznych,
które częściej były wybierane przez młodzież szkół miejskich niż wiejskich oraz
analitycznych, wybieranych z kolei częściej przez uczniów szkół wiejskich.
Podobnie, jak w grupie młodzieży wiejskiej wśród młodzieży miejskiej najliczniejszą
grupę stanowili uczniowie wybierający liceum ogólnokształcące-55,7%, co jest zgodne
z wybieranymi przez nich preferencjami zawodowymi. W przypadku wyboru zasadniczej
szkoły zawodowej wynik przedstawia się podobnie-28,8%.
Natomiast młodzież szkół miejskich w mniejszym procencie niż ich rówieśnicy ze szkół
wiejskich decydują się na wybór technikum—15,5%. Uzyskane wyniki wskazują, że brak jest
istotnego zróżnicowania dotyczącego preferencji zawodowych młodzieży wiejskiej
i miejskiej. Przy porównaniu rozkładu wyników w poszczególnych grupach (wiejskiej
i miejskiej) należy wnioskować, iż wybór szkół ponadgimnazjalnych przez młodzież
kształtuje się podobnie.
2
B. Skałbania, Poradnictwo Pedagogiczne. Przegląd wybranych zagadnień. Wydawnictwo Impuls, Kraków 2009, s. 162-164.
168
Trendy ve vzdělávání 2011
Technika, didaktika technických a přírodovědných předmětů
Młodzież z obszarów wiejskich:
169
Trendy ve vzdělávání 2011
Technika, didaktika technických a přírodovědných předmětů
25%
45%
Liceum Ogólnokształcące - 45%
Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 30%
Technikum Zawodowe - 25 %
30%
Podsumowanie:
1. Zarówno młodzież wiejska, jak i miejska szeroko postrzega stojący przed nimi wybór
szkoły ponadgimnazjalnej i zawodu.
2. W swoich działaniach uczniowie są kreatywni, otwarci, chętni do podejmowania działań
związanych ze zdobyciem zawodu (szkolenia, kursy, warsztaty, dodatkowe uprawnienia).
3. Badana młodzież ukierunkowana jest na wybór liceum ogólnokształcącego.
4. Młodzież szkół miejskich wybierała najczęściej preferencje przedmiotowe, społeczne,
menedżerskie oraz wykonawcze.
5
Młodzież wiejska natomiast wybierała najczęściej preferencje wykonawcze,
menedżerskie, analityczne, przedmiotowe. Różnica wystąpiła w preferencjach
społecznych i analitycznych.
6 Młodzież wiejska i miejska osiągnęła podobne wyniki w preferencjach wykonawczych,
menedżerskich.
7
Wyniki przeprowadzonych badań (w tym rozmów z uczniami) świadczą o dużym
zainteresowaniu zarówno młodzieży wiejskiej, jak i miejskiej własną przyszłością
zawodową.
8 Zarówno młodzież wiejska, jak i miejska myśli w przyszłości o założeniu własnej
działalności gospodarczej.
Literatura
1.
2.
3.
4.
5.
M. Kulesza, E. Kos, Kwestionariusz Predyspozycji Zawodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu
Łódzkiego, Łódź 2010, s. 10-20.
B. Skałbania, Poradnictwo Pedagogiczne. Przegląd wybranych zagadnień. Wydawnictwo Impuls,
Kraków 2009, s. 162-164.
S. Solecki, A. Grzesik, Zawód. Praca. Kariera. Wybrane aspekty szkolnego systemu doradztwa
zawodowego wobec wyznań europejskiego rynku pracy, Przemyśl 2005.
W. Kreft, Poradnictwo zawodowe w SzOK-ach. Centrum Metodyczne, Warszawa 2008.
N.Bednarczyk-Jama, Aspiracje edukacyjno-zawodowe uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2008.
Recenzował: mgr Maryla Jukowska-Jasiczek
Adres kontaktowy:
Witold Pietruk, mgr,
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Grodkowie, [email protected]
170