Mapa Kultury

Pobrano z portalu Mapa Kultury
24.11.2010
Pałac w Lubostroniu
____________________________
autor: nieznany
Rezydencja w Lubostroniu powstała w czasach niezwykle burzliwych, tuż po abdykacji Stanisława
Augusta Poniatowskiego i upadku Pierwszej Rzeczypospolitej. Majątek należał do hrabiego Franciszka
Skórzewskiego, ale zachwycił jego syna Fryderyka, który pod koniec XVIII wieku, w tym „sercu lubym
ustroniu” wybudował rodową siedzibę.
Rezydencję zbudowano z niezwykłą starannością, a kolejne prace wykonywali czołowi polscy artyści
doby klasycyzmu i wybitni specjaliści w swoich dziedzinach. Pałac zaprojektował architekt Stanisław
Zawadzki, wzorując się na i Villa Rotonda z Vicenzy autorstwa Palladia i pałacu Merliniego w Królikarni.
Tym samym powstała dwupoziomowa rezydencja na planie kwadratu, z trzykondygnacyjną, centralnie
położoną rotundą, przykrytą kopułą na wysokim tamburze. Wejście zdobi osiem kolumn i szerokie
schody. Kopułę dziś wieńczy brązowa postać Atlasa dźwigającego kulę ziemską, którego pod koniec
XIX wieku zaprojektował Władysław Marcinkowski.
Autorem bogatej sztukaterii w rotundzie jest Michał Ceptowicz, który pod kopułą umieścił fryz z
przedstawieniem antycznego pochodu ofiarnego, poniżej zaś Jadwigę Króla Polski przyjmującą posłów
krzyżackich w Inowrocławiu, zwycięstwo Wojsk Polskich nad krzyżakami pod Koronowem, króla
Władysława Łokietka znajdującego Floriana Szarego na polu bitwy pod Płowcami w 1331 roku oraz
Fryderyka II oglądającego plany budowy śluz w Bydgoszczy. Posadzka ułożona w mozaikę ukazuje
Orła i Pogoń. Prace malarskie wykonali inny dwaj znakomici artyści, profesor Uniwersytetu Wileńskiego
Franciszek Smuglewicz i jego brat Antoni – autor dekoracji Zamku Ujazdowskiego w Warszawie.
Kapitele i bazy kolumn w tej sali pochodziły z niewybudowanej świątyni Opatrzności Bożej, którą
projektowano jako podziękowanie za Konstytucję 3 Maja.
Na froncie Ferdynand Skórzewski kazał umieścić inskrypcję „Sibi Amicitiae et Posteries MDCCC” –
„Sobie przyjaciołom i potomnym, 1800”, a poniżej cytat z Wergiliusza - „Hic Secura qui es et nescia
fallere Vita”- „Tu bezpiecznie przed niebezpieczeństwami życia”, bo przecież Lubostroń miał być
właśnie zakątkiem kontemplacyjnym. Wewnątrz nie zabrakło zawołania rodu „Sempere Recte” –
„zawsze prawo, godnie i szlachetnie”.
Rezydencję otacza park, zaprojektowany przez Teicherta tak, aby płynnie przechodził w las.
Do czasów II wojny światowej w pałacu gościli najznamienitsi przedstawiciele nauki i sztuki oraz
członkowie wielkich rodów arystokratycznych – Radziwiłłowie, Czartoryscy, Lubomirscy, Brannicy, a
podobno także i Adam Mickiewicz.
Po wojnie Lubostroń stał się siedzibą Funduszu Wczasów Pracowniczych, co uchroniło go przed
dewastacją, jakiej doświadczyły inne, niezagospodarowane majątki. Od połowy lat 90 XX wieku pałac
funkcjonuje samorządowej instytucji kultury. Gruntownie wyremontowany od 2009 roku służy jako
muzeum, hotel i restauracja.
strona 1 / 1