Mini Przewodnik - Polska Niezwykła

Skwierzyna - Tablica "Pamięci
Sybiraków"
Dostałeś bezpłatny przewodnik z 7 atrakcjami. Chcesz więcej?
Za 2,46 zł otrzymasz wersję rozszerzoną z 21 miejscami. Kliknij w link:
http://www.polskaniezwykla.pl/miniprzewodnik/generate.aspx?lat=52,5992245372749&lng=15,5025856494904
Aby zobaczyć mapę miejsc zawartych w mini przewodniku kliknij lub skopiuj do przeglądarki poniższy link:
http://www.polskaniezwykla.pl/miniprzewodnik/map.aspx?lat=52.5992245372749&lng=15.5025856494904&pl=21
Skwierzyna
Skwierzyna
Tablica "Pamięci Sybiraków"
Dąb Jana Pawła II
W Skwierzynie po prawej stronie, przy głównym wejsciu do
kościoła św. Mikołaja znajduje się tablica poświęcona
"Pamieci Sybiraków". Ufundowana została w 1990 roku, w
50 rocznicę masowej zsyłki Polaków na Sybir. Zsyłka ta
miała miejsce 10 lutego 1940 roku. Informuje o tym napis
umieszcony na tablicy.
Dąb szypułkowy "Chrobry", rosnący w Borach
Dolnośląskich w pobliżu wsi Piotrowice, należy do
najstarszych drzew w Polsce. Szacuje się, że wykiełkował
około 1250 r. Liczący 750 lat dąb regularnie wydaje
nasiona. W 2004 r., leśnicy udający się na pielgrzymkę do
Watykanu zabrali z sobą ok. 2,5 kg żołędzi "Chrobrego". 28
kwietnia, w czasie audiencji, nasiona poświęcił papież Jan
Paweł II. Po powrocie do kraju leśnicy z Rudy Raciborskiej
wyhodowali 514 sadzonek, potomków "Chrobrego", które
rozesłali po całej Polsce. Zasadzono je, aby upamiętniały
postać pierwszego w historii papieża Polaka. Jedna z
sadzonek dębu trafiła do Nadleśnictwa Skwierzyna.
Posadzono ją uroczyście na terenie dawnego cmentarza
przy kościele parafialnym św. Mikołaja w Skwierzynie. Obok
drzewka położono kamień z pamiątkową tabliczką.
52°35'57"N 15°30'09"E | na mapie:A
52°35'57"N 15°30'09"E | na mapie:C
Skwierzyna
Tablica "W hołdzie dzieciom wojny"
W Skwierzynie, na murze kościola św. Mikołaja znajduje się
tablica pamiątkowa poświęcona dzieciom wojny.
Ufundowana zostala w 2005 roku przez Stowarzyszenie
Dzieci Wojny - Oddział Skwierzyńsko-Międzyrzecki. Napis
na tablicy brzmi: " W hołdzie dzieciom wojny w Polsce,
ofiarom lat 1939-1945 oraz żyjącym, którzy okrucieństwa
wojny nigdy nie zapomną".
52°35'57"N 15°30'09"E | na mapie:B
Skwierzyna
Późnogotycki kościół parafialny św.
Mikołaja (XIII, XV
w.,przebudowany XIX w.)
Skwierzyna jest jednym z miast województwa lubuskiego o
najstarszym rodowodzie. W pobliżu przeprawy na Warcie
już kilka wieków przed narodzeniem Chrystusa istniała
osada plemienna. Świadczą o tym przedmioty znalezione
podczas prowadzonych wykopalisk archeologicznych.
Zalążki przyszłego miasta powstały prawdopodobnie w
początkach XIII wieku.
Ponieważ nie zachowały się dokumenty lokacyjne jedna z
hipotez przyjmuje, że prawa miejskie Skwierzynie nadał
książę wielkopolski Przemysł II przed 1296 r. Na pewno
istniała już wtedy świątynia w miejscu dzisiejszego kościoła
parafialnego pw. św. Mikołaja Biskupa, o której
2
wspominają zachowane pisma z 1226 r. Dziś jest to
najstarszy budynek miasta.
Istniejąca w XIII-wiecznej Skwierzynie świątynia była
prawdopodobnie budowlą murowano-drewnianą. Nietrwałe
materiały były powodem jej degradacji, która doprowadziła
do budowy w początkach XV wieku nowego kościoła na
zrębach poprzednika. Do dziś zachowały się fragmenty
najstarszych murów w prezbiterium.
Nowy kościół w 1507 r. otrzymał za patrona św. Mikołaja
Biskupa. W 1540 r., kiedy większość mieszkańców miasta
przeszła na luteranizm świątynię odebrano katolikom.
Ewangelicy pozostawali we władaniu budowli do początków
XVII wieku. Interwencje katolickich władz kościelnych
skutkowały zwrotem świątyni.
Skwierzyna
Głaz "W hołdzie przesiedleńcom z
kresów"
Przy kościele św. Mikolaja w Skwierzynie znajduje się
miejsce poświęcone przesiedleńcom. 15 czerwca 2005 roku
złożono tam urnę z ziemią z kresów. Ufundowano również
kamień z tablicą pamiątkową. Napis na tablicy brzmi: "W
hołdzie przesiedleńcom z kresów, które darzyli miłością i
przywiązaniem, a w nowej małej ojczyźnie budowali
przyszłość naszych rodzin, naszego państwa". Głaz i
tablicę, w 60 rocznicę ufundowali wdzięczni potomkowie.
52°35'57"N 15°30'10"E | na mapie:E
Kościół św. Mikołaja wielokrotnie płonął w pożarach
miasta, ucierpiał zwłaszcza w 1624 – 1712 r.
Ostatnia wielka przebudowa obiektu odbyła się w latach
1861-1863, w której efekcie świątynia otrzymała dzisiejsze
wielkość i wygląd. Składający się z trzech naw kościół
zachował jednak późnogotyckie rysy. Z tego okresu
pochodzi także większość dzisiejszego wyposażenia
wnętrza.
52°35'57"N 15°30'09"E | na mapie:D
Skwierzyna
Ratusz (1841)
Neorenesansowy, trochę eklektyczny ratusz wznosi się
pośrodku trapezowatego rynku. Trzykondygnacyjny
budynek powstał w latach 1840-41 na miejscu
wcześniejszych budowli.
Pierwsza, szesnastowieczna spłonęła w wielkim pożarze.
Kolejna przetrwała do lat 40. XIX wieku, kiedy ówczesny
burmistrz postanowił rozbudować ratusz tak, by zmieściły
się w nim wszystkie urzędy: władze powiatowe, komisariat
policji, a nawet urząd celny, siedziba królewskiego
nadleśnictwa i sąd okręgowy.
Bryła budynku wzorowana jest na projektach Fryderyka
Augusta Stülera - słynnego pruskiego architekta,
ucznia i następcy Schinkla. Nad wejściem znajduje się herb
Skwierzyny. Od 1995 (700-lecie miasta) punktualnie w
południe z ratuszowej wieży pobrzmiewa hejnał
skomponowany przez Wiesława Markowskiego.
52°35'60"N 15°30'06"E | na mapie:F
3
układ urbanistyczny. Jednak zarówno zabudowa Rynku, jak
i wybiegających z niego ulic pochodzi głównie z XIX i
początku XX wieku. Kamienice tutaj stojące wzniesiono na
fundamentach domów, które w większości spłonęły w 1821
r. Tym razem obiekty mieszkalne wykonano z trwalszych
materiałów, głównie cegły. Najokazalsze kamienice
powstały w początkach XX wieku. W czasie walk o miasto
część zabudowy uległa zniszczeniu, a ocalałe budynki
zaniedbano. Dopiero w ostatnich latach powoli przywraca
im się dawny wygląd.
Dziś najstarszym domem mieszczańskim Skwierzyny jest
XVIII-wieczny budynek przy Rynku 25. Z pierwszej połowy
XIX wieku pochodzą kamienice przy ulicy Piłsudskiego,
dawnie noszącej niemiecką nazwę Poststrasse. W 1856 r.
wzniesiono kamienicę przy Rynku 6 dziś będącą siedzibą
Cechu Rzemiosł. Poza terenem Starówki znajduje się kilka
budynków użyteczności publicznej wybudowanych w
ostatnim ćwierćwieczu XIX w. w tym poczta, nadleśnictwo i
szkoła.
52°35'60"N 15°30'06"E | na mapie:G
Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl
Skwierzyna
Układ urbanistyczny i zabudowa
(XIII - pocz. XX w.)
Skwierzyna jest starym piastowskim miastem leżącym na
pograniczu historycznych regionów Wielkopolski i
Brandenburgii. Miasto to powstało w miejscu rybackiej
osady położonej przy przeprawie przez Wartę. Prawa
miejskie nadał miejscowości prawdopodobnie w 1295 r.
książę wielkopolski i król Polski Przemysł II. Taką opcję
potwierdzają dokumenty spisane w 1306 i 1312 r.
W czasie lokacji miasta wytyczono jego układ przestrzenny
z rynkiem i siatką ulic. Osada składała się głównie z
drewnianej zabudowy, która spłonęła w pożarze mającym
miejsce w 1400 r. Zniszczona Skwierzyna otrzymała
ponownie prawa miejskie w 1406 r. z rąk ówczesnego
władcy Polski Władysława Jagiełły. Król rozszerzył
jednocześnie przywileje miasta. Ważnym czynnikiem
rozwoju osady było jej położenie przy trakcie handlowym
wiodącym z Krakowa do Szczecina. Wiodącymi dziedzinami
tutejszej gospodarki były handel i rzemiosło. Po rozbiorach
Polski Skwierzyna stała się częścią Prus, a później Niemiec
aż do 1945 r.
Skwierzyna
Dom Rzemiosła
Jedna z najstarszych kamienic w Skwierzynie pochodzi z
1856 r. Zbudował ją bogaty niemiecki kupiec w
neobarokowym stylu. Niewielka parterowa kamieniczka z
mieszkalnym poddaszem, trafiła w 1910 r. do miejscowego
zegarmistrza. Później stała się własnością piekarza, który
miał tutaj zakład i sklep.
Po II wojnie światowej obiekt przejęła PSS Społem. Od
1980 r. ma tutaj siedzibę Cech Rzemiosł. Po remoncie w
2001 r. kamieniczka jest ozdobą skwierzyńskiego Rynku.
Dom Rzemiosła stoi przy Rynku nr 6.
52°35'59"N 15°30'02"E | na mapie:H
Z dawnej Skwierzyny zachował się do dziś średniowieczny
4
bowiem dokument lokacyjny na prawie magdeburskim i
przywrócił utracone wcześniej przywileje. Pomnik
odsłonięto w 1970 roku, z okazji XXV rocznicy Polski
Ludowej. Tak wówczas mówiło się o państwie polskim.
Monument przedstawia stojącego króla Władysława
Jagiełłę, z tarczą i opuszczonym mieczem. Pod postacią
króla umieszczono napis przypominający nam, że byliśmy,
jak to szumnie nazywano, państwem ludowym.
52°35'58"N 15°30'19"E | na mapie:J
Skwierzyna
Skwierzyński Deptak
Ulica Piłsudskiego w Skwierzynie zwana potocznie przez jej
mieszkańców "Skwierzyńskim Deptakiem" jest główną ulicą
prowadzącą na rynek miasta. Na tej ulicy znajduje się
stosunkowo najwięcej zabytkowych zabudowań,
przeważnie z XIX wieku. Wcześniejsze zabudowania strawił
pożar.
Na tej ulicy oraz na rynku pojawiło się pierwsze oświetlenie
za pomocą lamp naftowych w mieście, a na pocz. XX wieku
pojawiło się oświetlenie elektryczne oraz chodniki. Na
przestrzeni dziejów ulica ta miała różne nazwy jak np:
Richtstrase, Adolf Hitlerstrasse, Obrońców Stalingradu a
obecnie Marszałka Piłsudskiego.
Skwierzyna
Spichlerz (XIX w.)
Spichlerz (XIX w.).
52°35'54"N 15°29'58"E | na mapie:K
52°35'54"N 15°30'03"E | na mapie:I
Skwierzyna
Pomnik Władysława Jagiełly
W Skwierzynie, w parku przy rondzie, gdzie rozchodzą się
drogi w kierunku Poznania i Zielonej Góry znajduje się
okazaly pomnik króla Władyslawa Jagiełły, który odegrał
znaczącą rolę w historii miasta. W roku 1406 wznowił
5
Skwierzyna
Budynek poczty z XIX w.
Budynek poczty w Skwierzynie zbudowano w 1888 r.
Obiekt otrzymał formę typową dla niemieckiego
budownictwa publicznego. Dobrze zaprojektowany budynek
z czerwonej cegły, wraz z detalami neogotyckimi jest i dziś
jedną z ciekawszych budowli miasta. W 1945 r. wybuchł w
nim pożar, po którym poczta wróciła na swoje miejsce po
remoncie w 1950 r. Poczta znajduje się przy ulicy 2 Lutego.
52°35'46"N 15°29'50"E | na mapie:M
Skwierzyna
Wieża ciśnień z 1 poł. XX wieku
Sieć wodociągowa i kanalizacyjna w Skwierzynie została
zbudowana w latach 1929-1930. Jej charakterystyczną
budowlą jest wieża wodociągowa stojąca przy ulicy
Poznańskiej. Wieża została w znacznym stopniu
uszkodzona w czasie walk w 1945 r. Po przeprowadzeniu
remontu w 1979 r. służy dalej miastu i jest jego wizytówką.
52°35'56"N 15°30'25"E | na mapie:L
Skwierzyna
Neoromański kościół filialny
św.Zbawiciela (1846-54)
Skwierzyna to średniowieczne miasto leżące nad Wartą,
które w XIII wieku powstało na bazie osady targowej
zlokalizowanej w pobliżu przeprawy przez rzekę.
Nobilitowane do rangi ośrodka miejskiego prawdopodobnie
przez króla Polski Przemysła II przed jego śmiercią w 1296
r. Przez wieki, do 1793 r. pozostawała Skwierzyna
królewskim miastem na zachodnich rubieżach
Rzeczypospolitej.
II rozbiór Polski spowodował dostanie się miasta pod
pruskie panowanie, któremu kres przyniósł koniec II wojny
światowej. Do lat trzydziestych XX wieku Skwierzynę
zamieszkiwały trzy narodowości Polacy, Niemcy i Żydzi.
Każda z narodowości reprezentowała różne wyznania i
posiadała swoje świątynie w mieście. Ponieważ jedną z
głównych narodowości zamieszkujących Skwierzynę byli
Niemcy to oni stanowili zalążek powstania gminy
luterańskiej w mieście. Była ona na tyle liczna, że
przejściowo w drugiej połowie XVI wieku przejęła katolicki
kościół św. Mikołaja. Po interwencjach władz kościelnych
świątynię w 1604 r. zwrócono katolikom, a ewangelicy w
1637 r. wznieśli drewniany zbór w obrębie Starego Miasta.
Drewniany kościół służył protestantów do drugiej połowy
6
XIX wieku. Władze pruskie z królem Fryderykiem
Wilhelmem IV na czele w dziewiętnastym stuleciu wspierały
protestantyzm jako religię wiodącą w Prusach. Z ich
wsparciem skwierzyńska gmina ewangelicka wzniosła w
nowej części miasta nowy zbór.
52°35'37"N 15°30'34"E | na mapie:O
Nową świątynię ewangelicy budowali w latach 1846-1854
na południowy-zachód od Starówki. Nadano jej
neoromański charakter z odwołaniami do gotyku. Główną
część kościoła stanowi jednonawowa, założona na rzucie
prostokąta hala dla wiernych. Do niej przylega trójboczne
prezbiterium. Obok kościoła wzniesiono wysoką wieżę z
dzwonami połączoną z nim arkadowym przedsionkiem.
Budowlę wykonano z dwubarwnej cegły.
Po II wojnie światowej zbór przejęli katolicy. W latach
1948-1958 mieścił się tutaj kościół garnizonowy pw.
Świętego Krzyża. Po jego likwidacji jest to pomocnicza
świątynia parafii św, Mikołaja mająca wezwanie
Najświętszego Zbawiciela. W ostatnim okresie kościół
poddano remontowi i oświetlono.
52°35'44"N 15°29'53"E | na mapie:N
Skwierzyna
Willa Augusta Klemmanna
Skwierzyna
Góra Żydowska
Macewy są pamiątką po Żydach, którzy niegdyś licznie
zamieszkiwali Skwierzynę. W pewnym momencie była to
nawet jedna trzecia liczby ludności miasteczka. W XIX i XX
w. Żydzi emigrowali jednak do większych miast. Przez
władze hitlerowskie byli zmuszani do odsprzedawania
majątku i emigracji. Ci co pozostali zostali wymordowani w
obozach koncentracyjnych.
Przy wyjeździe ze Skwierzyny w kierunku Gorzowa Wlkp.,
zwraca uwagę okazała willa. Budynek powstał w 1910 r.
prawdopodobnie dla miejscowego fabrykanta Augusta
Klemmanna, który prowadził w pobliżu tartak. W
modernistycznym budynku, po zakończeniu wojny, mieściły
się kolejno komitet partii i milicja a później przychodnia
zdrowia.
Piękna willa oczekuje obecnie na nowego właściciela, który
przywróci jej dawny blask. Willę można zobaczyć przy ulicy
2 Lutego.
52°35'39"N 15°29'41"E | na mapie:P
Sam cmentarz pomimo zniszczeń i licznych grabieży
cenniejszych kamieni i nagrobków jest utrzymany w
zadziwiająco dobrym stanie. Jest jednym z największych
cmentarzy żydowskich w regionie. Nagrobki z jednej strony
są opisane po niemiecku, a z drugiej strony widnieje
obszerny tekst w języku hebrajskim. Najciekawsze są
symbole umieszczone na macewach. Większość nagrobków
pochodzi z XVIII i XIX w.
7
Skwierzyna
Most kolejowy nad Wartą
Jedną z trzech największych konstrukcji w ciągu linii Stare
Bielice-Skwierzyna jest most na Warcie. Jego długość to aż
185 metrów. Jako jedyny ze wszystkich mostów na tej
trasie został całkowicie zniszczony przed końcem II wojny
światowej. Przez to kilka lat po wojnie nie można było
dojechać tą linią do Skwierzyny. Dzięki temu na to
kilkanaście lat to stacja Skwierzyna Gaj była stacją
końcową linii. Sytuacja powróciła do normalności, gdy w
1970 roku odbudowano istniejący do dzisiaj most. Do teraz
prezentuje się okazale i stanowi swoistą dominantę
nadwarciańskich krajobrazów.
52°36'03"N 15°29'02"E | na mapie:R
Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl
Skwierzyna
Dworzec kolejowy
Skwierzyna doczekała się kolejowego połączenia ze
światem w 1896 roku. W tym samym czasie postawiono
budynek dworca o dość ciekawej architekturze, która
widoczna jest do dzisiaj. W niedługim czasie była już tutaj
stacja węzłowa, skąd odchodziły tory do Międzychodu,
Drezdenka, Starych Bielic, Gorzowa i Zbąszynka, łącznie
trzy linie kolejowe.
Niestety. Linię do Międzychodu zamknięto, a linię do
Drezdenka i Starych Bielic nawet rozebrano. Pozostało więc
połączenie do Gorzowa i Zbąszynka, którego opłacalność i
przydatność również była kwestionowana. Na całe
szczęście nadal kursują na nim pociągi, więc skwierzynianie
mogą nadal podróżować pociągami ze swojego miasta, a
dworzec czeka na lepsze czasy, bo nie da się ukryć, że
przydałby mu się remont, chociażby elewacji...
52°35'26"N 15°29'59"E | na mapie:Q
Skwierzyna
Most zalewowy
By dostać się do Skwierzyny, linia ze Starych Bielic musiała
pokonać rozlewiska rzeki Warty, która przepływa przez
Skwierzynę. Postanowiono więc wybudować pokaźnych
rozmiarów most zalewowy. Konstrukcja ma aż 290 metrów
długości i dominuje w płaskim krajobrazie nadwarciańskich
łąk. Zaczyna się od razu za stacją Skwierzyna Gaj i kończy
się niedaleko... kolejnego mostu tym razem
przebiegającego przez samą Wartę. Most zachował się
bardzo dobrze, tyle że brakuje mu kilku elementów. To
efekt miejscowych szabrowników łakomych na złom. Na
szczęście większość stoi gdzie stała i nadal przykuwa wzrok
swoimi niespotykanymi rozmiarami...
52°36'18"N 15°28'57"E | na mapie:S
8
Nietrudno go odnaleźć.
Skwierzyna
Modernizm w Skwierzynie Gaju
Modernizm do Skwierzyny Gaju zawitał w połowie lat 30tych XX wieku, kiedy to znalazła się tutaj ostatnia przed
Skwierzyną stacja linii ze Starych Bielic. Była to jedna z
najmniejszych i najskromniejszych stacji tej trasy. Prostota
modernistycznej bryły i klinkierowa cegła-budulec
wszystkich stacji tej linii do dziś zachwycają i przykuwają
wzrok. Chyba największą ciekawostką zarówno stacji
Skwierzyna Gaj, jak i wszystkich innych stacji na trasie
Stare Bielice-Skwierzyna jest fakt, iż pod każdym dworcem
w piwnicach umieszczono schron przeciwbombowy, bo linia
oprócz aspektów komunikacyjnych spełniała także funkcje
obronne.
Przed dworcem znajduje się niewielki plac, przy którym
znaleźć można dawny budynek socjalny dla kolejarzy. Dziś
idealnie obrazuje co stanie się z unikalnym dziedzictwem
kolei Skwierzyna-Stare Bielice, jeśli nie wpisze się dworców
i ich otoczenia na listę zabytków. Tak jak wspomniana
budowla zostaną obklejone styropianem i zatracą swój
jedyny i niepowtarzalny na całym świecie klimat. Miejmy
nadzieje, że doczekamy się wpisania ich na wspomnianą
listę! Na razie pozostaje nam cieszyć oko tym, co zostało...
52°36'37"N 15°28'52"E | na mapie:T
Naprzeciwko skwierzyńskiego Garnizonu Wojskowego przy
ul. Waszkiewicza zwraca uwagę spory, wyłożony
polbrukiem plac, pośrodku którego wznosi się obelisk
zwieńczony krzyżem stylizowanym na Krzyż Grunwaldu.
Pośrodku tarczy brakuje jedynie dwóch nagich mieczy, za
to na jego ramionach wyryto słowa: „Na polu
chwały 1945”. Pośrodku trójczłonowej podstawy
umieszczono inskrypcję: „Poległym chwała.
Żołnierzom 1945”. W trzynastu zbiorowych
kwaterach pochowano tu łącznie 482 osoby – w
większości niezidentyfikowanych żołnierzy Armii
Radzieckiej. Pomnik wystawiono w 1947 r.
52°34'56"N 15°29'47"E | na mapie:U
Autorzy zdjęć (w kolejności): pablo, pablo, zbyszekF60,
iwmali, pablo, iwmali, iwmali, marekpic, marekpic, pablo,
iwmali, zbyszekF60, zbyszekF60, iwmali, marekpic,
zbyszekF60, tymolis555, tymolis555, tymolis555,
tymolis555, bakhita
Przewodnik wygenerowany w serwisie
www.polskaniezwykla.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Żadna część ani całość Mini przewodnika nie może być
reprodukowana ani przetwarzana w sposób elektroniczny,
mechaniczny, fotograficzny i inny; nie może być użyta do
innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie
danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Copyright © 2007 Polska Niezwykła
Wygenerowano:
środa 08 marca 2017 07:19:02
Skwierzyna
Cmentarz wojenny
Położenie Skwierzyny na przedpolu Międzyrzeckiego Rejonu
Umocnionego spowodowało, że w styczniu 1945 r.
przetaczająca się przez nią nawała wojenna pozostawiła po
sobie wiele zniszczeń. Po krwawych walkach, zakończonych
31 stycznia zajęciem terenu przez oddziały radzieckie,
ponad 40% miasta pozostało w ruinie. Poległych żołnierzy
pochowano na istniejącym do dziś cmentarzu wojennym.
9