Narzędzia i plan oceny jakości zajęć na 2014/2015: obowiązujące

Narzędzia i plan oceny jakości zajęć na 2014/2015:
obowiązujące zasady stosowania poszczególnych narzędzi i metod
Ewa Lipiec
Koordynator ds. jakości kształcenia
20 lutego 2015 r.
W oparciu o prace z pilotażu oraz konsultacje z poszczególnymi wydziałami sformułowano
zasady stosowania metod i narzędzi oceny jakości zajęć uwzględniając założenia
zrealizowanego projektu jakościowego oraz rzeczywiste potrzeby w zakresie oceny zajęć.
Na obowiązujący zestaw narzędzi oceny zajęć składają się 4 narzędzia i metody oceny:
− ankieta na temat zajęć i prowadzących, wypełniana przez studentów powszechnie, co semestr;
− rozmowa ze studentami na temat modułu (przedmiotu),
− hospitacja zajęć dydaktycznych,
− rozmowa z wykładowcą-praktykiem.
Rozmowa ewaluacyjna ze studentami na temat modułu (przedmiotu)
Założenia:
Rozmowa ewaluacyjna ze studentami pozwala uzyskać informacje na temat programu i organizacji
modułu jako całości oraz pogłębić zagadnienia wynikające z ankiet oceny zajęć lub zgłoszeń od
studentów. Rozmowa ewaluacyjna ma na celu pogłębienie oceny jakości kształcenia w wybranych
wymiarach oraz ma diagnozować jakość kształcenia w obrębie modułu, w tym sprawdzać spójność
modułu. Osobą prowadzącą ocenę jakości modułu jest koordynator modułu.
Udział studentów w rozmowach jest dobrowolny. Rozmowa powinna być prowadzona w grupie od 3
do 25 studentów, adekwatnie do liczby wszystkich uczestników modułu. Termin spotkania powinien
być wcześniej zapowiedziany i możliwie dogodny dla studentów.
Tematyka rozmowy ewaluacyjnej jest zależna od celów wyznaczonych przez koordynatora modułu. W
zależności od celów rozmowy, czyli potrzeb ewaluacyjnych, osoby przeprowadzające rozmowę
powinny skoncentrować się na wybranych wymiarach oceny.
Rozmów nie prowadzi się do modułów o budowie prostej (jednoprzedmiotowych).
Przebieg ewaluacji:
1. Przygotowanie planu rozmów ewaluacyjnych
- Kierownik kierunku przygotowuje założenia do planu rozmów ewaluacyjnych ze studentami i
przekazuje je do koordynatorów modułów mając na celu objęcie oceną w pierwszej kolejności
· modułów nowych lub koordynowanych przez nowych pracowników,
· modułów co do których dotychczasowa ewaluacja ujawniła rozbieżne lub negatywne opinie
studentów.
- Rozbieżne lub negatywne wyniki dotychczasowej ewaluacji mogą obejmować następujące sytuacje:
- oceny nauczycieli akademickich w danym module odbiegają od ocen innych prowadzących na danym
wydziale (lub w uczelni);
- oceny prowadzącego (prowadzących) w module są zróżnicowane w sposób wymagający wyjaśnienia;
- nie było ewaluacji danego modułu za pomocą rozmowy lub hospitacji w dwóch ostatnich latach;
- otwarte wypowiedzi studentów uzyskane podczas ewaluacji ankietowych zawierają informacje o
pojawianiu się nieprawidłowości w trakcie zajęć;
- istnieje konieczność zebrania dodatkowych jakościowych informacji na temat jakości kształcenia
przed ankietą ewaluacyjną lub niezależnie od jej wyników.
2. Dobór osób prowadzących rozmowy
- Rozmowę może przeprowadzić koordynator modułu lub osoba przez niego upoważniona, mająca
dostateczną wiedzę na temat założeń i przebiegu kształcenia w module.
- Wydaje się zasadne, aby osoba prowadząca rozmowę nie prowadziła zajęć w badanym module, co
może zapewniać jej większą neutralność, a tym samym stwarzać lepsze warunki do otwartości
studentów. Doświadczenia z pilotażu nie są jednak w tym zakresie jednoznaczne.
- Osoba prowadząca rozmowę powinna budzić zaufanie i mieć dobry kontakt ze studentami. Przebieg
rozmowy zależy także od indywidualnych zdolności osób przeprowadzających taką rozmowę, istotne
jest bowiem np. umiejętne stosowanie technik zachęcających studentów do wypowiedzi.
3. Przygotowanie treści rozmowy
- Cele rozmowy określa koordynator modułu. Treść rozmowy ewaluacyjnej powinna być
podporządkowana celom oraz wynikać z informacji zebranych za pomocą innych narzędzi
ewaluacyjnych.
- Treść rozmowy ewaluacyjnej opiera się na sześciu wymiarach, których kolejność wykorzystania w
rozmowie odzwierciedla Scenariusz rozmowy ewaluacyjnej ze studentami. W zależności od celów
rozmowy, osoby przeprowadzające rozmowę powinny skoncentrować się na wybranych wymiarach.
4. Zaplanowanie rozmowy i zaproszenie studentów
- Osoba prowadząca rozmowę zapoznaje się z wyprzedzeniem z materiałami dotyczącymi modułu (co
najmniej z sylabusem) oraz z metodologią stosowania rozmowy.
- Osoba prowadząca rozmowę wybiera termin zajęć, dopasowany do planu zajęć danej grupy i zaprasza
studentów na rozmowę. Zaproszenie może być przekazane mailem lub przez Wirtualną Uczelnię, warto
także, aby prowadzący zaprosili swoich studentów do udziału w rozmowie. Będzie to sprzyjać
otwartości uczestników rozmowy i zwiększać szansę udziału dostatecznie dużej i różnorodnej grupy
studentów.
5. Przeprowadzenie ankiet wstępnych (opcjonalnie)
- Ankieta wstępna do oceny jakości modułu jest elementem opcjonalnym, nie jest niezbędna do
trafnego dobrania tematyki rozmowy. Została przygotowana w odpowiedzi na potrzebę sprawnego
zebrania informacji od dużej grupy studentów, zaś w trakcie pilotażu ujawniły się dodatkowe zalety
takiego rozwiązania: (1) prowadzący rozmowę mógł dokładniej poznać opinie studentów, spokojnie je
przeanalizować i przygotować się do rozmowy znając opinie studentów z wyprzedzeniem, (2)
konieczność omówienia wszystkich wyrażonych opinii skutecznie strukturalizuje rozmowę.
- Zastosowanie ankiety pozwala na zebranie szerokiego zakresu opinii, gdyż uzyskuje się odpowiedzi
od wszystkich studentów, a nie tylko od przypadkowej podgrupy, np. studentów, którzy chętnie i łatwo
dzielą się opiniami lub studentów niezadowolonych. Możliwość zebrania wstępnych i przekrojowych
informacji od studentów stanowi dobrą bazę do oceny potrzeb w zakresie wybranego modułu.
- Ankieta może być zastosowana w dwóch wariantach: jako lista pytań do rozmowy ewaluacyjnej,
prowadzonej przez osobę oceniającą moduł lub jako ankieta wstępna służąca zebraniu informacji przed
rozmową ze studentami. W przypadku wybrania drugiej możliwości studenci powinni wypełnić ankietę
przed rozmową ewaluacyjną. Osoba prowadząca rozmowę analizuje zebrane opinie przed spotkaniem,
zaś rozmowa ewaluacyjna służy do udzielenia studentom informacji zwrotnej o ich opiniach oraz
szczegółowego omówienia odpowiedzi na wybrane pytania i do pogłębienia oceny w wybranych
aspektach.
6. Przeprowadzenie rozmowy
- Rozmowa nie powinna trwać dłużej niż godzinę. Powinna być prowadzona w warunkach sprzyjających
dyskusji.
7. Podsumowanie rozmowy
- Po zakończeniu rozmowy osoba prowadząca przygotowuje raport – Podsumowanie. W
podsumowaniu należy podać dane identyfikujące badany moduł oraz rozmowę oraz opisać omówione
wymiary, pytania, najważniejsze spostrzeżenia. Wnioski i rekomendacje należy sformułować w
odniesieniu do trzech kategorii:
I. Mocne strony modułu – i co należy pozostawić.
II. Słabe strony modułu – co należy zmienić.
III. Kierunek i rekomendacje do rozwoju modułu.
- Warto zadbać o to, aby po przeprowadzeniu rozmowy studenci otrzymali informację zwrotną
opisującą planowane zmiany w danym module. Jeśli zmiany nie będą wprowadzane, to studentów
warto poinformować o tym, jakie jest uzasadnienie takiej decyzji.
- Należy odnotować wszelkie zakłócenia przebiegu rozmowy, w tym obecność osób trzecich (jeżeli
mogło to wpływać na przebieg rozmowy).
- Dokumentację rozmowy stanowi jej podsumowanie opracowane przez osobę prowadzącą rozmowę.