płk. prof. dr. med. Stanisława A. Pokrzywnickiego

płk prof. dr med.
Stanisław Aleksander Pokrzywnicki
(7.05.1909 – 20.11.1993)
Stanisław Aleksander Pokrzywnicki urodził się 7 maja 1909 r. w Sójkach
w pow. kutnowskim. Po uzyskaniu w 1929 r. świadectwa dojrzałości odbył
kurs sanitarny piechoty, po którym wstąpił do Szkoły Podchorążych
Sanitarnych i został przyjęty na Wydział Lekarski Uniwersytetu w Warszawie.
Wraz z dyplomem lekarza otrzymał w 1936 r. stopień podporucznika i został
skierowany do 6. Pułku Lotniczego we Lwowie. W czasie II wojny światowej
wraz z jednostką lotniczą przekroczył granicę rumuńską i został internowany.
Po trzech miesiącach uciekł do Bejrutu, a następnie przedostał się do Francji
i podjął służbę w formujących się polskich jednostkach lotniczych. Po klęsce
Francji udał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został wcielony do jednostek
myśliwskich w lotnictwie brytyjskim. Był lekarzem polskich dywizjonów 302
i 303. Po zakończeniu wojny Stanisław Pokrzywnicki rozpoczął specjalizację
z anestezjologii w pierwszej na świecie Katedrze Anestezjologii w Oxfordzie
kierowanej przez prof. sir Roberta Macintosha. W październiku 1947 r. wrócił
do kraju i po zdemobilizowaniu podjął pracę na stanowisku starszego
asystenta w II Klinice Chirurgii Uniwersytetu Łódzkiego. 7 grudnia 1947 r.
w szpitalu powiatowym w Kutnie Profesor przeprowadził pierwsze w Polsce
znieczulenie ogólne z użyciem środka zwiotczającego – kurary.
W 1949 r. uzyskał stopień doktora medycyny na podstawie rozprawy
pt. „63 przypadki zastosowania ciał czynnych kurary w znieczuleniu ogólnym”,
a w 1955 r. stopień docenta. W 1961 r. został ponownie powołany do czynnej
służby
wojskowej
i
objął
kierownictwo
pierwszej
w
Polsce
Katedry
Anestezjologii w Wojskowej Akademii Medycznej. Od 1965 r. kierował Katedrą,
następnie Zakładem Anestezjologii i Intensywnej Terapii w CSK MON WAM
w Warszawie. W 1965 r. Stanisław Pokrzywnicki uzyskał tytuł naukowy
profesora nadzwyczajnego, a w 1975 r. tytuł profesora zwyczajnego.
W latach 1962-1974 Profesor pełnił funkcję Specjalisty Krajowego
w zakresie anestezjologii przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej, a od 1968
do 1974 r. był Naczelnym Anestezjologiem Wojska Polskiego.
W
latach
1962-1970
objął
stanowisko
prezesa
Towarzystwa
Anestezjologów Polskich, a 1968-1969 był wiceprzewodniczącym Światowej
Federacji Towarzystw Anestezjologicznych. Był inicjatorem i pierwszym
Naczelnym Redaktorem utworzonego w 1969 roku czasopisma „Anestezjologia
i Intensywna Terapia”.
Profesorowi Pokrzywnickiemu trzykrotnie nadano tytuł doktora honoris
causa Poznańskiej, Śląskiej i Wojskowej Akademii Medycznej.
Był redaktorem naczelnym wielu podręczników, w tym pierwszego
w języku polskim tłumaczenia anestezjologii – W.D. Wylie’go i H. C. Churchill-Dawidsona oraz autorem 55 prac naukowych, promotorem 29 prac
doktorskich oraz opiekunem 9 prac habilitacyjnych.
Profesor Stanisław Pokrzywnicki był pierwszym i przez kilka lat jedynym
anestezjologiem w Polsce. Niezwykle aktywny w pracy dydaktycznej, która
w okresie tworzenia się specjalności wymagała ogromnego wkładu w proces
kształcenia lekarzy. W kursach organizowanych przez Profesora brało udział
niemal 1000 lekarzy, w tym wszyscy późniejsi liderzy anestezjologii. Profesor
Pokrzywnicki prowadził wykłady oraz zajęcia praktyczne, brał także udział
w większości egzaminów na II stopień specjalizacji w zakresie anestezjologii –
jako przewodniczący Komisji. Zasługą Profesora było ustanowienie we
wszystkich województwach funkcji nadzoru specjalistycznego. Jako pierwszy
prowadził prace dotyczące podciśnienia kontrolowanego. Profesor Stanisław
Pokrzywnicki
był
wielokrotnie
uhonorowany
polskimi
i
brytyjskimi
odznaczeniami m.in. „Medalem Lotniczym”, „Za udział w wojnie z Niemcami”
oraz „Krzyżem Kawalerskim OOP”.
prof. dr hab. n. med. Zbigniew Rybicki