Studium wykonalności projektu Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej
Transkrypt
Studium wykonalności projektu Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej
STUDIUM STUDIUM WYKONALNOŚCI Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej POLSKA WSCHODNIA WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE WOJEWÓDZTWO PODLASKIE WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE Tebodin Poland Sp. z o. o. ul. Taśmowa 7 02-677 Warszawa [email protected] T +48 22 334 41 11 F +48 22 334 41 12 OPTIMA Baca Robert ul. Przy Lesie 3 87-134 Zławieś Mała [email protected] T +48 609 608 238; +48 22 398 78 31 F +48 22 398 78 32 Warszawa, czerwiec 2012 Projekt i wykonanie ©2007 OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium SPIS TREŚCI Charakterystyka projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” ........................................................... 4 Wprowadzenie.................................................................................................................................................. 10 1.1. Historia projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” ................................................................ 10 1.2. Etapy realizacji studium wykonalności .............................................................................................. 11 1.3. Ogólny opis projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” ......................................................... 11 1.4. Diagnoza oraz analiza SWOT rozwoju turystyki ............................................................................... 12 1.5. Wpływ realizacji projektu na cele PO RPW 2007-2013 .................................................................... 25 2. Wykonalność techniczno-technologiczna ............................................................................................. 27 2.1. Stan aktualny..................................................................................................................................... 27 2.1.1. Opis stanu aktualnego ......................................................................................................... 27 2.1.2. Opis potrzeby realizacji projektu w kontekście wykonalności technicznej........................... 33 2.1.3. Opis celów projektu .............................................................................................................. 42 2.2. Możliwe warianty ............................................................................................................................... 44 2.2.1. Najważniejsze warianty realizacji projektu........................................................................... 44 2.2.2. Analiza wariantów przebiegu trasy rowerowej ..................................................................... 52 2.2.3. Optymalny wariant projektu.................................................................................................. 64 2.3. Realizacja projektu ............................................................................................................................ 83 2.3.1. Opis lokalizacji...................................................................................................................... 83 2.4. Stan po realizacji ............................................................................................................................... 85 2.4.1. Opis stanu po realizacji projektu .......................................................................................... 85 2.4.2. Matryca logiczna projektu .................................................................................................... 88 3. Wykonalność finansowo-ekonomiczna .................................................................................................. 90 3.1. Analiza finansowa ............................................................................................................................. 90 3.1.1. Założenia metodyczne ......................................................................................................... 90 3.1.2. Nakłady inwestycyjne oraz źródła finansowania.................................................................. 90 3.1.3. Harmonogram amortyzacji oraz wartość rezydualna........................................................... 93 3.1.4. Koszty operacyjne ................................................................................................................ 94 3.1.5. Trwałość finansowa.............................................................................................................. 95 3.1.6. Efektywność finansowa ...................................................................................................... 103 3.1.7. Luka finansowania.............................................................................................................. 104 3.1.8. Wrażliwość i ryzyko ............................................................................................................ 105 3.2. Analiza ekonomiczna ...................................................................................................................... 106 3.2.1. Jazda rowerem w świetle badań empirycznych................................................................. 106 3.2.2. Dane statystyczne .............................................................................................................. 113 3.2.3. Istniejące szlaki rowerowe oraz planowane trasy rowerowe ............................................. 114 3.2.4. Modele szacowania popytu na trasy rowerowe ................................................................. 119 3.2.5. Analiza danych historycznych ............................................................................................ 121 3.2.6. Prognoza ludności.............................................................................................................. 124 3.2.7. Prognoza liczby miejsc noclegowych................................................................................. 126 3.2.8. Prognoza liczby podróży rowerowych mieszkańców w obszarach zurbanizowanych....... 143 3.2.9. Prognoza liczby podróży rowerowych mieszkańców w obszarach niezurbanizowanych.. 151 3.2.10. Prognoza liczby podróży turystycznych jednodniowych .................................................... 159 3.2.11. Prognoza liczby podróży turystycznych wielodniowych..................................................... 167 3.2.12. Prognoza pracy przewozowej ............................................................................................ 176 3.2.13. Prognoza wpływów generowanych przez rowerowy ruch turystyczny .............................. 179 3.2.14. Prognoza korzyści generowanych przez dodatkowe zatrudnienie .................................... 186 3.2.15. Prognoza korzyści wynikających z opodatkowania ........................................................... 201 3.2.16. Prognoza korzyści wynikających ze zmiany rozkładu modalnego podróży....................... 202 3.2.17. Efektywność ekonomiczna................................................................................................. 211 3.2.18. Wrażliwość i ryzyko ............................................................................................................ 214 4. Wykonalność instytucjonalna i prawna................................................................................................ 224 4.1. Wykonalność instytucjonalna projektu ............................................................................................ 224 4.1.1. Opis stanu aktualnego organizacji wdrażającej projekt ..................................................... 224 4.1.2. Opis wdrażania projektu..................................................................................................... 226 2 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 4.1.3. Finansowanie komórki odpowiedzialnej za wdrożenie projektu ........................................ 237 4.1.4. Trwałość rezultatów projektu.............................................................................................. 237 4.1.5. Utrzymanie i eksploatacja inwestycji.................................................................................. 238 4.1.6. Utrzymanie rezultatów projektu.......................................................................................... 238 4.1.7. Podnoszenie standardów trasy rowerowej ........................................................................ 240 4.1.8. Zdolności organizacyjne i finansowe do utrzymania rezultatów projektu .......................... 240 4.2. Wykonalność prawna projektu ........................................................................................................ 241 4.2.1. Uwarunkowania formalno-prawne związane z realizacją projektu .................................... 241 4.2.2. Zgodność projektu z dokumentami strategicznymi i politykami horyzontalnymi................ 243 4.2.3. Wpływ projektu na środowisko i obszar Natura 2000 ........................................................ 254 Spis tabel, wykresów, rysunków, map, załączników ................................................................................. 264 Załączniki........................................................................................................................................................ 267 3 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Niniejsze opracowanie stanowi podsumowanie wyników prac etapu I – III przygotowania studium wykonalności projektu „Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej” i prezentuje wnioski z przeprowadzonych analiz wykonanych dla pięciu województw Polski Wschodniej: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego. Celem ostatniego etapu prac (etapu IV) było przygotowanie jednolitego opracowania wykonalności projektów w ramach całego Działania V.2. Charakterystyka projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” Syntetyczny opis projektu Projekt „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” dotyczy przygotowania i uruchomienia spójnej trasy rowerowej w pięciu województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim, świętokrzyskim i podkarpackim. Przedsięwzięcie ma charakter nowatorski w skali kraju, a wybudowana trasa będzie produktem ponadregionalnym. Projekt będzie realizowany w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013 oś priorytetowa V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne działanie V.2 Trasy rowerowe. W ramach projektu powstanie podstawowa infrastruktura związana z obsługą ruchu rowerowego (w tym budowa i jednolite oznakowanie ścieżek rowerowych o utwardzonej nawierzchni, a także budowa i montaż infrastruktury towarzyszącej takiej jak stojaki na rowery, wiaty postojowe, wiaty widokowe, itp.). Długość docelowa trasy w 2015 r. będzie wynosić 1.981,995 km. Przewidywany całkowity koszt realizacji projektu wynosi 263.083.787,91 PLN (bez kosztów niekwalifikowanych, które oszacowano na 11.289.829,28 PLN), z czego przewidywane dofinansowanie z Unii Europejskiej wynosi 223.621.219,73 PLN. Beneficjentami projektu są: Województwo Warmińsko – Mazurskie, Województwo Podlaskie, Województwo Lubelskie, Województwo Podkarpackie oraz Województwo Świętokrzyskie, które realizować będą projekt we współpracy z 216 zidentyfikowanymi partnerami, do których zaliczono: - 39 starostw powiatowych, - 145 miast i gmin, - 6 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych (oddziały w: Radomiu, Lublinie, Olsztynie, Gdańsku, Białymstoku i Krośnie) - 17 Nadleśnictw, - Oddziały Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (oddziały w: Kielcach, Lublinie, Olsztynie, Białymstoku i Rzeszowie) Natomiast wśród zidentyfikowanych grup docelowych, do których projekt jest skierowany i które będą korzystać z trasy rowerowej, znajdują się turyści krajowi i zagraniczni oraz mieszkańcy Polski Wschodniej. Dodatkowo na realizacji projektu skorzystają przedsiębiorcy świadczący usługi w sektorze turystycznym. Przyjmując, że trasa rowerowa prowadzi z północy na południe Polski, zgodnie z układem województw na mapie kraju, początek trasy znajduje się w okolicach miejscowości Kępa Rybacka (woj. warmińskomazurskie), zaś koniec w miejscowości Gatniki (województwo świętokrzyskie). Pomiędzy poszczególnymi województwami zostały uzgodnienie miejsca styku tras wojewódzkich, tak aby zachować ciągłość Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej. Są to następujące miejsca połączeń: - między województwem warmińsko-mazurskim a podlaskim – miejscowości Przesławki / Bolcie - między województwem podlaskim a lubelskim – miejscowości Niemirów / Gnojno - między województwem lubelskim a województwem podkarpackim – miejscowości Maziły / Podlesina - między województwem podkarpackim a województwem świętokrzyskim – miejscowości Trześń / Sandomierz Trasa rowerowa w Polsce Wschodniej przechodzi przez następujące miejscowości: Kępa Rybacka ( w woj. warmińsko-mazurskim) - Elbląg - Tolkmicko - Frombork - Braniewo - Pieniężno Górowo Iławeckie - Lidzbark Warmiński - Bartoszyce - Sępopol - Korsze - Węgorzewo - Gołdap – Leszkiemie (w woj. podlaskim) - Suwałki - Augustów - Goniądz - Łomża (łącznik do miasta) - Tykocin Supraśl - Białystok - Białowieża (pętla do miasta) - Hajnówka - Kleszczele - Nurzec – Stacja - Mielnik Niemirów – Gnojno (w woj. lubelskim) - Janów Podlaski - Terespol - Kodeń - Sławatycze - Hanna - Włodawa - Wola Uhruska - Chełm - Krasnystaw - Zwierzyniec - Józefów – Narol (w woj. podkarpackim) - Horyniec –Lubaczów - Wielkie Oczy - Radymno - Przemyśl - Dynów - Błażowa - Rzeszów - Łańcut - Leżajsk - Rudnik 4 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium nad Sanem - Radomyśl nad Sanem - Zaleszany - Trześń - Sandomierz (w woj. świętokrzyskim)- Klimontów Iwaniska - Raków - Kielce - Oblęgorek - Węgrzyn - Sielpia Wielka – Gatniki Wskaźnik wydłużenia trasy w stosunku do linii prostej wynosi 1.65, a w stosunku do najkrótszej możliwej trasy poprowadzonej drogami publicznymi w obrębie wcześniej wyznaczonego korytarza 1.31 Na niektórych odcinkach trasy, o łącznej długości 42,1 km (2,12% długości trasy), nachylenie przekracza 5%, czyli przekracza poziom graniczny określony w standardach przyjętych dla trasy. Na odcinkach o długości 1541,0 km (77,75%) trasa prowadzona jest po nawierzchni asfaltowej. Trasa o łącznej długości 1.981,995 km poprowadzona została wzdłuż następujących kategorii dróg: - drogi krajowe 13,728 km (0,69%), - drogi wojewódzkie 260,087 km (13,12%), - drogi powiatowe 1 002,947 km (50,60%), - drogi gminne 471,778 km (23,80%), - drogi miejskie 90,458 km (4,56%), - drogi inne 142,997 km (7,21%). Założono, że trasa prowadzona będzie według poniższych kategorii: - po jezdni na zasadach ogólnych 1 154,553 km (58.25%), - wykorzystując istniejące ścieżki rowerowe i chodniki 113,982 km (5.75%), - budowa bitumicznej ścieżki rowerowej - adaptacja zieleńca / rowu 210,123 km (10.60%), - budowa bitumicznej ścieżki rowerowej - adaptacja pobocza 53,444 km (2.70%) - adaptacja chodnika (dobudowa chodnika i utworzenie ciągu pieszo-rowerowego) 38,087 km (1.92%) - budowa ścieżki rowerowej o nawierzchni z kruszywa 0,489 km (0.02%) - inwestycja na nasypie kolejowym / wale przeciwpowodziowym (nawierzchnia z kruszywa) 75,817 km (3.83%) - inwestycja na drodze gruntowej 265,432 km (13.39%) - po jezdni na zasadach ogólnych po zmodernizowanej drodze (nawierzchnia asfaltowa) 19,046 km (0.96%) - po jezdni na zasadach ogólnych po wybudowanej nawierzchni z kruszywa 50,466 km (2.55%) - wydzielone pasy rekomendowane dla rowerów oraz pozostałe 0,557 km (0.03%) 5 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 1. Projektowany przebieg trasy przez obszar Polski Wschodniej. 6 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Dostępność do trasy zapewnia 35 stacji kolejowych i 76 dworców autobusów. Trasa rowerowa wpina się w ponad 100 istniejących szlaków rowerowych1. Projektowana trasa umożliwia dostęp do obszarów atrakcyjnych turystycznie, m.in.: Wigierskiego Parku Narodowego, Biebrzańskiego Parku Narodowego, Narwiańskiego Parku Narodowego, Białowieskiego Parku Narodowego, Roztoczańskiego Parku Narodowy, jak również do szeregu obiektów zabytkowych, m.in. w Elblągu, Fromborku, Lidzbarku Warmińskim, Węgorzewie, Gołdapi, Suwałkach, Augustowie, Białymstoku, Chełmie, Rzeszowie, Łańcucie, Leżajsku, Sandomierzu, Kielcach, a także do innych interesujących atrakcji regionu, takich jak np.: zamek krzyżacki w Barcianach, pałac w Kadynach, cerkwie w Kleszczelach, zamek w Tykocinie, zamek w Kodniu, zamek w Krasiczynie, forty Twierdzy Przemyśl, zamek w Oblęgorku, zamek Krzyżtopór. Przewiduje się, że w roku 2020 z trasy korzystać będzie średnio 51 tys. rowerzystów w ramach podróży codziennych (9 807 958 podróży codziennych w obszarach niezurbanizowanych, 10 372 097 podróży codziennych w obszarach zurbanizowanych). Liczba podróży turystycznych realizowanych na trasie będzie znacząco niższa od podróży codziennych (329 614 podróży turystycznych jednodniowych, 122 943 podróży turystycznych wielodniowych). Należy jednak zwrócić, uwagę, że średnia długość podróży turystycznych będzie ponad 10 razy większa od podróży codziennych, co oznacza, że udział turystów wśród użytkowników trasy będzie znacznie wyższy aniżeli sugerowałyby to powyższe dane. Wyniki analizy ekonomicznej W studium wykonalności przeprowadzono szereg analiz, które potwierdzają zasadność realizacji inwestycji. Szczególne znaczenie ma wykonalność społeczno-ekonomiczna, w której wykazano, że realizacja projektu przyczyni się do istotnych korzyści społeczno-ekonomicznych w następujących obszarach: własność pojazdu, eksploatacja pojazdu, bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne, zdrowie, zdrowie – efekty zewnętrzne, infrastruktura parkingowa, infrastruktura parkingowa – efekty zewnętrzne, kongestia (tylko na obszarach zurbanizowanych), infrastruktura podstawowa, wartość terenu, infrastruktura towarzysząca, zrównoważony transport, zanieczyszczenie powietrza, gazy cieplarniane, hałas, zasoby naturalne, efekt bariery, wykorzystanie terenu, zanieczyszczenie wód, odpady. Powyższe potwierdza zasadność realizacji projektów dotyczących tras rowerowych w wielu płaszczyznach życia społecznego. W wyniku porównania wpływów i wypływów otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - ENPV = 1.713.284.482,01 PLN, - EIRR = 34,07%, - B/C = 8,60. Powyższe wartości wskaźników dyskontowych potwierdzają, że inwestycja jest uzasadniona ze społecznoekonomicznego punktu widzenia. Zwrot z inwestycji, tj. nadwyżka korzyści społeczno-ekonomicznych nad stratami nastąpi już w 2019 r. 1 Szlak rowerowy: R64 „Transgraniczny Szlak Rowerowy R64”; „Elbląg - Iława”; „Szlak do Miejskich Wód”; „Szlak międzynarodowy R1”; „W Krainie Wiatraków”; „Orneta - Pieniężno - Pakosze - Bornity - Spędy - Orneta”; „Górowo Iławeckie - Worławki - Bukowiec - Półwiosek - Dzikowo - Lipinki - Kandyty - Bukowiec - Worławki - Górowo Iławeckie”; „Bartoszyce - Witki - Wiatrowiec - Sępopol - Smolanka - Turcz - Liski - Skitno - Bartoszyce”; „Sępopol - Liski - Judyty - Szczurkowo - Ostre Bardo - Stopki - Długo - Sępopol”; „Warmińsko-Mazurski Bociani Szlak”; „Korsze - Glitajny - Wiklewo - Stawnica - Sątoczno - Prosna - Sajna Wielka - Sajna Mała - Dłużec Wielki - Głowbity Krzemity - Korsze”; „Korsze - Pary - Pomnik - Drogosze - Równina Górna i Dolna - Warnikajmy - Błogoszewo - Olszynka - Korsze”; „Szlak Mazurska Piramida”; „Śladami Rominckiego Jelenia”; „Szlak Bociani - odcinek suwalski”; „Fragment Trasy - Pierścień Rowerowy Suwalszczyzny”; „Wokół Jeziora Hańcza”; „Podlaski Szlak Bociani”; „Międzynarodowa trasa rowerowa Euro Velo R11”; „Dowspuda Stary Folwark”; „Krzywe - Stary Folwark”; "Wzdłuż Kanału Augustowskiego"; „Wokół Jeziora Białego i Studzienicznego; „Wokół Jeziora Sajno”; „Szlak rowerowy Doliny Rospudy; „Wokół Jeziora Kolno”;„Wokół Rzeki Netty”; „Czarna Białostocka -Osowiec Twierdza”; „Szlak Bociani”; „Szlak Dolny Rzeki Śliny”; „Rowerowa obwodnica Narwiańskiego Parku Narodowego”; „Szlak rowerowy Białystok – Kruszewo”; „Kresowe Wędrówki"; „Szlak Podmiejskich Rezydencji”; „Szlak rowerowy Jałówka - Królowy Most”; czerwony; "Do Puszczy Ladzkiej"; „Michnówka-Nowa Luka-Stary Dwór- zb. Siemianówka”; „Szlaki Narewkowskie - Średnia Pętla”; „Białowieski Szlak Transgraniczny PL”; „Szlak rowerowy Dubicze Cerkiewne - Topiło – Białowieża”; „Hajnówka - Topiło – Hajnówka”; „Hajnówka – Piaski”; „Janów Podlaski – Hrubieszów”; „Szlak przez Sobiborski Park Krajobrazowy”; „Lublin - Wola Uhruska”; „Leśne ostępy Chełmskiego Parku Krajobrazowego”; „Uroki Sobowickie”; „Południowe Panoramy Chełma”; „Nad Wieprzem”; „Nad Zalewem”; „Centralny szlaki rowerowy Roztocza”; „Zwierzyniec - Florianka - Górecko Stare”; „Ziemi Józefowskiej na Roztoczu”; „Szlak Ziemi Józefowskiej na Roztoczu”; „Trasa rowerowa nr II”; „Trasa rowerowa nr IV”; „Trasa rowerowa nr III”; „Szlak im. św. Brata Alberta z Horyńca do Narola”; „Po Fortach Twierdzy Przemyśl - Część Północna”; „Przemyśl - Przełom Hołubli"; „Po Fortach Twierdzy Przemyśl - Cz. Południowa”; „Bircza - Piątkowa - Bircza”; „Cerkwie Pogórza Przemyskiego”; „Słonne - Iskań - Słonne”; „Dynów - Dylągowa - Dynów”; „Rzeszów Zwięczyca - Rzeszów”; „Na Rowerowym Szlaku - Gmina Boguchwała”; „Rzeszów - Zwięczyca - Rzeszów”; „Trasa Rowerowa Przez Gminę Łańcut”; „Szlak Garncarski”; „Niebieska Gmina Nowa Sarzyna”; „Pomarańczowa Gmina Nowa Sarzyna”; „Do Leśnictwa Zatyki”; „Śladami Strużanki”; „Powiatowy Szlak Rowerowy Powiatu Stalowowolskiego”; „Obrzeżami Gminy Zaleszany”; „Poznajmy Własne Dziedzictwo”; „Sandomierskie Krajobrazy” ; „Sandomierz – Ujazd” „Architektury Obronnej” „Trans-wojewódzki Berlin - Lwów”; „Wokół Opatowa”; „Raków - Zalew Chańcza - Raków”; „Wokół Rakowa”; „Drogowle - Raków”; „Pętla Wokół Rakowa”; „Smyków - Chmielnik”; „ Smyków - Drugnia”; „Suków - Pasieka”; „Zalew Bielnianki - Zalew Pierzchnianki”; „Tematyczny Miejsca Mocy”; „Suków - Kielce”; „Kielce - Sitkówka PKP”; „Wokół Góry Pierścienica”; „Wokół Pierścienicy”; „Na Górze Pierścienica”; „Kielce - Białogon”; „ul. Podklasztorna Dobromyśl”; „Kielce - Piekoszów”; „Wokół Strawczyna”; „Czarniecka Góra - Sielpia Wielka Dolina Krasnej” 7 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Efekty - długość trasy (2015r.) – 1.982,0 km, w tym: w obszarze zurbanizowanym – 257,5 km, w obszarze niezurbanizowanym (2015r.) - 1.724,5 km - liczba nowych miejsc noclegowych (2016r.) – 3.275 msc - liczba nowych miejsc pracy w sekcji I (2016r.) - 825 msc - przychód generowany przez ruch turystyczny w obszarze niezurbanizowanym (2016-2036) – 1.074.543.234,10 PLN - korzyści ekonomiczne wynikające z substytucji ruchu zmotoryzowanego ruchem rowerowym (20162036) – 1.648.537.386,51 PLN - wynagrodzenia ukryte (2016-2036) – 1.354.923.096,32 PLN - wpływy podatkowe (2016-2036) – 20.386.600,26 PLN Wskaźniki w przeliczeniu na 1 km trasy - liczba nowych miejsc noclegowych na 1 km trasy (2016r.) - 1,65 msc/km - liczba nowych miejsc pracy w sekcji I na 1 km trasy (2016r.) - 0,42 msc/km - średni roczny przychód generowany przez ruch turystyczny w obszarze niezurbanizowanym na 1 km trasy – 29.670,96 PLN/km (obszar niezurbanizowany) - średnie roczne korzyści ekonomiczne wynikające z substytucji ruchu zmotoryzowanego ruchem rowerowym – 39.607,00 PLN/km - średnie roczne wynagrodzenia ukryte na 1 km trasy – 32.552,76 PLN/km średnie roczne wpływy podatkowe na 1 km trasy – 489,80 PLN/km Efekty skali W kontekście osiągniętych w analizach wyników nie ma konieczności kwantyfikacji efektów skali z następujących powodów: - skwantyfikowane efekty społeczno-ekonomiczne są wystarczające i zapewniają odpowiedni margines bezpieczeństwa, - efekty skali są już częściowo uwzględnione w przyjętej metodologii EuroVelo, która zrodziła się z analizy przedsięwzięć o podobnej skali i charakterze, - w analizie uwzględniono efekty zewnętrzne związane z transportem (w kosztach jednostkowych), - brak możliwości obiektywnego doboru założeń, - studium wykonalności jest „przybliżeniem” rzeczywistości, a nie jej „odwzorowaniem”, zatem dążenie do „absolutnej” prawdy jest niezasadne (kompromis między nihilizmem a maksymalizmem), - Niebieska Księga, wytyczne MRR tego elementu nie wymagają. Podsumowując, najbardziej zasadnym rozwiązaniem jest odszukanie w projekcie TRwPW implikacji przyczynowo-skutkowych. Zdroworozsądkowym rozwiązaniem jest odniesienie się do komplementarnych działań marketingowych związanych z promocją TRwPW, gdyż to one mogą być z największym prawdopodobieństwem rzeczywistym źródłem efektów skali. Należy również uciekać od prób kwantyfikacji z uwagi: - niewystarczający dorobek naukowy z tego obszaru, - brak odpowiednich doświadczeń oraz - ryzyko falsyfikacji przyjmowanych założeń stojących u podstaw takiej wyceny. Należy stwierdzić, że efekty skali w projekcie TRwPW z dużym prawdopodobieństwem zaistnieją, zaś głównym ich stymulatorem może być skuteczna promocja tras rowerowych. Z uwagi na przytoczone wyżej duże wątpliwości oraz zagrożenia, efekty skali w opracowaniu nie podlegają kwantyfikacji. Założenia projektu oraz doświadczenia międzynarodowe wskazują, że korzyści z realizacji projektu mogą być dużo wyższe. Elementów związane z wpływami podatkowymi czy wynagrodzeniami ujęte w zastosowanej metodyce mogą być niedoszacowane. Warto jednak mieć na względzie fakt, że efektem skali przedsięwzięcia będzie stworzenie markowego produktu turystycznego, który może przyciągnąć dodatkowy strumień turystów długodystansowych, szczególnie istotnych z punktu widzenia korzyści ekonomicznych (popyt na usługi noclegowo-gastronomiczne). Większość tego efektu konsumują wyniki analiz dla poszczególnych województw, w ramach których uwzględniono nie tylko ruch rowerowych codzienny i turystykę jednodniową, ale także zwiększenie ruchu turystycznego wielodniowego. Nie sposób jednak precyzyjnie oszacować na ile zmiany tendencji będą analogiczne do zjawiska jakie miało miejsce w Europie Zachodniej, a na ile możliwe będzie wykorzystanie efektu dodatkowego – skokowego przyrostu 8 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium zainteresowania turystyką rowerową – w sytuacji promocji unikalnego w Polsce i na skalę europejska produktu turystycznego. Wprowadzenie produktu turystycznego, skłaniającego do organizacji wyjazdów wielodniowych, przekładać się może nie tylko na zwiększone wydatki na noclegi i gastronomię, ale także na wzrost przychodów przedsiębiorstw świadczących usługi w branży turystycznej (organizacja wycieczek rowerowych, rajdów) oraz firm świadczących usługi związane z wyposażeniem i serwisem rowerów. Moda na turystykę rowerową, przy dużym efekcie skali, może z dużym prawdopodobieństwem przełożyć się na wzrost przychodów, w tym podatkowych, związanych ze skokowym wzrostem sprzedaży rowerów i akcesoriów rowerowych. Wiele osób, na fali wzrostu popularności tej gałęzi turystyki, może dokonać zakupu swojego pierwszego roweru lub kolejnego o dużo lepszych parametrach, dającego większe bezpieczeństwo i komfort podróży na długim dystansie. W ramach niniejszego opracowania nie zdecydowano się na szczegółowe badania powyższych kwestii z uwagi na nieprzewidywalność tendencji i wiele warunków, jakie muszą zostać spełnione do wywołania dodatkowego efektu skali. Zgodnie z badaniami prowadzonymi na etapie II a w ramach „Analizy porównawczej z analogicznymi projektami zrealizowanymi w Europie” kluczowe znaczenie będą mieć skoordynowane i kompleksowe działania marketingowe, a także stymulowanie drobnej przedsiębiorczości poprzez bodźce ekonomiczne lub szkolenia/warsztaty wskazujące na celowość rozwoju dotychczas świadczonych usług. Dotychczas w Polsce działania takie nie były wdrażane przez co możliwości badań potencjalnego wpływu „efektu ponadregionalnej trasy w Polsce Wschodniej” nie są formalnie do uchwycenia. Trzeba jednak z dużym przekonaniem stwierdzić, że efekt skali przedsięwzięcia i komplementarność z działaniami promocyjnymi przynieść mogą rezultatu przekraczające założenia niniejszej analizy i cele projektu. 9 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wprowadzenie 1.1. Historia projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” W grudniu 2007 r. na zlecenie Ministra Rozwoju Regionalnego przygotowana została wstępna propozycja podejścia do realizacji projektów w ramach działania V.2 PO RPW. W dniu 6 marca 2008 r. zorganizowane zostało spotkanie przedstawicieli Instytucji Zarządzającej PO RPW oraz Instytucji Pośredniczącej PO RPW z przedstawicielami Urzędów Marszałkowskich poszczególnych województw Polski Wschodniej, podczas którego ustalono role poszczególnych instytucji we wdrażaniu projektu oraz sposób jego przygotowania do realizacji. W związku z decyzją dotyczącą wypracowania ostatecznego kształtu modelu wdrażania działania oraz koordynacją prac przygotowawczych powołano Grupę Roboczą do spraw wdrażaniaDziałania V.2. W drodze trójstronnych porozumień (IZ PO RPW, IP PO RPW, beneficjent) ustalono podział obowiązków w procesie wdrażania działania i przygotowania projektów. W dniu 29 kwietnia 2008 r. odbyło się pierwsze spotkanie Grupy Roboczej do spraw wdrażania Działania V.2. Od tego czasu posiedzenia odbywały się regularnie, według potrzeb. Celem podstawowym Grupy Roboczej była koordynacja i planowanie prac w ramach Działania V.2 oraz wymiana informacji i opinii na temat procesu realizacji projektu. W skład Grupy Roboczej wchodzili między innymi przedstawiciele beneficjentów (Urzędy Marszałkowskie Województw Polski Wschodniej), Instytucji Zarządzającej PO RPW (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego), Instytucji Pośredniczącej PO RPW (Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości) oraz Ministerstwa Sportu i Turystyki. Podstawowym zadaniem Grupy Roboczej w pierwszym etapie było szczegółowe opracowanie modelu realizacji projektu - dokumentu wskazującego podział zadań i obowiązków pomiędzy strony zaangażowane w jego realizację. Ponadto opracowano harmonogram realizacji projektu wskazujący zakres i postępy prac. Zgodnie z harmonogramem od maja do sierpnia 2008 r. poszczególni beneficjenci opracowywali propozycje wojewódzkich przebiegów trasy rowerowej w oparciu o następujące prace: - Inwentaryzacja istniejących tras i szlaków rowerowych - Inwentaryzacja atrakcji turystycznych - Analiza planów i strategii wojewódzkich - Prace planistyczne - Konsultacje społeczne Na podstawie materiałów przekazanych przez poszczególne województwa, Instytucja Pośrednicząca PO RPW opracowała spójne materiały informacyjne dotyczące trasy rowerowej. W dniu 12 września 2008 r. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości ogłosiła przetarg na „Doradztwo oraz opracowanie studium przebiegu korytarza głównego trasy rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2 PO RPW” wraz z kompleksowym przygotowaniem konsultacji społecznych. Przetarg wygrała firma Halcrow, która na podstawie wyżej wymienionych materiałów źródłowych przygotowała informacje i analizy, zsumowane przez PARP w „Studium przebiegu korytarza głównego trasy rowerowej”. Materiały zostały zaprezentowane opinii publicznej poprzez stronę internetową PARP, a także na konferencji informacyjnej poprzedzającej ogólnopolskie konsultacje społeczne. W wyniku przeprowadzonych w listopadzie 2008 r. konsultacji społecznych wyłoniono dodatkowe warianty przebiegu trasy, które zostały przeanalizowane przez doradcę technicznego PARP. Opracowane korytarze zostały zarekomendowane do dalszych analiz na etapie studium wykonalności. W sierpniu 2009 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ogłosiło postępowanie o zamówienie publiczne na sporządzenie studium wykonalności projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej”. W wyniku postępowania wyłoniono wykonawcę – konsorcjum firm Tebodin Poland Sp. z o. o. oraz OPTIMA Baca Robert. Ze względu na innowacyjny charakter projektu przyjęto szerszy zakres studium niż w zaleceniach PARP dotyczących przygotowania studium wykonalności dla projektów inwestycyjnych współfinansowanych w ramach PO RPW z lipca 2008 r. Opracowanie prezentuje wyniki różnorodnych badań i analiz w tym: analiz terenowych, technicznych, technologicznych, organizacyjnych, prawnych, finansowych, ekonomicznych, środowiskowych i konsultacji społecznych. Dokumenty wykazują celowość inwestycji, rekomendują najlepszy wariant przebiegu trasy rowerowej oparty na dokładnej analizie możliwych wariantów i korytarzy, optymalnych standardów wykonania, koncepcji działań. 10 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 1.2. Studium Etapy realizacji studium wykonalności Zgodnie z umową i szczegółowym opisem przedmiotu zamówienia na sporządzenie studium wykonalności, prace zostały podzielone na następujące etapy: - Etap I - opracowanie szczegółowego modelu wdrażania Działania V.2 PO RPW wraz z analizą formalno-prawną przygotowania i realizacji projektów w województwach Polski Wschodniej z uwzględnieniem ich uwarunkowań i dokumentów strategicznych, - Etap II - wykonanie analiz, dla każdego z województw Polski Wschodniej, informacji i danych na temat wariantów o rozwiązaniach optymalnych z punktu widzenia ekonomicznej zasadności wyboru wariantu korytarza trasy głównej, ochrony środowiska oraz technicznej i finansowej możliwości realizacji inwestycji: - Etap IIa - wykonanie analizy wielokryterialnej realizacji przedsięwzięcia (wraz z elementami analizy ekonomicznej) dla zgłoszonych przebiegów korytarzy trasy w poszczególnych województwach na podstawie przebiegów opisanych w ramach „Studium przebiegu korytarza głównego trasy rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2” – wyniki analiz umożliwią dokonanie wyboru korytarza trasy głównej w każdym z 5 województw Polski Wschodniej, - Etap IIb - wykonanie analizy wariantowej dopuszczalnych przebiegów trasy głównej z uwzględnieniem badań natężenia i prognoz ruchu oraz aspektów środowiskowych i społecznych wraz z przeprowadzeniem konsultacji społecznych na szczeblu lokalnym – wyniki analiz umożliwią dokonanie wyboru optymalnego przebiegu trasy i alternatywnych terenowych przebiegów w każdym z województw Polski Wschodniej, - Etap IIc - wykonanie szczegółowej inwentaryzacji potrzeb inwestycyjnych dla wybranych wariantów z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych - wyniki inwentaryzacji ukażą możliwości usunięcia wszystkich wąskich gardeł (z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu rowerowego) znajdujących się na trasie i zapewnienia odpowiednich standardów technicznych z uwzględnieniem finansowych ograniczeń w każdym z województw Polski Wschodniej, - Etap III – przygotowanie pięciu niezależnych studiów wykonalności dla każdego z województw Polski Wschodniej, - Etap IV – przygotowanie jednolitego opracowania wykonalności projektów w ramach całego działania V.2 PO RPW. 1.3. Ogólny opis projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” Studium wykonalności dotyczy przygotowania i uruchomienia trasy rowerowej w Polsce Wschodniej, prowadzącej przez pięć województw Polski Wschodniej: warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie. Trasa licząca około 2 tys. km ma służyć rozwojowi potencjału turystycznego w Polsce Wschodniej i będzie zrealizowana w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013, oś priorytetowa V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, działanie V.2 Trasy rowerowe. Opracowanie prezentuje wyniki przeprowadzonych badań i analiz w tym: analiz terenowych, technicznych, technologicznych, organizacyjnych, prawnych, finansowych, ekonomicznych, środowiskowych i konsultacji społecznych. Niniejsze studium wykonalności wykazuje celowość realizacji inwestycji oraz zgodność z koncepcją działań i szczegółowymi standardami wykonania. Trasa rowerowa, prowadząca przez wartościowe przyrodniczo i kulturowo tereny w makroregionie, umożliwi rozwój turystyki specjalistycznej, co będzie stymulującym czynnikiem do rozbudowy lokalnej bazy turystycznej, restrukturyzacji zawodowej na wsi (prowadzenie działalności gospodarczej pozarolniczej) oraz wzrostu przedsiębiorczości i zwiększenia liczby miejsc pracy. Mieszkańcom miast Polski Wschodniej stworzy możliwość aktywnego i atrakcyjnego wypoczynku w granicach makroregionu. Wytyczenie rowerowych tras turystycznych przyczyni się do ochrony miejsc o wyjątkowych wartościach przyrodniczych przed nieskoordynowanym ruchem turystycznym. Określenie przebiegu trasy rowerowej zostało przeprowadzone w szerokiej konsultacji z przedstawicielami społeczności lokalnych oraz środowiskami ekologicznymi tak, aby umożliwić włączenie do jednego systemu istniejących i planowanych tras. 11 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Projekt „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” uwzględnia następujące założenia2: - możliwie kompletny i spójny przebieg tras umożliwiający dogodne połączenie wszystkich województw w ramach całej sieci tras rowerowych w Polsce Wschodniej - projekt charakteryzuje komplementarność w stosunku do planowanej oraz już istniejącej infrastruktury turystycznej, a zwłaszcza istniejących szlaków rowerowych, dzięki czemu tworzy funkcjonalną całość w ramach systemu rozwoju turystyki z innymi inwestycjami; - trasa prowadzi do obszarów atrakcyjnych turystycznie, zabytków oraz miejsc cennych przyrodniczo celem projektu jest zarówno ułatwienie turyście dotarcia do powszechnie znanych atrakcji turystycznych Polski Wschodniej, jak i odkrycie przed nim mniej znanych obszarów; - dbałość o bezpieczeństwo i wygodę rowerzysty - inwestycje realizowane w ramach projektu mają znacząco wpłynąć na zwiększenie bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego ze specjalnym uwzględnieniem rowerzystów; szczególny nacisk położono na takie wyznaczenie przebiegu tras rowerowych, by gwarantowały bezpieczeństwo ruchu drogowego - zarówno rowerzystów, jak i innych użytkowników dróg; zaplanowano także sieć miejsc postojowych dla rowerzystów; - dokonano szerokich konsultacji z jednostkami samorządu terytorialnego, przedstawicielami społeczności lokalnych, a także organizacjami społecznymi działającymi w zakresie ochrony środowiska oraz promocji turystyki rowerowej; - projekt jest spójny z dokumentami i planami dotyczącymi rozwoju turystyki, a także innymi programami operacyjnymi na poziomie regionalnym, wojewódzkim, krajowym i dokumentami europejskimi. Niniejsze opracowanie dotyczy części trasy rowerowej realizowanej we wszystkich pięciu województwach Polski Wschodniej, której długość docelowa w 2015 r. będzie wynosić 1981,995 km. Realizacja projektu będzie składać się z następujących komponentów: - wytyczanie tras rowerowych, - budowa, dróg (ścieżek) dla rowerów o utwardzonej nawierzchni, umożliwiających bezpieczny ruch rowerowy oraz ułatwiających dotarcie do zabytków i miejsc atrakcyjnych przyrodniczo, - inne roboty budowlane, które zapewnią ciągłość i spójność poszczególnych tras oraz połączą miejsca kluczowe z punktu widzenia ruchu rowerowego (dworce kolejowe, autobusowe, parkingi, atrakcje turystyczne), a także umożliwią bezpieczne przemieszczanie się turysty rowerowego, - oznakowanie tras rowerowych, - budowa i montaż podstawowej infrastruktury towarzyszącej, tj. stojaków na rowery, wiat postojowych, wiat widokowych, itp. oraz innych urządzeń niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przejazdu po drogach (ścieżkach) rowerowych. Beneficjentami projektu „Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej” są: Województwo Warmińsko – Mazurskie, Województwo Podlaskie, Województwo Lubelskie, Województwo Podkarpackie, Województwo Świętokrzyskie, które realizować będą projekt we współpracy z partnerami: - wybranymi jednostkami samorządu terytorialnego, - Regionalnymi Dyrekcjami Lasów Państwowych (oddziały w: Radomiu, Lublinie, Olsztynie, Gdańsku, Białymstoku, Krośnie) - Nadleśnictwami, - Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad (oddział Olsztyn, Białystok, Lublin, Rzeszów, Kielce) Grupami docelowymi, do których projekt jest skierowany i którzy będą korzystać z trasy rowerowej, są turyści krajowi i zagraniczni oraz mieszkańcy Polski Wschodniej. Dodatkowo na realizacji projektu skorzystają przedsiębiorcy świadczący usługi w sektorze turystycznym. 1.4. Diagnoza oraz analiza SWOT rozwoju turystyki Turystyka rowerowa stanowi znaczący czynnik rozwoju gospodarczego każdego kraju. Podjęte działania w tym zakresie będą stanowić impuls do zwiększenia ruchu rowerowego na terenie Polski Wschodniej, a co za tym idzie pojawi się szansa na wzrost popytu na usługi w zakresie obsługi ruchu turystycznego świadczone głównie przez firmy z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MMSP). Projekt „Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013” wskazuje, że jedną ze słabości turystyki w Polsce jest brak systemu tras rowerowych z właściwym ich wyznaczeniem, oznakowaniem i infrastrukturą towarzyszącą. Wynika to w głównej mierze z istnienia wielu podmiotów wytyczających i znakujących szlaki. Instytucje te 2 http://porpw.parp.gov.pl. 12 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium z reguły nie współdziałają ze sobą i nie koordynują prowadzonych działań. Ponadto, metodologia znakowania szlaków rowerowych w Polsce nie została dotąd ujednolicona i skodyfikowana w prawie, co również utrudnia ewidencję szlaków. Szlaki rowerowe w Polsce Wschodniej nie tworzą zintegrowanego systemu komunikacyjnego i skupiają się głównie wokół większych miast i pobliskich atrakcji turystycznych, naturalnych bądź antropogenicznych. Z punktu widzenia przestrzeni są to rozproszone elipsowate odcinki ścieżek, bez wyraźnych punktów stycznych ze sobą. Charakterystyczna jest również mała ilość połączeń z węzłami komunikacyjnymi, umożliwiającymi przesiadkę na inny środek transportu. Brakuje także podstawowej infrastruktury towarzyszącej (np. stojaków, przechowalni, wiat widokowych). W związku z powyższym istnieje wyraźna potrzeba stworzenia infrastruktury dla długodystansowych przejazdów rowerowych umożliwiających zwiedzanie całego makroregionu i pozwalających na pokonywanie od 50 do 100 km dziennie bez konieczności każdorazowego powrotu do jednej bazy noclegowej. Polska Wschodnia Makroregion Polska Wschodnia charakteryzuje się walorami przyrodniczymi o wysokiej randze w skali kraju i Europy. Atrakcjami są zwłaszcza kompleksy jezior, kompleksy lasów o charakterze puszczańskim, kompleksy bagien biebrzańskich i narwiańskich występujące w pojeziernej części północnej oraz tereny wyżynne i górskie w części południowej makroregionu. O jego wartościach przyrodniczych świadczy to, że aż 41,6% makroregionu objęto ochroną prawną. W pięciu województwach Polski Wschodniej znajduje się między innymi 9 parków narodowych (51,8% powierzchni wszystkich tego typu parków w Polsce), 440 rezerwatów przyrody, 43 parki krajobrazowe, 128 obszarów chronionego krajobrazu. Należy również dodać, że na terenie Polski Wschodniej występuje ponad 40% powierzchni obszarów NATURA 2000 w Polsce.3 3 Studium uwarunkowań atrakcyjności turystycznej w Polsce Wschodniej (część analityczna), Polska Organizacja Turystyczna. 13 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 1. Zróżnicowanie Polski Wschodniej w odniesieniu do Polski– dane za 2010 r. Wyszczególnienie Powierzchnia w tys. km2 Powierzchnia w % powierzchni kraju Ludność w tys. Ludność w % ludności kraju Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 Przyrost naturalny w promilach Ludność w miastach w % ludności ogółem Obszary prawnie chronione w % powierzchni ogólnej Całkowita emisja głównych zanieczyszczeń powietrza w t na 1 km2 Udział ścieków oczyszczonych w ogólnej ilości ścieków odprowadzanych w % Nominalne dochody w sektorze gospodarstw domowych w tys. PLN na 1 mieszkańca (2009 r.) Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w PLN Pracujący na 1000 ludności Pracujący w rolnictwie w % ogółu pracujących Stopa bezrobocia rejestrowanego w % PKB w tys. PLN na 1 mieszkańca (2009 r.) Wartość dodana brutto w PLN na 1 pracującego (2009 r.) Przedsiębiorstwa zarejestrowane w krajowym systemie REGON na 10000 mieszkańców Nakłady inwestycyjne w PLN na 1 mieszkańca Miejsca noclegowe na 1000 ludności Udzielone noclegi na 1000 ludności Korzystający z noclegów na 1000 ludności Dochody budżetów gmin w PLN na 1 mieszkańca Drogi publiczne o twardej nawierzchni w km na 100 km2 Linie kolejowe eksploatowane w km na 100 km2 Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w PLN na 1 mieszkańca Pracownicy naukowo-badawczy na 1000 osób aktywnych zawodowo Studenci na 10000 mieszkańców Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Polska 312,7 100,0 38 200 100,0 122 0,9 60,9 32,4 20,0 95,7 23,1 3 435,00 225 21,6 12,4 35,2 84,9 1 024 5 690,00 16,0 1 461,1 536 3 304,70 87,6 6,5 272,80 4,6 476 Polska Wschodnia 99,0 31,7 8 137 21,3 82 0,5 49,3 39,3 10,0 99,9 17,7 2 969,68 184 37,9 15,5 25,4 65,7 791 4 578,40 13,2 1 025,0 395 3 134,79 77,6 5,0 150,24 2,8 396 Poziom zróżnicowania (Polska = 100) -0,33 -0,44 -0,19 0,21 -0,50 0,04 -0,23 -0,14 -0,18 0,75 0,25 -0,28 -0,23 -0,23 -0,20 -0,18 -0,30 -0,26 -0,05 -0,11 -0,23 -0,45 -0,40 -0,17 Zróżnicowanie ŚREDNIE WYSOKIE ŚREDNIE ŚREDNIE WYSOKIE NISKIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE WYSOKIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE ŚREDNIE NISKIE ŚREDNIE ŚREDNIE WYSOKIE ŚREDNIE ŚREDNIE 14 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Z powyższego zestawienia wynika, że powierzchnia Polski Wschodniej stanowi 31,7% powierzchni całego kraju i zamieszkuje ją 21,3% populacji Polski. Polska Wschodnia charakteryzuje się niższą gęstością zaludnienia (o 33%) w stosunku do średniej dla Polski. Jednocześnie występuje niższy udział ludności mieszkającej na terenie miast w stosunku do średniej dla Polski (o 19%). Obserwuje się dodatni, lecz niższy niż w całym kraju (o 44%) przyrost naturalny wynoszący 0,5 promila. Zdecydowanym atutem jest duży udział obszarów prawnie chronionych, który jest znacznie wyższy od średniej Polski (o 21%). Kolejnym korzystnym zjawiskiem jest niska całkowita emisja głównych zanieczyszczeń powietrza, która stanowi połowę średniej dla Polski (o 50%). Zdecydowanie mniej korzystnie w stosunku do całego kraju kształtują się nominalne dochody w sektorze gospodarstw (o 23%), przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (o 14%), liczby pracujących na 1000 ludności (o 18%). Niekorzystną sytuacją jest również wysoki odsetek pracujących w rolnictwie (o 75%) oraz wyższa w stosunku do całego kraju stopa bezrobocia rejestrowanego (o 25%). PKB na 1 mieszkańca oraz wartość dodana brutto na 1 pracującego są niższe od średniej dla Polski (odpowiednio o 28% oraz 23%). Na obszarze Polski Wschodniej obserwuje się w stosunku do całego kraju mniejszą liczbę przedsiębiorstw zarejestrowanych w krajowym systemie REGON (o 23%) oraz niższe nakłady inwestycyjne na 1 mieszkańca (o 20%). W sektorze turystyki Polska Wschodnia charakteryzuje się relatywnie niskim wskaźnikiem miejsc noclegowych na 1000 ludności (o 18%), niskim wskaźnikiem udzielonych noclegów na 1000 ludności (o 30%) oraz niskim wskaźnikiem korzystających z noclegów na 1000 ludności (o 26%). Polska Wschodnia posiada również niekorzystny wskaźnik w obszarze infrastruktury transportowej, tj. niższą gęstość dróg publicznych o twardej nawierzchni (o 11%) oraz niższą gęstość linii kolejowych (o 23%). Znacznie gorzej Polska Wschodnia wypada również w obszarze działalności badawczorozwojowej, gdzie obserwuje się niższe nakłady na działalność badawczo-rozwojową na 1 mieszkańca (o 45%) oraz mniej pracowników naukowo-badawczych na 1000 osób aktywnych zawodowo (40%). Liczba studentów na 10000 mieszkańców jest niższa niż średnio w Polsce (o 17%). Na poniższych wykresach zaprezentowano dane za 2010 r. Szlaki rowerowe Przez województwa Polski Wschodniej prowadzi ponad 17,3 tys. km tras rowerowych dostosowanych zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych rowerzystów. Ścieżki prowadzą przez atrakcyjne tereny, umożliwiające zwiedzanie najciekawszych zabytków; stanowią dobrze rozwinięty produkt w ramach turystyki aktywnej. Rozszerzeniem oferty są organizowane imprezy rowerowe w każdym województwie. Szlaki te objęte są profesjonalną promocją, m.in. w Internecie (www.pieknywschod.pl). Podczas prac nad studium wykonalności w etapie IIb zinwentaryzowano i opisano szlaki rowerowe w województwach Polski Wschodniej, a wynik tych prac przedstawiono w oddzielnym dokumencie „Inwentaryzacja tras rowerowych”, przygotowanym dla poszczególnych województw Polski Wschodniej. W dalszej części niniejszego studium zawarto zbiorcze zestawienie szlaków rowerowych na terenie Polski Wschodniej wraz z poglądową mapą dla każdego z pięciu województw. Marketingowa strategia Polski w sektorze turystyki na lata 2012-2020 W „Marketingowej strategii Polski w sektorze turystyki na lata 2012-2020”4 zdefiniowano potencjał produktów turystycznych województw. Jedną z grup markowych produktów jest turystyka rekreacyjna, aktywna i specjalna, prowadząca do regeneracji sił fizycznych i psychicznych, wykorzystująca walory środowiska naturalnego (góry, jeziora, rzeki, wybrzeże), a także turystyka kwalifikowana, uwzględniająca wszystkie rodzaje specjalistycznych zainteresowań. Zaliczane są tu również wyjazdy wypoczynkowe i/lub lecznicze do uzdrowisk, wykorzystujące naturalne warunki lecznicze, tzw. turystyka zdrowotna. W powyższej grupie zawiera się też turystyka rowerowa. Dla województw Polski Wschodniej priorytetowe znaczenie mają: - turystyka piesza, w tym wędrówki i wspinaczka, - turystyka rowerowa, - turystyka uzdrowiskowa, - agroturystyka, - udział w targach. - żeglarstwo - turystyka kajakowa - pielgrzymki, miejsca kultu religijnego, - objazdy – dziedzictwo kulturowe, - pobyty wypoczynkowe nad jeziorami, - pobyty na obszarach przyrodniczych, - pobyt w miastach (tzw. city break), 4 Marketingowa strategia Polski w sektorze turystki, Polska Organizacja Turystyczna, grudzień 2011. 15 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - Studium wydarzenia kulturowe i muzyczne, ekoturystyka, zakupy, pobyt wypoczynkowy w górach. 16 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 2. Potencjał produktów turystycznych województw, stan na 2011 r. Źródło: Marketingowa strategia Polski w sektorze turystki, Polska Organizacja Turystyczna, grudzień 2011. 17 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Badanie skuteczności kampanii promocyjnej walorów turystycznych Polski Wschodniej5 Na potrzeby przygotowania studium wykonalności, wykonawca opracował profil użytkownika tras rowerowych w Polsce Wschodniej. Przeprowadzono szereg badań wraz z analizą pomocnych dokumentów m.in.: 6 - Wykonano analizę porównawczą z analogicznymi projektami zrealizowanymi w Europie , 7 - Uwzględniono badania ruchu rowerowego w Generalnym Pomiarze Ruchu 2005 , - Przeprowadzono badania ankietowe w terenie ( 1, 2, 3 maja 2010 r. ) i za pośrednictwem portali internetowych (badania trwały 10 dni i zakończyły się w dniu 18 maja 2010 r.). Raport z przeprowadzonych badań ankietowych i inwentaryzacji w województwie warmińsko – mazurskim, podlaskim, podkarpackim, lubelskim, świętokrzyskim został wykonany w ramach realizacji Etapu IIa – 8 Analiza wielokryterialna wyboru korytarza Trasy rowerowej. - Przeprowadzono badania potencjalnego użytkownika w województwie warmińsko – mazurskiem, podlaskim, podkarpackim, lubelskim, świętokrzyskim. Profil użytkownika W ramach etapu IIb realizacji projektu w oparciu o doświadczenia europejskie oraz na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych zdefiniowano profil użytkownika, który można scharakteryzować następująco: - dominująca grupa wiekowa od 26 do 35 lat, przy czym średni wiek użytkownika będzie się zwiększał na korzyść osób w najstarszej grupie wiekowej, - podróże jednodniowe będą miały średnią długość podróży równą 62,5 km, - noclegi będą się odbywać w bazie noclegowej o stosunkowo niskim standardzie, tj. w schronisku, w kwaterze prywatnej lub agroturystycznej, przy czym 14% turystów wybierze zakwaterowanie w motelu lub hotelu i ta tendencja będzie zwiększała się wraz ze wzrostem średniego wieku turystów, - nie zmienią się w stosunku do stanu obecnego oczekiwania odnośnie przebiegu trasy prowadzonej wzdłuż miejsc atrakcyjnych krajobrazowo, - nie zmienią się w stosunku do stanu obecnego oczekiwania odnośnie oznakowania trasy, - znacząco zwiększą się oczekiwania co do dostępności bazy noclegowej i gastronomicznej oraz węzłów komunikacyjnych, - podróże dwudniowe i wielodniowe będą charakteryzowały się pokonaniem dystansu powyżej 200 km, a turyści rowerowi będą wybierali obiekty noclegowe o wyższym standardzie (hotele). Powyżej opracowany profil użytkownika jest odzwierciedleniem stanu dzisiejszego. Należy jednak pamiętać, że część elementów uznanych za najistotniejsze według polskiego rowerzysty może ulec zmianie wraz ze starzeniem się społeczeństwa i polepszeniem statusu materialnego. Tendencje tych zmian widoczne są w krajach Europy Zachodniej, gdzie turyści rowerowi wyraźnie preferują noclegi w obiektach o podwyższonym standardzie. Dlatego warto wziąć pod uwagę zagraniczne doświadczenia, które wskazują na dodatkowe istotne kwestie. Przewiduje się wzrost ilości turystów rowerowych w przedziale wiekowym 4555 lat, ze szczególnym uwzględnieniem rodzinnych podróży rowerowych. Ponadto należy podkreślić, że w krajach o dobrze rozwiniętej infrastrukturze rowerowej (Wielka Brytania, Holandia, Francja itp.) najbardziej popularne są wyprawy rowerowe organizowane indywidualnie, gdzie głównym źródłem wiedzy o trasach rowerowych są portale internetowe. Wycieczki organizowane przez operatorów turystycznych stanowią jedynie niewielką część podróży rowerowych. Wykonawca podkreśla, że po wybudowaniu trasy rowerowej w Polsce Wschodniej należy spodziewać się rozwoju bazy noclegowej. 5 Raport z II fali badania zrealizowanego dla Polskiej Organizacji Turystycznej przez PBS DGA Sp. z o. o. Wg "Analizy porównawczej z analogicznymi projektami zrealizowanymi w Europie”, Analiza wielokryterialna wyboru korytarza Trasy rowerowej”, Etap IIa, studium wykonalności, Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007 – 2013, Działanie V.2. Trasy Rowerowe, czerwiec 2010. 7 Ruch rowerowy w Generalnym Pomiarze Ruchu 2005, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Warszawa-Kraków, maj 2010r. 8 Wg „Raportu z przeprowadzonych badań ankietowych”, Analiza wielokryterialna wyboru korytarza Trasy rowerowej”, Etap IIa, studium wykonalności, Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007 – 2013, Działanie V.2. Trasy Rowerowe, czerwiec 2010. 6 18 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyniki badań przeprowadzonych wśród turystów polskich9 Zachowania turystyczne Zdecydowana większość dorosłych Polaków zamieszkujących duże miasta w wybranych do badania dziesięciu województwach Polski10 deklaruje, iż w ciągu minionych 3 lat odbyło prywatną podróż związaną z wypoczynkiem, rozrywką, wizytami u krewnych lub znajomych, odwiedzinami miejsc pochodzenia lub religią (83% - dane przeliczone z pytania wielowyborowego, tak aby % odpowiedzi sumował się do 100). Podobnie jak w 2010 r., ankietowani podczas badania najczęściej deklarowali odbyty wyjazd na dłuższy urlop obejmujący przynajmniej 4 noclegi (72%), następnie wyjazd obejmujący od 1 do 3 noclegów (31%). Najrzadziej wskazywane były wyjazdy jednodniowe (23%). Należy jednak zaznaczyć, że badanie zostało zrealizowane przed sezonem wakacyjno-urlopowym w kraju, co może być prawdopodobną przyczyną niższych niż w 2010 r. wskaźników – kiedy to pomiar prowadzono w trakcie trwania tego sezonu. Prywatne wyjazdy badanych to przede wszystkim wyjazdy wyłącznie krajowe (63%). Znacznie rzadziej ankietowani spędzali wolny czas odpoczywając zarówno w kraju jak i poza jego granicami (24%). Wyjazd wyłącznie za granicę - w minionych trzech latach - wybrał już tylko co dziesiąty badany. Mieszkańcy Polski Wschodniej to grupa, która najczęściej wybierała wyjazdy: jednodniowy - (33%) oraz długookresowy - (74%). Najwyższy odsetek odbytych wyjazdów krótkookresowych (2-4 dni) odnotowano wśród mieszkańców Polski Północnej (43%). Do najczęściej odwiedzanych województw podczas prywatnych wyjazdów badanych Polaków należą: pomorskie (32%), małopolskie (20%) oraz warmińsko-mazurskie (20%). Najmniejszą liczbę turystów krajowych przyciągnęły województwa opolskie (4%) oraz lubuskie (2%). Wschodnie województwa Polski były umiarkowanie często celem turystycznych wyjazdów respondentów. Największą liczbę odwiedzających przyciągnęły na polski Wschód góry (woj. podkarpackie 14% oraz woj. świętokrzyskie 11%) oraz jeziora na Warmii i Mazurach (20% wskazań). Najrzadziej odwiedzanym z 5 wschodnich województw jest podlaskie (7%). Badani – podobnie jak w lipcu 2010 – preferują aktywne formy spędzania czasu podczas wyjazdu/podróży/urlopu. Większość respondentów w trakcie wyjazdu stara się jak najwięcej zobaczyć (64%) i spędzać ten czas aktywnie (60%). Ponadto można zauważyć, że Polacy są ciekawi nowych miejsc – chętnie wybierają się do rejonów wcześniej nieznanych (62%), blisko natury (61%) czy mało popularnych (45%). Spora część badanych docenia ducha miejsca do którego podróżuje (45%). Rozkład typów uprawianej turystyki wśród ankietowanych nie zawsze potwierdza ich wcześniejsze deklaracje. W populacji podróżujących nieznacznie przeważają osoby reprezentujące typ rodzinnego turysty, który najchętniej wyjeżdża w zaciszne miejsca i tam na przemian odpoczywa oraz aktywnie spędza czas ze swoją rodziną (25%). Drugim najczęściej reprezentowanym profilem uprawianej turystyki jest turysta all-inclusive, który wyjeżdża do miejsc, w których już wcześniej był, odpoczywa biernie i raczejnie rusza się poza pensjonat (17%). Nadal tylko 15% badanych deklaruje, że w czasie wyjazdu rzeczywiście aktywnie spędza wolny czas uprawiając sport czy przebywając na świeżym powietrzu. 12% badanych rzeczywiście podczas wyjazdu odwiedza miejsca związane z własnymi zainteresowaniami, poszukuje nowych doznań lub wraca do miejsc raz odwiedzonych, by lepiej je poznać. Aspekt towarzyski i dobra zabawa w trakcie wyjazdu są, podobnie jak 2010 roku, ważne dla 20% badanych. Nadal często spotyka się w tej kategorii osoby, które nie przywiązują dużego znaczenia do miejsca spędzania czasu i to zarówno odnośnie lokalizacji jak i warunków zakwaterowania (12%). Natomiast dla 8% - poza dobrym towarzystwem - ważne jest również, by miejsce wypoczynku oferowało różnorodne atrakcje np. związane z imprezami masowymi (festiwale, koncerty). Charakterystyka podróży na teren Polski Wschodniej Ankietowani turyści, zostali poproszeni o podanie informacji o wyjazdach do poszczególnych regionów obszaru Polski Wschodniej. Aby zapewnić takie samo definiowanie granic regionów, respondenci otrzymali mapkę z naniesionymi województwami i regionami. Powszechność odwiedzania każdego z regionów nadal rozkłada się stosunkowo równomiernie na poziomie kilku-kilkunastu procent. Jedynie trzy regiony wyraźnie przeważają nad resztą: Mazury (od 28% osób tam wyjeżdżających na jeden dzień do 44% na co najmniej 5 dni), Warmia (od 22% osób wyjeżdżających na jeden dzień do 21% takich, którzy przynajmniej raz odwiedzili Mazury na 1 do 3 noclegów) oraz Podkarpacie (od 17% osób wyjeżdżających na jeden dzień do 20% przyjezdnych na 1-3 noclegi). Nadal najczęściej celem podróży do Polski Wschodniej, niezależnie od regionu czy długości pobytu, jest wypoczynek. Na ten właśnie cel wskazuje w zależności od regionu od ok. 50% do ok. 90% badanych, przy znacznie niższych wskazaniach na pozostałe cele. Odwiedziny znajomych lub krewnych częściej stanowią cel krótkich jednodniowych wyjazdów. Najczęściej odwiedziny najbliższych wiążą się z wyjazdem na Podlasie (49%) oraz Polesie (59%). Co ciekawe, nie zawsze są to zarazem 9 Badania zlecone przez POT, maj 2011, wyk. PBS DGA Warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego, mazowieckiego, śląskiego, wielkopolskiego, pomorskiego i łódzkiego. 10 19 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium odwiedziny miejsc, z których pochodzą respondenci. Cele religijny oraz zdrowotny stanowią marginalną determinantę podróży, choć w przeciwieństwie do 2010 r. zaczęły się co raz częściej pojawiać się w deklaracjach respondentów, na przykład jako cele podróży długookresowej (6% wyjazdów w celach religijnych na Suwalszczyznę oraz w celach zdrowotnych: 4% na Podlasie, 5% na Podkarpacie i 3% Bieszczady). Najbliższa rodzina lub przyjaciele respondentów najczęściej stanowią dla nich towarzystwo w trakcie wyjazdu. Podczas wyjazdów długookresowych np. na Polesie, aż 75% współpodróżnych to przyjaciele i znajomi, z rodziną natomiast, w minionych 3 latach, najczęściej wyjeżdżano na wyjazdy krótkookresowe na Podkarpacie (63%). Zorganizowane wyjazdy turystyczne są rzadkością w przypadku badanych respondentów. Najwięcej badanych wybrało się na zorganizowaną wycieczkę na Roztocze (14%), przeważnie jednak odsetek osób uprawiających w ten sposób turystykę oscyluje około 8%. Pomimo, że Polacy preferują podróże w towarzystwie to warto zaznaczyć, że góry oraz mazurskie jeziora przyciągają często samotnie podróżujących turystów (Warmia 18%, Mazury 14%, Bieszczady 13%, Podkarpacie 13%, Góry Świętokrzyskie 12% - w zależności od długości wyjazdu). Atrakcyjność regionów Polski Wschodniej W obecnej edycji badania Bieszczady zostały uznane za najbardziej atrakcyjny turystycznie region. Niemal równie wysoko badani oceniali atrakcyjność Mazur. Kolejność ta została wyznaczona poprzez wartość średnią dla oceny atrakcyjności mierzonej na pięciostopniowej skali (zdecydowanie atrakcyjny turystycznie – zdecydowanie nieatrakcyjny turystycznie). Bieszczady uzyskały przeciętną ocenę wysokości 4,64 a Mazury 4,60. Umiarkowanie atrakcyjnymi regionami są Podlasie, Roztocze oraz Kielecczyzna. Średnie oceny atrakcyjności tych regionów oscylowały w granicach wartości „4”. Najniżej ocenionym pod względem atrakcyjności regionem jest Suwalszczyzna (średnia ocena wynosi 3,68). Jej ocenę, podobnie jak w przypadku Polesia, Kielecczyzny i Podlasia zaniżyły ambiwalentne oceny – ani atrakcyjny, ani nieatrakcyjny turystycznie. Wysoki odsetek tych opinii nadal potwierdza tezę o braku wyrazistego wizerunku wspomnianych regionów. Gotowość do odwiedzenia wschodnich regionów Polski Niemal co drugi badany zadeklarował, że w ciągu najbliższych 6 miesięcy planuje prywatny wyjazd do jakiegoś regionu w Polsce i będzie korzystać z przynajmniej jednego noclegu (40%). Z tej populacji blisko połowa planujących wyjazd (45%) wybierze się do jednego ze wschodnich regionów Polski. Najczęściej deklarującymi urlop w tych okolicach są mieszkańcy Wschodniej Polski (73%) a najrzadziej turyści z Centralnej Polski (33%). Szanse obrania któregoś ze wschodnich regionów za cel swojej podróży wzrastają wśród respondentów, którzy już kiedyś odwiedzili te okolice (68%). Wśród osób, którzy nigdy nie byli na Wschodzie Polski, jedynie 22% planuje odbyć w najbliższym czasie wycieczkę do tych miejsc. Ogółem, najwięcej badanych chce odwiedzić w najbliższym półroczu Mazury (18%), Podkarpacie (12%), Podlasie (12%) oraz Bieszczady (10%). Najmniej natomiast osób planuje udać się w Góry Świętokrzyskie ina Suwalszczyznę ( odpowiednio 4% i 3%). Uwarunkowania odrzucenia Wschodu Polski jako miejsca wypoczynku Badani, którzy odrzucają Wschód Polski jako cel wyjazdu najczęściej nie biorą go w ogóle pod rozwagę w trakcie turystycznego procesu decyzyjnego (23%) lub też mają już wspólne plany wyjazdowe do innych miejsc w towarzystwie najbliższych osób (19%). Dla innych z kolei istnieje bariera dystansu, 20% respondentów narzeka na dalekie położenie tych regionów. Interesującym zjawiskiem jest to, że niewystarczające zasoby czy stan infrastruktury turystycznej w gruncie rzeczy rzadko stanowią istotny powód, dla którego badani Polacy nie zamierzają w najbliższym czasie odwiedzić wspominanych regionów. Świadczą o tym następujące opinie: ponieważ nie ma tam nic interesującego (2%) czy ponieważ oferta noclegowa jest tam zbyt uboga/niewystarczająca w stosunku do moich potrzeb (1%). Ocena atrakcyjności regionów Polski Wschodniej We wszystkich grupach respondentów za najbardziej atrakcyjne pod względem turystycznym zostały uznane Mazury i Bieszczady. 91% zorganizowanych turystów masowych uznało za atrakcyjne Mazury, a 90% Bieszczady. 86% indywidualnych turystów masowych uznało Bieszczady, a 85% Mazury jako najbardziej atrakcyjne turystycznie regiony. Zdaniem turystów dryfujących najbardziej atrakcyjne są Mazury (89%), a następnie Bieszczady (88%). Co ciekawe, aż 82% z nich uznało Góry Świętokrzyskie za atrakcyjne turystycznie, podczas gdy w pozostałych grupach przeważnie tego zdania było około 70% badanych. Najwięcej turystów dryfujących – w porównaniu do reszty grup - także dobrze doceniło walory turystyczne Kielecczyzny (57%). 20 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyjazd na teren Polski Wschodniej Omawiane grupy turystów różnią się między sobą także skłonnością do spędzenia w ciągu najbliższych 6 miesięcy urlopu w Polsce oraz skłonnością do wyjazdu na teren wschodnich regionów Polski. Najmniej chętną grupą do spędzenia swojego wolnego czasu w ramach wyjazdu krajowego są indywidualni turyści masowi. Aż 68% z nich nie planuje w ciągu najbliższego półrocza odbyć krajowej podróży. Spośród 24%, którzy mają taki wyjazd w planach tylko co trzeci bierze pod uwagę możliwość spędzenia tego czasu w którymś ze wschodnich regionów Polski. Deklaracje związane z odbyciem w najbliższej przyszłości podróży krajowej są bardziej powszechne wśród zorganizowanych turystów masowych. 42% planuje wyjazd na terenie Polski, z czego nieco ponad 1/3 bierze pod uwagę możliwość odwiedzenia Polski Wschodniej. Najbardziej chętni do odbycia wyjazdu krajowego są turyści dryfujący (drifter)11 - aż 62% z nich bierze pod uwagę podróż po Polsce, z czego ponad połowa spędzi czas we wschodnich regionach kraju (56%). Wyniki badań przeprowadzonych wśród turystów zagranicznych12 Wyjazdy turystyczne na teren Polski Badani respondenci w Niemczech i na Ukrainie różnią się od siebie pod względem zagranicznej aktywności turystycznej. Większość (91%) badanych osób z Niemiec w minionych 3 latach odbyło podróże wyłącznie zagraniczne, bądź krajowe i zagraniczne – obejmujące 1-3 noclegi. Dla porównania odsetek takich podróży wykonanych przez badanych z Ukrainy wyniósł 61%. W tym czasie na 1-3 dniową wizytę do Polski wybrało się 34% Niemców oraz 54% Ukraińców, którzy w ciągu ostatnich 3 lat odbyli jakiekolwiek podróże zagraniczne z 1-3 noclegami. Podobny odsetek respondentów w minionych 3 latach odbył wyłącznie zagraniczne a także zagraniczne i krajowe wyjazdy z minimum 4 noclegami (93% badanych Niemców, 61% badanych Ukraińców). Podczas takich podróży 49% turystów z Ukrainy oraz 23% turystów z Niemców odwiedziło Polskę. Podczas wyjazdów na 1 dzień najwięcej badanych turystów niemieckich odwiedziło Mazury (21%). Podkarpacie, jako cel jednodniowej podróży,wybrało zdecydowanie więcej badanych z Ukrainy (45%). Za destynację wyjazdów 1-3 noclegowych badani Niemcy najczęściej obierali Mazury (26%), a badani Ukraińcy ponownie Podkarpacie (45%). Analogicznie jest w przypadku wyjazdów przynajmniej 4noclegowych - Niemcy wybierali Mazury (27%), a Ukraińcy - Podkarpacie (38%). Wśród osób, które w ostatnim czasie nie odwiedziły Polski, ponad połowa ma doświadczenia turystyczne w naszym kraju – 55% internautów z Ukrainy oraz 54% internautów z Niemiec zadeklarowało, że odwiedziło Polskę w ciągu minionych 5 lat. Postawy turystyczne Badani Niemcy oraz Ukraińcy różnią się także ze względu na profil uprawianej turystyki. Wśród badanych turystów niemieckich nieznacznie przeważają turyści rodzinni, którzy uznają, że podczas wyjazdu najważniejsze jest dla nich spędzanie czasu ze swoją rodziną oraz zachowanie równowagi pomiędzy relaksem i aktywnością (32%). Na Ukrainie mniej badanych przejawia taką postawę (19%). Wśród turystów ukraińskich nie można wyodrębnić jednego wyraźnie dominującego profilu turystycznego. Najbardziej licznymi kategoriami są natomiast poszukiwacze inności (20%), aktywni turyści (20%) i turyści rodzinni (19%). Poszukiwanie informacji turystycznych Zdecydowanie najczęściej wykorzystywanym źródłem zbierania informacji na temat kierunków wyjazdów jest Internet (Niemcy 62%, Ukraina 59%) – co jest efektem specyfiki badanej grupy, czyli internautów. Wizerunek Polski Wschodniej Polska Wschodnia w oczach badanych Niemców jest raczej umiarkowanie atrakcyjnym obszarem. Przeważają opinie o tym, że region jest wart zobaczenia (średnia ocena na skali 1-6 wynosi 3,89), przyciągający (3,60), bezpieczny (3,38) ale także nieznany (2,62) oraz nienowoczesny (2,79). Nie są to jednak opinie zdecydowane. Odmienną, bardziej pozytywną niż badani w Niemczech internauci - wizję makroregionu prezentują turyści ukraińscy. Polska Wschodnia jest w ich opinii regionem wartym zobaczenia (4,11), bezpiecznym (4,02), cywilizowanym (3,97), znanym (3,22) ale jednocześnie trochę dalekim (3,02). Pod względem zasobów turystycznych badani internauci niemieccy postrzegają Polskę Wschodnią przede wszystkim poprzez pryzmat bogactwa walorów naturalnych (4,3113), przyjaznej atmosfery, ciekawych ludzi (3,95) oraz zabytków (3,90). Z drugiej strony region - zdaniem respondentów - nie charakteryzuje się dobrą 11 „Drifter” to typ turysty indywidualnego, dążący do całkowitej integracji z kulturą środowiska odwiedzanego. Badania zlecone przez POT, maj 2011, wyk. PBS DGA 13 Średnia ocena na skali 1-5 o biegunach: zdecydowanie nie pasuje-zdecydowanie pasuje. 12 21 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium infrastrukturą drogową (2,84) i jest niespecjalnie odpowiedni na wyjazdy okolicznościowe (sylwester 2,93; wyjazd weekendowy 3,24). W oczach badanych turystów ukraińskich Polska Wschodnia oznacza przede wszystkim bogactwo walorów naturalnych (4,36), a także obszar bezpieczny dla turystów (4,26) i dobra kuchnia (4,20). W najmniejszym stopniu badani Ci kojarzą regiony wschodnie z możliwością wyjazdów okolicznościowych (3,74). W umiarkowanym stopniu zgadzają się także, że obszary te oferują wiele ciekawych rozrywek (3,61). Badani Niemcy mając przypisać do regionu Polski Wschodniej skojarzenia emocjonalne, często sięgali do uczuć oddających zainteresowanie. Polska Wschodnia jest w ich opinii przede wszystkim piękna (3,9714), ale jednocześnie jest też interesująca (3,96), intrygująca (3,71) oraz zaskakująca (3,65). Ukraińscy internauci częściej natomiast używali określeń pozytywnych, które wyrażały piękno i oczarowanie. Tak więc, Polska Wschodnia jest dla nich regionem pięknym (4,28), interesującym (4,21), czarującym (4,01), zaskakującym (3,84) oraz bliskim emocjonalnie (3,68). Znajomość atrakcji turystycznych w Polsce Wschodniej Przeciętnie co drugi badany (zarówno w Niemczech, jak i na Ukrainie) nie zna żadnych atrakcji turystycznych na polskim wschodzie. Badani przeważnie deklarowali znajomość atrakcji turystycznych, które znajdują się w regionach do których najczęściej wyjeżdżają Niemcy najczęściej znali Szlak Wielkich Jezior Mazurskich (38%), a Ukraińcy - Zamek w Łańcucie (36%). Ogółem badani z Ukrainy w większym stopniu znają atrakcje turystyczne Polski Wschodniej niż turyści z Niemiec - na co wskazuje znajomość innych atrakcji poza najpopularniejszymi. Podczas gdy znajomość innych niż mazurskie jeziora nie przekracza wśród badanych Niemców 17%, to wśród badanych na Ukrainie znajomość innych atrakcji niż Zamek w Łańcucie dochodzi nawet do 30%. Gotowość do odbycia wyjazdu turystycznego na teren Polski Wschodniej Blisko dwie trzecie badanych osób w Niemczech i na Ukrainie potwierdza, że w czasie zbliżających się 6 miesięcy ma w planach turystyczny wyjazd do Polski (odpowiednio 66% i 60%). Jednak zaledwie 1/3 niemieckich turystów, którzy odwiedzą nasz kraj planuje spędzić swój pobyt na terenie Polski Wschodniej. Odmiennie wyglądają deklaracje badanych na Ukrainie, z których aż 59% podczas wyjazdu turystycznego do Polski zatrzyma się na wschodnim terenie kraju. Analiza SWOT Poniższa analiza prezentuje mocne i słabe strony rozwoju turystyki w obszarze Polski Wschodniej (cechy wewnętrzne) oraz szanse i zagrożenia (czynniki zewnętrzne). Opracowanie oparto o „Studium uwarunkowań atrakcyjności turystycznej w Polsce Wschodniej” przygotowane na zlecenie Polskiej Organizacji Turystycznej. Tab. 3. Analiza SWOT rozwoju turystyki – mocne i słabe strony MOCNE STRONY - - - - - - 14 Występowanie najcenniejszych w kraju przyrodniczych obszarów chronionych (m.in. 9 parków narodowych), które stanowią walory turystyczne najwyższej rangi (docelowo powinny być podstawą do budowy produktów turystycznych o zasięgu krajowym i międzynarodowym). Występowanie największych w kraju obszarów pojezierzy w północnej części makroregionu. Stanowią one walory wypoczynkowe i specjalistyczne najwyższej rangi, będące podstawą do budowy produktów turystycznych o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Występowanie zróżnicowanej rzeźby terenu (naturalne dominanty w krajobrazie) o różnej genezie morfologicznej (pojezierza, wyżyny, góry, doliny rzeczne). Występowanie stosunkowo dużych, zwartych kompleksów leśnych, stanowiących cenne walory turystyczne (m.in. puszcze: Piska, Romincka, Białowieska, Knyszyńska, Augustowska, Solska, Sandomierska, Świętokrzyska, Jodłowa, Lasy Janowskie, Polesie, Bieszczady.) Makroregion położony w niezbyt dużym oddaleniu od głównych aglomeracji kraju (warszawskiej, krakowskiej, łódzkiej, górnośląskiej, trójmiejskiej). Występowanie lepiej rozwiniętych pod względem społeczno- SŁABE STRONY - Zanieczyszczenie wód w jeziorach. - Słabo urozmaicona rzeźba terenu (niskie wysokości względne) w środkowej części makroregionu. - Zalesienie makroregionu na poziomie średniej krajowej, z dużymi obszarami o słabym zalesieniu. - Słaba dostępność komunikacyjna makroregionu, stanowiąca jedną z głównych barier rozwoju turystyki. - Peryferyjne położenie makroregionu na tzw. ścianie wschodniej - Peryferyjne położenie makroregionu na mapie Europy, spotęgowane bardzo słabą dostępnością komunikacyjną dla turystów z Europy Zachodniej. - Występowanie granicy państwowej będącej jednocześnie granicą strefy Schengen (poza granicą z Litwą i Słowacją) i stanowiącej barierę dla turystyki z rynków wschodnich. - Znaczące utrudnienia w tworzeniu produktów turystycznych w strefach przygranicznych (np. na Bugu). - Relatywnie niski (w stosunku do średniej krajowej) poziom rozwoju społeczno-gospodarczego makroregionu, wpływający na ograniczenie wewnętrznego rynku turystycznego zarówno od strony popytu, jak i podaży (brak kapitału). - Występowanie obszarów o znaczącym stopniu ubóstwa Średnia ocena na skali 1-5 o biegunach: zdecydowanie nie pasuje-zdecydowanie pasuje. 22 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - - - - - - - - - - gospodarczym obszarów miejskich (głównie stolice województw). Relatywnie niski poziom urbanizacji i uprzemysłowienia makroregionu, wpływający korzystnie na atrakcyjność turystyczną przestrzeni, przede wszystkim dla turystyki wypoczynkowej i aktywnej (kwalifikowanej). Dobre warunki do rozwoju agroturystyki i turystyki na obszarach wiejskich makroregionu, związane z zachowaniem tradycyjnej struktury agrarnej oraz tradycji wsi polskiej (krajobraz kulturowy). Występowanie środowisk lokalnych o silnych związkach wewnętrznych, istotnych m.in. z punktu widzenia produktów turystycznych opartych na sieci powiązań lokalnych. Bogata wielokulturowa (wieloetniczna, wieloreligijna) spuścizna historyczna makroregionu, mogąca stanowić podstawę do rozwoju zróżnicowanych produktów dla turystyki kulturowej i poznawczej, głównie o charakterze sieciowym. Wielokulturowa spuścizna historyczna regionu stanowi potencjał do tworzenia produktów turystycznych przeznaczonych do komercjalizacji także na rynkach zagranicznych. Występowanie turystycznych walorów antropogenicznych najwyższej rangi (głównie historycznych), skupionych przede wszystkim w większych i mniejszych miastach (m.in. Lublin, Zamość, Białystok, Sandomierz, Kazimierz Dolny, Tykocin, Frombork, Lidzbark). Tradycyjna (nie skomercjalizowana) gościnność ludności, mogąca stanowić atut na rynku krajowym i zagranicznym Występowanie więzi lokalnych i duże poczucie tożsamości społeczności lokalnych (w dużej części makroregionu). Występowanie pewnych (nielicznych) obszarów o lepszej dostępności komunikacyjnej wybranymi środków transportu (np. lotnisko pasażerskie w Jasionce k. Rzeszowa, transport drogowy do Kielc i zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego) . Lepsze wskaźniki wykorzystania miejsc noclegowych w hotelach i dużych miastach makroregionu. Występowanie obszarów dobrze zagospodarowanych na potrzeby turystyki (zagospodarowanie walorów turystycznych, wyposażenie w infrastrukturę ogólną, stanowiące podstawę do budowy produktów rangi krajowej i międzynarodowej). Działalność samorządów lokalnych i regionalnych, regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych, lokalnych grup działania, stowarzyszeń lokalnych, regionalnych i branżowych oraz innych organizacji, mająca na celu wsparcie rozwoju turystyki. Wdrażanie, choć jeszcze w niewystarczającej skali, wspólnych ponadlokalnych działań w zakresie rozwoju turystyki (zagospodarowanie turystyczne, produkty turystyczne, promocja). Dostrzeganie konieczności działań promocyjnych w regionach i na poziomie lokalnym. Możliwość podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez regularne kształcenie w szkołach turystycznych i dokształcanie na kursach zawodowych. Studium (głównie obszary wiejskie). - Słaby poziom urbanizacji makroregionu, przyczyniający się do występowania relatywnie niskiej liczby lokalnych i regionalnych centrów wzrostu, które koncentrują się w ośrodkach miejskich. - Utrzymywanie się nieefektywnej z punktu widzenia dochodowości rolnictwa struktury agrarnej, stanowiącej barierę w modernizacji wsi. - Nieuchronne zmiany kulturowe i krajobrazowe na obszarach wiejskich makroregionu, wnoszące niekorzystne elementy do tradycyjnej struktury społecznej i krajobrazu kulturowego. - Słaby poziom więzi wewnątrz makroregionu (międzywojewódzkich). - Niemożność traktowania tego obszaru jako jednolitego pod względem struktury społeczno-gospodarczej i powiązań wewnętrznych. - Rozproszenie i degradacja materialna turystycznych walorów antropogenicznych (głównie historycznych). - Niezbyt liczne występowanie turystycznych walorów antropogenicznych najwyższej rangi (historycznych i współczesnych), mogących stanowić podstawę do budowy samodzielnych produktów turystycznych przeznaczonych do komercjalizacji na rynku krajowym i rynkach zagranicznych. - Postrzeganie makroregionu jako obszaru mało atrakcyjnego dla turystyki kulturowej (krajoznawczej) z powodu braku walorów najwyższej rangi. - Stosunkowo słaby poziom samoorganizacji społeczności lokalnych (brak tradycji samorządowych) oraz występowanie na niektórych obszarach negatywnych postaw ludności wobec rozwoju turystyki (głównie w środowiskach wiejskich). - Słaba aktywność gospodarcza miejscowej ludności, głównie w środowiskach wiejskich i małomiasteczkowych - Słaba zewnętrzna i wewnętrzna dostępność komunikacyjna, stanowiąca jedną z głównych barier rozwojowych makroregionu jako całości (nie tylko w dziedzinie turystyki). - Koncentracja przestrzenna (wybrane obszary) i czasowa (silna sezonowość) turystyki w makroregionie, powodująca jej niezrównoważony rozwój (koncentracja korzyści w wybranych rejonach). - Niski poziom wykorzystania bazy turystycznej (przede wszystkim noclegowej), wpływający na obniżenie jej rentowności i brak skłonności do inwestycji. - Stosunkowo (w odniesieniu do całego kraju) słaba sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów gospodarczych, ograniczająca możliwości zagospodarowania potencjału turystycznego makroregionu. - Niewystarczające nakłady finansowe na ochronę walorów turystycznych (zwłaszcza antropogenicznych) – jako głównych determinant rozwoju turystyki. - Niewystarczające i rozproszone nakłady finansowe ze środków publicznych i prywatnych przeznaczane na rozwój infrastruktury turystycznej i na promocję turystyczną. - Słaba sytuacja finansowa podmiotów gospodarczych, słaba skłonność do inwestowania, prowadząca do braku kapitału własnego na inwestycje turystyczne. - Trudności z pozyskiwaniem kapitału zewnętrznego. - Słaba aktywność samorządów lokalnych na rzecz rozwoju turystyki. - Brak na wielu obszarach makroregionu struktur organizacyjnych zajmujących się rozwojem turystyki. - Słabość organizacyjna i finansowa struktur istniejących. - Brak spójności i rozproszenie ponadlokalnych i regionalnych działań rozwojowych w zakresie turystyki (zagospodarowanie turystyczne, produkty, promocja). - Brak lub bardzo słabe zagospodarowanie turystyczne rozproszonych walorów typu liniowego lub sieciowego, stanowiących podstawę do tworzenia sieciowych produktów obszarowych. - Rozproszenie działań promocyjnych realizowanych przez różne podmioty, powodujące niedostateczne efekty w stosunku do zaangażowanych środków. - Relatywnie słabe przygotowanie zawodowe osób pracujących w usługach turystycznych, zwłaszcza poza większymi ośrodkami miejskimi. 23 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Studium uwarunkowań atrakcyjności turystycznej w Polsce Wschodniej (część analityczna), Polska Organizacja Turystyczna. Mocne strony Polski Wschodniej wynikają głównie z posiadanych walorów naturalnych, szczególnie przyrodniczych i krajobrazowych. Słabe strony są efektem niedostatecznego zagospodarowania regionu (wynikającego m. in. z braku środków finansowych) oraz braku koordynacji i współpracy pomiędzy poszczególnymi subobszarami oraz podmiotami ukierunkowanymi na rozwój turystyki. Tab. 4. Analiza SWOT rozwoju turystyki - szanse i zagrożenia SZANSE - - - - - - - - - - - - - - - Wzrost zainteresowania na rynku krajowym turystyką kwalifikowaną i pobytami wypoczynkowymi na obszarach nie zdegradowanych pod względem przyrodniczym i dobrze zagospodarowanych. Wzrost zainteresowania na rynkach zagranicznych turystyką kwalifikowaną na obszarach cennych przyrodniczo. Szansa na wykorzystanie potencjału przyrodniczego makroregionu. Położenie geograficzne makroregionu – tranzytowe dla turystów z Europy Wschodniej udających się do pozostałych regionów Polski i do Europy Zachodniej. Zmiana wizerunku makroregionu, prowadząca do postrzegania tego obszaru jako ciekawego pod względem przyrodniczym i kulturowym, dysponującego oryginalną w skali krajowej i europejskiej ofertą turystyczną. Poprawa stanu infrastruktury ogólnej (transport), umożliwiająca rozwój turystyki. Poprawa stanu zagospodarowania turystycznego i aktywizacja turystyczna obszarów wyposażonych w dobrą infrastrukturę. Utrzymywanie się (w perspektywie długookresowej) tendencji wzrostowej popytu na usługi turystyczne, rekreacyjne, wypoczynkowe i sportowe na rynku krajowym i wewnątrzregionalnym – związanej ze wzrostem poziomu życia oraz zmianami zachowań konsumpcyjnych ludności. Poprawa stanu materialnego obiektów zabytkowych i ich udostępnianie na potrzeby rozwoju turystyki (tworzenie produktów i oferty turystycznej). Rozwój agroturystyki na obszarach wiejskich, połączony ze zmianami postaw miejscowej ludności. Utrzymanie tradycyjnego charakteru wsi połączone z wprowadzeniem niezbędnych zmian modernizacyjnych. Wykorzystanie potencjału rozwojowego stolic województw (Lublin, Kielce, Olsztyn, Rzeszów) oraz niektórych ośrodków subregionalnych (m.in. Chełm, Puławy, Zamość, Elbląg, Ostróda, Iława, Suwałki, Augustów, Przemyśl, Łomża) jako ośrodków krajowej i regionalnej turystyki. Lepszy dostęp do zewnętrznych środków finansowych (fundusze strukturalne UE) – większe nakłady inwestycyjne na rozwój infrastruktury ogólnej, a także na turystykę. Szansa na rozwój infrastruktury ogólnej, związana z organizacją przez Polskę i Ukrainę Mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 r. – przynajmniej na części obszaru makroregionu. Aktywizacja działań samorządów terytorialnych (lokalnych i regionalnych), mająca na celu wspieranie rozwoju turystyki na obszarach do tego predestynowanych (ochrona zasobów, zachęty inwestycyjne, promocja obszaru). Rozwój inwestycji komercyjnych w sektorze turystycznym jako efekt dynamicznego rozwoju gospodarczego regionu (wzrost popytu turystycznego oraz lokowanie wolnych kapitałów w usługi turystyczne). Rozwój i aktywizacja działalności wyspecjalizowanych organizacji (ROT, LOT, LGD, inne) utworzonych w celu rozwijania turystyki. Dostosowanie do potrzeb i egzekwowanie przepisów prawnych regulujących funkcjonowanie sektora turystycznego. ZAGROŻENIA - - - - - - - - - - - - - - - Zagrożenia dla środowiska naturalnego (walorów przyrodniczych makroregionu) związane z budową niezbędnych obiektów infrastrukturalnych, a także nieuchronnymi procesami modernizacyjnymi. Utrzymywanie się słabego stanu zagospodarowania turystycznego i dostępności komunikacyjnej (drogowej i lotniczej) makroregionu, stanowiących największe bariery rozwoju turystyki na tym terenie. Traktowanie obszaru makroregionu przez zmotoryzowanych turystów z Europy Wschodniej wyłącznie jako regionu tranzytowego, powodujące minimalizowanie czasu przebywania. Utrzymanie się barier administracyjnych (granica strefy Schengen), wpływające na zmniejszenie się turystyki tranzytowej i transgranicznej. Utrzymywanie się stereotypowego obrazu makroregionu jako obszaru peryferyjnego, słabo rozwiniętego i słabo dostępnego, dysponującego nielicznymi walorami turystycznymi (głównie przyrodniczymi). Zagrożenie marginalizacją społeczną i gospodarczą obszarów, na których występują walory turystyczne, ale nie wyposażonych w odpowiednią infrastrukturą techniczną. Wystąpienie zjawisk kryzysowych w perspektywie krótkookresowej, wpływających bezpośrednio na pogorszenie się koniunktury na rynku turystycznym makroregionu. Ograniczenie dostępności obiektów zabytkowych dla turystów (reprywatyzacja i prywatyzacja). Postępująca degradacja, prowadząca do unicestwienia wielu potencjalnych walorów historycznych makroregionu. Zatracenie tradycyjnych cech środowiska kulturowego na obszarach wiejskich makroregionu, związane z nieuchronnymi procesami modernizacji. Utrzymanie się stanu niedorozwoju funkcji turystycznej w wielu miastach makroregionu. Nieumiejętność właściwego wykorzystania zewnętrznych środków finansowych na cele prorozwojowe, w tym sprzyjające rozwojowi turystyki. Ograniczenie dostępu makroregionu do prorozwojowych środków zewnętrznych, jako wynik decyzji zapadających na szczeblu krajowej polityki regionalnej. Koncentracja środków na wybranych obszarach (geograficznych) i dziedzinach, powodująca ograniczenie możliwości innych obszarów. Krótkookresowa polityka rozwoju społeczno-gospodarczego prowadzona przez samorząd terytorialny, nastawiona na doraźne i szybkie korzyści, realizowana często ze szkodą dla zasobów turystycznych. Negatywne (krótkookresowe i średniookresowe) skutki kryzysu gospodarczego, przejawiające się w ograniczeniu popytu i zahamowaniu inwestycji turystycznych.. Utrzymywanie się słabości organizacyjnej i finansowej istniejących organizacji. Prowadzenie w najbliższych latach rozproszonych i chaotycznych działań promocyjnych, powodujące marnotrawienie środków finansowych oraz zaprzepaszczenie społecznego zaangażowania. Rozwój szarej strefy (wynikający także z niedostosowania przepisów), pogarszający warunki działalności podmiotów funkcjonujących zgodnie z prawem. 24 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Studium uwarunkowań atrakcyjności turystycznej w Polsce Wschodniej (część analityczna), Polska Organizacja Turystyczna. 1.5. Wpływ realizacji projektu na cele PO RPW 2007-2013 W ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 realizowane są projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego pięciu województw Polski Wschodniej: warmińsko – mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego. Celem głównym PO RPW jest „przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju”. Projekt „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” przyczynia się do realizacji następujących celów, wskazanych w studium wykonalności: - ożywienie kulturalno-turystyczne Polski Wschodniej, - promocja bogatej historii wielokulturowych kresów, - rozwój przedsiębiorczości oraz spadek bezrobocia w efekcie rozwoju usług związanych z turystyką, - promocja turystyki rowerowej w Polsce na arenie międzynarodowej, - ochrona miejsc cennych przyrodniczo przed nieskoordynowanym ruchem turystycznym, - stworzenie markowego produktu turystycznego opartego o projektowaną trasę - poprawa wizerunku Polski Wschodniej, - propagowanie zdrowego, aktywnego trybu życia, - zwiększenie dostępności do oferty turystycznej oraz kulturowej Polski Wschodniej, - poprawa jakości życia mieszkańców poprzez łatwiejszy dostęp do atrakcji turystycznych oraz wzrost turystki regionu związanego ze wzrostem gospodarczym. Powyższe cele wpisują się w cel główny PO RPW poprzez: - zachowanie zasady zrównoważonego rozwoju (integracja działań politycznych, gospodarczych i społecznych, zachowanie równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych), w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych 15 pokoleń ; projekt trasy jest inwestycją powstającą przy udziale społeczeństwa oraz organizacji ekologicznych, eksponującą walory przyrodnicze oraz turystyczne makroregionu, promującym transport rowerowy, o zintegrowanym wpływie na aspekty społeczne i gospodarcze, - przewidywane zmiany społeczne, tj. wzrost aktywności fizycznej i zdrowotności społeczeństwa, zwiększenie dostępności dóbr, wzrost świadomości ekologicznej, - przewidywane zmiany gospodarcze: wzrost majątku gmin/miast (wzrost obrotów handlu i usług), więcej miejsc pracy (zmniejszenie poziomu bezrobocia), wzrost dochodów właścicieli bazy turystycznej i paraturystycznej, poprawę jakości i standaryzację bazy turystycznej i gastronomicznej, wzrost dochodów mieszkańców. Projekt ponadregionalnej trasy rowerowej łączącej pięć województw w Polsce Wschodniej wpisuje się ponadto w cel główny osi priorytetowej V: Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, tj. zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu. Celem działania V.2. Trasy rowerowe jest rozwój turystyki rowerowej w Polsce Wschodniej. Stworzenie infrastruktury dla ruchu rowerowego stanowi element zrównoważonego rozwoju systemu transportu. Całość wspieranych działań posłuży do rozwoju i promowania turystyki rowerowej, a także przyczyni się do aktywizacji społecznej osób aktywnie spędzających wolny czas oraz aktywizacji gospodarczej grupy przedsiębiorców świadczących usługi w sektorze turystycznym. Ponadto zintegrowane działania na rzecz rowerowych tras turystycznych przyczynią się do ochrony miejsc cennych przyrodniczo przed nieskoordynowanym ruchem turystycznym. Dla Polski Wschodniej rozwój turystyki rowerowej będzie znaczącym czynnikiem rozwoju lokalnego, z wykorzystaniem istniejącego potencjału, m. in. dużych naturalnych walorów krajoznawczo-turystycznych i przyrodniczych, a także szlaków pielgrzymkowych do miejsc kultu religijnego16. Projekt trasy rowerowej wpisuje się w to działanie, przede wszystkim poprzez: - stworzenie ponadregionalnej oznakowanej trasy rowerowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą, eksponującej najważniejsze walory turystyczne i przyrodnicze makroregionów, - zwiększenie ruchu turystycznego oraz lokalnego w Polsce Wschodniej poprzez promocję trasy rowerowej, 15 16 Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r., art. 3, pkt 50. Szczegółowy opis osi priorytetowych Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Warszawa, lipiec 2011r. 25 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium - rozwój otoczenia trasy rowerowej: poprawa bazy noclegowej, zwiększenie atrakcyjności turystycznej makroregionu, - komplementarność z innymi działaniami i osiami priorytetowymi, m.in. PO Infrastruktura i Środowisko w zakresie budowy bądź modernizacji małej infrastruktury służącej udostępnianiu dla turystów obszarów chronionych; Regionalnych Programów Operacyjnych w zakresie: budowy lokalnych i regionalnych tras/ścieżek rowerowych wraz z budową bądź modernizacją małej infrastruktury służącej udostępnianiu dla turystów obszarów chronionych, budowy systemów parkingów „Bike&Ride”; Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w zakresie: wsparcia dla MSP podejmujących działalność w sektorze turystyki, w tym agroturystyki, modernizacji bazy turystycznej na terenie leśnym i obszarach wiejskich i inych. Powyższe aspekty są przewidziane do realizacji w ramach projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej”. Podsumowując należy stwierdzić, że projekt wpisuje się w cel ogólny PO RPW i realizuje jego założenia. 26 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 2. Wykonalność techniczno-technologiczna 2.1. Stan aktualny 2.1.1. Opis stanu aktualnego Poniżej przedstawiono wybrane kryteria dotyczące bezpośrednio budowy trasy rowerowej w Polsce Wschodniej. Podrozdział zakończony jest podsumowaniem, w którym ujęto także wnioski uzyskane w trakcie wcześniejszych prac nad studium wykonalności. Określenie standardów zinwentaryzowanych Tras rowerowych w Polsce Wschodniej Wykonawca w ramach prac nad studium wykonalności zinwentaryzował szlaki rowerowe dla całego obszaru Polski Wschodniej, uwzględniając wszystkie istniejące trasy międzynarodowe, krajowe, regionalne (takie jak EuroVelo, Greenways, PTTK oraz trasy rowerowe wytyczone w ramach lokalnych/samorządowych inicjatyw. Łącznie jest to liczba 467 szlaków rowerowych. W podziale na województwa przedstawia się to w następujący sposób: - w województwie warmińsko – mazurskim zinwentaryzowano 157 szlaków rowerowych o łącznej długości 5.157 km. Z przeprowadzonych analiz wynika, iż 57,8% stanowią szlaki łatwe, 25,5% szlaków w województwie to szlaki o średniej trudności, zaś 16,7% to szlaki trudne. Pod względem nawierzchni najwięcej jest szlaków rowerowych o nawierzchni asfaltowej – 87,0%, 9,5% szlaków ma nawierzchnię gruntową, 3,2% to szlaki o nawierzchni z kruszywa, najmniej szlaków ma nawierzchnię betonową-0,3 %. - w województwie podlaskim zinwentaryzowano 69 szlaków rowerowych o łącznej długości 3.135 km. Po przeanalizowaniu podstawowych charakterystyk szlaków okazało się, iż 54,2% to szlaki o średniej trudności, 30,9% szlaków w województwie to szlaki łatwe,14,9% to szlaki trudne. Pod względem nawierzchni najwięcej jest szlaków rowerowych o nawierzchni asfaltowej - 65,9%, 26,9% szlaków ma nawierzchnię z kruszywa, 6,0% to szlaki o nawierzchni gruntowej, najmniej szlaków ma nawierzchnię betonową – 1,3 %. - w województwie lubelskim zinwentaryzowano 60 szlaków rowerowych o łącznej długości 2.456 km. Po przeanalizowaniu podstawowych charakterystyk szlaków okazało się, iż 76,5% to szlaki o średniej trudności, 21,2% szlaków w województwie to szlaki łatwe, 2,4% to szlaki trudne. Pod względem nawierzchni najwięcej jest szlaków rowerowych o nawierzchni asfaltowej – 73,8%, 3,5% szlaków ma nawierzchnię z kruszywa, 20,7% to szlaki o nawierzchni gruntowej, najmniej szlaków ma nawierzchnię betonową 2,1 %. - w województwie podkarpackim zinwentaryzowano 109 szlaków rowerowych o łącznej długości 3.731 km. Po przeanalizowaniu podstawowych charakterystyk szlaków okazało się, iż 66,2% to szlaki trudne (głównie za sprawą przewyższeń), 23,6% szlaków w województwie to szlaki średniej trudności, zaś 10,1% to szlaki łatwe. Pod względem nawierzchni najwięcej jest szlaków rowerowych o nawierzchni asfaltowej – 67,2%, ponad 18,1% szlaków ma nawierzchnię z kruszywa, 14,8% to szlaki o nawierzchni gruntowej, - w województwie świętokrzyskim zinwentaryzowano 72 szlaków rowerowych o łącznej długości 3.263 km. Z przeprowadzonych analiz wynika, iż 75.7% stanowią szlaki o średniej trudności, 15,7% szlaków w województwie to szlaki łatwe, zaś 8,7% to szlaki trudne. Pod względem nawierzchni najwięcej jest szlaków rowerowych o nawierzchni asfaltowej – 94,4%, tylko 4,0% szlaków ma nawierzchnię gruntową, 1,2% to szlaki o nawierzchni z kruszywa, najmniej szlaków ma nawierzchnię betonową bo ok. 0,4%. Podsumowując, w Polsce Wschodniej zinwentaryzowano ponad 17,7 tys. km szlaków rowerowych. Większość z nich określono jako szlaki o średniej trudności – 46,5%, szlaki łatwe stanowią 29,9%, zaś trudnych bądź bardzo trudnych szlaków, które zinwentaryzowano jest ponad 23,3%. W zdecydowanej większości nawierzchnia szlaków jest bitumiczna (78,6%), ponad 10,5% tras posiada nawierzchnię gruntową, 10,2% z kruszywa, a tylko 0,7% mają nawierzchnie betonowe. Zestawienie głównych parametrów turystycznych zinwentaryzowanych szlaków rowerowych w województwach Polski Wschodniej znajduje się w tabeli nr 43, zaś przebieg poszczególnych szlaków prezentują mapy 68-72 zamieszczone na końcu opracowania w załączniku B. 27 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Węzły komunikacji kolejowej, komunikacji zbiorowego transportu samochodowego, inne połączenia komunikacyjne (promy, lotniska) Węzły komunikacji kolejowej Kolejnym istotnym kryterium projektowania przebiegu trasy była jej integracja z innymi środkami transportu. Przyjęto założenie, iż zdecydowana większość turystów długodystansowych rozpocznie swoją podróż korzystając z kolei umożliwiającej przewóz roweru. Punktem docelowym będzie stacja PKP zlokalizowana w sąsiedztwie przebiegu Trasy, co jednocześnie stanowić będzie początek podróży rowerowej. Najistotniejszymi węzłami komunikacji kolejowej w Polsce Wschodniej są: - PKP Elbląg – dworzec główny przy pl. Dworcowym 1 zlokalizowany w odległości ok. 700 m od trasy rowerowej; - PKP Olsztyn – dworzec główny przy pl. Konstytucji 3 Maja zlokalizowany w odległości ok 48 km od trasy rowerowej; - PKP Korsze – stacja kolejowa przy ul. Dworcowej 1a. Dzięki odnodze o długości ok. 2,1 km, trasa rowerowa zostanie bezpośrednio skomunikowana z dworcem głównym, - PKP Suwałki – stacja kolejowa przy ul. Kolejowej 22 zlokalizowana jest w odległości ok. 0,7 km od trasy rowerowej; - PKP Białystok – dworzec główny przy ul. Kolejowej 26 zlokalizowany jest w odległości ok.1 km od trasy rowerowej; - PKP Terespol znajduje się przy ul. Janowskiej ok. 1 km od trasy rowerowej,; PKP Chełm, znajdujący się przy ul. Kolejowej ok. 1,5 km od trasy rowerowej; - PKP Krasnystaw - znajduje się przy ul. Lwowskiej 2 ok. 100 m od trasy rowerowej; - PKP Przemyśl – dworzec główny przy Placu Legionów 1 zlokalizowany w odległości ok. 1 km od trasy rowerowej; - PKP Rzeszów – dworzec główny przy Placu Dworcowym 1. Dzięki odnodze o długości ok. 0,6 km, trasa rowerowa zostanie bezpośrednio skomunikowana z dworcem głównym; - PKP Kielce - dworzec główny zlokalizowany przy pl. Niepodległości 1. Dzięki odnodze o długości ok. 4 kmtrasa rowerowa zostanie bezpośrednio skomunikowana z dworcem głównym; - PKP Kielce Białogon – stacja kolejowa przy ul. Krakowskiej zlokalizowana w odległości ok. 800 m od trasy rowerowej. Integracja trasy z dworcami spełnia wymagania przyjmowane na zachodzie Europy (zgodnie ze standardami EuroVelo odległość nie powinna przekraczać 150 km). Wynika to ze stanu rozwoju oraz układu linii kolejowych w Polsce Wschodniej, które mają przede wszystkim układ tras o przebiegu promienistym w kierunku Warszawy, natomiast projektowana trasa będzie przebiegała wokół województwa mazowieckiego. Średnia odległość między dworcami PKP dla pięciu województw wynosi ok. 62 km. Zestawienie odległości między dworcami kolejowymi wzdłuż projektowanej TRwPW dla województw Polski Wschodniej znajduje się w tabeli 44 zamieszczonej na końcu opracowania w załączniku C. Węzły komunikacji zbiorowego transportu samochodowego Węzły komunikacji zbiorowej transportu samochodowego, czyli dworce i duże przystanki autobusowe są uzupełnieniem dla transportu kolejowego. Mowa tu o komunikacji PKS oraz sieci prywatnych przewoźników. Niestety problemem w przypadku tego rodzaju komunikacji może okazać się konieczność przewiezienia roweru. Rolą beneficjentów jest motywowanie przewoźników do przystosowania posiadanego taboru do przewozu turystów rowerowych wraz z rowerami. Kluczowe dworce PKS oraz innych przewoźników zlokalizowane są głównie w miastach powiatowych. Zidentyfikowano co najmniej 76 węzłów, a średnia odległość między dworcami wynosi ok. 28 km. Odległość ta mieści się w odległości jednodniowej podróży turystycznej rowerem (zgodnie ze standardami EuroVelo nie powinna przekraczać 50 km). Zestawienie odległości między węzłami komunikacji zbiorowego transportu samochodowego wzdłuż projektowanej TRwPW wg województw Polski Wschodniej znajduje się w tabeli 45, zamieszczonej na końcu opracowania w załączniku C. 28 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Inne połączenia komunikacyjne (promy, lotniska) Doświadczenia zagraniczne wskazują, że w obsłudze turystycznej mają znaczenie również inne środki lokomocji, którymi potencjalni turyści mogą dotrzeć do punktów węzłowych trasy.. Alternatywne środki transportu to samochód, samolot i promy, które mogą stać się ewentualnym uzupełnieniem transportu tradycyjnego. Zakłada się, że tak zwani turyści krótkodystansowi, jednodniowi mogą dojechać do trasy wykorzystując własny samochód z bagażnikiem rowerowym. W tym miejscu warto podkreślić, jak istotne jest zlokalizowanie Miejsc Obsługi Rowerzystów (MOR) przy istniejących parkingach lub jeśli jest to możliwe, zapewnienie miejsc parkingowych przy projektowanych MOR, w szczególnościna obszarach często odwiedzanych przez turystów. Najbliższe lotnisko międzynarodowe znajduje się Gdańsku – Rębiechowie ok. 70 km od trasy rowerowej. Planowane jest stworzenie portu lotniczego na miejscu istniejącego lotniska przyzakładowego Lublin – Świdnik. Kolejny międzynarodowy port lotniczy zlokalizowany jest w Rzeszowie. Przeprawy promowe zlokalizowane są najczęściej wzdłuż dróg gminnych i powiatowych, łącząc miejscowości po obu stronach rzeki. Wzdłuż projektowanej trasy przewiduje się wykorzystanie co najmniej trzech przepraw. Pierwsza z nich w miejscowości Kępiny Wielkie komunikuje województwo pomorskie z województwem warmińsko-mazurskim. Strategiczna dla realizacji projektu jest przeprawa na Bugu pomiędzy województwami podlaskim i lubelskim (Niemirów – Gnojno). Prom jest więc jedyną możliwością przedostania się z województwa podlaskiego do lubelskiego. Najbliższy most na Bugu znajduje się w Siemiatyczach na drodze krajowej nr 19 około 30 km od Niemirowa w województwie podlaskim. Trzecia przeprawa promowa znajduje się na rzece San i łączy miejscowości Chyrzyna i Krzywcza. W przypadku realizacji bezpośredniego połączenia pomiędzy województwami lubelskim i świętokrzyskim możliwe jest wykorzystanie przeprawy w Zawichoście. Integracja z innymi środkami transportu zbiorowego Projekt trasy rowerowej w Polsce Wschodniej uwzględnia potrzeby turystów długodystansowych, dla których skorzystanie z wybudowanej infrastruktury będzie możliwe tylko wówczas, gdy turyści będą mieli zapewniony dogodny dojazd. W związku z powyższym konieczna jest integracja transportu zbiorowego z planowanym przedsięwzięciem, dzięki czemu rower może służyć także do odbywania podróży dalekich. Poza udogodnieniami dotyczącymi przewozu roweru istotne jest zapewnienie węzłów integracyjnych (szczególnie w miastach), w których łączą się różne formy transportu, takie jak: komunikacja autobusowa, kolejowa, samochodowa z rowerową. Główne węzły integracyjne powinny powstać w rejonie dworców kolejowych i autobusowych a pozostałe w rejonie ważniejszych przystanków autobusowych. Węzły te powinny mieć zapewnioną stosowną infrastrukturę zawierającą m. in.: parkingi rowerowe, parkingi przechowalnie (dla rowerów i bagażu), wypożyczalnie rowerów, punkty serwisowe, węzły sanitarne, punkty gastronomiczne, tablice informacyjne Spójność połączenia korytarza z sąsiednimi województwami Głównym założeniem projektu Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej jest zachowanie spójności trasy rowerowej łączącej wszystkie województwa tej części Polski. W województwie warmińsko – mazurskim granica trasy rowerowej z województwem podlaskim została wyznaczona na drodze wojewódzkiej nr 651 w okolicy miejscowości Przesławki. Trasa rowerowa w województwie warmińsko - mazurskim kończy się w gminie Dubeninki, według projektu w km 417,9. W województwie podlaskim granica trasy rowerowej z województwem warmińsko – mazurskim została wyznaczona na drodze wojewódzkiej nr 651 w okolice miejscowości Bolcie. Trasa rowerowa w województwie podlaskim kończy się na granicy z województwem lubelskim (927,4 km trasy) w okolicy miejscowości Niemirów poprzez przeprawę promową (zakłada się budowę kładki pieszo-rowerowej). W województwie lubelskim połączenie z województwem podlaskim znajduje się w miejscowości Gnojno przez przeprawę promową (zakłada się budowę kładki pieszo-rowerowej). Połączenie z województwem podkarpackim znajduje się w okolicach miejscowości Podlesina w 1 278,5 km trasy. Dodatkowo w przyszłości istnieje możliwość połączenia bezpośrednio województwa lubelskiego ze świętokrzyskim poprzez przeprawę promową w Zawichoście. W województwie podkarpackim granica trasy rowerowej z województwem lubelskim została wyznaczona w miejscowości Podlesina w gminie Narol. Trasa rowerowa w województwie podkarpackim kończy się na moście przez rz. Trześniówka, na drodze krajowej nr 77 – jest to granica z województwem świętokrzyskim (1 706,1 km trasy). 29 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium W województwie świętokrzyskim granica trasy rowerowej z województwem podkarpackim została wyznaczona na moście przez rz. Trześniówkę, na drodze krajowej nr 77. Trasa rowerowa w województwie świętokrzyskim kończy się w gminie Końskie, według projektu w km 1 892,2 km całej trasy w miejscowości Gatniki. Należy zaznaczyć, że od km 184,4 (kilometraż lokalny województwa) trasa rowerowa wpina się w budowaną ścieżkę rowerową prowadzącą aż do miasta Końskie. Rekomenduje się, aby docelowo łącznik do miasta był ujęty w projekcie (jednocześnie wydłuży to trasę o ok. 8 km). W kolejnych latach możliwe będzie połączenie trasy rowerowej z woj. mazowieckim i łódzkim (w ramach oddzielnych projektów). W trakcie prac planistycznych rozpatrywane było również połączenie trasy z woj. lubelskim w miejscowości Zawichost (przeprawa promowa). Walory i atrakcje turystyczne w ciągach lokalizacyjnych Z przeprowadzonych badań ankietowych17 wynika, że turysta rowerowy wskazał atrakcyjność krajobrazową oraz ilość zabytków kulturowych jako dwa najważniejsze czynniki wpływające na atrakcyjność trasy. Zinwentaryzowana baza turystyczna zobrazowana została na mapach w załączniku D. Szczegółowy wykaz obiektów, z ich opisem i georeferencją znajduje się w bazie danych GIS. W sumie zinwentaryzowano 477 atrakcji turystycznych w bezpośrednim sąsiedztwie trasy, w większości są to zabytkowe obiekty sakralne. Atrakcje są równomiernie rozmieszczone, a największa ilość występuje w obszarze miast. Baza turystyczna w zasięgu proponowanych tras Baza noclegowa to jeden z podstawowych elementów zagospodarowania turystycznego, w skład którego wchodzą różnego rodzaju obiekty noclegowe i urządzenia towarzyszące, pozwalające turystom na nocleg poza miejscem stałego zamieszkania. Charakter i struktura bazy noclegowej w znacznym stopniu zależą od uwarunkowań przyrodniczych oraz społeczno-ekonomicznych. Rozmieszczenie zasobów bazy noclegowej jest uwarunkowane wieloma determinantami, a do najważniejszych należą bliskość lokalizacji ciekawych atrakcji i walorów turystycznych, a także dostępność komunikacyjna. Poszczególne województwa posiadają w różnym stopniu rozwiniętą infrastrukturę obiektów noclegowych turystyki, zarówno w przekroju rodzajowym, jak i ilościowym. W 2009 r. średnio w Polsce Wschodniej na 10.000 mieszkańców przypadało 13,2 miejsca noclegowego. Poza większymi miastami w województwie dużą część stanowią tanie obiekty noclegowe (schroniska młodzieżowe, kempingów, pola biwakowe czy kwater prywatnych). Problemem do rozwiązania jest podnoszenie standardów jakościowych istniejących obiektów i rozszerzenie oferty turystycznej (turystyka kwalifikowana, aktywna, uzdrowiskowa, dydaktyczna, pielgrzymkowa, wiejska). Duże dysproporcje występują również w rozmieszczeniu obiektów noclegowych na terenie województw Polski Wschodniej. Miejsca noclegowe koncentrują się w okolicy Elbląga, Braniewa, Lidzbarka Warmińskiego, Bartoszyc, Węgorzewa, Gołdapi, Suwałk, Augustowa, Białegostoku, Hajnówki, Chełma, Krasnegostawu, Włodawy, Przemyśla, Rzeszowa, Łańcuta, Sandomierza i Kielc, a także w pobliżu jezior i Parków Narodowych. Problem, który należy rozwiązać, jest podniesienie standardów jakościowych już istniejących obiektów noclegowych oraz rozszerzenie oferty turystycznej (turystyka kwalifikowana, aktywna, uzdrowiskowa, dydaktyczna, wiejska). 18 Jak wykazały badania ankietowe , potencjalni turyści rowerowi preferują stosunkowo tanie noclegi, nie wymagając wysokiego standardu. W prawie równym stopniu ankietowani wskazali na miejsce noclegu schronisko (25%), kwaterę prywatną lub agroturystykę (24%) oraz pole namiotowe/kemping (21%). Oznacza to, że w początkowym etapie nie jest wymagana duża baza hotelowa. Największym popytem będą się cieszyły tanie noclegi, które mogą powstać stosunkowo szybko, zapewniając nowe miejsca pracy. W przeciągu kolejnych lat po realizacji projektu, sytuacja będzie się zmieniać na korzyść obiektów o podwyższonym standardzie. Wzrost natężenia ruchu turystycznego spowoduje wzrost przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w branży turystycznej, zarówno związanej z bazą noclegową, jak również z ofertą sportową, komunikacyjną (prywatne busy), jak i gastronomią. Jak wskazują przeprowadzone badania, najbardziej rozbudowaną sieć obiektów noclegowych turysta będzie mógł znaleźć w miastach. W małych miejscowościach w pierwszej kolejności powstaną obiekty agroturystyczne, w których zatrudnienie znajdzie niewielka grupa mieszkańców. Główną zaletą powstawania obiektów agroturystycznych jest fakt, że powstają one stosunkowo małym kosztem i mogą rozpocząć swoją działalność w krótkim czasie po powstaniu trasy. Należy uznać, że niedobór miejsc noclegowych w początkowej fazie funkcjonowania trasy rowerowej będzie krótkotrwały, a popyt zostanie szybko zaspokojony poprzez ofertę agroturystyczną lub pola namiotowe. W kolejnych latach funkcjonowania trasy 17 18 Dokument źródłowy – „Profil użytkownika tras rowerowych w Polsce Wschodniej”. Dokument źródłowy „Profil użytkownika tras rowerowych w Polsce Wschodniej”. 30 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium rowerowej w województwach zaczną pojawiać się zróżnicowane formy obiektów noclegowych. Duży potencjał tkwi w popularnych, zwłaszcza na zachodzie, hostelach oraz schroniskach. Badania natężenia i prognozy ruchu na drogach oraz możliwości poprowadzenia trasy poza pasem drogowym Kolejnym przedmiotem analiz w ramach studium wykonalności było zbadanie prognozy ruchu drogowego oraz turystycznego ruchu rowerowego na drogach oraz wskazanie takich odcinków, gdzie: - dopuszczalne jest poprowadzenie ruchu po jezdni na zasadach ogólnych (SDR<1000 poj./dobę), - wskazane są działania inwestycyjne poprawiające bezpieczeństwo (SDR od 1000 do 3000 poj./dobę), - wymagane są działania inwestycyjne i budowa nowej infrastruktury rowerowej (SDR>3000 poj./dobę). Celem badań było dostarczenie danych o natężeniu ruchu drogowego jako całości, w tym ruchu rowerowego oraz analiza elementów/punktów krytycznych istniejącego układu drogowego w przebiegu trasy rowerowej w Polsce Wschodniej. Analizy natężeń ruchu drogowego, w tym rowerowego wykonano w oparciu o dostępne dane z: - z pomiarów ruchu drogowego wg Generalnego Pomiaru Ruchu 2005 dla sieci dróg krajowych 19 i wojewódzkich , - z innych dostępnych autorom źródeł dla dróg gminnych i powiatowych usytuowanych w korytarzu 20 przebiegu trasy rowerowej . Analiza dostępnych wyników Generalnych Pomiarów Ruchu GDDKiA z 2010 r. potwierdziła trafność przyjętej 21 metody oszacowania potoków ruchu drogowego na podstawie wyników z GPR 2005 . Dlatego też, dysponując wynikami dla wszystkich dróg krajowych i wojewódzkich prognozę ruchu drogowego oparto na danych z 2005 r., jako roku wyjściowego (odniesienia). Prognoza natężeń ruchu pojazdów samochodowych dla dróg krajowych i wojewódzkich w poszczególnych województwach Polski Wschodniej została sporządzona za pomocą regionalnych wskaźników wzrostu produktu krajowego brutto. Dla dróg powiatowych i gmin ww. wskaźniki przyjęto w wartości 50% wskaźników dla wyższych kategorii dróg. Do analiz przyjęto prognozy wzrostu PKB dla poszczególnych regionów, publikowane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Wskaźniki zostały skorygowane o zaktualizowane wielkości wskaźników wzrostu PKB na okres 2006-2014 wskazanych przez Dyrektora GDDKiA. Uważa się, że dla przedmiotu prognozy, tj. turystycznego ruchu rowerowego i przy przyjętej metodyce prognozy, dane z GPR 2005 są wystarczająco dokładne, co potwierdza porównanie ze wstępnymi wynikami GPR 2010 z wybranych punktów pomiarowych. Dla przekrojów dróg powiatowych i gminnych, oszacowane natężenia ruchu rowerowego oparto o wykonane pomiary ruchu, które miały charakter uzupełniający, oraz o metodę ekspercką. Pomiary ruchu wykonano w miesiącu październiku 2010 r. w pobliżu dużych generatorów ruchu (np. Pagórki pod Elblągiem, Pieńki pod Białymstokiem). Pomiary prowadzono w dzień powszedni (od godz. 10 do godz. 12) oraz w weekend (od godz. 10 do godz. 14) i uwzględniano ruch pojazdów lekkich, ciężkich i rowerów. Na podstawie uzyskanych wyników zostały oszacowane wielkości średniodobowego rocznego natężenia pojazdów. Ze względu na fakt, że pomiary wykonano w wybrany dzień powszedni w środku tygodnia oraz w weekend, jako wynik uznano średnią ważoną z wagami 2/7 dla pomiarów w weekend oraz 5/7 dla pomiarów w dzień roboczy. Zastosowano wskaźniki korygujące wartość średnią o dany dzień tygodnia oraz miesiąc, w którym dokonano pomiarów. Otrzymane wyniki zostały przedstawione w tabeli na końcu opracowania w załączniku E. Formularze pomiarowe i zestawienia zbiorcze zamieszczono w dokumentacji wykonanej w ramach etapu IIb studium wykonalności. W sumie wyznaczono 40 punktów pomiarowych, a ich lokalizację wskazano w oparciu o własne doświadczenie, tak by rozmieszczenie było możliwie równomierne. Dzięki GPR 2005 znane były natężenia 19 W dalszej części niniejszego opracowania porównano prognozowane a posteriori potoki ruchu wg danych z GPR 2005 z wynikami GPR 2010 dla dróg krajowych i wojewódzkich i dokonano statystycznej weryfikacji wyników. Weryfikacja potwierdziła zgodność statyczną opracowanych prognoz. 20 Konsultacje w gminach oraz opracowanie: Zalewski A., Pietrucha F. z zespołem. (1998). Materiały przedprojektowe dotyczące zmiany organizacji ruchu kołowego w centrum miasta Chełma i analiza skutków wprowadzenia tych zmian na funkcjonowanie systemu komunikacyjnego chełmskiej starówki, Zarząd Miasta Chełma, AZ – Plan s.c., Warszawa. 21 Prognozę ruchu drogowego oparto o metodę wskaźników GDDKiA uzależniającą wzrost ruchu od corocznych wartości wskaźnika zmian PKB, określonych dla poszczególnych subregionów. Dla oszacowania wzrostu natężeń ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich przyjęto wartości wskaźników proponowane w metodzie GDDKiA, natomiast dla dróg powiatowych i gminnych ww. wskaźnik pomniejszony o 50%, co wynika, z charakteru tych dróg. Na drogach ww. kategorii nie ma generalnie znaczącego przyrostu ruchu, o ile nie następują znaczące zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym terenu, które dana droga obsługuje. 31 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich, stąd pomiar kontrolny przeprowadzono głównie na drogach powiatowych, a wyjątkowo gminnych. Wyniki wykonanych pomiarów (tabela 46 na końcu opracowania) potwierdziły niewielkie wielkości natężeń średniodobowego rocznego natężenia ruchu drogowego, które na badanych drogach nie przekracza 1000 p/d, jak również niewielkie potoki ruchu rowerowego, co spowodowane jest z jednej strony relatywnie małą gęstością zaludnienia, a z drugiej strony porą roku, w której spada liczba osób korzystających z roweru. W metodzie eksperckiej dla oceny wielkości średniodobowych rocznych natężeń ruchu uwzględniono: 22 - intensywność zagospodarowania przestrzennego, funkcjonującego obecnie i planowanego w SUiKZP 23 i MPZP generatorów ruchu kołowego, - informacje uzyskane od przedstawicieli władz gmin i miast oraz wywiadów z Zarządcami tych dróg, z którymi konsultowano przebieg projektowanych Tras Rowerowych. - porównanie charakteru danej drogi, - klasy funkcjonalno - techniczne dróg, - powiązania przestrzenne, - powiązania danego odcinka z siecią drogową. Dla odcinków dróg usytuowanych w terenach o małej gęstości zaludnienia i zatrudnienia (tereny wiejskie, tereny podmiejskie o zabudowie rozproszonej) oraz braku powiązań tranzytowych przyjęto założenie, że ogólny średni dobowy potok ruchu nie powinien przekroczyć 1000 p/d., co oznacza, że na danym odcinku ruch rowerowy będzie mógł być prowadzony po jezdni bez żadnych dodatkowych zabezpieczeń. Dla odcinków dróg stanowiących fragmenty ciągów tranzytowych łączących kilka miejscowości i usytuowanych wzdłuż nich intensywne zagospodarowanie przestrzenne (tereny mieszkaniowe i przemysłowo-składowe) przez analogię, tj. porównanie charakteru danego odcinka i ww. czynników wpływających na wielkość potoku ruchu z odcinkami, na których wcześniejsze wykonano pomiary przyjęto wielkości średniorocznych dobowych natężeń ruchu. Opracowane prognozy ruchu zostały zaprezentowane w formie zestawień tabelarycznych w dokumentacji wykonanej w ramach etapu IIb (Załącznik nr 7 studium wykonalności dla poszczególnych województw). Wykonane analizy prognoz ruchu oraz warunków ruchu na drogach istniejących wskazują, że: - za celowe przyjęto prognozowanie ruchu rowerowego na okres nie więcej niż 10 lat. Prognozowanie ruchu rowerowego ponad ten okres czasowy nie ma uzasadnienia, ze względu na specyfikę i zmienność użytkowania ruchu rowerowego w ciągu roku, a także konieczność weryfikacji modeli prognostycznych, na których oparto prognozy. - Po oddaniu do eksploatacji tras rowerowych Polski Wschodniej należy przeprowadzić pomiary ruchu rowerowego, z uwzględnieniem ruchu codziennego mieszkańców oraz turystycznego ruchu rowerowego, celem weryfikacji i aktualizacji prognoz ruchu turystycznego. Badania takie powinny być powtarzane okresowo, nie rzadziej niż co 5 lat, ze względu na bardzo dużą zmienność użytkowania roweru. - Największe wykorzystanie planowanej infrastruktury rowerowej jest spodziewane w obszarach zurbanizowanych, tj. miastach. Do odcinków o największych natężeniach zarówno ruchu rowerowego codziennego jak i turystycznego zaliczyć należy odcinki prowadzone przez miasta: Elbląg, Białystok, Suwałki, Augustów, Chełm, Krasnystaw, Włodawę, Terespol, Rzeszów, Przemyśl, Kielce oraz Sandomierz, co spowodowane jest koncentracją ludności zamieszkałej w miastach. Zauważyć należy, że w niektórych miastach istnieją już ścieżki rowerowe, które wykorzystane zostaną do prowadzenia tras rowerowych w Polsce Wschodniej. Odcinkami najmniej wykorzystywanymi przez ruch rowerowy będą tereny wiejskie o niskiej gęstości zaludnienia. Możliwość poprowadzenia trasy poza pasem drogowym Wykonane prognozy oraz ocena warunków ruchu na odcinkach tras rowerowych prowadzonych po drogach publicznych w województwach Polski Wschodniej wykazały, że należy podjąć działania inwestycyjne, aby planowana trasa mogły służyć celowi, dla którego jest projektowana. Mając na względzie ograniczone środki finansowe na realizację tras rowerowych przyjęto: - pozostawienie ruchu rowerowego na jezdni (na zasadach ogólnych) na odcinkach, których szacowane natężenie ruchu drogowego na rok 2020 jest mniejsze niż 1000 p/d. Trasa rowerowa byłaby dodatkowo oznakowana pionowymi znakami informacyjnymi i kierunkowymi. - wydzielenia ruchu rowerowego poza jezdnię (adaptacja pobocza, rowu, zieleńca na ścieżkę rowerową lub ciąg pieszo – rowerowy), bądź też wyznaczenie tzw. strefy ruchu uspokojonego dla odcinków dróg, 22 23 SUiKZP - Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. MPZP - Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego. 32 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium na których prognozowane natężenie ruchu drogowego będzie w przedziale 1000-3000, wzorem rozwiązań zachodnioeuropejskich i zaleceń Europejskiej Federacji Cyklistów. Maksymalna prędkość ruchu kołowego w takiej strefie wynosiłaby 50 km/h w obszarze niezabudowanym i 30 km/h w obszarze zabudowanym. - wydzielenie roweru z jezdni na odcinkach, na których w 2010 r. szacowane natężenie ruchu drogowego będzie przekraczało 3000 p/d. Powyższe założenia zostały zweryfikowane w etapie IIc po inwentaryzacji terenowej, która w wielu przypadkach wykluczyła możliwość działań inwestycyjnych ze względu na ograniczenia terenowe (wąski pas drogowy, brak możliwości zapewnienie odwodnienia w przypadku budowy wyłącznie ścieżki rowerowej bez przebudowy całej drogi, drzewa w pasie drogowym, inne). Przedmiotową inwestycję należy uznać za niezbędną w celu stworzenia korzystnych warunków do rozwoju turystyki i przedsiębiorczości związanej z turystyką. Powstałe trasy spowodują w długim okresie napływ turystów do regionu, co bezpośrednio przyczyni się do wzrostu zatrudnienia oraz kapitału, jakim dysponują mieszkańcy regionu. Budowa infrastruktury dla ruchu rowerowego, stanowić będzie element rozwoju zrównoważonego transportu, co poprawi sytuację w sferze przestrzennej, a także wywoła impuls do rozwoju i promowania turystyki rowerowej. Całość wspieranych działań przyczyni się do aktywizacji społecznej i otworzy nowe możliwości spędzania wolnego czasu, co będzie można odczuć w sferze gospodarczej oraz społecznej. Realizacja kompleksowego działania na rzecz wytyczenia rowerowych tras turystycznych przyczyni się do ochrony miejsc cennych przyrodniczo przed nieskoordynowanym ruchem turystycznym. Wspierane działania w istotny sposób wpłyną na poprawę dostępności miejsc atrakcyjnych turystycznie, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpiecznego dojazdu. Województwa Polski Wschodniej mają duży potencjał rozwojowy w sektorze turystyki w tym turystyki rowerowej. Niewątpliwą przeszkodą w rozwoju i pełnym wykorzystaniu zasobów jakimi dysponują województwa są braki w infrastrukturze. Poniżej wskazano problemy i potrzebne działania: - trasy rowerowe - w pięciu województwach zinwentaryzowano gęstą sieć tras rowerowych, jednak brak jest jednolitych standardów oznakowania i nawierzchni; w związku z realizacją projektu usystematyzowana zostanie sieć tras rowerowych z ich właściwą kategoryzacją; dzięki budowie trasy głównej możliwy będzie przejazd tranzytowy, tym samym liczne trasy-pętle zostaną ze sobą połączone; - baza noclegowa - inwentaryzacja wykazała, że ośrodkami z największą ilością miejsc noclegowych są obszary miast; obecny stan zapewnia minimalne zaplecze dla turystyki rowerowej, nie mniej zakłada się wzrost bazy w kolejnych latach w miarę zwiększającego się popytu i zainteresowania produktem; - integracja z innymi środkami transportu – zgodnie z doświadczeniami zachodnioeuropejskimi można założyć, że znaczna część turystów długodystansowych dojedzie do trasy za pośrednictwem kolei; mała ilość dworców PKP powinna zostać uzupełniona o alternatywne środki transportu, jakimi mogą być autobusy; konieczne jest podjęcie wszelkich działań w celu promowania urządzeń do przewozu rowerów w środkach komunikacji zbiorowej oraz promowanie przewozu roweru. 2.1.2. Opis potrzeby realizacji projektu w kontekście wykonalności technicznej Przy tworzeniu tras rowerowych powinno brać się pod uwagę przede wszystkim wymagania użytkowników tej trasy, czyli rowerzystów. Holenderska organizacja C.R.O.W w podręczniku projektowania infrastruktury przyjaznej dla rowerów, przedstawiła pięć głównych wymogów projektowania tras rowerowych, które zostały także przyjęte przez sieć EuroVelo24. Te kryteria to25: - spójność - infrastruktura rowerowa tworzy spójną całość; trasa jest łatwa do zidentyfikowania oraz powiązana z innymi trasami rowerowymi, drogami ogólnodostępnymi oraz środkami transportu zbiorowego (źródłami i celami podróży); rowerzysta rozumie logikę sieci trasy rowerowej oraz potrafi łatwo znaleźć drogę; - bezpośredniość - infrastruktura rowerowa zapewnia najbardziej bezpośrednie połączenia, co oznacza ograniczenie do minimum objazdów i współczynnika wydłużenia; podróż trasą rowerową nie może być dłuższa od trasy ogólnodostępnej, jednakże mając na uwadze kryteria atrakcyjności, dopuszcza się jej 24 25 EuroVelo jest to sieć europejskich tras rowerowych stworzonych przez Europejską Federację Cyklistów. C.R.O.W, „Postaw na rower. Podręcznik projektowania przyjaznej dla rowerów infrastruktury”, Kraków 1999. 33 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium nieznaczne wydłużenie w przypadku miejsc szczególnie interesujących, które rowerzysta pragnie odwiedzić; - atrakcyjność - infrastruktura rowerowa jest tak poprowadzona i zaprojektowana, że staje się atrakcyjna dla użytkownika; korzystanie z trasy jest przyjemne, interesujące i odpowiada potrzebom rowerzystów, dzięki czemu użytkownik woli drogę przebyć na rowerze zamiast samochodem; trasa rowerowa jest powiązana z innymi obszarami - miastami, środowiskiem przyrodniczym i innymi ciekawymi miejscami; - bezpieczeństwo - przejazd trasą rowerową jest bezpieczny dla ruchu rowerowego oraz dla innych użytkowników drogi; konieczna jest minimalizacja punktów kolizyjnych oraz zagrożeń ze strony infrastruktury (elementów mostów, wiaduktów) i przyrody (gałęzi i drzew spadających na trasę); dodatkowo istotne jest bezpieczeństwo społeczne – wyeliminowanie zagrożenia napadem czy innych nieprzyjemnych sytuacji; - wygoda – infrastruktura rowerowa zapewnia komfortowy i szybki przepływ rowerów; należy zapewnić wygodę rowerzystom, czyli odpowiednią infrastrukturę towarzyszącą, dobre utrzymanie dróg, szybkie i łatwe poruszanie się rowerem, a przy tym powinna być zachowana równowaga pomiędzy trasą rowerową a środowiskiem przyrodniczym. Wymogi te powinny być spełnione na poziomie projektowanej trasy rowerowej i jej wariantów, całej sieci tras rowerowych, poszczególnych jej tras i odcinków, konkretnych rozwiązań technicznych (m. in. nawierzchni, skrzyżowań, przejazdów, kontrapasów)26. Należy zaznaczyć, że projekt „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” jest nowatorskim i innowacyjnym przedsięwzięciem w skali kraju i Europy. Nigdy do tej pory nie realizowano podobnego projektu o tak dużym zasięgu, ograniczonym budżecie i nieprzekraczalnych ram czasowych związanych z okresem finansowania (EFRR 2007-2013). Studium wykonalności wskazuje optymalny przebieg trasy oparty na analizach uwzględniających szereg kryteriów, mając jednocześnie na uwadze pięć ww. wymogów. Prace koncepcyjne były realizowane w myśl zasady „od ogółu do szczegółu”. W 2008 r. Instytucja Pośrednicząca PO RPW opublikowała zalecania dotyczące standardów technicznych budowy i oznakowania tras rowerowych w ramach działania V.2 PO RPW. Natomiast 2 lata później powstał dokument „Standardy dla trasy rowerowej Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej”. Rodzaj nawierzchni Opracowane standardy stanowiły wytyczną w zakresie funkcjonalnym i technicznym dla projektowanego przebiegu trasy rowerowej. Dotyczy to przede wszystkim: - usytuowania projektowanej infrastruktury w przekroju poprzecznym drogi/ ulicy, wzdłuż której przebiega dany odcinek, - niwelety trasy rowerowej, - wyboru typu i szerokości projektowanej infrastruktury, - wydłużenia trasy rowerowej, - skrzyżowań i przejazdów rowerowych. - typów i konstrukcji nawierzchni trasy rowerowej, - lokalizacji Miejsc Obsługi Rowerzystów. Plan trasy opracowany został dla odcinków zamiejskich w skali 1:25.000 oraz w skali 1:10.000 dla odcinków miejskich, co powodowało ograniczone możliwości wykorzystania standardów w części odnoszącej się do rozwiązań szczegółowych w skali projektu budowlanego. W niniejszym opracowaniu uwzględniono więc przede wszystkim standardy odnoszące się do elementów projektowanej infrastruktury w aspekcie planistycznym. Odnosi się to przede wszystkim do usytuowania projektowanej trasy w przekroju drogi/ulicy. Podstawowe kryteria wyboru typu infrastruktury dla ruchu rowerowego to bezpieczeństwo ruchu rowerowego, którego miernikami na odcinkach prowadzonych wzdłuż dróg kołowych jest natężenie ruchu samochodowego oraz prędkość ruchu, związana w dużej mierze z klasą funkcjonalno-techniczną drogi/ulicy oraz z kategorii drogi wynikającej z funkcji, jaką pełni w sieci drogowej27. W wyborze usytuowania trasy rowerowej w przekroju poprzecznym uwzględniono również możliwości terenowe w liniach rozgraniczających drogi. Przyjęto założenie, że ruch rowerów po jezdni na zasadach ogólnych może odbywać się na jezdni, gdy prognozowane średniodobowe natężenie ruchu drogowego w danym przekroju nie przekroczy 1000 pojazdów/dobę (p/d), a droga będzie kategorii powiatowej lub gminnej. Dla odcinków dróg o średnim dobowym ruchu (SDR) > 3.000 p/d oraz dla kategorii dróg krajowych i wojewódzkich przyjęto zasadę wydzielenia ruchu rowerowego z jezdni, i poprowadzenia trasy rowerowej poza koroną drogi gdy były ku temu odpowiednie warunki. W szczególnych wypadkach i na krótkich odcinkach zastosowano odstępstwa od ww. zasady. Na odcinkach, na których wydzielono ruch rowerowy z jezdni, zaprojektowano infrastrukturę dla 26 PARP, „Zalecenia dotyczące Standardów technicznych budowy i oznakowania tras rowerowych w ramach Działania V.2 Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej” ,Warszawa 2008. 27 Podział wg kategorii na drogi: krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne. 34 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium rowerów w formie: ścieżek rowerowych jedno- i dwukierunkowych oraz ciągów pieszo-rowerowych z zachowaniem wymagań według wspomnianych założeń. Rozwiązania w formie ciągów pieszo-rowerowych zaprojektowano tylko na odcinkach o ograniczonej dostępnej szerokości pod trasę rowerową. Projektowane odcinki uwzględniają również wymagania skrajni drogowej dla ruchu rowerowego. Typy i konstrukcje nawierzchni trasy rowerowej zaprojektowano zgodnie z zaleceniami standardów technicznych. Na odcinkach projektowanych ścieżek rowerowych i ciągów pieszo-rowerowych zaproponowano nawierzchnię asfaltową zgodnie z konstrukcją proponowaną w standardach. Na odcinkach ww. typów infrastruktury istniejących lub wymagających rozbudowy (poszerzenia) uznano za celowe pozostawienie istniejących już typów nawierzchni. Standardowy wariant realizacji inwestycji zakłada wykonanie ścieżki rowerowej na istniejącym poziomie gruntu. W przypadku dróg rowerowych o nawierzchni ulepszonej (nawierzchnia bitumiczna) poza kosztami wykonania konstrukcji nawierzchni uwzględniono koszty towarzyszące: - doprowadzenie do grupy nośności G1, - przebudowa kolidującej infrastruktury technicznej, - zapewnienie odwodnienia, - budowa zjazdów, przebudowa krawężników. - przebudowa/budowa urządzeń BRD (balustrady, bariery). Wyżej wymienione koszty mogą wystąpić podczas budowy nawierzchni ulepszonych na fragmentach projektowanej trasy. Dopiero w trakcie opracowywania dokumentacji technicznej możliwe jest wskazanie takich odcinków oraz szczegółowego zakresu koniecznych robót towarzyszących. Na etapie studium wykonalności określono udział tych prac towarzyszących na poziomie ok. 30% kosztu wykonania danego odcinka trasy (przewidziane w kategorii kosztów jako rezerwa środków). Zaznaczyć należy, że podczas wykonywania dokumentacji technicznej dla danego odcinka może wystąpić różna kombinacja robót towarzyszących, tj. mogą wystąpić jednocześnie wszystkie z nich, tylko jedna, kilka z nich lub może nie wystąpić żadna. Wykonawca zakłada, że podział kosztowy dla robót towarzyszących jest płynny i będzie uzależniony od warunków terenowych dla każdego odcinka. Wycena każdego rodzaju nawierzchni oparta została na rynkowych cenach jednostkowych. Na projektowanej trasie rowerowej będą występowały następujące nawierzchnie: a) nawierzchnia jezdni - ruch na zasadach ogólnych W przypadku prowadzenia trasy po drogach o niskim natężeniu ruchu (drogi powiatowe, gminne, wewnętrzne) na zasadach ogólnych, nie występuje konieczność budowy nowej nawierzchni, gdyż wykorzystywana będzie istniejąca infrastruktura. Założono roboty towarzyszące, które mogą być wykorzystane na punktową naprawę nawierzchni, gdyby jej stanpowodował zagrożenie dla potencjalnego rowerzysty oraz na zmianę organizacji ruchu lub innych prac niezbędnych dozapewnienia bezpieczeństwa rowerzysty. b) nawierzchnia asfaltowa - nowa droga dla rowerów o szerokości 2,5 m - wykonanie warstwy ścieralnej z mieszanki mineralno-asfaltowej grysowej, grubość warstwy po zagęszczeniu 4 cm, skropienie ręczne warstw konstrukcyjnych nieulepszonych (podbudowy) emulsją asfaltową, wykonanie podbudowy z kruszywa naturalnego, warstwa górna, grubość warstwy 15 cm, ustawienie obrzeży betonowych o wymiarach 20x6 cm na podsypce piaskowej, spoiny wypełnione zaprawą cementową, wykonanie i zagęszczenie warstwy z piasku w korycie mechanicznie, grubość warstwy 10 cm, koryto wykonane na całej szerokości, głębokość koryta 30 cm. c) nawierzchnia asfaltowa - adaptacja pobocza Warstwy jak w punkcie a. Kategoria dopuszczona w uzasadnionych przypadkach (wąski pas drogowy, brak możliwości budowy nawierzchni jak w punkcie a), przy akceptacji tego rozwiązania przez zarządcę drogi. Zakłada się adaptację gruntowych poboczy, poprzez dobudowę bitumicznych ciągów rowerowych jednokierunkowych po obu stronach jezdni. Szerokość ciągu wynosić będzie 1,5 m. Dla odcinków niebezpiecznych proponuje się zastosowanie dodatkowych separatorów ruchu. Wadą ich zastosowania będzie zimowe utrzymanie drogi i możliwość ich uszkodzenia. d) nawierzchnia z kostki betonowej 35 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - Studium wykonanie nawierzchni z kostki betonowej bezfazowej, kolorowej o grubości 8 cm na podsypce piaskowej, spoiny wypełnione piaskiem, wykonanie podbudowy z kruszywa naturalnego, warstwa górna, grubość warstwy 15 cm, ustawienie obrzeży betonowych o wymiarach 20x6 cm na podsypce piaskowej, spoiny wypełnione zaprawą cementową, wykonanie i zagęszczenie warstwy z piasku mechanicznie, grubość warstwy 10 cm, koryto wykonane na całej szerokości mechanicznie, głębokość koryta 20 cm Standardy nie dopuszczają stosowania tego typu nawierzchni. Doświadczenia wykonawcy, potwierdzone opiniami zarządców dróg wskazują wyraźnie, że w uzasadnionych przypadkach powinno być dopuszczalne zastosowanie nawierzchni z kostki betonowej (wskazanie, aby była to kostka bezfazowa). Przykładem takich miejsc są obszary pod opieką konserwatora zabytków, czy też fragment trasy, gdzie rekomendowane działanie polega na poszerzeniu chodnika i utworzeniu ciągu pieszo-rowerowego. Należy zaznaczyć, że nawierzchnia bitumiczna jest lepsza dla turystyki rowerowej (gładkość), łatwiejsza w utrzymaniu i tańsza. e) nawierzchnia utwardzona kruszywem - wykonanie nawierzchni z kruszywa np. tłucznia kamiennego, warstwa górna, grubość warstwy po zagęszczeniu 7 cm, wykonanie podbudowy z kruszywa naturalnego, warstwa dolna, grubość warstwy 20 cm, koryto wykonane na całej szerokości mechanicznie, głębokość koryta 20 cm Nawierzchnia stosowana na terenach zamiejskich, w obszarach, gdzie przejezdność w ciągu roku jest wątpliwa. Ze względu na założenia projektu, możliwe jest wykonanie nawierzchni o szerokości 2,5 m na potrzeby ruchu rowerowego. W uzasadnionych przypadkach, popartych deklaracją zarządcy drogi istnieje możliwość pokrycia przez Partnera kosztów niekwalifikowanych przewidzianych na dobudowę nawierzchni do minimalnej szerokości normatywnej dla dróg publicznych tj. min. 3,5 m. f) nawierzchnia gruntowa - wałowanie, koryto wykonane na całej szerokości w gruncie, głębokość koryta 10 cm Nawierzchnia stosowana na terenach zamiejskich w obszarach chronionych, jak również w przypadku, kiedy Partner nie dysponuje środkami finansowymi, które mógłby przeznaczyć na podniesienie standardu nawierzchni. Kosztem kwalifikowanym jest wykonanie wyłącznie infrastruktury na potrzeby ruchu rowerowego, więc zakłada się szerokość 2,5 m. Standardy oznakowania Oznakowanie ścieżki rowerowej znacznie się różni od oznakowania turystycznej trasy rowerowej. Oba rodzaje oznakowania wystąpią na trasie rowerowej w Polsce Wschodniej, z tą różnicą, że turystyczna trasa rowerowa (rowerowy szlak turystyczny) wykorzystuje różne elementy infrastruktury komunikacyjnej i nie musi korzystać wyłącznie ze ścieżki rowerowej, gdyż będzie prowadzona po drogach ogólnodostępnych (publicznych i wewnętrznych), leśnych, polnych. Z tej racji szlak korzysta nie tylko ze standardowego oznakowania drogowego obowiązującego w Polsce, ale także dodatkowego oznakowania identyfikującego ten szlak. Oznakowanie dróg rowerowych zostanie zapewnione przez projektanta w trakcie wykonywania dokumentacji technicznej (projekt organizacji ruchu) w oparciu o Rozporządzenie28. Rekomenduje się, aby oznakowanie dotyczące ruchu turystycznego zostało uszczegółowione, ze względu na dość ubogi sposób oznakowania definiowanego w załączniku nr 1 do Rozporządzenia (rozdział 8.2. Dodatkowe znaki szlaków rowerowych). W oparciu o materiały wyjściowe, tj. wydane przez Instytucję Pośredniczącą, „Standardy dla trasy rowerowej Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej”, a także w oparciu o doświadczenia polskie i duńskie, poniżej zostały przedstawione zalecenia i standardy oznakowania trasy rowerowej. Przed rozpoczęciem oznakowania trasy należy przyjąć założenie, że rowerzysta nie będzie posługiwał się mapą ani odbiornikiem GPS, a będzie korzystał z oznakowania trasy. Trzeba przyjąć, że wiedza użytkownika drogi ogranicza się jedynie do nazwy początkowego miasta (miejsca), w którym zaczyna podróż, pośrednich miast 28 Oznakowanie definiuje rozporządzenie Ministra Infrastruktury z d. 3 lipca 2003r, w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. 2003 nr 220 poz. 2181) 36 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium (miejsc) oraz miasta (miejsca), w którym zamierza zakończyć swoją drogę. W związku z tym oznakowanie trasy musi być spójne ze sobą i jednoznaczne do zidentyfikowania przez podróżnika. Wykonawca rekomenduje, aby oznakowanie tras rowerowych przede wszystkim zapewniało bezpieczeństwo rowerzystów, pieszych oraz pojazdów zmotoryzowanych na drodze. Oznakowanie powinno być bardzo dobrze widoczne w każdych warunkach (w nocy, w deszczu, we mgle itp.), dlatego powinno być odblaskowe - widoczne przy zmniejszonej przejrzystości powietrza. Przy wjazdach na trasę rowerową oznakowanie powinno mieć standardową wielkość, dopasowaną dla klasy danej drogi. Na samej trasie rowerowej zaleca się oznakowanie mniejsze. Znaki powinny być proste i powinny spełniać funkcję informacyjną i promocyjną. Z zasady znaki szlaków umieszcza się w pasie drogowym z prawej strony, umieszczenie ich z lewej strony dopuszcza się wyłącznie jako powtórzenie znaku ustawionego z prawej strony. Znaki szlaków umieszcza się nie dalej niż 1,5 m od krawędzi drogi, nie wyżej niż 2,0 m i nie niżej niż 1,0 m nad jezdnią. Można je umieszczać na konstrukcji istniejących znaków drogowych29. Należy unikać umieszczania na konstrukcjach wykorzystywanych w celach reklamowych lub ogłoszeniowych30. Znaki na trasie powinny być umieszczone nie rzadziej niż co 0,5 km i za każdym skrzyżowaniem, aby rowerzysta był pewien, że wjechał na właściwą drogę. Znak musi być umieszczony za skrzyżowaniem w odległości pozwalającej rowerzyście dostrzec go sprzed skrzyżowania lub co najmniej ze skrzyżowania. Zmiana kierunku szlaku bez względu na rodzaj nawierzchni (asfaltowa, gruntowa czy inna) musi być sygnalizowana przed przecięciem dróg, powtórnie - na przecięciu dróg, a za przecięciem w kierunku przebiegu szlaku należy umieścić kolejny znak. Znak zmiany kierunku szlaku musi mieć formę tabliczki o proporcjach 2:1 lub 3:1 przy czym jego wysokość musi być taka sama, jak znaku podstawowego. Na skrzyżowaniach, na których szlak zmienia kierunek, drogowskazy ze strzałkami kierunkowymi umieszcza się nie z faktycznym przebiegiem dróg w terenie, ale ze schematycznym diagramem kierunków. Jeśli na skrzyżowaniu jest wiele wlotów i oznakowanie może być z tego powodu niejednoznaczne, to należy rozważyć zastosowanie drogowskazów o większych rozmiarach, a przed skrzyżowaniem - tablicy przed drogowskazowej ze schematycznym układem dróg i przebiegiem szlaku o wymiarach 0,5 x 0,5 m na białym, odblaskowym tle, z symbolem roweru i numerem (symbolem) danego szlaku rowerowego, umieszczonej 20-50 m przed skrzyżowaniem zgodnie z wyżej opisanymi zasadami31. W porozumieniu z zarządcą drogi można umieszczać odpowiedniki znaków szlaków, jako oznakowanie poziome o wymiarach nie mniejszych niż 0,5 x 0,5 m i nie większych niż 1,0 x 1,0 m na jezdni o nawierzchni asfaltowej lub betonowej. Znak powinien być umieszczony tak, aby mieścił się między kołami samochodów, jeśli poruszają się one po danej drodze, w celu uniknięcia przyśpieszonego ścierania oraz w odległości co najmniej 0,5 m od krawędzi jezdni, żeby umożliwić omijanie znaków przez rowerzystów w deszczu. Zasady tworzenia i umieszczania znaków poziomych są takie same jak wyżej opisanych znaków pionowych32. Na skrzyżowaniach tras głównych z pozostałymi należy podawać informacje drogowskazami opisującymi kierunki i numery tras, a w wypadku tras rekreacyjnych - nazwę miejscowości lub obszaru oraz odległość w km i ewentualną nazwę trasy. Na przecięciu tras głównych wskazane jest umieszczanie tablic informacyjnych z mapami głównych tras rowerowych33. Istotny jest monitoring oznakowania. Kradzież czy zniszczenie oznakowania powinno być szybko zdiagnozowane, a brakujący znak powinien zostać jak najszybciej zastąpiony innym. W związku z tym użytkownicy powinni mieć możliwość powiadomienia instytucji zajmującej się utrzymaniem trasy/oznakowania o brakach w oznakowaniu (wykorzystanie GIS/mapy interaktywnej). Stan faktyczny i prawny oznakowania tras rowerowych w Polsce Oznakowanie trasy rowerowej w Polsce znajduje się w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dn. 3 lipca 2003r, w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Ujednoliciło to oznakowanie szlaków rowerowych, które do tej pory przyjmowało najróżniejsze formy. Sposób oznakowania szlaków rowerowych został oparty na zaleceniach PTTK i zaprezentowany jest poniżej. 29 Z wyjątkiem znaków określających pierwszeństwo na skrzyżowaniu, zakazu, nakazu (patrz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. z 2003 r. Nr 220, poz. 2181). 30 T. Kopta, „Standardy dla trasy rowerowej Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej”, Kraków 2010. 31 Ibidem. 32 Ibidem. 33 Ibidem. 37 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Rys. 1. Sposób oznakowania szlaków rowerowych R-1 - Szlak rowerowy krajowy R-1a - Początek (koniec) szlaku rowerowego krajowego R-1b - Zmiana kierunku szlaku rowerowego krajowego R-2 - Szlak rowerowy międzynarodowy R-2a - Zmiana kierunku szlaku rowerowego międzynarodowego R-3 - Tablica szlaku rowerowego Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z d. 3 lipca 2003r, w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. W Polsce wyraźnie brakuje jednolitego oznakowania i wykonane jest ono w różnych standardach (zgodnie z powyższymi przykładami, według wytycznych PTTK, indywidualnie przez samorządowców lub organizacje). Żaden ze sposobów oznakowania nie spełnia standardów europejskich. Z tego powodu, jak również ze względu na skalę przedsięwzięcia (pierwsza ponadregionalna trasa rowerowa w Polsce) i źródło jego finansowania w „Standardach dla trasy rowerowej realizowanej w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej”, opracowanych na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) w 2010 r. założono wykorzystanie najlepszych europejskich wzorców. W dokumencie tym wskazano system duński, jako pierwowzór do zaprojektowania kompleksowego systemu oznakowania szlaków rowerowych w Polsce. Od 2010 r. duże postępy w tej dziedzinie uczyniła organizacja „Miasta dla Rowerów”, która na potrzeby uzgodnień z Ministerstwem Infrastruktury przygotowała spójny zestaw oznakowania. Pomimo starań strony społecznej, jak również Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, które nie doprowadziły do dnia opracowania niniejszego Studium Wykonalności do zmiany obowiązującego rozporządzenia, przekazany do PARP wypracowany zestaw znaków ocenić należy za jedyną kompleksową propozycję oznakowania szlaku rowerowego stanowiącą właściwą alternatywę dla obowiązującego zestawu znaków szlaków rowerowych. Jej olbrzymią zaletą jest także fakt przeprowadzenia szerokich konsultacji w środowisku rowerowym 34 skupionym wokół organizacji MDR . PARP zadeklarowała wsparcie poprzez MRR w procesie lobbowania na rzecz zmiany rozporządzenia, a w przypadku braku możliwości zmiany rozporządzenia (w terminie umożliwiającym właściwe oznakowanie trasy w okresie realizacji projektu) opracowanie systemu oznakowania dla trasy w Polsce Wschodniej opartego o już wypracowany optymalny wzorzec MDR. 34 Organizacje skupione w sieci "Miasta dla Rowerów" są wymienione na stronie: http://miastadlarowerow.pl/index_o_nas.php#grupy. 38 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Sposób znakowania trasy rowerowej w Polsce Wschodniej Z uwagi na napięty harmonogram wdrażania Działania V.2 PO RPW oraz zaistniałe problemy z uzgodnieniem zmiany obowiązującego rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach, konieczne jest przyjęcie szczególnego trybu projektowania rozwiązań szlakowych na trasie rowerowej w Polsce Wschodniej. W „Standardach dla trasy rowerowej realizowanej w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej” (Kraków, 2010) zarekomendowano zastąpienie obecnie obowiązujących znaków typu „R” bardziej czytelnym systemem oznakowania opartego o najlepsze doświadczenia z Europy Zachodniej (tzw. system duński). W związku z zaistniałym impasem Ministerstwo Rozwoju Regionalnego podjęło decyzję o konieczności niezależnego przygotowania kompleksowego katalogu znaków (księga znaków łącznie ze znakami i tablicami informacyjno-promocyjnymi), zawierającego również oznakowanie szlakowe, które będzie wykorzystywane w projekcie. Na dzień 30 czerwca 2012 r. przewiduje się dwie ścieżki procedowania: - konsekwentne dążenie do wprowadzenia do rozporządzenia optymalnych rozwiązań opartych o najlepsze praktyki, a w przypadku braku odpowiedniej implementacji rekomendowanych rozwiązań do 31 grudnia 2013 roku, - przyjęcie w formie uchwały sejmiku w poszczególnych województwach zaprojektowanego katalogu znaków i przyjęcie przedstawionych w nim rozwiązań do realizacji w projektach realizowanych w ramach Działania V.2 PO RPW (oznakowanie takie funkcjonowałoby jako dodatkowe oznakowanie szlaku rowerowego wprowadzone jako warunek dofinansowania projektu). Niezależnie od wskazanych scenariuszy (czas potrzebny na wdrożenia obu rozwiązań) Beneficjenci nie mogą ze względu na napięty harmonogram Działania V.2 PO RPW wstrzymywać prac projektowych w ramach przygotowania projektów. Dlatego też rekomendowane jest zlecenie projektów budowlanych wraz z projektami organizacji ruchu dla działań inwestycyjnych na poszczególnych odcinkach, ze wskazaniem, iż docelowo projektowane rozwiązania zostaną scalone w szlak rowerowy. Projekty organizacji ruchu powinny uwzględniać fakt (szczególnie w rejonie skrzyżowań), że oprócz standardowych znaków drogowych pojawi się w ciągu 3 lat oznakowanie turystyczne szlaku rowerowego (zagwarantowanie miejsca dla oznakowania szlaku rowerowego na słupkach oznakowania pionowego). Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem projekt organizacji ruchu należy wykonać w oparciu o: - Ustawę Prawo o Ruchu Drogowym (Dz. U. z 2005 r., nr 108,poz. 908, z późn. zm.) - Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. z 2002 r., nr 170 poz. 1393 z późn. zm.) - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz. U. z 2003 r., nr 177 poz. 1729) - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. z 2003 r., nr 220 poz. 2181). Oznakowanie szlakowe powstanie po zakończeniu wszystkich zaplanowanych działań inwestycyjnych tj. gdy Beneficjent będzie miał pewność, że zaprojektowany szlak rowerowy jest przejezdny na całym odcinku i zachowuje docelowe parametry bezpieczeństwa. W związku z powyższym na etapie projektów budowlanych, projekty organizacji ruchu, nie będą musiały obligatoryjnie zawierać elementów szlakowych, a jedynie warunki techniczne dla infrastruktury, które powinny uwzględniać docelowe jej wykorzystanie. Zgodnie z ww. przepisami należy zastosować poniżej wymienione oznakowanie drogowe – projektowane na etapie projektów budowlanych w zakresie projektu organizacji ruchu: - drogi dla rowerów- - droga dla rowerów i pieszych (z dobrymi standardami dla rowerzystów) 16a C-13 C-13a C-13/C-16 C13/C- 39 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium - ciągi pieszo-rowerowe (chodniki udostępnione rowerzystom) C-16 z tabliczką T-22 pod spodem - C-16a pasy dla rowerów - P-23 - skrzyżowania - - inne – oprócz ww. znaków dotyczących ruchu rowerowego należy zastosować oznakowanie dotyczące wszystkich uczestników ruchu. W szczególnych przypadkach należy zastosować i D-3 z tabliczkami odpowiednie oznakowanie np. w przypadku kontrapasów rowerowych B-2 , linie P-2b, P-7a i P-7b P-11 A-24 D-6a D-6b zastosować wg ww. przepisów T-22 (oraz odpowiedniego oznakowania na wlotach poprzecznych). W przypadku śluz rowerowych: dwie linie zatrzymania i pas rowerowy doprowadzający do śluzy wg wzoru jak wyżej podano. Oznakowanie szlakowe – wprowadzone po zakończeniu wszystkich działań inwestycyjnych. Podstawowe oznakowanie turystyczne zostanie wdrożone po zmianie rozporządzenia lub zostaną oparte na rozwiązaniach wypracowanych przez organizację „Miasta dla Rowerów”: oznakowanie szlaku krajowego z jego numerem w przypadku trasy w Polsce Wschodniej prawdopodobnie nr 1 oznakowanie szlaku krajowego z jego numerem i odległościami do wybranych miejscowości jazda na wprost jazda w prawo oznakowanie drogowskazowe – kierunek w prawo oznakowanie drogowskazowe– kierunek na wprost tablice przeddrogowskazowe z numerem szlaku rowerowego krajowego i regionalnego podjazd dalszy przebieg szlaku dalszy przebieg szlaku 40 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium dalszy przebieg szlaku W związku z powyższym dopuszcza się możliwość działania Beneficjentów w następujących wariantach: Wariant 1 (rekomendowany) – przygotowanie projektów organizacji ruchu w projekcie budowlanym z przewidzeniem miejsca na oznakowanie "duńskie". Wariant 2 - projekt organizacji ruchu w projekcie budowlanym z oznakowaniem turystycznym wg obecnych przepisów (zmiana oznakowania turystycznego w momencie zmiany rozporządzenia lub wprowadzenia katalogu znaków wprowadzonych uchwałą sejmiku województwa). Wariant 3 - projekt organizacji ruchu w projekcie budowlanym bez oznakowania turystycznego (zmiana projektu organizacji ruchu, polegająca na wprowadzeniu oznakowania turystycznego w momencie zmiany rozporządzenia lub wprowadzenia katalogu znaków wprowadzonych uchwałą sejmiku województwa). Warunki realizacji Miejsc Obsługi Rowerzystów W ramach tworzenia trasy przewidziano także budowę infrastruktury towarzyszącej w tym Miejsc Obsługi Rowerzystów (MOR). Są to miejsca przeznaczone do odpoczynku rowerzystów i wyposażone w różne elementy infrastruktury w postaci ławek, stojaków rowerowych, wiat chroniących przed deszczem, koszy do selektywnej zbiórki odpadów i map turystycznych35. MOR o wyższym standardzie może także gwarantować WC, restauracje i bary, miejsca noclegowe, wypożyczalnie rowerów, sklepy spożywcze z wyposażeniem rowerowym, punkty serwisowe itp. W celu bezpieczeństwa i wygody użytkowników trasy rowerowej zaleca się powstanie MOR w miejscach łatwo dostępnych, dobrze widocznych i oświetlonych. MOR-y powinny być zagospodarowanymi miejscami na szlaku, gwarantując możliwość odpoczynku i zjedzenia posiłku, powinny być wyposażone w sanitariat, kosze na śmieci, stojaki na rowery, tablicę informacyjną. Podstawową infrastrukturą MOR-u jest parking rowerowy, który powinien się cechować: - konstrukcją umożliwiającą wygodne przypinanie ramy roweru - a więc powinny umożliwiać oparcie roweru oraz przypięcie do stojaka ramy i jednego koła roweru przy pomocy pojedynczego zapięcia. (zaleca się stosowanie stojaka w kształcie odwróconej litery U), - możliwością parkowania roweru na poziomie terenu, - prostotą i powszechnością, - trwałością - odpornością na warunki atmosferyczne i działania dewastacyjne, - estetyką i dopasowaniem do otoczenia, - niekolidowaniem z przebiegiem trasy rowerowej, drogi dla pieszych i pojazdów zmotoryzowanych, - bezpieczeństwem (zaleca się monitorowanie takiego miejsca), - dostępnością 24 godziny na dobę, - odpowiednią liczbą stanowisk. Zaleca się, aby powstały następujące rodzaje MOR-ów: - MOR z parkingiem dla rowerów. W tym miejscu użytkownicy trasy mogą odpocząć, schronić się przed deszczem. W związku z tym powinien zawierać ławki i stoły, zadaszenie, oświetlenie, znaki informacyjne oraz stojaki rowerowe. Powinien znajdować się co 5-10 km. - MOR z toaletami, obiektami gastronomicznymi, sklepami spożywczymi, sklepem ze sprzętem sportowym i serwisem rowerowym, mapami i znakami informacyjnymi. Powinien znajdować się co 15-30 km trasy, - MOR z obiektami noclegowymi (kempingami, schroniskami, pensjonatami, kwaterami prywatnymi, hostelami i hotelami). Powinny znajdować się co 50 km, - MOR w miejscu węzłów integracyjnych, aby rowerzysta mógł zmieniać środki transportu. Zaleca się, aby w takim miejscu znajdowały się parkingi i przechowalnie dla rowerów i bagażu, wypożyczalnie roweru, punkty gastronomiczne, sklepy spożywcze, sklepy ze sprzętem sportowym i serwisem rowerowym, znaki informacyjne i mapy trasy. Skomunikowanie z dalekobieżnym transportem zbiorowym nie powinno być rzadziej niż co 150 km. Natomiast skomunikowanie z transportem lokalnym i regionalnym powinno być znacznie częściej. Zaleca się, aby Miejsca Obsługi Rowerzystów powstały w miejscach o dogodnej lokalizacji dla turystów, a więc w okolicy zabytków, miast, lasu lub węzłów komunikacyjnych. Lokalizacja MOR-ów zostanie 35 Definicja według „Standardów dla trasy rowerowej realizowanej w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej”. 41 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium uzgodniona w porozumieniach z beneficjentami/partnerami. Miejsca, gdzie znajdują się MOR-y zostaną umieszczone na mapach, znakach drogowych, w punktach informacji turystycznej oraz w Internecie. Na potrzeby studium wykonalności założono, że MOR-y będą zlokalizowane co 5 km w obszarach miejskich oraz co 10 km poza obszarami miejskimi. W celu oszacowania kosztów przyjęto, że każdy z nich będzie wyposażony w tablicę informacyjną, kosze, ławki, stół, stojak na rowery, wiatę oraz WC. Dodatkowo przyjęto założenie, że w miastach co 2 km, a poza miastami co 5 km zlokalizowane będą stojaki na rowery oraz tablice informacyjne. Łączną kwotę przeznaczoną na infrastrukturę towarzyszącą oszacowano na poziomie 6.195.558,82 PLN brutto (bez kosztów około inwestycyjnych, takich jak wykonanie dokumentacji, zarządzanie, nadzór, opłaty). Planuje się, że wzdłuż trasy wykonanych zostanie 226 MOR-ów, a koszt tej inwestycji oszacowano na poziomie 2.234.966,40 PLN brutto (koszt budowy MOR zawiera się w kosztach budowy infrastruktury towarzyszącej). 2.1.3. Opis celów projektu W ramach działania V.2 Trasy rowerowe PO RPW realizowana będzie kompleksowa inwestycja mająca na celu stworzenie podstawowej infrastruktury związanej z obsługą ruchu rowerowego, która przyczyni się do rozwoju turystyki rowerowej w Polsce Wschodniej. Projekt będzie realizowany w województwach: warmińsko – mazurskim, podlaskim, lubelskim, podkarpackim, świętokrzyskim. Stworzenie bezpiecznej infrastruktury dla ruchu rowerowego stanowi element rozwoju zrównoważonego transportu, a także wywoła impuls do rozwoju i promowania turystyki rowerowej. Całość wspieranych działań przyczyni się do aktywizacji społecznej i otworzy nowe możliwości spędzania wolnego czasu. Realizacja kompleksowego działania na rzecz wytyczenia rowerowych tras turystycznych przyczyni się do ochrony miejsc cennych przyrodniczo przed nieskoordynowanym ruchem turystycznym. Wspierane działania w istotny sposób wpłyną na poprawę dostępności miejsc atrakcyjnych turystycznie, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpiecznego dojazdu. Trasy rowerowe poprowadzone przez wartościowe przyrodniczo i kulturowo tereny w makroregionie stworzą możliwość rozwoju turystyki specjalistycznej. Będzie to stymulującym czynnikiem do dostosowania i rozbudowy lokalnej bazy turystycznej oraz restrukturyzacji zawodowej na wsi. Realizowane działania mają pozytywnie wpłynąć na rozwój małej przedsiębiorczości ze specjalnym uwzględnieniem agroturystyki. Mieszkańcom miast Polski Wschodniej stworzą możliwość aktywnego i atrakcyjnego wypoczynku w granicach makroregionu. Dla Polski Wschodniej rozwój turystyki rowerowej będzie znaczącym czynnikiem rozwoju lokalnego, z wykorzystaniem istniejącego potencjału, m.in. naturalnych walorów krajoznawczo-turystycznych i przyrodniczych, a także szlaków pielgrzymkowych do miejsc kultu religijnego. Celami szczegółowe projektu rozumiane, jako korzyści osiągane bezpośrednio po realizacji projektu są opisane w rozdziale 1.5 Wpływ realizacji projektu na cele PO RPW 2007-2013. W sferze przestrzennej zidentyfikowano następujące cele pośrednie: - wzrost atrakcyjności województw Polski Wschodniej, jako miejsca aktywnego wypoczynku, - poprawę atrakcyjności przestrzennej terenu bezpośrednio objętego projektem jako obszaru do wypoczynku i rozrywki. W sferze gospodarczej założono następujące cele pośrednie: - podniesienie konkurencyjności obszaru jako miejsca prowadzenia działalności gospodarczej związanej z turystyką aktywną, jak i korzystania z usług oraz lokalnego handlu i gastronomii, - poprawę wizerunku obszarów świadczących oferty z zakresu turystyki aktywnej jako miejsca atrakcyjnego turystycznie i rekreacyjnie, - uaktywnienie procesów optymalizacji struktury gospodarczej z osiągnięciem wzrostu udziału usług turystycznych, gastronomii, handlu typowego oraz usług wyższego rzędu. W sferze społecznej założono następujące cele pośrednie: - aktywizację zawodową i społeczną osób objętych pomocą społeczną poprzez nowe możliwości zarobku wynikające z rozwoju turystyki, - aktywizację sportową, - promocję zdrowego trybu życia powiązanego z aktywnością ruchową. Wszystkie wyżej wymienione cele są zgodne z metodą SMART, czyli każdy z nich jest: konkretny, mierzalny, osiągalny, realistyczny oraz określony w czasie. Cele są sformułowane konkretnie. Są one mierzalne, m. in. poprzez: ilość imprez i wydarzeń kulturalnych i turystycznych, ilość osób korzystających z aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu, ilość turystów polskich i zagranicznych korzystających z oferty opartej 42 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium na atrakcjach oraz kulturze regionu; zmniejszenie wydatków przeznaczanych na rekompensatę zniszczeń na terenach cennych przyrodniczo; zwiększenie możliwości dojazdu do atrakcji turystycznych; zwiększenie ilości firm i usług o działalności opartej na turystyce. Wymienione cele są osiągalne. Będzie to można stwierdzić, gdy m. in. nastąpi wzrost turystów/osób korzystających z ofert kulturalno-turystycznych w regionie, nastąpi wzrost dochodów pochodzących z sektora turystycznego oraz zmniejszy się bezrobocie. Cele są realistyczne biorąc pod uwagę potencjał turystyczny województw oraz wzrost zainteresowania turystyką aktywną, w tym rowerową. Cele są określone w czasie - zakłada się ich wykonanie od zakończenia realizacji inwestycji i następnie przez okres 5 lat. Projekt ma pozytywny wpływ na otoczenie społecznogospodarcze a fakt, że inwestycja jest realizowana na obszarze pięciu województw Polski Wschodniej, wpłynie na rozwój turystyki rowerowej nie tylko w Polsce Wschodniej, ale i całej Polsce. W rezultacie region Polski Wschodniej spostrzegany będzie jako bardzo atrakcyjny turystycznie pod względem przyrodniczym, kulturalnym oraz możliwości aktywnego spędzania wolnego czasu. 43 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 2.2. Studium Możliwe warianty W oparciu o Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia, który był załącznikiem do umowy na wykonanie Studium Wykonalności dla projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej”, prace prowadzone były etapowo. W ramach etapu I opracowany został model wdrażania projektu Tras rowerowych w Polsce Wschodniej. W ramach etapu II przeprowadzono szereg analiz, rozpoczynając od wyboru korytarza trasy rowerowej w każdym województwie (etap IIa), poprzez wybór wariantu/wariantów przebiegu trasy rowerowej do inwentaryzacji terenowej (etap IIb) w danym województwie aż po inwentaryzację potrzeb inwestycyjnych w ramach wariantu/ów wraz z analizą ekonomiczną i finansową (etap IIc). 2.2.1. Najważniejsze warianty realizacji projektu W ramach etapu IIa przeprowadzono analizę wielokryterialną korytarzy trasy rowerowej w Polsce Wschodniej. W ramach każdego z województw zostały wytyczone trzy korytarze trasy: Korytarz „0” Marszałkowski (zaproponowany przez dany Urząd marszałkowski , Korytarz „1” (wyznaczony w ramach zlecenia przez niezależną firmę), Korytarz „2” Społeczny. Celem przeprowadzonej analizy wielokryterialnej był wybór rozwiązania optymalnego z pośród zaproponowanych wariantów przebiegu trasy głównej.. Dzięki przeprowadzonym badaniom, inwentaryzacji oraz analizie porównawczej z podobnymi projektami realizowanymi w Europie dobrano odpowiednie kryteria tematyczne i przypisano im odpowiednie wagi. Tab. 5. Grupy kryteriów i ich wagi Nazwa grupy kryteriów Waga grupy kryterium [%] A Wpływu na zrównoważony rozwój 20 B Atrakcyjność turystyczna korytarza trasy rowerowej 20 C Funkcjonalne 15 D Transportowe 20 E Ekonomiczno-społeczne 15 F Przyrodnicze 10 Razem 100 Źródło: Opracowanie własne. Planowana trasa rowerowa ma przede wszystkim charakter turystyczny. Lokalnie będzie wykorzystywana przez mieszkańców do przemieszczania się na krótkie dystanse (do pracy, szkoły, sklepu, urzędu, itp.) maksymalnie na odległość do 6-9 km. W związku z powyższym największą wagę przypisano kryteriom wpływu na rozwój zrównoważony oraz kryteriom atrakcyjności turystycznej korytarza Trasy rowerowej (w sumie 40% punktów możliwych do uzyskania). Kryteria te wskazują na znaczenie Trasy rowerowej dla rozwoju turystyki oraz obrazują stan atrakcyjności turystycznej terenów, przez które jest poprowadzona. Kryteriom transportowym i przyrodniczym ze względu na ich wpływ na odbiór Trasy rowerowej przez użytkowników przyznano 30% punktacji. Pozostałą ilość punktów (w sumie 30% możliwej do uzyskania punktacji) przypisano kryteriom funkcjonalnym i ekonomiczno-społecznym. Kryteria te pozwalają ocenić przede wszystkim stopień bezpieczeństwa podróżujących, dostępność trasy rowerowej oraz oszacować koszty jej zrealizowania. Analizę wielokryterialną przeprowadzono dla każdego województwa w Polsce Wschodniej. W związku z różnorodnością kryteriów wyboru optymalnego wariantu trasy rozważono dodatkowe warianty stanowiące połączenie wariantów „0”, „1”, „2”. Pozwoliło to na optymalny wybór i rekomendację optymalnego przebiegu wariantu do dalszych prac w ramach realizacji projektu. Warianty opracowane w „Studium przebiegu korytarza głównego”: Korytarz „0” - Marszałkowski (kolor zielony), Korytarz „1” (kolor ciemnozielony, linia przerywana), Korytarz „2” - Społeczny (kolor pomarańczowy) oraz zgromadzone dane w GIS posłużyły, jako materiał wyjściowy do przeprowadzenia analizy wielokryterialnej. Na potrzeby analiz wszystkie korytarze zostały zunifikowane - przyjęto jednakową szerokość 10 km. 44 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 45 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 2. Korytarze przebiegu trasy w woj. warmińsko - mazurskim Źródło: Opracowanie własne. 46 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 3. Korytarze przebiegu trasy w woj. podlaskim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 4. Korytarze przebiegu trasy w woj. lubelskim 47 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 5. Korytarze przebiegu trasy w woj. podkarpackim 48 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. 49 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 6. Korytarze przebiegu trasy w woj. świętokrzyskim Źródło: Opracowanie własne. Po uzyskaniu dla poszczególnych kryteriów stosownych danych i dokonaniu obliczeń wskaźników przeprowadzono wyliczenia punktowe każdego z korytarzy zgodnie z następującymi wzorami: - dla kryteriów, w których najwyżej punktowany był wskaźnik w największym stopniu realizujący kryterium: P = w * Wa / max (w1; w2; w3) gdzie: P – uzyskana punktacja, w – wskaźnik dla danego wariantu, Wa – maksymalna liczba punktów, max (w1; w2; w3) – maksymalna wartość wskaźnika spośród trzech wariantów - dla kryteriów, w których najwyżej punktowany był wskaźnik w najmniejszym stopniu realizujący kryterium: P = [min (w1; w2; w3) / w] * Wa gdzie: P – uzyskana punktacja, w – wskaźnik dla danego wariantu, Wa – maksymalna liczba punktów, min (w1; w2; w3) – minimalna wartość wskaźnika spośród trzech wariantów Zestawienie zbiorcze wraz z wynikami prac prezentuje tabela „Analiza wielokryterialna” (Studium Wykonalności dla poszczególnych województw opracowane w ramach etapu III). Należy podkreślić, że dla każdego podkryterium w oparciu o technologię GIS wykonana została analiza przestrzenna. Szczegółowy materiał znajduje się w opracowaniu dla każdego województwa w Polsce Wschodniej pn. „Analiza wielokryterialna wyboru korytarza trasy rowerowej…” (Załącznik nr 6 do Studium Wykonalności poszczególnych województw). 50 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wpływ na zrównoważony rozwój W ramach kryteriów A wpływu na zrównoważony rozwój oceniono oddziaływanie przebiegu poszczególnych korytarzy trasy na sektor turystyki (4 kryteria cząstkowe): na wzrost liczby turystów, na wzrost liczby rowerzystów lokalnych, możliwości zapewnienia powstania największej liczby tras rowerowych dochodzących do wyznaczonej trasy (tzw. "ości kręgosłupa ryb”) oraz wpływu na rozwój infrastruktury turystycznej. Dla tej grupy kryteriów przyjęto wagę 0,20. Dla każdego z kryteriów cząstkowych przyjęto punktację od 0 do 25 punktów. Kryteria atrakcyjności turystycznej W ramach kryteriów B - atrakcyjności turystycznej rozumianej, jako zespół walorów przyrodniczych, pozaprzyrodniczych oraz antropogenicznych, zostały ocenione 3 kryteria cząstkowe: atrakcje turystyczne najbardziej rozpoznawalne w Polsce i poza granicami (atrakcje produkty wizerunkowe - markowe) z punktacją od 0 do 30 punktów, obiekty wpisane na listę zabytków (atrakcje kulturowe i zasoby zabytkowe) z punktacją od 0 do 30 punktów oraz atrakcyjność krajobrazowa otoczenia trasy rowerowej z punktacją od 0 do 40 punktów. Dla tej grupy kryteriów przyjęto wagę 0,20. Założono, że ilość punktowych atrakcji turystycznych oraz zróżnicowana fizjografia krajobrazu wpływa na zwiększenie zainteresowania użytkowników danego terenu. Kryteria funkcjonalne W ramach kryteriów C - funkcjonalnych oceniony został wpływ połączeń i układu komunikacyjnego na proponowane korytarze trasy rowerowej. Oceniano 7 kryteriów cząstkowych: wpływ kolizyjnych skrzyżowań z drogami o znacznym natężeniu ruchu z punktacją od 0 do 25 punktów; liczbę kolizyjnych skrzyżowań z koleją w korytarzu po śladzie trasy z punktacją od 0 do 10 punktów; liczbę węzłów komunikacji kolejowej z punktacją od 0 do 15 punktów; liczbę węzłów komunikacji zbiorowego transportu samochodowego z punktacją od 0 do 10 punktów; inne połączenia komunikacyjne (promy, lotniska) z punktacją od 0 do 0 punktów; dostępność sieci dróg powiatowych i gminnych w korytarzu z punktacją od 0 do 20 punktów oraz dostępność sieci dróg wojewódzkich i krajowych w korytarzu z punktacją od 0 do 20 punktów. Dla tej grupy kryteriów przyjęto wagę 0,15. Rozwojowi ruchu rowerowego sprzyja duża liczba możliwych połączeń z innymi rodzajami transportu: koleją, autobusami, promami, samolotami oraz rozbudowana sieć dróg powiatowych i gminnych. Negatywnie natomiast oddziaływają: skrzyżowania z koleją i drogami o znacznym natężeniu ruchu oraz duża gęstość dróg krajowych i wojewódzkich. Kryteria transportowe W ramach kryteriów D – transportowych oceniono przebieg korytarzy trasy rowerowej wg 5 kryteriów cząstkowych tj. współczynnika wydłużenia po śladzie trasy z punktacją od 0 do 20 punktów, niweleta o małym pochyleniu z punktacją od 0 do 20 punktów, spójność połączenia korytarza z sąsiednimi województwami z punktacją od 0 do 20 punktów, długość trasy z punktacją od 0 do 25 punktów, powierzchnia obszarów zurbanizowanych, jako obszary utrudnień dla ruchu rowerowego z punktacją od 0 do 15 punktów. Dla tej grupy kryteriów przyjęto wagę 0,20. Założono, że najwyżej zostanie oceniony korytarz najkrótszy, posiadający wszystkie punkty styku z trasami w sąsiadujących województwach oraz przebiegający przez tereny o niewielkiej różnicy poziomów i obszary niezurbanizowane. Kryteria ekonomiczno-społeczne W ramach kryteriów E – ekonomiczno-społecznych oceniono wpływ przebiegu trasy pod względem 4 kryteriów cząstkowych: wpływu wyboru korytarza na koszty budowy z punktacją od 0 do 30 punktów; kosztu wykupu gruntów/wywłaszczeń z punktacją od 0 do 15 punktów; efektów ekonomicznych z punktacją od 0 do 30 punktów oraz efektów społecznych z punktacją od 0 do 25 punktów. Dla tej grupy kryteriów przyjęto wagę 0,15. Kryteria przyrodnicze Grupa kryteriów F – przyrodnicze ocenia atrakcyjność trasy pod udziale 4 kryteriów cząstkowych: parki narodowe w korytarzu z punktacją od 0 do 30 punktów; parki krajobrazowe w korytarzu z punktacją od 0 do 30 punktów; obszary Natura 2000 w korytarzu z punktacją od 0 do 10 punktów; obszary leśne w korytarzu z punktacją od 0 do 30 punktów. Dla tej grupy kryteriów przyjęto wagę 0,10. Wybrane do analizy elementy pozwalają w kompleksowy i czytelny sposób wybrać wariant, który przebiegając przez tereny cenne przyrodniczo eksponuje ich walory jednocześnie chroniąc to, co najcenniejsze. Wytycznie trasy rowerowej na takich obszarach pozwala skanalizować ruch turystyczny 51 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium przyczyniając się jednocześnie do ochrony obszarów wartościowych. Założono, że im więcej atrakcji przyrodniczych i terenów zielonych znajduje się na przebiegu trasy rowerowej tym jest ona ciekawsza i lepiej postrzegana przez użytkowników. „Atrakcje przyrodnicze” przyciągają turystów oraz wyznaczają cel podróży. Niska rozbieżność w punktacji pomiędzy kolejnymi wariantami spowodowana jest dużą liczbą kryteriów i podkryteriów, a wynik końcowy był ich średnią. Po przeprowadzonej analizie rekomendowano: - w woj. warmińsko - mazurskim wariant „W1”, - w woj. podlaskim wariant „W1”, - w woj. podkarpackim wariant „W1”, - w woj. lubelskim wariant „W2”, - w woj. świętokrzyskim wariant „W0”, Beneficjenci potwierdzili rekomendację przyjmując korytarz, jako optymalny i jednocześnie jako warsztat do pracy dla kolejnych etapów studium. 2.2.2. Analiza wariantów przebiegu trasy rowerowej W ramach zatwierdzonego korytarza przebiegu trasy rowerowej w każdym z województw Polski Wschodniej, na etapie II b w wyniku analizy wariantowej proponowanych przebiegów trasy rowerowej (z uwzględnieniem badań natężenia i prognoz ruchu, aspektów środowiskowych i społecznych wraz z przeprowadzeniem konsultacji społecznych na szczeblu lokalnym) zarekomendowano optymalny jej przebieg na obszarze Polski Wschodniej. Przy ustalaniu optymalnego przebiegu trasy rowerowej, Wykonawca analizował dwa warianty: wariant 1 – wyznaczona trasa główna w województwie oraz wariant 2, który w problematycznych miejscach wariantu 1 proponował możliwe obejścia tych odcinków. Związane to było z występowaniem obszarów niekorzystnych terenowo tj. brakiem czasowej przejezdności, spowodowanej występowaniem obszarów zalewowych czy o zbyt dużym natężeniu ruchu (tzw. „wąskie gardła”). Dodatkowo wkreślony został wariant 0 (tzw. bezinwestycyjny), który reprezentuje najkrótsze połączenie pomiędzy większymi miastami na przebiegu trasy. Województwo warmińsko – mazurskie Wariant 1 - przebiegał po drogach krajowych 3,6 km, wojewódzkich 38,1 km, powiatowych 210,5 km, gminnych 54,0 km i inne 132,1 km. Łączna długość wyniosła 438,3 km. Wariant 1 tylko na bardzo krótkich odcinkach wykorzystywał drogi krajowe. Część trasy prowadzona była drogami leśnymi i polnymi, które zostały wskazane jako odcinki podstawowe w wyniku odbytych konsultacji społecznych. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu był wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Wariant 2 – stanowił alternatywę dla wariantu 1, wykorzystując możliwe obejścia. Podobnie jak wariant 1 wykorzystywał drogi krajowe 2,5 km, wojewódzkie 21,6 km, powiatowe 220,2 km, gminne 60,2 km i inne 109,4 km. Łączna długość wyniosła 413,9 km. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu był wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Na odcinkach trasy, które stanowią swego rodzaju „objazdy’ i byływydłużone w stosunku do przebiegu wg wariantu I, ruch codzienny nie korzystał z tych odcinków i prowadzony był najkrótszymi połączeniami. Ruch turystyczny, w szczególności jednodniowy, korzystał z tych odcinków. Wariant 0 - przebiegał po drogach krajowych 25,1km, wojewódzkich 137,8km, powiatowych 114,8 km. Łączna długość wynosi 277,7 km. Zapewnił połączenie wzdłuż wybranego korytarza. Założono , że w wariancie tym nie będzie się prowadziło zadań inwestycyjnych w zakresie infrastruktury rowerowej, jak również nie nastąpi spodziewany wzrost turystycznego ruchu rowerowego spowodowany zwiększeniem bazy noclegowej i gastronomicznej, które wg przyjętych założeń są czynnikami generującymi potoki turystycznego ruchu rowerowego. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż wariantu na odcinkach miejskich i zamiejskich generowany był przez zagospodarowanie przestrzenne. Dla okresu prognoz jego wzrost spowodowany będzie wzrostem liczby mieszkańców (tereny zurbanizowane) oraz wzrostem średniorocznego dobowego ruchu samochodowego. 52 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wariant rekomendowany - przebiegał po drogach krajowych 3,6 km, wojewódzkich 35,6 km, powiatowych 196,9 km, gminnych 132,1 km i inne 51,0 km. Łączna długość wyniosła 419,2 km. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu jest wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Ruch turystyczny, w szczególności jednodniowy, korzystał z tych odcinków. Wariant jest optymalnym połączeniem wariantu 1 i 2. Przebieg prowadził w minimalnym stopniu przez drogi krajowe i wojewódzkie oraz uwzględnił walory krajobrazowe wraz z propozycjami z przeprowadzonych konsultacji społecznych. W ramach konsultacji z JST uzgodniono wszystkie styki pomiędzy miastami/gminami oraz przebieg Trasy. 53 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 7. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. warmińsko-mazurskim Źródło: Opracowanie własne. 54 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Województwo podlaskie Wariant 1 – przebiegał po drogach krajowych 7,7km, wojewódzkich 48,6km, powiatowych 300,8km, gminnych 67,4km i innych 93,3km. Jego łączna długość wyniosła 517,8km. Wariant 1 tylko na bardzo krótkich odcinkach wykorzystywał drogi krajowe. Część trasy prowadzona była drogami leśnymi i polnymi, które zostały wskazane jako odcinki podstawowe w wyniku odbytych konsultacji społecznych. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu był wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Wariant 2 – stanowił alternatywę dla wariantu 1, wykorzystując pętle i obejścia. Prowadził drogami krajowymi 13,8km, wojewódzkimi 31,5km, powiatowymi 367,2km, gminnymi 74,9km i innymi 118,4km. Jego łączna długość wyniosła 608,5km. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu był wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Na odcinkach trasy, które stanowią „objazdy” i są wydłużone w stosunku do przebiegu wg wariantu 1, ruch codzienny nie korzystał z tych odcinków i prowadzony jest najkrótszymi połączeniami. Ruch turystyczny, w szczególności jednodniowy, korzystał z tych odcinków. Wariant 0 – przebiegał po drogach krajowych 96,6km, wojewódzkich 193,9km, powiatowych 92,7km, gminnych 3,0km i innych4,9km. Jego łączna długość wyniosła 391,1km. Zapewniają one połączenie wzdłuż wybranego korytarza. Założono, że w wariancie tym nie będzie się prowadziło zadań inwestycyjnych w zakresie infrastruktury rowerowej, jak również nie nastąpi spodziewany wzrost turystycznego ruchu rowerowego spowodowany zwiększeniem bazy noclegowej i gastronomicznej, które wg przyjętych założeń są czynnikami generującymi potoki turystycznego ruchu rowerowego. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż wariantu na odcinkach miejskich i zamiejskich generowany był przez zagospodarowanie przestrzenne. Dla okresu prognoz jego wzrost spowodowany będzie wzrostem liczby mieszkańców (tereny zurbanizowane) oraz wzrostem średniorocznego dobowego ruchu samochodowego. Wariant Rekomendowany – przebiegał po drogach krajowych 7,7km, wojewódzkich 44,6km, powiatowych 300,6km, gminnych 71,2km i innych 93,3km. Jego łączna długość wyniosła 517,4km. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu był wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Ruch turystyczny, w szczególności jednodniowy, korzystał z tych odcinków. Wariant był optymalnym połączeniem wariantu 1 i 2. Prowadził w minimalnym stopniu drogami krajowymi i wojewódzkimi oraz uwzględnia walory krajobrazowe oraz niektóre propozycje zgłoszone w trakcie konsultacji społecznych. W ramach konsultacji z JST uzgodniono wszystkie styki pomiędzy miastami/gminami oraz przebieg Trasy. 55 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 8. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. podlaskim Źródło: Opracowanie własne. 56 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Województwo lubelskie Wariant 1 - Stanowił alternatywę dla wariantu 2 i przyjął formę pętli i obejść. Powstał na podstawie prac kameralnych i terenowych, w oparciu o terenowe uwarunkowania realizacyjne, analizę środowiskową, badania natężenia i prognozy ruchu na drogach oraz analizę możliwości wykorzystania dróg publicznych dla ruchu rowerowego. Dodatkowym aspektem były konsultacje i uzgodnienia dotyczących lokalnego przebiegu Trasy głównej w poszczególnych JST oraz konsultacji społecznych. Wariant 1 prowadził drogami krajowymi 3,1 km, wojewódzkimi 107,2 km, powiatowymi 150,6 km, gminnymi 62,0 km i innymi 40,0 km. Jego łączna długość wynosiła 362,9km. Wariant 2 - Ze względu na dużą generalizację prac w etapie IIa, ślad Trasy rowerowej wymagał uszczegółowienia. Na jego podstawie Wykonawca w ramach etapu IIb precyzyjnie wkreślił przebieg trasy rowerowej w oparciu o ortofotomapy, mapy topograficzne, terenowe uwarunkowania realizacyjne, analizę środowiskową, badania natężenia i prognozy ruchu na drogach oraz analizę możliwości wykorzystania dróg publicznych dla ruchu rowerowego. Dodatkowym aspektem były konsultacje i uzgodnienia dotyczące lokalnego przebiegu Trasy głównej w poszczególnych JST oraz konsultacje społeczne. Wariant 2 przebiegał po drogach krajowych 3,9km, wojewódzkich 129,4km, powiatowych 144,1km, gminnych 16,5km i innych 5,4km. Jego łączna długość wynosiła 299,3km. Wariant 0 - wariant bezinwestycyjny. Powstał na podstawie poprowadzenia Trasy rowerowej najkrótszym odcinkiem, takim którym podróżowałby potencjalny rowerzysta „tranzytowy”, ze szczególnym uwzględnieniem dróg krajowych i wojewódzkich prowadzących przez obszar województwa. Zapewniał on połączenie wzdłuż wybranego korytarza łącząc jego początek i koniec. Zakładano, że w wariancie tym nie będzie prowadziło się zadań inwestycyjnych w zakresie infrastruktury rowerowej, jak również nie nastąpi spodziewany wzrost turystycznego ruchu rowerowego spowodowany zwiększeniem bazy noclegowej i gastronomicznej. Przebiegał po drogach krajowych 12,2km, wojewódzkich 122,9km, powiatowych 125,2km, gminnych 18,4km i innych 5,1km. Jego łączna długość wynosiła 283,8 km. Wariant rekomendowany - powstał na podstawie przeprowadzonych szczegółowych analiz, uwzględniających przebieg wariantu 0, 1 i 2. Wariant wyznaczał optymalny, najkorzystniejszy pod względem inwestycyjnym i turystycznym, przebieg Trasy rowerowej przez obszar województwa oraz uwzględnił uwagi wniesione w ramach konsultacji. Przebiegał po drogach krajowych 3,5km, wojewódzkich 130,8km, powiatowych 144,1km, gminnych 32,3km i innych 20,1km. Jego łączna długość wynosiła 330,8 km. Założono, że w trakcie kolejnego etapu prac (Etap IIC - szczegółowa inwentaryzacja terenowa; Załącznik nr 8 do Studium Wykonalności poszczególnych województw), w przypadku napotkania trudności realizacyjnych możliwe jest wykorzystanie alternatywnych wariantów. 57 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 9. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. lubelskim Źródło: Opracowanie własne. 58 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Województwo podkarpackie Wariant 1 - przebiegał po drogach krajowych 6,5 km, wojewódzkich 19,8 km, powiatowych 235,8 km, gminnych 124,4 km i innych 63,4 km. Jego łączna długość wynosiła 449,9 km. Wariant 1 tylko na bardzo krótkich odcinkach wykorzystuje drogi krajowe. Część trasy prowadzona była drogami leśnymi i polnymi, które zostały wskazane jako odcinki podstawowe w wyniku odbytych konsultacji społecznych. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu był wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Wariant 2 - stanowił alternatywę dla wariantu 1. Przebiegał drogami: krajowymi 12,1 km, wojewódzkimi 34,4km, powiatowymi 214,9 km, gminnymi 112,3 km i innymi 69,5 km. Jego łączna długość wyniosła 443,2km. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu był wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Na odcinkach trasy, które stanowiły swego rodzaju „objazdy” i były wydłużone w stosunku do przebiegu wg wariantu 1, ruch codzienny nie korzystał z tych odcinków i prowadzony był najkrótszymi połączeniami. Ruch turystyczny, w szczególności jednodniowy, korzystał z tych odcinków. Wariant 0 - przebiegał po drogach krajowych 129,1 km, wojewódzkich 121,6 km i powiatowych 70,8 km, które zapewniają najkrótsze połączenie wzdłuż wybranego korytarza. Jego łączna długość wyniosła 321,5km. Założono, że w wariancie tym nie prowadziłoby się zadań inwestycyjnych w zakresie infrastruktury rowerowej, jak również nie nastąpiłby spodziewany wzrost turystycznego ruchu rowerowego spowodowany zwiększeniem bazy noclegowej i gastronomicznej, które wg przyjętych założeń są czynnikami generującymi potoki turystycznego ruchu rowerowego. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż wariantu na odcinkach miejskich i zamiejskich generowany był przez zagospodarowanie przestrzenne. Dla okresu prognoz jego wzrost spowodowany byłby wzrostem liczby mieszkańców (tereny zurbanizowane) oraz wzrostem średniorocznego dobowego ruchu samochodowego. Wariant rekomendowany - przebiegał po drogach krajowych 9,5 km, wojewódzkich 19,5 km, powiatowych 243,7 km, gminnych 127,2 km i innych 54,7 km. Jego łączna długość wyniosła 454,6 km. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu był wynikiem nakładania się na trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Ruch turystyczny, w szczególności jednodniowy, korzysta z tych odcinków. Wariant ten był optymalnym połączeniem wariantu 1 i 2, gdyż jedynie na krótkich odcinkach prowadził drogami krajowymi i wojewódzkimi, a ponadto uwzględnił walory krajobrazowe i propozycje z przeprowadzonych konsultacji społecznych. W ramach konsultacji z JST uzgodniono wszystkie styki pomiędzy miastami/gminami oraz przebieg Trasy. W trakcie kolejnego etapu prac (Wykonanie szczegółowej inwentaryzacji potrzeb inwestycyjnych dla wybranych wariantów z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych – Załącznik nr 8 Studium Wykonalności dla poszczególnych województw) w przypadku trudności realizacyjnych wykorzystano alternatywne warianty. Wariant zaprezentowany jest na poniższych mapach. 59 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 10. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. podkarpackim Źródło: Opracowanie własne. 60 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Województwo świętokrzyskie Wariant 1 - ślad trasy według „Studium przebiegu korytarza głównego Trasy Rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2 PO RPW” (Załącznik nr 4), co stanowiło materiał wyjściowy do dalszych prac w ramach realizacji etapu. Ze względu na dużą generalizację, ślad trasy wymagał uszczegółowienia. Na jego podstawie w ramach etapu IIb precyzyjnie wkreślono przebieg trasy rowerowej w oparciu o ortofotomapy i mapy topograficzne. Wariant 1 przebiegał po drogach krajowych na długości 2,9 km, wojewódzkich - dł. 19,9 km, powiatowych - dł. 86,0 km, gminnych - dł. 36,8 km i innych – dł. 36,4 km. Jego łączna długość wynosiła 182,0 km. Wariant 2 – powstał na bazie wariantu 1 i stanowił jego alternatywę z wykorzystaniem możliwych pętli i obejść. Powstał na podstawie prac kameralnych w oparciu o terenowe uwarunkowania realizacyjne, analizę środowiskową, badania natężenia i prognozy ruchu na drogach oraz możliwości wykorzystania dróg publicznych oraz konsultacji i uzgodnień dotyczących lokalnego przebiegu trasy głównej w poszczególnych gminach. Wariant 2 prowadził drogami krajowymi na długości 2,9 km, wojewódzkimi – dł. 34,0 km, powiatowymi – dł.102,7 km, gminnymi – dł. 27,9 km i innymi – dł. 22,5 km. Jego łączna długość wyniosła 190,0 km. Wariant 0 - wariant bezinwestycyjny. Powstał na podstawie poprowadzenia trasy rowerowej możliwie najkrótszym odcinkiem, którym podróżowałby potencjalny rowerzysta „tranzytowy”. Zapewnił on połączenie wzdłuż wybranego korytarza łącząc jego początek i koniec. Założono, że w wariancie tym nie będą prowadzone zadania inwestycyjne w zakresie infrastruktury rowerowej, jak również nie nastąpi spodziewany wzrost turystycznego ruchu rowerowego spowodowany zwiększeniem bazy noclegowej i gastronomicznej. Przebiegał po drogach krajowych na długości 36,6 km, wojewódzkich - dł. 50,9 km, powiatowych - dł. 65,9 km, gminnych - dł. 1,9 km i innych - dł. 5,3 km. Jego łączna długość wyniosła 160,6 km. Wariant rekomendowany - powstał na podstawie przeprowadzonych szczegółowych analiz, uwzględniających przebieg wariantu 0, 1 i 2. Przebiegał po drogach krajowych na długości 4,2 km, wojewódzkich - dł. 15,8 km, powiatowych - dł. 81,9 km, gminnych - dł. 37,3 km i innych - dł. 46,5 km. Jego łączna długość wyniosła 185,7 km. W aspekcie prognostycznym ruch rowerowy wzdłuż tego wariantu jest wynikiem nakładania się na Trasę ruchu turystycznego i ruchu codziennego. Ruch turystyczny, w szczególności jednodniowy, korzysta z tych odcinków. Wariant jest optymalnym połączeniem wariantu 1 i 2, jednak na przeważającej długości pokrywa się z wariantem 1. Wariant rekomendowany poprowadzono przez obszary o znaczących walorach krajobrazowych, uwzględniając szereg propozycji wysuniętych w trakcie procesu uzgodnień z JST oraz w ramach konsultacji społecznych. Jedynie na niewielkich odcinkach prowadzi on drogami krajowymi i wojewódzkimi. W trakcie kolejnego etapu prac (Wykonanie szczegółowej inwentaryzacji potrzeb inwestycyjnych dla wybranych wariantów z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych – Załącznik nr 8 Studium Wykonalności poszczególnych województw) w przypadku trudności realizacyjnych wykorzystano alternatywne warianty. Wariant zaprezentowany jest na poniższych mapach. 61 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 11. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. świętokrzyskim Źródło: Opracowanie własne. W ramach realizacji Etapu IIb zostały wykonane poniższe analizy w poszczególnych województwach Polski Wschodniej. Terenowe uwarunkowania realizacyjne Materiałem źródłowym był zgeneralizowany przebieg trasy wskazany jako optymalny w wyniku prac nad etapem IIa. Sam przebieg trasy wraz z korytarzem był wynikiem opracowania „Studium przebiegu…” (Załącznik nr 4), a jego dokładność można porównać do opracowania mapowego o skali 1:200.000. W związku z powyższym ślad trasy wymagał gruntownej analizy, a w efekcie końcowym wymagał wkreślenia od początku, tak by jego przebieg odzwierciedlał dokładność opracowania 1:25.000. Wariant został opracowany na podkładach map topograficznych, ortofotomapach i warstwy wektorowej - sieć drogowa. Kolejnym etapem prac była analiza już uszczegółowionego wariantu pod kątem przewyższeń i niekorzystnych dla rowerzystów spadków. Dzięki zastosowaniu Numerycznego Modelu Terenu, odzwierciedlającego rzeźbę terenu, możliwe było wykonanie map spadków oraz na jej podstawie wkreślenie alternatywnych wariantów wszędzie tam gdzie wymagała tego sytuacja (gdzie spadki przekraczały 5%). Bezpośrednim zagrożeniem dla wykonalności trasy jest występowanie obszarów niekorzystnych terenowo. Wariant trasy został przeanalizowany pod kątem przejezdności, a w szczególności występowania obszarów zalewowych czy ogólnie mówiąc czasowo zamkniętych. Wszelkie zidentyfikowane „wąskie gardła” były podstawą do wkreślenia obejścia trasy głównej – wariantów alternatywnych. Znając warianty trasy możliwa była identyfikacja partnerów – jednostki, przez których teren prowadzi trasa. Konsultacje i uzgodnienia dotyczące lokalnego przebiegu wariantów trasy Konsultacje społeczne, w ramach których Wykonawca przedstawiał samorządom, instytucjom, społeczności lokalnej, osobom zainteresowanym plany dotyczące realizacji projektu, służyły także jako platforma wymiany opinii i pomysłów. Wykonawca prowadził konsultacje w IV etapach. Najpierw prezentował w siedzibie Beneficjenta (miasta wojewódzkie Polski Wschodniej) projekt oraz metodologią dalszych prac. Następnie odbyły się spotkania, w którym uczestniczyli Beneficjenci wraz z potencjalnymi Partnerami projektu. Potem w odstępnie ok. dwóch tygodni w ciągu 2-3 dni odbyły się spotkania z Partnerami na poziomie powiatów w danym województwie, gdzie dyskutowano propozycje Wykonawcy i Partnerów odnośnie przebiegu trasy 62 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium rowerowej w województwie (na podstawie pozyskanych danych z Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Warszawie - Numerycznego Modelu Terenu, Ortofotomap, BDOT, map topograficznych wkreślono wariant wyjściowy) oraz uzgadniano punkty styku z sąsiednimi gminami. Po raz kolejny w ciągu 2-3 dni, Wykonawca spotykał się z przedstawicielami społeczności lokalnych tych odcinków trasy, gdzie istniały jeszcze wątpliwości co do przebiegu trasy przez dana gminę. Konsultacje przebiegu Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej były prowadzone w miesiącach od sierpnia do grudnia 2011 roku. Łącznie w etapie IIB odbyło się 38 spotkań, w tym w siedzibie Beneficjenta 10, w siedzibach poszczególnych partnerów 28. Wśród potencjalnych partnerów projektu znaleźli się przedstawiciele: Powiat Elbląski, Gmina Elbląg, Miasto Elbląg, Gmina Milejewo, Gmina Tolkmicko, Powiat Braniewski, Gmina Frombork, Gmina Braniewo, Miasto Braniewo, Gmina Płoskinia, Gmina Wilczęta, Gmina Pieniężno, Gmina Lelkowo, Powiat Bartoszycki, Gmina Górowo Iławeckie, Miasto Górowo Iławeckie, Gmina Bartoszyce, Miasto Bartoszyce, Gmina Sępopol, Powiat Lidzbarski, Gmina Lidzbark Warmiński, Miasto Lidzbark Warmiński, Gmina Kiwity, Gmina Korsze, Gmina Barciany, Gmina Srokowo, Gmina Węgorzewo, Gmina Budry, Powiat Gołdapski, Gmina Gołdap, Gmina Dubeninki, Powiat Sejneński, Powiat Moniecki, Powiat Łomżyński, Powiat Białostocki, Powiat Siemiatycki, Powiat Hajnowski, Gmina Jeleniewo, Gmina Krasnopol, Gmina Giby, Gmina Płaska, Gmina Augustów, Gmina Sztabin, Gmina Jaświły, Miasto i Gmina Goniądz, Gmina Trzcianne, Gmina Wizna, Gmina Piątnica, Miasto Łomża, Miasto i Gmina Tykocin, Miasto i Gmina Choroszcz, Miasto Białystok, Miasto i Gmina Supraśl, Gmina Gródek, Gmina Michałowo, Gmina Narewka, Gmina Białowieża, Miasto Hajnówka, Miasto i Gmina Kleszczele, Gmina Czeremcha, Gmina Milejczyce, Gmina Nurzec Stacja, Gmina Mielnik, Powiat Bialski, Gmina Konstantynów, Gmina Janów Podlaski, Gmina Rokitno, Gmina Terespol, Miasto Terespol, Gmina Kodeń, Gmina Sławatycze, Powiat Włodawski, Gmina Hanna, Gmina Włodawa, Miasto Włodawa, Gmina Wola Uhruska, Powiat Chełmski, Gmina Ruda Huta, Gmina Chełm, Miasto Chełm, Powiat Krasnostawski, Gmina Siennica Różana, Gmina Krasnystaw, Miasto Krasnystaw, Gmina Izbica, Powiat Zamojski, Gmina Nielisz, Gmina Sułów, Gmina Szczebrzeszyn, Gmina Zwierzyniec, Gmina Krasnobród, Powiat Biłgorajski, Gmina Józefów, Powiat Tomaszowski, Gmina Susiec, Gmina Bircza, Gmina Błażowa, Gmina Boguchwała, Gmina Czarna, Gmina Czudec, Gmina Dubiecko, Gmina Dydnia, Gmina Dynów, Gmina Gorzyce, Gmina Horyniec – Zdrój, Gmina i Miasto Nisko, Gmina i Miasto Rudnik nad Sanem, Gmina i Miasto Ulanów, Gmina Krasiczyn, Gmina Krasne, Gmina Krzeszów, Gmina Krzywcza, Gmina Leżajsk, Gmina Lubaczów, Gmina Lubenia, Gmina Łańcut, Gmina Dynów, Gmina Niebylec, Gmina Nowa Sarzyna, Gmina Nozdrzec, Gmina Orły, Gmina Pysznica, Gmina Radomyśl nad Sanem, Gmina Radymno, Gmina Rakszawa, Gmina Stalowa Wola, Gmina Stubno, Gmina Wielkie Oczy, Gmina Zaleszany, Gmina Żurawica, Miasto i Gmina Narol, Miasto Leżajsk, Miasto Łańcut, Miasto Przemyśl, Miasto Rzeszów, Powiat Brzozowski, Powiat Jarosławski, Powiat Leżajski, Powiat Lubaczowski, Powiat Łańcucki, Powiat Niżański, Powiat Przemyski, Powiat Rzeszowski, Powiat Stalowowolski, Powiat Tarnobrzeski, Powiat Strzyżowski, Powiat Sandomierski, Miasto Sandomierz, Gmina Koprzywnica, Gmina Samborzec, Gmina Klimontów, Powiat Opatowski, Gmina Iwaniska, Powiat Staszowski, Gmina Bogoria, Powiat Kielecki, Miasto Kielce, Gmina Raków, Gmina Pierzchnica, Gmina Daleszyce, Gmina Morawica, Gmina Piekoszów, Gmina Strawczyn, Gmina Miedziana Góra, Gmina Mniów, Powiat Konecki, Gmina Końskie, Gmina Radoszyce. Łącznie było ich 167. Badanie natężenia ruchu i prognoz ruchu na drogach oraz możliwości poprowadzenia trasy rowerowej z wykorzystaniem dróg publicznych Zgodnie z założeniami projektu, trasa została poprowadzona po jezdni dróg publicznych na zasadach ogólnych, tylko na tych odcinkach, gdzie średnie dobowe natężenie ruchu samochodowego nie przekracza 1000 pojazdów/dobę. Dla odcinków, gdzie wartość ta jest przekroczona, konieczne jest wydzielenie rowerów z ruchu (np. budowa ścieżki rowerowej). Mając na uwadze powyższe, przebieg trasy był prowadzony z myślą o maksymalnie możliwym ominięciu odcinków obciążonych ruchem. Na potrzeby analizy wykonane zostały prognozy ruchu, w oparciu o GPR2005/2010 oraz własne pomiary ruchu. Wykonawca przeprowadził analizy i badania natężeń ruchu, prognozy turystycznego ruchu rowerowego, modelowania ruchu rowerowego, ocenę warunków ruchu na istniejących drogach oraz wskazał przebiegi alternatywne, porównał przeprowadzone analizy ruchu z wynikami GPR 2010 oraz podsumował i przedstawił wnioski do dalszych etapów prac. W ramach pomiarów uzupełniających przeprowadzono pomiar w 40 punktach kontrolnych, głównie na odcinkach dróg powiatowych. Tabela nr 46 zamieszczona na końcu opracowania prezentuje wyniki pomiarów. Wyniki pomiarów terenowych wskazują, że przyjęta metodologia prognoz ruchu jest poprawna, a dokładność dla założonych przedziałów (do 1000 pojzdów/dobę, od 1000 do 3000 pojazdów/dobę, powyżej 3000 pojazdów/dobę) jest wystarczająca. 63 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 2.2.3. Studium Optymalny wariant projektu Kluczowym etapem, podczas którego ostatecznie wybrano przebieg trasy w Polsce Wschodniej był etap IIc. Wynikowy wariant został zweryfikowany poprzez inwentaryzację terenową i wykonanie szczegółowej inwentaryzacji potrzeb inwestycyjnych. Wariantem rekomendowanym jest przebieg trasy ostatecznie zaprezentowany na mapach sytuacyjnych (tzw. inwestycyjnych) dodatkowo opisany w opracowaniu głównym pn. „Wykonanie szczegółowej inwentaryzacji potrzeb inwestycyjnych dla wybranych wariantów z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych” dla każdego województwa. W ramach prac wskazano optymalny przebieg trasy (wariant rekomendowany). Było to możliwe dzięki: - wykorzystaniu najnowszych technologii (GIS), - bogatych materiałów geodezyjno-kartograficznych (mapy topograficzne, ortofotomapy, numeryczny model terenu, wektorowe bazy danych), - wyników GPR2005/2010 i własnych badań ruchu, - zaangażowaniu partnerów i społeczeństwa (liczne konsultacje z partnerami i społeczeństwem). Podsumowaniem etapu IIb są mapy zbiorcze w skali 1:100 000 prezentujące wszystkie analizowane warianty przebiegu trasy wraz z zaznaczeniem wariantów, które podlegały pracom w etapie IIc. Linią czarną zaznaczono wariant rekomendowany, linią szarą wszystkie badane alternatywne przebiegi trasy. 64 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 12. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. warmińsko – mazurskim – cz. A Źródło: Opracowanie własne. 65 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 13. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. warmińsko – mazurskim – cz. B Źródło: Opracowanie własne. 66 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 14. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. warmińsko – mazurskim – cz. C Źródło: Opracowanie własne. 67 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 15. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. A Źródło: Opracowanie własne. 68 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 16. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. B Źródło: Opracowanie własne. 69 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 17. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. C Źródło: Opracowanie własne. 70 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 18. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. D Źródło: Opracowanie własne. 71 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 19. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. E Źródło: Opracowanie własne. 72 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 20. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. lubelskim – cz. A Źródło: Opracowanie własne. 73 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 21. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. lubelskim – cz. B Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 22. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. lubelskim – cz. C 74 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 23. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podkarpackim – cz. A 75 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. 76 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 24. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podkarpackim – cz. B Źródło: Opracowanie własne. 77 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 25. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podkarpackim – cz. C Źródło: Opracowanie własne. 78 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 26. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. świętokrzyskim – cz. A Źródło: Opracowanie własne. 79 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 27. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. świętokrzyskim – cz. B Źródło: Opracowanie własne. 80 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Analiza aspektów technicznych i finansowych (Etap IIC) W trakcie realizacji Etapu IIc wykonano szczegółową inwentaryzację potrzeb inwestycyjnych dla wybranych wariantów przebiegu trasy w poszczególnych województwach Polski Wschodniej z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych, co umożliwiło ostateczne określenie przebiegu trasy w województwach oraz szacunkowe koszty inwestycyjne i operacyjne dla projektowanej infrastruktury. W wyniku prac nad etapem IIb ustalono optymalne warianty przebiegu trasy, które następnie w trakcie realizacji etapu IIc zostały szczegółowo zinwentaryzowane w terenie. Prace terenowe polegały na wykonaniu dokumentacji fotograficznej oraz pomiaru GPS36 z przejazdu wzdłuż wskazanej trasy. Dodatkowo zostały wykonane pomiary dla punktów charakterystycznych, gdzie ustalono rodzaj nawierzchni i inne parametry geometryczne przekroju drogi (szerokość, infrastruktura towarzysząca). Dzięki zastosowaniu nowoczesnej technologii obszerny materiał z inwentaryzacji został zaimplementowany do systemu wspomagającego realizację projektu - GIS37. Za sprawą równoległego pomiaru GPS możliwe było nadanie georeferencji inwentaryzowanym obiektom. Po zgromadzeniu materiału, zespoły terenowe przekazywały go do centrali, gdzie odbywały się prace kameralne polegające na importowaniu danych do Systemu Informacji Przestrzennej i właściwej jego interpretacji. Równolegle prowadzone były prace nad metodologią wyliczenia kosztów inwestycyjnych i operacyjnych. Niewątpliwym wyzwaniem było uzyskanie kompromisu pomiędzy dokładnością opracowania a objętością materiału z inwentaryzacji. Ustalono, że przebieg trasy zostanie podzielony na odcinki międzywęzłowe. Każdy z odcinków, poza parametrami definiującymi kategorię drogi (funkcja drogi w sieci), jej nawierzchnię, szerokość, długość, został dodatkowo opisany tzw. kategorią kosztową. Kategoria kosztowa definiuje rodzaj rekomendowanych działań inwestycyjnych, co ma bezpośrednie przełożenie na koszty związane z realizacją odcinka. Przyjęto szereg kategorii kosztowych, które to odpowiadają innemu standardowi Trasy rowerowej. W związku z powyższym każda z kategorii ma przypisaną inną cenę jednostkową, a utrzymanie odcinka jest uzależnione od założonych działań inwestycyjnych, np. koszt utrzymania asfaltowej ścieżki rowerowej będzie różny od kosztu utrzymania odcinka trasy, gdzie będzie wykorzystywany dukt leśny i występuje nawierzchnia gruntowa. Koszt wykonania określonej kategorii został wyliczony na podstawie obowiązujących w I kwartale 2011 roku cen rynkowych wykonania określonej infrastruktury. Koszty utrzymania trwałości zostały oszacowane w oparciu o własne doświadczenie i założenia z Niebieskiej Księgi (założenia zostały zaadaptowane na potrzeby ruchu rowerowego). Mając uzgodnione koszty jednostkowe oraz bogaty materiał z inwentaryzacji terenowej rozpoczęto prace nad przypisywaniem dla konkretnych odcinków dróg odpowiednich kategorii kosztowych. Możliwości przypisania kategorii były podyktowane warunkami terenowymi, założeniami projektu i uzgodnieniami z MRR/PARP/beneficjentem/partnerami. Najczęstsze ograniczenia stanowiły szerokość pasa drogowego, szerokość jezdni, zachowanie właściwego odwodnienia drogi, rodzaj nawierzchni oraz natężenie ruchu samochodowego. Mając ostatecznie określone działania inwestycyjne w danym województwie możliwe było wykonanie analiz przestrzennych, które dały odpowiedź, jakie są niezbędne nakłady inwestycyjne i operacyjne dla poszczególnych partnerów, jak również w ujęciu globalnym dla całego województwa. Należy również podkreślić, że dla zestawień zbiorczych w podziale na partnerów w ramach kosztów wykonania infrastruktury liniowej uwzględniono dodatkowo VAT oraz koszty około inwestycyjne, do których zalicza się wykonanie dokumentacji technicznej, zarządzanie projektem, nadzór budowlany, ewentualny zakup gruntu, opłaty i koszty nieprzewidziane. Wybrany do realizacji wariant w danym województwie jest najbardziej zasadny ekonomicznie, nie mniej niewykluczone są jego uzasadnione modyfikacje w trakcie prac nad dokumentacją techniczną. Szczegółowy opis wybranego wariantu trasy w województwach oraz mapy sytuacyjne w skali 1:25.000 z przebiegiem wariantu i założonymi działaniami inwestycyjnymi (mapa inwestycyjna) znajduje się w dokumentacji złożonej w ramach realizacji etapu IIc „Wykonanie szczegółowej inwentaryzacji potrzeb inwestycyjnych dla wybranych wariantów z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych” (Załącznik nr 8 do Studium Wykonalności każdego z województw). Współczynnik wydłużenia Wydłużenie turystycznej trasy rowerowej nie może być zbyt duże, ponieważ powoduje zagrożenie, że turyści rowerowi opuszczą taką „wydłużoną” trasę i podróżować będą możliwie najkrótszą drogą. W przypadku trasy głównej w Polsce Wschodniej, licząc wskaźnik wydłużenia według klasycznej metody za pomocą linii „powietrznej” łączącej punkt początkowy i końcowy granic województw, uzyskamy wartość tego wskaźnika na poziomie 1,87. 36 37 Global Positioning System Geographic Information System 81 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Doświadczenia zagraniczne w tym względzie wskazują, że współczynnik wydłużenia trasy rowerowej nie powinien przekraczać 20%-40% w stosunku do trasy najkrótszej mierzonej po sieci drogowej, jako realnej alternatywy do przeprowadzenia podróży. Zaprojektowana Trasa rowerowa Polski Wschodniej ma długość 1 892,211 km (bez odnóg do Korsz, Augustowa, Łomży, Białowieży, PKP Rzeszów, PKP Kielce). Oznacza to, że współczynnik wydłużenia względem wariantu bezinwestycyjnego wynosi 1,31, który jest mniejszy od 1,4, wskazany w Kryteriach wyboru projektów, jako wskaźnik optymalny, zapewniający turystom długodystansowym szybki i sprawny przejazd. Wariant bezinwestycyjny to możliwe najkrótsze połączenie po istniejącej sieci drogowej (z preferencją dróg wyższych klas) z punktami „stałymi” trasy (punkty styku na granicy województw oraz kluczowe miejscowości na trasie). Dopuszczalne warianty alternatywne Końcowe opracowanie przebiegu trasy jest opracowaniem koncepcyjnym. W oparciu o możliwie dokładne dane, z należytą starannością i w uzgodnieniu z MRR, PARP, beneficjentem i partnerami określone zostały konieczne działania inwestycyjne dla całego przebiegu trasy w województwie. Na tej podstawie zostały wyliczone koszty inwestycyjne i operacyjne związane z założonymi wcześniej działaniami. Dalszym etapem prac będzie podpisanie umów beneficjent-partner oraz rozpoczęcie prac nad dokumentacją techniczną. Nie da się wykluczyć sytuacji, że w trakcie powyższych prac konieczna będzie modyfikacja przebiegu trasy. Dopuszcza się dwie poniższe sytuacje. Przed podpisaniem ostatecznej umowy beneficjent-partner W przypadku problemów w zawarciu porozumienia lub w trakcie negocjacji z partnerem, beneficjent może zmienić przebieg trasy lub założony rodzaj działań inwestycyjnych, o ile wcześniej zyska akceptację Instytucji Pośredniczącej PO RPW. Jakakolwiek zmiana przebiegu musi być silnie uargumentowana i zasadna. Należy zdecydowanie unikać fundamentalnych modyfikacji przebiegu. W trakcie prac nad dokumentacją techniczną W związku z faktem, że opracowana dokumentacja została wykonana w dokładności co najmniej odpowiadającej opracowaniu w skali 1:25.000 i materiał ma charakter koncepcyjny, możliwe są uzasadnione zmiany w przebiegu trasy lub założonych rodzajach działań inwestycyjnych. Podstawą takich zmian mogą być szeroko rozumiane kolizje, których nie dało się zidentyfikować na etapie prac koncepcyjnych (np. konieczność wykupów gruntu i zidentyfikowane problemy ze strony właściciela nieruchomości, bardzo złe warunki gruntowe, itp.) jak również brak możliwości realizacji zadania w założonym harmonogramie, co jest bezpośrednio powiązane z możliwością finansowania zadania z budżetu projektu (np. budowa nowych obiektów mostowych). Jakakolwiek zmiana przebiegu musi być silnie uargumentowana i zasadna. Projektant musi zyskać potwierdzenie zmiany przebiegu przez beneficjenta i Instytucję Pośredniczącą PO RPW. Należy zdecydowanie unikać fundamentalnych modyfikacji przebiegu. W przypadku, gdy konieczna okazuje się modyfikacja przebiegu, w pierwszej kolejności należy rozpatrzeć warianty alternatywne zaprezentowane w etapie IIb lub IIc. Łącznie na projektowanej trasie udało się zidentyfikować 17 odcinków problematycznych, które zostały szczegółowo opisane w studiach wykonalności dla poszczególnych województw. 82 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 2.3. Studium Realizacja projektu 2.3.1. Opis lokalizacji Projektowana trasa prowadzi przez tereny 48 powiatów: - elbląski (gmina Milejewo, miasto i gmina Tolkmicko), - miasto Elbląg (miasto na prawach powiatu), - braniewski (miasto i gmina Frombork, miasto Braniewo, gmina Braniewo, gmina Płoskinia, gmina Wilczęta, miasto i gmina Pieniężno, gmina Lelkowo), - bartoszycki (gmina Górowo Iławeckie, miasto Górowo Iławeckie), - lidzbarski (gmina Lidzbark Warmiński, miasto Lidzbark Warmiński, gmina Kiwity), - bartoszycki (gmina Bartoszyce, miasto Bartoszyce, miasto i gmina Sępopol), - kętrzyński (miasto i gmina Korsze, gmina Barciany, gmina Srokowo), - węgorzewski (miasto i gmina Węgorzewo, gmina Budry), - gołdapski (gmina Banie Mazurskie, miasto i gmina Gołdap, gmina Dubeninki). - suwalski (gmina Wiżajny, gmina Przerośl, gmina Jeleniewo, gmina Suwałki), - Suwałki (miasto na prawach powiatu), - sejneński (gmina Giby, gmina Krasnopol), - augustowski (gmina Płaska, miasto Augustów, gmina Augustów, gmina Sztabin). - moniecki (gmina Jaświły, miasto i gmina Goniądz, gmina Trzcianne), - białostocki (gmina Zawady, miasto i gmina Tykocin, miasto i gmina Choroszcz, gmina Wasilków, miasto i gmina Supraśl, gmina Gródek, gmina Michałowo), - zambrowski (gmina Rutki), - łomżyński (gmina Wizna, gmina Łomża), - Łomża (miasto na prawach powiatu), - Białystok (miasto na prawach powiatu), - hajnowski (gmina Hajnówka, miasto Hajnówka, gmina Dubicze Cerkiewne, gmina Czeremcha), - siemiatycki (gmina Milejczyce, gmina Nurzec – Stacja, gmina Mielnik), - bialski (Gmina Konstantynów, Gmina Janów Podlaski, Gmina Rokitno, Gmina Terespol, Miasto Terespol, Gmina Kodeń, Gmina Sławatycze), - włodawski (Gmina Hanna, Gmina Włodawa, Miasto Włodawa, Gmina Wola Uhruska), - chełmski (Gmina Chełm), - Miasto Chełm (miasto na prawach powiatu), - krasnostawski (Gmina Kraśniczyn, Gmina Krasnystaw, Miasto Krasnystaw, Gmina Izbica), - zamojski (Gmina Zwierzyniec, Miasto Zwierzyniec), - biłgorajski (Gmina Józefów, Miasto Józefów), - tomaszowski (Gmina Susiec), - lubaczowski (Miasto i Gmina Narol, Gmina Horyniec Zdrój, Gmina Lubaczów, Gmina Wielkie Oczy), - jarosławski (Gmina Radymno), - przemyski (Gmina Stubno, Gmina Orły, Gmina Żurawica, Gmina Krasiczyn, Gmina Krzywcza, Gmina Dubiecko, Gmina Bircza), - Miasto Przemyśl (miasto na prawach powiatu), - brzozowski (Gmina Nozdrzec), - rzeszowski (Miasto i Gmina Dynów, Gmina Błażowa, Gmina Lubenia, Gmina Czudec, Gmina Boguchwała, Gmina Krasne), - Miasto Rzeszów (miasto na prawach powiatu) - strzyżowski (Gmina Niebylec), - łańcucki (Miasto i Gmina Łańcut, Gmina Czarna, Gmina Rakszawa), - leżajski (Miasto i Gmina Leżajsk, Gmina Nowa Sarzyna), - niżański (Miasto i Gmina Rudnik nad Sanem, Miasto i Gmina Ulanów, Gmina Nisko), - stalowowolski (Gmina Pysznica, Gmina Radomyśl nad Sanem, Gmina Zaleszany), - tarnobrzeski (Gmina Gorzyce), - sandomierski (miasto Sandomierz, gmina Samborzec, gmina Koprzywnica, gmina Klimontów), - opatowski (gmina Iwaniska), - staszowski (gmina Bogoria), 83 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - Studium kielecki (gmina Raków, gmina Pierzchnica, gmina Daleszyce, gmina Morawica, gmina Piekoszów, gmina Strawczyn, gmina Miedziana Góra, gmina Mniów), miasto Kielce (miasto na prawach powiatu), konecki (gmina Radoszyce, gmina Końskie). Uproszczony opis lokalizacji trasy: Kępa Rybacka > Elbląg > Łęcze > Suchacz > Tolkmicko > Chojnowo > Krzyżewo > Frombork > Nowa Pasłęka > Braniewo > Pierzchały > Ławki > Bardyny > Długobór > Pakosze > Kajnity > Pieniężno > Lelkowo > Kwiatkowo > Kandyty > Górowo Iławeckie > Janikowo > Dworzno > Lidzbark Warmiński > Stoczek Klasztorny > Krekole > Galiny > Bartoszyce > Smolanka > Sępopol > Prosna > Glitajny > Korsze (łącznik do PKP) > Parys > Wilkowo Wielkie > Barciany > Ogródki > Srokowo > Leśniewo > Guja > Dąbrówka Mała > Brzozowo > Węgorzewo > Banie Mazurskie > Boćwinka > Gołdap > Czarne > Dubeninki > Kiepojcie > Linowo > Stańczyki > Maciejowięta > Skajzgiry > Wobały > Przesławki > Laszkiemie > Kłajpeda > Przełomka > Szurpiły > Jeleniewo > Leszczewo > Suwałki > Leszczewek > Magdalenowo > Studziany Las > Frącki > Mikaszówka > Płaska > Augustów (pętla do miasta) > Białobrzegi > Wrotki > Dolistowo > Wroceń > Goniądz > Strękowa Góra > Łomża (łącznik do miasta) > Targonie Wielkie > Tykocin > Pańki > Białystok > Ogrodniczki > Supraśl > Kołodno > Zarzeczany > Suszcza > Siemianówka > Miklaszewo > Białowieża (pętla do miasta) > Hajnówka > Orzeszkowo > Policzna > Kleszczele > Dobrowoda > Czeremcha > Nurzec – Stacja > Moszczona Królewska > Mielnik > Niemirów > Gnojno > Stary Bubel > Janów Podlaski > Werchliś > Pratulin > Bohukały > Krzyczew > Mokrany Stare > Koroszczyn > Terespol > Żuki > Kostomłoty > Okczyn > Kodeń > Liszna > Sławatycze > Hanna > Włodawa > Okuninka > Żłobek Duży > Sobibór Osada > Zbereże > Wola Uhruska > Uhrusk > Siedliszcze > Przymiarki > Poczekajka > Leśniczówka > Nowiny > Chełm > Strupin Łanowy > Pokrówka > Weremowice > Uher > Zagroda > Stare Deputycze > Kostunin > Kozieniec > Maciejów > Złośnica > Wola Siennicka > Krasnystaw > Romanów > Staw Noakowski Kolonia > Kulików > Michałów > Klemensów > Bodaczów> Brody Duże > Brody Małe > Żurawnica > Zwierzyniec > Górecko Stare > Brzeziny > Józefów > Wólka Łosiniecka > Kniazie > Dmitroce > Maziły > Narol > Horyniec – Zdrój > Lubaczów > Wielkie Oczy > Radymno > Stubno > Orły > Żurawica > Wyszatyce > Przemyśl > Krasiczyn > Krzywcza > Dubiecko > Bircza > Nozdrzec > Dynów > Błażowa > Lubenia > Siedliska > Niebylec > Czudec > Boguchwała > Rzeszów > Kraczkowa > Łańcut > Medynia Głogowska > Góra > Leżajsk > Łukowa > Sarzyna > Kopki > Rudnik nad Sanem > Ulanów > Zarzecze > Pysznica > Jastkowice > Radomyśl nad Sanem > Zaleszany > Trześń > Sandomierz > Koćmierzów > Zajeziorze > Skotniki > Sośniczany > Jachimowice > Byszów > Klimontów > Górki > Pokrzywianka > Konary > Kujawy > Ujazd > Iwaniska > Zielonka > Marianów > Wierzbka > Niemirów > Rakówka > Raków > Mędrów > Smyków > Holendry > Ujny > Trzemosna > Borków > Marzysz > Suków > Dyminy > Kielce (południowe obrzeża miasta oraz łącznik do PKP Kielce) > Górki Szczukowskie > Podzamcze > Chełmce > Oblęgorek > Porzecze > Pępice > Cierchy > Stachura > Mokry Bór > Skoki > Leśniówka > Straszów > Kłucko > Łysów > Węgrzyn > Grębosze > Mościska Małe > Mościska Duże > Plenna > Sielpia Wielka > Gatniki 84 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 2.4. Studium Stan po realizacji 2.4.1. Opis stanu po realizacji projektu Produkty projektu Produkty to bezpośrednie, materialne efekty zrealizowanych działań, które muszą być osiągnięte w wyniku realizacji projektu. Produkty przyczyniają się do osiągnięcia rezultatów, a przez to celów bezpośrednich. Wskaźniki produktu liczone są w jednostkach materialnych lub monetarnych (np. długość zbudowanej trasy). Produktem jest trasa rowerowa prowadząca przez pięć województw: warmińsko – mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie o długości 1981,995 km. W ramach prowadzonej trasy rowerowej powstaną: - ścieżki rowerowe o nawierzchni asfaltowej, tłuczniowej, - elementy infrastruktury towarzyszącej (miejsca obsługi rowerzystów, tablice informacyjne, stojaki), - oznakowanie trasy, - specjalnie adaptowane skrzyżowania i obiekty inżynierskie. Wartości docelowe wskaźników produktu zostały opracowane w ramach etapu IIc, w którym wykonano szczegółową inwentaryzację potrzeb inwestycyjnych z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych. Realizacja rzeczowa projektu „Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej” zostanie osiągnięta w 2015 r. i w tym czasie zostaną osiągnięte wskaźniki produktu. Tab. 6. Wskaźniki produktu projektu Wskaźnik produktu Jednostka Długość oznakowanej trasy rowerowej km Długość wybudowanych i przebudowanych odcinków trasy rowerowej, w tym: Wartość docelowa (2015 r.) 1 981,995 km 428,894 Długość wybudowanych bitumicznych ścieżek rowerowych km 263,567 Długość wybudowanych tłuczniowych ścieżek rowerowych km 76,307 Długość ciągów pieszo-rowerowych (adaptacja/przebudowa chodnika) km 38,087 Długość utwardzonych dróg (naw. z kruszywa) km 50,466 Długość dróg z rekomendowanym pasem/pasami dla rowerów km 0,467 Długość przebudowanych dróg gruntowych km 265,432 Liczba przebudowanych skrzyżowań szt. 131 Liczba przebudowanych obiektów inżynierskich szt. 90 Liczba wybudowanych obiektów inżynierskich (kładek) szt. 20 Liczba Miejsc Obsługi Rowerzysty szt. 226 szt. 465 Liczba ustawionych stojaków rowerowych Źródło: Opracowanie własne. Rezultaty projektu Rezultaty to fizyczne efekty osiągnięcia celu bezpośredniego i wpływ zrealizowanych działań (stworzonych produktów), osiągane natychmiast po realizacji projektu; określają zmiany jakie nastąpiły u bezpośrednich beneficjentów. Zgodnie ze „Szczegółowym opisem osi priorytetowych Programu Operacyjnego Rozwoju Polski Wschodniej”, w ramach osi priorytetowej V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, jako obowiązkowy wskaźnik rezultatu należy przyjąć liczbę udostępnionych atrakcji turystycznych. Na podstawie wyników kompleksowej analizy ekonomicznej zaproponowano rozszerzenie listy wskaźników rezultatu. 85 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 7. Wskaźniki rezultatu projektu Wskaźnik rezultatu Jednostka Wartość docelowa (2016 r.) Liczba udostępnionych atrakcji turystycznych szt. 477 Liczba nowych miejsc noclegowych szt. 3277 Liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 szt. 830 Liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) etat 0 etat 0 Przewidywana całkowita liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) Źródło: Opracowanie własne. Analizując zestaw wskaźników produktu i rezultatu odniesiono możliwe do osiągnięcia wartości do założeń Programu Operacyjnego. Razem wyznaczenie trasy o długości 1 981,995 km pozwoli na wypełnienie wskaźnika PO RPW (2000 km) w 99,10%. Dokonując agregacji kluczowych działań inwestycyjnych dotyczących nawierzchni trasy rowerowej (nowe ścieżki rowerowe, wydzielenie rekomendowanego pasa dla rowerów, adaptacje poboczy, zabudowa rowów, przebudowa chodników w ciągi pieszo-rowerowe, itd.), stwierdzono możliwość wypełnienia wskaźnika PO RPW nowych dróg rowerowych (430 km) w 99,74%. Liczba udostępnionych atrakcji turystycznych dzięki wyznaczonej trasie stanowić będzie 238,50% wymaganego w PO RPW wskaźnika (200 szt.). Poniżej przedstawiono analizę w rozbiciu na poszczególne województwa: W województwie warmińsko-mazurskim wyznaczenie trasy o długości 420,042 km pozwoli na wypełnienie wskaźnika PO RPW (2000 km) w 21,0%. Dokonując agregacji kluczowych działań inwestycyjnych dotyczących nawierzchni trasy rowerowej (nowe ścieżki rowerowe, wydzielenie rekomendowanego pasa dla rowerów, adaptacje poboczy, zabudowa rowów, przebudowa chodników w ciągi pieszo-rowerowe, itd. w sumie 149,255 km), stwierdzono możliwość wypełnienia wskaźnika PO RPW nowych dróg rowerowych (430 km) w 34,7%. Liczba udostępnionych atrakcji turystycznych dzięki wyznaczonej trasie w województwie warmińsko-mazurskim stanowić będzie 46,5% wymaganego w PO RPW wskaźnika (200 szt.). W województwie podlaskim wyznaczenie trasy o długości 592,327 km pozwoli na wypełnienie wskaźnika PO RPW (2000 km) w 29,62%. Dokonując agregacji kluczowych działań inwestycyjnych dotyczących nawierzchni trasy rowerowej (nowe ścieżki rowerowe, wydzielenie rekomendowanego pasa dla rowerów, adaptacje poboczy, zabudowa rowów, przebudowa chodników w ciągi pieszo-rowerowe, itd.), stwierdzono możliwość wypełnienia wskaźnika PO RPW nowych dróg rowerowych (430 km) w 24,96%. Liczba udostępnionych atrakcji turystycznych dzięki wyznaczonej trasie w województwie podlaskim stanowić będzie 62% wymaganego w PO RPW wskaźnika (200 szt.). W województwie lubelskim wyznaczenie trasy o długości 351,058 km pozwoli na wypełnienie wskaźnika PO RPW (2000 km) w 17,5%. Dokonując agregacji kluczowych działań inwestycyjnych dotyczących nawierzchni trasy rowerowej (nowe ścieżki rowerowe, wydzielenie rekomendowanego pasa dla rowerów, adaptacje poboczy, zabudowa rowów, przebudowa chodników w ciągi pieszo-rowerowe, itd.), stwierdzono możliwość wypełnienia wskaźnika PO RPW nowych dróg rowerowych (430 km) w 11,7%. Liczba udostępnionych atrakcji turystycznych dzięki wyznaczonej trasie w województwie lubelskim stanowić będzie 50% wymaganego w PO RPW wskaźnika (200 szt.). W województwie podkarpackim wyznaczenie trasy o długości 428,208 km pozwoli na wypełnienie wskaźnika PO RPW (2000 km) w 21,41%. Dokonując agregacji kluczowych działań inwestycyjnych dotyczących nawierzchni trasy rowerowej (nowe ścieżki rowerowe, wydzielenie rekomendowanego pasa dla rowerów, adaptacje poboczy, zabudowa rowów, przebudowa chodników w ciągi pieszo-rowerowe, itd.), stwierdzono możliwość wypełnienia wskaźnika PO RPW nowych dróg rowerowych (430 km) w 21,2%. Liczba udostępnionych atrakcji turystycznych dzięki wyznaczonej trasie w województwie podkarpackim stanowić będzie 65% wymaganego w PO RPW wskaźnika (200 szt.). W województwie świętokrzyskim wyznaczenie trasy o długości 190,36 km pozwoli na wypełnienie wskaźnika PO RPW (2000 km) w 9,52%. Dokonując agregacji kluczowych działań inwestycyjnych dotyczących nawierzchni trasy rowerowej (nowe ścieżki rowerowe, wydzielenie rekomendowanego pasa dla rowerów, adaptacje poboczy, zabudowa rowów, przebudowa chodników w ciągi pieszo-rowerowe, itd.), stwierdzono możliwość wypełnienia wskaźnika PO RPW nowych dróg rowerowych (430 km) w 7,21%. Liczba udostępnionych atrakcji turystycznych dzięki wyznaczonej trasie w województwie świętokrzyskim stanowić będzie 26% wymaganego w PO RPW wskaźnika (200 szt.). 86 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Utrzymanie rezultatów Zarządzającymi trasą będą Urzędy Marszałkowskie pięciu województw Polski Wschodniej. Partnerzy i Zarządy Dróg Wojewódzkich będą wspólnie odpowiedzialni za utrzymanie trwałości rezultatów projektu w ciągu 5 lat od ukończenia inwestycji, tj. do 2020 r. Partnerzy będą odpowiedzialni za monitorowanie, bieżące naprawy, konserwację, oznakowanie trasy rowerowej oraz infrastruktury towarzyszącej na terenie gminy (gdy dotyczy) w okresie zachowania trwałości. Zarządy Dróg Wojewódzkich będą odpowiedzialni za trwałość oznakowania trasy na drogach wojewódzkich. Użytkownicy trasy rowerowej będą mieli możliwość podzielenia się swoją opinią na temat jej stanu i zdarzeń na trasie. Dzięki temu zarządzający trasą będą mogli dostosować ją do wymagań użytkowników. W ten sposób trasa będzie modyfikowana, aby zapewnić jej funkcjonalność, wygodę i bezpieczeństwo. Rozwój sieci tras rowerowych i bazy turystycznej Po zakończeniu realizacji projektu przewidywane są działania mające na celu dalszy rozwój sieci tras rowerowych w województwach Polski Wschodniej. Do istniejącego ciągu trasy będą komplementarnie i sukcesywnie dołączane i dobudowywane nowe trasy i ścieżki rowerowe, które razem będą tworzyć spójną całość. Zapewni to turystom dotarcie do jak największej liczby zabytków i miejsc atrakcyjnych przyrodniczo, a mieszkańcom województw sprawną komunikację rowerową łączącą wiele miejscowości. Dodatkowo wytworzona infrastruktura będzie monitorowana i naprawiana, a także udoskonalana, aby dostosować ją do wymogów i potrzeb użytkowników trasy oraz, aby zapewnić bezpieczeństwo przejazdu. Miejsca Obsługi Rowerzysty będą również usprawniane, aby zapewniały wszystkie potrzeby rowerzystów na trasie. Wykonawca rekomenduje, aby Beneficjenci wprowadzili system motywacji dla przedsiębiorców, którego celem będzie pobudzenie ich zaangażowania. Może to wspomóc rozbudowę infrastruktury hotelowej, gastronomicznej, rekreacyjnej i innej związanej z obsługą wygenerowanego ruchu turystycznego. Promocja projektu Beneficjent projektów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej ma obowiązek prowadzenia działań informacyjno-promocyjnych, wynikający z uregulowań zawartych w przepisach krajowych i unijnych. Promocja projektów związana jest z obowiązkiem informowania opinii publicznej o wykorzystaniu funduszy Unii Europejskiej przy realizacji różnego rodzaju przedsięwzięć w celu zachęcenia potencjalnych Beneficjentów do skorzystania z nich. Beneficjent jest zobowiązany do informowania opinii publicznej o pomocy otrzymanej z Unii Europejskiej od momentu podpisania umowy o dofinansowanie z Instytucją 38 Pośredniczącą – Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości. Obowiązki beneficjenta są następujące : - informowanie opinii publicznej o pomocy otrzymanej z Unii Europejskiej - Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (obligatoryjne jest używanie pełnych nazw, nie skrótów), - obowiązek oznaczenia odpowiednimi znakami i informacjami całej dokumentacji, która dotyczy realizowanego projektu, - umieszczenia informacji o fakcie współfinansowania projektu przez UE w miejscu realizacji projektu oraz w miejscu siedziby beneficjenta, - zachowania wspólnych zasad oznaczania wszystkich działań promocyjnych i informacyjnych związanych z projektem, - dbanie o widoczność oznaczeń, - dbanie o wizerunek PO RPW poprzez przestrzeganie jednolitych zasad wizualizacji projektów. Wytyczne dotyczące promocji projektów obowiązujące Beneficjenta przedstawione są szczegółowo w dokumencie „Zasady promocji Projektów dla Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 20072013” (wyd. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2010). W ramach projektu uwzględniono koszty wymienionych działań o charakterze informacyjnym w ramach kosztów zarządzania projektem. Wyszczególniono koszt budowy tablic pamiątkowych, które będą usytuowane w Miejscach Obsługi Rowerzysty oraz wzdłuż trasy przy nowych obiektach inżynierskich oraz na nowych odcinkach trasy o długości co najmniej 2 km. W sumie założono budowę 325 tablic. Przy oszacowanej kwocie budowy jednej tablicy pamiątkowej równej 1.250,00 PLN, dla umieszczenia tablic w pięciu województwach przewiduje się budżet 406.250,00 PLN brutto. 38 „Zasady promocji Projektów dla Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007 – 2013” (wyd. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2010). 87 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 2.4.2. Studium Matryca logiczna projektu Celem bezpośrednim projektu trasy rowerowe w Polsce Wschodniej jest: Rozwój turystyki rowerowej w Polsce Wschodniej. Realizacja celu projektu ma przyczynić się do trwałych, istotnych korzyści, a więc m. in.: zwiększenia liczby turystów w Polsce Wschodniej, zwiększenia liczby przedsiębiorstw działających w branży turystycznej, wykorzystując przy tym walory przyrodnicze i kulturowe regionu. Nie wpływając negatywnie na naturalne obszary chronione, projekt przyczynia się do zrównoważonego rozwoju społecznogospodarczego województw Polski Wschodniej. Trasa będzie stymulującym czynnikiem rozwoju ekonomicznego oraz restrukturyzacji wsi. Mieszkańcom Polski Wschodniej, jak i całej Polski i Europy, stworzy możliwość spędzania aktywnego wypoczynku. Cel nadrzędny projektu (cel do którego projekt się przyczynia), jest zgodny z celem głównym Osi Priorytetowej V Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej: Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu. Osiągnięcie wyżej wymienionych celów zostanie wykonane poprzez budowę tras rowerowych wraz z oznakowaniem i infrastrukturą towarzyszącą, obejmującą pięć województw Polski Wschodniej. Poniżej została zmieszczona matryca logiczna projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej”. 88 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 8. Matryca logiczna projektu Założenia Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu Dane GUS dostarczane w cyklu rocznym Rozwój turystyki rowerowej w województwach Polski Wschodniej Liczba osób korzystających z produktów turystycznych Liczba powstałych do 2020 r. tras rowerowych dochodzących (tzw. „ości kręgosłupa ryby”) Dane GUS dostarczane w cyklu rocznym, ewidencja tras i ścieżek rowerowych w województwie w 2020 r. Maksymalne wykorzystanie potencjału przyrodniczego i kulturowego województw Polski Wschodniej Źródłem informacji będzie beneficjent sporządzający raport na podstawie danych uzyskanych od partnerów: inwentaryzacja atrakcji turystycznych, dane GUS. 1. Prawidłowe zarządzanie projektem 2. Prawidłowe utrzymanie trwałości projektu 3. Stymulowanie zainteresowania użytkowaniem trasy rowerowej poprzez działania promocyjno-informacyjne 4. Zapewnienie bezpieczeństwa i wygody użytkownikom trasy 5. Stymulowanie rozwoju aktywności zawodowej mieszkańców w sektorze turystycznym Rezultaty Poprawa dostępności zabytków i miejsc atrakcyjnych przyrodniczo Zwiększenie zatrudnienia i przedsiębiorczości w sektorze turystyki Produkty Uruchomienie ciągłej trasy rowerowej o różnych standardach nawierzchni Udostępnienie elementów infrastruktury towarzyszącej (MORy, tablice informacyjne, stojaki) Oznakowanie trasy Przebudowane na potrzeby budowy trasy rowerowej skrzyżowania i obiekty inżynierskie Działania Źródła informacji o wskaźniku Działania Opracowanie dokumentacji projektowej Realizacja prac budowlanomontażowych Nadzór inwestorski Zarządzanie projektem Realizacja działań promocyjnoinformacyjnych Zapewnienie trwałości projektu Liczba udostępnionych atrakcji turystycznych - 477 szt. Liczba nowych miejsc noclegowych - 3277 szt. Liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 - 830 szt. Długość oznakowanej trasy 1 981,995 km Dł. wybudowanych ścieżek rowerowych o naw. asfalt. 263,559 km Dł. wybudowanych ścieżek rowerowych o naw. z kruszywa 76,307 km Dł. ciągów pieszo-rowerowych (przebudowa chodnika) 38,087 km Dł. utwardzonych dróg (naw. z kruszywa) 50,466 km Dł. dróg z rekomendowanymi pasami dla rowerów 0,467 km Długość przebudowanych dróg gruntowych 265,432 km Liczba przebudowanych skrzyżowań 131 szt. Liczba adaptowanych obiektów inżynierskich 90 szt. Liczba wybudowanych obiektów inżynierskich 20 szt. Liczba przygotowanych Miejsc Obsługi Rowerzysty 226 szt. Liczba stojaków dla rowerów 465 szt. Środki Zasoby ludzkie - wykwalifikowana kadra beneficjenta Zasoby rzeczowe - odpowiednie zasoby rzeczowe beneficjenta Zasoby finansowe - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – 223.621.219,73 PLN, budżet państwa – 26.308.378,79 PLN, wkład własny beneficjentów – 13.154.189,40 PLN Źródłem informacji będzie Instytucja Zarządzająca sporządzająca raport na podstawie dokumentów źródłowych beneficjenta oraz partnerów: protokoły zdawczo-odbiorcze, dowody księgowe lub równoważne, dodatkowe ekspertyzy. Jednorazowy pomiar stopnia osiągnięcia wskaźników produktu w roku zakończenia inwestycji. Koszty Cel bezpośredni projektu Wskaźniki realizacji Dochody gmin województw pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z sektora turystyki Liczba przyjazdów turystycznych do województw Polski Wschodniej W 2015 r. Cel nadrzędny Logika interwencji Środki Wyszczególnienie Koszty budowy trasy rowerowej [1] 169.676.513,24 PLN Koszty adaptacji skrzyżowań 6.642.369,00 PLN Koszty budowy i adaptacji obiektów inżynierskich 20.700.113,42 PLN Koszty budowy MOR 2.234.966,40 PLN Koszt budowy tablic pamiątkowych 406.250,00 PLN Koszt oznakowania szlaku rowerowego 3.404.958,39 PLN Koszt budowy stojaków rowerowych 149.384,03 PLN Koszty około inwestycyjne 59.869.233,44 PLN Koszty niekwalifikowane 11.289.829,28 PLN 1. Monitoring realizacji projektu 2. Terminowe wykonanie trasy rowerowej i infrastruktury towarzyszącej 3. Wykonanie inwestycji w ramach założonego budżetu 1. Uzyskanie dofinansowania 2. Utworzenie efektywnej Jednostki Realizującej Projekt 3. Uzyskanie niezbędnych decyzji administracyjno-prawnych 4. Realizacja projektu zgodnie z założonym harmonogramem 5. Pomyślne wyłonienie wykonawców w drodze przetargów Źródło: Opracowanie własne. [1] W kosztach uwzględnione jest oznakowanie drogowe 9.863.385,53 PLN 89 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3. Wykonalność finansowo-ekonomiczna 3.1. Analiza finansowa 3.1.1. Założenia metodyczne Celem analizy finansowej jest w szczególności: - ocena finansowej rentowności inwestycji i kapitału własnego (krajowego), a także finansowej bieżącej wartości netto poprzez ustalenie wartości wskaźników efektywności finansowej projektu, - weryfikacja trwałości finansowej projektu, - ustalenie właściwego (maksymalnego) dofinansowania z funduszy UE. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego39 oraz Niebieską Księgą40 w ramach analizy finansowej przyjęto następujące założenia: 1. Uwzględniono wartość pieniądza w czasie przy wykorzystaniu metody DCF (zdyskontowane przepływy pieniężne). 2. Finansową stopę dyskonta przyjęto zgodnie z Niebieską Księgą, tj. na poziomie 5% przy założeniu stosowania cen stałych. 3. Okres odniesienia przyjęto zgodnie z Niebieską Księgą, tzn. 25 lat licząc od roku poniesienia pierwszych nakładów inwestycyjnych. 4. Wartość rezydualną przyjęto zgodnie z Niebieską Księgą przyjmując 100% początkowej wartości gruntów i 40% początkowej wartości robót budowlanych. 5. Analiza sporządzona jest w cenach brutto (wraz z podatkiem VAT), gdyż podatek VAT stanowi wydatek kwalifikowany (nie może zostać odzyskany w oparciu o przepisy krajowe). 6. W analizie zastosowano metodę standardową polegającą na uwzględnieniu przepływów pieniężnych w ramach projektu UE. 3.1.2. Nakłady inwestycyjne oraz źródła finansowania W ramach etapu IIc realizacji projektu oszacowano nakłady inwestycyjne w wysokości 274.373.617,20 PLN brutto. Struktura procentowa poszczególnych kategorii: - dokumentacja – 5,6%, - roboty budowlano-montażowe – 78,2%, - zarządzanie projektem – 2,9%, - opłaty i inne – 5,8%, - nadzór – 1,9%, - grunty – 5,7%. Tab. 9. Nakłady inwestycyjne Nakłady inwestycyjne Jedn. 2012 2013 2014 2015 Razem Kwoty netto Dokumentacja Roboty budowlano-montażowe Zarządzanie projektem Opłaty i inne Nadzór Grunty Razem netto PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN 9 324 987,66 0,00 1 480 771,79 2 961 543,58 0,00 7 818 518,51 21 585 821,53 3 108 329,22 69 757 523,17 1 974 362,39 3 948 724,77 1 711 114,07 7 818 518,51 88 318 572,12 0,00 69 757 523,17 1 974 362,39 3 948 724,77 1 711 114,07 0,00 77 391 724,40 0,00 34 878 761,59 987 181,19 1 974 362,39 855 557,03 0,00 38 695 862,20 12 433 316,88 174 393 807,93 6 416 677,75 12 833 355,51 4 277 785,17 15 637 037,01 225 991 980,25 Kwoty VAT Dokumentacja Roboty budowlano-montażowe PLN PLN 2 144 747,16 0,00 714 915,72 16 044 230,33 0,00 16 044 230,33 0,00 8 022 115,16 2 859 662,88 40 110 575,82 39 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód (MRR/H/ 14(3)09/2011), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wrzesień 2011r. 40 Niebieska Księga. Infrastruktura Drogowa, Jaspers, grudzień 2008. 90 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Zarządzanie projektem Opłaty i inne Nadzór Grunty Razem VAT Kwoty brutto Dokumentacja Roboty budowlano-montażowe Zarządzanie projektem Opłaty i inne Nadzór Grunty Razem brutto Źródło: Opracowanie własne. Studium PLN PLN PLN PLN PLN 340 577,51 681 155,02 0,00 0,00 3 166 479,70 454 103,35 908 206,70 393 556,24 0,00 18 515 012,33 454 103,35 908 206,70 393 556,24 0,00 17 800 096,61 227 051,67 454 103,35 196 778,12 0,00 8 900 048,31 1 475 835,88 2 951 671,77 983 890,59 0,00 48 381 636,94 PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN 11 469 734,82 0,00 1 821 349,30 3 642 698,60 0,00 7 818 518,51 24 752 301,23 3 823 244,94 85 801 753,50 2 428 465,73 4 856 931,47 2 104 670,30 7 818 518,51 106 833 584,46 0,00 85 801 753,50 2 428 465,73 4 856 931,47 2 104 670,30 0,00 95 191 821,01 0,00 42 900 876,75 1 214 232,87 2 428 465,73 1 052 335,15 0,00 47 595 910,50 15 292 979,76 214 504 383,76 7 892 513,64 15 785 027,27 5 261 675,76 15 637 037,01 274 373 617,20 Tab. 10. Kategorie wydatków w podziale na etapy i zadania Wartość (PLN) Opis Etap I: Zadanie 1: Kontrakt 1: Kontrakt 2: Zadanie 2: Kontrakt 1: Kontrakt 2: Etap II: Zadanie 1: Kontrakt 1: Kontrakt 2: Zadanie 2: Kontrakt 1: Kontrakt 2: Zadanie 3: Kontrakt 1: Kontrakt 2: Zadanie 4: Kontrakt 1: Etap III: Zadanie 1: Kontrakt 1: Kontrakt 2: Kategoria wydatków Przygotowanie projektu do realizacji Przygotowanie dokumentacji projektowej … w tym VAT: … w tym VAT: Wykupy gruntów … w tym VAT: … w tym VAT: Realizacja projektu Roboty budowlane … w tym VAT: … w tym VAT: Montaż infrastruktury towarzyszącej (Miejsca Obsługi Rowerzysty + stojaki) … w tym VAT: … w tym VAT: Opłaty (nie wliczając wydatków poniesionych na doradztwo) … w tym VAT: … w tym VAT: Oznakowanie szlaku rowerowego … w tym VAT: Sprawowanie nadzoru i usługi doradcze Sprawowanie nadzoru … w tym VAT: … w tym VAT: Koszty kwalifikowalne Koszty niekwalifikowalne Łącznie 30 930 016.77 15 292 979.76 15 637 037.02 209 385 399.17 197 018 995.65 - 11 289 829.28 11 289 829.28 - 30 930 016.77 15 292 979.76 15 637 037.02 220 675 228.46 208 308 824.93 - 2 384 350.43 - 2 384 350.43 6 577 094.70 3 404 958.39 11 838 770.46 5 261 675.76 - - 6 577 094.70 3 404 958.39 11 838 770.46 5 261 675.76 - 91 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Zadanie 2: Kontrakt 1: … w tym VAT: … w tym VAT: Etap IV: Zarządzanie projektem Zadanie 1: Zadanie 2: Zadanie 3: Etap V: Koszty osobowe Zakup sprzętu i materiałów Koszty ogólne, pozostałe, inne Promocja projektu (tablice pamiątkowe) Studium 11 289 829.28 6 577 094.70 10 523 351.52 5 261 675.76 263 083.79 4 555 039.05 406 250.00 274 373 617.19 6 577 094.70 10 523 351.52 5 261 675.76 263 083.79 4 998 591.97 406 250.00 263 083 787.91 Usługi doradcze Kontrakt 2: Polska Wschodnia Zadanie 1: Zadanie 2: PROJEKT Źródło: Opracowanie własne. Porównując nakłady inwestycyjne poszczególnych województw na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że najwyższy udział ma województwo warmińsko-mazurskie (WARM), zaś najniższy województwo świętokrzyskie (SWIE). Powyższe wynika głównie z długości tras w poszczególnych regionach. Tab. 11. Kwoty nakładów inwestycyjnych - porównanie Nakłady inwestycyjne - kwoty Jedn. 2012 Kwoty brutto LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. PLN PLN PLN PLN PLN PLN 4 869 650,56 5 526 964,61 4 569 443,90 2 144 537,28 7 641 704,88 24 752 301,23 2013 17 098 784,61 25 569 306,57 23 024 228,34 9 257 766,85 31 883 498,08 106 833 584,46 Tab. 12. Udział nakładów inwestycyjnych – porównanie Nakłady inwestycyjne - udział Jedn. 2012 Udział LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. % % % % % % 2013 19,67% 22,33% 18,46% 8,66% 30,87% 100,00% 16,01% 23,93% 21,55% 8,67% 29,84% 100,00% 2014 14 924 571,01 23 215 767,73 20 905 180,80 8 236 489,92 27 909 811,55 95 191 821,01 2014 15,68% 24,39% 21,96% 8,65% 29,32% 100,00% 2015 7 462 285,50 11 607 883,87 10 452 590,40 4 118 244,96 13 954 905,77 47 595 910,50 2015 15,68% 24,39% 21,96% 8,65% 29,32% 100,00% Razem 44 355 291,69 65 919 922,77 58 951 443,45 23 757 039,01 81 389 920,28 274 373 617,20 Razem 16,17% 24,03% 21,49% 8,66% 29,66% 100,00% W ramach etapu IIc realizacji projektu zidentyfikowano koszty niekwalifikowane. Szczegółowy opis zawarty jest w wykonanej szczegółowej inwentaryzacji potrzeb inwestycyjnych dla wybranych wariantów z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych. Tab. 13. Koszty kwalifikowane oraz niekwalifikowane Koszty kwalifikowane/ Jedn. 2012 niekwalifikowane Koszty kwalifikowane Koszty niekwalifikowane Razem Źródło: Opracowanie własne. PLN PLN PLN 24 752 301,23 0,00 24 752 301,23 2013 102 317 652,74 4 515 931,71 106 833 584,46 2014 90 675 889,30 4 515 931,71 95 191 821,01 2015 45 337 944,65 2 257 965,86 47 595 910,50 Razem 263 083 787,91 11 289 829,28 274 373 617,20 92 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Projekt jest przewidziany do współfinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, priorytet V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, działanie V.2 Trasy rowerowe. Montaż finansowy składa się z: - udziału własnego beneficjentów - 5%, - budżetu państwa - 10%, - dofinansowania EFRR - 85%. Tab. 14. Źródła finansowania projektu Źródła finansowania Jedn. 2012 2013 2014 2015 Razem Struktura finansowania kosztów kwalifikowanych Udział własny % 5,00% Budżet państwa % 10,00% Dofinansowanie EFRR % 85,00% Razem % 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% Struktura finansowania kosztów kwalifikowanych Udział własny PLN 1 237 615,06 Budżet państwa PLN 2 475 230,12 Dofinansowanie EFRR PLN 21 039 456,04 Razem PLN 24 752 301,23 5 115 882,64 10 231 765,27 86 970 004,83 102 317 652,74 4 533 794,46 9 067 588,93 77 074 505,90 90 675 889,30 2 266 897,23 4 533 794,46 38 537 252,95 45 337 944,65 13 154 189,40 26 308 378,79 223 621 219,73 263 083 787,91 Struktura finansowania kosztów całkowitych Udział własny PLN 1 237 615,06 Budżet państwa PLN 2 475 230,12 Dofinansowanie EFRR PLN 21 039 456,04 Razem PLN 24 752 301,23 9 631 814,35 10 231 765,27 86 970 004,83 106 833 584,46 9 049 726,18 9 067 588,93 77 074 505,90 95 191 821,01 4 524 863,09 4 533 794,46 38 537 252,95 47 595 910,50 24 444 018,68 26 308 378,79 223 621 219,73 274 373 617,20 9,02% 9,58% 81,41% 100,00% 9,51% 9,53% 80,97% 100,00% 9,51% 9,53% 80,97% 100,00% 8,91% 9,59% 81,50% 100,00% Struktura finansowania kosztów całkowitych Udział własny % Budżet państwa % Dofinansowanie EFRR % Razem % Źródło: Opracowanie własne. 3.1.3. 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% Harmonogram amortyzacji oraz wartość rezydualna Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego41 okres amortyzacji dla każdego typu aktywa powinien odzwierciedlać jego ekonomicznie uzasadniony okres użytkowania, w oparciu o jego oczekiwaną przydatność dla beneficjentów, a nie minimalny okres amortyzacji wynikający z właściwych przepisów prawnych. W związku z powyższym w harmonogramie amortyzacji przyjęto stawkę 2,5% dla nakładów inwestycyjnych innych niż grunty42. Wartość rezydualna występuje wtedy, gdy okres ekonomicznej użyteczności aktywów jest dłuższy niż okres ich eksploatacji wynikający z przyjętego okresu referencyjnego. W przypadku gruntów wartość rezydualna wynosi 100% wartości początkowej. Dla pozostałych aktywów wartość rezydualna wynika z przyjętej stopy amortyzacji. 41 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód (MRR/H/ 14(3)09/2011), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wrzesień 2011r. 42 Powyższa stawka jest spójna z propozycją Niebieskiej Księgi, gdzie dla 25-letniego okresu referencyjnego zaleca się przyjęcie 40% wartości nakładów inwestycyjnych innych niż grunty, przy założeniu, że całość nakładów zostanie poniesiona w pierwszym roku. W przedmiotowym projekcie okres inwestycyjny wynosi 4 lata, co skutkuje tym, że wartość rezydualna stanowi 47,5% wartości początkowej aktywów. Wydłużenie okresu referencyjnego o 3 lata daje wynik spójny z zaleceniami Niebieskiej Księgi. 93 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 1. Wartość majątku oraz wartość rezydualna Źródło: Opracowanie własne. 3.1.4. Koszty operacyjne W ramach etapu IIc realizacji projektu oszacowano koszty operacyjne związane z funkcjonowaniem trasy rowerowej w okresie referencyjnym. Koszty utrzymania bieżącego ponoszone są co roku43, z pominięciem okresów, w których występują remonty cząstkowe. Koszty remontu cząstkowego ponoszone są co 5 lat, licząc od pierwszego roku eksploatacji44. Wyk. 2. Koszty operacyjne Źródło: Opracowanie własne. 43 Zgodnie z metodyką wskazywaną w Instrukcji oceny efektywności ekonomicznej przedsięwzięć drogowych i mostowych IBDiM koszt utrzymania bieżącego wliczony w koszt remontu cząstkowego. 44 Z uwagi na specyfikę projektu pomija się koszty remontów okresowych. 94 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Porównując koszty utrzymania bieżącego oraz remontu cząstkowego poszczególnych województw na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że podobnie jak w przypadku nakładów inwestycyjnych, udział województwa warmińsko-mazurskiego (WARM) jest największy, zaś świętokrzyskiego (SWIE) najmniejszy. Tab. 15. Kwoty kosztów operacyjnych – porównanie Koszty operacyjne - kwoty Koszt utrzymania bieżącego trasy LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Koszt remontu cząstkowego trasy LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. Tab. 16. Udział kosztów operacyjnych – porównanie Koszty operacyjne - udział Koszt utrzymania bieżącego trasy LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Koszt remontu cząstkowego trasy LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. 3.1.5. Jedn. Razem PLN PLN PLN PLN PLN PLN 1 047 271,35 1 500 604,96 1 755 656,81 653 192,13 2 405 042,73 7 361 767,99 PLN PLN PLN PLN PLN PLN 2 058 060,66 2 661 359,23 4 346 810,47 1 179 633,54 7 648 071,39 17 893 935,29 Jedn. Razem % % % % % % 14,23% 20,38% 23,85% 8,87% 32,67% 100,00% % % % % % % 11,50% 14,87% 24,29% 6,59% 42,74% 100,00% Trwałość finansowa Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego45 analiza trwałości finansowej ma na celu weryfikację faktu, czy wpływy finansowe (źródła finansowania projektu, łącznie z przychodami, w rozumieniu art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz innymi wpływami) wystarczą na pokrycie wszystkich wydatków finansowych, rok po roku, na przestrzeni całego okresu odniesienia. Trwałość finansowa inwestycji zostaje potwierdzona, jeśli skumulowane przepływy pieniężne netto nie są ujemne w żadnym z analizowanych lat. Weryfikacja trwałości finansowej wiąże się ze sporządzeniem prognozy 45 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód (MRR/H/ 14(3)09/2011), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wrzesień 2011r. 95 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium sprawozdania finansowego proforma dla projektu, na które składa się bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych. Założenia metodyczne do prognozy sprawozdania finansowego proforma Prognoza sprawozdania finansowego została wykonana zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości46, na poziomie grup głównych47. Zgodnie z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości nr 2048 dotację w sprawozdaniu finansowym ujęto metodą przychodową, zgodnie z którą dotacje zalicza się do przychodu na przestrzeni jednego lub większej liczby okresów. Rozliczenia międzyokresowe przychodów, dokonywane z zachowaniem zasady ostrożności, obejmują w szczególności środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie, jeżeli nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych sfinansowanych z tych źródeł. Ustawa o rachunkowości definiuje pozostały przychód operacyjny jako przychody pośrednio związane z działalnością operacyjną, związane m. in. z otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, aktywów (także środków pieniężnych na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych). Dotacje są w sposób systematyczny i racjonalny ujmowane jako przychody w okresach, w których zapewniona zostanie ich współmierność z refundowanymi kosztami ujętymi w rachunku zysków i strat. Dotacje dotyczące aktywów podlegających amortyzacji są ujmowane jako przychód przez okres ekonomicznego użytkowania tych aktywów. Prognoza bilansu proforma projektu Prognoza bilansu projektu została wykonana zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości, na poziomie grup głównych. Dofinansowanie ujęte zostało w rozliczeniach międzyokresowych przychodów i rozliczane jako przyszłe przychody w tempie amortyzacji środków trwałych będących przedmiotem dofinansowania. Przy sporządzaniu bilansu ujęto wkład własny beneficjentów jako kapitał podstawowy projektu po stronie pasywów. Prognoza rachunku zysków i strat proforma projektu Prognoza rachunku zysków i strat projektu została wykonana zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości, na poziomie grup głównych. Zgodnie ze szczegółowym opisem osi priorytetowych Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodnie 2007-201349 (priorytet V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, działanie V.2 Trasy rowerowe) przyjęto refundację wydatków kwalifikowanych na poziomie 95% (85% z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 10% z budżetu państwa). Dofinansowanie zostało w sposób systematyczny i racjonalny ujęte jako przychód przez okres ekonomicznego użytkowania tych aktywów, których dotyczyło. Stanowi ono zatem przychód przyszłych okresów (pozycja inne przychody operacyjne), który w sposób racjonalny i systematyczny ujmowany jest jako przychód na przestrzeni okresu użytkowania składnika aktywów. W okresie referencyjnym zysk operacyjny oraz zysk netto dla każdego roku jest ujemny (projekt nie generujący dochodu). Prognoza rachunku przepływów pieniężnych proforma projektu Prognoza rachunku przepływów pieniężnych projektu została wykonana zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości, na poziomie grup głównych. Dotacja została uwzględniona jako zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych. Przyjęto, że wkład własny beneficjentów będzie przepływem pieniężnym (z punktu widzenia projektu), w związku z czym ujęty został jako wpływ z działalności finansowej (pozycja pozostałe). Środki pieniężne na koniec okresu są wartościami nieujemnymi w każdym roku przyjętego okresu referencyjnego. 46 Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994r. (Dz. U. 1994 nr 121 poz. 591, tekst ujedn.). Z uwagi na specyfikę projektu przyjęto szczegółowość grup głównych, gdyż w pełni umożliwia zaprezentowanie przepływów w ramach projektu. Tym samym ograniczono objętość sprawozdania finansowego do pozycji relewantnych. 48 Rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) Nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. U. L 320 z 29.11.2008, str. 1-481 z późn. zm.), w tym Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 20 Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej. 49 Szczegółowy opis osi priorytetowych Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Warszawa, lipiec 2011r. 47 96 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Z formalnego punktu widzenia beneficjenci, tj. Województwo Warmińsko-Mazurskie, Województwo Podlaskie, Województwo Lubelskie, Województwo Podkarpackie, Województwo Świętokrzyskie odpowiedzialni są za utrzymanie trwałości finansowej projektu. W praktyce, na mocy podpisanych porozumień, jednostkami bezpośrednio odpowiedzialnymi za utrzymanie infrastruktury będą lokalni partnerzy, na terenie których zlokalizowana zostanie infrastruktura. W ocenie trwałości finansowej projektu przyjęto założenie, że beneficjenci skutecznie podpiszą porozumienia z partnerami lokalnymi, którzy zobowiążą się do ponoszenia kosztów utrzymania bieżącego oraz remontów cząstkowych lub też w inny sposób zapewnią wymagane środki finansowe na utrzymanie infrastruktury. Uwzględniając powyższe nie wystąpią niedobory środków pieniężnych, a trwałość finansowa projektu jest zachowana zarówno w okresie realizacji, jak i w ciągu co najmniej 5 lat od jego zakończenia50. 50 W okresie realizacji projektu jego trwałość finansowa zostanie zapewniona poprzez zagwarantowanie wymaganych źródeł finansowania planowanych nakładów inwestycyjnych (dotacja EFRR, budżet państwa, budżet beneficjenta). W okresie eksploatacji projekt generuje ujemne przepływy pieniężne na działalności operacyjnej w związku z brakiem przychodów oraz koniecznością poniesienia kosztów związanych z utrzymaniem powstałej infrastruktury. Źródłem finansowania tych kosztów będzie budżet beneficjenta oraz partnerów odpowiedzialnych za utrzymanie trwałości projektu na poziomie lokalnym. 97 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 17. Bilans proforma projektu - aktywa Wyszczególnienie Jedn. 2012 2013 2014 2015 2020 2025 2030 2036 AKTYWA A. Aktywa trwałe (I+II+III+IV+V) PLN 24 752 301,23 131 585 885,68 226 777 706,69 274 373 617,20 242 031 544,67 209 689 472,15 177 347 399,63 I. Wartości niematerialne i prawne PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 138 536 912,60 0,00 II. Rzeczowe aktywa trwałe (1+2+3+4+5) PLN 24 752 301,23 131 585 885,68 226 777 706,69 274 373 617,20 242 031 544,67 209 689 472,15 177 347 399,63 138 536 912,60 1. Grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu) PLN 7 818 518,51 15 637 037,01 15 637 037,01 15 637 037,01 15 637 037,01 15 637 037,01 15 637 037,01 15 637 037,01 2. Budynki i budowle PLN 16 933 782,72 115 948 848,67 211 140 669,68 258 736 580,18 226 394 507,66 194 052 435,14 161 710 362,61 122 899 875,59 3. Urządzenia techniczne i maszyny PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4. Środki transportu PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5. Pozostałe rzeczowe aktywa trwałe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III. Należności długoterminowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IV. Inwestycje długoterminowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 B. Aktywa obrotowe (I+II+III+IV) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 I. Zapasy PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 II. Należności krótkoterminowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III. Inwestycje krótkoterminowe (1+2) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1. Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Inne inwestycje krótkoterminowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 C. Aktywa razem PLN 24 752 301,23 131 585 885,68 226 777 706,69 274 373 617,20 242 031 544,67 209 689 472,15 177 347 399,63 138 536 912,60 Źródło: Opracowanie własne 98 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 18. Bilans proforma projektu - pasywa Wyszczególnienie Jedn. 2012 2013 2014 2015 2020 2025 2030 2036 PASYWA A. Kapitał (fundusz) własny (I+II+III+IV+V+VI) PLN 1 237 615,06 10 869 429,41 19 919 155,59 24 444 018,68 23 343 145,97 22 242 273,26 21 141 400,56 19 820 353,31 I. Kapitał (fundusz) podstawowy PLN 1 237 615,06 10 869 429,41 19 919 155,59 24 444 018,68 71 785 025,91 119 126 033,14 166 467 040,38 221 169 815,59 II. Kapitał (fundusz) zapasowy PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IV. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 V. Zysk (strata) z lat ubiegłych PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 -30 327 770,11 -78 769 650,05 -127 211 529,99 -193 767 519,76 VI. Zysk (strata) netto PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -7 581 942,53 B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania (I+II+III+IV) PLN 23 514 686,17 120 716 456,27 206 858 551,10 249 929 598,52 218 688 398,70 187 447 198,89 156 205 999,07 118 716 559,30 I. Rezerwy na zobowiązania PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 II. Zobowiązania długoterminowe (1+2) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1. Kredyty i pożyczki PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Pozostałe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III. Zobowiązania krótkoterminowe (1+2+3) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1. Z tytułu dostaw i usług PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Kredyty i pożyczki PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3. Pozostałe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IV. Rozliczenia międzyokresowe PLN 23 514 686,17 120 716 456,27 206 858 551,10 249 929 598,52 218 688 398,70 187 447 198,89 156 205 999,07 118 716 559,30 C. Pasywa razem PLN 24 752 301,23 131 585 885,68 226 777 706,69 274 373 617,20 242 031 544,67 209 689 472,15 177 347 399,63 138 536 912,60 Źródło: Opracowanie własne. 99 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 19. Rachunek zysków i strat proforma projektu Wyszczególnienie Jedn. 2012 2013 2014 2015 2020 2025 2030 2036 A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 I. Przychody netto ze sprzedaży produktów PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 II. Zmiana stanu produktów PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 B. Koszty działalności operacyjnej PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 24 362 349,79 24 362 349,79 24 362 349,79 13 830 182,49 6 468 414,50 I. Amortyzacja PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 6 468 414,50 6 468 414,50 6 468 414,50 II. Zużycie materiałów i energii PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III. Usługi obce PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 17 893 935,29 17 893 935,29 17 893 935,29 7 361 767,99 IV. Podatki i opłaty PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 V. Wynagrodzenia PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VII. Pozostałe koszty rodzajowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 -24 362 349,79 -24 362 349,79 -24 362 349,79 -13 830 182,49 D. Pozostałe przychody operacyjne PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 6 248 239,96 6 248 239,96 6 248 239,96 6 248 239,96 I. Dotacje PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 II. Inne przychody operacyjne PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 6 248 239,96 6 248 239,96 6 248 239,96 6 248 239,96 E. Pozostałe koszty operacyjne PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -7 581 942,53 G. Przychody finansowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 H. Koszty finansowe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -7 581 942,53 J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 K. Zysk (strata) brutto (I+/-J) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -7 581 942,53 0,00 L. Podatek dochodowy PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwięk. straty) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 N. Zysk (strata) netto (K-L-M) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -7 581 942,53 Źródło: Opracowanie własne. 100 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 20. Rachunek przepływów pieniężnych proforma projektu Wyszczególnienie Jedn. 2012 2013 2014 2015 2020 2025 2030 2036 A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Zysk (strata) netto PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 -18 114 109,83 -18 114 109,83 -18 114 109,83 II. Korekty razem (1+2+3+4+5+6+7) PLN 23 514 686,17 97 201 770,10 86 142 094,83 43 071 047,42 220 174,54 220 174,54 220 174,54 220 174,54 1. Amortyzacja PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 6 468 414,50 6 468 414,50 6 468 414,50 6 468 414,50 2. Zmiana stanu rezerw PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3. Zmiana stanu zapasów PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4. Zmiana stanu należności PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych 6. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 7. Inne korekty PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 PLN PLN 23 514 686,17 0,00 97 201 770,10 0,00 86 142 094,83 0,00 43 071 047,42 0,00 -6 248 239,96 0,00 -6 248 239,96 0,00 -6 248 239,96 0,00 -6 248 239,96 0,00 III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+/-II) PLN 23 514 686,17 97 201 770,10 86 142 094,83 43 071 047,42 -17 893 935,29 -17 893 935,29 -17 893 935,29 -7 361 767,99 -7 581 942,53 B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1. Sprzedaż składników majątku trwałego PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Pozostałe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 II. Wydatki PLN 24 752 301,23 106 833 584,46 95 191 821,01 47 595 910,50 0,00 0,00 0,00 0,00 1. Nabycie składników majątku trwałego PLN 24 752 301,23 106 833 584,46 95 191 821,01 47 595 910,50 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Pozostałe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II) PLN -24 752 301,23 -106 833 584,46 -95 191 821,01 -47 595 910,50 0,00 0,00 0,00 0,00 I. Wpływy PLN 1 237 615,06 9 631 814,35 9 049 726,18 4 524 863,09 17 893 935,29 17 893 935,29 17 893 935,29 7 361 767,99 1. Zaciągnięcie kredytów i pożyczek PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Dotacje PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3. Wpłaty dokonane przez właścicieli PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4. Pozostałe PLN 1 237 615,06 9 631 814,35 9 049 726,18 4 524 863,09 17 893 935,29 17 893 935,29 17 893 935,29 7 361 767,99 II. Wydatki PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1. Spłaty kredytów i pożyczek PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Wypłaty na rzecz właścicieli PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3. Pozostałe PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II) PLN 1 237 615,06 9 631 814,35 9 049 726,18 4 524 863,09 17 893 935,29 17 893 935,29 17 893 935,29 7 361 767,99 D. Przepływy pieniężne netto razem (A.III+/-B.III+/-C.III) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 F. Środki pieniężne na początek okresu PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 G. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D) PLN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej 101 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. 102 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 3.1.6. Studium Efektywność finansowa Ustalenie wartości wskaźników finansowej efektywności projektu dokonane jest na podstawie przepływów pieniężnych określonych przy zastosowaniu metody standardowej. Obliczono dyskontowe wskaźniki efektywności finansowej51: - finansowa bieżąca wartość netto inwestycji (FNPV/C), - finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FIRR/C), - finansowa bieżąca wartość netto kapitału (FNPV/K), - finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z kapitału (FIRR/K). Wskaźniki te obrazują zdolność przychodów netto (dochodów) do pokrycia kosztów inwestycji, bez względu na sposób ich finansowania. W tym celu jako wpływy projektu przyjmuje się wyłącznie przychody w rozumieniu art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz wartość rezydualną. Finansowa bieżąca wartość netto inwestycji (FNPV/C) jest sumą zdyskontowanych strumieni pieniężnych netto generowanych przez projekt. Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FIRR/C) jest stopą dyskontową, przy której wartość FNPV/C wynosi zero, tzn. bieżąca wartość przyszłych przychodów jest równa bieżącej wartości kosztów projektu52. Zgodnie z metodyką w obliczeniach FNPV/C oraz FIRR/C: - po stronie wpływów ujęto: - przychody operacyjne53, - wartość rezydualną, - dodatnie zmiany kapitału obrotowego54, - po stronie wypływów uwzględniono: - nakłady inwestycyjne, - nakłady odtworzeniowe55, - koszty operacyjne56, - ujemne zmiany kapitału obrotowego. W wyniku porównania wpływów i wypływów otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - FNPV/C = -313.053.448,30 PLN, - FIRR/C = -8,18%. Ujemna wartość FNPV/C oraz FIRR/C niższa niż stopa dyskonta świadczy o tym, że wpływy generowane przez projekt (tylko wartość rezydualna) nie pokryją wypływów i dla realizacji projektu niezbędne będzie dofinansowanie. Zgodnie z metodyką w obliczeniach FNPV/K oraz FIRR/K: - po stronie wpływów ujęto: - przychody operacyjne, - wartość rezydualną, - dodatnie zmiany kapitału obrotowego, - po stronie wypływów uwzględniono: - kapitał krajowy57, - nakłady odtworzeniowe, - koszty operacyjne, - ujemne zmiany kapitału obrotowego, 51 Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego dla wszystkich projektów inwestycyjnych, niezależnie od wartości ich całkowitych kosztów, należy wyliczyć dwa pierwsze wskaźniki, natomiast wskaźnik FNPV/K oraz FRR/K należy wyliczyć jedynie dla dużych projektów oraz w przypadku projektów realizowanych w strukturze PPP. 52 Dla projektu wymagającego dofinansowania z funduszy UE wskaźnik FNPV/C nie uwzględniający dofinansowania z funduszy UE powinien mieć wartość ujemną, a FIRR/C wartość niższą od stopy dyskontowej użytej w analizie finansowej. Ujemna wartość FNPV/C świadczy o tym, że przychody generowane przez projekt nie pokryją kosztów i że dla realizacji projektu potrzebne będzie dofinansowanie. W przypadku, gdy FIRR/C jest niższa od przyjętej stopy dyskontowej, FNPV/C jest ujemna, co oznacza, że bieżąca wartość przyszłych przychodów jest niższa niż bieżąca wartość kosztów projektu. 53 Wartości zerowe, gdyż projekt należy do grupy niegenerujących dochodu. 54 Specyfika projektu nie wymaga kalkulacji zmian kapitału obrotowego netto (dodatnie, ujemne). Przemawiają za tym następujące przesłanki: projekt nie generuje dochodu (w teorii finansów wskaźniki rotacji zapasów, należności oraz zobowiązań powiązane są z przychodami), zatem zmiana poziomu zapasów, należności oraz zobowiązań nie występuje; utrzymanie infrastruktury zazwyczaj zlecane jest przez jednostki samorządu terytorialnego wykwalifikowanym podmiotom zewnętrznym w drodze przetargów, zatem nie powoduje to zmiany kapitału obrotowego na poziomie właściciela/operatora infrastruktury. 55 Wartości zerowe, gdyż koszty odtworzeniowe zawarte są w kosztach operacyjnych w pozycji remonty cząstkowe. 56 Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego wyłączono przepływy, które nie powodują rzeczywistego wydatku pieniężnego, tj. amortyzację. 57 Udział własny plus budżet państwa. 103 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium - koszty finansowe58, - spłatę kredytu. W wyniku porównania wpływów i wypływów otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - FNPV/K = -105.986.639,29 PLN, - FIRR/K = -5,22%. Ujemne wartości FNPV/K oraz FIRR/K wskazują, że projekt nie jest efektywny dla podmiotów realizujących, tj. z punktu widzenia beneficjentów. Jednocześnie, nawet po uwzględnieniu dofinansowania występuje niedobór środków, który powinien być uzupełniony, gdyż w przeciwnym przypadku nie będzie zapewniona trwałość finansowa projektu59. Porównując efektywność finansową projektów realizowanych w poszczególnych województwach (mierzoną FIRR/C oraz FIRR/K) na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że najniższe wskaźniki występują w województwie warmińsko-mazurskim (WARM), zaś najwyższe w województwie podkarpackim (PODK). Należy przy tym zaznaczyć, że ujemna finansowa efektywności projektów wynika z faktu, że trasy rowerowe nie należą do projektów generujących dochód (brak opłat za użytkowanie). Wskaźniki dla Polski Wschodniej są wypadkową obliczeń dla poszczególnych województw. Tab. 21. Efektywność finansowa – porównanie Wewnętrzna stopa zwrotu FIRR/C LUBE PODK PODL SWIE WARM PW FIRR/K LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. 3.1.7. Jedn. Wartość % % % % % % -7,12% -6,93% -8,92% -7,71% -9,43% -8,18% % % % % % % -3,24% -2,89% -6,30% -4,26% -7,37% -5,22% Luka finansowania Przedmiotowy projekt nie będzie generował dochodu (przychodu netto) w rozumieniu art. 55 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające Rozporządzenie (WE) nr 1260/1999. Uwzględniając powyższe, poziom dofinansowania ustala się przy zastosowaniu stopy dofinansowania określonej dla danego działania w szczegółowym opisie priorytetów danego programu operacyjnego. Podsumowując, luka finansowania wynosi 100%, zaś zgodnie ze szczegółowym opisem osi priorytetowych Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, priorytet V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, działanie V.2 Trasy rowerowe, intensywność dofinansowania wynosi 95% kosztów kwalifikowanych, w tym 85% stanowią środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz 10% to środki budżetu państwa. 58 Z uwagi na brak finansowania z kredytu koszty finansowe oraz spłata kredytu nie występuje. Niedobory środków finansowych pojawiające się w okresie eksploatacji (utrzymanie infrastruktury) będą pokrywane na podstawie zawartych porozumień beneficjenta z partnerami lokalnymi. 59 104 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 3.1.8. Studium Wrażliwość i ryzyko Przeprowadzenie oceny ryzyka ma na celu oszacowanie trwałości finansowej inwestycji współfinansowanej z funduszy Unii Europejskiej. Analiza wrażliwości ma na celu wskazanie, jak zmiany w wartościach krytycznych zmiennych wpłyną na wyniki analiz przeprowadzonych dla projektu, a w szczególności na wartość wskaźników efektywności finansowej60. Zgodnie z podręcznikiem analizy kosztów i korzyści61, zalecanym kryterium ogólnym jest uwzględnianie tych zmiennych lub parametrów, w przypadku których bezwzględna zmienność rzędu 1% w odniesieniu do najlepszego oszacowania skutkuje odpowiednią zmiennością FNPV/C, FNPV/K nie mniejszą niż 1% (tzn. elastyczność równa jest jedności lub większa). Na potrzeby niniejszego projektu przyjęto 20-krotnie bardziej rygorystyczne kryterium wyznaczenia zmiennych krytycznych. Tab. 22. Zmienne krytyczne w analizie finansowej FNPV/C Nakłady inwestycyjne Koszty utrzymania i remontów FNPV/K Nakłady inwestycyjne Koszty utrzymania i remontów Źródło: Opracowanie własne. Elastyczność 0,8112 0,3260 Elastyczność 0,4424 0,9629 Zmienna KRYTYCZNA KRYTYCZNA Zmienna KRYTYCZNA KRYTYCZNA W celu identyfikacji zmiennych krytycznych obliczono wskaźniki elastyczności przy odchyleniach parametrów wejściowych w przedziale +/- 20%. Zarówno nakłady inwestycyjne, jak i koszty operacyjne okazały się zmiennymi krytycznymi. Analizę wrażliwości wykonano zmieniając za każdym razem jeden element (zasada ceteris paribus62) i ustalając wpływ takiej zmiany na wskaźnik FNPV/C oraz FNPV/K. Zasymulowano niejednoczesne odchylenia parametrów w przedziale +/-20%. Efektywność finansowa projektu mierzona FNPV/C, FNPV/K w każdym przypadku wykazuje wartość ujemną. Podsumowując należy stwierdzić, że nawet korzystne odchylenia nie przynoszą beneficjentom nadmiernych korzyści. 60 Z uwagi na konstrukcję modelu finansowego pominięto testowanie czy określone czynniki ryzyka nie spowodują utraty płynności finansowej. Wynika to z faktu, że beneficjent i partnerzy lokalni pokrywają straty do wysokości powstałych niedoborów. Podręcznik do analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych, Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, czerwiec 2008. 62 Ceteris paribus (lub caeteris paribus) to zwrot pochodzący z łaciny, oznaczający dosłownie wszystko inne takie samo. Na polski tłumaczy się zwykle jako przy pozostałych warunkach równych lub przy tych samych okolicznościach. Użycie tego zwrotu oznacza świadome odrzucenie, w celu uproszczenia rozumowania, możliwości zajścia pewnych wydarzeń lub warunków, mogących zaburzyć związek między przesłanką a wnioskiem. 61 105 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 3.2. Studium Analiza ekonomiczna Analiza ekonomiczna została wykonana metodą przyrostową. Dane w poniższym rozdziale prezentowane są dla następujących stanów: - wariant bezinwestycyjny W0 - sytuacja bez realizacji inwestycji, - wariant inwestycyjny WI - sytuacja z realizacją inwestycji, - projekt TRwPW_PW - przyrost wynikający z realizacji inwestycji na terenie Polski Wschodniej w ramach projektu „Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej63. 3.2.1. Jazda rowerem w świetle badań empirycznych Jazda rowerem jest źródłem wielowymiarowych korzyści społeczno-ekonomicznych. W niniejszym studium wykonalności podjęto próbę ich kwantyfikacji w odniesieniu do projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej”. Punktem wyjścia do analiz są bogate doświadczenia innych krajów. Według TRENDY 64 TRAVEL istnieje 20 dobrych powodów do korzystania z roweru. Poniżej przytoczono najważniejsze fakty, które znajdują również potwierdzenie w niniejszym studium wykonalności. Jazda rowerem jest najszybszym sposobem poruszania się po mieście Poniższy wykres wyraźnie pokazuje, że jazda rowerem jest najszybszym sposobem dotarcia do miejsc odległych o nie więcej niż 5 km. Do tego na uwagę zasługuje duża elastyczność w poruszaniu się rowerem (możliwość zatrzymania się w wybranym punkcie, mały nakład czasu na znalezienie miejsca do parkowania, brak lub niskie opłaty parkingowe, możliwość zwiedzania, etc.). Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Cykliści pomagają użytkownikom samochodów redukując korki Ulice są przeprojektowywane tak, by przyjąć większy ruch samochodów, ale rezultat jest zawsze taki sam: takie same korki, permanentnie większy ruch samochodów. Tabor kolejowy oraz autobusowy jest wymieniany na nowy, modernizowany, bilety drożeją, ale komfort jazdy w godzinach szczytu jest niski z uwagi na zatłoczenie. Korzystający z rowerów zajmują ułamek przestrzeni wymaganej przez samochody i 63 Należy zauważyć, że: WI = W0 plus projekt TRwPW , zaś projekt TRwPW = WI minus W0. TRENDY TRAVEL jest europejskim projektem wspieranym przez program IEE (Inteligentna Energia Europa). Głównym celem projektu Trendy Travel jest doprowadzenie do zmiany podziału modalnego – redukcji wskaźnika korzystania z samochodu na rzecz bardziej przyjaznych dla środowiska naturalnego rodzajów transportu przez zwiększenie emocjonalnej atrakcyjności zrównoważonych form transportu w wyniku podejmowania różnych inicjatyw, takich jak tworzenie opowieści, rytualizację, poprawę wizerunku korzystania z rowerów, wykorzystanie interesującego wzornictwa oraz dzieci, które namawiają swoich rodziców do przyjęcia pozytywnego nastawienia do miękkich form mobilności (www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it). 64 106 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium łatwiej im się poruszać po zakorkowanych ulicach. Ruch rowerowy może przezwyciężyć trudności w dojazdach w godzinach szczytu. Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Cele codziennych podróży znajdujące się w promieniu 5 km pomagają osobom w podeszłym wieku zachować niezależność Promień zasięgu poruszania się pracującej osoby dorosłej w celu dokonywania zakupów czy opieki nad dojazdem/przyjazdem dzieci do i ze szkoły wynosi ok. 18 km. Ale promień zasięgu poruszania się rencisty/ emeryta zmniejsza się przeciętnie do jedynie 5 km. Jednocześnie im jesteś starszy, z tym większym prawdopodobieństwem będziesz poruszał się pieszo, rowerem lub środkami transportu publicznego, a nie samochodem. Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Dzieci lubią jeździć rowerem Prowadzone w sposób ciągły w trybie on-line w skali całego kraju badania ankietowe wykazują, że 33% dzieci w Austrii chciałoby dojeżdżać do szkoły rowerem. Jednakże, faktycznie z roweru w dojazdach do szkoły korzysta tylko 11%. Jedną z głównych przyczyn tej rozbieżności między oczekiwaniami dzieci a rzeczywistością jest troska rodziców o zapewnienie im bezpieczeństwa. 107 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Jazda rowerem nakręca gospodarkę Osoby, które jeżdżą rowerem po zakupy wydają jednorazowo mniej, ale odwiedzają sklepy częściej. W Münster w Niemczech, każdy cyklista przyjeżdżający rowerem wydaje średnio miesięcznie o 10 € więcej niż klient przyjeżdżający samochodem. W stolicy Szwajcarii, Bernie, każdy rower zaparkowany na ulicy miał dla sklepu wartość 7.500 €. Każdy zaparkowany samochód miał dla sklepu wartość jedynie 6.625 €. Na jednym miejscu do parkowania samochodu można zaparkować 9 rowerów. Zgodnie z doświadczeniami europejskimi, klienci przyjeżdżający rowerem mają dla sklepów dużo większą wartość. Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Ruch rowerowy tworzy przestrzeń Miejsca do parkowania samochodów stanowią duże obciążenia budżetu: każde z nich kosztuje od 4.000 € do 16.000 € i gdy tylko zostanie zbudowane, natychmiast zostaje zajęte i znowu brakuje miejsc do parkowania. Miasta rowerowe inwestują w parkingi dla rowerów osiągając duże oszczędności wydatków i dużo przestrzeni, którą mogą udostępnić mieszkańcom. 108 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Jazda rowerem ratuje życie Badania ankietowe prowadzone w Szwajcarii, Austrii i Francji pokazały, że co roku 7.217 osób umiera jako ofiary potrącenia lub najechania przez pojazdy mechaniczne, ale liczba ta stanowi niewielką część ogólnej liczby ofiar ruchu drogowego: 10 razy więcej ludzi umiera corocznie w wyniku zanieczyszczenia środowiska i braku aktywności fizycznej wywołanych korzystaniem z samochodów. Każdy rower jest czynnikiem sprzyjającym życiu: badania prowadzone w Danii wykazały, że cykliści z 30% prawdopodobieństwem żyją dłużej. Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Więcej przejazdów rowerem to mniej wypadków Badania przeprowadzone w Salzburgu, Austria, w latach 1992-2004 wykazały, że podczas gdy wskaźnik udziału przejazdów rowerem w ogólnej liczbie przejazdów wzrósł o 40%, liczba osób, które doznały obrażeń w wypadku w przeliczeniu na kilometr przejechany rowerem spadła o 40%. To samo zjawisko zaobserwowano w niemieckiej Kilonii. Powyższy wykres pokazuje, że ryzyko wypadków z udziałem rowerzystów maleje wraz ze wzrostem skali ruchu rowerowego. Taki trend został zauważony również przy porównywaniu miast różnych krajów Europy: im więcej rowerów jeżdżących po mieście, tym mniej wypadków w przeliczeniu na kilometr przejechany rowerem. 109 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Rowery są ekologiczne Ponad 1% mieszkańców miast zapada na raka płuc w wyniku cząstek emitowanych w czasie pracy silników diesla i benzenów emitowanych przez pojazdy w ruchu drogowym. Przy ruchliwych ulicach wskaźnik ten wzrasta do 2,6%. Im więcej ludzi będzie jeździć rowerem, tym czystsze będzie powietrze, a ryzyko zachorowań niższe. Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Jazda rowerem przyczynia się do utrzymania dobrej wydolności Większość społeczeństw Europy staje się coraz mniej wydolna. Według przeprowadzonych badań najgorsza sytuacja występuje w Wielkiej Brytanii. Ale badania przeprowadzone w Grazu potwierdziły, że nawet tylko 12 tygodni jeżdżenia rowerem w codziennym życiu: po zakupy, do pracy, do szkoły – spowodowało, że 3 spośród 4 uczestników poczuło wzrost wydolności, poprawę samopoczucia i wyszczuplenie. W odróżnieniu od sal gimnastycznych i osobistych trenerów, jazda rowerem oferuje darmowy przejazd przez okres kryzysu gospodarczego. 110 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Korzystanie z roweru pozwala zachować szczupłą sylwetkę Nasza współczesna dieta zawiera dużo więcej kalorii niż kiedykolwiek. Nasz styl życia, z kolei, wiąże się ze spalaniem dużo mniejszej liczby kalorii niż kiedykolwiek przedtem. W rezultacie wskaźniki otyłości wśród dorosłych i dzieci osiągnęły alarmujący poziom. Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Jazda rowerem czyni cię mądrzejszym Od dawna wiadomo, a nowoczesne badania również to potwierdzają wielokrotnie: nasz umysł pracuje lepiej jeśli nasze ciało jest w dobrej formie. Jedno z takich badań przeprowadzonych na olbrzymiej próbie 30.000 osób wykazało wzrost ilorazu inteligencji z 99 do 128 w wyniku podjęcia ćwiczeń na rowerze stacjonarnym! Badania prowadzone w środowisku emerytów wykazały, że ich iloraz inteligencji wzrósł o 15 punktów po podjęciu regularnych ćwiczeń: wysiłek fizyczny prowadzi do poprawy połączeń synaptycznych w mózgu. 111 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Cytowane za Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego65 w analizie ekonomicznej przyjęto następujące ogólne założenia: 1. Analiza ekonomiczna przeprowadzana jest w drodze skorygowania wyników analizy finansowej o efekty fiskalne, efekty zewnętrzne66 oraz ceny rozrachunkowe67. 2. Do oszacowania kosztów i korzyści ekonomicznych zastosowana jest metoda zdyskontowanego przepływu środków pieniężnych. 3. Koszty i korzyści ujmowane są w cenach realnych (stałych)68. 4. W ramach analizy ekonomicznej należy przyjąć społeczną stopę dyskonta na poziomie 5%69. 5. Podstawą do przeprowadzenia analizy ekonomicznej są przepływy środków pieniężnych określone w analizie finansowej. Przy określaniu ekonomicznych wskaźników efektywności dokonano niezbędnych korekt dotyczących: - efektów fiskalnych (transferów), - efektów zewnętrznych, - przekształceń z cen rynkowych na ceny rozrachunkowe. 6. Korekty fiskalne polegają m. in. na skorygowaniu następujących pozycji: - odliczeniu podatków pośrednich od cen nakładów i produktów (podatku VAT, który w analizie finansowej był uwzględniany w cenach), - odliczeniu subwencji i wpłat, mających charakter wyłącznie przekazu pieniężnego - tzw. „czyste” płatności transferowe na rzecz osób fizycznych (płatności z tytułu ubezpieczeń społecznych). 7. Korekta dotycząca efektów zewnętrznych ma na celu ustalenie wartości negatywnych i pozytywnych skutków projektu (odpowiednio kosztów i korzyści zewnętrznych w transporcie zmotoryzowanym i niezmotoryzowanym). Ponieważ efekty zewnętrzne, z samej definicji, następują bez pieniężnego przepływu, nie są one uwzględnione w analizie finansowej, w związku z czym zostały oszacowane i wycenione na etapie analizy ekonomicznej. 8. Przekształcenie z cen rynkowych w ceny rozrachunkowe (ukryte – shadow prices) ma na celu uwzględnienie czynników mogących oderwać ceny od równowagi konkurencyjnej (tj. skutecznego rynku), takich jak: niedoskonałości rynku, monopole, bariery handlowe, regulacje w zakresie prawa pracy, niepełna informacja, itp. Przeliczanie cen rynkowych na rozrachunkowe ma na celu zapewnienie, że te ostatnie będą odzwierciedlały koszt alternatywny wkładu w projekt oraz gotowość klienta do zapłaty za produkt końcowy. Z uwagi na fakt, że wynagrodzenie finansowe nie odzwierciedla alternatywnego kosztu pracy, skorygowano je do poziomu wynagrodzenia ukrytego (shadow wage). 65 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód (MRR/H/ 14(3)09/2011), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wrzesień 2011r. 66 Zjawisko polegające na przeniesieniu części kosztów lub korzyści wynikających z projektu na podmioty trzecie, tj. inne niż beneficjent projektu niezależnie od ich woli bez odpowiedniej rekompensaty pieniężnej. Efekty zewnętrzne mogą być pozytywne lub negatywne. 67 Alternatywny koszt dóbr, który zazwyczaj różni się od cen rynkowych i od wysokości regulowanych taryf. Użycie cen rozrachunkowych w ramach analizy ekonomicznej projektu pozwala ująć w bardziej adekwatny sposób rzeczywiste koszty nakładów i rzeczywiste korzyści dla społeczeństwa. 68 Ceny według roku bazowego (tj. pierwszego roku przyjętego okresu odniesienia), stosowanie których pozwala wyeliminować wpływ inflacji na dane finansowe i ekonomiczne. 69 Niebieska Księga. Infrastruktura Drogowa, Jaspers, grudzień 2008. 112 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 9. W celu dokonania oceny ekonomicznej projektu posłużono się następującymi ekonomicznymi wskaźnikami efektywności: - ekonomiczną wartością bieżącą netto (ENPV), - ekonomiczną stopą zwrotu (EIRR), - relacją korzyści do kosztów (B/C). Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego70 wykorzystano dwa scenariusze makroekonomiczne: podstawowy i pesymistyczny. Podstawowy scenariusz makroekonomiczny wykorzystywany jest w całej analizie projektu, natomiast scenariusz pesymistyczny jest prezentowany na etapie analizy wrażliwości i ryzyka. Dla pierwszych 5 lat prognozy przepływów wykorzystano warianty rozwoju gospodarczego Polski. Dla pozostałych okresów analizy zastosowano wartości, jak z ostatniego roku ww. wariantów. Tab. 23. Parametry makroekonomiczne dla podstawowego wariantu rozwoju gospodarczego Polski PODSTAWOWY Jedn. 2010 2011 2012 2013 PKB Stopa inflacji Dynamika realnego wzrostu płac EUR/PLN 1-roczna stopa WIBOR Źródło: Wytyczne MRR. nm.71 nm. nm. PLN % 1,038 1,026 1,015 1,040 1,035 1,027 3,9 4,6% 1,040 1,028 1,030 3,7 4,7% 1,037 1,025 1,032 3,6 4,5% Tab. 24. Parametry makroekonomiczne dla pesymistycznego wariantu rozwoju gospodarczego Polski PESYMISTYCZNY Jedn. 2010 2011 2012 2013 PKB Stopa inflacji Dynamika realnego wzrostu płac EUR/PLN 1-roczna stopa WIBOR Źródło: Wytyczne MRR. 3.2.2. nm. nm. nm. PLN % 1,038 1,026 1,015 1,030 1,030 1,012 4,5 4,4% 1,024 1,024 1,014 4,3 4,3% 1,014 1,020 1,015 4,1 4,3% 2014 1,039 1,025 1,037 3,5 4,5% 2014 1,018 1,021 1,017 4,1 4,2% 2015 1,040 1,025 1,035 3,4 4,4% 2015 1,019 1,023 1,018 4,0 4,1% 2016 1,037 1,025 1,034 3,4 4,3% 2016 1,018 1,023 1,017 4,0 4,1% Dane statystyczne W analizach wykorzystano dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego za okres 1995-2010 dla poszczególnych gmin, przez które przebiega planowana trasa rowerowa. Gminy, czyli jednostki podziału terytorialnego na poziomie NTS-5, mogą należeć do jednego z podanych poniżej rodzajów72: - gmina miejska (1), - gmina wiejska (2), - gmina miejsko-wiejska (3), - miasto w gminie miejsko-wiejskiej (4), - obszar wiejski w gminie miejsko-wiejskiej (5). Z uwagi na fakt, że suma danych statystycznych dla miast w gminach miejsko-wiejskich (4) oraz obszarów wiejskich w gminach miejsko-wiejskich (5) daje dane dla gmin miejsko-wiejskich (3), statystyki dla tego rodzaju gmin nie są odrębnie prezentowane w analizach. W obliczeniach posłużono się dostępnymi szeregami czasowymi dla cech w ramach poniższych podgrup statystycznych: - powierzchnia: 2 - ogółem w km , - ludność wg miejsca zameldowania/zamieszkania i płci: - ogółem, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII, - turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania wg rodzajów: - ogółem, miejsca noclegowe ogółem VII, - ogółem, korzystający z noclegów ogółem I-XII, 70 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód (MRR/H/ 14(3)09/2011), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wrzesień 2011r. 71 Skrót nm. oznacza brak jednostki – wartość nie mianowana. 72 W ramach przedmiotowego projektu nie występuję konieczność uwzględnienia dzielnic m. st. Warszawa (8) oraz delegatur i dzielnic innych gmin miejskich (9). 113 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium - ogółem, udzielone noclegi ogółem I-XII, jednostki wpisane wg sekcji i działów PKD 2007 oraz sektorów własnościowych73: - ogółem, - ogółem, sekcja I, - ogółem, sekcja I dział 55, - ogółem, sekcja I dział 56, - trasy narciarskie i ścieżki rowerowe: - ścieżki rowerowe. Z uwagi na wątpliwości w zakresie poprawności oraz kompletności danych GUS odnośnie liczby miejsc noclegowych oraz długości szlaków rowerowych do obliczeń przyjęto dane uzyskane na etapie inwentaryzacji. - 3.2.3. Istniejące szlaki rowerowe oraz planowane trasy rowerowe Według danych GUS w 2010 r. na terenie gmin objętych projektem istniało 543,2 km ścieżek rowerowych. Z uwagi na wątpliwości w zakresie poprawności i kompletności danych GUS do obliczeń przyjęto długość szlaków rowerowych oszacowaną na etapie inwentaryzacji. Zgodnie z etapem IIb oraz IIc na terenie gmin objętych projektem istnieje 4.367,994 km szlaków rowerowych, w tym w poszczególnych grupach gmin: - miejskie – 413,2 km, - wiejskie – 2.858,1 km, - miasta w gminach miejsko-wiejskich – 204,8 km, - obszary wiejskie w gminach miejsko-wiejskich – 892,0 km. Łącznie na terenie miast istnieje 617,9 km (14,1%), zaś na obszarach wiejskich 3750,1 km (85,9%) szlaków rowerowych. Ostateczny przebieg trasy rowerowej został zdefiniowany w etapie IIc realizacji projektu „Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej”. Łączna długość planowanej trasy wynosi 1.981,995 km i przebiega przez gminy: - miejskie – 190,2 km, - wiejskie – 1.392,5 km, - miasta w gminach miejsko-wiejskich – 67,3 km, - obszary wiejskie w gminach miejsko-wiejskich – 332,1 km. Łącznie na terenie miast planuje się 257,5 km (13,0%), zaś na obszarach wiejskich 1.724,5 km (87,0%) trasy rowerowej. Tab. 25. Długość planowanej trasy rowerowej na terenie poszczególnych gmin Kod Jednostka terytorialna 3060000000 3060900000 3060901000 3060901021 3060901052 3060901062 3060901072 3060901122 3060901142 3060901162 3060901192 3060919000 3060919011 3060919022 3060919062 3060919072 3061000000 3061002000 73 LUBELSKIE Podregion 9 - bialski Powiat bialski Terespol (1) Janów Podlaski (2) Kodeń (2) Konstantynów (2) Rokitno (2) Sławatycze (2) Terespol (2) Zalesie (2) Powiat włodawski Włodawa (1) Hanna (2) Włodawa (2) Wola Uhruska (2) Podregion 10 - chełmsko-zamojski Powiat biłgorajski Jedn. km km km km km km km km km km km km km km km km km km 2016 4,8 19,8 22,6 2,3 6,8 10,0 23,8 8,1 5,5 11,6 27,7 25,1 Do końca 2008r. podgrupa jednostki wpisane wg PKD 2004, w sekcji H ogółem. 114 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 3061002073 3061002074 3061002075 3061002132 3061003000 3061003032 3061003092 3061006000 3061006011 3061006042 3061006052 3061006062 3061006102 3061018000 3061018082 3061020000 3061020072 3061020122 3061020133 3061020134 3061020135 3061020153 3061020154 3061020155 3061062000 3061062011 3180000000 3183300000 3183302000 3183302062 3183400000 3183404000 3183404082 3183409000 3183409032 3183409042 3183409053 3183409054 3183409055 3183409082 3183413000 3183413012 3183413022 3183413042 3183413052 3183413072 3183413092 3183413102 3183462000 3183462011 3183500000 3183510000 3183510011 3183510032 3183510042 3183510062 3183516000 3183516011 Józefów (3) Józefów - miasto (4) Józefów - obszar wiejski (5) Tereszpol (2) Powiat chełmski * Chełm (2) Ruda-Huta (2) Powiat krasnostawski * Krasnystaw (1) Izbica (2) Krasnystaw (2) Kraśniczyn (2) Siennica Różana (2) Powiat tomaszowski Susiec (2) Powiat zamojski Nielisz (2) Sułów (2) Szczebrzeszyn (3) Szczebrzeszyn - miasto (4) Szczebrzeszyn - obszar wiejski (5) Zwierzyniec (3) Zwierzyniec - miasto (4) Zwierzyniec - obszar wiejski (5) Powiat m.Chełm Chełm (1) PODKARPACKIE * Podregion 33 - krośnieński Powiat brzozowski Nozdrzec (2) Podregion 34 - przemyski Powiat jarosławski Radymno (2) Powiat lubaczowski Horyniec-Zdrój (2) * Lubaczów (2) Narol (3) * Narol - miasto (4) * Narol - obszar wiejski (5) * Wielkie Oczy (2) Powiat przemyski Bircza (2) Dubiecko (2) Krasiczyn (2) Krzywcza (2) Orły (2) Stubno (2) Żurawica (2) Powiat m.Przemyśl Przemyśl (1) Podregion 35 - rzeszowski Powiat łańcucki Łańcut (1) Czarna (2) Łańcut (2) Rakszawa (2) Powiat rzeszowski Dynów (1) km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km Studium 2,2 13,0 0,7 21,5 13,2 8,3 14,5 7,7 2,9 19,4 23,8 11,1 9,0 1,2 10,5 2,3 13,2 8,7 6,9 15,6 26,1 18,2 1,2 14,5 17,3 8,6 11,3 15,8 19,7 3,9 14,5 11,0 7,0 6,8 18,9 11,9 15,8 5,9 115 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 3183516023 3183516024 3183516025 3183516033 3183516034 3183516035 3183516052 3183516092 3183516102 3183519000 3183519012 3183519032 3183563000 3183563011 3183600000 3183608000 3183608011 3183608042 3183608053 3183608054 3183608055 3183612000 3183612042 3183612053 3183612054 3183612055 3183612063 3183612064 3183612065 3183612073 3183612074 3183612075 3183618000 3183618032 3183618042 3183618062 3183620000 3183620022 3200000000 3203700000 3203702000 3203702013 3203702014 3203702015 3203702042 3203702073 3203702074 3203702075 3203702093 3203702094 3203702095 3203702123 3203702124 3203702125 3203702133 3203702134 3203702135 3203702152 Błażowa (3) Błażowa - miasto (4) Błażowa - obszar wiejski (5) Boguchwała (3) * Boguchwała - miasto (4) * Boguchwała - obszar wiejski (5) * Dynów (2) Krasne (2) Lubenia (2) Powiat strzyżowski Czudec (2) Niebylec (2) Powiat m.Rzeszów Rzeszów (1) Podregion 36 - tarnobrzeski Powiat leżajski Leżajsk (1) Leżajsk (2) Nowa Sarzyna (3) Nowa Sarzyna - miasto (4) Nowa Sarzyna - obszar wiejski (5) Powiat niżański Krzeszów (2) Nisko (3) Nisko - miasto (4) Nisko - obszar wiejski (5) Rudnik nad Sanem (3) * Rudnik nad Sanem - miasto (4) * Rudnik nad Sanem - obszar wiejski (5) * Ulanów (3) Ulanów - miasto (4) Ulanów - obszar wiejski (5) Powiat stalowowolski Pysznica (2) Radomyśl nad Sanem (2) * Zaleszany (2) Powiat tarnobrzeski Gorzyce (2) PODLASKIE Podregion 37 - białostocki Powiat białostocki Choroszcz (3) Choroszcz - miasto (4) Choroszcz - obszar wiejski (5) Gródek (2) Michałowo (3) * Michałowo - miasto (4) * Michałowo - obszar wiejski (5) * Supraśl (3) Supraśl - miasto (4) Supraśl - obszar wiejski (5) Tykocin (3) Tykocin - miasto (4) Tykocin - obszar wiejski (5) Wasilków (3) Wasilków - miasto (4) Wasilków - obszar wiejski (5) Zawady (2) km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km Studium 0,5 16,1 4,8 5,1 10,8 4,1 12,9 0,1 3,4 15,8 5,8 15,1 0,0 9,7 5,4 0,0 6,9 6,4 6,4 2,0 2,9 13,0 14,1 7,8 8,2 3,5 12,2 28,6 0,0 16,9 2,4 10,1 7,3 12,7 0,0 2,7 19,6 116 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 3203761000 3203761011 3203800000 3203805000 3203805011 3203805022 3203805032 3203805052 3203805062 3203805073 3203805074 3203805075 3203805092 3203807000 3203807022 3203807082 3203810000 3203810052 3203810062 3203810072 3203814000 3203814032 3203862000 3203862011 3203900000 3203901000 3203901011 3203901022 3203901062 3203901072 3203908000 3203908013 3203908014 3203908015 3203908032 3203908072 3203909000 3203909022 3203909032 3203912000 3203912032 3203912042 3203912072 3203912092 3203963000 3203963011 3260000000 3265200000 3265204000 3265204053 3265204054 3265204055 3265204102 3265204112 3265204122 3265204142 3265204152 3265204162 Powiat m.Białystok Białystok (1) Podregion 38 - łomżyński Powiat hajnowski Hajnówka (1) Białowieża (2) Czeremcha (2) Dubicze Cerkiewne (2) Hajnówka (2) Kleszczele (3) Kleszczele - miasto (4) Kleszczele - obszar wiejski (5) Narewka (2) Powiat łomżyński Łomża (2) Wizna (2) Powiat siemiatycki Mielnik (2) Milejczyce (2) Nurzec-Stacja (2) Powiat zambrowski Rutki (2) Powiat m.Łomża Łomża (1) Podregion 39 - suwalski Powiat augustowski Augustów (1) Augustów (2) Płaska (2) Sztabin (2) Powiat moniecki Goniądz (3) Goniądz - miasto (4) Goniądz - obszar wiejski (5) Jaświły (2) Trzcianne (2) Powiat sejneński Giby (2) Krasnopol (2) Powiat suwalski Jeleniewo (2) Przerośl (2) Suwałki (2) Wiżajny (2) Powiat m.Suwałki Suwałki (1) ŚWIĘTOKRZYSKIE Podregion 52 - kielecki Powiat kielecki Daleszyce (3) * Daleszyce - miasto (4) * Daleszyce - obszar wiejski (5) * Miedziana Góra (2) Mniów (2) Morawica (2) Piekoszów (2) Pierzchnica (2) Raków (2) km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km Studium 14,1 2,8 24,5 7,8 8,8 20,7 7,2 12,2 36,7 19,3 7,2 29,4 8,4 24,7 9,1 5,7 26,7 17,3 25,0 19,0 3,1 25,0 7,9 22,9 20,5 7,5 20,1 5,8 12,6 14,2 9,9 0,0 19,0 1,8 14,5 1,4 8,8 6,3 23,1 117 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 3265204182 3265205033 3265205034 3265205035 3265205042 3265261000 3265261011 3265300000 3265306000 3265306022 3265309000 3265309011 3265309032 3265309043 3265309044 3265309045 3265309072 3265312000 3265312012 6280000000 6285400000 6285402000 6285402011 6285402022 6285402033 6285402034 6285402035 6285402042 6285402053 6285402054 6285402055 6285402062 6285402072 6285404000 6285404012 6285404052 6285404093 6285404094 6285404095 6285461000 6285461011 6285500000 6285518000 6285518012 6285518022 6285518033 6285518034 6285518035 6285519000 6285519012 6285519033 6285519034 6285519035 6285600000 6285601000 6285601011 6285601021 6285601032 Strawczyn (2) Końskie (3) Końskie - miasto (4) Końskie - obszar wiejski (5) Radoszyce (2) Powiat m.Kielce Kielce (1) Podregion 53 - sandomiersko-jędrzejowski Powiat opatowski Iwaniska (2) Powiat sandomierski Sandomierz (1) Klimontów (2) Koprzywnica (3) * Koprzywnica - miasto (4) * Koprzywnica - obszar wiejski (5) * Samborzec (2) Powiat staszowski Bogoria (2) WARMIŃSKO-MAZURSKIE Podregion 54 - elbląski Powiat braniewski Braniewo (1) Braniewo (2) Frombork (3) Frombork - miasto (4) Frombork - obszar wiejski (5) Lelkowo (2) Pieniężno (3) Pieniężno - miasto (4) Pieniężno - obszar wiejski (5) Płoskinia (2) Wilczęta (2) Powiat elbląski Elbląg (2) Milejewo (2) Tolkmicko (3) Tolkmicko - miasto (4) Tolkmicko - obszar wiejski (5) Powiat m.Elbląg Elbląg (1) Podregion 55 - ełcki Powiat gołdapski * Banie Mazurskie (2) * Dubeninki (2) * Gołdap (3) * Gołdap - miasto (4) * Gołdap - obszar wiejski (5) * Powiat węgorzewski * Budry (2) * Węgorzewo (3) * Węgorzewo - miasto (4) * Węgorzewo - obszar wiejski (5) * Podregion 56 - olsztyński Powiat bartoszycki Bartoszyce (1) Górowo Iławeckie (1) Bartoszyce (2) km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km km Studium 5,6 0,0 2,0 22,1 18,9 19,0 6,0 15,9 1,4 3,1 16,1 5,7 4,9 16,8 4,5 10,3 16,6 3,4 11,2 14,1 13,5 12,2 2,9 1,9 23,5 19,1 11,5 38,2 4,5 25,1 11,7 3,1 20,6 5,3 2,3 25,4 118 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 6285601052 6285601063 6285601064 6285601065 6285608000 6285608022 6285608043 6285608044 6285608045 6285608062 6285609000 6285609011 6285609022 6285609032 Źródło: Opracowanie własne. Górowo Iławeckie (2) Sępopol (3) Sępopol - miasto (4) Sępopol - obszar wiejski (5) Powiat kętrzyński Barciany (2) Korsze (3) Korsze - miasto (4) Korsze - obszar wiejski (5) Srokowo (2) Powiat lidzbarski Lidzbark Warmiński (1) Kiwity (2) Lidzbark Warmiński (2) Studium km km km km km km km km km km km km km km 30,8 2,9 10,2 15,2 1,4 17,1 12,2 6,0 9,7 11,9 Porównując długości tras w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW), stwierdza się, że najdłuższy odcinek zaplanowany jest w województwie podlaskim (PODL), zaś najkrótszy w województwie świętokrzyskim (SWIE). Tab. 26. Planowane tras rowerowa – porównanie Województwo LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. 3.2.4. Jedn. km km km km km km Długość Udział 351,058 428,208 592,327 190,360 420,043 1 981,996 17,71% 21,60% 29,89% 9,60% 21,19% 100,00% Modele szacowania popytu na trasy rowerowe Literatura naukowa nie prezentuje jednolitego stanowiska w zakresie prognozowania popytu na nowe trasy rowerowe. W chwili obecnej uznanym standardem są modele opracowane na podstawie doświadczeń EuroVelo. Predykcja popytu na nowe trasy rowerowe może być wykonana na podstawie modeli zorientowanych geograficznie zakładających, że głównym generatorem ruchu rowerowego jest populacja w danym regionie oraz jego zagospodarowanie turystyczne. Modelowanie ruchu rowerowego wykonuje się odrębnie dla: - ruchu rowerowego mieszkańców w obszarach zurbanizowanych RMZ, - ruchu rowerowego mieszkańców w obszarach niezurbanizowanych RMN, - ruchu turystycznego jednodniowego RTJ, - ruchu turystycznego wielodniowego RTW. Ruch rowerowy mieszkańców w obszarach zurbanizowanych RMZ oraz niezurbanizowanych RMN jest funkcją liczby mieszkańców korygowaną wskaźnikiem ruchliwości rowerem oraz średniorocznym wykorzystaniem roweru. Liczbę wykonywanych podróży wyznacza się z poniższego wzoru. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych oraz niezurbanizowany = ruchliwość rowerem [liczba podróży/mieszkańca/dobę] x liczba mieszkańców [osoba] x liczba dni w roku [dzień] x wskaźnik średniorocznego wykorzystania roweru Ruchliwość rowerem zależy od stopnia rozwoju komunikacji publicznej. W obliczeniach przyjęto następujące wartości: 119 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium dla miast bez dobrze rozwiniętej komunikacji publicznej oraz terenów niezurbanizowanych od 0,097674 w latach 2010-2015, do 0,315 w 2036 r. podróży/mieszkańca na dobę, - dla miast z dobrze rozwiniętą komunikacją publiczną od 0,055775 w latach 2010-2015 do 0,180 w 2036 r. podróży/mieszkańca na dobę. Szacuje się, że wskaźnik średniorocznego wykorzystania roweru wynosi 0,65, co odpowiada okresowi blisko 8 miesięcy w ciągu roku. - Na podstawie doświadczeń EuroVelo ruch turystyczny jednodniowy jest funkcją gęstości liczby mieszkańców. Oszacowano, że roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych na kilometr trasy jest 4,6345 razy większa niż gęstość zaludnienia. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych = 4,6345 x gęstość zaludnienia [osoba/km2] x długość trasy rowerowej [km] Wyk. 3. Zależność pomiędzy gęstością zaludnienia a roczną liczbą podróży jednodniowych na kilometr trasy Źródło: European Cycle Route Network Eurovelo. Challenges and opportunities for sustainable tourism, Bruksela 2009. Ruch turystyczny wielodniowy jest z kolei funkcją gęstości miejsc noclegowych. Na podstawie badań zdefiniowano, że roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych jest 29,411 razy większa niż gęstość miejsc noclegowych. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych = 29,411 x gęstość miejsc noclegowych [miejsce/km2] x długość trasy rowerowej [km] 74 Przyjęto wartość średnią na podstawie wyników badań prowadzonych dla Rybnika, Elbląga, Włocławka. Dane o ruchliwości opracowano na bazie badań ankietowych mieszkańców opracowanych w ramach studiów transportowych ww. miast. Wszystkie opracowania zostały zrealizowane na potrzeby koncepcji rozwoju układów transportowych i opublikowane w postaci raportów końcowych z realizacji studium transportowego w latach 1998-2010. 75 Ibdim. 120 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 4. Zależność pomiędzy gęstością miejsc noclegowych a roczną liczbą podróży wielodniowych na kilometr trasy Źródło: European Cycle Route Network Eurovelo. Challenges and opportunities for sustainable tourism, Bruksela 2009. Powyższe modele liniowe pomimo relatywnie niskiego stopnia dopasowania do danych empirycznych (współczynnik determinacji 0,4564 dla podróży jednodniowych oraz 0,4196 dla podróży wielodniowych) są najczęściej spotykaną metodą predykcji popytu na nowe trasy rowerowe. Gęstość miejsc noclegowych oraz gęstość zaludnienia okazały się zmiennymi o najwyższych wartościach współczynnika korelacji spośród innych badanych zmiennych. 3.2.5. Analiza danych historycznych Analizie poddano dostępne szeregi czasowe relewantne z punktu widzenia analizy kosztów i korzyści, dla następujących cech statystycznych: 2 - powierzchnia - ogółem [km ], - ludność wg miejsca zameldowania/zamieszkania i płci - ogółem, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII [osoba], - turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania wg rodzajów – ogółem, miejsca noclegowe ogółem VII [miejsce], ogółem, korzystający z noclegów ogółem I-XII [osoba], ogółem, udzielone noclegi ogółem I-XII, - jednostki wpisane wg sekcji i działów PKD 2007 oraz sektorów własnościowych – ogółem [jedn. gosp.], ogółem, sekcja I [jedn. gosp.], ogółem, sekcja I dział 55 [jedn. gosp.], ogółem, sekcja I dział 56 [jedn. gosp.]. Powyższe dane stanowią punkt wyjścia do oszacowania funkcji turystycznej poszczególnych gmin oraz prognozy ruchu rowerowego. Zaprezentowano szeregi czasowe dla okresu 2007-201076. 76 Dla powyższego okresu w Banku Danych Lokalnych GUS występują pełen dane. 121 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 5. Ludność w latach 2007-2010 Źródło: Opracowanie własne. Wyk. 6. Miejsca noclegowe w latach 2007-2010 Źródło: Opracowanie własne. 122 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 7. Korzystający z noclegów w latach 2007-2010 Źródło: Opracowanie własne. Wyk. 8. Udzielone noclegi w latach 2007-2010 Źródło: Opracowanie własne. 123 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 9. Podmioty gospodarcze sekcji I w latach 2009-201077 Źródło: Opracowanie własne. 3.2.6. Prognoza ludności Główny Urząd Statystyczny zaprezentował prognozę ludności faktycznej do 2035 r. dla powiatów oraz miast na prawach powiatu. Prognoza powiatowa jest spójna z obowiązującą od połowy 2008 r. prognozą dla województw na lata 2008-2035. Wyniki dla województw są zbieżne z sumą stanów ludności w poszczególnych powiatach w województwie, a niewielkie różnice wynikają z zaokrągleń. Podstawę obliczeń stanowiły stany ludności według płci, wieku i powiatów w dniu 31.12.2007 r., w podziale administracyjnym obowiązującym w dniu 31.XII.2007 r. Zatem prognoza nie uwzględnia zmian terytorialnych wprowadzonych począwszy od stycznia 2008 r. Prognoza dla podregionów powstaje z sumowania wyników dla odpowiednich powiatów. Płodność Założenie uczynione w prognozie wojewódzkiej o zmniejszaniu zróżnicowania między jednostkami (województwami) do 2035 r. znalazło odzwierciedlenie w prognozie powiatowej. Dla każdego powiatu, dla każdego roku policzony został wyjściowy indeks „zróżnicowania” jednostki w stosunku do województwa (w przekroju miasto-wieś). Docelowy indeks oszacowano zakładając zmniejszenie zróżnicowania do 2035 r. o połowę oraz przeprowadzając interpolację liniową między wartościami brzegowymi. Podobnie jak w prognozie wojewódzkiej wartości indeksu startowego uzyskano nakładając cząstkowe współczynniki płodności dla Polski (w przekroju miasto-wieś) na populację kobiet w wieku 15-49 w danej jednostce. Uzyskane w ten sposób hipotetyczne urodzenia stanowiły mianownik indeksu, zaś licznik – urodzenia faktyczne. Obliczenia przeprowadzono na podstawie danych faktycznych z urodzeń z lat 2004-2007. Średni wiek rodzenia dziecka przyjęty dla każdego powiatu i każdego roku prognozy jest zgodny z wielkościami założonymi dla jednostki nadrzędnej - uwzględniając przekrój miasto-wieś. Umieralność Do obliczeń przyjęto wojewódzkie parametry trwania życia z uwzględnieniem zróżnicowania ze względu na płeć oraz w przekroju miasto-wieś. Migracje wewnętrzne i zagraniczne Strumienie napływu i odpływu (migracje wewnętrzne i zagraniczne) dla powiatów w przekroju miasto-wieś uzyskano z rozszacowania wojewódzkich strumieni napływu i odpływu ludności na podstawie średniej struktury zróżnicowania terytorialnego z lat 2004-2006. W prognozie uwzględniono również migracje 77 Do 2008r. występowała sekcja H. 124 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium czasowe wewnętrzne powyżej 3 miesięcy, zakładając dla każdego powiatu stały poziom z roku 2007. Współczynniki odpływu migracyjnego wewnętrznego i zagranicznego dla każdego powiatu zostały przyjęte na poziomie jednostki nadrzędnej (uwzględniając podział na część miejską i wiejską powiatu). Prognoza GUS dla powiatów oraz miast na prawach powiatu została wykorzystana do predykcji ludności na obszarach poszczególnych gmin. Przyjęto założenie, że ludność gmin będzie rozwijać się w tempie dynamiki ludności na poziomie powiatów. Wyodrębnione zostały obszary miejskie oraz wiejskie. Prognozy ludności wykonano dla gmin miejskich (1), wiejskich (2), miast w gminach miejsko-wiejskich (4), obszarów wiejskich w gminach miejsko-wiejskiej (5). Liczba mieszkańców gminy = faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII, ogółem w roku poprzedzającym [osoba] x dynamika wg prognozy GUS dla powiatów oraz miast na prawach powiatu ogółem, miasto, wieś Wyk. 10. Prognoza ludności poszczególnych grup gmin Źródło: Opracowanie własne. Na obszarze projektu obserwuje się znaczną depopulację. Spadek liczby ludności w 2036 r. w odniesieniu do 2010 r. wynosi 213.935 osób (9,6%). Spadek liczby ludności wystąpi w gminach miejskich (152.408 osób; 11,9%), gminach wiejskich (52.498 osób; 8,3%), miastach w gminach miejsko-wiejskich (7.286 osób; 5,1%) oraz na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich (1.743 osoby; 1,0%). W 2010 r. struktura ludności na obszarach miejskich i wiejskich wynosiła odpowiednio 64,0% oraz 36,0%, zaś w 2036 r. struktura zmieni się na korzyść terenów wiejskich i będzie wynosiła odpowiednio 62,8% oraz 37,2%. Powierzchnia obszarów 2 2 miejskich wynosi 1.310 km (5,9%), zaś wiejskich 20.940 km (94,1%). 125 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 11. Powierzchnia poszczególnych grup gmin w 2010 r. Źródło: Opracowanie własne. Wyk. 12. Gęstość zaludnienia poszczególnych grup gmin Źródło: Opracowanie własne. 2 2 Gęstość zaludnienia ulega istotnemu zmniejszeniu ze 100 osób/km w 2010 r., do 91 osoby/km (9,6 2 2 osoby/km ; 9,6%). Spadek gęstości zaludnienia wystąpi w gminach miejskich (170,3 osoby/km ; 11,9%), 2 2 w gminach wiejskich (3,3 osoby/km ; 8,3%), miastach w gminach miejsko-wiejskich (17,6 osoby/km ; 5,1%) 2 oraz na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich (0,4 osoby/km ; 1,0%). 3.2.7. Prognoza liczby miejsc noclegowych Prognozy liczby miejsc noclegowych wykonano dla gmin miejskich (1), wiejskich (2), miast w gminach miejsko-wiejskich (4), obszarów wiejskich w gminach miejsko-wiejskich (5). Przyjęto założenie, że rozwój 126 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium bazy noclegowej będzie determinowany w głównej mierze rozwojem koniunktury w gospodarce mierzonej wskaźnikiem Produktu Krajowego Brutto. Zgodnie z powyższym założeniem poprawa sytuacji gospodarczej oraz klimatu inwestycyjnego daje możliwości tworzenia nowych miejsc noclegowych i odwrotnie. Za przyjęciem powyższej tezy przemawia dodatkowo uniwersalizm oraz obiektywizm metody. Liczba miejsc noclegowych w gminie = miejsca noclegowe ogółem VII w roku poprzedzającym [miejsce] x dynamika Produktu Krajowego Brutto wg Ministerstwa Rozwoju Regionalnego Wariant bezinwestycyjny Liczbę miejsc noclegowych w 2010 r. przyjęto na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji w etapie IIc. Liczba miejsc noclegowych ulega wzrostowi we wszystkich grupach gmin. W odniesieniu do 2010 r., w 2036 r. przewiduje się łączny wzrost na poziomie 70.242 miejsc noclegowych (159,9%). W poszczególnych grupach gmin wzrost wynosi: - w gminach miejskich 25.023 miejsc noclegowych, - w gminach wiejskich 28.385 miejsc noclegowych, - w miastach w gminach miejsko-wiejskich 5.383 miejsca noclegowe, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 11.451 miejsc noclegowych. Na obszarach miejskich przyrost liczby miejsc noclegowych wynosi 30.407, zaś wiejskich 39.836. Wyk. 13. Miejsca noclegowe poszczególnych grup gmin w wariancie bezinwestycyjnym W0 Źródło: Opracowanie własne. Syntetycznym wskaźnikiem rozwoju bazy noclegowej jest liczba miejsc noclegowych przypadająca na 10.000 mieszkańców, który jest wykorzystywany do porównań regionalnych oraz międzynarodowych. Liczba miejsc noclegowych na 10.000 mieszkańców = miejsca noclegowe ogółem VII w roku poprzedzającym [miejsce] x 10.000 : faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII, ogółem [osoba] Liczba miejsc w przeliczeniu na 10.000 mieszkańców wzrasta ze 197 w 2010 r. do 565 w 2036 r. (187,4%). W poszczególnych grupach gmin wzrost wynosi: - w gminach miejskich 237 miejsc noclegowych/10.000 mieszkańców, - w gminach wiejskich 515 miejsc noclegowych/10.000 mieszkańców, - w miastach w gminach miejsko-wiejskich 406 miejsc noclegowych/10.000 mieszkańców, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 672 miejsca noclegowe/10.000 mieszkańców. 127 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Na obszarach miejskich przyrost liczby miejsc noclegowych przypadających na 10.000 mieszkańców wynosi 256 (192,6%), zaś wiejskich 553 (178,7%). Powyższa tendencja wynika z dynamiki Produktu Krajowego Brutto oraz zmiany liczby ludności. Wyk. 14. Miejsca noclegowe przypadające na 10.000 mieszkańców poszczególnych grup gmin w wariancie bezinwestycyjnym W0 Źródło: Opracowanie własne. Wariant inwestycyjny Prognozę liczby miejsc noclegowych w wariancie inwestycyjnym wykonano przyjmując założenia jak w wariancie bezinwestycyjnym. Dodatkowo oszacowano wpływ realizacji projektu „Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej” z wykorzystaniem funkcji turystycznej poszczególnych gmin. Funkcję turystyczną gmin wyznaczono na podstawie wskaźnika syntetycznego obliczonego jako średnia arytmetyczna mierników cząstkowych (z wykorzystaniem danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego): - wskaźnik funkcji turystycznej Baretje’a, - wskaźnik intensywności ruchu turystycznego według Schneidera, - wskaźnik intensywności ruchu turystycznego według Charvata, - wskaźnik wykorzystania pojemności noclegowej, - wskaźnik gęstości ruchu, - wskaźnik gęstości bazy noclegowej, - wskaźnik rozwoju bazy noclegowej, - podmioty gospodarcze sekcji I na 1.000 mieszkańców, - udział podmiotów gospodarczych sekcji I w podmiotach gospodarczych ogółem. 128 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wskaźnik funkcji turystycznej Baretje’a = miejsca noclegowe ogółem VII [miejsce] x 100 : faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII, ogółem [osoba] Wskaźnik intensywności ruchu turystycznego wg Schneidera = korzystający z noclegów ogółem I-XII [osoba] x 100 : faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII, ogółem [osoba] Wskaźnik intensywności ruchu turystycznego wg Charvata = udzielone noclegi ogółem I-XII [osoba] x 100 : faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII, ogółem [osoba] Wskaźnik wykorzystania pojemności noclegowej = udzielone noclegi ogółem I-XII [osoba] : miejsca noclegowe ogółem VII [miejsce] Wskaźnik gęstości ruchu = korzystający z noclegów ogółem I-XII [osoba] : powierzchnia ogółem [km2] Wskaźnik gęstości bazy noclegowej = miejsca noclegowe ogółem VII [miejsce] : powierzchnia ogółem [km2] Wskaźnik rozwoju bazy noclegowej = korzystający z noclegów ogółem I-XII [osoba] : miejsca noclegowe ogółem VII [miejsce] Podmioty gospodarcze sekcji I na 1.000 mieszkańców = podmioty gospodarcze sekcji I ogółem [jednostka gospodarcza] x 1000 : faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII, ogółem [osoba] Udział podmiotów gosp. sekcji I w podmiotach gosp. ogółem = podmioty gospodarcze sekcji I ogółem [jednostka gospodarcza] : podmioty gospodarcze ogółem [jednostka gospodarcza] Mierniki te charakteryzują z jednej strony intensywność ruchu turystycznego w danej gminie, z drugiej poziom zagospodarowania turystycznego gmin, w szczególności stopień rozwoju bazy noclegowej, aktywność gospodarczą w gminie w sferze turystyki i siłę ekonomiczną podmiotów turystycznych w gminie. Tab. 27. Syntetyczny wskaźnik funkcji turystycznej dla 2010 r. Kod 3060000000 Jednostka terytorialna SYNTETYCZNY wskaźnik funkcji turystycznej LUBELSKIE 3060900000 Podregion 9 - bialski 3060901000 Powiat bialski 3060901021 Terespol (1) 25,9940 3060901052 Janów Podlaski (2) 31,8729 3060901062 Kodeń (2) 2,3101 3060901072 Konstantynów (2) 1,3652 3060901122 Rokitno (2) 0,0716 3060901142 Sławatycze (2) 3,7674 3060901162 Terespol (2) 3060901192 Zalesie (2) 3060919000 Powiat włodawski 3060919011 Włodawa (1) 3060919022 Hanna (2) 3060919062 Włodawa (2) 3060919072 Wola Uhruska (2) 3061000000 Podregion 10 - chełmsko-zamojski 3061002000 Powiat biłgorajski 0,4498 26,8388 36,3064 0,1446 217,3208 1,4025 129 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3061002073 Józefów (3) 3061002074 Józefów - miasto (4) 3061002075 Józefów - obszar wiejski (5) 5,8920 3061002132 Tereszpol (2) 0,0864 3061003000 Powiat chełmski * 3061003032 Chełm (2) 3061003092 Ruda-Huta (2) 3061006000 Powiat krasnostawski * 3061006011 Krasnystaw (1) 3061006042 Izbica (2) 3061006052 Krasnystaw (2) 3061006062 Kraśniczyn (2) 0,0278 3061006102 Siennica Różana (2) 0,1605 3061018000 Powiat tomaszowski 3061018082 Susiec (2) 3061020000 Powiat zamojski 3061020072 Nielisz (2) 0,1189 3061020122 Sułów (2) 0,1875 3061020133 Szczebrzeszyn (3) 3061020134 Szczebrzeszyn - miasto (4) 3061020135 Szczebrzeszyn - obszar wiejski (5) 3061020153 Zwierzyniec (3) 3061020154 Zwierzyniec - miasto (4) 3061020155 Zwierzyniec - obszar wiejski (5) 3061062000 Powiat m.Chełm 3061062011 Chełm (1) 3180000000 PODKARPACKIE * 3183300000 Podregion 33 - krośnieński 3183302000 Powiat brzozowski 3183302062 Nozdrzec (2) 3183400000 Podregion 34 - przemyski 3183404000 Powiat jarosławski 3183404082 Radymno (2) 3183409000 Powiat lubaczowski 3183409032 Horyniec-Zdrój (2) * 3183409042 Lubaczów (2) 3183409053 Narol (3) * 3183409054 Narol - miasto (4) * 3183409055 Narol - obszar wiejski (5) * 3183409082 Wielkie Oczy (2) 3183413000 Powiat przemyski 3183413012 Bircza (2) 3183413022 Dubiecko (2) 0,1601 3183413042 Krasiczyn (2) 52,7386 3183413052 Krzywcza (2) 0,3475 3183413072 Orły (2) 0,1334 3183413092 Stubno (2) 0,0861 3183413102 Żurawica (2) 0,1537 3183462000 Powiat m.Przemyśl 3183462011 Przemyśl (1) 3183500000 Podregion 35 - rzeszowski 3183510000 Powiat łańcucki 3183510011 Łańcut (1) 3183510032 Czarna (2) 3,9708 3183510042 Łańcut (2) 27,8666 3183510062 Rakszawa (2) 3183516000 Powiat rzeszowski 3183516011 Dynów (1) 36,2986 24,1095 0,1211 41,1664 0,0916 30,5094 61,5663 36,1522 0,0867 172,6593 0,2102 69,3940 0,6955 0,0804 77,0963 0,2755 0,3806 17,8886 0,0587 4,5263 149,6003 128,5700 0,0789 0,3696 130 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3183516023 Błażowa (3) 3183516024 Błażowa - miasto (4) 0,3180 3183516025 Błażowa - obszar wiejski (5) 0,0267 3183516033 Boguchwała (3) * 3183516034 Boguchwała - miasto (4) * 3183516035 Boguchwała - obszar wiejski (5) * 0,0445 3183516052 Dynów (2) 1,1193 3183516092 Krasne (2) 0,1912 3183516102 Lubenia (2) 37,9550 3183519000 Powiat strzyżowski 3183519012 Czudec (2) 26,1064 3183519032 Niebylec (2) 5,9140 3183563000 Powiat m.Rzeszów 3183563011 Rzeszów (1) 3183600000 Podregion 36 - tarnobrzeski 3183608000 Powiat leżajski 3183608011 Leżajsk (1) 48,6863 3183608042 Leżajsk (2) 0,1104 3183608053 Nowa Sarzyna (3) 3183608054 Nowa Sarzyna - miasto (4) 33,6674 3183608055 Nowa Sarzyna - obszar wiejski (5) 45,1987 3183612000 Powiat niżański 3183612042 Krzeszów (2) 3183612053 Nisko (3) 3183612054 Nisko - miasto (4) 35,6498 3183612055 Nisko - obszar wiejski (5) 76,0701 3183612063 Rudnik nad Sanem (3) * 3183612064 Rudnik nad Sanem - miasto (4) * 3,9748 3183612065 Rudnik nad Sanem - obszar wiejski (5) * 0,2056 3183612073 Ulanów (3) 3183612074 Ulanów - miasto (4) 3183612075 Ulanów - obszar wiejski (5) 3183618000 Powiat stalowowolski 3183618032 Pysznica (2) 3183618042 Radomyśl nad Sanem (2) * 0,1844 3183618062 Zaleszany (2) 0,2610 3183620000 Powiat tarnobrzeski 3183620022 Gorzyce (2) 3200000000 PODLASKIE 3203700000 Podregion 37 - białostocki 3203702000 Powiat białostocki 3203702013 Choroszcz (3) 3203702014 Choroszcz - miasto (4) 57,8693 3203702015 Choroszcz - obszar wiejski (5) 43,2955 3203702042 Gródek (2) 3203702073 Michałowo (3) * 3203702074 Michałowo - miasto (4) * 0,0334 3203702075 Michałowo - obszar wiejski (5) * 0,2743 3203702093 Supraśl (3) 3203702094 Supraśl - miasto (4) 3203702095 Supraśl - obszar wiejski (5) 3203702123 Tykocin (3) 3203702124 Tykocin - miasto (4) 36,0440 3203702125 Tykocin - obszar wiejski (5) 59,7353 3203702133 Wasilków (3) 3203702134 Wasilków - miasto (4) 3203702135 Wasilków - obszar wiejski (5) 0,1852 3203702152 Zawady (2) 0,0390 112,9067 152,8717 0,1597 98,7051 0,1464 3,0619 0,2418 1,2129 37,6966 0,2107 105,4795 131 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3203761000 Powiat m.Białystok 3203761011 Białystok (1) 3203800000 Podregion 38 - łomżyński 3203805000 Powiat hajnowski 3203805011 Hajnówka (1) 64,0012 3203805022 Białowieża (2) 435,6880 3203805032 Czeremcha (2) 3203805052 Dubicze Cerkiewne (2) 3203805062 Hajnówka (2) 3203805073 Kleszczele (3) 3203805074 Kleszczele - miasto (4) 3203805075 Kleszczele - obszar wiejski (5) 3203805092 Narewka (2) 3203807000 Powiat łomżyński 3203807022 Łomża (2) 22,0002 3203807082 Wizna (2) 12,7018 3203810000 Powiat siemiatycki 3203810052 Mielnik (2) 3203810062 Milejczyce (2) 3203810072 Nurzec-Stacja (2) 3203814000 Powiat zambrowski 3203814032 Rutki (2) 3203862000 Powiat m.Łomża 3203862011 Łomża (1) 3203900000 Podregion 39 - suwalski 3203901000 Powiat augustowski 3203901011 Augustów (1) 3203901022 Augustów (2) 3203901062 Płaska (2) 3203901072 Sztabin (2) 3203908000 Powiat moniecki 3203908013 Goniądz (3) 3203908014 Goniądz - miasto (4) 3203908015 Goniądz - obszar wiejski (5) 3203908032 Jaświły (2) 3203908072 Trzcianne (2) 3203909000 Powiat sejneński 3203909022 Giby (2) 3203909032 Krasnopol (2) 3203912000 Powiat suwalski 3203912032 Jeleniewo (2) 3203912042 Przerośl (2) 0,0757 3203912072 Suwałki (2) 94,7284 3203912092 Wiżajny (2) 0,3337 3203963000 Powiat m.Suwałki 3203963011 Suwałki (1) 3260000000 ŚWIĘTOKRZYSKIE 3265200000 Podregion 52 - kielecki 3265204000 Powiat kielecki 3265204053 Daleszyce (3) * 3265204054 Daleszyce - miasto (4) * 3265204055 Daleszyce - obszar wiejski (5) * 3265204102 Miedziana Góra (2) 3265204112 Mniów (2) 3265204122 Morawica (2) 30,2231 3265204142 Piekoszów (2) 0,1354 3265204152 Pierzchnica (2) 0,1642 3265204162 Raków (2) 3,1051 221,0126 0,0330 37,7591 5,1729 0,0813 0,1681 11,1662 68,7481 0,1095 0,2684 70,6678 185,5547 0,4383 213,4621 0,1295 127,0543 10,7715 0,0659 29,0406 129,9032 4,0296 1,3396 80,6609 0,2656 6,3854 21,2428 0,1093 132 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3265204182 Strawczyn (2) 3265205033 Końskie (3) 4,1645 3265205034 Końskie - miasto (4) 66,5053 3265205035 Końskie - obszar wiejski (5) 55,1623 3265205042 Radoszyce (2) 3265261000 Powiat m.Kielce 3265261011 Kielce (1) 3265300000 Podregion 53 - sandomiersko-jędrzejowski 3265306000 Powiat opatowski 3265306022 Iwaniska (2) 3265309000 Powiat sandomierski 3265309011 Sandomierz (1) 3265309032 Klimontów (2) 3265309043 Koprzywnica (3) * 3265309044 Koprzywnica - miasto (4) * 0,2663 3265309045 Koprzywnica - obszar wiejski (5) * 0,0767 3265309072 Samborzec (2) 0,1674 3265312000 Powiat staszowski 3265312012 Bogoria (2) 6280000000 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 6285400000 Podregion 54 - elbląski 6285402000 Powiat braniewski 6285402011 Braniewo (1) 56,6517 6285402022 Braniewo (2) 0,0720 6285402033 Frombork (3) 6285402034 Frombork - miasto (4) 6285402035 Frombork - obszar wiejski (5) 0,0930 6285402042 Lelkowo (2) 0,0774 6285402053 Pieniężno (3) 6285402054 Pieniężno - miasto (4) 0,2804 6285402055 Pieniężno - obszar wiejski (5) 0,0308 6285402062 Płoskinia (2) 6285402072 Wilczęta (2) 6285404000 Powiat elbląski 6285404012 Elbląg (2) 8,0606 6285404052 Milejewo (2) 0,1065 6285404093 Tolkmicko (3) 6285404094 Tolkmicko - miasto (4) 6285404095 Tolkmicko - obszar wiejski (5) 6285461000 Powiat m.Elbląg 6285461011 Elbląg (1) 6285500000 Podregion 55 - ełcki 6285518000 Powiat gołdapski * 6285518012 Banie Mazurskie (2) * 6285518022 Dubeninki (2) * 6285518033 Gołdap (3) * 6285518034 Gołdap - miasto (4) * 6285518035 Gołdap - obszar wiejski (5) * 6285519000 Powiat węgorzewski * 6285519012 Budry (2) * 6285519033 Węgorzewo (3) * 6285519034 Węgorzewo - miasto (4) * 6285519035 Węgorzewo - obszar wiejski (5) * 6285600000 Podregion 56 - olsztyński 6285601000 Powiat bartoszycki 6285601011 Bartoszyce (1) 6285601021 Górowo Iławeckie (1) 0,2290 6285601032 Bartoszyce (2) 6,0737 0,0628 156,9709 0,0655 174,5654 0,1074 0,1559 316,0853 0,1496 0,4117 55,7494 101,5621 0,8866 19,0707 202,1824 12,7497 0,0776 113,5696 65,2762 71,4285 133 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 6285601052 Górowo Iławeckie (2) 6285601063 Sępopol (3) 0,0655 6285601064 Sępopol - miasto (4) 0,3910 6285601065 Sępopol - obszar wiejski (5) 2,2243 6285608000 Powiat kętrzyński 6285608022 Barciany (2) 6285608043 Korsze (3) 6285608044 Korsze - miasto (4) 0,1015 6285608045 Korsze - obszar wiejski (5) 0,0200 6285608062 Srokowo (2) 0,0833 6285609000 Powiat lidzbarski 6285609011 Lidzbark Warmiński (1) 6285609022 Kiwity (2) 6285609032 Lidzbark Warmiński (2) 0,0865 94,0623 0,0673 28,4378 Źródło: Opracowanie własne. W ramach każdego województwa odrębnie, daną zbiorowość gmin podzielono na grupy reprezentujące zróżnicowany potencjał turystyczny. Przyjęto założenie, że wartość funkcji turystycznej stanowi o sile generowania nowych miejsc noclegowych. Badania Polskiej Agencji Rozwoju Turystyki S.A. potwierdzają, że do obszarów dysponujących największą liczbą obiektów i miejsc noclegowych kierowany jest główny strumień inwestycji. Baza noclegowa rozwija się tam w sposób bardziej dynamiczny niż w obszarach o niższym nasyceniu miejscami noclegowymi78. Granice przedziałów w województwie lubelskim stanowią kwartyle: - 1 kwartyl - 0,1486, - 2 kwartyl - 3,0387, - 3 kwartyl - 35,0824, - 4 kwartyl - 217,3208. Granice przedziałów w województwie podkarpackim stanowią kwartyle: - 1 kwartyl - 0,1601, - 2 kwartyl - 0,6955, - 3 kwartyl – 35,6498, - 4 kwartyl – 152,8717. Granice przedziałów w województwie podlaskim stanowią kwartyle: - 1 kwartyl - 0,2251, - 2 kwartyl – 11,9340, - 3 kwartyl – 67,5614, - 4 kwartyl – 435,6880. Granice przedziałów w województwie świętokrzyskim stanowią kwartyle: - 1 kwartyl - 0,1289, - 2 kwartyl - 0,2660, - 3 kwartyl - 23,4879, - 4 kwartyl - 174,5654. Granice przedziałów w województwie warmińsko-mazurskim stanowią kwartyle: - 1 kwartyl - 0,0865, - 2 kwartyl - 0,4117, - 3 kwartyl – 55,7494, - 4 kwartyl – 316,0853. Przyjęto ostrożne założenie, że w wyniku realizacji projektu w pierwszym oraz drugim kwartylu na 10 km trasy rowerowej powstanie79: 78 Andrzej Saja, Rozwój bazy noclegowej jako warunek rozwoju turystycznego regionów, PART S.A. Powyższe założenie jest wynikiem prac nad analogicznymi projektami realizowanym w Polsce Wschodniej. Dla obszaru Polski Wschodniej średnio rzecz ujmując przyjęto w pierwszym i drugim kwartylu utworzenie 1 nowego miejsca noclegowego na 10 km trasy, 79 134 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium - w województwie lubelskim – 0,58 miejsca noclegowego, - w województwie podkarpackim – 1,72 miejsca noclegowego, - w województwie podlaskim – 0,87 miejsca noclegowego, - w województwie świętokrzyskim - 0,97 miejsca noclegowego, - w województwie warmińsko-mazurskim – 1,09 miejsca noclegowego, zaś w kolejnych kwartylach proporcjonalnie do wartości funkcji turystycznej. Na bazie powyższych założeń oraz uwzględniając długości trasy w poszczególnych gminach oszacowano, że w wyniku realizacji projektu w latach 2016-2020 powstanie łącznie 17.632 nowe miejsca noclegowe. Powyższy efekt został proporcjonalnie rozłożony (interpolacja) na lata 2016-2020, przy założeniu, że w pierwszym roku powstanie 20%, tj. 3.275 miejsc noclegowych80. Liczba nowych miejsc noclegowych w kolejnych latach jest indeksowana wskaźnikiem wzrostu PKB. Tab. 28. Nowe miejsca noclegowe w 2016-2020 Kod Jednostka terytorialna Jedn. 2016 2017 2018 2019 2020 3060901021 Terespol (1) miejsce 1 1 2 3 3 3060901052 Janów Podlaski (2) miejsce 3 5 8 11 14 3060901062 Kodeń (2) miejsce 0 1 1 1 1 3060901142 Sławatycze (2) miejsce 1 3 4 6 7 3060901162 Terespol (2) miejsce 0 1 1 1 1 3060901192 Zalesie (2) miejsce 1 2 3 5 6 3060919011 Włodawa (1) miejsce 5 9 14 19 24 3060919022 Hanna (2) miejsce 0 0 0 1 1 3060919062 Włodawa (2) miejsce 23 47 71 97 123 3060919072 Wola Uhruska (2) miejsce 0 1 1 1 2 3061002073 Józefów (3) miejsce 4 7 11 15 19 3061003032 Chełm (2) miejsce 3 6 9 12 15 3061003092 Ruda-Huta (2) miejsce 0 0 0 1 1 3061006011 Krasnystaw (1) miejsce 7 14 21 29 37 3061006042 Izbica (2) miejsce 0 0 1 1 1 3061006052 Krasnystaw (2) miejsce 1 2 3 4 6 3061006102 Siennica Różana (2) miejsce 0 0 1 1 1 3061018082 Susiec (2) miejsce 20 40 61 83 106 3061020072 Nielisz (2) miejsce 0 0 0 1 1 3061020122 Sułów (2) miejsce 0 0 0 0 1 3061020133 Szczebrzeszyn (3) miejsce 1 2 3 5 6 3061020153 Zwierzyniec (3) miejsce 2 4 6 9 11 3061062011 Chełm (1) miejsce 7 15 22 30 39 3183302062 Nozdrzec (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183404082 Radymno (2) miejsce 1 1 2 2 3 3183409032 Horyniec-Zdrój (2) * miejsce 197 401 613 833 1061 3183409042 Lubaczów (2) miejsce 1 1 2 3 3 3183409053 Narol (3) * miejsce 26 52 79 108 137 3183409082 Wielkie Oczy (2) miejsce 1 1 2 3 3 3183413012 Bircza (2) miejsce 15 31 47 64 81 3183413022 Dubiecko (2) miejsce 0 1 1 2 2 3183413042 Krasiczyn (2) miejsce 119 242 370 503 640 3183413052 Krzywcza (2) miejsce 1 1 2 3 4 3183413072 Orły (2) miejsce 0 0 0 1 1 3183413092 Stubno (2) miejsce 0 1 2 2 3 3183413102 Żurawica (2) miejsce 0 1 1 2 2 3183462011 Przemyśl (1) miejsce 53 107 163 222 283 3183510011 Łańcut (1) miejsce 51 104 158 215 274 3183510032 Czarna (2) miejsce 33 68 104 141 179 co z kolei odpowiada wyjściowemu nasyceniu bazą noclegową w 2010r. na poziomie 121,5 miejsc noclegowych/10.000 mieszkańców. Poziom saturacji w roku wyjściowym istotnie wpływa na możliwość tworzenia dodatkowych, nowych miejsc noclegowych. Dlatego dla województwa świętokrzyskiego przyjęto w pierwszym i drugim kwartylu proporcjonalnie niższą liczbę nowych miejsc noclegowych na 10 km trasy z uwagi na wyższe nasycenie bazą noclegową wynoszące 125,7 miejsc noclegowych/10.000 mieszkańców. 80 Z uwagi na podejście eksperckie powyższy parametr jest szczegółowo testowany na etapie analizy wrażliwości. 135 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3183510042 Łańcut (2) miejsce 21 43 65 88 112 3183510062 Rakszawa (2) miejsce 1 1 2 2 3 3183516011 Dynów (1) miejsce 0 0 1 1 1 3183516023 Błażowa (3) miejsce 1 1 2 2 3 3183516033 Boguchwała (3) * miejsce 36 74 114 154 196 3183516052 Dynów (2) miejsce 19 39 59 80 102 3183516092 Krasne (2) miejsce 0 0 0 1 1 3183516102 Lubenia (2) miejsce 97 198 303 411 524 3183519012 Czudec (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183519032 Niebylec (2) miejsce 6 12 18 25 32 3183563011 Rzeszów (1) miejsce 119 243 371 503 641 3183608011 Leżajsk (1) miejsce 44 90 137 186 237 3183608042 Leżajsk (2) miejsce 1 1 2 2 3 3183608053 Nowa Sarzyna (3) miejsce 73 149 227 308 393 3183612042 Krzeszów (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183612053 Nisko (3) miejsce 52 106 162 219 279 3183612063 Rudnik nad Sanem (3) * miejsce 12 24 36 49 62 3183612073 Ulanów (3) miejsce 15 30 46 63 80 3183618032 Pysznica (2) miejsce 23 47 71 97 123 3183618042 Radomyśl nad Sanem (2) * miejsce 0 1 2 2 3 3183618062 Zaleszany (2) miejsce 0 1 1 1 1 3183620022 Gorzyce (2) miejsce 0 1 1 1 2 3203702013 Choroszcz (3) miejsce 2 3 5 7 8 3203702042 Gródek (2) miejsce 0 1 2 2 3 3203702073 Michałowo (3) * miejsce 0 1 1 1 2 3203702093 Supraśl (3) miejsce 0 1 1 2 2 3203702123 Tykocin (3) miejsce 2 4 6 8 11 3203702152 Zawady (2) miejsce 0 1 1 1 2 3203761011 Białystok (1) miejsce 9 18 28 38 48 3203805011 Hajnówka (1) miejsce 0 1 1 1 1 3203805022 Białowieża (2) miejsce 16 32 48 66 84 3203805032 Czeremcha (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203805052 Dubicze Cerkiewne (2) miejsce 1 2 3 4 5 3203805062 Hajnówka (2) miejsce 0 1 1 2 2 3203805073 Kleszczele (3) miejsce 0 1 1 1 2 3203805092 Narewka (2) miejsce 1 1 2 3 3 3203807022 Łomża (2) miejsce 2 4 6 8 10 3203807082 Wizna (2) miejsce 1 1 2 3 4 3203810052 Mielnik (2) miejsce 19 38 58 79 100 3203810062 Milejczyce (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203814032 Rutki (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203862011 Łomża (1) miejsce 4 7 11 15 19 3203901011 Augustów (1) miejsce 17 35 53 72 91 3203901022 Augustów (2) miejsce 0 1 1 1 2 3203901062 Płaska (2) miejsce 16 32 49 67 85 3203901072 Sztabin (2) miejsce 0 1 1 1 2 3203908013 Goniądz (3) miejsce 2 5 8 10 13 3203908032 Jaświły (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203908072 Trzcianne (2) miejsce 2 5 7 10 12 3203909022 Giby (2) miejsce 13 27 41 55 70 3203909032 Krasnopol (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203912032 Jeleniewo (2) miejsce 0 1 1 1 2 3203912042 Przerośl (2) miejsce 0 0 0 0 1 3203912072 Suwałki (2) miejsce 8 16 25 34 43 3203912092 Wiżajny (2) miejsce 0 1 1 1 1 3203963011 Suwałki (1) miejsce 6 13 20 27 34 3265204053 Daleszyce (3) * miejsce 32 66 101 137 174 3265204102 Miedziana Góra (2) miejsce 3 6 9 13 16 136 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3265204112 Mniów (2) miejsce 0 1 1 1 2 3265204122 Morawica (2) miejsce 17 35 53 72 92 3265204142 Piekoszów (2) miejsce 0 0 1 1 1 3265204152 Pierzchnica (2) miejsce 0 0 0 1 1 3265204162 Raków (2) miejsce 39 80 123 167 212 3265204182 Strawczyn (2) miejsce 10 20 30 40 52 3265205033 Końskie (3) miejsce 25 51 78 106 135 3265205042 Radoszyce (2) miejsce 0 1 1 2 2 3265261011 Kielce (1) miejsce 239 488 745 1012 1289 3265306022 Iwaniska (2) miejsce 0 1 1 2 2 3265309011 Sandomierz (1) miejsce 76 154 235 319 407 3265309032 Klimontów (2) miejsce 0 1 1 1 2 3265309043 Koprzywnica (3) * miejsce 2 5 8 10 13 3265309072 Samborzec (2) miejsce 0 1 1 1 2 3265312012 Bogoria (2) miejsce 0 0 0 0 1 6285402011 Braniewo (1) miejsce 82 167 256 347 442 6285402022 Braniewo (2) miejsce 0 1 1 2 2 6285402033 Frombork (3) miejsce 76 154 236 320 408 6285402042 Lelkowo (2) miejsce 0 1 1 2 2 6285402053 Pieniężno (3) miejsce 0 1 1 1 2 6285402072 Wilczęta (2) miejsce 0 1 1 1 2 6285404012 Elbląg (2) miejsce 36 73 112 152 193 6285404093 Tolkmicko (3) miejsce 69 141 216 294 374 6285461011 Elbląg (1) miejsce 320 652 996 1353 1723 6285518012 Banie Mazurskie (2) * miejsce 34 69 106 144 183 6285518022 Dubeninki (2) * miejsce 113 230 351 477 607 6285518033 Gołdap (3) * miejsce 149 303 463 629 802 6285519012 Budry (2) * miejsce 0 1 1 1 1 6285519033 Węgorzewo (3) * miejsce 396 808 1234 1676 2135 6285601011 Bartoszyce (1) miejsce 89 181 276 375 477 6285601032 Bartoszyce (2) miejsce 75 153 233 317 404 6285601052 Górowo Iławeckie (2) miejsce 1 1 2 3 4 6285601063 Sępopol (3) miejsce 30 61 93 127 162 6285608022 Barciany (2) miejsce 0 1 1 1 2 6285608043 Korsze (3) miejsce 0 1 1 2 2 6285608062 Srokowo (2) miejsce 0 1 1 1 1 6285609011 Lidzbark Warmiński (1) miejsce 100 204 312 424 540 6285609022 Kiwity (2) miejsce 0 0 1 1 1 6285609032 Lidzbark Warmiński (2) miejsce 35 72 110 149 189 3275 6671 10193 13845 Źródło: Opracowanie 17632 własne. 137 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 28. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach woj. warmińsko – mazurskiego w okresie 2016-2020 Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 29. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach woj. podlaskiego w okresie 2016-2020 138 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 30. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach woj. lubelskiego w okresie 2016-2020 Źródło: Opracowanie własne 139 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 31. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach woj. podkarpackiego w okresie 2016-2020 Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 32. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach w okresie 2016-2020 Źródło: Opracowanie własne. 140 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium W wariancie inwestycyjnym liczba miejsc noclegowych ulega wzrostowi we wszystkich grupach gmin. Do 2036 r. przewiduje się łączny wzrost na poziomie 101.776 miejsc noclegowych (231,7%). W poszczególnych grupach gmin wzrost wynosi: - w gminach miejskich 36.849 miejsc noclegowych, - w gminach wiejskich 38.380 miejsc noclegowych, - w miastach w gminach miejsko-wiejskich 8.031 miejsc noclegowych, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 18.516 miejsc noclegowych. Na obszarach miejskich przyrost liczby miejsc noclegowych wynosi 44.880, zaś wiejskich 56.896. Wyk. 15. Miejsca noclegowe poszczególnych grup gmin w wariancie inwestycyjnym WI Źródło: Opracowanie własne. 141 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium W wariancie inwestycyjnym liczba miejsc noclegowych w przeliczeniu na 10.000 mieszkańców wzrasta ze 197 w 2010 r. do 721 w 2036 r. (266,8%). W poszczególnych grupach gmin wzrost wynosi: - w gminach miejskich 342 miejsca noclegowe/10.000 mieszkańców, - w gminach wiejskich 687 miejsc noclegowych/10.000 mieszkańców, - w miastach w gminach miejsko-wiejskich 599 miejsc noclegowych/10.000 mieszkańców, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 1.084 miejsca noclegowe/10.000 mieszkańców. Na obszarach miejskich przyrost liczby miejsc noclegowych przypadających na 10.000 mieszkańców wynosi 370 (278,3%), zaś wiejskich 780 (252,1%). Powyższy wzrost wynika z efektów realizacji projektu, dynamiki Produktu Krajowego Brutto oraz zmiany liczby ludności. Wyk. 16. Miejsca noclegowe przypadające na 10.000 mieszkańców poszczególnych grup gmin w wariancie inwestycyjnym WI Źródło: Opracowanie własne. Projekt TRwPW_PW Uwzględniając jednocześnie wpływ realizacji projektu, warunki makroekonomiczne oraz zmianę liczby ludności do 2020 r. powstaną łącznie 17.632 nowe miejsca noclegowe, w tym: - w gminach miejskich 6.612 miejsc noclegowych, - w gminach wiejskich 5.589 miejsc noclegowych, - w miastach w gminach miejsko-wiejskich 1.481 miejsc noclegowych, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 3.951 miejsc noclegowych. Na obszarach miejskich przyrost liczby miejsc noclegowych wynosi 8.093, zaś wiejskich 9.539. 142 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 17. Prognoza nowych miejsc noclegowych powstałych w wyniku realizacji projektu Źródło: Opracowanie własne. Porównując liczbę nowych miejsc noclegowych w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że najwięcej powstanie w województwie warmińsko-mazurskim (WARM), zaś najmniej w województwie lubelskim (LUBE). Należy zaznaczyć, że liczba nowych miejsc noclegowych wynika w głównej mierze z wyjściowej saturacji (mierzonej miejscami noclegowym na 10 tys. ludności). Oznacza to, że regiony o niskiej saturacji mogą wygenerować więcej nowych miejsc noclegowych. Zgodnie z tym tokiem rozumowania należałoby stwierdzić, że województwo podkarpackie (PODK) powinno wygenerować więcej miejsc niż województwo warmińsko-mazurskie (WARM). Jednakże w tym momencie należy zwrócić uwagę, że o wyniku decyduje również wartość funkcji turystycznej oraz długość planowanej trasy w poszczególnych kwartylach. Okazuje się, że w województwie warmińsko-mazurskim udział długości trasy w „górnych kwartylach” jest większy od udziału w województwie podkarpackim. Tab. 29. Liczba nowych miejsc noclegowych – porównanie Województwo Jedn. 2016 LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. 3.2.8. miejsce miejsce miejsce miejsce miejsce miejsce 79 1018 124 446 1608 3275 Udział Miejsca noclegowe/10.000 ludności w 2010r. 2,42% 31,07% 3,78% 13,62% 49,10% 100,00% 210 71 140 126 112 122 Prognoza liczby podróży rowerowych mieszkańców w obszarach zurbanizowanych Ruch rowerowy mieszkańców w obszarach zurbanizowanych RMZ jest funkcją liczby mieszkańców korygowaną wskaźnikiem ruchliwości rowerem oraz średniorocznym wykorzystaniem roweru. Liczbę wykonywanych podróży wyznacza się z poniższego wzoru. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych = ruchliwość rowerem [liczba podróży/mieszkańca/dobę] x liczba mieszkańców [osoba] x liczba dni w roku [dzień] x wskaźnik średniorocznego wykorzystania roweru 143 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wariant bezinwestycyjny W obliczeniach dla wariantu bezinwestycyjnego przyjęto następujące wartości wskaźnika ruchliwości rowerem: - dla miast bez dobrze rozwiniętej komunikacji publicznej - 0,097681 podróży/mieszkańca na dobę w całym okresie prognozy, - dla miast z dobrze rozwiniętą komunikacją publiczną - 0,055782 podróży/mieszkańca na dobę w całym okresie prognozy83. Do obliczeń rocznej liczby podróży przyjęto 365 dni w roku oraz średnioroczny wskaźnik wykorzystania roweru na poziomie 0,65. Wyk. 18. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ w wariancie bezinwestycyjnym W0 Źródło: Opracowanie własne. Na obszarze projektu (zurbanizowany) w wariancie bezinwestycyjnym obserwuje się zmniejszenie liczby podróży wykonywanych rowerem spowodowane depopulacją. Spadek w 2036 r. w odniesieniu do 2010 r. wynosi 2.181.206 podróży (10,7%), w tym: w gminach miejskich 2.012.484 podróży (11,9%), miastach w gminach miejsko-wiejskich 168.722 podróże (5,1%). Wariant inwestycyjny W obliczeniach dla wariantu inwestycyjnego przyjęto następujące wartości wskaźnika ruchliwości rowerem: - dla miast bez dobrze rozwiniętej komunikacji publicznej - od 0,097684 w latach 2010-2015, do 0,315 w 2036 r. podróży/mieszkańca na dobę (interpolacja liniowa pomiędzy 2015 r. a 2036 r.), - dla miast z dobrze rozwiniętą komunikacją publiczną od 0,055785 w latach 2010-2015 - do 0,180 w 2036 r. podróży/mieszkańca na dobę (interpolacja liniowa pomiędzy 2015 r. a 2036 r.). Do obliczeń rocznej liczby podróży przyjęto 365 dni w roku oraz średnioroczny wskaźnik wykorzystania roweru na poziomie 0,65. 81 Przyjęto wartość średnią na podstawie wyników badań prowadzonych dla Rybnika, Elbląga, Włocławka. Dane o ruchliwości opracowano na bazie badań ankietowych mieszkańców opracowanych w ramach studiów transportowych ww. miast. Wszystkie opracowania zostały zrealizowane na potrzeby koncepcji rozwoju układów transportowych i opublikowane w postaci raportów końcowych z realizacji studium transportowego w latach 1998-2010. 82 Ibidem. 83 Zgodnie z wynikami badań Knoflachera i Klossa, gdy nic nie robimy dla rowerzystów (wariant bezinwestycyjny), to nie ma podstaw do wzrostu użytkowania roweru. 84 Ibidem. 85 Ibidem. 144 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 19. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ w wariancie inwestycyjnym WI Źródło: Opracowanie własne. Na obszarze projektu (zurbanizowany) obserwuje się zwiększenie liczby podróży wykonywanych rowerem spowodowane wzrostem wskaźnika ruchliwości rowerem. Wzrost w 2036 r. w odniesieniu do 2010 r. wynosi 38.299.113 podróży (188,6%), w tym: w gminach miejskich 31.410.718 podróży (185,1%), miastach w gminach miejsko-wiejskich 6.888.395 podróży (206,4%). Projekt TRwPW_PW W wyniku realizacji projektu obserwuje się zwiększenie liczby podróży. Wzrost w 2036 r. w odniesieniu do 2020 r. wynosi 30.108.222 podróże (290,3%), w tym: w gminach miejskich 24.789.045 podróży (287,1%), miastach w gminach miejsko-wiejskich 5.319.177 podróży (306,1%). 145 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 20. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ w wyniku realizacji projektu Źródło: Opracowanie własne. Tab. 30. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ w wyniku realizacji projektu w latach 2020 oraz 2036 Kod Jednostka terytorialna Jedn. 2020 2036 3060901021 Terespol (1) podróż 40236 153077 3060919011 Włodawa (1) podróż 81379 260577 3061002074 Józefów - miasto (4) podróż 29783 121624 3061006011 Krasnystaw (1) podróż 126578 462477 3061020134 Szczebrzeszyn - miasto (4) podróż 65541 272273 3061020154 Zwierzyniec - miasto (4) podróż 41898 174058 3061062011 Chełm (1) podróż 448293 1674264 3183409054 Narol - miasto (4) * podróż 24798 95185 3183462011 Przemyśl (1) podróż 434997 1594643 3183510011 Łańcut (1) podróż 123916 489824 3183516011 Dynów (1) podróż 36686 166740 3183516024 Błażowa - miasto (4) podróż 22263 101184 3183516034 Boguchwała - miasto (4) * podróż 62438 283784 3183563011 Rzeszów (1) podróż 1175464 4800242 3183608011 Leżajsk (1) podróż 89631 314298 3183608054 Nowa Sarzyna - miasto (4) podróż 67703 237407 3183612054 Nisko - miasto (4) podróż 199513 848353 3183612064 Rudnik nad Sanem - miasto (4) * podróż 86728 368775 3183612074 Ulanów - miasto (4) podróż 19598 83334 3203702014 Choroszcz - miasto (4) podróż 66417 286344 3203702074 Michałowo - miasto (4) * podróż 40962 176602 3203702094 Supraśl - miasto (4) podróż 55936 241159 3203702124 Tykocin - miasto (4) podróż 23305 100474 3203702134 Wasilków - miasto (4) podróż 118443 510644 3203761011 Białystok (1) podróż 2077424 8490739 3203805011 Hajnówka (1) podróż 136628 470465 3203805074 Kleszczele - miasto (4) podróż 15462 53240 3203862011 Łomża (1) podróż 412317 1528621 3203901011 Augustów (1) podróż 221950 934158 3203908014 Goniądz - miasto (4) podróż 23642 95092 3203963011 Suwałki (1) podróż 495332 2046500 146 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3265204054 Daleszyce - miasto (4) * podróż 36961 152774 3265205034 Końskie - miasto (4) podróż 249850 1032736 3265261011 Kielce (1) podróż 1307288 4656811 3265309011 Sandomierz (1) podróż 162924 617398 3265309044 Koprzywnica - miasto (4) * podróż 29683 112482 6285402011 Braniewo (1) podróż 111156 392479 6285402034 Frombork - miasto (4) podróż 26996 95321 6285402054 Pieniężno - miasto (4) podróż 31182 110100 6285404094 Tolkmicko - miasto (4) podróż 33328 131455 6285461011 Elbląg (1) podróż 853228 3260352 6285518034 Gołdap - miasto (4) * podróż 156290 590247 6285519034 Węgorzewo - miasto (4) * podróż 135672 517007 6285601011 Bartoszyce (1) podróż 161365 585091 6285601021 Górowo Iławeckie (1) podróż 28845 104588 6285601064 Sępopol - miasto (4) podróż 22973 83297 6285608044 Korsze - miasto (4) podróż 50576 182163 6285609011 Lidzbark Warmiński (1) podróż 108520 419857 10372097 40480320 Źródło: Opracowanie własne. 147 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 33. Roczna liczba podróży w woj. warmińsko - mazurskim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 34. Roczna liczba podróży w woj. podlaskim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. 148 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 35. Roczna liczba podróży w woj. lubelskim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. 149 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 36. Roczna liczba podróży w woj. podkarpackim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 37. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. 150 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Porównując liczbę podróży na obszarach zurbanizowanych RMZ w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że największy udział ma województwo podlaskie (PODL), zaś najmniejszy województwo lubelskie (LUBE). Powyższe wynika bezpośrednio z następującej zależności: im wyższa liczba ludności w miastach, tym więcej generowanych podróży. Tab. 31. Liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ – porównanie Województwo Liczba podróży RMZ w 2016r. LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. 3.2.9. 169634 469763 737324 366213 350472 2093407 Udział Ludność w miastach w 2016r. 8,10% 22,44% 35,22% 17,49% 16,74% 100,00% 112453 305296 504192 241459 221071 1384471 Prognoza liczby podróży rowerowych mieszkańców w obszarach niezurbanizowanych Ruch rowerowy mieszkańców w obszarach niezurbanizowanych RMN jest funkcją liczby mieszkańców korygowaną wskaźnikiem ruchliwości rowerem oraz średniorocznym wykorzystaniem roweru. Liczbę wykonywanych podróży wyznacza się z poniższego wzoru. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych = ruchliwość rowerem [liczba podróży/mieszkańca/dobę] x liczba mieszkańców [osoba] x liczba dni w roku [dzień] x wskaźnik średniorocznego wykorzystania roweru Wariant bezinwestycyjny W obliczeniach dla wariantu bezinwestycyjnego przyjęto wartość wskaźnika ruchliwości rowerem na poziomie 0,097686 podróży/mieszkańca na dobę w całym okresie prognozy. Do obliczeń rocznej liczby podróży przyjęto 365 dni w roku oraz średnioroczny wskaźnik wykorzystania roweru na poziomie 0,65. Wyk. 21. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN w wariancie bezinwestycyjnym W0 86 Ibidem. 151 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Na obszarze projektu (niezurbanizowany) w wariancie bezinwestycyjnym obserwuje się zmniejszenie liczby podróży wykonywanych rowerem spowodowane depopulacją. Spadek w 2036 r. w odniesieniu do 2010 r. wynosi 1.256.050 podróży (6,7%), w tym: w gminach wiejskich 1.215.692 podróży (8,3%), na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 40.358 podróży (1,0%). Wariant inwestycyjny W obliczeniach dla wariantu inwestycyjnego przyjęto wartość wskaźnika ruchliwości rowerem od 0,097687 w latach 2010-2015, do 0,315 w 2036 r. podróży/mieszkańca na dobę (interpolacja liniowa pomiędzy 2015 r. a 2036 r.). Do obliczeń rocznej liczby podróży przyjęto 365 dni w roku oraz średnioroczny wskaźnik wykorzystania roweru na poziomie 0,65. Wyk. 22. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN w wariancie inwestycyjnym WI 87 Ibidem. 152 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Na obszarze projektu (niezurbanizowany) obserwuje się zwiększenie liczby podróży wykonywanych rowerem spowodowane wzrostem wskaźnika ruchliwości rowerem. Wzrost w 2036 r. w odniesieniu do 2010 r. wynosi 37.496.503 podróże (201,0%), w tym: w gminach wiejskich 28.695.753 podróże (195,9%), na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 8.800.769 podróży (219,5%). Projekt TRwPW_PW W wyniku realizacji projektu obserwuje się zwiększenie liczby podróży. Wzrost w 2036 r. w odniesieniu do 2020 r. wynosi 28.944.595 podróży (295,1%), w tym: w gminach wiejskich 22.281.269 podróży (292,0%), na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 6.663.326 podróży (306,0%). Wyk. 23. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN w wyniku realizacji projektu Źródło: Opracowanie własne. Tab. 32. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN w wyniku realizacji projektu w latach 2020 oraz 2036 Kod Jednostka terytorialna Jedn. 2020 2036 3060901052 Janów Podlaski (2) podróż 66043 256786 3060901062 Kodeń (2) podróż 44999 174963 3060901072 Konstantynów (2) podróż 48316 187858 3060901122 Rokitno (2) podróż 38163 148385 3060901142 Sławatycze (2) podróż 29932 116379 3060901162 Terespol (2) podróż 81719 317736 3060901192 Zalesie (2) podróż 53887 209520 3060919022 Hanna (2) podróż 35724 127232 3060919062 Włodawa (2) podróż 68924 245477 3060919072 Wola Uhruska (2) podróż 46499 165608 3061002075 Józefów - obszar wiejski (5) podróż 53195 198420 3061002132 Tereszpol (2) podróż 45340 169120 3061003032 Chełm (2) podróż 152303 567718 3061003092 Ruda-Huta (2) podróż 55001 205019 3061006042 Izbica (2) podróż 94193 322796 3061006052 Krasnystaw (2) podróż 96414 330407 3061006062 Kraśniczyn (2) podróż 44551 152673 3061006102 Siennica Różana (2) podróż 45905 157314 3061018082 Susiec (2) podróż 87514 302243 153 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3061020072 Nielisz (2) podróż 67855 259785 3061020122 Sułów (2) podróż 57137 218752 3061020135 Szczebrzeszyn - obszar wiejski (5) podróż 77409 296363 3061020155 Zwierzyniec - obszar wiejski (5) podróż 44434 170115 3183302062 Nozdrzec (2) podróż 98906 390445 3183404082 Radymno (2) podróż 138501 555802 3183409032 Horyniec-Zdrój (2) * podróż 56436 210398 3183409042 Lubaczów (2) podróż 104719 390401 3183409055 Narol - obszar wiejski (5) * podróż 72234 269294 3183409082 Wielkie Oczy (2) podróż 44992 167733 3183413012 Bircza (2) podróż 81176 335465 3183413022 Dubiecko (2) podróż 116304 480632 3183413042 Krasiczyn (2) podróż 61121 252587 3183413052 Krzywcza (2) podróż 61574 254458 3183413072 Orły (2) podróż 106956 442001 3183413092 Stubno (2) podróż 49773 205688 3183413102 Żurawica (2) podróż 157823 652212 3183510032 Czarna (2) podróż 137081 568277 3183510042 Łańcut (2) podróż 256957 1065229 3183510062 Rakszawa (2) podróż 89140 369537 3183516025 Błażowa - obszar wiejski (5) podróż 123155 536020 3183516035 Boguchwała - obszar wiejski (5) * podróż 183985 800777 3183516052 Dynów (2) podróż 104112 453138 3183516092 Krasne (2) podróż 144927 630779 3183516102 Lubenia (2) podróż 94620 411823 3183519012 Czudec (2) podróż 141958 573744 3183519032 Niebylec (2) podróż 129977 525321 3183608042 Leżajsk (2) podróż 251350 1056619 3183608055 Nowa Sarzyna - obszar wiejski (5) podróż 190253 799784 3183612042 Krzeszów (2) podróż 53270 223234 3183612055 Nisko - obszar wiejski (5) podróż 87408 366295 3183612065 Rudnik nad Sanem - obszar wiejski (5) * podróż 41698 174741 3183612075 Ulanów - obszar wiejski (5) podróż 87709 367556 3183618032 Pysznica (2) podróż 129624 565537 3183618042 Radomyśl nad Sanem (2) * podróż 94970 414345 3183618062 Zaleszany (2) podróż 139675 609387 3183620022 Gorzyce (2) podróż 162752 635507 3203702015 Choroszcz - obszar wiejski (5) podróż 109648 471969 3203702042 Gródek (2) podróż 75410 324594 3203702075 Michałowo - obszar wiejski (5) * podróż 49691 213890 3203702095 Supraśl - obszar wiejski (5) podróż 120661 519373 3203702125 Tykocin - obszar wiejski (5) podróż 59317 255325 3203702135 Wasilków - obszar wiejski (5) podróż 56584 243560 3203702152 Zawady (2) podróż 39012 167921 3203805022 Białowieża (2) podróż 25425 77364 3203805032 Czeremcha (2) podróż 35218 107162 3203805052 Dubicze Cerkiewne (2) podróż 17558 53426 3203805062 Hajnówka (2) podróż 41944 127627 3203805075 Kleszczele - obszar wiejski (5) podróż 13839 42108 3203805092 Narewka (2) podróż 37470 114015 3203807022 Łomża (2) podróż 125854 510993 3203807082 Wizna (2) podróż 52998 215184 3203810052 Mielnik (2) podróż 27585 94861 3203810062 Milejczyce (2) podróż 22664 77936 3203810072 Nurzec-Stacja (2) podróż 46262 159086 3203814032 Rutki (2) podróż 70837 274268 3203901022 Augustów (2) podróż 74249 268124 3203901062 Płaska (2) podróż 28783 103938 154 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3203901072 Sztabin (2) podróż 59424 214589 3203908015 Goniądz - obszar wiejski (5) podróż 35400 126059 3203908032 Jaświły (2) podróż 58166 207126 3203908072 Trzcianne (2) podróż 50896 181240 3203909022 Giby (2) podróż 33056 123053 3203909032 Krasnopol (2) podróż 44128 164268 3203912032 Jeleniewo (2) podróż 36097 133067 3203912042 Przerośl (2) podróż 34768 128167 3203912072 Suwałki (2) podróż 77626 286160 3203912092 Wiżajny (2) podróż 27601 101749 3265204055 Daleszyce - obszar wiejski (5) * podróż 159081 676885 3265204102 Miedziana Góra (2) podróż 134955 574232 3265204112 Mniów (2) podróż 119753 509549 3265204122 Morawica (2) podróż 184207 783799 3265204142 Piekoszów (2) podróż 203377 865364 3265204152 Pierzchnica (2) podróż 61925 263488 3265204162 Raków (2) podróż 72402 308067 3265204182 Strawczyn (2) podróż 129794 552271 3265205035 Końskie - obszar wiejski (5) podróż 207164 881480 3265205042 Radoszyce (2) podróż 115311 490646 3265306022 Iwaniska (2) podróż 78977 288180 3265309032 Klimontów (2) podróż 96063 347870 3265309045 Koprzywnica - obszar wiejski (5) * podróż 50930 184433 3265309072 Samborzec (2) podróż 99792 361373 3265312012 Bogoria (2) podróż 95243 374691 6285402022 Braniewo (2) podróż 72307 253637 6285402035 Frombork - obszar wiejski (5) podróż 14176 49725 6285402042 Lelkowo (2) podróż 33736 118337 6285402055 Pieniężno - obszar wiejski (5) podróż 42481 149014 6285402062 Płoskinia (2) podróż 30615 107390 6285402072 Wilczęta (2) podróż 34753 121906 6285404012 Elbląg (2) podróż 75689 287218 6285404052 Milejewo (2) podróż 37543 142464 6285404095 Tolkmicko - obszar wiejski (5) podróż 47955 181975 6285518012 Banie Mazurskie (2) * podróż 44599 165213 6285518022 Dubeninki (2) * podróż 35691 132214 6285518035 Gołdap - obszar wiejski (5) * podróż 75203 278584 6285519012 Budry (2) * podróż 32939 116455 6285519035 Węgorzewo - obszar wiejski (5) * podróż 61361 216939 6285601032 Bartoszyce (2) podróż 120284 409857 6285601052 Górowo Iławeckie (2) podróż 78691 268133 6285601065 Sępopol - obszar wiejski (5) podróż 50559 172276 6285608022 Barciany (2) podróż 70439 224159 6285608045 Korsze - obszar wiejski (5) podróż 62270 198164 6285608062 Srokowo (2) podróż 43886 139660 6285609022 Kiwity (2) podróż 38953 139928 6285609032 Lidzbark Warmiński (2) podróż 76092 273337 9807958 38752553 Źródło: Opracowanie własne. 155 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 38. Roczna liczba podróży w woj. warmińsko – mazurskim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 39. Roczna liczba podróży w woj. podlaskim w obszarach zurbanizowanych RMN (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. 156 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 40. Roczna liczba podróży w woj. lubelskim w obszarach zurbanizowanych RMN (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. 157 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 41. Roczna liczba podróży w woj. podkarpackim w obszarach zurbanizowanych RMN (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 42. Roczna liczba podróży w woj. świętokrzyskim w obszarach zurbanizowanych RMN (lata 2020/2036) Źródło: Opracowanie własne. 158 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Porównując liczbę podróży na obszarach niezurbanizowanych RMN w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że największy udział ma województwo podkarpackie (PODK), zaś najmniejszy województwo warmińsko-mazurskiego (WARM). Powyższe wynika bezpośrednio z następującej zależności: im wyższa liczba ludności na obszarach wiejskich, tym więcej generowanych podróży. Tab. 33. Liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN – porównanie Województwo Liczba podróży RMN w 2016r. Udział LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. 294643 755058 323419 360000 243643 1976764 Ludność na obszarach wiejskich w 2016r. 14,91% 38,20% 16,36% 18,21% 12,33% 100,00% 119967 307428 131683 146577 99201 804856 3.2.10. Prognoza liczby podróży turystycznych jednodniowych Na podstawie doświadczeń EuroVelo ruch turystyczny jednodniowy jest funkcją gęstości liczby mieszkańców. Oszacowano, że roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych na kilometr trasy rowerowej jest 4,6345 razy większa niż gęstość zaludnienia. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych = 4,6345 x gęstość zaludnienia [osoba/km2] x długość trasy rowerowej [km] Wariant bezinwestycyjny Liczba podróży turystycznych jednodniowych w wariancie bezinwestycyjnym ulega zmniejszeniu. Do 2036 r. przewiduje się łączny spadek na poziomie 35.594 podróży (4,8%). W poszczególnych grupach gmin zmiana wynosi: - w gminach wiejskich - spadek o 36.074 podróże, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich - wzrost o 479 podróży. Wyk. 24. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych w wariancie bezinwestycyjnym W0 Źródło: Opracowanie własne. 159 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wariant inwestycyjny Liczba podróży turystycznych jednodniowych w wariancie inwestycyjnym ulega zwiększeniu. Do 2036 r. przewiduje się łączny wzrost na poziomie 274.887 podróży (37,3%). W poszczególnych grupach gmin zmiana wynosi: - w gminach wiejskich – wzrost o 217.979 podróży, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich – wzrost o 56.908 podróży. Wyk. 25. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych w wariancie inwestycyjnym WI Źródło: Opracowanie własne. 160 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Projekt TRwPW_PW Liczba podróży turystycznych jednodniowych wygenerowanych przez projekt charakteryzuje się tendencją spadkową. Do 2036 r. przewiduje się łączny spadek na poziomie 19.133 podróży (5,8%). W poszczególnych grupach gmin spadek wynosi: - w gminach wiejskich 17.042 podróże, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 2.091 podróży. Wyk. 26. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych wygenerowanych przez projekt Źródło: Opracowanie własne. Tab. 34. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w latach 2020 oraz 2036 Kod Jednostka terytorialna Jedn. 2020 2036 3060901052 Janów Podlaski (2) podróż 3623 3354 3060901062 Kodeń (2) podróż 2547 2358 3060901072 Konstantynów (2) podróż 475 440 3060901122 Rokitno (2) podróż 689 638 3060901142 Sławatycze (2) podróż 1570 1453 3060901162 Terespol (2) podróż 5214 4827 3060901192 Zalesie (2) podróż 1122 1038 3060919022 Hanna (2) podróż 1124 953 3060919062 Włodawa (2) podróż 2936 2490 3060919072 Wola Uhruska (2) podróż 2863 2428 3061002075 Józefów - obszar wiejski (5) podróż 2151 1911 3061002132 Tereszpol (2) podróż 87 77 3061003032 Chełm (2) podróż 5529 4907 3061003092 Ruda-Huta (2) podróż 2441 2167 3061006042 Izbica (2) podróż 3748 3058 3061006052 Krasnystaw (2) podróż 1867 1523 3061006062 Kraśniczyn (2) podróż 443 362 3061006102 Siennica Różana (2) podróż 3423 2793 3061018082 Susiec (2) podróż 4118 3386 3061020072 Nielisz (2) podróż 2531 2307 3061020122 Sułów (2) podróż 2086 1902 3061020135 Szczebrzeszyn - obszar wiejski (5) podróż 3220 2935 3061020155 Zwierzyniec - obszar wiejski (5) podróż 1491 1359 3183302062 Nozdrzec (2) podróż 2132 2004 3183404082 Radymno (2) podróż 4472 4273 161 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3183409032 Horyniec-Zdrój (2) * podróż 2741 2433 3183409042 Lubaczów (2) podróż 3539 3141 3183409055 Narol - obszar wiejski (5) * podróż 2070 1837 3183409082 Wielkie Oczy (2) podróż 2014 1788 3183413012 Bircza (2) podróż 1038 1021 3183413022 Dubiecko (2) podróż 3231 3179 3183413042 Krasiczyn (2) podróż 2935 2887 3183413052 Krzywcza (2) podróż 4815 4738 3183413072 Orły (2) podróż 2236 2200 3183413092 Stubno (2) podróż 3057 3008 3183413102 Żurawica (2) podróż 6820 6711 3183510032 Czarna (2) podróż 12565 12402 3183510042 Łańcut (2) podróż 10767 10627 3183510062 Rakszawa (2) podróż 8066 7961 3183516025 Błażowa - obszar wiejski (5) podróż 6866 7116 3183516035 Boguchwała - obszar wiejski (5) * podróż 4399 4559 3183516052 Dynów (2) podróż 3584 3714 3183516092 Krasne (2) podróż 5756 5964 3183516102 Lubenia (2) podróż 8377 8681 3183519012 Czudec (2) podróż 87 84 3183519032 Niebylec (2) podróż 1565 1506 3183608042 Leżajsk (2) podróż 7218 7225 3183608055 Nowa Sarzyna - obszar wiejski (5) podróż 5145 5149 3183612042 Krzeszów (2) podróż 1746 1743 3183612055 Nisko - obszar wiejski (5) podróż 2803 2796 3183612065 Rudnik nad Sanem - obszar wiejski (5) * podróż 2410 2405 3183612075 Ulanów - obszar wiejski (5) podróż 866 864 3183618032 Pysznica (2) podróż 4327 4495 3183618042 Radomyśl nad Sanem (2) * podróż 3774 3921 3183618062 Zaleszany (2) podróż 4750 4934 3183620022 Gorzyce (2) podróż 7296 6783 3203702015 Choroszcz - obszar wiejski (5) podróż 3441 3526 3203702042 Gródek (2) podróż 1898 1945 3203702075 Michałowo - obszar wiejski (5) * podróż 777 796 3203702095 Supraśl - obszar wiejski (5) podróż 2522 2585 3203702125 Tykocin - obszar wiejski (5) podróż 1596 1636 3203702135 Wasilków - obszar wiejski (5) podróż 587 602 3203702152 Zawady (2) podróż 2583 2647 3203805022 Białowieża (2) podróż 1158 839 3203805032 Czeremcha (2) podróż 1064 771 3203805052 Dubicze Cerkiewne (2) podróż 386 280 3203805062 Hajnówka (2) podróż 1119 811 3203805075 Kleszczele - obszar wiejski (5) podróż 661 479 3203805092 Narewka (2) podróż 1531 1110 3203807022 Łomża (2) podróż 4439 4291 3203807082 Wizna (2) podróż 1075 1039 3203810052 Mielnik (2) podróż 1560 1277 3203810062 Milejczyce (2) podróż 477 391 3203810072 Nurzec-Stacja (2) podróż 2008 1644 3203814032 Rutki (2) podróż 1221 1125 3203901022 Augustów (2) podróż 1820 1565 3203901062 Płaska (2) podróż 729 627 3203901072 Sztabin (2) podróż 1171 1007 3203908015 Goniądz - obszar wiejski (5) podróż 896 760 3203908032 Jaświły (2) podróż 994 842 3203908072 Trzcianne (2) podróż 1324 1123 3203909022 Giby (2) podróż 792 702 3203909032 Krasnopol (2) podróż 727 645 162 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3203912032 Jeleniewo (2) podróż 2089 3203912042 Przerośl (2) podróż 616 1833 541 3203912072 Suwałki (2) podróż 1396 1225 3203912092 Wiżajny (2) podróż 1316 1155 3265204055 Daleszyce - obszar wiejski (5) * podróż 5526 5598 3265204102 Miedziana Góra (2) podróż 1277 1294 3265204112 Mniów (2) podróż 6874 6964 3265204122 Morawica (2) podróż 670 679 3265204142 Piekoszów (2) podróż 6550 6636 3265204152 Pierzchnica (2) podróż 1393 1412 3265204162 Raków (2) podróż 3300 3344 3265204182 Strawczyn (2) podróż 3195 3237 3265205035 Końskie - obszar wiejski (5) podróż 667 676 3265205042 Radoszyce (2) podróż 6537 6622 3265306022 Iwaniska (2) podróż 5382 4676 3265309032 Klimontów (2) podróż 5826 5023 3265309045 Koprzywnica - obszar wiejski (5) * podróż 1185 1022 3265309072 Samborzec (2) podróż 7120 6139 3265312012 Bogoria (2) podróż 1677 1571 6285402022 Braniewo (2) podróż 1489 1244 6285402035 Frombork - obszar wiejski (5) podróż 473 395 6285402042 Lelkowo (2) podróż 1070 893 6285402055 Pieniężno - obszar wiejski (5) podróż 750 627 6285402062 Płoskinia (2) podróż 962 803 6285402072 Wilczęta (2) podróż 1192 995 6285404012 Elbląg (2) podróż 1811 1637 6285404052 Milejewo (2) podróż 433 391 6285404095 Tolkmicko - obszar wiejski (5) podróż 2066 1867 6285518012 Banie Mazurskie (2) * podróż 947 836 6285518022 Dubeninki (2) * podróż 2511 2214 6285518035 Gołdap - obszar wiejski (5) * podróż 2063 1819 6285519012 Budry (2) * podróż 830 699 6285519035 Węgorzewo - obszar wiejski (5) * podróż 1447 1218 6285601032 Bartoszyce (2) podróż 2695 2186 6285601052 Górowo Iławeckie (2) podróż 2202 1787 6285601065 Sępopol - obszar wiejski (5) podróż 804 652 6285608022 Barciany (2) podróż 1372 1039 6285608045 Korsze - obszar wiejski (5) podróż 1637 1240 6285608062 Srokowo (2) podróż 1043 790 6285609022 Kiwity (2) podróż 980 838 6285609032 Lidzbark Warmiński (2) podróż 918 785 329614 310481 Źródło: Opracowanie własne. 163 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 43. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. warmińsko – mazurskim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 44. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. podlaskim Źródło: Opracowanie własne. 164 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 45. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. lubelskim Źródło: Opracowanie własne. 165 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 46. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. podkarpackim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 47. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. świętokrzyskim Źródło: Opracowanie własne. 166 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Porównując liczbę podróży turystycznych jednodniowych RTJ w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że największy udział ma województwo podkarpackie (PODK), zaś najmniejszy województwo warmińsko-mazurskiego (WARM). Na wyniki mają wpływ dwa parametry, tj. gęstość zaludnienia na obszarach wiejskich oraz długość trasy na obszarach wiejskich. Należy zauważyć, że o ile województwo podkarpackie oraz świętokrzyskie mają zbliżoną gęstość zaludnienia, to długość trasy przesądza, że w województwie podkarpackim generowanych jest znacznie więcej podróży turystycznych jednodniowych. Tab. 35. Liczba podróży turystycznych jednodniowych – porównanie Województwo Liczba podróży RTJ w 2016r. LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. 56731 142604 44881 57267 30619 332102 Udział 17,08% 42,94% 13,51% 17,24% 9,22% 100,00% Gęstość zaludnienia na obszarach wiejskich w 2016r. 38,1 80,1 19,2 79,7 18,8 38,4 Długość trasy na obszarach wiejskich w 2016r. 318,136 371,993 509,497 164,154 360,759 1724,539 3.2.11. Prognoza liczby podróży turystycznych wielodniowych Ruch turystyczny wielodniowy jest funkcją gęstości miejsc noclegowych. Na podstawie badań zdefiniowano, że roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych jest 29,411 razy większa niż gęstość miejsc noclegowych. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych = 29,411 x gęstość miejsc noclegowych [miejsce/km2] x długość trasy rowerowej [km] Wariant bezinwestycyjny Liczba podróży turystycznych jednodniowych w wariancie bezinwestycyjnym charakteryzuje się tendencją wzrostową. Do 2036 r. przewiduje się łączny wzrost na poziomie 238.374 podróży (159,9%). W poszczególnych grupach gmin wzrost wynosi: - w gminach wiejskich 178.641 podróże, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 59.733 podróże. 167 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 27. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych w wariancie bezinwestycyjnym W0 Źródło: Opracowanie własne. Wariant inwestycyjny Liczba podróży turystycznych jednodniowych w wariancie inwestycyjnym charakteryzuje się tendencją wzrostową. Do 2036 r. przewiduje się łączny wzrost na poziomie 458.243 podróży (307,4%). W poszczególnych grupach gmin wzrost wynosi: - w gminach wiejskich 347.477 podróży, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 110.766 podróży. Wyk. 28. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych w wariancie inwestycyjnym WI 168 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Projekt TRwPW_PW Liczba podróży turystycznych wielodniowych wygenerowanych charakteryzuje się wyraźną tendencją wzrostową. W stosunku do 2020 r., w 2036 r. przewiduje się łączny wzrost na poziomie 96.926 podróży (78,8%). W poszczególnych grupach gmin wzrost wynosi: - w gminach wiejskich 74.429 podróży, - na obszarach wiejskich w gminach miejsko-wiejskich 22.497 podróży. Powyższy wzrost jest wynikiem rosnącej gęstości liczby miejsc noclegowych wywołanej realizacją projektu oraz wzrostem PKB. Wyk. 29. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych wygenerowanych przez projekt Źródło: Opracowanie własne. 169 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 36. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w latach 2020 oraz 2036 Kod Jednostka terytorialna Jedn. 2020 2036 3060901052 Janów Podlaski (2) podróż 2359 4220 3060901062 Kodeń (2) podróż 1115 1995 3060901072 Konstantynów (2) podróż 68 122 3060901122 Rokitno (2) podróż 82 147 3060901142 Sławatycze (2) podróż 891 1593 3060901162 Terespol (2) podróż 2255 4033 3060901192 Zalesie (2) podróż 252 451 3060919022 Hanna (2) podróż 66 118 3060919062 Włodawa (2) podróż 16918 30257 3060919072 Wola Uhruska (2) podróż 1618 2894 3061002075 Józefów - obszar wiejski (5) podróż 2304 4120 3061002132 Tereszpol (2) podróż 6 10 3061003032 Chełm (2) podróż 718 1284 3061003092 Ruda-Huta (2) podróż 224 401 3061006042 Izbica (2) podróż 147 263 3061006052 Krasnystaw (2) podróż 228 407 3061006102 Siennica Różana (2) podróż 548 979 3061018082 Susiec (2) podróż 4247 7596 3061020072 Nielisz (2) podróż 471 842 3061020122 Sułów (2) podróż 59 106 3061020135 Szczebrzeszyn - obszar wiejski (5) podróż 652 1166 3061020155 Zwierzyniec - obszar wiejski (5) podróż 3180 5688 3183302062 Nozdrzec (2) podróż 305 545 3183404082 Radymno (2) podróż 775 1386 3183409032 Horyniec-Zdrój (2) * podróż 5621 10053 3183409042 Lubaczów (2) podróż 162 290 3183409055 Narol - obszar wiejski (5) * podróż 789 1411 3183409082 Wielkie Oczy (2) podróż 52 93 3183413012 Bircza (2) podróż 313 560 3183413022 Dubiecko (2) podróż 2531 4527 3183413042 Krasiczyn (2) podróż 3272 5851 3183413052 Krzywcza (2) podróż 492 879 3183413072 Orły (2) podróż 32 57 3183413092 Stubno (2) podróż 145 259 3183413102 Żurawica (2) podróż 66 117 3183510032 Czarna (2) podróż 1904 3406 3183510042 Łańcut (2) podróż 1103 1972 3183510062 Rakszawa (2) podróż 2019 3611 3183516025 Błażowa - obszar wiejski (5) podróż 62 110 3183516035 Boguchwała - obszar wiejski (5) * podróż 2 3 3183516052 Dynów (2) podróż 468 838 3183516092 Krasne (2) podróż 65 117 3183516102 Lubenia (2) podróż 5780 10337 3183519012 Czudec (2) podróż 17 30 3183519032 Niebylec (2) podróż 91 163 3183608042 Leżajsk (2) podróż 735 1314 3183608055 Nowa Sarzyna - obszar wiejski (5) podróż 1385 2476 3183612042 Krzeszów (2) podróż 25 44 3183612055 Nisko - obszar wiejski (5) podróż 800 1430 3183612065 Rudnik nad Sanem - obszar wiejski (5) * podróż 215 384 3183612075 Ulanów - obszar wiejski (5) podróż 48 87 3183618032 Pysznica (2) podróż 411 735 3183618042 Radomyśl nad Sanem (2) * podróż 278 497 3183618062 Zaleszany (2) podróż 77 138 3183620022 Gorzyce (2) podróż 310 554 170 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3203702015 Choroszcz - obszar wiejski (5) podróż 1011 1808 3203702042 Gródek (2) podróż 541 968 3203702075 Michałowo - obszar wiejski (5) * podróż 78 139 3203702095 Supraśl - obszar wiejski (5) podróż 610 1091 3203702125 Tykocin - obszar wiejski (5) podróż 621 1110 3203702135 Wasilków - obszar wiejski (5) podróż 316 566 3203702152 Zawady (2) podróż 167 299 3203805022 Białowieża (2) podróż 3830 6850 3203805032 Czeremcha (2) podróż 46 83 3203805052 Dubicze Cerkiewne (2) podróż 541 968 3203805062 Hajnówka (2) podróż 128 229 3203805075 Kleszczele - obszar wiejski (5) podróż 84 150 3203805092 Narewka (2) podróż 1011 1808 3203807022 Łomża (2) podróż 200 358 3203807082 Wizna (2) podróż 351 627 3203810052 Mielnik (2) podróż 1512 2705 3203810062 Milejczyce (2) podróż 42 75 3203810072 Nurzec-Stacja (2) podróż 98 176 3203814032 Rutki (2) podróż 1 2 3203901022 Augustów (2) podróż 247 443 3203901062 Płaska (2) podróż 2023 3617 3203901072 Sztabin (2) podróż 313 560 3203908015 Goniądz - obszar wiejski (5) podróż 452 808 3203908032 Jaświły (2) podróż 177 317 3203908072 Trzcianne (2) podróż 193 344 3203909022 Giby (2) podróż 2409 4309 3203909032 Krasnopol (2) podróż 427 763 3203912032 Jeleniewo (2) podróż 2663 4762 3203912042 Przerośl (2) podróż 137 245 3203912072 Suwałki (2) podróż 1490 2665 3203912092 Wiżajny (2) podróż 2943 5263 3265204055 Daleszyce - obszar wiejski (5) * podróż 905 1618 3265204102 Miedziana Góra (2) podróż 743 1329 3265204112 Mniów (2) podróż 137 245 3265204122 Morawica (2) podróż 72 129 3265204142 Piekoszów (2) podróż 367 657 3265204152 Pierzchnica (2) podróż 231 412 3265204162 Raków (2) podróż 2395 4284 3265204182 Strawczyn (2) podróż 263 471 3265205035 Końskie - obszar wiejski (5) podróż 446 798 3265205042 Radoszyce (2) podróż 74 133 3265306022 Iwaniska (2) podróż 234 419 3265309032 Klimontów (2) podróż 70 125 3265309045 Koprzywnica - obszar wiejski (5) * podróż 66 119 3265309072 Samborzec (2) podróż 66 118 3265312012 Bogoria (2) podróż 37 66 6285402022 Braniewo (2) podróż 134 239 6285402035 Frombork - obszar wiejski (5) podróż 570 1019 6285402042 Lelkowo (2) podróż 113 201 6285402055 Pieniężno - obszar wiejski (5) podróż 171 306 6285402062 Płoskinia (2) podróż 117 210 6285402072 Wilczęta (2) podróż 90 160 6285404012 Elbląg (2) podróż 621 1111 6285404052 Milejewo (2) podróż 11 19 6285404095 Tolkmicko - obszar wiejski (5) podróż 2984 5337 6285518012 Banie Mazurskie (2) * podróż 393 702 6285518022 Dubeninki (2) * podróż 4850 8674 6285518035 Gołdap - obszar wiejski (5) * podróż 4387 7846 171 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 6285519012 Budry (2) * podróż 74 132 6285519035 Węgorzewo - obszar wiejski (5) * podróż 5897 10547 6285601032 Bartoszyce (2) podróż 1464 2618 6285601052 Górowo Iławeckie (2) podróż 179 320 6285601065 Sępopol - obszar wiejski (5) podróż 236 422 6285608022 Barciany (2) podróż 40 72 6285608045 Korsze - obszar wiejski (5) podróż 265 474 6285608062 Srokowo (2) podróż 46 82 6285609022 Kiwity (2) podróż 59 106 6285609032 Lidzbark Warmiński (2) podróż Źródło: Opracowanie 715 1279 122943 219869 własne. 172 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 48. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. warmińsko – mazurskim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 49. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. podlaskim Źródło: Opracowanie własne. 173 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 50. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. lubelskim Źródło: Opracowanie własne. 174 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 51. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. podkarpackim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 52. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. świętokrzyskim Źródło: Opracowanie własne. 175 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Porównując liczbę podróży turystycznych wielodniowych RTW w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że największy udział ma województwo lubelskie (LUBE), zaś najmniejszy województwo świętokrzyskie (SWIE). Na wyniki mają wpływ dwa parametry, tj. gęstość miejsc noclegowych na obszarach wiejskich oraz długość trasy na obszarach wiejskich. Należy zauważyć, że o ile województwo świętokrzyskie ma relatywnie wysoką gęstość bazy noclegowej, to długość trasy przesądza, że na jego terenie generowanych jest najmniej podróży turystycznych wielodniowych. Tab. 37. Liczba podróży turystycznych wielodniowych – porównanie Jednostka terytorialna Liczba podróży RTW w 2016r. LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. Udział 32520 37,46% 16496 19,00% 20468 23,58% 4299 4,95% 13028 15,01% 86810 100,00% Gęstość miejsc Długość trasy na noclegowych na obszarach wiejskich obszarach wiejskich w 2016r. w 2016r. 3,06 318,136 1,39 371,993 1,26 509,497 1,93 164,154 1,12 360,759 1,58 1724,539 3.2.12. Prognoza pracy przewozowej Praca przewozowa wykonywana rowerem obliczana jest jako iloczyn ruchu rowerowego mieszkańców w obszarach zurbanizowanych RMZ, ruchu rowerowego mieszkańców w obszarach niezurbanizowanych RMN, ruchu turystycznego jednodniowego RTJ, ruchu turystycznego wielodniowego RTW oraz odpowiadającej średniej długości podróży. Praca przewozowa RMZ, RMN, RTJ, RTW = liczba podróży RMZ, RMN, RTJ, RTW [podróż] x średnia długość podróży RMZ, RMN, RTJ, RTW [km] Zgodnie z analizą wielokryterialną przyjęto następujące średnie długości podróży: - RMZ, RMN – 3,0 km, - RTJ – 62,5 km, - RTW – 200,0 km. Na tej podstawie oszacowano pracę przewozową dla wariantu bezinwestycyjnego, inwestycyjnego oraz projektu. Wariant bezinwestycyjny Praca przewozowa w wariancie bezinwestycyjnym charakteryzuje się tendencją wzrostową. Do 2036 r. przewiduje się łączny wzrost na poziomie 35.138.416 poj.km (18,2%). W poszczególnych grupach ruchu rowerowego zmiany kształtują się następująco: - praca przewozowa RMZ – spadek o 6.543.619 poj.km, - praca przewozowa RMN – spadek o 3.768.149 poj.km, - praca przewozowa RTJ – spadek o 2.224.651 poj.km, - praca przewozowa RTW – wzrost o 47.674.835 poj.km. 176 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 30. Praca przewozowa w wariancie bezinwestycyjnym W0 Źródło: Opracowanie własne. Wariant inwestycyjny Praca przewozowa w wariancie inwestycyjnym charakteryzuje się tendencją wzrostową. Do 2036 r. przewiduje się łączny wzrost na poziomie 370.644.112 poj.km (192,3%). W poszczególnych grupach ruchu rowerowego zmiany kształtują się następująco: - praca przewozowa RMZ – wzrost o 132.480.132 poj.km, - praca przewozowa RMN – wzrost o 129.334.958 poj.km, - praca przewozowa RTJ – wzrost o 17.180.412 poj.km, - praca przewozowa RTW – wzrost o 91.648.610 poj.km. Wyk. 31. Praca przewozowa w wariancie inwestycyjnym WI 177 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Projekt TRwPW_PW W ramach projektu wygenerowana zostanie dodatkowa praca przewozowa. W ruchu rowerowym mieszkańców na obszarach zurbanizowanych oraz niezurbanizowanych w wyniku rozbudowy infrastruktury ułatwiającej odbywanie podróży niezmotoryzowanych przyjęto założenie o wydłużeniu średniej długości podróży rowerowej o 10%88. Praca przewozowa wygenerowana przez projekt charakteryzuje się ogólną tendencją wzrostową. Wyk. 32. Praca przewozowa wygenerowana przez projekt Źródło: Opracowanie własne. 88 Zakłada się, że efektem udostępnienia nowych odcinków trasy rowerowej jest zachęta do odbywania dłuższych podróży. Z uwagi na podejście eksperckie powyższy parametr jest szczegółowo testowany na etapie analizy wrażliwości. 178 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3.2.13. Prognoza wpływów generowanych przez rowerowy ruch turystyczny Na podstawie opracowania „European Cycle Route Network Eurovelo. Challenges and opportunities for sustainable tourism” (Bruksela 2009) przyjęto, że: - turyści jednodniowi wydają średnio 5 EUR/podróż, - turyści wielodniowi wydają średnio 53 EUR/podróż. Zastosowano wzrost wydatków proporcjonalny do zmiany PKB w kolejnych latach89. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny charakteryzują się tendencją wzrostową. W 2036 r. w porównaniu do 2016 r. przewiduje się wzrost wpływów o 71.566.598 PLN (336,2%). Wpływy generowane przez RTJ, RTW = liczba podróży RTJ, RTW [podróż] x średnie wydatki turystów jednodniowych, wielodniowych [PLN] x dynamika wzrostu PKB Wyk. 33. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych latach Źródło: Opracowanie własne. Tab. 38. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w latach 2016-2020 Kod Jednostka terytorialna Jedn. 2016 2017 2018 2019 2020 3060901052 Janów Podlaski (2) PLN 422 625,25 453 985,99 487 699,22 523 940,53 562 897,85 3060901062 Kodeń (2) PLN 216 887,55 231 623,58 247 415,62 264 340,34 282 479,47 3060901072 Konstantynów (2) PLN 18 773,08 19 851,07 20 998,76 22 220,82 23 522,12 3060901122 Rokitno (2) PLN 24 647,85 26 031,68 27 503,62 29 069,47 30 735,26 3060901142 Sławatycze (2) PLN 162 224,18 174 344,17 187 376,74 201 390,09 216 457,15 3060901162 Terespol (2) PLN 440 257,89 469 957,06 501 775,94 535 868,04 572 396,98 3060901192 Zalesie (2) PLN 57 466,27 61 320,91 65 450,64 69 875,20 74 615,55 3060919022 Hanna (2) PLN 29 761,83 31 156,38 32 625,38 34 176,22 35 821,59 3060919062 Włodawa (2) PLN 2 637 888,57 2 848 494,33 3 075 411,47 3 319 893,11 3 583 300,06 3060919072 Wola Uhruska (2) PLN 301 469,76 322 133,36 344 280,13 368 026,48 393 509,76 3061002073 Józefów (3) PLN 392 781,87 421 747,90 452 881,30 486 338,21 522 312,23 3061002132 Tereszpol (2) PLN 2 387,24 2 500,64 2 620,43 2 746,77 2 880,82 3061003032 Chełm (2) PLN 202 627,32 215 191,74 228 626,29 242 966,10 258 311,83 3061003092 Ruda-Huta (2) PLN 76 984,30 81 021,90 85 308,81 89 849,61 94 676,95 89 Na podstawie przykładu Litwy „...średnie wydatki turysty rowerowego/dzień przyjęto na poziomie 84 € (na rok 1996), z prognozą dalszego wzrostu do 100 €/dzień/osobę w latach 2005-2007...”. Przyjęcie wzrostu wydatków w kolejnych latach jest uprawnione i zgodne z doświadczeniami krajów europejskich. Wzrost wydatków związany jest również z elastycznością dochodową wydatków na turystykę. Im jesteśmy bardziej zamożni, tym więcej jesteśmy skłonni przeznaczać na podróże. 179 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3061006042 Izbica (2) PLN 89 298,43 92 753,30 96 417,27 100 251,74 104 313,68 3061006052 Krasnystaw (2) PLN 67 694,80 71 408,11 75 384,72 79 617,74 84 148,81 3061006062 Kraśniczyn (2) PLN 7 897,32 8 098,48 8 308,48 8 521,55 8 743,15 3061006102 Siennica Różana (2) PLN 145 428,05 153 550,85 162 244,71 171 503,22 181 409,45 3061018082 Susiec (2) PLN 687 192,02 748 897,24 815 686,01 887 902,98 966 009,49 3061020072 Nielisz (2) PLN 116 945,05 123 950,76 131 425,14 139 399,02 147 904,24 3061020122 Sułów (2) PLN 45 173,57 47 085,88 49 093,33 51 199,40 53 406,71 3061020133 Szczebrzeszyn (3) PLN 157 051,83 166 572,86 176 735,43 187 582,14 199 157,14 3061020153 Zwierzyniec (3) PLN 521 126,87 559 371,67 600 465,22 644 619,62 692 062,18 3183302062 Nozdrzec (2) PLN 83 738,08 88 657,26 93 902,38 99 481,35 105 431,31 3183404082 Radymno (2) PLN 196 089,98 208 175,48 221 067,64 234 791,10 249 447,36 3183409032 Horyniec-Zdrój (2) * PLN 432 335,94 602 177,00 789 911,85 997 058,67 1 225 303,31 3183409042 Lubaczów (2) PLN 85 644,74 89 701,75 93 994,60 98 514,07 103 309,92 3183409053 Narol (3) * PLN 121 397,42 139 603,96 159 528,81 181 300,00 205 090,65 3183409082 Wielkie Oczy (2) PLN 41 697,20 43 687,63 45 796,15 48 016,58 50 376,24 3183413012 Bircza (2) PLN 56 381,89 62 805,84 69 792,53 77 382,90 85 627,53 3183413022 Dubiecko (2) PLN 448 536,16 480 493,86 514 785,90 551 571,92 591 043,38 3183413042 Krasiczyn (2) PLN 266 244,37 367 662,10 479 728,22 603 344,15 739 501,43 3183413052 Krzywcza (2) PLN 155 287,04 164 771,66 174 880,21 185 636,18 197 094,33 3183413072 Orły (2) PLN 42 629,15 44 495,07 46 447,70 48 482,20 50 607,07 3183413092 Stubno (2) PLN 72 703,57 76 730,40 81 001,40 85 519,94 90 308,43 3183413102 Żurawica (2) PLN 124 684,05 130 085,77 135 734,32 141 613,77 147 748,77 3183510032 Czarna (2) PLN 352 440,04 415 665,88 485 000,33 560 855,80 643 843,89 3183510042 Łańcut (2) PLN 308 995,60 338 340,75 370 110,40 404 411,44 441 501,61 3183510062 Rakszawa (2) PLN 448 502,77 478 008,54 509 570,67 543 275,22 579 321,28 3183516023 Błażowa (3) PLN 122 674,70 128 562,84 134 712,89 141 121,45 147 835,49 3183516033 Boguchwała (3) * PLN 73 513,84 76 677,14 79 953,96 83 337,73 86 853,79 3183516052 Dynów (2) PLN 99 367,02 114 357,61 130 725,50 148 575,07 168 045,50 3183516092 Krasne (2) PLN 105 992,40 110 871,85 115 955,72 121 239,61 126 761,20 3183516102 Lubenia (2) PLN 598 333,05 764 218,82 947 006,16 1 148 111,64 1 369 126,72 3183519012 Czudec (2) PLN 4 090,52 4 343,31 4 612,91 4 900,83 5 208,27 3183519032 Niebylec (2) PLN 37 239,77 40 041,94 43 051,92 46 290,88 49 774,42 3183608042 Leżajsk (2) PLN 235 519,68 249 074,06 263 479,52 278 793,52 295 040,73 3183608053 Nowa Sarzyna (3) PLN 201 292,47 242 043,05 286 800,55 335 901,30 389 682,00 3183612042 Krzeszów (2) PLN 33 064,69 34 563,17 36 132,98 37 780,17 39 505,85 3183612053 Nisko (3) PLN 86 569,08 115 590,58 147 624,02 182 930,45 221 783,18 3183612063 Rudnik nad Sanem (3) * PLN 73 551,81 77 788,08 82 288,60 87 074,25 92 160,14 3183612073 Ulanów (3) PLN 22 131,41 23 277,51 24 488,28 25 768,88 27 122,19 3183618032 Pysznica (2) PLN 97 116,13 113 138,39 130 640,55 149 788,02 170 703,53 3183618042 Radomyśl nad Sanem (2) * PLN 105 386,75 111 505,94 117 975,51 124 855,96 132 163,80 3183618062 Zaleszany (2) PLN 90 860,70 95 194,11 99 706,53 104 454,09 109 435,96 3183620022 Gorzyce (2) PLN 172 785,19 180 913,75 189 501,13 198 507,49 208 017,32 3203702013 Choroszcz (3) PLN 213 268,41 227 935,10 243 609,80 260 379,86 278 312,81 3203702042 Gródek (2) PLN 115 486,94 123 293,90 131 631,07 140 544,50 150 069,18 3203702073 Michałowo (3) * PLN 24 893,13 26 394,15 27 984,18 29 672,41 31 462,79 3203702093 Supraśl (3) PLN 137 132,75 146 087,27 155 632,33 165 820,33 176 688,20 3203702123 Tykocin (3) PLN 121 762,53 130 521,55 139 904,22 149 963,14 160 742,65 3203702133 Wasilków (3) PLN 59 092,45 63 219,45 67 637,66 72 370,87 77 440,12 3203702152 Zawady (2) PLN 68 153,59 72 150,51 76 372,46 80 844,83 85 575,10 3203805022 Białowieża (2) PLN 581 770,35 634 702,05 691 974,20 753 940,18 820 957,58 3203805032 Czeremcha (2) PLN 26 541,63 27 467,13 28 436,32 29 463,73 30 543,86 3203805052 Dubicze Cerkiewne (2) PLN 90 426,49 97 107,76 104 292,62 112 023,42 120 338,12 3203805062 Hajnówka (2) PLN 39 997,51 41 959,23 44 044,29 46 273,85 48 648,56 3203805073 Kleszczele (3) PLN 24 739,51 26 046,45 27 439,77 28 933,12 30 528,05 3203805092 Narewka (2) PLN 184 330,57 196 970,83 210 537,17 225 115,94 240 769,66 3203807022 Łomża (2) PLN 103 280,45 109 134,21 115 337,42 121 922,03 128 948,86 3203807082 Wizna (2) PLN 72 217,66 77 164,04 82 459,92 88 132,97 94 219,35 3203810052 Mielnik (2) PLN 209 319,50 239 051,59 271 555,14 307 065,82 345 833,71 180 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3203810062 Milejczyce (2) PLN 14 877,39 15 612,22 16 392,49 17 223,45 18 109,46 3203810072 Nurzec-Stacja (2) PLN 51 127,64 53 166,42 55 310,01 57 573,73 59 968,69 3203814032 Rutki (2) PLN 21 028,91 21 790,15 22 572,19 23 403,40 24 239,08 3203901022 Augustów (2) PLN 70 095,03 74 018,41 78 179,71 82 619,76 87 351,13 3203901062 Płaska (2) PLN 307 334,50 335 764,73 366 529,58 399 822,15 435 837,83 3203901072 Sztabin (2) PLN 68 974,28 73 323,39 77 964,05 82 933,00 88 249,58 3203908013 Goniądz (3) PLN 85 679,23 91 542,80 97 832,68 104 584,79 111 820,06 3203908032 Jaświły (2) PLN 44 989,77 47 578,49 50 339,68 53 290,36 56 429,18 3203908072 Trzcianne (2) PLN 50 340,23 53 873,79 57 673,41 61 765,60 66 152,73 3203909022 Giby (2) PLN 373 204,94 405 253,13 439 883,13 477 266,95 517 620,94 3203909032 Krasnopol (2) PLN 79 043,40 84 454,01 90 271,74 96 500,90 103 174,66 3203912032 Jeleniewo (2) PLN 450 184,36 482 821,12 517 875,03 555 509,05 595 954,07 3203912042 Przerośl (2) PLN 32 000,67 33 970,31 36 073,56 38 314,76 40 714,94 3203912072 Suwałki (2) PLN 249 085,45 268 898,32 290 246,39 313 235,16 338 015,31 3203912092 Wiżajny (2) PLN 480 862,76 516 275,44 554 329,73 595 212,59 639 160,14 3265204053 Daleszyce (3) * PLN 175 832,23 202 302,18 231 203,27 262 737,00 297 130,20 3265204102 Miedziana Góra (2) PLN 135 692,24 145 608,33 156 248,05 167 665,55 179 921,25 3265204112 Mniów (2) PLN 135 693,89 142 226,30 149 048,51 156 177,51 163 643,17 3265204122 Morawica (2) PLN 19 239,60 21 214,48 23 351,21 25 662,72 28 164,10 3265204142 Piekoszów (2) PLN 166 693,85 175 594,12 184 966,91 194 843,03 205 266,64 3265204152 Pierzchnica (2) PLN 59 129,21 62 829,19 66 766,69 70 958,64 75 425,55 3265204162 Raków (2) PLN 336 371,19 385 985,29 440 204,83 499 410,26 564 017,55 3265204182 Strawczyn (2) PLN 82 497,66 90 323,54 98 768,13 107 880,39 117 718,48 3265205033 Końskie (3) PLN 76 556,99 83 124,24 90 209,56 97 853,11 106 099,26 3265205042 Radoszyce (2) PLN 119 889,90 125 543,04 131 434,47 137 577,74 143 998,42 3265306022 Iwaniska (2) PLN 129 519,83 135 313,18 141 418,90 147 844,42 154 635,76 3265309032 Klimontów (2) PLN 111 842,51 115 863,91 120 115,18 124 495,94 129 053,32 3265309043 Koprzywnica (3) * PLN 31 018,98 32 425,70 33 922,28 35 491,48 37 146,35 3265309072 Samborzec (2) PLN 133 713,43 138 395,07 143 339,75 148 423,42 153 702,21 3265312012 Bogoria (2) PLN 34 460,94 35 899,31 37 405,65 38 983,01 40 629,63 6285402022 Braniewo (2) PLN 46 587,48 48 988,25 51 559,21 54 281,16 57 164,19 6285402033 Frombork (3) PLN 96 720,13 103 731,02 111 269,63 119 365,67 128 060,84 6285402042 Lelkowo (2) PLN 35 706,70 37 689,14 39 816,57 42 077,01 44 479,70 6285402053 Pieniężno (3) PLN 39 590,86 42 022,84 44 632,98 47 418,58 50 392,22 6285402062 Płoskinia (2) PLN 35 158,44 37 020,65 39 013,65 41 126,53 43 367,39 6285402072 Wilczęta (2) PLN 34 364,16 36 124,19 38 010,45 40 006,89 42 120,87 6285404012 Elbląg (2) PLN 83 866,62 101 410,96 120 675,17 141 834,10 165 014,72 6285404052 Milejewo (2) PLN 9 108,05 9 494,87 9 895,52 10 317,78 10 755,26 6285404093 Tolkmicko (3) PLN 347 205,81 415 429,77 490 331,57 572 506,14 662 525,10 6285518012 Banie Mazurskie (2) * PLN 40 455,38 53 332,80 67 555,62 83 200,91 100 439,01 6285518022 Dubeninki (2) * PLN 392 050,83 535 241,83 693 459,41 867 891,59 1 060 052,06 6285518033 Gołdap (3) * PLN 615 192,41 689 576,73 770 628,35 858 805,88 954 793,21 6285519012 Budry (2) * PLN 25 786,03 27 142,22 28 580,74 30 121,75 31 742,86 6285519033 Węgorzewo (3) * PLN 526 718,61 683 701,47 856 858,75 1 047 595,75 1 257 352,89 6285601032 Bartoszyce (2) PLN 189 398,62 225 850,60 265 910,86 309 854,01 357 989,86 6285601052 Górowo Iławeckie (2) PLN 65 810,49 69 174,35 72 765,67 76 576,78 80 610,27 6285601063 Sępopol (3) PLN 26 501,00 34 757,05 43 878,98 53 932,33 64 991,93 6285608022 Barciany (2) PLN 30 513,44 31 634,05 32 810,24 34 041,28 35 345,05 6285608043 Korsze (3) PLN 70 110,67 74 018,24 78 186,98 82 630,76 87 386,75 6285608062 Srokowo (2) PLN 25 492,34 26 537,62 27 640,48 28 801,56 30 035,71 6285609022 Kiwity (2) PLN 26 063,61 27 337,92 28 673,48 30 092,47 31 601,94 6285609032 Lidzbark Warmiński (2) PLN 105 675,11 119 103,43 133 737,31 149 692,43 167 077,76 21 288 859,37 23 663 790,73 26 246 261,49 29 051 883,30 32 099 576,95 Źródło: Opracowanie własne. 181 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 53. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. warmińsko – mazurskim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 54. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. podlaskim Źródło: Opracowanie własne. 182 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 55. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. lubelskim 183 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Źródło: Opracowanie Studium własne. 184 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 56. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. podkarpackim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 57. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. świętokrzyskim Źródło: Opracowanie własne. 185 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Porównując wpływy generowane przez rowerowych ruch turystyczny w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że największy udział ma województwo lubelskie (LUBE), zaś najmniejszy województwo świętokrzyskie (SWIE). Na wyniki mają wpływ dwa parametry, tj. liczba podróży RTJ oraz liczba podróży RTW. Należy zauważyć, że pomimo iż województwo podkarpackie (PODK) ma relatywnie niską liczbę podróży RTW, to relatywnie wysoka liczba podróży RTJ przesądza, że plasuje się na drugiej pozycji pod względem wysokości wpływów generowanych przez ruch turystyczny. Tab. 39. Wpływy generowane przez ruch turystyczny – porównanie Wpływy generowaene przez Województwo Udział ruch turystyczny w 2016r. LUBE 6 824 590,89 32,06% PODK 5 396 797,21 25,35% PODL 4 451 242,04 20,91% SWIE 1 748 152,45 8,21% WARM 2 868 076,79 13,47% PW 21 288 859,37 100,00% Źródło: Opracowanie własne. Liczba podróży RTJ w 2016r. Liczba podróży RTW w 2016r. 56731 142604 44881 57267 30619 332102 32520 16496 20468 4299 13028 86810 3.2.14. Prognoza korzyści generowanych przez dodatkowe zatrudnienie Na podstawie danych GUS dla 2009 r. przyjęto liczbę pracujących w sekcji I dla województwa oraz liczbę miejsc noclegowych dla województwa. Iloraz powyższych wartości daje średnią liczbę pracujących przypadającą na 1 miejsce noclegowe. Z kolei iloczyn średniej liczby pracujących przypadających na 1 miejsce noclegowe oraz liczby miejsc noclegowych wygenerowanych w ramach projektu pozwala oszacować liczbę nowych miejsc pracy w sekcji I. W poszczególnych województwach Polski Wschodniej wykorzystano poniższy wzór. Dla obszaru Polski Wschodniej miejsca pracy zsumowano. Liczba nowych miejsc pracy w sekcji I = liczba pracujących w sekcji I_WOJEWÓDZTWO [osoba] : liczba miejsc noclegowych_WOJEWÓDZTWO [miejsce] x liczba nowych miejsc noclegowych w ramach TRwPW [miejsce] Przyjęto założenie, że usługi gastronomiczne oraz inne usługi turystyczne (np. wiaty, parkingi, wypożyczalnie etc.) będą powstawały w ośrodkach tworzących nowe miejsca noclegowe. Na bazie powyższych założeń oszacowano, że w wyniku realizacji projektu w latach 2016-2020 powstaną łącznie 4.444 nowe miejsca pracy w sekcji I PKD 2007. Powyższy efekt został rozłożony na lata 2016-2020. Liczba nowych miejsc pracy jest pochodną liczby nowych miejsc noclegowych. Tab. 40. Nowe miejsca pracy w latach 2016-2020 Kod Jednostka terytorialna Jedn. 2016 2017 2018 2019 2020 3060901021 Terespol (1) miejsce 0 0 1 1 1 3060901052 Janów Podlaski (2) miejsce 1 2 3 4 5 3060901062 Kodeń (2) miejsce 0 0 0 0 1 3060901142 Sławatycze (2) miejsce 1 1 2 2 3 3060901162 Terespol (2) miejsce 0 0 0 0 1 3060901192 Zalesie (2) miejsce 0 1 1 2 2 3060919011 Włodawa (1) miejsce 2 3 5 7 9 3060919062 Włodawa (2) miejsce 9 18 27 36 46 3060919072 Wola Uhruska (2) miejsce 0 0 0 0 1 3061002073 Józefów (3) miejsce 1 3 4 6 7 3061003032 Chełm (2) miejsce 1 2 3 5 6 3061006011 Krasnystaw (1) miejsce 3 5 8 11 14 3061006052 Krasnystaw (2) miejsce 0 1 1 2 2 186 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3061018082 Susiec (2) miejsce 7 15 23 31 40 3061020133 Szczebrzeszyn (3) miejsce 0 1 1 2 2 3061020153 Zwierzyniec (3) miejsce 1 2 2 3 4 3061062011 Chełm (1) miejsce 3 6 8 11 15 3183404082 Radymno (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183409032 Horyniec-Zdrój (2) * miejsce 64 131 201 272 347 3183409042 Lubaczów (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183409053 Narol (3) * miejsce 8 17 26 35 45 3183409082 Wielkie Oczy (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183413012 Bircza (2) miejsce 5 10 15 21 27 3183413022 Dubiecko (2) miejsce 0 0 0 1 1 3183413042 Krasiczyn (2) miejsce 39 79 121 165 210 3183413052 Krzywcza (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183413092 Stubno (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183413102 Żurawica (2) miejsce 0 0 0 1 1 3183462011 Przemyśl (1) miejsce 17 35 53 73 93 3183510011 Łańcut (1) miejsce 17 34 52 70 90 3183510032 Czarna (2) miejsce 11 22 34 46 59 3183510042 Łańcut (2) miejsce 7 14 21 29 37 3183510062 Rakszawa (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183516023 Błażowa (3) miejsce 0 0 1 1 1 3183516033 Boguchwała (3) * miejsce 12 24 37 50 64 3183516052 Dynów (2) miejsce 6 13 19 26 33 3183516102 Lubenia (2) miejsce 32 65 99 135 171 3183519032 Niebylec (2) miejsce 2 4 6 8 10 3183563011 Rzeszów (1) miejsce 39 79 121 165 210 3183608011 Leżajsk (1) miejsce 14 29 45 61 78 3183608042 Leżajsk (2) miejsce 0 0 1 1 1 3183608053 Nowa Sarzyna (3) miejsce 24 49 74 101 128 3183612053 Nisko (3) miejsce 17 35 53 72 91 3183612063 Rudnik nad Sanem (3) * miejsce 4 8 12 16 20 3183612073 Ulanów (3) miejsce 5 10 15 21 26 3183618032 Pysznica (2) miejsce 7 15 23 32 40 3183618042 Radomyśl nad Sanem (2) * miejsce 0 0 0 1 1 3203702013 Choroszcz (3) miejsce 1 1 2 2 3 3203702042 Gródek (2) miejsce 0 0 1 1 1 3203702073 Michałowo (3) * miejsce 0 0 0 0 1 3203702093 Supraśl (3) miejsce 0 0 0 1 1 3203702123 Tykocin (3) miejsce 1 1 2 3 4 3203702152 Zawady (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203761011 Białystok (1) miejsce 3 7 10 14 18 3203805011 Hajnówka (1) miejsce 0 0 0 0 1 3203805022 Białowieża (2) miejsce 6 12 18 25 31 3203805052 Dubicze Cerkiewne (2) miejsce 0 1 1 1 2 3203805062 Hajnówka (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203805073 Kleszczele (3) miejsce 0 0 0 1 1 3203805092 Narewka (2) miejsce 0 0 1 1 1 3203807022 Łomża (2) miejsce 1 1 2 3 4 3203807082 Wizna (2) miejsce 0 1 1 1 1 3203810052 Mielnik (2) miejsce 7 14 22 29 37 3203862011 Łomża (1) miejsce 1 3 4 6 7 3203901011 Augustów (1) miejsce 6 13 20 27 34 3203901022 Augustów (2) miejsce 0 0 0 0 1 3203901062 Płaska (2) miejsce 6 12 18 25 32 3203901072 Sztabin (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203908013 Goniądz (3) miejsce 1 2 3 4 5 3203908072 Trzcianne (2) miejsce 1 2 3 4 5 3203909022 Giby (2) miejsce 5 10 15 21 26 187 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3203912032 Jeleniewo (2) miejsce 0 0 0 1 1 3203912072 Suwałki (2) miejsce 3 6 9 13 16 3203963011 Suwałki (1) miejsce 2 5 7 10 13 3265204053 Daleszyce (3) * miejsce 13 27 41 56 71 3265204102 Miedziana Góra (2) miejsce 1 3 4 5 7 3265204112 Mniów (2) miejsce 0 0 0 0 1 3265204122 Morawica (2) miejsce 7 14 22 29 37 3265204162 Raków (2) miejsce 16 33 50 68 86 3265204182 Strawczyn (2) miejsce 4 8 12 16 21 3265205033 Końskie (3) miejsce 10 21 32 43 55 3265205042 Radoszyce (2) miejsce 0 0 1 1 1 3265261011 Kielce (1) miejsce 97 198 303 411 524 3265306022 Iwaniska (2) miejsce 0 0 0 1 1 3265309011 Sandomierz (1) miejsce 31 62 95 130 165 3265309032 Klimontów (2) miejsce 0 0 0 1 1 3265309043 Koprzywnica (3) * miejsce 1 2 3 4 5 3265309072 Samborzec (2) miejsce 0 0 0 1 1 6285402011 Braniewo (1) miejsce 12 24 37 51 65 6285402033 Frombork (3) miejsce 11 23 34 47 60 6285404012 Elbląg (2) miejsce 5 11 16 22 28 6285404093 Tolkmicko (3) miejsce 10 21 32 43 55 6285461011 Elbląg (1) miejsce 47 95 146 198 252 6285518012 Banie Mazurskie (2) * miejsce 5 10 16 21 27 6285518022 Dubeninki (2) * miejsce 17 34 51 70 89 6285518033 Gołdap (3) * miejsce 22 44 68 92 117 6285519033 Węgorzewo (3) * miejsce 58 118 181 245 312 6285601011 Bartoszyce (1) miejsce 13 26 40 55 70 6285601032 Bartoszyce (2) miejsce 11 22 34 46 59 6285601052 Górowo Iławeckie (2) miejsce 0 0 0 0 1 6285601063 Sępopol (3) miejsce 4 9 14 19 24 6285609011 Lidzbark Warmiński (1) miejsce 15 30 46 62 79 6285609032 Lidzbark Warmiński (2) miejsce 5 10 16 22 28 825 1681 2569 3490 4444 Źródło: Opracowanie własne. 188 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 58. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. warmińsko - mazurskim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 59. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. podlaskim Źródło: Opracowanie własne. 189 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 60. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. lubelskim 190 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Źródło: Opracowanie Studium własne. 191 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 192 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 61. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. podkarpackim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 62. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. świętokrzyskim Źródło: Opracowanie własne. 193 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Porównując liczbę nowych miejsc pracy w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że największy udział ma województwo podkarpackie (PODK), zaś najmniejszy województwo lubelskie (LUBE). Na wyniki mają wpływ dwa parametry, tj. liczba nowych miejsc noclegowych oraz liczba pracujących w sekcji I przypadająca na 1 miejsce noclegowe. Należy zauważyć, że pomimo iż województwo warmińsko-mazurskie (WARM) ma najwyższą liczbę nowych miejsc noclegowych, to niski udział pracujących przypadających na 1 miejsce noclegowe w tym województwie przesądza, że plasuje się na drugiej pozycji pod względem liczby nowych miejsc pracy. Tab. 41. Liczba nowych miejsc pracy – porównanie Województwo LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. Liczba nowych miejsc pracy w 2016r. 30 333 46 181 235 825 Udział 3,61% 40,33% 5,59% 21,95% 28,51% 100,00% Liczba nowych miejsc noclegowych w 2016r. 79 1018 124 446 1608 3275 Liczba pracujących w sekcji I przypadająca na 1 miejsce noclegowe 0,3765 0,3271 0,3727 0,4061 0,1464 Wyrażając w wartościach pieniężnych korzyści społeczne związane ze zmniejszeniem bezrobocia w wyniku realizacji projektu, dokonano szacunków uwzględniając wartość tzw. wynagrodzenia ukrytego. Skutkiem zniekształceń rynku pracy (takich jak płace minimalne, świadczenia z tytułu bezrobocia, itp.) jest zazwyczaj to, iż wynagrodzenie finansowe jest wyższe, niż koszt alternatywny pracy. Należy zatem uwzględnić właściwe wynagrodzenie ukryte. Wynagrodzenie ukryte = liczba nowych miejsc pracy w sekcji I wygenerowanych przez projekt x przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (małe mikroprzedsiębiorstwa) [PLN] x 12 miesięcy x ¼ dynamiki realnego wzrostu płac x (1 - stopa bezrobocia rejestrowanego_WOJEWÓDZTWO) x (1- udział wpłat z tytułu ubezpieczenia społecznego i odpowiednich podatków) W poszczególnych województwach przyjęto założenia dla 2009 r. (ostatni dostępny rok) w zakresie: - stopy bezrobocia w województwie, - przeciętnego miesięcznego wynagrodzenie brutto, - udziału wpłat z tytułu ubezpieczenia społecznego i odpowiednich podatków. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto indeksowane jest w kolejnych latach w tempie ¼ dynamiki realnego wzrostu płac według MRR. Dla obszaru Polski Wschodniej przyjęto sumę obliczeń z poszczególnych województw. 194 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 34. Wynagrodzenia ukryte Źródło: Opracowanie własne. Tab. 42. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w latach 2016-2020 2019 2020 3060901021 Kod Terespol (1) Jednostka terytorialna Jedn. PLN 2016 2 620,28 2017 5 382,88 2018 8 294,51 11 362,19 14 593,25 3060901052 Janów Podlaski (2) PLN 10 719,18 22 020,57 33 931,62 46 481,03 59 698,85 3060901062 Kodeń (2) PLN 1 063,68 2 185,14 3 367,10 4 612,40 5 924,03 3060901072 Konstantynów (2) PLN 106,48 218,75 337,07 461,73 593,03 3060901122 Rokitno (2) PLN 317,05 651,32 1 003,62 1 374,80 1 765,75 3060901142 Sławatycze (2) PLN 5 425,48 11 145,64 17 174,37 23 526,22 30 216,37 3060901162 Terespol (2) PLN 1 119,67 2 300,16 3 544,33 4 855,18 6 235,85 3060901192 Zalesie (2) PLN 4 396,24 9 031,25 13 916,31 19 063,17 24 484,17 3060919011 Włodawa (1) PLN 18 307,51 37 609,39 57 952,50 79 385,90 101 960,87 3060919022 Hanna (2) PLN 544,15 1 117,85 1 722,50 2 359,56 3 030,55 3060919062 Włodawa (2) PLN 92 891,30 190 827,95 294 047,80 402 799,68 517 343,85 3060919072 Wola Uhruska (2) PLN 1 179,98 2 424,05 3 735,24 5 116,70 6 571,73 3061002073 Józefów (3) PLN 14 283,62 29 343,05 45 214,86 61 937,32 79 550,44 3061002132 Tereszpol (2) PLN 34,29 70,44 108,54 148,68 190,96 3061003032 Chełm (2) PLN 11 632,92 23 897,68 36 824,06 50 443,22 64 787,76 3061003092 Ruda-Huta (2) PLN 618,69 1 270,98 1 958,47 2 682,79 3 445,70 3061006011 Krasnystaw (1) PLN 27 891,24 57 297,38 88 289,84 120 943,32 155 335,98 3061006042 Izbica (2) PLN 683,37 1 403,85 2 163,20 2 963,25 3 805,91 3061006052 Krasnystaw (2) PLN 4 201,02 8 630,21 13 298,34 18 216,65 23 396,92 3061006062 Kraśniczyn (2) PLN 136,21 279,82 431,18 590,65 758,62 3061006102 Siennica Różana (2) PLN 909,58 1 868,55 2 879,27 3 944,14 5 065,74 3061018082 Susiec (2) PLN 79 998,78 164 342,66 253 236,48 346 894,53 445 540,95 3061020072 Nielisz (2) PLN 519,96 1 068,16 1 645,93 2 254,67 2 895,83 3061020122 Sułów (2) PLN 422,59 868,13 1 337,71 1 832,45 2 353,55 3061020133 Szczebrzeszyn (3) PLN 4 479,21 9 201,71 14 178,97 19 422,98 24 946,29 3061020153 Zwierzyniec (3) PLN 8 236,79 16 920,95 26 073,58 35 716,74 45 873,51 3061062011 Chełm (1) PLN 29 308,81 60 209,52 92 777,17 127 090,27 163 230,94 3183302062 Nozdrzec (2) PLN 774,03 1 590,09 2 450,18 3 356,37 4 310,82 3183404082 Radymno (2) PLN 1 744,08 3 582,88 5 520,88 7 562,75 9 713,37 3183409032 Horyniec-Zdrój (2) * PLN 643 242,44 1 321 422,27 2 036 186,61 2 789 258,42 3 582 440,01 3183409042 Lubaczów (2) PLN 2 035,99 4 182,56 6 444,93 8 828,55 11 339,13 3183409053 Narol (3) * PLN 83 384,09 171 297,15 263 952,69 361 574,06 464 394,90 3183409082 Wielkie Oczy (2) PLN 1 939,99 3 985,35 6 141,05 8 412,29 10 804,49 195 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3183413012 Bircza (2) PLN 49 417,85 101 519,81 156 432,42 214 288,04 3183413022 Dubiecko (2) PLN 1 269,92 2 608,81 4 019,93 5 506,67 275 225,14 7 072,61 3183413042 Krasiczyn (2) PLN 388 392,77 797 880,90 1 229 458,92 1 684 167,17 2 163 093,90 3183413052 Krzywcza (2) PLN 2 204,91 4 529,57 6 979,65 9 561,03 12 279,90 3183413072 Orły (2) PLN 434,28 892,15 1 374,73 1 883,16 2 418,67 3183413092 Stubno (2) PLN 1 622,43 3 332,98 5 135,81 7 035,25 9 035,87 3183413102 Żurawica (2) PLN 1 231,38 2 529,65 3 897,95 5 339,58 6 858,00 3183462011 Przemyśl (1) PLN 171 508,34 352 332,07 542 910,35 743 702,60 955 189,36 3183510011 Łańcut (1) PLN 166 190,25 341 407,04 526 075,92 720 642,05 925 571,08 3183510032 Czarna (2) PLN 108 774,40 223 456,82 344 325,80 471 672,70 605 802,29 3183510042 Łańcut (2) PLN 68 210,07 140 124,94 215 919,27 295 775,75 379 885,52 3183510062 Rakszawa (2) PLN 1 772,53 3 641,33 5 610,95 7 686,13 9 871,83 3183516011 Dynów (1) PLN 666,15 1 368,49 2 108,72 2 888,61 3 710,05 3183516023 Błażowa (3) PLN 1 863,71 3 828,65 5 899,58 8 081,51 10 379,65 3183516033 Boguchwała (3) * PLN 119 123,91 244 717,97 377 087,22 516 550,74 663 442,31 3183516052 Dynów (2) PLN 61 796,72 126 949,89 195 617,77 267 965,86 344 167,33 3183516092 Krasne (2) PLN 459,71 944,39 1 455,22 1 993,42 2 560,29 3183516102 Lubenia (2) PLN 317 657,27 652 567,95 1 005 545,42 1 377 440,56 1 769 143,42 3183519012 Czudec (2) PLN 792,34 1 627,71 2 508,15 3 435,78 4 412,81 3183519032 Niebylec (2) PLN 19 240,06 39 525,14 60 904,50 83 429,68 107 154,58 3183563011 Rzeszów (1) PLN 388 762,08 798 639,58 1 230 627,98 1 685 768,60 2 165 150,72 3183608011 Leżajsk (1) PLN 143 711,48 295 228,58 454 919,28 623 168,54 800 379,02 3183608042 Leżajsk (2) PLN 1 687,73 3 467,14 5 342,53 7 318,43 9 399,57 3183608053 Nowa Sarzyna (3) PLN 238 156,78 489 248,93 753 886,28 1 032 706,75 1 326 377,64 3183612042 Krzeszów (2) PLN 603,31 1 239,40 1 909,79 2 616,12 3 360,07 3183612053 Nisko (3) PLN 169 440,19 348 083,44 536 363,63 734 734,61 943 671,14 3183612063 Rudnik nad Sanem (3) * PLN 37 713,65 77 475,70 119 382,71 163 535,72 210 040,38 3183612073 Ulanów (3) PLN 48 631,15 99 903,67 153 942,09 210 876,69 270 843,70 3183618032 Pysznica (2) PLN 74 652,13 153 358,96 236 311,64 323 710,13 415 763,60 3183618042 Radomyśl nad Sanem (2) * PLN 1 580,65 3 247,15 5 003,55 6 854,08 8 803,17 3183618062 Zaleszany (2) PLN 878,20 1 804,10 2 779,94 3 808,09 4 891,00 3183620022 Gorzyce (2) PLN 918,08 1 886,02 2 906,18 3 981,01 5 113,09 3203702013 Choroszcz (3) PLN 6 445,52 13 241,13 20 403,32 27 949,37 35 897,34 3203702042 Gródek (2) PLN 2 069,97 4 252,37 6 552,50 8 975,91 11 528,39 3203702073 Michałowo (3) * PLN 1 220,01 2 506,29 3 861,96 5 290,28 6 794,68 3203702093 Supraśl (3) PLN 1 729,67 3 553,28 5 475,26 7 500,26 9 633,11 3203702123 Tykocin (3) PLN 8 194,34 16 833,75 25 939,22 35 532,69 45 637,12 3203702133 Wasilków (3) PLN 196,90 404,49 623,27 853,79 1 096,58 3203702152 Zawady (2) PLN 1 421,83 2 920,89 4 500,81 6 165,41 7 918,66 3203761011 Białystok (1) PLN 37 315,09 76 656,94 118 121,08 161 807,48 207 820,68 3203805011 Hajnówka (1) PLN 1 138,02 2 337,86 3 602,42 4 934,75 6 338,05 3203805022 Białowieża (2) PLN 64 707,67 132 929,91 204 832,41 280 588,49 360 379,45 3203805032 Czeremcha (2) PLN 561,89 1 154,29 1 778,65 2 436,48 3 129,34 3203805052 Dubicze Cerkiewne (2) PLN 3 604,56 7 404,90 11 410,25 15 630,26 20 075,04 3203805062 Hajnówka (2) PLN 1 498,53 3 078,46 4 743,61 6 498,01 8 345,85 3203805073 Kleszczele (3) PLN 1 403,67 2 883,57 4 443,31 6 086,65 7 817,51 3203805092 Narewka (2) PLN 2 656,68 5 457,65 8 409,73 11 520,01 14 795,96 3203807022 Łomża (2) PLN 7 925,61 16 281,69 25 088,54 34 367,39 44 140,45 3203807082 Wizna (2) PLN 2 929,04 6 017,16 9 271,88 12 701,03 16 312,82 3203810052 Mielnik (2) PLN 77 588,98 159 392,16 245 608,23 336 445,00 432 119,89 3203810062 Milejczyce (2) PLN 609,93 1 253,00 1 930,75 2 644,83 3 396,94 3203814032 Rutki (2) PLN 660,88 1 357,65 2 092,01 2 865,73 3 680,65 3203862011 Łomża (1) PLN 14 997,37 30 809,30 47 474,22 65 032,29 83 525,52 3203901011 Augustów (1) PLN 70 654,31 145 146,18 223 656,52 306 374,59 393 498,35 3203901022 Augustów (2) PLN 1 255,04 2 578,24 3 972,82 5 442,15 6 989,74 3203901062 Płaska (2) PLN 65 981,01 135 545,75 208 863,16 286 109,99 367 471,11 3203901072 Sztabin (2) PLN 1 371,68 2 817,87 4 342,07 5 947,96 7 639,38 3203908013 Goniądz (3) PLN 10 026,84 20 598,29 31 740,01 43 478,87 55 842,96 196 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3203908032 Jaświły (2) PLN 573,18 1 177,48 1 814,39 2 485,43 3 192,21 3203908072 Trzcianne (2) PLN 9 374,56 19 258,29 29 675,20 40 650,40 52 210,16 3203909032 Krasnopol (2) PLN 543,51 1 116,53 1 720,47 2 356,78 3 026,98 3203912032 Jeleniewo (2) PLN 1 453,38 2 985,70 4 600,68 6 302,21 8 094,37 3203912042 Przerośl (2) PLN 421,36 865,61 1 333,82 1 827,12 2 346,70 3203912072 Suwałki (2) PLN 33 357,71 68 527,23 105 593,98 144 647,30 185 780,66 3203912092 Wiżajny (2) PLN 1 023,99 2 103,59 3 241,43 4 440,26 5 702,94 3203963011 Suwałki (1) PLN 26 137,74 53 695,13 82 739,11 113 339,70 145 570,11 3265204053 Daleszyce (3) * PLN 138 487,25 284 496,36 438 381,96 600 514,98 771 283,47 3265204102 Miedziana Góra (2) PLN 13 001,44 26 709,05 41 156,11 56 377,46 72 409,52 3265204112 Mniów (2) PLN 1 195,10 2 455,11 3 783,09 5 182,24 6 655,92 3265204122 Morawica (2) PLN 73 285,81 150 552,10 231 986,54 317 785,41 408 154,07 3265204142 Piekoszów (2) PLN 726,98 1 493,45 2 301,27 3 152,38 4 048,83 3265204152 Pierzchnica (2) PLN 517,74 1 063,60 1 638,90 2 245,04 2 883,46 3265204162 Raków (2) PLN 168 507,43 346 167,25 533 410,96 730 689,91 938 476,25 3265204182 Strawczyn (2) PLN 40 976,45 84 178,51 129 711,12 177 684,02 228 212,04 3265205033 Końskie (3) PLN 107 485,86 220 809,75 340 246,92 466 085,27 598 625,97 3265205042 Radoszyce (2) PLN 1 826,14 3 751,47 5 780,67 7 918,61 10 170,43 3265261011 Kielce (1) PLN 1 024 372,77 2 104 383,84 3 242 656,25 4 441 933,87 5 705 086,88 3265306022 Iwaniska (2) PLN 1 568,10 3 221,37 4 963,83 6 799,68 8 733,30 3265309011 Sandomierz (1) PLN 323 000,42 663 544,45 1 022 459,18 1 400 609,78 1 798 901,27 3265309032 Klimontów (2) PLN 1 315,85 2 703,17 4 165,33 5 705,85 7 328,42 3265309043 Koprzywnica (3) * PLN 10 529,70 21 631,32 33 331,82 45 659,40 58 643,57 3265309072 Samborzec (2) PLN 1 329,08 2 730,35 4 207,21 5 763,23 7 402,12 3265312012 Bogoria (2) PLN 474,73 975,25 1 502,76 2 058,55 2 643,94 6285402011 Braniewo (1) PLN 153 523,02 315 384,56 485 977,75 665 713,80 855 022,88 6285402022 Braniewo (2) PLN 682,40 1 401,87 2 160,15 2 959,07 3 800,54 6285402033 Frombork (3) PLN 141 527,46 290 741,91 448 005,75 613 698,08 788 215,44 6285402042 Lelkowo (2) PLN 677,39 1 391,58 2 144,29 2 937,35 3 772,64 6285402053 Pieniężno (3) PLN 592,72 1 217,64 1 876,27 2 570,20 3 301,09 6285402072 Wilczęta (2) PLN 547,76 1 125,28 1 733,95 2 375,24 3 050,68 6285404012 Elbląg (2) PLN 67 142,37 137 931,54 212 539,44 291 145,92 373 939,10 6285404052 Milejewo (2) PLN 119,49 245,47 378,25 518,14 665,48 6285404093 Tolkmicko (3) PLN 129 757,73 266 563,18 410 748,62 562 661,61 722 665,73 6285461011 Elbląg (1) PLN 598 083,15 1 228 650,89 1 893 234,70 2 593 436,58 3 330 932,30 6285518012 Banie Mazurskie (2) * PLN 63 640,49 130 737,57 201 454,22 275 960,90 354 435,91 6285518022 Dubeninki (2) * PLN 210 725,01 432 895,44 667 050,89 913 755,79 1 173 600,58 6285518033 Gołdap (3) * PLN 278 204,64 571 519,82 880 657,93 1 206 364,16 1 549 418,01 6285519012 Budry (2) * PLN 475,80 977,44 1 506,15 2 063,19 2 649,90 6285519033 Węgorzewo (3) * PLN 740 881,45 1 522 003,50 2 345 263,29 3 212 645,32 4 126 225,47 6285601011 Bartoszyce (1) PLN 165 623,51 340 242,77 524 281,90 718 184,52 922 414,70 6285601021 Górowo Iławeckie (1) PLN 92,16 189,33 291,74 399,64 513,29 6285601032 Bartoszyce (2) PLN 140 124,88 287 860,57 443 565,88 607 616,16 780 404,00 6285601052 Górowo Iławeckie (2) PLN 1 256,35 2 580,95 3 976,99 5 447,86 6 997,07 6285601063 Sępopol (3) PLN 56 127,85 115 304,27 177 672,96 243 384,27 312 595,47 6285608022 Barciany (2) PLN 619,93 1 273,53 1 962,39 2 688,17 3 452,60 6285608043 Korsze (3) PLN 755,34 1 551,71 2 391,04 3 275,36 4 206,77 6285608062 Srokowo (2) PLN 497,59 1 022,20 1 575,12 2 157,67 2 771,25 6285609011 Lidzbark Warmiński (1) PLN 187 323,10 384 820,55 592 972,04 812 279,30 1 043 267,22 6285609022 Kiwity (2) PLN 393,62 808,61 1 245,99 1 706,82 2 192,18 6285609032 Lidzbark Warmiński (2) PLN 65 758,16 135 087,94 208 157,72 285 143,65 366 229,97 9 073 539,15 18 639 903,04 28 722 325,75 39 345 111,40 50 533 683,20 Źródło: Opracowanie własne. 197 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 63. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. warmińsko – mazurskim w latach 2016-2020 Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 64. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. podlaskim w latach 2016-2020 Źródło: Opracowanie własne. 198 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 65. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. lubelskim w latach 2016-2020 199 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 66. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. podkarpackim w latach 2016-2020 Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 67. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. świętokrzyskim w latach 2016-2020 Źródło: Opracowanie własne. 200 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Porównując wynagrodzenia ukryte w poszczególnych województwach na tle Polski Wschodniej (PW) stwierdza się, że największy udział ma województwo podkarpackie (PODK), zaś najmniejszy województwo lubelskie (LUBE). Na wyniki ma wpływ głównie liczba nowych miejsc pracy. Minorowe znaczenie ma również przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sekcji I oraz stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie. Tab. 43. Wynagrodzenia ukryte – porównanie Województwo Wynagrodzenia ukryte w 2016r. LUBE PODK PODL SWIE WARM PW Źródło: Opracowanie własne. Udział 322 048,09 3 322 485,06 515 251,78 1 908 600,86 3 005 153,36 9 073 539,15 3,55% 36,62% 5,68% 21,03% 33,12% 100,00% Liczba nowych miejsc pracy w 2016r. 30 333 46 181 235 825 3.2.15. Prognoza korzyści wynikających z opodatkowania Wpływy podatkowe oszacowano w odniesieniu do średniej rentowności sekcji I PKD 2007 (wyżywienie, zakwaterowanie) w województwie. Na podstawie danych GUS przyjęto dla 2009 r. (ostatni dostępny rok): - przychody w sekcji I_WOJEWÓDZTWO – 347 mln PLN, - koszty w sekcji I_WOJEWÓDZTWO – 314 mln PLN. Iloczyn średniej rentowności w sekcji oraz wpływów wygenerowanych przez trasę daje podstawę do opodatkowania. Wpływy podatkowe dla poszczególnych województw Polski Wschodniej obliczono według poniższego wzoru. Dla obszaru Polski Wschodniej przyjęto sumę obliczeń z poszczególnych województw. Wpływy podatkowe = przychody w sekcji I_WOJEWÓDZTWO_2009 [PLN] : koszty w sekcji I_WOJEWÓDZTWO_2009 [PLN] x łączny przychód wygenerowany przez trasę [PLN] x stopa podatku dochodowego 19% Niska rentowność działalności podmiotów sekcji I przekłada się na relatywnie niskie wpływy podatkowe. Wyk. 35. Wpływy podatkowe Źródło: Opracowanie własne. 201 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3.2.16. Prognoza korzyści wynikających ze zmiany rozkładu modalnego podróży Podstawę oszacowań stanowi teza o substytucji podróży zmotoryzowanych (przeciętny samochód osobowy) podróżami niezmotoryzowanymi (rower). Według Litmana w sytuacji, gdy udogodnienia do odbywania podróży pieszych i rowerowych zwiększają liczbę podróży niezmotoryzowanych, zazwyczaj 20-50% tego wzrostu substytuuje podróże pojazdami samochodowymi. Podobny pogląd występuje na gruncie polskim. Dla przykładu w „Polityce rowerowej miasta Kielce” zamieszczono następujące stwierdzenie: „...w Kielcach samochody osobowe wykonują 427,9 mln pojazdokilometrów rocznie. Przy założeniu średniego napełnienia samochodu 1,28 oznacza to 548 mln pasażerokilometrów. Przyjmijmy, że tylko 30% podróży samochodowych, a więc tych do 3 km uda się zastąpić rowerem. W przypadku Kielc oznacza to, że rower może przejąć 164 mln pasażerokilometrów rocznie...”. Spójny i kompleksowy zestaw kosztów jednostkowych został opracowany przez Victoria Transport Policy Institute (VTPI). W celu dostosowania kosztów jednostkowych do warunków polskich przeprowadzono następującą procedurę: - przeliczono mil na kilometry, - przeliczono USD na PLN według średniego kursu NBP z dnia 30.12.2011 r., - urealniono koszty jednostkowe poprzez zastosowanie stopy inflacji według MRR począwszy od 2007 r. Po wykonaniu transpozycji do warunków polskich zdefiniowano jednostkowe koszty podróży realizowanych w obszarach niezurbanizowanych przyjmując średnie napełnienie przeciętnego samochodu osobowego na poziomie 1,5 osoby. Tab. 44. Koszty jednostkowe podróży realizowanych w obszarach niezurbanizowanych [PLN/poj.km] Środek transportu Przeciętny samochód osobowy Średnie napełnienie 1,5 Własność pojazdu Eksploatacja pojazdu Rekompensaty Czas podróży Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne Zdrowie Zdrowie - efekty zewnętrzne Infrastruktura parkingowa Infrastruktura parkingowa - efekty zewnętrzne Kongestia Infrastruktura podstawowa Wartość terenu Infrastruktura towarzysząca Zrównoważony transport Zanieczyszczenie powietrza Gazy cieplarniane Hałas Zasoby naturalne Efekt bariery Wykorzystanie terenu Zanieczyszczenie wód Odpady Razem Źródło: Opracowanie własne na podstawie Victoria Transport Policy Institute. Rower 1 0,6234 0,3301 0,0000 0,2149 0,2854 0,1261 0,0000 0,0000 0,0917 0,0573 0,0000 0,0367 0,0779 0,0160 0,0160 0,0092 0,0344 0,0160 0,0779 0,0183 0,0951 0,0321 0,0009 2,1595 0,0623 0,0330 0,0000 0,4298 0,1902 0,0069 -0,2177 -0,2177 0,0046 0,0023 0,0000 0,0023 0,0046 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,3005 Dla kosztów jednostkowych podróży realizowanych w obszarach zurbanizowanych przyjęto następujący rozkład podróży: - podróże realizowane w warunkach wysokiej kongestii – 80%90, - podróże realizowane w warunkach niskiej kongestii – 20%. 90 Przyjęto założenie, że skoro podróże rowerem mają zastępować krótkie podróże zmotoryzowane, to będą one miały w przeważającej części charakter obowiązkowy (nie fakultatywny) i będą realizowane głównie w godzinach szczytu. 202 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Na tej podstawie oraz przyjmując średnie napełnienie pojazdu na poziomie 1,28 osoby zdefiniowano jednostkowe koszty średniej podróży w terenie zurbanizowanym. Tab. 45. Koszty jednostkowe przeciętnej podróży realizowanej w obszarze zurbanizowanym [PLN/poj.km] Środek transportu Przeciętny samochód osobowy Średnie napełnienie 1,28 Własność pojazdu Eksploatacja pojazdu Rekompensaty Czas podróży Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne Zdrowie Zdrowie - efekty zewnętrzne Infrastruktura parkingowa Infrastruktura parkingowa - efekty zewnętrzne Kongestia Infrastruktura podstawowa Wartość terenu Infrastruktura towarzysząca Zrównoważony transport Zanieczyszczenie powietrza Gazy cieplarniane Hałas Zasoby naturalne Efekt bariery Wykorzystanie terenu Zanieczyszczenie wód Odpady Razem Źródło: Opracowanie własne na podstawie Victoria Transport Policy Institute. Rower 1 0,6234 0,4332 0,0000 0,7188 0,2435 0,1261 0,0000 0,0000 0,1834 0,2980 0,2475 0,0596 0,0779 0,0426 0,0160 0,1375 0,0426 0,0298 0,1027 0,0491 0,1902 0,0321 0,0009 3,6550 0,0623 0,0433 0,0000 0,7188 0,1902 0,0069 -0,2177 -0,2177 0,0115 0,0160 0,0188 0,0046 0,0046 0,0041 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0023 0,0000 0,0000 0,0000 0,6480 203 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 36. Koszty jednostkowe podróży realizowanych w obszarach niezurbanizowanych Źródło: Opracowanie własne na podstawie Victoria Transport Policy Institute. 204 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 37. Koszty jednostkowe przeciętnej podróży realizowanej w obszarze zurbanizowanym Źródło: Opracowanie własne na podstawie Victoria Transport Policy Institute. 205 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Własność pojazdu oraz eksploatacja pojazdu Koszty własności oraz eksploatacji przeciętnego samochodu osobowego są wielokrotnie wyższe niż w przypadku roweru. Koszty własności są identyczne w przypadku obszarów niezurbanizowanych i zurbanizowanych, zaś koszty eksploatacji przeciętnego samochodu osobowego są wyższe w obszarze zurbanizowanym. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe obejmują koszty stałe i zmienne, w tym m. in. zakup pojazdu, ubezpieczenie, rejestracja, utrzymanie i naprawy, paliwo, opłaty parkingowe oraz drogowe, amortyzacja91. Koszty własności oraz eksploatacji przeciętnego samochodu osobowego wynoszą w obszarze niezurbanizowanym 0,9535 PLN/poj.km oraz na terenie zurbanizowanym 1,0566 PLN/poj.km. Zgodnie z Niebieską Księgą dla prędkości 50 km/h przyjmuje się średni jednostkowy koszt eksploatacji na poziomie 1,117 PLN/poj.km92. Z uwagi na różnice w oszacowaniach na etapie analizy wrażliwości zaleca się dodatkowo zastosować odchylenia jednostkowych kosztów własności oraz eksploatacji pojazdu w przedziale +/- 25%, który zapewnia odpowiedni margines bezpieczeństwa. Ostatecznie, w obliczeniach przyjęto za opracowaniem A. Rudnicki, T. Kopta „Koncepcja sieci dróg rowerowych dla Oświęcimia” (Kraków 1999), że koszty własności oraz eksploatacji przeciętnego samochodu osobowego są 10-krotnie wyższe niż roweru. Rekompensaty Rekompensaty związane są zazwyczaj z funkcjonowaniem transportu publicznego. W przypadku podróży realizowanych przeciętnym samochodem osobowym oraz rowerem dopłaty nie występują, w związku z czym koszty wynoszą zero. Czas podróży Koszty czasu podróży przeciętnym samochodem osobowym w obszarze niezurbanizowanym są wielokrotnie niższe niż w przypadku roweru. W obszarze zurbanizowanym są jeszcze wyższe, jednak ich rozpiętość maleje z uwagi na znaczny wzrost kosztu czasu odbywania podróży przeciętnym samochodem osobowym. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe obejmują koszty czasu podróży zarówno użytkowników o motywacjach indywidualnych oraz biznesowych93. W Niebieskiej Księdze94 występują jednostkowe koszty czasu wyrażone w PLN/h według HEATCO, co uniemożliwia dokonanie bezpośredniego porównania. Ostatecznie, w obliczeniach przyjęto za opracowaniem Mike’a Hudsona „The Bicycle Planning Book" oraz „Miasta rowerowe miastami przyszłości” (Luksemburg: Biuro oficjalnych publikacji wspólnot europejskich, 2000 r.), że w obszarach zurbanizowanych jednostkowe koszty czasu są równe dla obu środków transportu. Z kolei w obszarach niezurbanizowanych jednostkowe koszty czasu dla roweru są dwukrotnie wyższe niż dla przeciętnego samochodu osobowego. Bezpieczeństwo Koszty bezpieczeństwa w przypadku przeciętnego samochodu osobowego są ponad dwukrotnie wyższe niż dla roweru bez względu na obszar występowania. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe odnoszą się do straty spowodowanych wypadkami i obejmują kategorie kosztów o charakterze rynkowym i nierynkowym95. W Niebieskiej Księdze96 występują jednostkowe koszty zdarzeń drogowych wyrażone w PLN/zdarzenie (zabici, ranni, straty niematerialne), co uniemożliwia dokonanie bezpośredniego porównania. Zdrowie Podróże przeciętnym samochodem osobowym nie przynoszą żadnych korzyści zdrowotnych. Jazda rowerem z kolei istotnie wpływa na poprawę zdrowia i ograniczenie ryzyka chorób niezależnie od obszaru, w którym się odbywa. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe odnoszą się do finansowych strat braku aktywności fizycznej oraz korzyści wynikających z redukcji ryzyka zachorowań97. 91 Szerzej zob. Trasnportation Cost and Benefit Analysis II – Vehicle Costs, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. Niebieska Księga. Infrastruktura drogowa, Załącznik A Jednostkowe koszty ekonomiczne i finansowe, Jaspers, grudzień 2008. 93 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Travel Time Costs, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 94 Niebieska Księga. Infrastruktura drogowa, Załącznik A Jednostkowe koszty ekonomiczne i finansowe, Jaspers, grudzień 2008. 95 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Safety and Health Costs, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 96 Niebieska Księga. Infrastruktura drogowa, Załącznik A Jednostkowe koszty ekonomiczne i finansowe, Jaspers, grudzień 2008. 97 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Safety and Health Costs, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 92 206 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Infrastruktura parkingowa Koszty związane z udostępnianiem infrastruktury parkingowej dla pojazdów samochodowych są wielokrotnie wyższe niż w przypadku rowerów. Koszty te istotnie zwiększają się na obszarach zurbanizowanych. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe obejmują bezpośrednie i pośrednie koszty związane z przygotowaniem i funkcjonowaniem infrastruktury parkingowej98. Kongestia Na obszarach niezurbanizowanych nie występuje problem zatłoczenia, w związku z powyższym koszty zarówno dla przeciętnego samochodu osobowego jak i roweru są równe zero. Na obszarach zurbanizowanych koszty kongestii występują dla obu środków transportu oraz są wielokrotnie wyższe w przypadku przeciętnego samochodu osobowego. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe obejmują m. in. koszty paliwa, ubrań, zanieczyszczenia powietrza, stresu99. Infrastruktura podstawowa Koszty związane z udostępnianiem podstawowej infrastruktury drogowej są wielokrotnie wyższe niż w przypadku infrastruktury rowerowej. Na obszarach zurbanizowanych wzrastają blisko dwukrotnie. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe obejmują wydatki związane z budową, remontami oraz utrzymaniem bieżącym100. Wartość terenu Infrastruktura drogowa oraz podróże zmotoryzowane wielokrotnie bardziej obniżają atrakcyjność terenów. Siła oddziaływania jest tożsama na terenach zurbanizowanych i niezurbanizowanych. Zgodnie z oszacowaniem VTPI im niższa kategoria danego ciągu komunikacyjnego, tym wyższa atrakcyjność terenu101. Infrastruktura towarzysząca Koszty związane z udostępnianiem infrastruktury towarzyszącej do odbywania podróży rowerowych na terenach niezurbanizowanych nie występują. W obszarach zurbanizowanych koszty w odniesieniu do podróży zmotoryzowanych są wielokrotnie wyższe niż dla podróży rowerowych. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe obejmują koszty infrastruktury towarzyszącej oraz usług publicznych świadczonych dla użytkowników infrastruktury102. Zrównoważony transport Zwiększanie udziału podróży niezmotoryzowanych (polityka zrównoważonego rozwoju) nie powoduje dodatkowych kosztów, i odwrotnie, wzrost udziału podróży zmotoryzowanych powoduje negatywne efekty niezależnie od obszaru. Zgodnie z oszacowaniem VTPI jednostkowe koszty odzwierciedlają wpływ rozwoju systemów transportowych na jakość oraz efektywność podróży103. Zanieczyszczenie powietrza, gazy cieplarniane, hałas, zasoby naturalne Rower, w przeciwieństwie do samochodu, nie powoduje negatywnego oddziaływania na środowisko. Negatywne oddziaływanie przeciętnego samochodu osobowego jest wielokrotnie wyższe w obszarach zurbanizowanych. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe odzwierciedlają oddziaływanie ruchu zmotoryzowanego oraz niezmotoryzowanego na środowisko w zakresie emisji gazów do atmosfery oraz wykorzystania zasobów naturalnych104. Koszty jednostkowe zanieczyszczenia powietrza dla przeciętnego samochodu osobowego wynoszą 0,0092 PLN/poj.km dla terenów niezurbanizowanych oraz 0,1375 PLN/poj.km dla terenów zurbanizowanych. Zgodnie z Niebieską Księgą dla prędkości 50 km/h przyjmuje się średni jednostkowy koszt zanieczyszczenia środowiska na poziomie 0,033 PLN/poj.km dla terenów zamiejskich oraz 0,044 PLN/poj.km dla terenów miejskich105. Z uwagi na różnice w oszacowaniach na etapie analizy wrażliwości zaleca się dodatkowo zastosować odchylenia jednostkowych kosztów zanieczyszczenia powietrza w przedziale +/- 80%, który zapewnia odpowiedni margines bezpieczeństwa. 98 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Parking Costs, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Congestion Costs, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 100 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Roadway Costs, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 101 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Roadway Land Value, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 102 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Traffic Services, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 103 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Transportation Diversity, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 104 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Air Pollution Costs, Noise Cost, Resource Consumption External Costs, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 105 Niebieska Księga. Infrastruktura drogowa, Załącznik A Jednostkowe koszty ekonomiczne i finansowe, Jaspers, grudzień 2008. 99 207 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Efekt bariery Wyższy ruch zmotoryzowany i niezmotoryzowany powoduje ograniczenie dostępności do infrastruktury. W obszarach niezurbanizowanych wzrost ruchu rowerowego nie powoduje negatywnego oddziaływania, zaś na terenach zurbanizowanych efekt bariery występuję w obu kategoriach ruchu, przy czym dla ruchu zmotoryzowanego jest wielokrotnie wyższy. Zgodnie z oszacowaniem VTPI jednostkowe koszty odzwierciedlają wpływ ruchu zmotoryzowanego na komfort podróży oraz dostępność do infrastruktury użytkowników niezmotoryzowanych106. Wykorzystanie terenu W przypadku inwestycji drogowych zajętość terenu jest zdecydowanie większa niż przy infrastrukturze rowerowej. To z kolei powoduje wyłączenie relatywnie dużych obszarów z alternatywnych funkcji i wpływa na mniej wszechstronne wykorzystanie terenu. Negatywny efekt zajętości terenu jest znacznie silniejszy w obszarach zurbanizowanych. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe odnoszą się do efektów zewnętrznych związanych z ekspansją infrastruktury przeznaczonej do podróży zmotoryzowanych i niezmotoryzowanych107. Zanieczyszczenie wód, odpady Rower, w przeciwieństwie do samochodu nie powoduje negatywnego oddziaływania na środowisko. W przypadku zanieczyszczenia wód oraz odpadów negatywne oddziaływanie przeciętnego samochodu osobowego jest identyczne na obszarach zurbanizowanych i niezurbanizowanych. Zgodnie z oszacowaniem VTPI koszty jednostkowe odzwierciedlają oddziaływanie ruchu zmotoryzowanego oraz niezmotoryzowanego na środowisko w obszarze zanieczyszczenia wód oraz odpadów108. Przyjmując substytucję ruchu samochodowego ruchem rowerowym na poziomie 30% obliczono roczne koszty odbywania podróży przeciętnym samochodem osobowym oraz rowerem, odrębnie dla obszaru niezurbanizowanego oraz zurbanizowanego. Roczne koszty podróży rowerem = praca przewozowa realizowana rowerem RMZ, RMN, RTJ, RTW [poj.km] x jednostkowe koszty dla roweru w obszarze nie-, zurbanizowanym [PLN/poj.km] Roczne koszty podróży SO = praca przewozowa realizowana rowerem RMZ, RMN, RTJ, RTW [poj.km] x wskaźnik substytucji 30% x jednostkowe koszty dla przeciętnego SO w obszarze nie-, zurbanizowanym [PLN/poj.km] Roczne koszty dodatkowych, wygenerowanych przez projekt podróży rowerem traktowane są jako straty (dodatkowa praca przewozowa wykonywana rowerem generuje dodatkowe koszty), zaś roczne koszty podróży przeciętnym samochodem osobowym traktowane są jako oszczędności (zredukowana praca przewozowa wykonywana przeciętnym samochodem osobowym stanowi korzyść). Efekt netto wynikający ze zmiany rozkładu modalnego, to różnica pomiędzy oszczędnościami i stratami. Przy założonym 30% poziomie substytucji zdyskontowane efekty netto w obszarze zurbanizowanym i niezurbanizowanym potwierdzają, że straty generowane są jedynie z tytułu czasu podróży oraz bezpieczeństwa. Zdyskontowane straty są wyższe w obszarze niezurbanizowanym. W pozostałych kategoriach zdyskontowane efekty netto są oszczędnościami, co oznacza, że przy 30% poziomie substytucji koszty podróży rowerem są niższe od kosztów podróży przeciętnym samochodem osobowym. Konkludując należy stwierdzić, że realizacja projektu przyczyni się do istotnych korzyści społeczno-ekonomicznych w następujących obszarach: własność pojazdu, eksploatacja pojazdu, bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne, zdrowie, zdrowie – efekty zewnętrzne, infrastruktura parkingowa, infrastruktura parkingowa – efekty zewnętrzne, kongestia (tylko na obszarach zurbanizowanych), infrastruktura podstawowa, wartość terenu, infrastruktura towarzysząca, zrównoważony transport, zanieczyszczenie powietrza, gazy cieplarniane, hałas, zasoby naturalne, 106 Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Barrier Effect, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Land Use Impacts, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. Szerzej zob. Transportation Cost and Benefit Analysis II – Water Pollution, Waste Disposal, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009. 107 108 208 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium efekt bariery, wykorzystanie terenu, zanieczyszczenie wód, odpady. Powyższe potwierdza zasadność realizacji projektów dotyczących tras rowerowych w wielu płaszczyznach życia społecznego. 209 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 38. Zdyskontowany efekt netto w obszarze zurbanizowanym oraz niezurbanizowanym Źródło: Opracowanie własne. 210 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Roczne koszty podróży rowerem przewyższają w każdym roku roczne oszczędności wynikające ze zmiany rozkładu modalnego podróży. Wyk. 39. Roczne koszty ekonomiczne netto Źródło: Opracowanie własne. 3.2.17. Efektywność ekonomiczna Zgodnie z wytycznymi MRR109 efektywność ekonomiczną projektu należy przedstawić w oparciu o następujące wskaźniki ENPV, EIRR, B/C. Aby projekt uzyskał dofinansowanie należy udowodnić, że: - ekonomiczna wartość bieżąca netto (ENPV) jest większa niż zero – projekt uzasadniony ze społecznoekonomicznego punktu widzenia110, - ekonomiczna wewnętrzna stopa zwrotu (EIRR) jest wyższa niż społeczna stopa dyskontowa, - stosunek korzyści do kosztów (B/C) jest większy niż 1. W obliczeniach efektywności ekonomicznej projektu po stronie wpływów uwzględniono: - przychód generowany przez ruch turystyczny, - koszty ekonomiczne netto (korzyść) – oszczędności wynikające z substytucji ruchu zmotoryzowanego ruchem rowerowym, - wartość rezydualną – zgodnie z Niebieską Księgą liczona jako 100% wartości gruntów i 40% robót budowlanych, dodatkowo korekta o transfery fiskalne 0,8, - wynagrodzenia ukryte, - wpływy podatkowe. Po stronie wypływów uwzględniono: - nakłady inwestycyjne netto – zgodnie z Niebieską Księgą wykonana została korekta o transfery fiskalne 0,8, - koszty utrzymania i remontów netto - zgodnie z Niebieską Księgą wykonana została korekta o transfery fiskalne 0,7, - koszty ekonomiczne netto (strata) - straty wynikające z substytucji ruchu zmotoryzowanego ruchem rowerowym. Struktura procentowa zdyskontowanych wpływów: - przychód generowany przez ruch turystyczny – 25,86%, - koszty ekonomiczne netto (korzyść) – 39,47%, - wartość rezydualna – 1,44%, - wynagrodzenia ukryte – 32,74%, - wpływy podatkowe – 0,49%. Struktura procentowa zdyskontowanych wypływów: - nakłady inwestycyjne netto – 74,25%, 109 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód (MRR/H/ 14(3)09/2011), Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wrzesień 2011r. Gdyby ENPV była ujemna, korzyści dla społeczności byłyby niewystarczające, aby pokryć koszty ich osiągnięcia, wówczas bardziej korzystnym wariantem z punktu widzenia całej społeczności byłby wariant bezinwestycyjny. 110 211 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - Studium koszty utrzymania i remontów netto – 25,75%, koszty ekonomiczne netto (strata) – 0,00%. Wyk. 40. Zdyskontowane wpływy projektu Źródło: Opracowanie własne. Wyk. 41. Zdyskontowane wypływy projektu Źródło: Opracowanie własne. W wyniku porównania wpływów i wypływów otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - ENPV = 1.713.284.482,01 PLN, - EIRR = 34,07%, - B/C = 8,60. Powyższe wartości wskaźników potwierdzają, że inwestycja jest uzasadniona ze społeczno-ekonomicznego punktu widzenia. Zwrot z inwestycji, tj. nadwyżka korzyści społeczno-ekonomicznych nad stratami nastąpi już w 2019 r. 212 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 42. ENPV w okresie referencyjnym Źródło: Opracowanie własne. W analizie kosztów i korzyści dla Polski Wschodniej błędem byłoby „dodać” tabele dla poszczególnych województw. Należy zauważyć, że postępując w ten sposób nie byłoby możliwości chociażby poprawnego wykonania analizy wrażliwości/ryzyka. Zatem jedynym właściwym podejściem jest zastosowanie zbudowanego wcześniej silnika obliczeniowego wykorzystywanego w poszczególnych województwach oraz rozszerzenie zakresu poszczególnych tablic, aby objąć wszystkie województwa. Takie podejście gwarantuje spójność obliczeń oraz daje możliwość poprawnego sporządzenia analizy wrażliwości/ryzyka. Jednakże są miejsca, gdzie skorzystanie z addytywności było nieuchronne. Aby zachować specyfikę poszczególnych regionów w obliczeniach: - zsumowano nowe miejsca noclegowe będące wynikiem realizacji projektu - każde województwo ma swoją specyfikę w zakresie podziału na kwartyle i wartość funkcji turystycznej, - zsumowano wynagrodzenia ukryte - każde województwo ma specyficzne średnie wynagrodzenie brutto oraz specyficzną stopę bezrobocia, - zsumowano wpływy podatkowe - każde województwo ma specyficzne przychody i koszty oraz średnią rentowność w sekcji I według PKD. Powyższe podejście daje spójność wskaźników rezultatu, tj. liczby nowych miejsc noclegowych oraz nowych miejsc pracy. Efektywność ekonomiczna mierzona wewnętrzną stopą zwrotu wynosi odpowiednio: - EIRRLUBE = 34,06% - EIRRPODK = 40,08% - EIRRPODL = 29,51% - EIRRSWIE = 45,82% maksimum - EIRRWARM = 27,24% minimum - EIRR TRwPW = 34,07% EIRRWARM < EIRRPODL < EIRRLUBE < EIRR TRwPW < EIRRPODK < EIRRSWIE W wyniku zastosowania „jednorodnego” modelu obliczeniowego efektywność ekonomiczna TRwPW jest wypadkową efektywności LUBE, PODK, PODL, SWIE, WARM. 213 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 3.2.18. Wrażliwość i ryzyko Analiza wrażliwości umożliwia ustalenie „decydujących” zmiennych lub parametrów modelu. Zmienne takie to te, których zmienność, dodatnia lub ujemna, wywiera największy wpływ na wydajność ekonomiczną projektu. Analizy tej dokonano zmieniając za każdym razem jeden element (zasada ceteris paribus) i ustalając wpływ takiej zmiany na wskaźnik ENPV. Kryteria wyboru zmiennych krytycznych zostały ustalone w trybie indywidualnym. Zgodnie z podręcznikiem analizy kosztów i korzyści111 zalecanym kryterium ogólnym jest uwzględnianie tych zmiennych lub parametrów, w przypadku których bezwzględna zmienność rzędu 1% w odniesieniu do najlepszego oszacowania skutkuje odpowiednią zmiennością ENPV nie mniejszą niż 1% (tzn. elastyczność równa jest jedności lub większa). Na potrzeby niniejszego projektu przyjęto 20-krotnie bardziej rygorystyczne kryterium wyznaczenia zmiennych krytycznych. Procedura przeprowadzania analizy wrażliwości obejmuje następujące etapy: - identyfikacja zmiennych, - eliminacja zmiennych w pełni zależnych, - analiza elastyczności, - wybór zmiennych decydujących. Z uwagi na niezwykle ubogi dorobek naukowy na gruncie polskim w zakresie analizy kosztów i korzyści dla projektów tras rowerowych i tym samym pionierski charakter niniejszej analizy zaproponowano przebadanie wszystkich możliwych zmiennych. Zidentyfikowano następujące grupy parametrów: - parametry ogólne, - jednostkowe koszty dla przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym, - jednostkowe koszty dla przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym, - jednostkowe koszty dla roweru w obszarze zurbanizowanym, - jednostkowe koszty dla roweru w obszarze niezurbanizowanym, W ramach parametrów ogólnych przyjęto: - nakłady inwestycyjne, - koszty utrzymania i remontów, - liczba miejsc noclegowych na 10 km trasy w drugim kwartylu, - liczba miejsc noclegowych w 1-szym roku trwałości projektu, - średnia długość podróży mieszkańców, - średnia długość podróży turystycznych jednodniowych, - średnia długość podróży turystycznych wielodniowych, - wskaźnik wydłużenia średniej długości podroży w obszarach zurbanizowanych, - wskaźnik wydłużenia średniej długości podroży w obszarach niezurbanizowanych, - średnie wydatki na podróż jednodniową, - średnie wydatki na podróż wielodniową, - kurs USD, - wskaźnik napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym, - wskaźnik napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym, - udział podróży w godzinach szczytu w obszarach zurbanizowanych, - stopień substytucji ruchu samochodowego ruchem rowerowym. W pozostałych grupach parametrów uwzględniono następujące kategorie kosztów jednostkowych: - własność pojazdu, - eksploatacja pojazdu, - rekompensaty, - czas podróży, - bezpieczeństwo, - bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne, - zdrowie, - zdrowie - efekty zewnętrzne, 111 Podręcznik do analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych, Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, czerwiec 2008. 214 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium - infrastruktura parkingowa, - infrastruktura parkingowa - efekty zewnętrzne, - kongestia, - infrastruktura podstawowa, - wartość terenu, - infrastruktura towarzysząca, - zrównoważony transport, - zanieczyszczenie powietrza, - gazy cieplarniane, - hałas, - zasoby naturalne, - efekt bariery, - wykorzystanie terenu, - zanieczyszczenie wód, - odpady. Etap eliminacji zmiennych zależnych traci sens w przypadku stosowania zasady ceteris paribus. Dla bezpieczeństwa nie pomijano parametrów, tym bardziej, że efekt zależności przejawia się jedynie w identycznej wartości wskaźników elastyczności. Nadrzędna w tym względzie jest kompleksowość. W celu identyfikacji zmiennych krytycznych obliczono wskaźniki elastyczności przy odchyleniach parametrów wejściowych w przedziale +/- 20%. Przyjęto 20-krotnie bardziej rygorystyczne kryterium niż zalecane w podręczniku do analizy kosztów i korzyści. Wyniki dla podstawowego wariantu rozwoju gospodarczego Polski W wyniku porównania wpływów i wypływów dla podstawowego wariantu rozwoju gospodarczego Polski otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - ENPV = 1.713.284.482,01 PLN, - EIRR = 34,07%, - B/C = 8,60. Powyższe wskaźniki stanowiły oszacowanie bazowe (100%). W kolejnym etapie procedury wszystkie parametry wejściowe zostały kolejno odchylone w zakresie +/- 20%. Na tej podstawie zdefiniowano parametry krytyczne poszczególnych grup. Tab. 46. Zmienne krytyczne w grupie parametrów ogólnych Parametry ogólne Elastyczność Zmienna Nakłady inwestycyjne -0,0977 KRYTYCZNA Koszty utrzymania i remontów -0,0339 MARGINALNA PARAMETR NIE PODLEGA 112 TESTOWANIU Liczba miejsc noclegowych na 10 km trasy w drugim kwartylu 0,0000 Liczba miejsc noclegowych w 1-szym roku trwałości projektu 0,0028 Średnia długość podróży mieszkańców 0,3367 KRYTYCZNA Średnia długość podróży turystycznych jednodniowych 0,0456 MARGINALNA Średnia długość podróży turystycznych wielodniowych 0,0644 KRYTYCZNA Wskaźnik wydłużenia średniej długości podroży w obszarach zurbanizowanych 0,0328 MARGINALNA Wskaźnik wydłużenia średniej długości podroży w obszarach niezurbanizowanych 0,0241 MARGINALNA Średnie wydatki na podróż jednodniową 0,0491 MARGINALNA Średnie wydatki na podróż wielodniową 0,2436 KRYTYCZNA Kurs USD 0,4466 KRYTYCZNA Wskaźnik napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym 0,1248 KRYTYCZNA Wskaźnik napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym 0,1092 KRYTYCZNA Udział podróży w warunkach wysokiej kongestii w obszarach zurbanizowanych 0,0780 KRYTYCZNA Stopień substytucji ruchu samochodowego ruchem rowerowym 0,9454 KRYTYCZNA MARGINALNA 112 W poszczególnych województwach liczba miejsc noclegowych na 10 km trasy w drugim kwartylu jest parametrem krytycznym, zaś w analizie dla Polski Wschodniej jest marginalny. Wynika to z faktu, że dla Polski Wschodniej przyjmujemy „podział kwartylowy” jaki został ustalony dla poszczególnych województw odrębnie, w myśl założenia, że specyfika województwa ma nadrzędne znaczenie. To powoduje, że: technicznie odchylanie tego parametru nie jest możliwe (wartości są wklejone na sztywno), odchylanie nie jest zasadne z uwagi na przyjęte założenie o respektowaniu specyfiki regionów, technicznie, parametr jest połączony zależnościami w analizie wrażliwości. 215 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Źródło: Opracowanie własne. Tab. 47. Zmienne krytyczne w grupie jednostkowych koszty dla przeciętnego SO w obszarze zurbanizowanym Jednostkowe koszty_PRZECIĘTNY SO_OBSZAR ZURBANIZOWANY Elastyczność Zmienna Własność pojazdu 0,0809 KRYTYCZNA Eksploatacja pojazdu 0,0562 KRYTYCZNA Rekompensaty 0,0000 MARGINALNA Czas podróży 0,0932 KRYTYCZNA Bezpieczeństwo 0,0316 MARGINALNA Bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne 0,0163 MARGINALNA Zdrowie 0,0000 MARGINALNA Zdrowie - efekty zewnętrzne 0,0000 MARGINALNA Infrastruktura parkingowa 0,0238 MARGINALNA Infrastruktura parkingowa - efekty zewnętrzne 0,0386 MARGINALNA Kongestia 0,0321 MARGINALNA Infrastruktura podstawowa 0,0077 MARGINALNA Wartość terenu 0,0101 MARGINALNA Infrastruktura towarzysząca 0,0055 MARGINALNA Zrównoważony transport 0,0021 MARGINALNA Zanieczyszczenie powietrza 0,0178 MARGINALNA Gazy cieplarniane 0,0055 MARGINALNA Hałas 0,0039 MARGINALNA Zasoby naturalne 0,0133 MARGINALNA Efekt bariery 0,0064 MARGINALNA Wykorzystanie terenu 0,0247 MARGINALNA Zanieczyszczenie wód 0,0042 MARGINALNA Odpady 0,0001 MARGINALNA Źródło: Opracowanie własne. Tab. 48. Zmienne krytyczne w grupie jednostkowych koszty dla przeciętnego SO w obszarze niezurbanizowanym Jednostkowe koszty_PRZECIĘTNY SO_OBSZAR NIEZURBANIZOWANY Elastyczność Zmienna Własność pojazdu 0,1361 Eksploatacja pojazdu 0,0720 KRYTYCZNA KRYTYCZNA Rekompensaty 0,0000 MARGINALNA Czas podróży 0,0469 MARGINALNA Bezpieczeństwo 0,0623 KRYTYCZNA Bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne 0,0275 MARGINALNA Zdrowie 0,0000 MARGINALNA Zdrowie - efekty zewnętrzne 0,0000 MARGINALNA Infrastruktura parkingowa 0,0200 MARGINALNA Infrastruktura parkingowa - efekty zewnętrzne 0,0125 MARGINALNA Kongestia 0,0000 MARGINALNA Infrastruktura podstawowa 0,0080 MARGINALNA Wartość terenu 0,0170 MARGINALNA Infrastruktura towarzysząca 0,0035 MARGINALNA Zrównoważony transport 0,0035 MARGINALNA Zanieczyszczenie powietrza 0,0020 MARGINALNA Gazy cieplarniane 0,0075 MARGINALNA Hałas 0,0035 MARGINALNA Zasoby naturalne 0,0170 MARGINALNA Efekt bariery 0,0040 MARGINALNA Wykorzystanie terenu 0,0208 MARGINALNA Zanieczyszczenie wód 0,0070 MARGINALNA Odpady 0,0002 MARGINALNA Źródło: Opracowanie własne. 216 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 49. Zmienne krytyczne w grupie jednostkowych kosztów dla roweru w obszarze zurbanizowanym Jednostkowe koszty_ROWER_OBSZAR ZURBANIZOWANY Elastyczność Zmienna Własność pojazdu -0,0270 MARGINALNA Eksploatacja pojazdu -0,0187 MARGINALNA Rekompensaty 0,0000 MARGINALNA Czas podróży -0,3107 KRYTYCZNA Bezpieczeństwo -0,0822 KRYTYCZNA Bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne -0,0030 MARGINALNA Zdrowie 0,0941 KRYTYCZNA Zdrowie - efekty zewnętrzne 0,0941 KRYTYCZNA Infrastruktura parkingowa -0,0050 MARGINALNA Infrastruktura parkingowa - efekty zewnętrzne -0,0069 MARGINALNA Kongestia -0,0081 MARGINALNA Infrastruktura podstawowa -0,0020 MARGINALNA Wartość terenu -0,0020 MARGINALNA Infrastruktura towarzysząca -0,0018 MARGINALNA Zrównoważony transport 0,0000 MARGINALNA Zanieczyszczenie powietrza 0,0000 MARGINALNA Gazy cieplarniane 0,0000 MARGINALNA Hałas 0,0000 MARGINALNA Zasoby naturalne 0,0000 MARGINALNA -0,0010 MARGINALNA Wykorzystanie terenu 0,0000 MARGINALNA Zanieczyszczenie wód 0,0000 MARGINALNA Odpady 0,0000 MARGINALNA Efekt bariery Źródło: Opracowanie własne. Tab. 50. Zmienne krytyczne w grupie jednostkowych kosztów dla roweru w obszarze niezurbanizowanym Jednostkowe koszty_ROWER_OBSZAR NIEZURBANIZOWANY Elastyczność Zmienna Własność pojazdu -0,0454 MARGINALNA Eksploatacja pojazdu -0,0240 MARGINALNA Rekompensaty 0,0000 MARGINALNA Czas podróży -0,3127 KRYTYCZNA Bezpieczeństwo -0,1384 KRYTYCZNA Bezpieczeństwo - efekty zewnętrzne -0,0050 MARGINALNA Zdrowie 0,1584 KRYTYCZNA Zdrowie - efekty zewnętrzne 0,1584 KRYTYCZNA Infrastruktura parkingowa -0,0033 MARGINALNA Infrastruktura parkingowa - efekty zewnętrzne -0,0017 MARGINALNA 0,0000 MARGINALNA Infrastruktura podstawowa -0,0017 MARGINALNA Wartość terenu -0,0033 MARGINALNA Infrastruktura towarzysząca 0,0000 MARGINALNA Zrównoważony transport 0,0000 MARGINALNA Zanieczyszczenie powietrza 0,0000 MARGINALNA Gazy cieplarniane 0,0000 MARGINALNA Hałas 0,0000 MARGINALNA Zasoby naturalne 0,0000 MARGINALNA Efekt bariery 0,0000 MARGINALNA Wykorzystanie terenu 0,0000 MARGINALNA Zanieczyszczenie wód 0,0000 MARGINALNA Odpady 0,0000 MARGINALNA Kongestia Źródło: Opracowanie własne. 217 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Zasymulowano niejednoczesne odchylenia parametrów w przedziale +/-20%. Efektywność ekonomiczna projektu mierzona ENPV w każdym przypadku wykazuje wartość dodatnią. Podsumowując, należy stwierdzić, że przedmiotowy projekt posiada duży margines bezpieczeństwa w przypadku niedoszacowania/przeszacowania parametrów wejściowych. Skuteczna realizacja projektu wiąże się z uniknięciem przeszkód, jakie projekt może napotkać w trakcie zarówno prac przygotowawczych, jak i już w czasie samej budowy i eksploatacji. Analizę ryzyka przeprowadzono w odniesieniu do zidentyfikowanych zmiennych krytycznych. Prawdopodobieństwo zaistnienia danego ryzyka oszacowano w sposób ekspercki. W przypadku określenia wpływu na projekt przyjęto następujące przedziały elastyczności: - 0,00% do 0,10% - niski, - 0,10% do 50,00% - średni, - powyżej 50,00% - wysoki. 218 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 51. Analiza ryzyka Lp. 1. Ryzyko Zmiana nakładów inwestycyjnych 2. Zmiana liczby miejsc noclegowych na 10 km trasy w drugim kwartylu 3. Zmiana średniej długości podróży w obszarach zurbanizowanych 4. Zmiana średniego wydatku na podróż jednodniową 5. Zmiana średniego wydatku na podróż wielodniową 6. Zmiana kursu USD 7. Zmiana wskaźnika napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym Prawdopodobieństwo Niskie Średnie Średnie Średnie Średnie Średnie Niskie Wpływ na projekt Komentarz Niski Nakłady inwestycyjne zostały szczegółowo przeanalizowane w poprzednich etapach realizacji projektu z uwzględnieniem obowiązujących wytycznych w zakresie wyceny. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w górę. Zasymulowano wzrost o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku niedoszacowania. Wysoki Liczba miejsc noclegowych na 10 km trasy w drugim kwartylu została przyjęta w sposób ekspercki. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Należy jednocześnie zauważyć, że w kontekście proponowanych 24 MORów wartość bazowa parametru wydaje się być raczej niedoszacowana. Średni Średnia długość podróży w obszarach zurbanizowanych została zdefiniowana w poprzednich etapach realizacji projektu na podstawie badań oraz źródeł literaturowych. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0 PLN. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Niski Średnie wydatki na podróż jednodniową zostały przyjęte na podstawie analizy projektów analogicznych. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Niski Średnie wydatki na podróż wielodniową zostały przyjęte na podstawie analizy projektów analogicznych. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Średni Kurs USD został przyjęty zgodnie z tabelami A kursów NBP. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Średni Wskaźnik napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym został przyjęty na podstawie badań dla miasta Kielce. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. 219 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 8. Zmiana wskaźnika napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym 9. Zmiana udziału podróży w warunkach wysokiej kongestii w obszarach zurbanizowanych 10. Zmiana stopnia substytucji ruchu samochodowego ruchem rowerowym 11. Zmiana jednostkowego kosztu własności przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym 12. Zmiana jednostkowego kosztu eksploatacji przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym 13. Zmiana jednostkowego kosztu czasu podróży przeciętnym samochodem osobowym w obszarze zurbanizowanym 14. Zmiana jednostkowego kosztu własności przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym Niskie Średnie Średnie Niskie Niskie Niskie Niskie Studium Średni Wskaźnik napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym został przyjęty na podstawie zaleceń Niebieskiej Księgi oraz instrukcji IBDiM. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Niski Udział podróży w warunkach wysokiej kongestii w obszarach zurbanizowanych został przyjęty metodą ekspercką. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Wysoki Stopień substytucji ruchu samochodowego ruchem rowerowym został przyjęty na podstawie doświadczeń VTPI oraz polityki rowerowej miasta Kielce. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Niski Jednostkowy koszt własności przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Niski Jednostkowy koszt eksploatacji pojazdu przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Niski Jednostkowy koszt czasu podróży przeciętnym samochodem osobowym w obszarze zurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Średni Jednostkowy koszt własności przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI oraz doświadczeń polskich. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. 220 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 15. Zmiana jednostkowego kosztu eksploatacji przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym 16. Zmiana jednostkowego kosztu bezpieczeństwa dla przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym 17. Zmiana jednostkowego kosztu czasu podróży rowerem w obszarze zurbanizowanym 18. Zmiana jednostkowego kosztu bezpieczeństwa dla roweru w obszarze zurbanizowanym 19. Zmiana jednostkowego kosztu zdrowia dla roweru w obszarze zurbanizowanym 20. Zmiana jednostkowego kosztu efektów zewnętrznych związanych ze zdrowiem dla roweru w obszarze zurbanizowanym 21. Zmiana jednostkowego kosztu czasu podróży rowerem w obszarze niezurbanizowanym Niskie Niskie Niskie Niskie Niskie Niskie Niskie Studium Niski Jednostkowy koszt eksploatacji pojazdu przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI oraz doświadczeń polskich. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Niski Jednostkowy koszt bezpieczeństwa dla przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Średni Jednostkowy koszt czasu podróży rowerem w obszarze zurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI oraz doświadczeń z badań prowadzonych na gruncie polskim. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w górę. Zasymulowano wzrost o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku niedoszacowania. Niski Jednostkowy koszt bezpieczeństwa dla roweru w obszarze zurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w górę. Zasymulowano wzrost o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku niedoszacowania. Niski Jednostkowy koszt zdrowia dla roweru w obszarze zurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Niski Jednostkowy koszt efektów zewnętrznych związanych ze zdrowiem dla roweru w obszarze zurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Średni Jednostkowy koszt czasu podróży rowerem w obszarze niezurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI oraz doświadczeń z badań prowadzonych na gruncie polskim. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w górę. Zasymulowano wzrost o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku niedoszacowania. 221 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 22. Zmiana jednostkowego kosztu bezpieczeństwa dla roweru w obszarze niezurbanizowanym 23. Zmiana jednostkowego kosztu zdrowia dla roweru w obszarze niezurbanizowanym 24. Zmiana jednostkowego kosztu efektów zewnętrznych związanych ze zdrowiem dla roweru w obszarze niezurbanizowanym Niskie Niskie Niskie Studium Średni Jednostkowy koszt bezpieczeństwa dla roweru w obszarze niezurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w górę. Zasymulowano wzrost o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku niedoszacowania. Średni Jednostkowy koszt zdrowia dla roweru w obszarze niezurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Średni Jednostkowy koszt efektów zewnętrznych związanych ze zdrowiem dla roweru w obszarze niezurbanizowanym został przyjęty na podstawie najlepszego oszacowania VTPI. Niekorzystną sytuacją jest odchylenie parametru w dół. Zasymulowano spadek o 80% i w rezultacie otrzymano ENPV > 0. Powyższa sytuacja potwierdza bardzo duży margines bezpieczeństwa w przypadku przeszacowania. Źródło: Opracowanie własne. 222 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyniki dla pesymistycznego wariantu rozwoju gospodarczego Polski W wyniku porównania wpływów i wypływów dla pesymistycznego wariantu rozwoju gospodarczego Polski otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - ENPV = 1.577.733.445,01 PLN, - EIRR = 33,69%, - B/C = 8,00. Powyższe wskaźniki stanowiły oszacowanie bazowe (100%). W kolejnym etapie procedury wszystkie parametry wejściowe zostały kolejno odchylone w zakresie +/- 20%. Na tej podstawie zdefiniowano parametry krytyczne poszczególnych grup. Tab. 52. Zmienne krytyczne w grupie parametrów ogólnych – wariant pesymistyczny Parametry ogólne Elastyczność Zmienna Nakłady inwestycyjne -0,1061 KRYTYCZNA Koszty utrzymania i remontów -0,0368 MARGINALNA Liczba miejsc noclegowych na 10 km trasy w drugim kwartylu 0,0000 MARGINALNA Liczba miejsc noclegowych w 1-szym roku trwałości projektu 0,0024 MARGINALNA Średnia długość podróży w obszarach zurbanizowanych 0,3639 KRYTYCZNA Średnia długość podróży turystycznych jednodniowych 0,0492 MARGINALNA Średnia długość podróży turystycznych wielodniowych 0,0542 KRYTYCZNA Wskaźnik wydłużenia średniej długości podroży w obszarach zurbanizowanych 0,0354 MARGINALNA Wskaźnik wydłużenia średniej długości podroży w obszarach niezurbanizowanych 0,0261 MARGINALNA Średnie wydatki na podróż jednodniową 0,0530 KRYTYCZNA Średnie wydatki na podróż wielodniową 0,1966 KRYTYCZNA Kurs USD 0,4673 KRYTYCZNA Wskaźnik napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze zurbanizowanym 0,1349 KRYTYCZNA Wskaźnik napełnienia przeciętnego samochodu osobowego w obszarze niezurbanizowanym 0,1114 KRYTYCZNA Udział podróży w godzinach szczytu w obszarach zurbanizowanych 0,0843 KRYTYCZNA Stopień substytucji ruchu samochodowego ruchem rowerowym 0,9930 KRYTYCZNA Źródło: Opracowanie własne. Zasymulowano niejednoczesne odchylenia parametrów w przedziale +/-20%. Efektywność ekonomiczna projektu mierzona ENPV w każdym przypadku wykazuje wartość dodatnią (odpowiednio niższe niż w wariancie podstawowym). Podsumowując, należy stwierdzić, że nawet w pesymistycznym wariancie rozwoju gospodarczego Polski przedmiotowy projekt posiada wystarczający margines bezpieczeństwa w przypadku niedoszacowania/przeszacowania parametrów wejściowych. 223 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 4. Wykonalność instytucjonalna i prawna 4.1. Wykonalność instytucjonalna projektu 4.1.1. Opis stanu aktualnego organizacji wdrażającej projekt We wdrażanie Działania V.2 PO RPW, zaangażowane są następujące instytucje:: - Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej (IZ PO RPW) – rolę tę pełni Departament Programów Ponadregionalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, który odpowiada za zarządzanie Programem Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej, tj. za realizację szczegółowych zadań związanych z pełnieniem przez ministra funkcji Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej, w tym dla Działania V.2: - przygotowanie dokumentów programowych i innych - w tym aktów normatywnych koniecznych do jego wdrożenia, - koordynacja prac związanych z organizacją systemu zarządzania i kontroli, w tym nadzór nad ww. systemem oraz systemem instytucjonalnym, - inicjowanie, nadzór oraz koordynacja działań służących zapewnieniu prawidłowości programowania, realizacji oraz monitorowania projektów współfinansowanych w ramach ww. działania, - ewaluacja realizacji działania PO RPW, w szczególności jego efektywności i skuteczności, - odbiór i weryfikację poszczególnych etapów studiów wykonalności w ramach działania. - Instytucja Pośrednicząca w Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej (IP PO RPW) – funkcję tę pełni Departament Projektów Infrastrukturalnych w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, który odpowiada m.in. za: - podpisywanie umów z beneficjentami, - ocenę projektów w działaniu V.2, - prowadzeniem Grupy Roboczej do spraw wdrażania Działania V.2 PO RPW - prowadzenie kontroli projektów, monitorowanie i raportowanie nieprawidłowości, - kontakty z wykonawcą studiów wykonalności, - Beneficjenci – Województwa: Warmińsko – Mazurskie, Podlaskie, Lubelskie, Podkarpackie, Świętokrzyskie, odpowiedzialne za: - współpracę z wykonawcą studium wykonalności (konsultacje, spotkania, wypełnianie ankiet, przeprowadzenie konsultacji społecznych na szczeblu lokalnym, pozyskanie informacji do opracowania studium), - finansowanie projektu (zabezpieczenie w budżecie województwa środków na realizację projektu w wysokości min. 5% kosztów kwalifikowanych i 100% kosztów niekwalifikowanych), - podpisanie porozumień z partnerami o współpracy w ramach projektu, - zachowanie celów projektu (trwałość projektów w okresie 5 lat od zakończenia projektu, tj. monitorowanie, finansowanie, konserwacja remonty i uzupełnianie braków w infrastrukturze towarzyszącej), - przygotowanie dokumentacji przetargowej (przygotowanie SIWZ na dokumentację i roboty), - ogłoszenie przetargów i wybór wykonawców (zgodnie z prawem zamówień publicznych), - przygotowywanie raportów z postępów w realizacji projektu po podpisaniu umowy o dofinansowanie projektu z Instytucją Pośredniczącą (w ramach bieżącej sprawozdawczości zgodnie z wytycznymi w zakresie sprawozdawczości), - przygotowywanie i składanie wniosków o płatności zaliczkowe, pośrednie i końcową zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie projektu, - przeprowadzenie konsultacji społecznych na szczeblu lokalnym, - zapewnienie nadzoru inwestorskiego (może on być prowadzony w ramach „sił własnych” beneficjenta lub poprzez wykonawcę wybranego w drodze przetargu). - Partnerzy – miasta/gminy, powiaty, Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych, Parki Narodowe i inne podmioty wymienione w Szczegółowym opisie osi priorytetowych PO RPW 2007-2013. Na obecnym etapie realizacji zadania wykonawca rekomenduje podział zadań ze względu na rodzaj partnerów, tj. w przypadku: - miast/gmin – udostępnią one beneficjentowi teren, którego są właścicielem, mogą uczestniczyć we współfinansowaniu części trasy rowerowej na terenie miasta/gminy, udzielą pomocy prawnej 224 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - - - Studium w możliwości wykupu gruntów od właścicieli prywatnych (gdy dotyczy), lub wykupią ten teren (gdy wyrażą na to zgodę), będą odpowiedzialni za monitorowanie, bieżące naprawy, konserwację trasy rowerowej oraz infrastruktury towarzyszącej na terenie miasta/gminy (gdy dotyczy) w okresie zachowania trwałości projektu na terenie miasta/gminy, ewentualne współfinansowanie projektu na terenie miasta/gminy, powiatów – udostępnią teren beneficjentowi na okres realizacji projektu i zachowania celów projektu, którego są właścicielem, udzielą pomocy prawnej w pozyskaniu wymaganych decyzji i pozwoleń, wyrażą zgodę na udostępnienie terenu (w pasie Trasy rowerowej) miastom i/lub gminom w celu bieżących napraw, konserwacji itp. (gdy dotyczy) w okresie zachowania celów projektu, Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych oraz poszczególnych nadleśnictw, od których zależy decyzja o ewentualnym udostępnieniu terenu beneficjentowi na realizację projektu, a w okresie zachowania celów projektu beneficjentowi lub gminie. Dodatkowo RDLP (w porozumieniu z nadleśnictwem) powinna w ramach umów/ porozumień określić sposób realizacji, monitorowania, napraw, terminów wykonania tych prac, Parki krajobrazowe mogą być potencjalnym partnerem w realizacji projektu w przypadku przebiegu trasy rowerowej przez ich teren. Wykonawca nie zaleca jednakże tego partnera ze względów formalno-prawnych. Parki krajobrazowe nie posiadają osobowości prawnej. Organem właściwym do podjęcia decyzji jest Marszałek Województwa, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad - udostępni beneficjentowi teren, którego jest właścicielem, może uczestniczyć we współfinansowaniu części trasy rowerowej na terenie dróg krajowych, udzieli pomocy prawnej w przypadku możliwości wykupu gruntów od właścicieli prywatnych (gdy dotyczy) lub wykupi ten teren (gdy wyrażą na to zgodę), będzie odpowiedzialna za monitorowanie, bieżące naprawy, konserwację trasy rowerowej oraz infrastruktury towarzyszącej na terenie miasta/gminy (gdy dotyczy) w okresie zachowania trwałości projektu, ewentualne współfinansowanie projektu. Wykaz partnerów został zamieszczony na końcu opracowania w załączniku F. Łącznie zidentyfikowano 216 partnerów. W większości przypadków beneficjenci podpisali z partnerami deklarację udziału w projekcie. Rys. 2. Struktura wdrażania projektu Instytucja Zarządzająca (MRR) Departament Programów Ponadregionalnych Zarządzanie PO RPW Instytucja Pośrednicząca (PARP) Departament Projektów Infrastrukturalnych Ocena, wybór projektów, weryfikacja wniosków o płatność, kontrola Beneficjent Partnerzy (miasta/gminy, powiaty, RDLP, PN i inne) Źródło: Opracowanie własne. Struktura instytucjonalna przygotowania i realizacji projektu zakłada aktywny udział partnerów lokalnych, tj. tych przez obszar których przebiegać będzie trasa rowerowa, zarówno w fazie przygotowania i realizacji projektu, jak również w okresie utrzymania jego trwałości. Przyjęto założenie, że beneficjent będzie aktywnie wspierany przez partnerów w przypadku konieczności uzyskania niezbędnych decyzji administracyjnych 225 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium (udostępnianie gruntów, postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko i oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, uzyskanie pozwolenia na budowę). Istotnym elementem współpracy będzie współpraca przy zachowaniu trwałości projektu w aspekcie monitorowania stanu nawierzchni i oznakowania trasy oraz konserwacji i ewentualnych napraw nawierzchni i infrastruktury towarzyszącej. 4.1.2. Opis wdrażania projektu Zestawienie niezbędnych działań, w tym instytucjonalnych i administracyjnych, w celu wdrożenia przedsięwzięcia Wskazany poniżej wykaz niezbędnych działań zagwarantuje sprawną realizację projektu i osiągnięcie zamierzonych celów. Beneficjent wnioskujący o dofinansowanie projektu inwestycyjnego przed przygotowaniem dokumentacji aplikacyjnej musi wykazywać pełną gotowość organizacyjną przedsięwzięcia oraz wykazać, że projekt spełnia odpowiednie kryteria. Do najważniejszych działań zaliczyć należy: - działania instytucjonalno-organizacyjne, - działania administracyjne, - działania finansowe. Działania instytucjonalno-organizacyjne Wśród niezbędnych działań instytucjonalno-organizacyjnych należy przede wszystkim wskazać na następujące działania: - ustanowienie Zespołu Wdrażającego Projekt w każdym województwie Polski Wschodniej, - przygotowanie procedur (trybu postępowania) w następujących obszarach: - prowadzenia procedur przetargowych i zawierania umów dla zadań objętych projektem, - weryfikacji czy roboty, usługi i/lub dostawy, za które jest dokonywana płatność zostały rzeczywiście wykonane zgodnie z zawartą umową, - przygotowywania wniosków o płatność, w tym zasad weryfikacji i poświadczania czy wszystkie wydatki włączane do wniosku o płatność są zgodne z zasadami zawartymi w Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków, - archiwizacji wszelkich dokumentów związanych z realizacją projektu w okresie realizacji PO RPW oraz 3 lat od zamknięcia PO RPW zgodnie z postanowieniami art. 90 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1083/2006 oraz art. 19 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1828/2006, - przygotowanie wniosku o dofinansowanie obejmujące: - przeprowadzenie procedury OOŚ stwierdzającej konieczność lub brak konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, - przygotowanie wszelkich niezbędnych załączników do wniosku o dofinansowanie, - przygotowanie i przeprowadzenie procedury wyboru wykonawcy zadań objętych projektem: - opracowanie dokumentacji przetargowej na wybór wykonawcy dokumentacji technicznej, inżyniera kontraktu, wykonawcy działań promocyjnych oraz wykonawcy robót budowlano-montażowych, - ogłoszenie postępowań przetargowych oraz wybór wykonawców we wspomnianych obszarach, - podpisanie kontraktu z wybranymi wykonawcami. Działania administracyjne Konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na przygotowanie formalno-prawne inwestycji, w tym uzyskanie niezbędnych decyzji administracyjnych. Do najważniejszych zaliczyć należy: - pozyskanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele projektu, - procedura oddziaływania na środowisko, w tym wydanie decyzji w zakresie uwarunkowań środowiskowych, - ustalenie warunków zagospodarowania/lokalizacji inwestycji celu publicznego, - uzyskanie decyzji pozwolenia na budowę. Działania finansowe Zgodnie z zapisami Szczegółowego opisu osi priorytetowych w ramach PO RPW oraz zarysu modelu przygotowania i realizacji projektów w ramach działania V.2 PO RPW wysokość dofinansowania może wynieść maksymalnie 95% wydatków kwalifikowanych tj. 85% ze środków EFRR i 10% z dotacji celowej budżetu państwa. Dofinansowanie jest udzielane pod warunkiem, że beneficjent nie będzie wykorzystywał infrastruktury wytworzonej w ramach projektu do wykonywania działalności gospodarczej 226 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium w rozumieniu wspólnotowym przez okres co najmniej 10 lat od dnia udzielenia wsparcia, a projekt nie zostanie poddany znaczącej modyfikacji przez okres co najmniej 5 lat od daty zakończenia jego realizacji. Struktura organizacyjna projektu Realizacja niniejszego przedsięwzięcia związana będzie z następującymi etapami: - przygotowanie projektu: - uregulowanie własności gruntów, - przygotowanie dokumentacji dla planowanych postępowań przetargowych, - przygotowanie dokumentacji technicznej, - zawarcie umów z lokalnymi partnerami odpowiedzialnymi za utrzymanie trwałości projektu zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie wytycznymi, - realizacja projektu: - ogłoszenie przetargów na wybór inżyniera kontraktu oraz wykonawcy robót budowlano-montażowych, rozstrzygnięcie i podpisanie kontraktów, - faza budowy - zgodnie z harmonogramem realizacji projektu, - działania promocyjne, - etap operacyjny realizowany we współpracy z lokalnymi partnerami: - monitorowanie stanu nawierzchni i oznakowania trasy rowerowej, - konserwacja i ewentualne naprawy nawierzchni i infrastruktury towarzyszącej. Wskazany wyżej wykaz niezbędnych działań zagwarantuje sprawną realizację projektu i osiągnięcie zamierzonych celów. Rozwiązanie takie przyjęto z uwagi na konieczność zachowania przejrzystej struktury instytucjonalnej, oraz na skomplikowany charakter prowadzenia inwestycji. Struktura organizacyjna projektu w fazie realizacji Wskazany w ramach przygotowania instytucjonalnego beneficjent, jako jednostka administracji publicznej, należy do jednego z typów beneficjentów wymienionych w ramach Szczegółowego opisu priorytetów PO RPW, a więc wypełnia tym samym jeden z warunków kwalifikowalności wydatków. O ile wydatki będą ponosić również inne jednostki, beneficjent musi posiadać odpowiednie porozumienia i umowy z podmiotami upoważnionymi do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych, aby wydatki te mogły być kwalifikowalne. Należy podkreślić, iż bez względu na ewentualne upoważnienie innego podmiotu do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych w projekcie, beneficjent zawsze pozostaje: - odpowiedzialny za prawidłowość rzeczowej i finansowej realizacji tego projektu i odpowiedzialny przed instytucją, z którą podpisał umowę o dofinansowanie, - odpowiedzialny za prawidłowość całości wydatków kwalifikowalnych, które są ponoszone w ramach projektu, - odpowiedzialny za zapewnienie trwałości projektu w porozumieniu z lokalnymi partnerami, - jedynym podmiotem właściwym do kontaktów z instytucjami w systemie realizacji PO RPW, przedstawiania wniosków o płatność oraz otrzymywania dofinansowania. Wymagane jest, aby składając aplikację beneficjent posiadał jasną i klarowną strukturę organizacyjną uwzględniającą zarządzanie projektem i procedury umożliwiające mu bezpieczną, efektywną i skuteczną jego realizację. Ponadto niezbędne jest, aby beneficjent posiadał odrębny system księgowy lub stosował odpowiedni kod księgowy dla wszystkich operacji finansowych związanych z projektem. Poniżej przedstawiono modele wdrażania projektów w poszczególnych województwach. Województwo warmińsko – mazurskie Zadania beneficjenta: 1. Na etapie przygotowawczym projektu • Opiniowanie dokumentacji związanej z przygotowaniem Studium Wykonalności • Opracowanie systemu Zarządzania Projektem • Analiza ryzyka w Projekcie • Opracowanie Książki Procedur Projektu • Przygotowanie Umów Partnerskich 2. Na etapie realizacji zadań objętych Umową o dofinansowanie (zadania infrastrukturalne) • Kierowanie Projektem • Wybór Inżyniera Projektu • Wybór wykonawcy dokumentacji projektowej 227 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium • Wybór wykonawcy oznakowania • Monitoring i sprawozdawczość • Audyt projektu • System informacji i promocji projektu 3. Zadania związane z pełnieniem funkcji sekretariatu projektu • Przygotowanie dokumentów na posiedzenie Komitetu Sterującego • Przygotowanie protokołów posiedzeń Komitetu Sterującego • Obsługa administracyjno – techniczna Zadania Partnera projektu 1. Wyłonienie wykonawcy • Przygotowanie dokumentacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego • Przeprowadzenie przetargu nieograniczonego • Zawarcie umowy z wykonawcą 2. Wyłonienie nadzoru inwestorskiego • Przygotowanie dokumentacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego • Przeprowadzenie przetargu nieograniczonego • Zawarcie umowy o sprawowanie nadzoru inwestorskiego 3. Realizacja inwestycji • Przekazanie placu budowy • Realizacja inwestycji • Odbiory częściowe wykonanych robót • Odbiór końcowy wykonanych robót • Uzyskanie pozwolenia na użytkowanie • Rozliczenie końcowe inwestycji W ramach realizacji projektu w województwie warmińsko – mazurskim zostanie powołany Komitet Sterujący. W skład struktury organizacyjnego Komitetu Sterującego wchodzą: Przewodniczący (Marszałek Województwa Warmińsko – Mazurskiego), Wiceprzewodniczący (Członek Zarządu Województwa Warmińsko – Mazurskiego bezpośrednio odpowiedzialny za projekt), Członkowie Komitetu (przedstawiciele miast, gmin, powiatów, przez które przechodzi trasa rowerowa, GDDKiA, ZDW). Zadaniami Komitetu są: • wsparcie Zespołu ds. Koordynacji Projektu, • podejmowanie strategicznych decyzji, • weryfikacja realizacji projektu z założonymi celami, • monitoring realizacji projektu, • utrzymanie założonych ram projektu (zakres, koszty, czas). Z uwagi na specyfikę projektu powołano specjalną jednostkę do spraw realizacji projektu - Zespół ds. Koordynacji Projektu. Zespół został utworzony w ramach struktur organizacyjnych beneficjenta. W skład zespołu odpowiedzialnego za realizację projektu wchodzić będzie Dyrektor Projektu, Koordynator Projektu oraz zespół, który tworzyć będą specjaliści w wymaganych zadaniami branżach, tj. specjaliści z zakresu technologii, finansów, prawa i administracji. 228 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Rys. 3. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. warmińsko - mazurskim Beneficjent (Województwo Warmińsko - Mazurskie) Dyrektor Projektu Partnerzy Projektu (JST, GDDKiA, ZDW) Koordynator Projektu Administrator Projektu Oddelegowani pracownicy przedstawiciele Partnerów Projektu bezpośrednio zaangażowani w pracę przy projekcie Ekonomista Projektu Specjalista ds. zarządzania inwestycjami infrastrukturalnymi Specjalista ds. regulacji nieruchomości i procedur środowiskowych Specjalista ds. promocji i zarządzania systemem oznakowania Specjalista ds. budżetowo finansowych Specjalista ds. obsługi prawnej Specjalista ds. zamówień publicznych Źródło: Opracowanie własne. 229 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Województwo podlaskie Zadania Beneficjenta: − Koordynacja całości nadzoru budowlanego − Akceptacja harmonogramów rzeczowo – finansowych oraz harmonogramów przepływów pieniężnych − Przechowywanie dokumentacji związanej z realizacją projektu w zakresie dotyczącym Beneficjenta oraz przechowywanie kopii dokumentacji dotyczącej realizacji projektu przez Partnerów − Rozliczenia z realizacji projektu Zadania Partnera Projektu: − Przeprowadzenie postępowań o udzielenie zamówienia publicznego na przygotowanie dokumentacji budowlanej i wykonawczej; zawarcie umów z wykonawcami − Pozyskanie decyzji i pozwoleń (przy pomocy Inżyniera Projektu) − Bezpośredni nadzór i odpowiedzialność nad robotami budowlanymi (każdy Partner za swój odcinek Trasy) − Archiwizacja i przechowywanie dokumentacji związanej z realizacją projektu w zakresie dotyczącym poszczególnych Partnerów − Rozliczenia w związku z realizacji projektu Zadania Inżyniera Projektu: − Nadzór nad jakością projektu − Pomoc Partnerom w tworzeniu lub opiniowaniu dokumentacji związanej z udzielanymi zamówieniami publicznymi w ramach realizacji Projektu, w tym projektu umów − Pomoc Partnerom w wykonaniu nadzoru nad pracami budowlanymi − Przygotowanie szczegółowych harmonogramów rzeczowo – finansowych oraz harmonogramów przepływów pieniężnych − Opracowanie miesięcznych lub kwartalnych zestawień prac z wartościami do zapłaty, zatwierdzenie ich i przekazywanie Beneficjentowi Wiodącemu − Przygotowanie w imieniu Beneficjenta wniosku o płatność − Współpraca ze wszystkimi podmiotami uczestniczącymi w procesie realizacji projektu − Udział w cząstkowych odbiorach i udział w końcowym odbiorze projektu − Pilnowanie terminów wykonania poszczególnych prac − Monitorowanie stanu realizacji projektu − Pomoc w uzyskaniu wszelkich niezbędnych uzgodnień i decyzji finansowo – prawnych warunkujących realizację projektu − Obsługa prawna projektu − Pomoc w egzekwowaniu od Partnerów zobowiązań wynikających z postanowień podpisanego porozumienia pomiędzy Beneficjentem a Partnerem − Przygotowanie jednego, wspólnego przetargu na oznakowanie pionowe całej Trasy rowerowej w województwie podlaskim Z uwagi na specyfikę projektu, proponuje się utworzenie specjalnej jednostki do spraw realizacji projektu Zespołu Wdrażającego Projekt. ZWP będzie utworzony w ramach struktur organizacyjnych beneficjenta. W skład zespołu odpowiedzialnego za realizację projektu wchodzić będzie Kierownik Projektu oraz zespół ZWP, który tworzyć będą specjaliści w wymaganych zadaniami branżach, tj. specjaliści z zakresu technologii, finansów, prawa i administracji. 230 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Rys. 4. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. podlaskim Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego Kierownik Projektu Obsługa administracyjna Specjalista ds. rozliczeń finansowych Inżynier drogowy Radca prawny Specjalista ds. zamówień publicznych Źródło: Opracowanie własne. Województwo lubelskie Tab. 53. Podział obowiązków pomiędzy uczestnikami realizacji projektu w woj. lubelskim Zadanie - Nadzór i koordynacja nad realizacją projektu Uczestnik projektu Beneficjent – Województwo Lubelskie Przygotowanie i przeprowadzenie procedur przetargowych Zawieranie umów z wykonawcami i kontakty z nimi Nadzór inwestorski Odbiór dokumentacji i robót Płatności za odebraną dokumentację Przygotowanie i obsługa wniosków o płatność Przekazanie płatności na roboty od partnerów Monitorowanie postępów realizacji prac i sprawozdawczość ZDW - Współuczestnictwo w przetargach na wykonanie dokumentacji - Współuczestnictwo w odbiorze dokumentacji Partnerzy Źródło: Opracowanie własne. Z uwagi na specyfikę projektu, proponuje się utworzenie specjalnego zespołu do spraw realizacji projektu Zespołu Wdrażającego Projekt (ZWP). Z racji specyfiki podziału zadań w województwie lubelskim, ZWP zostanie powołany głównie w ramach Zarządu Dróg Wojewódzkich w Lublinie. Jednak nadzór nad ZWP będzie sprawował Beneficjent, dlatego Dyrektorem ZWP zostanie osoba powołana z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. Taki podział wynika z podziału zadań Beneficjenta i ZDW – Urząd Marszałkowski będzie nadzorował i koordynował realizację projektu. Zespół Wdrażający Projekt będą tworzyć specjaliści w wymaganych branżach, tj. specjaliści z zakresu technologii, finansów, prawa i administracji. Dodatkowo zostanie powołany przez Beneficjenta zespół ds. promocji, podlegający Dyrektorowi ZWP oraz koordynatorowi projektu. Taka sytuacja spowodowana jest 231 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium tym, że zadaniem Beneficjenta będzie zapewnienie promocji projektu. W związku z tym to z jego szeregów, a nie z ZDW, będą powołane osoby zajmujące się promocją. Zespół Wdrażający Projekt będzie podzielony następująco: 1. Dyrektor Projektu – 1 osoba wydzielona z Urzędu Marszałkowskiego 2. Koordynator Projektu – 1 osoba wydzielona z ZDW w Lublinie 3. Zespół ds. administracyjno – prawnych (ZDW): − specjalista ds. prawnych - 1 osoba, − specjalista ds. administracyjnych - 1 osoba, − specjalista ds. zamówień publicznych - 1 osoba. 4. Zespół ds. księgowych (ZDW): − specjalista ds. księgowości - 1 osoba, - specjalista ds. rozliczeń funduszy UE - 2 osoby, 5. Zespół ds. technicznych (ZDW): − specjalista ds. technicznych - 1 osoba, − specjalista ds. dokumentacji i raportowania - 1 osoba, 6. Zespół ds. promocji – 2 osoby wydzielone z Urzędu Marszałkowskiego Rys. 5. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. lubelskim Dyrektor Projektu (UMWL) Koordynator Projektu (ZDW w Lublinie) Zespół ds. administracyjno - prawnych Zespół ds. promocji Zespół ds. księgowych Zespół ds. technicznych Źródło: Opracowanie własne. Województwo podkarpackie Tab. 54. Podział obowiązków pomiędzy uczestnikami realizacji projektu w woj. podkarpackim Zadanie Uczestnik projektu Przygotowanie dokumentacji budowlanej i wykonawczej PZDW lub Partner wg kryterium zarządcy drogi Pozyskanie decyzji i pozwoleń PZDW lub Partner wg kryterium zarządcy drogi Nadzór nad całością robót (nadzór inwestorski) PZDW (ewentualnie przy pomocy Inżyniera Kontraktu lub Inspektorów Nadzoru) Przepływy finansowe Urząd Marszałkowski i PZDW Archiwizacja dokumentacji odbiorowej i księgowej Urząd Marszałkowski, PZDW, Partner Źródło: Opracowanie własne. Ponadto Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich będzie odpowiedzialny za: – przygotowanie i przeprowadzenie procedur przetargowych na dokumentację i wykonawstwo, – podpisanie umów z wykonawcami i bieżące kontakty z nimi, 232 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia – – – – – – – – Studium nadzór inwestorski, uzyskanie wymaganych opinii, decyzji i pozwoleń, przygotowanie wniosku aplikacyjnego wraz z załącznikami oraz działania związane z podpisaniem umowy o dofinansowanie projektu, płatność i rozliczenie (przygotowanie, obsługa i rozliczenie wniosków o płatność), gromadzenie dokumentacji odbiorowej i księgowej, zachowanie celów projektu, wypełnianie funkcji Partnera projektu w zakresie dróg wojewódzkich, utrzymanie wykonanej inwestycji w ramach zarządzania drogami wojewódzkimi. Z uwagi na specyfikę projektu, proponuje się utworzenie specjalnej jednostki do spraw realizacji projektu Zespołu Wdrażającego Projekt. ZWP będzie utworzony w ramach struktur organizacyjnych beneficjenta oraz inwestora zastępczego - podmiotu odpowiedzialnego za rzeczową realizację projektu (Zarząd Dróg Wojewódzkich). W skład zespołu odpowiedzialnego za realizację projektu wchodzić będzie Kierownik Projektu wraz z Koordynatorem Projektu oraz zespół ZWP, który tworzyć będą specjaliści w wymaganych zadaniami branżach, tj. specjaliści z zakresu technologii, finansów, prawa i administracji. 7. W strukturach organizacyjnych beneficjenta (Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego): - Kierownik Projektu z Departamentu Infrastruktury i Transportu, - Stanowisko ds. nadzoru nad poprawnością związaną z przygotowaniem i prowadzeniem spraw projektowo – budowlanych, - Stanowisko ds. nadzoru nad poprawnością i terminową realizacją procedur związanych z udzieleniem zamówień publicznych oraz przygotowanie i monitorowanie procesu zawierania umów, - Stanowisko ds. planowania, sprawozdawczości budżetowej oraz nadzoru obsługi finansowo – księgowej projektu, - Stanowisko ds. monitorowania, sporządzania raportów, sprawozdań, inicjowania działań informacyjno-promocyjnych. 8. W strukturach organizacyjnych Podkarpackiego Zarządu Dróg Wojewódzkich - Koordynator Projektu, który wg zapotrzebowania współpracuje z pracownikami wydziałów: − Wydział Nieruchomości, − Wydział Dokumentacji, − Wydział Funduszy Unijnych, − Wydział Zarządzania Ruchem, − Wydział Dróg, − Wydział Mostów, − oraz rejonów PZDW w: Lubaczowie, Jarosławiu, Łańcucie, Stalowej Woli, 233 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Rys. 6. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. podkarpackim Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego Kierownik Projektu Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich Koordynator Projektu Stanowisko ds. nieruchomości Stanowisko ds. nadzoru nad poprawnością związaną z przygotowaniem i prowadzeniem spraw projektowo budowlanych Stanowisko ds. dokumentacji Stanowisko ds. funduszy unijnych Stanowisko ds. nadzoru nad poprawnością i terminową realizacją procedur związanych z udzieleniem zamówień publicznych oraz przygotowanie i monitorowanie procesu zawierania umów Stanowisko ds. planowania, sprawozdawczości budżetowej oraz nadzoru obsługi finansowo – księgowej projektu Stanowisko ds. zarządzania ruchem Stanowisko ds. dróg Stanowisko ds. mostów Stanowisko ds. monitorowania, sporządzania raportów, sprawozdań, inicjowania działań informacyjno - promocyjnych Źródło: Opracowanie własne. 234 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Województwo świętokrzyskie Tab. 55. Podział obowiązków pomiędzy uczestnikami realizacji projektu w woj. świętokrzyskim Zadanie Uczestnik projektu Przygotowanie dokumentacji budowlanej i wykonawczej ŚZDW Partnerzy – oddzielny przetarg z podziałem na zadania Pozyskanie decyzji i pozwoleń ŚZDW pod warunkiem uzyskania od Partnerów pełnomocnictwa do suponowania gruntami i nieruchomościami na cele związane z inwestycją Nadzór nad robotami budowlanymi Nadzór inwestorski zewnętrzny nad realizacją zadania zostanie wyłoniony w wyniku przetargu Przepływ finansów ŚZDW Archiwizacja dokumentacji odbiorowej i księgowej ŚZDW Źródło: Opracowanie własne. Ponadto Świętokrzyski Zarząd Dróg Wojewódzkich będzie odpowiedzialny za: - przygotowanie wniosku aplikacyjnego wraz z załącznikami oraz działania związane z podpisaniem umowy o dofinansowanie projektu, - przygotowanie i przeprowadzenie procedur przetargowych na dokumentację, - wybór wykonawcy w drodze przetargu, podpisanie umów z wykonawcą i bieżące kontakty, - uzyskanie wymaganych opinii, decyzji i pozwoleń, - monitorowanie postępów w realizacji projektu i sprawozdawczość, - przygotowanie i obsługa wniosków o płatność. Z uwagi na specyfikę projektu, proponuje się utworzenie specjalnej jednostki do spraw realizacji projektu Zespołu Wdrażającego Projekt. ZWP będzie utworzony w ramach struktur organizacyjnych beneficjenta oraz inwestora zastępczego - podmiotu odpowiedzialnego za rzeczową realizację projektu (Zarząd Dróg Wojewódzkich). W skład zespołu odpowiedzialnego za realizację projektu wchodzić będzie Koordynator Projektu oraz zespół ZWP, który tworzyć będą specjaliści w wymaganych zadaniami branżach, tj. specjaliści z zakresu technologii, finansów, prawa i administracji. - w strukturach organizacyjnych Świętokrzyskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich: - Koordynator Projektu - Naczelnik Wydziału Dróg, - dwa stanowiska ds. przygotowania specyfikacji i realizacji projektu, - stanowisko ds. przygotowania dokumentacji przetargowej, - stanowisko księgowe, - w strukturach organizacyjnych beneficjenta: - stanowisko ds. nadzoru nad realizacją inwestycji, koordynacji polityki promocyjno-informacyjnej, w tym sprawozdawczość z postępów w realizacji projektu w porozumieniu z ŚZDW, - stanowisko ds. zamówień publicznych, - stanowisko ds. przygotowania dokumentacji budowlanej. 235 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Rys. 7. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. świętokrzyskim Świętokrzyski Zarząd Dróg Wojewódzkich Beneficjent (Województwo Świętokrzyskie) Koordynator Projektu Stanowisko ds. nadzoru nad realizacją inwestycji, koordynacji polityki promocyjno-informacyjne, w tym sprawozdawczość z postępów w realizacji projektu w porozumieniu z ŚZDW Stanowisko ds. przygotowania specyfikacji i realizacji projektu (dwa etaty) Stanowisko ds. przygotowania dokumentacji przetargowej Stanowisko ds. zamówień publicznych Stanowisko ds. przygotowania dokumentacji budowlanej Stanowisko księgowe Źródło: Opracowanie własne. Tab. 56. Proponowana struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. świętokrzyskim Zespół Wdrażający Projekt Wyznaczone wydziały do realizacji zadania Koordynator Projektu Wydział Dróg ŚZDW Stanowisko ds. przygotowania specyfikacji i realizacji zamówienia (2 etaty) Wydział Dróg ŚZDW Stanowisko ds. przygotowania dokumentacji przetargowej Wydział Przygotowania Produkcji i Zamówień Publicznych ŚZDW Stanowisko księgowe Dział Księgowy Stanowisko ds. nadzoru nad realizacją inwestycji, koordynacji polityki promocyjno – informacyjnej w tym sprawozdawczość z postępów w realizacji projektu w porozumieniu z ŚZDW Departament Promocji, Edukacji, Kultury, Sportu i Turystyki UMWŚ Stanowisko ds. zamówień publicznych Departament Organizacyjno-Administracyjny UMWŚ Stanowisko ds. przygotowania dokumentacji budowlanej Departament Organizacyjno-Administracyjny UMWŚ Źródło: Opracowanie własne. 236 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 4.1.3. Studium Finansowanie komórki odpowiedzialnej za wdrożenie projektu Finansowanie komórki odpowiedzialnej za wdrożenie projektu (Samorząd Województwa, Zarząd Dróg Wojewódzkich) może być traktowane jako wydatek kwalifikowany, gdy są spełnione określone warunki zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 (MRR/RPW/1(4)10/2010). Zgodnie z wytycznymi wydatek kwalifikowany113, to wydatek lub koszt poniesiony przez beneficjenta w związku z realizacją projektu w ramach PO RPW, który kwalifikuje się do refundacji ze środków przeznaczonych na realizację PO RPW w trybie określonym w umowie o dofinansowanie projektu. Wydatek będzie kwalifikowany, gdy: - został poniesiony w ramach projektu realizowanego w ramach PO RPW, - termin i kwota jest zgodna z umową o dofinansowanie projektu, - jest niezbędny dla realizacji projektu, - jest racjonalny i efektywny, - jest rzetelnie udokumentowany i możliwy do zweryfikowania, - jest spójny z obowiązującymi przepisami. W przypadku wydatków poniesionych przez beneficjenta a związanych z zarządzaniem projektem (działania niezbędne i towarzyszące realizacji projektu) są one kwalifikowane, o ile potwierdzone jest to przez wytyczne. Do tego typu wydatków zalicza się: - koszty osobowe, - koszty ogólne, - wydatki związane z nadzorem nad robotami budowlanymi, - wydatki związane z zakupem i instalacją informatycznych systemów wspomagających zarządzanie i monitorowanie, - pozostałe wydatki związane z realizacją projektu. Koszty osobowe będą kosztami kwalifikowanymi w sytuacji, gdy Beneficjent zatrudni nowych pracowników na potrzeby realizacji projektu lub gdy pisemnie oddeleguje wcześniej zatrudnionych pracowników do realizacji zadań związanych z realizacją projektu. Koszt będzie proporcjonalny do poświęconego czasu na działania związane z realizacją projektu. Suma planowanych kosztów związanych z zarządzaniem projektem (bez wydatków związanych z nadzorem nad robotami budowlanymi) nie może przekroczyć 3% całkowitych wydatków kwalifikowanych. System płatności przewiduje zaliczkowanie realizacji projektu, również w zakresie finansowania zarządzania projektem, niemniej musi zostać zachowana ciągłość finansowania i agregacja płatności innych rodzajów wydatków (dokumentacja techniczna, roboty budowlane, opłaty, itp.). 4.1.4. Trwałość rezultatów projektu Zgodnie z postanowieniami art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. trwałość projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych musi być zachowana przez okres 5 lat od finansowego zakończenia projektu. Dotyczy to także projektów finansowanych z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013. Trwałość projektu oznacza, że w ciągu 5 lat nie będzie mógł on zostać poddany zasadniczym modyfikacjom: - mającym wpływ na jego charakter lub warunki jego realizacji lub powodującym uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny, - wynikającym ze zmiany charakteru własności elementu infrastruktury albo z zaprzestania działalności produkcyjnej. Znacząca modyfikacja oznacza jednoczesne spełnienie co najmniej jednego z warunków wymienionych w punkcie pierwszym i co najmniej jednego z warunków wymienionych w punkcie drugim, a ponadto pomiędzy tymi warunkami musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy. Trwałość prawna i organizacyjna niniejszego projektu jest zapewniona poprzez brak jakichkolwiek przeciwwskazań ustawowych lub programowych mogących prowadzić do problemów z realizacją i utrzymaniem realizacji projektu. 113 Definicja według Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Warszawa, październik 2010 r. 237 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Za trwałość projektu od momentu przygotowania projektu do zakończenia okresu zachowania celów projektu odpowiada beneficjent przed Instytucją Pośredniczącą (zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie). Za utrzymanie i bieżące naprawy trasy rowerowej, infrastruktury towarzyszącej (wiaty, parkingi, stojaki) będą odpowiedzialni partnerzy projektu według kategorii drogi. ZDW będzie odpowiedzialny jedynie na drogach wojewódzkich i drogach przebiegających przez obszary nadleśnictw. Szczegółowe zapisy na ten temat zawarte będą (w indywidualnych przypadkach) w umowach pomiędzy beneficjentem a partnerami. W przypadku decyzji beneficjenta, potwierdzonej uzgodnieniem z partnerami, za finansowanie tych zadań odpowiedzialni będą partnerzy. Należy zaznaczyć, że powyższy sposób zapewnienia trwałości projektu nie zwalnia beneficjenta od odpowiedzialności przed Instytucją Pośredniczącą. 4.1.5. Utrzymanie i eksploatacja inwestycji Za utrzymanie i eksploatację trasy rowerowej odpowiada beneficjent przed Instytucją Pośredniczącą PO RPW. Obowiązek trwałości projektu będzie wykazany w umowie o dofinansowanie projektu. Koszty trwałości projektu nie zaliczają się do kosztów kwalifikowanych. Zgodnie z założeniami - koszty te ponosi beneficjent lub partner projektu. W wyniku podpisania umów partnerskich beneficjent może przekazać swoje obowiązki względem trasy partnerom. W zawieranych umowach powinny znaleźć sie zapisy regulujące odpowiedzialność partnera przed beneficjentem za naruszenie ww. obowiązków. W związku z powyższym partner powinien zapewnić środki na utrzymanie i eksploatację trasy w latach 2016-2020. Cząstkowe koszty utrzymania powinny być określane co roku w budżecie gminy. Koszty będą podzielone na naprawę trasy doraźnie – w ciągu całego roku oraz w czasie przeglądów (2 razy w roku), a także na naprawę całościową po 5 latach eksploatacji trasy. Wynika z tego, że budżety gminy począwszy od 2016 r. do 2020 r. powinny zawierać koszt naprawy i utrzymania trasy i jej oznakowania. Natomiast budżet na 2020 r. powinien przeznaczyć większe nakłady finansowane na całkowitą naprawę trasy (doprowadzenie do stanu z 2016 r.). W związku z tym rekomenduje się, aby w wieloletniej prognozie finansowej, do której stworzenia każda gmina jest zobowiązana, uwzględnić całkowite koszty monitorowania i naprawy trasy rowerowej oraz całościowego remontu w 2020 r. Natomiast w przypadku dróg wojewódzkich i dróg przebiegających przez obszary nadleśnictw beneficjent zabezpieczy środki na utrzymanie nawierzchni i oznakowania na tych odcinkach. W ten sposób zostaną zapewnione środki finansowane służące utrzymaniu potencjału eksploatacyjnego trasy rowerowej. 4.1.6. Utrzymanie rezultatów projektu Z uwagi na fakt, że wytworzona w ramach projektu infrastruktura stanowić będzie formalnie własność poszczególnych partnerów, konieczne jest wyznaczenie im obowiązków dotyczących instytucjonalnego utrzymania produktów projektu. W związku z tym beneficjent i partnerzy powinni wyodrębnić w ramach swoich jednostek grupę osób (jednostka organizacyjna ds. dróg), która będzie odpowiedzialna za utrzymanie standardów, stanu nawierzchni, oznakowanie trasy rowerowej. Utrzymanie rezultatów projektu będzie się różnić w zależności od kategorii - czy będzie odnosić się do nawierzchni czy oznakowania. Pierwsza kategoria będzie dotyczyła nawierzchni trasy rowerowej. Koszty utrzymania nawierzchni będą różne w zależności od jej rodzaju. Wydatki poniesione na naprawę i modernizację będzie pokrywać partner, na którego terenie będzie przebiegać część trasy. Beneficjenci planują zabezpieczyć środki na utrzymanie trwałości projektu dla odcinków dróg podległych pod ZDW oraz przebiegających przez tereny nadleśnictw. Odpowiednie komórki organizacyjne zajmujące się drogami w gminach, przez które będzie przebiegać trasa rowerowa, będą odpowiedzialne za administrowanie nawierzchnią trasy. Czynność ta będzie polegała m. in. na przeglądach trasy. Rekomenduje się okresowe kontrole i naprawy 2 razy do roku, aby doprowadzić do stanu pierwotnego. Pierwszy przegląd będzie odbywał się po miesiącach zimowych w lutym/marcu, w zależności od widoczności nawierzchni, gdyż kontrola musi przebiegać w warunkach najlepszej widzialności nawierzchni - nie może być ona przykryta śniegiem. Ten okres sprzyja przygotowaniu trasy przed zbliżającym się sezonem wiosenno-letnim, w którym będzie najwięcej rowerzystów korzystać z trasy. Następny przegląd sugerowany jest na przełom lipca/sierpnia. Okres ten został wybrany ze względu na środek sezonu letniego, w którym będzie najwięcej zniszczeń nawierzchni z powodu dużej eksploatacji trasy. Należy wtedy naprawić powstałe zniszczenia, aby kolejni turyści mogli korzystać z dobrze utrzymanej trasy. 238 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Przy naprawach i przeglądach istotne jest zapewnienie pełnej ciągłości trasy. Jeżeli pewien odcinek jest nieprzejezdny (z powodu zniszczeń wynikających z suszy, powodzi i/lub trwających napraw), to niezbędne będzie wytyczenie objazdu. Rekomenduje się, aby po otrzymaniu informacji o zniszczeniach na trasie, partner w ciągu maksymalnie miesiąca miał obowiązek naprawić uszczerbek. Jeżeli nie będzie w stanie wykonać tej czynności, to obowiązek reakcji spada na beneficjenta (partner jedynie odpowiada za to finansowo). Jest to bardzo ważne, gdyż użytkownicy trasy muszą mieć zagwarantowane jak najlepsze warunki nawierzchni. Oznakowanie trasy jest drugą kategorią utrzymania i eksploatacji inwestycji. Rekomenduje się, aby znaki na trasie były utrzymane w systemie duńskim i na całym ciągu jednolite. Przeglądy oznakowania powinny odbywać się 2 razy w roku - analogicznie do przeglądów nawierzchni trasy. Aby doprowadzić do stanu pierwotnego oznakowania, pierwsza kontrola powinna odbyć się po zimie, kiedy powstają największe zniszczenia z powodu warunków atmosferycznych. Dobra widoczność także jest niezbędna przy tej weryfikacji (niektóre znaki mogą znajdować się pod śniegiem). Drugi przegląd najlepiej przeprowadzić w połowie sezonu letniego (przełom lipca i sierpnia). Wtedy zniszczenia wynikające z dużej eksploatacji będą naprawiane i przygotowane dla następnych turystów korzystających z trasy. Należy przy tym zapewnić pełną przejezdność trasy, aby turyści korzystający tylko z oznakowania (bez mapy, bez GPS), potrafili przejechać całą trasę bez problemów. W przypadku zgłoszenia przez użytkowników problemów z oznakowaniem, naprawą zajmie się odpowiedni partner w zależności od kategorii drogi, w ciągu 3-4 tygodni. Braki oznakowania, które mogą prowadzić do znacznych utrudnień w ruchu będą wymagały naprawy w trybie pilnym. Te naprawy powinny być wykonane w ciągu tygodnia, a partner powinien posiadać znaki zastępcze/dodatkowe w swoich magazynach. Sugeruje się, aby poszczególnymi odcinkami trasy przy naprawianiu oznakowania zajmowały się tzw. Rejony Dróg Wojewódzkich, przez które przebiega trasa rowerowa. Wszystkie informacje odnośnie problemów na drodze, uszkodzeń, napraw i objazdów będą zamieszczane na mapie interaktywnej. Wszelkie zgłoszenia użytkowników wykorzystujących w tym celu specjalne formy kontaktu będą umieszczane poprzez specjalną aplikację w Internecie. Zarządcy trasy będą odpowiedzialni za monitorowanie tej strony i reagowanie na zgłoszenia. Warunki atmosferyczne, powódź, tereny podmokłe mogą spowodować wystąpienie czasowych problemów na trasie. W takim przypadku partner powinien natychmiast wytyczyć objazd. Wszelkie informacje o problemie powinny pojawić się na mapie interaktywnej w Internecie. Informacje na temat zniszczeń nawierzchni i oznakowania będą napływały od użytkowników drogi. Do ich dyspozycji będzie numer telefonu, pod który będą mogli wysłać wiadomość o powstałej usterce. Poza tym będzie udostępniony specjalny adres e-mail do przyjmowania zgłoszeń oraz będzie możliwość poinformowania o zdarzeniu przez stronę internetową ( forum) i zaznaczenie miejsca zniszczenia na mapie interaktywnej. Wykonawca studium rekomenduje, aby monitorowaniem wszystkich źródeł informacji nt. uszkodzeń zajmowała się jedna osoba w obszarze każdego województwa. Jej zadaniem będzie powiadomienie o zniszczeniu. W przypadku uszkodzeń nawierzchni informacje zostaną przekazane partnerom w formie monitów. Jeżeli informacje o uszkodzeniu konkretnego miejsca będą się powtarzać po miesiącu od wysłania pierwszego monitu do partnera – oznacza to, że dane zniszczenie nie zostało naprawione. W tym wypadku monit zostaje przekazany do ZDW, który naprawia uszkodzenie, a kosztami obciąża partnera. Działanie takie ma na celu zapewnienie ciągłości przejezdności trasy, aby użytkownik mógł w pełni korzystać ze sprawnych tras rowerowych. Natomiast informacje na temat uszkodzenia oznakowania zostają przekazane bezpośrednio do ZDW, który ma za zadanie naprawienie go lub zastąpienie uszkodzonego znaku nowym. W ramach zapewnienia trwałości projektu i przejezdności trasy rowerowej konieczne jest zapewnienie oczyszczania trasy i wywozu śmieci z Miejsc Obsługi Rowerzysty. Podmiotami odpowiedzialnymi za zapewnienie czystości na trasie będą partnerzy projektu administrujący odpowiednim odcinkiem trasy, co zostanie uwzględnione w porozumieniach z beneficjentem. 239 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 4.1.7. Studium Podnoszenie standardów trasy rowerowej W ciągu pierwszych 5 lat funkcjonowania trasy rowerowej może dojść do podniesienia jej standardu. Nie stoi to w sprzeczności z utrzymaniem trwałości - wręcz przeciwnie, będzie to poprawienie jakości trasy i ułatwienie dla rowerzystów. W przypadku m. in. doprowadzenia do bezkolizyjnego skrzyżowania, zamiast używania sygnalizacji świetlnej, będzie to zwiększenie bezpieczeństwa użytkowników trasy. Warunkiem jest oczywiście przejezdność trasy. W momencie podniesienia jej standardów, kiedy będą prowadzone prace budowlane na jej przebiegu, niezbędne będzie wytyczenie objazdu i odpowiednie poinformowanie o nim użytkowników trasy. Podsumowując wszelkie zmiany powstałe na trasie, które spowodują różnice w jej wyglądzie i przejezdności od stanu wyjściowego z 2015 r., a jednocześnie przyczynią się do jej poprawy i podniesienia standardu, będą uważane za sprzyjające utrzymaniu trwałości projektu. 4.1.8. Zdolności organizacyjne i finansowe do utrzymania rezultatów projektu Zarządy Dróg Wojewódzkich działają na podstawie ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 1998 r. Nr 91, poz. 576), ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r., nr 157 poz. 1240 z późn. zm.), ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późniejszymi zmianami) oraz własnych statutów. Zarządy zatrudniają wykwalifikowane osoby do wykonywania funkcji, jakie pełnią. Posiadają odpowiednie pomieszczenia i urządzenia, aby utrzymać stan dróg i oznakowania. Każdy z Zarządów Dróg Wojewódzkich posiada doświadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków unijnych. Szczegółowy wykaz zrealizowanych projektów znajduje się w studiach wykonalności dla poszczególnych województw. Każda z gmin - partnerów projektu, posiada stosowną jednostkę zajmującą się drogami na swoim terenie. W zależności od wielkości gminy i długości dróg na jej terenie – jest to referat organizacyjny bądź samodzielne, jednoosobowe stanowisko. Jednostki te dysponują odpowiednim doświadczeniem w zarządzaniu drogami gminnymi. Utrzymanie drogi jednostki zlecają prywatnym firmom w ramach zamówień publicznych, bądź Zakładom Gospodarki Komunalnej, z uwagi na posiadane zasoby techniczne. Niektóre gminy wybór zleceniobiorcy uzależniają od wielkości szkody. Mniejsze remonty zgłaszane są Gminnym Zakładom Gospodarki Komunalnej, a większe prywatnym firmom. Ten sam sposób zaleca się przy utrzymaniu trasy rowerowej. Większość gmin Polski Wschodniej ma doświadczenie przy projektach infrastrukturalnych dofinansowanych z programów unijnych. Są to m. in. projekty dotyczące budowy dróg gminnych, budowy kanalizacji oraz chodników. Gminy, które nie zajmowały się projektami dofinansowanymi z funduszy unijnych, korzystały z tzw. „schetynówek”, czyli dofinansowania krajowego na budowę, przebudowę lub remont dróg lokalnych w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008-2011. 240 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 4.2. Studium Wykonalność prawna projektu 4.2.1. Uwarunkowania formalno-prawne związane z realizacją projektu Do najważniejszych uwarunkowań formalno-prawnych zaliczyć należy kwestie omówione poniżej. Pozyskanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele projektu Przed wystąpieniem z wnioskiem o uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę należy uzyskać prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, o którym mowa w art. 3 pkt 11 ustawy Prawo budowlane (zob. pkt II 4.2). Na obecnym etapie przygotowania studium wykonalności nie jest możliwa dokładna identyfikacja własności gruntów, na których realizowany będzie przedmiotowy projekt. Zakłada się jednak, że w każdym przypadku odpowiedzialnym za regulację kwestii własności gruntów będzie partner, na obszarze którego przebiegać będzie planowana trasa rowerowa. Pozyskiwanie decyzji środowiskowych Kwalifikacja przedsięwzięć jako mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub planowanych przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko następuje na podstawie przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Zarówno ścieżki rowerowe jak i trasy rowerowe nie zostały w przedmiotowym rozporządzeniu zakwalifikowane jako mogące zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Natomiast do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się drogi o nawierzchni twardej, o całkowitej długości przedsięwzięcia powyżej 1 km inne niż wymienione w §2 ust.1 pkt 31 i 32 (czyli inne niż autostrady i drogi ekspresowe oraz drogi o nie mniej niż 4 pasach ruchu, na łącznym odcinku nie mniejszym niż 10 km) oraz obiekty mostowe w ciągu drogi o nawierzchni twardej, z wyłączeniem przebudowy dróg oraz obiektów mostowych, służących do obsługi stacji elektroenergetycznych i zlokalizowanych poza obszarami objętymi formami ochrony przyrody, o których mowa w art.6 ust.1 pkt 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (czyli poza parkami narodowymi, rezerwatami przyrody, parkami krajobrazowymi; obszarami chronionego krajobrazu; obszarami Natura 2000; użytkami ekologicznymi oraz zespołami przyrodniczo – krajobrazowymi). W związku z powyższym należy zauważyć, iż mogą zaistnieć indywidualne sytuacje, kiedy tego typu projekty będą przedsięwzięciami, które mogą potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i w związku z tym wymagane będzie wystąpienie o opinię w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływana na środowisko stwierdza organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jest nim wójt, burmistrz, prezydent miasta, do którego beneficjent zwraca się zarówno na etapie wszczęcia postępowania, przedkładając następujące dokumenty: − wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, − kartę informacyjną przedsięwzięcia, − poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, jak i w kolejnych etapach związanych z procesem wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Przeprowadzenie oceny oddziaływana na obszar Natura 2000 może stwierdzić organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia. Wówczas wydaje postanowienie w sprawie obowiązku przedłożenia właściwemu regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska: − wniosku o wydanie decyzji, − karty informacyjnej przedsięwzięcia, 241 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia − Studium poświadczonej przez właściwy organ kopii mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, Na tej podstawie regionalny dyrektor ochrony środowiska może nałożyć obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 lub stwierdzić brak takiej potrzeby. Po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 regionalny dyrektor ochrony środowiska wydaje postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000 bądź odmawia jego wydania (przedsięwzięcie może negatywnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000). Powyższe postanowienie wiąże organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia. Organ ten w decyzji może dodatkowo: − w przypadku decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót – nałożyć na wnioskodawcę obowiązek przedstawienia analizy porealizacyjnej, określając jej zakres i termin przedstawienia, − konieczność wykonania kompensacji przyrodniczej, − nałożyć obowiązek zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. W przypadku realizacji projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” na potrzeby aplikowania o środki unijne z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wymagane będzie uzyskanie zaświadczenia organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000114. Organem właściwym do wypełnienia zaświadczenia jest Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska odpowiednia dla każdego województwa. Regionalny dyrektor ochrony środowiska może wydać zaświadczenie tylko wówczas gdy uzna, na podstawie przedłożonych informacji o przedsięwzięciu, że z jego realizacją nie wiąże się możliwość znaczącego oddziaływania na obszary Natura 2000 i w związku z czym nie jest konieczne przeprowadzenie oceny oddziaływania na obszar Natura 2000. Beneficjent wraz z wnioskiem o wydanie zaświadczenia powinien załączyć przede wszystkim: − opis lokalizacji projektu/przedsięwzięcia (nr działki/ek, adres, miejscowość, gmina, powiat), − szczegółowy opis realizacji projektu zgodny z treścią wniosku o dofinansowanie (opis powinien dotyczyć charakterystyki, skali, parametrów przedsięwzięcia, rodzaju technologii lub może być przedstawiony w postaci karty informacyjnej przedsięwzięcia, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), − mapę z zaznaczoną lokalizacją przedsięwzięcia w skali 1:100 000 lub w skali najbardziej zbliżonej do wymienionej, − informacje dotyczące toczących się bądź zakończonych postępowań administracyjnych w sprawie realizacji inwestycji; w przypadku uzyskania opinii bądź decyzji należy załączyć kopie tych dokumentów, w szczególności kopię decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia jeśli jest ona wymagana; dokumentację z postępowania w sprawie Oceny Oddziaływania na Środowisko (jeśli zostało przeprowadzone) oraz streszczenie raportu OOŚ (jeśli był wymagany). Ustalenie warunków zagospodarowania/lokalizacji inwestycji celu publicznego W każdym przypadku, gdy planowane przedsięwzięcie nie jest ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, należy uzyskać decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Uzyskanie decyzji pozwolenia na budowę Uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę stanowi element końcowy procedury formalno – prawnej, umożliwiającej rozpoczęcie prac budowlano – montażowych przewidzianych w projekcie. Należy w tym miejscu podkreślić, że nie wszystkie prace związane z realizacją projektu będą wymagały pozwolenia na budowę. Zgodnie bowiem z art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414) pozwolenia na budowę nie wymaga wykonanie robót budowlanych polegających na: - remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków, - instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem usytuowanych na obiektach wpisanych do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz z wyjątkiem 114 „Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych” opracowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 5 maja 2009r. 242 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, - przebudowie dróg, torów i urządzeń kolejowych. Ponadto należy podkreślić, iż zgodnie z art. 29 ust. 3 tej ustawy, pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. A zatem na obecnym etapie sugeruje się, iż w każdym przypadku decyzja o pozwoleniu na budowę powinna być pozyskiwana na szczeblu lokalnym, gdzie organem wydającym pozwolenie będzie starostwo powiatowe, na terenie którego realizowany będzie dany element inwestycji wymagający pozwolenia na budowę. 4.2.2. Zgodność projektu z dokumentami strategicznymi i politykami horyzontalnymi Dokumenty strategiczne szczebla krajowego 115 Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Wśród wskazanych priorytetów strategicznych SRK, istotnymi z punktu widzenia niniejszego projektu są: − Priorytet 2 - poprawa stanu infrastruktury technicznej (transportowa) i społecznej (kultury, turystyki i sportu) − Priorytet 5 - rozwój obszarów wiejskich − Priorytet 6 - Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013116 Przedmiotowy projekt jest spójny z następującymi celami horyzontalnymi NSRO: - Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski, - Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, - Przyśpieszenie rozwoju województw Polski Wschodniej, - Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. Kierunki Rozwoju Turystyki do 2015 roku117 Przedmiotowy projekt jest spójny z obszarami priorytetowymi, tj.: - produkt turystyczny o wysokiej konkurencyjności, - kształtowanie przestrzeni turystycznej. Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 Priorytety strategii, w które wpisuje się projekt Trasy rowerowe: - wspieranie gospodarki, wspieranie funkcjonowania MSP, - zwiększenie dostępności komunikacyjnej Polski Wschodniej poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej, - konserwacja i wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego oraz ochrona różnorodności biologicznej. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013118 - Projekt wpisuje się w cel szczegółowy osi priorytetowej V. Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu oraz działanie V.2 Trasy rowerowe, którego celem jest: rozwój turystyki rowerowej w Polsce Wschodniej. Stworzenie infrastruktury dla ruchu rowerowego stanowi element zrównoważonego rozwoju systemu transportu. Całość wspieranych działań wywoła impuls do rozwoju i promowania turystyki rowerowej oraz przyczyni się do aktywizacji społecznej osób aktywnie 115 Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 29 listopada 2006r. Dokument zaakceptowany decyzją Komisji Europejskiej zatwierdzające pewne elementy Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, maj 2007r. 117 Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa, wrzesień 2008r. 118 Dokument zaakceptowany decyzją Komisji Europejskiej z dnia 23 grudnia 2011r. 116 243 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium spędzających wolny czas, a także aktywizacji gospodarczej grupy przedsiębiorców świadczących usługi w sektorze turystycznym. Ponadto zintegrowane działania na rzecz rowerowych tras turystycznych przyczynią się do ochrony miejsc cennych przyrodniczo przed nieskoordynowanym ruchem turystycznym. Dla Polski Wschodniej rozwój turystyki rowerowej będzie znaczącym czynnikiem rozwoju lokalnego, z wykorzystaniem istniejącego potencjału, m. in. dużych naturalnych walorów krajoznawczoturystycznych i przyrodniczych, a także szlaków pielgrzymkowych do miejsc kultu religijnego. Dokumenty strategiczne szczebla wojewódzkiego – woj. warmińsko - mazurskie Strategia Rozwoju Społeczno–Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020119 Przedmiotowy projekt jest spójny z następującymi celami oraz priorytetami: - Konkurencyjna gospodarka - Wzrost potencjału turystycznego (Opracowanie koncepcji produktów turystycznych, Wspieranie rozwoju infrastruktury), - Otwarte społeczeństwo - Wzrost atrakcyjności bazy sportowo-rekreacyjnej, oraz poprawa jakości i ochrona środowiska), - Nowoczesne sieci - Zwiększenie zewnętrznej dostępności komunikacyjnej oraz wewnętrznej spójności. Strategia rozwoju turystyki województwa warmińsko-mazurskiego120 Projekt wpisuje się w następujące cele i główne kierunki działania: - Cel główny: Zwiększenie kapitału inwestycyjnego w turystyce: - cel warunkujący: Rozwój produktu turystycznego Warmii i Mazur, - kierunek działania: Rozwój produktu wiodącego – turystyka aktywna, - zadania szczegółowe: Budowa ścieżek dydaktycznych i tras rowerowych, - Cel główny: Maksymalne i dynamiczne wykorzystanie predyspozycji turystycznych regionu: - cel warunkujący: Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich zachowujący sprzyjające turystyce walory naturalne i kulturowe, stwarzający możliwość poszerzenia oferty usług turystycznych i paraturystycznych, - kierunek działania: Oszczędne gospodarowanie zasobami środowiska przyrodniczego i kulturowego, podtrzymujące tradycje i trwałość rozwoju krajobrazu wsi, - zadania szczegółowe: Rozwijanie funkcji prozdrowotnych obszarów wiejskich, - cel warunkujący: Skorelowanie sieci komunikacyjnej z obecnymi i przewidywanymi potrzebami rozwoju turystyki, w oparciu o istniejące drogi lokalne, sieć kolejową, autobusową i telekomunikacyjną. - kierunek działania: Poprawa funkcjonalności układu drogowego i systemu transportu w województwie z uwzględnieniem potrzeb rozwoju funkcji turystycznej - zadania szczegółowe: Stworzenie sieci wypożyczalni rowerów i samochodów, sprzętu pływającego i innych środków transportu adekwatnych do modelu podróżowania po regionie. - cel warunkujący: Ochrona środowiska oparta o normy chroniące stan obecny, zmniejszająca skutki wieloletnich zaniedbań, uwzględniająca potencjał tkwiący w biologicznej różnorodności regionu, jego względnie niskiej dewastacji oraz wzrastającą świadomość ekologiczną społeczeństwa, - priorytetowy kierunek działania: Niedopuszczanie do degradacji walorów turystycznych środowiska przyrodniczego przez ich niewłaściwe użytkowanie przez samą turystykę i inne rodzaje działalności gospodarczej w regionie, - zadania szczegółowe: Rozbudowa infrastruktury technicznej uwzględniającej wartości środowiska przyrodniczego. Program ochrony środowiska województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014121 119 Uchwała nr XXXIV/474 /05 Sejmiku Województwa Warmińsko – Mazurskiego z dnia 31 sierpnia 2005r. Uchwała Nr XLIII/831/10 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 28 września 2010 r. 121 Uchwała Nr XIII/248/07 Sejmiku Województwa Warmińsko – Mazurskiego z dnia 27 listopada 2007 r. 120 244 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Celem strategicznym „Programu ochrony środowiska województwa warmińsko-mazurskiego na lata 20072010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014” jest: „Dobry stan środowiska umożliwiający zrównoważony rozwój.” W rozdziale „Ochrona i zrównoważony rozwój lasów” jednymi z kierunków działań są: Budowa i utrzymanie na obszarach leśnych infrastruktury służącej celom poznawczo – dydaktyczno – turystycznym, Wykorzystanie walorów lasów do rozwoju ekoturystyki przy zachowaniu zasad ochrony leśnej bioróżnorodności. W rozdziale „Oddziaływanie hałasu” jednym z kierunków działania jest Budowa tras rowerowych na terenach zurbanizowanych. Kierunki Rozwoju Kultury Fizycznej w Województwie Warmińsko-Mazurskim w latach 2006-2013, 2006 Przedmiotowy projekt jest spójny z następującymi kierunkami głównymi oraz szczegółowymi rozwoju kultury fizycznej przedstawionymi w programie: - kierunki główne: - poprawa jakości życia mieszkańców Województwa Warmińsko-Mazurskiego poprzez wzrost ich aktywności fizycznej, także świadomości co do roli sportu oraz jego znaczenia dla zachowania zdrowia i sprawności, - kierunki szczegółowe: - propagowanie i upowszechnianie najprostszych i najtańszych, a przez to łatwych we wdrażaniu w czasie wolnym od obowiązków zawodowych, form aktywności fizycznej, - stała troska o infrastrukturę sportową oraz jej sukcesywna rozbudowa. Dokumenty strategiczne szczebla wojewódzkiego – woj. podlaskie Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku122 Projekt jest spójny z następującym celem strategicznym: - Cel 5: Rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego, oraz następującymi priorytetami: - Priorytet II – Infrastruktura społeczna, Działanie 3 – Rozwój sportu i rekreacji; zadanie: wspomaganie rozwoju zintegrowanego systemu szlaków rowerowych w regionie, w tym budowy ścieżek rowerowych w obszarach miejskich. - Priorytet III. Baza ekonomiczna, Działanie 1 - Rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich, zadanie: - wspomaganie przedsięwzięć zmierzających do poprawy warunków cywilizacyjnych życia i pracy ludności rolniczej. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego123 Projekt Trasy rowerowej wpisuje się w następujące cele ogólne oraz cele szczegółowe: - w ramach celu ogólnego Kształtowanie zrównoważonych struktur przestrzennych projekt jest spójny z celem szczegółowym: - tworzenie warunków przestrzennych do rozbudowy i modernizacji infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności inwestycyjnej i turystycznej przestrzeni województwa oraz pozyskiwaniu europejskich środków pomocowych przedakcesyjnych i funduszy strukturalnych, m.in. do rozwoju infrastruktury turystycznej o standardach międzynarodowych z wykorzystaniem najbardziej unikalnych walorów przyrodniczych i kulturowych dla stworzenia markowych produktów turystycznych. - w ramach celu ogólnego Kształtowanie elastycznych struktur przestrzennych, tworzących warunki wzrostu, efektywności gospodarowania bez barier i ograniczeń, w tym: restrukturyzacji bazy ekonomicznej województwa, jej dywersyfikacji oraz racjonalnego wykorzystania zasobów przyrodniczych i kulturowych projekt wpisuje się w cel szczegółowy: - kształtowanie zrównoważonych struktur przestrzennych sprzyjających rozwojowi turystyki, wypoczynku, lecznictwa uzdrowiskowego i ochrony zdrowia – warunkujących rozwój bazy ekonomicznej województwa i restrukturyzację rolnictwa, m. in. wykorzystanie unikalnych walorów przyrodniczych i kulturowych, modernizację i rozbudowę infrastruktury turystycznej i wypoczynkowej. 122 123 Uchwała Nr XXXV/438/06 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 30 stycznia 2006 r. Uchwała Nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003 r. 245 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - - Studium w ramach celu ogólnego Kształtowanie struktur przestrzennych osadnictwa, stwarzających warunki rozwoju regionalnej infrastruktury społecznej, zwłaszcza w ośrodkach o znaczeniu krajowym i regionalnym, z uwzględnieniem m. in.: - racjonalnych relacji funkcjonalno – przestrzennych między zamieszkaniem – pracą – rekreacją – usługami i administracją, - poszanowania odrębności narodowych, kulturowych i religijnych, - współczesnych standardów cywilizacyjnych zaspakajania potrzeb społecznych, w tym kulturowych, - zmniejszania nieuzasadnionych dysproporcji w rozmieszczeniu i jakości infrastruktury społecznej. w ramach celu ogólnego Kształtowanie struktur przestrzennych tworzących warunki ekorozwoju z aktywną ochroną, wzbogacaniem i racjonalnym wykorzystaniem środowiska przyrodniczego, a w szczególności ochrona: - prawnie chronionych, unikalnych w skali kraju i Europy walorów ekologicznych, - zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, - złóż surowców mineralnych i organicznych, - rolniczej przestrzeni produkcyjnej i zasobów leśnych. w ramach celu ogólnego Kształtowanie struktur przestrzennych umożliwiających ochronę zróżnicowanego etnicznie krajobrazu kulturowego i obiektów zabytkowych przed zniszczeniem, degradacją i dewaloryzacją oraz ich racjonalne wykorzystanie do celów społecznych i gospodarczych, zgodnie z konwencjami i innymi porozumieniami międzynarodowymi. Program Rozwoju Turystyki i Zagospodarowania Turystycznego Województwa Podlaskiego Projekt wpisuje się w następujące priorytety strategiczne: • Priorytet I – Nowoczesna infrastruktura turystyczna i okołoturystyczna w obszarach wysokiej atrakcyjności turystycznej województwa podlaskiego Cel strategiczny: 1.1 Rozwój infrastruktury turystycznej; Cel operacyjny: 1.1.5 Tworzenie i realizacja projektów budowy i rozbudowy infrastruktury technicznej zwiększającej dostępność do największych atrakcji turystycznych regionu. • Priorytet II – Wzmocnienie pozycji województwa podlaskiego na krajowym i zagranicznym rynku turystycznym Cel strategiczny: 2.1 Podniesienie konkurencyjności wiodących produktów turystycznych regionu; Cel operacyjny: 2.1.4 Działanie na rzecz rozwoju turystyki aktywnej i rekreacyjnej w oparciu o dobrze rozwiniętą sieć szlaków turystyki pieszej i rowerowej Cel strategiczny: 2.2 Wykreowanie nowych produktów turystycznych; Cel operacyjny: 2.2.6 Stworzenie turystycznych tras komunikacyjnych • Priorytet III – Wysoka jakość podlaskiej turystyki Cel strategiczny: 3.2 Zapewnienie wysokiego poziomu jakości obsługi ruchu turystycznego; Cel operacyjny: 3.2.4 Rozwój systemu terenowego oznakowania turystycznego oraz sieci samoobsługowej informacji turystycznej Program Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2010 Projekt wpisuje się w priorytet 3 Ochrona przyrody i krajobrazu, kierunek 1: Pogłębianie i udostępnianie wiedzy o zasobach przyrodniczych województwa. Dokumenty strategiczne szczebla wojewódzkiego – woj. lubelskie Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006 – 2020 Przedmiotowy projekt jest spójny z następującymi priorytetami i ich celami operacyjnymi: Priorytet 1 - Wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki oraz jej zdolności do tworzenia miejsc pracy - Restrukturyzacja tradycyjnych gałęzi regionalnej gospodarki i dostosowanie jej do reguł wspólnego rynku; - Rozwój i podnoszenie konkurencyjności regionalnego agrobiznesu; - Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz wzrost poziomu ich innowacyjności. Priorytet 2 - Rozwój nowoczesnego społeczeństwa i zasobów ludzkich dostosowanych do wymogów gospodarki opartej na wiedzy - Wspieranie integracji społecznej i ograniczanie poziomu ubóstwa w regionie; - Wzmocnienie i wykorzystanie kapitału kulturowego i społecznego w regionie; Priorytet 3 - Poprawa atrakcyjności i spójności terytorialnej województwa lubelskiego; 246 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium - Poprawa dostępności komunikacyjnej województwa; - Zachowanie i wzmacnianie różnorodności przyrodniczej, krajobrazowej i kulturowej Lubelszczyzny; - Poprawa jakości życia mieszkańców wsi oraz wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. Priorytet 4 - Rozwój współpracy międzyregionalnej oraz poprawa skuteczności wdrażania polityki rozwoju regionu. - Rozwój współpracy międzyregionalnej województwa w układzie międzynarodowym, krajowym i transgranicznym; - Poprawa skuteczności promocji regionu i zdolności do przyciągania inwestycji z zewnątrz. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego Przedmiotowy projekt jest spójny z następującymi priorytetami: - tworzenie warunków restrukturyzacji rolnictwa oraz wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich; - rozbudowa i modernizacja systemu komunikacyjnego i przejść granicznych; - tworzenie kompleksowych systemów infrastruktury ekonomicznej; - poprawa kondycji ekologicznej środowiska; - ochrona i pomnażanie dziedzictwa kulturowego oraz jego wykorzystanie dla harmonijnego rozwoju społecznego. Program Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą do roku 2015 Realizacja projektu trasy rowerowej wpisuje się w następujące działania w zakresie ochrony środowiska do roku 2010 w perspektywie 2015 r.: ochrona przyrody i krajobrazu, oddziaływanie hałasu, edukacja dla zrównoważonego rozwoju (w tym kształtowanie postaw konsumentów) i udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, aspekty ekologiczne w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dokumenty strategiczne szczebla wojewódzkiego – woj. podkarpackie Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007 – 2020, 2010 124 Projekt trasy rowerowej w Polsce Wschodniej realizuje cele Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego i wpisuje się w następujące obszary i priorytety: 1. Gospodarka - Priorytet 4: Turystyka jako czynnik rozwoju społeczno – gospodarczego województwa - Kierunek działania 1: Podniesienie konkurencyjności produktu turystycznego Kierunek działania 2: Rozwój marketingu turystycznego regionu Promocja projektu Trasy rowerowej wpisuje się w kierunek rozwoju promocji województwa podkarpackiego, który ma na celu stworzenie zintegrowanego systemu marketingu i promocji regionu. 2. Obszary wiejskie i rolnictwo – Priorytet 1: Rozwój pozarolniczych form działalności gospodarczej w warunkach zrównoważonego rozwoju - Kierunek działania 3: Aktywizacja społeczności wiejskiej w kierunku podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej. - Kierunek działania 4: Różnicowanie działalności w celu zapewnienia alternatywnych źródeł dochodów oraz tworzenie warunków do powstawania i rozwoju MSP. - Priorytet 2: Odnowa wsi oraz modernizacja przestrzeni wiejskiej - Kierunek działania 2: Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego. - Kierunek działania 3: Modernizacja przestrzeni wiejskiej Strategia Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, 2006 r. Przedmiotowy projekt jest spójny z następującymi obszarami priorytetowymi oraz podlegającymi im celami strategicznymi oraz operacyjnymi: - Obszar priorytetowy I – Produkt turystyczny 124 Uchwała Sejmiku Województwa Podkarpackiego nr L/932/103 z 23 sierpnia 2010 r. 247 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Cel strategiczny: Stworzenie ciekawej i unikalnej oferty turystycznej w oparciu o istniejący potencjał województwa podkarpackiego, - cele operacyjne: - cel operacyjny 1.2.: Rozwój nowych produktów turystycznych Obszar priorytetowy III – Przestrzeń turystyczna - cel strategiczny - Zrównoważony rozwój i zarządzanie przestrzenią turystyczną, - cele operacyjne: - cel operacyjny 3.1.: Poprawa dostępności komunikacyjnej regionu oraz dostępności atrakcji i produktów turystycznych, - cel operacyjny 3.2.: Rozwój infrastruktury turystycznej i paraturystycznej zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. - - Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego, 2002125 Projekt jest spójny z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego i realizuje poniższe zadania: - likwidacja zaniedbań w stosunku do średnich krajowych w zakresie wyposażenia województwa w infrastrukturę techniczną, społeczną i ekonomiczną, jak również ochrony środowiska dostosowując ją do potrzeb społeczności wojewódzkiej i standardów międzynarodowych, - lepsze wykorzystanie istniejących potencjałów endogenicznych oraz wzmocnienie nowych szans i mocnych stron województwa, przy jednoczesnym osłabieniu zagrożeń i słabych stron, - efektywniejsze wykorzystanie istniejącego stanu zainwestowania terenu. Inwestycja jest zgodna z następującymi celami polityk przestrzennych: 1. w dziedzinie środowiska naturalnego i kulturowego, który m. in. obejmuje: - Efektywne wykorzystanie stanu zainwestowania, w tym: racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów środowiska poprzez dostosowanie organizacji struktury, funkcji i intensywności zagospodarowania przestrzennego do uwarunkowań przyrodniczych i kulturowych; - poprawa, jakości życia i równoważenie rozwoju, w tym: tworzenie warunków do podnoszenia jakości życia mieszkańców i lokalizacji inwestycji poprzez poprawę standardów jakości środowiska do poziomu zgodnego z regulacjami prawa Unii Europejskiej i dostosowanie do struktur europejskich; - Zwiększenie konkurencyjności województwa, w tym: aktywna i kompleksowa ochrona i wykorzystanie przestrzeni atrakcyjnie turystycznie (zintegrowanie ochrony walorów krajobrazowych oraz wykorzystania zasobów środowiska przyrodniczego i kultury materialnej i niematerialnej); - Promowanie atrakcyjności województwa z punktu widzenia walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego. 2. w zakresie infrastruktury społeczno-gospodarczej: - Poprawa jakości życia i równoważenie rozwoju, w tym: rozwój stref turystyczno-wypoczynkowej jako obszarów aktywizacji gospodarczej, 3. w dziedzinie struktur przestrzennych obejmują: - Poprawa jakości życia i równoważenia rozwoju, w tym: zachowanie właściwych proporcji pomiędzy poszczególnymi elementami zagospodarowania przestrzennego w dążeniu do zrównoważonego rozwoju. Program Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego na lata 2008-2011, z uwzględnieniem lat 2012- 2015, 2008 r. Przedmiotowy projekt jest spójny z następującymi priorytetami: Priorytet 6. Ochrona powietrza atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej, kierunki działań: - ograniczanie emisji komunikacyjnej i ochrona przed jej negatywnym oddziaływaniem poprzez budowę obejść drogowych miast i miejscowości, modernizację istniejących połączeń komunikacyjnych, remonty dróg, rozwój i modernizację transportu kolejowego i zbiorowego w miastach, tworzenie warunków do rozwoju ruchu rowerowego, - w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego: tworzenie warunków do rozwoju ruchu rowerowego w miastach poprzez budowę ścieżek rowerowych. Priorytet 8. Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym, działania inwestycyjne: - rozwój i modernizacja transportu kolejowego i zbiorowego w miastach, tworzenie warunków do rozwoju ruchu rowerowego. 125 Uchwała nr XLVIII / 552 / 2002 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 30 sierpnia 2002 r. 248 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Dokumenty strategiczne szczebla wojewódzkiego – woj. świętokrzyskie Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020126 Przedmiotowy projekt jest spójny z następującymi celami oraz priorytetami: Cel 3 Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody i dóbr kultury - - Priorytet 1. Tworzenie warunków rozwoju turystyki, sportu i rekreacji, kierunki działań: rozwój infrastruktury turystycznej, szczególnie infrastruktury noclegowej, gastronomicznej, małej infrastruktury na pieszych, rowerowych i wodnych szlakach oraz turystyczne zagospodarowanie zbiorników wodnych, wspieranie procesów powstawania lokalnych i regionalnych produktów Turystycznych. - Priorytet 2. Ochrona i udostępnienie dziedzictwa kulturowego, zgodność z kierunkiem działań: zwiększanie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości. Cel 6 Aktywizacja rolnictwa i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich - - Priorytet 1. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich umożliwiający przechodzenie ludności wiejskiej do zawodów pozarolniczych, kierunki działań: rozwój infrastruktury technicznej i społecznej umożliwiającej poprawę jakości życia na obszarach wiejskich, aktywizacja społeczności wiejskich - zachowanie tożsamości, dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich Wykorzystanie warunków przyrodniczo krajobrazowych regionu i wspieranie zrównoważonej gospodarki obszarami leśnymi, wykorzystanie warunków przyrodniczo krajobrazowych regionu i wspieranie zrównoważonej gospodarki obszarami leśnymi, wspieranie wyrobu produktów tradycyjnych i regionalnych - tworzenie marek regionalnych i ich promocja. Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Świętokrzyskim na lata 2006-2014127 Przedmiotowy projekt wpisuje się w następujące obszary priorytetowe oraz działania: Obszar priorytetowy 1 - Produkt - Cel pośredni: Stworzenie zintegrowanej oferty turystycznej województwa świętokrzyskiego przy wykorzystaniu potencjału regionu: - cel operacyjny nr 1 Kreacja i rozwój konkurencyjnych produktów turystycznych, - cel operacyjny nr 2 Stymulowanie i wspieranie inwestycji w obszarze infrastruktury turystycznej. Niezbędne działania: - obejmujące zasięgiem obszar całego województwa – włączenie w system ścieżek już istniejących, integracja z nowo powstałymi ścieżkami, - przygotowanie dokumentacji technicznej szlaków i ścieżek edukacyjno-dydaktycznych powstających na terenach chronionych, - zagospodarowanie szlaków – oznakowanie (tablice kierunkowe, tablice informacyjne), wyposażenie w elementy małej infrastruktury i „skrzynki", - tworzenie szlaków kombinowanych (po których turysta przemieszcza się kilkoma środkami transportu) np. w Górach Świętokrzyskich – połączenie Szlaku Górskiej Turystyki Jeździeckiej z systemem szlaków rowerowych i pieszych, - realizacja projektu „Wiślanej Trasy Rowerowej" na terenie województwa świętokrzyskiego. Obszar priorytetowy 3. - Marketing i promocja - Cel pośredni Opracowanie zintegrowanego i skutecznego systemu promocji i marketingu: - cel operacyjny nr 1 Tworzenie i implementacja nowoczesnych rozwiązań w dziedzinie marketingu produktu i tworzenia produktów markowych. Obszar priorytetowy 4. Przestrzeń turystyczna, Cel pośredni Kształtowanie przestrzeni turystycznej: 126 127 Uchwała Nr XLII/508/06 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 października 2006r. Polska Agencja Rozwoju Turystyki S.A., Warszawa, listopad 2005r. 249 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium - cel operacyjny nr 2 Kształtowanie proekologicznej infrastruktury w kontekście rozwoju przestrzeni turystycznej. Niezbędne działania: - integracja sieci szlaków turystycznych - rozwój spójnego systemu szlaków turystycznych Ziemi Świętokrzyskiej. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Świętokrzyskiego128 Przedmiotowy projekt wpisuje się zarówno w cel główny zagospodarowania przestrzennego województwa, jak i cele warunkujące i priorytety polityki przestrzennej: - cel warunkujący - otwarcie województwa na integrację z UE - pokonywanie barier integracyjnych w zagospodarowaniu przestrzennym. Priorytety polityki przestrzennej: - tworzenie korzystnych warunków do absorpcji środków pomocowych, - budowa nowoczesnych systemów infrastruktury technicznej i ekonomicznej, spełniającej wymogi UE, - stworzenie atrakcyjnej oferty terenów, mogącej zainteresować inwestorów zagranicznych, - cel warunkujący - efektywne wykorzystanie miejscowych potencjałów rozwoju - tworzenie systemu ośrodków, obszarów i pasm aktywności społeczno gospodarczej. Priorytet polityki przestrzennej: - znaczące wzmocnienie atrakcyjności i konkurencyjności inwestycyjnej małych i średnich miast obsługujących obszary wiejskie, - cel warunkujący - tworzenie warunków do poprawy jakości życia i zaspokajania potrzeb społecznych podnoszenie standardu cywilizacyjnego. Priorytety polityki przestrzennej: - sprzyjanie powstawaniu nowych segmentów rynku pracy, zwłaszcza w małych miastach i na obszarach wiejskich, - kształtowanie optymalnych relacji przestrzennych w zakresie rozmieszczenia usług, miejsc pracy, rekreacji i sportu oraz miejsc zamieszkania, - cel warunkujący - aktywna ochrona wartości i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego przy zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa ekologicznego województwa. Priorytet polityki przestrzennej: - dążenie do zgodności charakteru oraz intensywności zagospodarowania z cechami i walorami środowiska przyrodniczego oraz naturalną chłonnością i odpornością środowiska na antropopresję, - cel warunkujący - ochrona zasobów dziedzictwa kulturowego i udostępnienie ich społeczeństwu wykorzystanie dziedzictwa kulturowego dla integracji i promocji regionu. Priorytet polityki przestrzennej: - wkomponowanie walorów dziedzictwa kulturowego we współczesne struktury funkcjonalno-przestrzenne i środowiskowe, - cel warunkujący - rekonstrukcja bazy ekonomicznej województwa i tworzenie warunków do wzrostu innowacyjności we wszystkich sektorach gospodarki. Priorytety polityki przestrzennej: - tworzenie warunków do wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, zwłaszcza na obszarach o największych ograniczeniach intensyfikacji rolnictwa, - wykorzystanie warunków rozwoju prorynkowych funkcji gospodarczych, zwłaszcza turystycznej - na przeważającej części województwa oraz intensywnego rolnictwa w rejonie sandomiersko-opatowskim i kazimierskim, - kształtowanie systemów infrastruktury technicznej, stymulujących rozwój obszarów aktywności gospodarczej oraz zwiększenie stopnia substytucyjności tych systemów. - cel warunkujący - podnoszenie obronności i bezpieczeństwa społecznego regionu. Priorytet polityki przestrzennej: - tworzenie warunków do przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji zawodowej bezrobotnych (zapobieganie patologiom społecznym). Program Ochrony Środowiska dla Województwa Świętokrzyskiego129 Realizacja Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Świętokrzyskiego pozwoli na osiągnięcie w perspektywie długoterminowej, zrównoważonego rozwoju całego województwa, gdzie ochrona środowiska stanowi nierozłączną część procesów rozwojowych i jest z nimi rozpatrywana. Zatem, nadrzędny cel wojewódzkiej polityki ekologicznej jest sformułowany następująco: zrównoważony rozwój województwa, w którym środowisko przyrodnicze i jego ochrona mają znaczący wpływ na przyszły charakter tego obszaru i równocześnie wspierają jego rozwój gospodarczy i społeczny. Przedmiotowy projekt ma pozytywny wpływ na środowisko naturalne. Jego spełnia cele programu w zakresie ochrony Powietrza atmosferycznego, realizując kierunek działań: Promocja i wspieranie rozwiązań w transporcie pozwalających na unikanie lub 128 129 Uchwała nr XXIX/399/02 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26.04.2002r. Uchwała nr IX/152/07 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 20 września 2007r. 250 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium zmniejszanie wielkości emisji (m.in. transport zbiorowy, kolej, transport wodny i rowerowy) oraz zasad planowania przestrzennego ograniczających potrzeby transportowe. 251 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Zgodność projektu z politykami horyzontalnymi UE Równych szans Projekt jest zgodny z polityką równych szans. W zakresie zatrudnienia będzie zwalczana dyskryminacja ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek oraz orientację seksualną. Osoby zatrudniane przy projekcie nie będą dyskryminowane pośrednio lub bezpośrednio (ze względu na wysokość wynagrodzeń, równe traktowanie, dostęp do zatrudnienia, szkoleń, awansu i warunków pracy). Społeczeństwa informacyjnego Projekt nie wpływa na rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych w życiu codziennym obywateli, przedsiębiorstw i administracji publicznej. Projekt nie wpływa na poszerzenie dostępu społeczeństwa do informacji. Polityka ochrony środowiska Projekt „Trasy rowerowej w Polsce Wschodniej” jest zgodny z polityką ochrony środowiska, ponieważ przyczyni się do osiągnięcia trwałości środowiska naturalnego, przestrzega zasad dotyczących działań zapobiegawczych oraz gwarantuje, że szkody w środowisku powinny być usunięte u źródła, ponadto przestrzega zasady „zanieczyszczający płaci”. - Projekt przyczynia się do realizacji osiągnięcia trwałości środowiska naturalnego (europejska polityka w dziedzinie zmian klimatycznych, powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej itd.) Rower, jako środek transportu, nie powoduje negatywnego oddziaływania na środowisko, w przeciwieństwie do ruchu samochodowego, którego negatywny wpływ na środowisko jest oczywisty (zanieczyszczenia atmosferyczne, wysoki koszt infrastruktury towarzyszącej, wyższy efekt bariery, szczególnie na terenach zurbanizowanych). W związku z tym projekt, który przewiduje zwiększenie ruchu rowerowego, także poprzez przejęcie części ruchu samochodowego, przyczynia się do zachowania trwałości środowiska naturalnego. Korzyści dla środowiska płynące z realizacji projektu ,,Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” w województwach Polski Wschodniej to m.in. czystsze powietrze – spadek emisji zanieczyszczeń związanych z ruchem samochodowym (dwutlenek węgla, węglowodory, tlenki azotu, pyły), oszczędność przestrzeni, szczególnie w warunkach zatłoczenia, oszczędność powierzchni pod infrastrukturę. Zwiększenie udziału podróży niezmotoryzowanych nie powoduje dodatkowych kosztów dla środowiska; jednocześnie powoduje korzyści społeczne, takie jak wzrost sprawności fizycznej użytkowników, zmniejszenie ilości wypadków, zmniejszenie kosztów podróży. Ponadto poprzez poprawę jakości środowiska projekt ma pozytywny wpływ na powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej. W pięciu województwach Polski Wschodniej przez obszary Natura 2000 trasa prowadzi na odcinku 615,5 km (31,05% długości trasy), wzdłuż granicy obszarów na długości 235,8 km (11,90% długości trasy). W zdecydowanej mierze działania inwestycyjne ograniczać się będą wyłącznie do oznakowania trasy, gdyż ruch rowerowy odbywać się będzie po jezdni istniejących dróg (447,7 km czyli 53% sumy odcinków przechodzących przez obszary lub po granicy obszarów chronionych), zakłada się również adaptację dróg gruntowych (profilowanie i wałowanie nawierzchni) w sumie na długości 153,7 km (stanowi to 18% sumy odcinków przechodzących przez obszary lub granicząc z obszarami chronionymi), budowy ścieżek rowerowych o nawierzchni z kruszywa na wałach przeciwpowodziowych i nasypach kolejowych w sumie na długości 16,0 km (2% długości trasy w obszarach Natura 2000), budowę ścieżek o nawierzchni asfaltowej w pasie dróg publicznych w sumie na długości 100,9 km (12% długości trasy przechodzącej przez obszary Natura 2000), na odcinku 2,9 km przewiduje się remont nawierzchni jezdni, gdyż obecny stan uniemożliwia prowadzenie ruchu rowerowego (kocie łby, ubytki w jezdni, wyboje) oraz wykorzystanie istniejących ścieżek dla rowerów na długości 40,7 km (co stanowi 5% sumy odcinków przechodzących przez obszary lub granicę obszarów chronionych), na odcinku 22,2 km zakłada się remont nawierzchni z kruszywa (3% długości trasy w obszarach Natura 2000), budowa ścieżek o nawierzchni z kruszywa o długości 0,1 km. Wytycznie trasy rowerowej w województwie pozytywnie wpłynie także na skanalizowanie ruchu turystycznego, co zapewni jednoczesną ochronę miejsc cennych przyrodniczo. Ponadto realizowany projekt jest zgodny z „Odnowioną strategią UE dotyczącej trwałego rozwoju”. - Projekt przestrzega zasad dotyczących działań zapobiegawczych oraz gwarantuje, że szkody w środowisku powinny być usunięte u źródła 252 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Przestrzeganie powyższych zasad znajduje odzwierciedlenie w sposobie realizacji projektu (etapowość) i postępowaniu według reguły „od ogółu do szczegółu”. W pierwszej kolejności prac ustalony został Szczegółowy Model Wdrażania projektu (warsztat do dalszej pracy zarówno dla wykonawcy jak i beneficjenta), następnie przeprowadzono szereg badań mających na celu ustalenie przebiegu korytarzy tras rowerowych w województwie, a w konsekwencji wybór w wyniku analizy wielokryterialnej optymalnego korytarza trasy rowerowej, później w ramach korytarza przeprowadzano analizę i uzgodnienia wariantów realizacyjnych i wskazano wariant rekomendowany trasy rowerowej w każdym województwie. Niniejszy projekt przestrzega tych zasad w ramach wytyczonej trasy rowerowej, bo nie przyczynia się do znaczących zmian w środowisku. Szczególne przypadki prac związanych z budową trasy mogą generować negatywne skutki dla środowiska, ale w tych sytuacjach poszczególne odcinki trasy będą poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i oddziaływania na obszar Natura 2000, w celu ustalenia zakresu i charakteru oddziaływań. - Projekt przestrzega zasady „zanieczyszczający płaci” Przestrzeganie zasady „zanieczyszczający płaci” będzie się przejawiało w zobowiązaniu wykonawców inwestycji do ponoszenia odpowiedzialności, także finansowej, w zakresie potencjalnych zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska oraz wyrządzanych szkód na etapie przygotowania i realizacji przedsięwzięcia. Zasada ta w etapie użytkowania będzie także obowiązywała administratorów Trasy. Dodatkowo wszystkie opłaty związane z użytkowaniem środowiska leżą po stronie inwestora. Rekomenduje się umieszczenie dodatkowych informacji na tablicach informacyjnych z regulaminem i ewentualnymi konsekwencjami niszczenia mienia czy zanieczyszczania środowiska. Analiza ekonomiczna potwierdza korzyści płynące z substytucji podróży zmotoryzowanych (samochód osobowy) podróżami niezmotoryzowanymi (rower). Stwierdzono m.in. następujące korzyści jazdy na rowerze: - inwestowanie w parkingi dla rowerów pozwala osiągnąć duże oszczędności wydatków i przestrzeni, którą można udostępnić mieszkańcom, - ryzyko wypadków z udziałem rowerzystów maleje wraz ze wzrostem skali ruchu rowerowego, - im więcej ludzi będzie jeździć rowerem, tym czystsze będzie powietrze, a ryzyko zachorowania niższe, - jazda rowerem przyczynia się do utrzymania dobrej wydolności, wpływa na poprawę samopoczucia i wyszczuplenie sylwetki, - wysiłek fizyczny prowadzi do poprawy połączeń synaptycznych w mózgu. Przy założonym 30% poziomie substytucji zdyskontowane efekty netto w obszarze zurbanizowanym i niezurbanizowanym potwierdzają, że straty generowane są jedynie z tytułu czasu podróży oraz bezpieczeństwa. Zdyskontowane straty są wyższe w obszarze niezurbanizowanym. Należy stwierdzić, że realizacja projektu przyczyni się do istotnych korzyści społeczno-ekonomicznych. Porównując jazdę na rowerze do jazdy samochodem wykazano, że koszty jednostkowe w zakresie zanieczyszczenia powietrza, emisji gazów cieplarnianych, hałasu, zasobów naturalnych, zanieczyszczenia wód, odpadów na obszarze zurbanizowanym i niezurbanizowanym są dużo wyższe w przypadku jazdy samochodem osobowym. (więcej w rozdziale 3.2.17. Prognoza korzyści wynikających ze zmiany rozkładu modalnego podróży). Polityka konkurencji Realizowany projekt jest zgodny z polityką konkurencji, nie narusza jej zasad w obszarach: eliminacji porozumień ograniczających konkurencję i praktyk polegających na nadużywaniu pozycji dominującej, kontroli łączeń pomiędzy firmami, liberalizacji monopolistycznych sektorów gospodarczych, kontroli pomocy udzielanej przez państwo. Polityka zatrudnienia Przedmiotowy projekt jest zgodny z polityką zatrudnienia. Realizacja projektu wpływa na rozwój gospodarczy wschodniej części Polski. Projekt przyczyni się do rozwoju turystyki, aktywności sportowo-rekreacyjnej, co niewątpliwie wpłynie na rozwój przedsiębiorczości, a co za tym idzie do wzrostu zatrudnienia i spadku bezrobocia. Dogodne warunki komunikacyjne będę przyciągać kolejnych inwestorów, a inwestorzy, którzy już działają w obszarze, będą rozwijać prowadzoną działalność. Podsumowując projekt pośrednio przyczyni się do wzrostu zatrudnienia. Polityka efektywności energetycznej Przedmiotowy projekt jest zgodny z polityką efektywności energetycznej. Realizacja projektu przyczyni się do wzrostu popytu na transport przyjazny środowisku, na przejęcie ruchu z transportu drogowego, co wpłynie na mniejsze zużycie energii oraz na niższą emisję spalin samochodów. Polityka zrównoważonego rozwoju 253 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Projekt traktuje zasoby i walory przyrodnicze, jako wartości, które można zachować, a tym samym daje możliwość korzystania z nich zarówno przez obecne, jak i przyszłe pokolenia. Realizacja projektu jest przykładem zrównoważonego inwestowania w sektor wymagający takich nakładów – turystykę rowerową w obszarach słabo rozwiniętych gospodarczo. Projekt trasy rowerowej w całości realizuje politykę zrównoważonego rozwoju; zakłada równoczesny rozwój gospodarczy (dzięki wygenerowanemu ruchowi rowerowemu liczba miejsc pracy w latach 2016-2020 wzrośnie o 4.454, a liczba miejsc noclegowych w przeliczeniu na 10.000 mieszkańców w stosunku do roku 2010 wzrośnie do 101.775 w 2036 r.) oraz społeczny (efekty zdrowotne wynikające ze zmiany środka transportu, poprawa wydolności) wraz z jednoczesnym zachowaniem dobrego stanu środowiska. 4.2.3. Wpływ projektu na środowisko i obszar Natura 2000 Ogólny opis i charakter inwestycji Projekt „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” ma na celu stworzenie ponadregionalnej trasy rowerowej, łączącej pięć województw: warmińsko- mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie oraz świętokrzyskie. Cechą charakterystyczną jest liniowość projektu. Projekt ma na celu promocję i rozwój turystyki rowerowej w Polsce. Stworzenie bezpiecznej infrastruktury dla ruchu rowerowego będzie stanowić element rozwoju zrównoważonego transportu. Całość wspieranych działań przyczyni się do aktywizacji społecznej i otworzy nowe możliwości spędzania wolnego czasu. Projektowana trasa rowerowa w Polsce Wschodniej ma długość 1981,995 km i prowadzi od miejscowości Kępa Rybacka, przez Elbląg, Tolkmicko, Frombork, Braniewo, Pieniężno, Górowo Iławeckie, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce, Sępopol, Korsze, Węgorzewo, Gołdap, Przesławki, Laszkiemie, przez Suwałki, Augustów, Goniądz, Białystok, Supraśl, Hajnówkę, Kleszczele, Niemirów, Gnojno na granicy z woj. podlaskim przez Janów Podlaski, Terespol, Kodeń, Sławatycze, Hanna, Włodawa, Okuninka, Wola Uhruska, Chełm, Krasnystaw, Zwierzyniec, Józefów do granicy z woj. podkarpackim w okolicach miejscowości Maziły, Podlesina, Przemyśl, Dynów, Rzeszów, Łańcut, Leżajsk, Rudnik nad Sanem, aż do miejscowości Trześń na granicy z województwem świętokrzyskim, dalej przez Sandomierz, Raków, Kielce w kierunku Końskich aż do miejscowości Gatniki. Trasa rowerowa przechodzi przez obszar 5 Parków Narodowych. Są to w kolejności, począwszy od województwa warmińsko-mazurskiego, Wigierski Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, Narwiański Park Narodowy, Białowieski Park Narodowy oraz Roztoczański Park Narodowy. Trasa rowerowa prowadzi przez 15 Parków Krajobrazowych: Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej, wzdłuż granicy Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej, przez Suwalski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, Chełmski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”, Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej, Skierbieszowski Park Krajobrazowy, Sobiborski Park Krajobrazowy, Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy, Południoworoztoczański Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego, Suchedniowsko-Oblęgorski, Chęcińsko-Kielecki i Cisowsko-Orłowiński. Obszary leśne na trasie stanowią ok. 29 % długości trasy i w większości są to małe i średnie kompleksy leśne. Krajobraz na poszczególnych odcinkach wojewódzkich ma zmiennych charakter, w województwie warmińsko-mazurskim jest typowo polodowcowy (urozmaicają go ciągi wałów morenowych, liczne wzgórza oraz jeziora), na odcinku województwa podlaskiego znajdują się największe powierzchnie bagien i torfowisk w środkowej Europie – Bagna Biebrzańskie, a także największy kompleks leśny w naszym kraju – Puszcza Augustowska oraz najlepiej zachowany las nizinny Europy – Puszcza Białowieska. W wielu miejscach krajobraz Podlasia ma charakter mozaikowy – pola, łąki, lasy, rzeki i jeziora, które zachowały względnie dużą naturalność. W północnej części województwa lubelskiego trasa biegnie przez obszary nizinne Polesia Lubelskiego, w zdecydowanej mierze wzdłuż doliny Bugu (na odcinku ok. 150km). W środkowej części (okolice miasta Chełm) rekomendowana trasa przecina obszary Polesia Wołyńskiego, gdzie zróżnicowanie rzeźby terenu staje się wyraźniejsze. W okolicach miasta Krasnystaw rozpoczyna się obszar Wyżyny Lubelskiej. Poprowadzenie trasy wzdłuż doliny Wieprza (na odcinku ok. 50 km) pozwoliło uniknąć znaczących przewyższeń wynikających z przejścia przez obszar Wyżyny Lubelskiej oraz Roztocza (okolice Szczebrzeszyna oraz Zwierzyńca). W województwie podkarpackim trasa prowadzi od Roztocza Wschodniego, w kierunku południowym przez obszary Płaskowyżu Tarnogrodzkiego, przecinając Dolinę Dolnego Sanu. Za Przemyślem trasa przebiega po północnej stronie Pogórza Przemyskiego w dużej mierze wykorzystując dolinę rzeki San. W okolicach miasta Dynów przebieg prowadzi przez tereny Pogórza Dynowskiego, a następnie w kierunku miasta Rzeszów w obszarze Pogórza Rzeszowskiego. Od 254 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Rzeszowa w kierunku północnym trasa prowadzi przez obszary o mniejszych przewyższeniach, przecinając Pradolinę Podkarpacką, przechodząc w części wschodniej Płaskowyżu Kolbuszowskiego i w dużej mierze wykorzystując Dolinę Dolnego Sanu, aż do Równiny Tarnobrzeskiej i Niziny Nadwiślańskiej. W województwie świętokrzyskim trasa rozpoczyna swój bieg wzdłuż Doliny Wisły tzw. Niziną Nadwiślańską wzdłuż Zapadliska Przedkarpackiego, mijając po północnej stronie wyżynę Sandomierską i kierując się w stronę Wyżyny Kieleckiej. Między Klimontowem a Iwaniskami trasa biegnie wzdłuż doliny rzeki Koprzywianka (na długości ok. 27 km) mijając Góry Świętokrzyskie po południowej stronie. W północnej części Polski Wschodniej trasa rowerowa prowadzi przez tereny Pojezierza Mazurskiego, w szczególności przez północną część Krainy Wielkich Jezior Mazurskich oraz Krainę Węgorapy. Największe jeziora, które znajdują się w korytarzu trasyto m.in.: Jezioro Pierzchalskie, Jezioro Wielochowskie, Jezioro Kinkajmskie, Jezioro Rydzówka, Jezioro Gołdap, Jezioro Czarne, Jezioro Przerośl, Jezioro Pobłędzie i inne, a dalej Pojezierze Wschodniosuwalskie i Równina Augustowska. Największymi zbiornikami są jeziora: Hańcza, Szurpiły, Szelment Wielki, Krzywe Wigierskie, Wigry, Pierty, Mikaszewo, Studzienicze, Białe, Sajno. Ponadto występują też mniejsze zbiorniki wodne takei jak jeziora Ingiel, Mauda, Paniewo, Pobojno, Orle, Gorzyckie i wiele innych. Na trasie pojedyncze jeziora występują także w woj. lubelskim, m.in. Białe oraz zbiornik Nielisz. Trasa przecina 26 Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków oraz 36 Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk, a na całej długości jest to 615,5 km co stanowi 31,1 % długości całej trasy. W szczególności należy wymienić: Doliny Erozyjne Wysoczyzny Elbląskiej, Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana, Zalew Wiślany, Dolina Pasłęki, Rzeka Pasłęka, Ostoja Warmińska, Ostoja nad Oświnem, Lasy Skaliste, Niecka Skaliska, Puszcza Romincka, Ostoja Suwalska, Jeleniewo, Ostoja Wigierska, Puszcza Augustowska, Ostoja Augustowska, Ostoja Biebrzańska, Dolina Biebrzy, Bagno Wizna, Przełomowa Dolina Narwi, Bagienna Dolina Narwi, Narwiańskie Bagna, Ostoja Knyszyńska, Puszcza Knyszyńska, Dolina Górnej Narwi, Ostoja w Dolinie Górnej Narwi, Puszcza Białowieska, Jelonka, Dolina Dolnego Bugu, Ostoja Nadbużańska, Roztocze, Pogórze Przemyskie, Lasy Janowskie, Horyniec, Rzeka San, Ostoja Przemyska, Wisłok Środkowy z Dopływami, Lasy Leżajskie, Dolina Dolnego Sanu, Dolina Dolnej Tanwi, Tarnobrzeska Dolina Wisły, Ostoja Żyznów, Lasy Cisowsko-Orłowińskie, Dolina Czarnej Nidy, Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie, Dolina Bobrzy, Lasy Suchedniowskie, Dolina Czarnej. Trasa rowerowa w Polsce Wschodniej ma długość 1982,0 km. Trasa będzie przeznaczona do turystyki kwalifikowanej, dla ruchu rowerowego. Projektowany przebieg tras rowerowych uwzględnia wykorzystanie istniejącej sieci drogowej o niskim natężeniu ruchu. Wykorzystywane będą głównie drogi powiatowe, w tym miejskie (1.084,3 km, co stanowi 54,71% długości trasy), gminne i inne (623,4 km co stanowi 31,5%) fragmentami wojewódzkie (260,6 km, co stanowi 13,1%), a wyjątkowo krajowe (13,7 km, co stanowi 0,7%). W przypadku odcinków gdzie wykorzystywany jest pas drogowy o niskiej kategorii (drogi gminne, powiatowe) i niskim natężeniu ruchu (poniżej 1000 pojazdów na dobę) zakłada się, że ruch rowerowy poprowadzony będzie po jezdni na zasadach ogólnych (1,154,553 km, co stanowi 58,3% długości trasy), zakłada się budowę ścieżek rowerowych, pasów rekomendowanych lub utworzenie ciągów pieszo rowerowych (na długości 301,736 km co stanowi 15,2% długości trasy), wykorzystanie istniejących ścieżek i ciągów (na długości 114,032 km co stanowi 5,8%), poprowadzenie trasy po drogach gruntowych na długości 265,412 km (13,4%), poprowadzenie trasy po wałach lub nasypach (85,198 km co stanowi 4,3%), oraz utworzenie dróg o nawierzchni z kruszywa na długości 41,277 km (2,1%), modernizacja naw. asfaltowej dróg w złym stanie technicznym (19,046 co stanowi 0,1%) oraz inne (0,771 km). Ocena oddziaływania na środowisko Na podstawie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko zarówno ścieżki rowerowe jak i trasy rowerowe nie zostały zakwalifikowane jako mogące zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Wstępna analiza potencjalnych możliwości oddziaływania na środowisko przyrodnicze wskazuje, że projektowana trasa rowerowa nie stanowi zagrożenia dla wartości przyrodniczych. Wynika to z przewidywanego braku występowania potencjalnych negatywnych oddziaływań oraz z istnienia możliwości technicznych i organizacyjnych zabezpieczających przed skutkami prac realizacyjnych. Należy jednak podkreślić, że drogi o nawierzchni twardej oraz obiekty mostowe w ciągach tych dróg zalicza się do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (z wyłączeniem przebudowy dróg). 255 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium W trakcie prac nad etapem IIC w każdym województwie Polski Wschodniej wykonana została inwentaryzacja terenowa wariantów trasy oraz obiektów inżynierskich, które znajdowały się wzdłuż przebiegu. Prace terenowe prowadzone były od lutego do czerwca 2011 r. W oparciu o pozyskane dane, założenia projektu i w uzgodnieniu z zarządcami dróg przyjęto określone rodzaje działań inwestycyjnych na odcinkach liniowych. W celu zachowania ciągłości rozwiązań, część z obiektów inżynierskich wymaga adaptacji. W oparciu o opinię Zarządów Dróg Wojewódzkich w Olsztynie, Białymstoku, Lublinie, Rzeszowie i Kielcach konieczna będzie również budowa nowych kładek dla ruchu rowerowego (brak możliwości przebudowy). Do założonych inwestycji, które mogą wymagać oceny oddziaływania na środowisko zaliczyć należy budowę obiektów mostowych / kładek w ciągach dróg wojewódzkich oraz przebudowę dróg, gdzie wymagana będzie zmiana granic pasa drogowego. Na trasie rowerowej zakłada się budowę 20130 nowych obiektów mostowych (kładek), a w szczególności: W województwie warmińsko-mazurskim zakłada się budowę 6 obiektów: - oznaczony na trasie jako Obiekt nr 2_1 (brak obiektu), w okolicach miejscowości Bielnik Drugi, w km 6,6 trasy, w ciągu nowo budowanej ścieżki rowerowej o nawierzchni tłuczniowej biegnącej po wale przeciwpowodziowym (kategoria IV.2). Przeszkodę wymagającą interwencji stanowi kanał. Zakłada się budowę kładki o szerokości ok. 3,0m, o lekkiej konstrukcji i przybliżonej rozpiętość ok. 30 m. Budowa obiektu konieczna jest w celu zapewnienia ciągłości trasy. W przypadku problemów realizacyjnych konieczne będzie poprowadzenie trasy objazdem, wykorzystując drogę powiatową biegnącą po południowej stronie równolegle do trasy. - oznaczony na trasie jako Obiekt nr 8_1 (brak obiektu), zlokalizowany w Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej w północno wschodniej części miasta Elbląg, w km 23,9 trasy, w ciągu drogi leśnej (ze względu na częstą nieprzejezdność odcinka zakłada się budowę nawierzchni tłuczniowej wg kategorii II.3). Z informacji pozyskanych od Nadleśnictwa Elbląg wynika, że konieczna jest odbudowa obiektu o przybliżonej rozpiętości 15 m. Zakłada się budowę obiektu o szerokości ok. 3 m i konstrukcji drewnianej. - oznaczony na trasie jako Obiekt nr 8_2 (brak obiektu), zlokalizowany w okolicach miejscowości Suchacz, w km 45,0 trasy, przeszkodą jest kanał Olszanka. Zakłada się, że wał przeciwpowodziowy / droga gruntowa po którym prowadzona będzie trasa zostanie wyprofilowany i wałowany według kategorii działań inwestycyjnych IV.1. Zakłada się budowę obiektu o szerokości ok. 3 m, konstrukcji drewnianej i przybliżonej rozpiętości ok. 10 m. W przypadku problemów z wykonalnością inwestycji w okresie finansowania możliwe jest poprowadzenie trasy wzdłuż wału w kierunku wschodnim, do istniejącego obiektu przez kanał. Planowany obiekt zlokalizowany jest w obszarze Natura 2000 OSO Zalew Wiślany oraz SOO Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana, jednocześnie na terenie Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. - oznaczony na trasie jako Obiekt nr 8o (istniejąca kładka), zlokalizowany na południowy zachód od Tolkmicka, w km 48,2 trasy. Zakłada się, że droga gruntowa po której prowadzona będzie trasa zostanie wyprofilowany i wałowany według kategorii działań inwestycyjnych IV.1. W miejsce istniejącej nienormatywnej kładki, zakłada się budowę obiektu o szerokości ok. 3 m, konstrukcji drewnianej i przybliżonej rozpiętości ok. 10 m. Obiekt zlokalizowany jest w obszarze Natura 2000 SOO Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana, graniczy z OSO Zalew Wiślany, jednocześnie na terenie Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej, - oznaczony na trasie jako Obiekt nr 10d (brak obiektu), zlokalizowany w kierunku północno wschodnim od Fromborka, w km 71,9 trasy, przeszkodą jest rzeka Bauda. Zakłada się, że wał przeciwpowodziowy / droga gruntowa, po którym prowadzona będzie trasa zostanie wyprofilowany i wałowany według kategorii działań inwestycyjnych IV.1. Zakłada się budowę obiektu o szerokości ok. 3 m, lekkiej konstrukcji i przybliżonej rozpiętości ok. 25 m. Obiekt zlokalizowany jest w obszarze Natura 2000 SOO Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana oraz graniczy z OSO Zalew Wiślany. - oznaczony na trasie jako Obiekt nr 62r, w okolicach miejscowości Wróbel, w km 345,5 trasy w ciągu nowo budowanej ścieżki rowerowej o nawierzchni tłuczniowej biegnącej po nieczynnym nasypie kolejowym (kategoria IV.2). Przeszkodą obiektu jest rzeka Lisówka. Zakłada się budowę kładki o szerokości ok. 3,0m, o konstrukcji drewnianej i przybliżonej rozpiętość ok. 10 m. Budowa obiektu konieczna jest w celu zapewnienia ciągłości trasy. 130 Obiekt na granicy woj. podlaskiego i lubelskiego będzie budowany wspólnie przez województwa 256 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium W województwie podlaskim zakłada się budowę 1,5 obiektów (z czego obiekt na granicy z woj. lubelskim będzie budowany wspólnie przez oba województwa) - Pierwszy z nich znajduje się w Augustowie w km 123,2 trasy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 664. Przeszkodą obiektu jest jezioro Sajno i Sajenek. Zakłada się budowę kładki o konstrukcji drewnianej z wykorzystaniem ustrojów nośnych sąsiadujących obiektów (mostowy i kolejowy). Szerokość kładki ok. 3,0m, przybliżona rozpiętość obiektu to ok. 15 m. Inwestycja zlokalizowana jest w obszarze chronionym SOO Ostoja Augustowska oraz OSO Puszcza Augustowska. - Drugi znajdować się będzie na granicy województwa podlaskiego i lubelskiego pomiędzy miejscowościami Niemirów i Gnojno. Przeszkodą obiektu jest rzeka Bug. Obecnie funkcjonuje tam sezonowa przeprawa promowa. W trakcie konsultacji na poziomie JST zgłoszona została propozycja budowy kładki pieszo-rowerowej, która zapewni połączenie dwóch województw, a tym samy zapewni ciągłość Trasy bez względu na warunki pogodowe i wysokość wody na rzece. Zakłada się budowę kładki o lekkiej konstrukcji, szerokości pomostu co najmniej 2,5m i rozpiętości ok. 190m. Inwestycja zlokalizowana jest w obszarze chronionym OSO Dolina Dolnego Bugu oraz SOO Ostoja Nadbużańska. Obiekt ma być realizowany przy współpracy dwóch województw (beneficjentów i partnerów). W województwie lubelskim zakłada się budowę 4,5 obiektów (z czego obiekt na granicy z woj. podlaskim będzie budowany wspólnie przez oba województwa) - Pierwszy z nich znajdować się będzie na granicy województwa podlaskiego i lubelskiego pomiędzy miejscowościami Niemirów i Gnojno. Przeszkodą obiektu jest rzeka Bug. Obecnie funkcjonuje tam sezonowa przeprawa promowa. W trakcie konsultacji na poziomie JST zgłoszona została propozycja budowy kładki pieszo-rowerowej, która zapewni połączenie dwóch województw, a tym samy zapewni ciągłość Trasy bez względu na warunki pogodowe i wysokość wody na rzece. Zakłada się budowę kładki o lekkiej konstrukcji, szerokości pomostu co najmniej 2,5 m i rozpiętości ok. 190 m. Inwestycja zlokalizowana jest w obszarze chronionym OSO Dolina Dolnego Bugu PLB140001 oraz SOO Ostoja Nadbużańska PLH140011. Obiekt ma być realizowany przy współpracy dwóch województw (beneficjentów i partnerów). - Drugi z obiektów zlokalizowany jest na południowej granicy miasta Terespol w km 56,9 trasy w ciągu drogi gminnej i powiatowej (nr 1049L). Przeszkodą jest droga krajowa nr 2. Ze względu na duży ruch tranzytowy (bezpośrednie sąsiedztwo przejścia granicznego) według opinii GDDKiA oddział w Lublinie nie ma możliwości przekroczenia drogi nr 2 w jej poziomie, jedynym dopuszczalnym rozwiązaniem jest budowa przejścia bezkolizyjnego – kładka pieszo-rowerowa. W związku z powyższym zakłada się budowę kładki zlokalizowanej w okolicach skrzyżowania. Przyjęto konstrukcję żelbetową, szerokość płyty pomostu co najmniej 2,5 m, rozpiętość ok. 70 m. - Trzeci z obiektów zlokalizowany jest w ciągu drogi wojewódzkiej nr 816 w okolicy miejscowości Hanna, w 101,8 km projektowanej trasy. Przeszkodą jest rzeka Hanna. Zgodnie z opinią ZDW ze względu na ustrój nośny obiektu oraz jego stan konieczna jest budowa oddzielnych kładek dla rowerów. W związku z kategorią liniową II.4, przyjęto budowę obustronnych kładek o skrajni co najmniej 1,5 m. - Czwarty obiekt znajduje się w południowej części miasta Krasnystaw, w okolicach mostu drogi krajowej nr 17 na rzece Żółkiewka (243,7 km trasy). Obecnie, przeprawę zapewnia nieewidencjonowana kładka o szerokości ok. 1,0 m. Nie zapewnia bezpieczeństwa dla ruchu pieszego i rowerowego, który systematycznie wykorzystuje budowlę. W trakcie konsultacji z JST uzgodniono, że konieczna jest budowa nowego obiektu o normatywnych rozmiarach. Przyjęto budowę obiektu o lekkiej konstrukcji, szerokości płyty co najmniej 2,5 m i rozpiętości ok. 20 m. - Ostatni obiekt zlokalizowany jest na wschód od miasta Szczebrzeszyn, w ciągu drogi krajowej nr 74 (285,5 km trasy). W oparciu o opinię beneficjenta i GDDKiA O/Lublin nie ma możliwości przebudowy obiektu, w związku z czym konieczna jest budowa oddzielnej kładki po południowej stronie jezdni (tym samym zapewniona będzie ciągłość trasy rowerowej). Założono budowę obiektu o konstrukcji żelbetowej, szerokości co najmniej 2,5 m i rozpiętości ok. 40 m. W województwie podkarpackim zakłada się budowę 6 obiektów: - oznaczony na trasie jako Obiekt nr 91_1, w mieście Przemyśl w km 126,5 trasy w ciągu nowo budowanej ścieżki rowerowej. Przeszkodą obiektu jest rzeka San. W oparciu o opinię partnera (Urząd Miasta) zakłada się budowę kładki o szerokości ok. 3,0m, o lekkiej konstrukcji i przybliżonej rozpiętość ok. 100 m, brzeg rzeki uregulowany. Obiekt zlokalizowany będzie w obszarze Natura 2000 – Rzeka San (OSO), stąd zakłada się, że obiekt nie będzie miał podpory w rzece, - oznaczony na trasie jako Obiekt nr 88_2, w okolicach miejscowości Chyrzyna w km 149,5 trasy w ciągu drogi powiatowej nr 2083R. Połączenie miejscowości Krzywcza i Chyrzyna obecnie zapewnia przeprawa promowa (nie jest to rozwiązanie gwarantujące stałą obsługę ruchu). Przeszkodą jest rzeka San. Zakłada się budowę kładki o szerokości ok. 3,0m, o lekkiej konstrukcji i przybliżonej rozpiętość ok. 150 257 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - - - Studium m. Obiekt zlokalizowany będzie w obszarach Natura 2000: Rzeka San (OSO), Ostoja Przemyska (OSO), Pogórze Przemyskie (SOO) stąd zakłada się, że obiekt nie będzie miał podpory w rzece oraz będzie się komponował z otoczeniem. oznaczony na trasie jako Obiekt nr 77, w okolicach miejscowości Strona Mokra w km 237,2 trasy w ciągu drogi powiatowej nr 1404R. Przeszkodą jest rzeka Lubenka. Ze względu na małą rozpiętość (ok. 20m) zakłada się budowę kładki o konstrukcji drewnianej (ewentualnie żelbetowej), szerokości ok. 3,0 m. oznaczony na trasie jako Obiekt nr 54, w miejscowości Czarna, w km 290,9 trasy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 881. Przeszkodą obiektu jest rzeka Terliczka. Ze względu na znaczne natężenie ruchu (w tym pojazdów ciężarowych) konieczna jest budowa oddzielnego obiektu zapewniającego bezpieczny przejazd rowerzystom. W oparciu o opinię zarządcy wykluczono możliwość przebudowy obiektu. W związku z powyższym zakłada się budowę kładki, w odległości co najmniej 80cm od istniejącego obiektu w celu zapewnienia dostępu technologicznego. Zakłada się budowę kładki jednoprzęsłowej o rozpiętości ok. 15m, o konstrukcji żelbetowej i szerokości ok. 3 m. oznaczony na trasie jako Obiekt nr 53, w miejscowości Chodakówka, w km 290,1 trasy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 881. Przeszkodą obiektu jest rzeka Stary Wisłok. Ze względu na znaczne natężenie ruchu (w tym pojazdów ciężarowych), ograniczoną widoczność oraz przekrój drogi, konieczna jest budowa oddzielnego obiektu zapewniającego bezpieczny przejazd rowerzystom. W oparciu o opinię zarządcy wykluczono możliwość przebudowy obiektu. W związku z powyższym zakłada się budowę kładki, w odległości co najmniej 80cm od istniejącego obiektu w celu zapewnienia dostępu technologicznego. Zakłada się budowę kładki jednoprzęsłowej o rozpiętości ok. 15m, o konstrukcji żelbetowej i szerokości ok. 3 m. oznaczony na trasie jako Obiekt nr 12, pomiędzy miejscowościami Wola Rzeczycka a Żabno, w km 406,4 trasy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 856. Przeszkodą obiektu jest rzeka Jodłówka. Ze względu na znaczne natężenie ruchu i brak możliwości przebudowy obiektu, konieczna jest budowa oddzielnego obiektu zapewniającego bezpieczny przejazd rowerzystom. W związku z powyższym zakłada się budowę kładki, w odległości co najmniej 80cm od istniejącego obiektu w celu zapewnienia dostępu technologicznego. Zakłada się budowę kładki jednoprzęsłowej o rozpiętości ok. 20m, o konstrukcji żelbetowej i szerokości ok. 3 m. W województwie świętokrzyskim zakłada się budowę 2 obiektów. - Pierwszy z nich znajduje się w miejscowości Górki Szczukowskie w km 134,00 trasy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 786 (km 112+364). Przeszkodą obiektu jest linia kolejowa relacji Częstochowa – Kielce. W oparciu o opinię zarządcy wykluczono możliwość przebudowy obiektu – konieczna okazuje się budowa nowego odseparowanej budowli. Zakłada się budowę kładki o szerokości ok. 3,0m, o konstrukcji żelbetowej, trzy przęsłowej zgodnie z ustrojem sąsiadującego obiektu wzdłuż drogi wojewódzkiej. Kładka powinna być zlokalizowana po północnej stronie wiaduktu w odległości co najmniej 80 cm w celu zapewnienia dostępu technologicznego. Przybliżona łączna rozpiętość obiektu to ok. 60 m. - Drugi z obiektów zlokalizowany jest w okolicach miejscowości Plenna w km 178,4 trasy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 728 (km 103+248). Przeszkodą obiektu jest rzeka Kozówka. Obiekt w ostatnich latach został wyremontowany, niestety nie została zapewniona infrastruktura dla ruchu rowerowego. Ze względu na znaczne natężenie ruchu (w tym pojazdów ciężarowych) konieczna jest budowa oddzielnego obiektu zapewniającego bezpieczny przejazd rowerzystom. W oparciu o opinię zarządcy wykluczono możliwość przebudowy obiektu. W związku z powyższym zakłada się budowę kładki po wschodniej stronie jezdni, w odległości co najmniej 80cm od istniejącego obiektu w celu zapewnienia dostępu technologicznego. Zakłada się budowę kładki jednoprzęsłowej o rozpiętości ok. 15m, o konstrukcji żelbetowej i szerokości ok. 3 m. Zakłada się następujące rodzaje prac: - wycinkę krzewów/drzew (o ile dotyczy) oraz zdjęcie humusu, - wykonanie nasypów ziemnych (poszerzenie istniejącego nasypu), - fundamentowanie przyczółków oraz podpór (dla obiektu o więcej niż jednym przęśle), - wykonanie przyczółków żelbetowych wraz ze stożkami, - wykonanie podpór żelbetowych, - wykonanie płyty pomostu, - wykonanie nawierzchni na dojazdach, - wykonanie nawierzchni na obiekcie wraz z odwodnienie i elementami BRD, - roboty wykończeniowe. 258 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Na całej długości trasy w Polsce Wschodniej 7 obiektów znajdować się będzie na terenie obszaru Natura 2000 (oznaczenia obiektów: 8_2, 8o, 10d, 14, II_III, 88_2, 91_1). Odcinki dróg, gdzie na obecnym etapie nie można wykluczyć konieczności poszerzenia pasa drogowego (wykupu gruntów), a tym samym nie można wykluczyć konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko to głównie drogi należące do Zarządów Dróg Wojewódzkich oraz Zarządów Dróg Powiatowych. Na całej trasie rowerowej w Polsce Wschodniej są to 44 odcinki o łącznej długości ok. 169 km. W woj. warmińsko – mazurskim wymienić należy 11 następujących odcinków o łącznej długości ok. 49 km: - km 135,0 do km 135,5 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 507 (przez miejscowość Pieniężno) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m po zachodniej stronie jezdni, - km 151,7 do km 162,0 trasy wzdłuż drogi powiatowej nr 1320N (Lelkowo – Stega Mała – Kandyty) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m po południowej stronie jezdni, odcinek prowadzi przez obszar Natura 2000 OSO Ostoja Warmińska, - km 172,1 do km 172,9 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 512 (przez miejscowość Górowo Iławeckie) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m po wschodniej stronie jezdni, - km 182,8 do km 183,2 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 511 (w okolicach miejscowości Pieszkowo) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m po wschodniej stronie jezdni, - km 234,6 do km 242,0 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 592, drogi krajowej nr 51, drogi wojewódzkiej nr 512 przez miasto Bartoszyce. Zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m inwestycja zostanie zlokalizowana po optymalnej stronie jezdni w trakcie identyfikacji kolizji z infrastrukturą obcą. Od km 240,5 trasa przechodzi przez obszar Natura 2000 Ostoja Warmińska. - km 270,2 do km 284,6 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 590 (Glitajny – Wilkowo Wielkie – Barciany) do km 277,4 zakłada się budowę obustronnych ciągów rowerowych o szerokości po 1,5m każdy (adaptacja pobocza), na dalszym odcinku zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m po południowej stronie jezdni, - km 298,2 do km 300,9 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 650 (Srokowo – Leśniewo) do km 300,2 zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, a następnie budowę obustronnych ciągów rowerowych o szerokości po 1,5m każdy (adaptacja pobocza), - km 338,6 do km 339,8 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 650 (okolice miejscowości Dąbrówka Polska) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m po południowej stronie jezdni, odcinek graniczy z obszarem Natura 2000 OSO Lasy Skaliskie oraz SOO Niecka Skaliska, - od km 363,1 do km 365,9 trasy wzdłuż drogi powiatowej nr 1788N (okolice miejscowości Jabłońskie) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m po południowej stronie jezdni, - od km 371,2 do km 373,8 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 651 (Gołdap – Jurkiszki) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m po południowej stronie jezdni, - od km 393,9 do km 399,6 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 651 (Dubeninki – Błąkały) zakłada się budowę obustronnych ciągów rowerowych o szerokości po 1,5m każdy (adaptacja pobocza). W woj. podlaskim wymienić należy 11 następujących odcinków o łącznej długości ok. 22 km: - km 0,0 do km 0,9 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 651 (Żytkiejmy - Wiżajny) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po południowej stronie jezdni - km 30,1 do km 30,2 trasy drogi wojewódzkiej 655 (Raczki – Suwałki) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po północnej stronie jezdni. - km 38,8 do km 44,8 655 (Raczki – Suwałki) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po wschodniej stronie jezdni. - km A13,7 do km 123,5 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej 664 (Augustów – Sajenek) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po południowej stronie jezdni. Pas drogowy przebiega przez obszary Natura 2000 – SOO Ostoja Augustowska, OSO Puszcza Augustowska. - km 171,9 do km 174,7 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej 670 (Osowiec – Twierdza – Goniądz) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po południowej stronie jezdni. Pas drogowy graniczy ze Specjalnym Obszarem Ochrony Natura 2000 – Dolina Biebrzy. - km 181,9 do k, 185,6 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej 670 (Goniądz – Dolistowo Stare) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po południowej stronie jezdni. Pas drogowy przebiega przez Specjalny Obszarem Ochrony Natura 2000 – Dolina Biebrzy. - km 237,4 do km 237,6 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej 671 (Tykocin) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po południowej stronie jezdni. 259 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - Studium km B6,3 do km B9,0 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej 689 (Hajnówka – Białowieża) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po północnej stronie jezdni. Pas drogowy przebiega przez obszary Natura 2000 – SOO Puszcza Białowieska i OSO Puszcza Białowieska. km 397,1 do km 397,2 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej 689 (Hajnówka – Białowieża) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po północnej stronie jezdni. km 479,1 do km 479,3 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej 658 (Grabarka - Hajnówka) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po wschodniej stronie jezdni. km 485,5 do km 485,7 wzdłuż drogi wojewódzkiej 640 (Siemiatycze – Koterka) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po północnej stronie jezdni. W woj. lubelskim wymienić należy 4 odcinki o łącznej długości ok. 34 km: - km 97,2 do km 119,0 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 816 (Sławatycze – Hanna - Włodawa) zakłada się adaptację poboczy gruntowych poprzez budowę obustronnych ciągów rowerowych o nawierzchni bitumicznej i szerokości po 1,5 m każdy. Na odcinkach od 97,2 km do 104,5 km oraz od 107,8 km do 118,9 km trasa prowadzi wzdłuż granicy OSO Dolina Środkowego Bugu PLB060003 (odcinkami również wzdłuż granicy SOO Poleska Dolina Bugu), - km 128,9 do km 130,6 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 812 (okolice miejscowości Okuninka) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m, po wschodniej stronie jezdni. Pas drogowy graniczy z Sobiborskim Parkiem Krajobrazowym, - km 215,4 do km 217,2 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 843 (przez miejscowość Zagroda) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m, po północno-zachodniej stronie jezdni. - km 293,7 do km 302,1 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 858 (Brody Małe – Żurawnica - Zwierzyniec) zakłada się adaptację poboczy poprzez budowę obustronnych ciągów rowerowych o nawierzchni bitumicznej i szerokości po 1,5 m każdy, a od km 296,0 budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m, po wschodniej stronie jezdni. Na odcinku km 299,1 do km 302,1 droga graniczy z OSO Roztocze. W woj. podkarpackim wymienić należy 13 następujących odcinków o łącznej długości ok. 45 km: - km 53,6 do km 55,3 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 866 (Krowica Hołodowska - Budowmierz) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po północnej stronie jezdni, - km 88,1 do km 89,5 trasy wzdłuż drogi krajowej nr 4 (okolice miejscowości Łapajówka) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po północnej stronie jezdni, - km 138,0 do km 138,9 trasy wzdłuż drogi krajowej nr 28 (okolice miejscowości Olszany) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, - km 150,9 do km 156,3 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 884 (Krzywcza - Babice) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po południowej stronie jezdni. - km 188,5 do km 196,0 trasy wzdłuż drogi powiatowej nr 1431R (Siedliska - Dynów) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m. Na długości ok. 1,5 km planowana inwestycja graniczy z obszarem Natura 2000 Pogórze Przemyskie, na odcinku ok. 1,0km przecina jego obszar, - km 208,4 do km 212,7 trasy wzdłuż drogi powiatowej nr 1427R (przez miejscowość Futoma) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, - km 214,0 do km 218,1 trasy wzdłuż drogi powiatowej nr 1411R (przez miejscowość Błażowa) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, - km 289,3 do km 296,2 oraz km 300,8 do km 302,9 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 881 (Krzemienica – Medynia Łańcucka) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, - km 374,5 do km 382,7 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 858 (Ulanów - Piaski) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m oraz na odcinku ok. 0,3km adaptację chodnika na ciąg pieszo-rowerowy, - km 398,7 do km 400,1 oraz km 403,6 do km 409,9 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 856 (Rzeczyca Radomyśl) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m oraz na odcinku ok. 0,5 km adaptację chodnika na ciąg pieszo-rowerowy, - km 410,2 do km 413,5 wzdłuż drogi powiatowej nr 1006R (Radomyśl – Skowierzyn) zakłada się budowę obustronnych bitumicznych ciągów rowerowych o szerokości po 1,5 m każdy. W woj. świętokrzyskim wymienić należy 4 następujące odcinki o łącznej długości ok. 19 km: - km 22,8 do km 31,4 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 758 (Jachimowice-Klimontów) zakłada się adaptację poboczy gruntowych poprzez budowę obustronnych ciągów rowerowych o nawierzchni bitumicznej i szerokości po 1,5m każdy. 260 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - - Studium km 35,7 do km 35,8 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 758 (okolice miejscowości Pokrzywianka) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po północnej stronie jezdni. Pas drogowy graniczy ze Specjalnym Obszarem Ochrony Natura 2000 – Ostoja Żyznów (PLH260036). km 43,6 do km 47,1 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 758 (Kujawy – Ujazd) zakłada się adaptację poboczy gruntowych poprzez budowę obustronnych ciągów rowerowych o nawierzchni bitumicznej i szerokości po 1,5m każdy. km 177,6 do km 184,2 trasy wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 728 (Radoszyce – Sielpia Wielka) zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m, po wschodniej stronie jezdni. W ciągu trasy rowerowej powstanie 12 odcinków (o łącznej długości ok. 60 km) na terenie obszarów Natura 2000 lub wzdłuż granicy na których istnieje ryzyko wykupu gruntów (w woj. warmińsko-mazurskim od km 151,7 do km 162,0; km 240,5 do km 242,0; od km 338,6 do km 339,8; w woj. podlaskim od km A13,7 do km 123,5; od km 171,9 do km 174,7; od km 181,9 do km 185,6; od km B6,3 do km B9,0; w woj. lubelskim od km 97,2 do km 118,8; km 299,1 do km 302,1; w woj. podkarpackim od km 188,5 do km 196,0; w woj. świętokrzyskim od km 35,7 do km 35,8). Zakłada się następujące rodzaje prac: - demontaż barier drogowych (o ile występują), - wycinkę krzewów/drzew (o ile dotyczy) oraz zdjęcie humusu, - wykonanie nasypów/wykopu (o ile dotyczy), - ułożenie warstw podbudowy i nawierzchni, - montaż elementów BRD, - roboty wykończeniowe. Ocena oddziaływania na obszar Natura 2000 Materiał kartograficzny prezentujący obszary Natura 2000 został pozyskany z właściwej danemu województwu Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Materiał został pozyskany w maju 2010 r. w formacie „shape” (.SHP), dla obszarów chronionych w tym Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk (SOO) oraz Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) tworzących obszar Natura 2000. W oparciu o ostateczny przebieg trasy zaprezentowany na mapach w skali 1:25 000 ustalono liczbę i rodzaj obszarów Natura 2000, przez które przechodzi trasa bądź graniczy pas drogowy (w obszarze, którego prowadzona jest trasa). W sumie występują 62 obszary Natura 2000, w tym 36 obszarów siedliskowych i 26 ptasich zgodnie z wykazem poniżej. W sumie trasa przechodzi przez nie na długości 615,5 km (31,1% trasy) oraz wzdłuż ich granicy na odcinku 235,8 km (11,9% długości trasy). Łącznie stanowi to 851,3 km trasy (43,0% długości trasy). Najdłuższe odcinki (powyżej 20 km) przechodzą przez Ostoję Warmińską (długość 23,9 km), Ostoję Biebrzańska (długość 35,2 km), Dolinę Biebrzy (długość 35,2 km), Dolinę Dolnego Bugu (długość 24,9 km), Pogórze Przemyskie (długość 25,1 km). Na końcu opracowania, w załączniku G dokonano zestawienie dla obszarów Natura 2000, które znajdują się wzdłuż projektowanej trasy. Mapy sytuacyjne (Załącznik nr 2) prezentują przebieg trasy na tle obszarów chronionych (Natura 2000, Parki Narodowe, Parki Krajobrazowe, Rezerwaty). Na wyżej wymienionych odcinkach przechodzących przez obszary Natura 2000 zakłada się: - Wykonanie oznakowania (kategoria I.1) – działania inwestycyjne ograniczone do absolutnego minimum, nie ma konieczności uzyskania stosownych decyzji organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000, - Wykorzystanie istniejących ścieżek rowerowych (kategoria I.2) - działania inwestycyjne ograniczone do absolutnego minimum sprowadzające się do oznakowania już istniejących ścieżek rowerowych, nie ma konieczności uzyskania stosownych decyzji organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000, - Adaptacja dróg gruntowych poprzez profilowanie i wałowanie nawierzchni (kategoria IV.1) – działania inwestycyjne mające wpływ krótkotrwały i możliwy do ograniczenia poprzez stosowanie odpowiedniej technologii, rekomenduje się skonsultowanie zamierzeń z RDOŚ, - Budowa bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m (kategoria II.2/III.1) działania inwestycyjne mające wpływ krótkotrwały i możliwy do ograniczenia poprzez stosowanie odpowiedniej technologii, rekomenduje się skonsultowanie zamierzeń z RDOŚ, 261 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - - - Studium Budowę obustronnych bitumicznych ciągów rowerowych (kategoria II.4) działania inwestycyjne mające wpływ krótkotrwały i możliwy do ograniczenia poprzez stosowanie odpowiedniej technologii, rekomenduje się skonsultowanie zamierzeń z RDOŚ. Budowa dróg o nawierzchni z kruszywa (kategoria II.3/P) działania inwestycyjne polegają na wykonaniu nawierzchni z kruszywa na szerokości 2,5m jako podbudowę pod przyszłą nawierzchnię asfaltową (Partner partycypuje w kosztach, pokrywając koszty niekwalifikowane, zapewniając minimalną normatywną szerokość jezdni tj. 3,5m), Adaptacja wałów przeciwpowodziowych oraz nasypów kolejowych, poprzez budowę tłuczniowej / żwirowej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m (kategoria IV.2) działania inwestycyjne mające wpływ krótkotrwały i możliwy do ograniczenia poprzez stosowanie odpowiedniej technologii, rekomenduje się skonsultowanie zamierzeń z RDOŚ, Adaptacja chodnika i utworzenie ciągu pieszo – rowerowego (kategoria II.5) - działania inwestycyjne mające wpływ krótkotrwały i możliwy do ograniczenia poprzez stosowanie odpowiedniej technologii, rekomenduje się skonsultowanie zamierzeń z RDOŚ. Analiza oddziaływania trasy rowerowej na środowisko oraz obszary Natura 2000 W czasie realizacji inwestycji Potencjalne negatywne oddziaływanie Trasy rowerowej na środowisko oraz obszary Natura 2000 będzie dotyczyło przede wszystkim fazy realizacji projektu, gdy przeprowadzane będą prace remontowobudowlane. Prace te będą prowadzone zarówno na obszarach miejskich jak i wiejskich. Obszary miejskie Etap budowy ścieżek rowerowych na obszarach miejskich wiązać się będzie z: - zajęciem pasa terenu (możliwa konieczność dokonania wycinki drzew i krzewów, przebudowa instalacji położonych w pasie jezdni itp.), - wyprofilowaniem terenu, - ułożeniem warstw konstrukcyjnych nawierzchni, - wykonaniem oznakowania. Dla wykonania powyższych prac konieczne będzie użycie ciężkiego sprzętu, którego praca generować będzie emisję zanieczyszczeń, ponadnormatywny hałas oraz wibracje. Może to powodować wystąpienie zarówno oddziaływań bezpośrednich (zajęcie terenu w pasie jezdni, wycinka drzew i krzewów) jak i pośrednich (zanieczyszczenia chemiczne, np. związane z funkcjonowaniem maszyn, metale ciężkie, oraz fizyczne - pyły, gruz, odpady pobudowlane. Oddziaływania wynikające z powstania nowego elementu w układzie przestrzennym (jakim mają być budowane fragmenty trasy rowerowej) na obszarach miejskich, może stanowić nowy, atrakcyjny element aranżacji przestrzeni miejskiej. Oddziaływania związane z wykonywaniem działań inwestycyjnych będą miały charakter krótkotrwały, ograniczony jedynie do czasu oraz miejsca prowadzenia prac. Obszary wiejskie Planowana trasa rowerowa, z uwagi na jej prowadzenie w przeważającej części po istniejących drogach nie będzie miała znaczącego wpływu na naruszanie integralności przecinanych terenów. Ruch rowerowy, jako dodatkowa składowa ruchu na istniejącej drodze (w sytuacji gdy jest on prowadzony na zasadach ogólnych lub w formie wydzielonego pasa), nie powinna stanowić zagrożenia dla zwierząt przekraczających ciągi komunikacyjne. Specyfika i charakter planowanej inwestycji powodują, że jej realizacja nie wiąże się z dużym nakładem robót ziemnych i prac wykonawczych. Na odcinkach o dużym natężeniu ruchu, na których konieczne jest wydzielenie z jezdni ruchu rowerowego, prowadzone będą prace związane z poszerzeniem pasa drogowego oraz wykonywaniem nawierzchni. Może to powodować zarówno zajęcie terenu jak i czasową emisję hałasu i wibracji. Z uwagi na uciążliwość hałasu, prace powinny być prowadzone jedynie w porze dziennej (w godz. 6.00 - 22.00). Koniecznym jest też stosowanie sprawnego technicznie sprzętu budowlanego, charakteryzującego się jak najniższymi poziomami emisji zanieczyszczeń oraz mocy akustycznej. Może też wystąpić konieczność prowadzenia ścieżki rowerowej po całkowicie nowym śladzie, poza obrębem pasa drogowego – takie rozwiązanie może prowadzić do zajęcia części najbliżej położonych siedlisk. Jednak byłby to wpływ krótkookresowy. Wydaje się zasadnym odejście, lub ograniczenie do minimum wszelkich działań inwestycyjnych (budowa ścieżki w nowym przebiegu) w obszarze Natura 2000 (jak również w innych obszarach chronionych jak park narodowy czy rezerwat). Budowa ścieżek rowerowych 262 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium na terenach zamiejskich wiązać się będzie dodatkowo z koniecznością odhumusowania i zdjęcia wierzchnich warstw gruntu. Ważnym jest, aby umieszczanie dodatkowych elementów w pasie drogowym jak np. oznakowanie, miejsca obsługi rowerzystów itp. były dostosowane do warunków, w których będą się znajdować (np. wykonanie znaków z elementów drewnianych na terenie leśnym, zamiast stalowych słupków). Ponadto prace na obszarze Natura 2000 mogą wymagać przeprowadzenia inwentaryzacji przyrodniczej gatunków tam występujących. Jednak przyjmuje się, że w większości trasa rowerowa będzie wykorzystywała istniejące drogi i dukty leśne, stąd zakres prac inwestycyjnych będzie głównie związany z remontem i dostosowaniem. Wykonanie infrastruktury towarzyszącej Miejsca Obsługi Rowerzystów powinny być zlokalizowane w miejscach łatwo dostępnych, dobrze widocznych i oświetlonych. MOR-y powinny być zagospodarowanymi miejscami na szlaku, gwarantując możliwość odpoczynku i zjedzenia posiłku, powinny być wyposażone w sanitariat, kosze na śmieci do selektywnej zbiórki, stojaki na rowery, tablicę informacyjną. MOR powinien być wkomponowany w otoczenie, co ułatwić może odpowiednie zagospodarowanie i zapewnienie zieleni, która pełnić będzie rolę estetyczną, ale równocześnie chronić będzie rowerzystów przed wiatrem i słońcem. Na etapie użytkowania Użytkowanie trasy rowerowej nie wiąże się z wysokim zagrożeniem dla środowiska oraz obszarów Natura 2000. Rower na terenach cennych przyrodniczych jest pożądaną formą transportu. Jednak w wyniku użytkowania ścieżek rowerowych może wystąpić punktowe lub rozproszone zaśmiecanie terenów przyległych, zanieczyszczanie biologiczne (tzw. „zielone toalety”), zjeżdżanie ze szlaku i niszczenie zieleni oraz płoszenie zwierząt. 263 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Spis tabel, wykresów, rysunków, map, załączników Tab. 1. Zróżnicowanie Polski Wschodniej w odniesieniu do Polski– dane za 2010 r...............................................................................14 Tab. 2. Potencjał produktów turystycznych województw, stan na 2011 r. ...............................................................................................17 Tab. 3. Analiza SWOT rozwoju turystyki – mocne i słabe strony ............................................................................................................22 Tab. 4. Analiza SWOT rozwoju turystyki - szanse i zagrożenia ..............................................................................................................24 Tab. 5. Grupy kryteriów i ich wagi ..........................................................................................................................................................44 Tab. 6. Wskaźniki produktu projektu ......................................................................................................................................................85 Tab. 7. Wskaźniki rezultatu projektu.......................................................................................................................................................86 Tab. 8. Matryca logiczna projektu...........................................................................................................................................................89 Tab. 9. Nakłady inwestycyjne.................................................................................................................................................................90 Tab. 10. Kategorie wydatków w podziale na etapy i zadania ..................................................................................................................91 Tab. 11. Kwoty nakładów inwestycyjnych - porównanie .........................................................................................................................92 Tab. 12. Udział nakładów inwestycyjnych – porównanie ........................................................................................................................92 Tab. 13. Koszty kwalifikowane oraz niekwalifikowane ............................................................................................................................92 Tab. 14. Źródła finansowania projektu....................................................................................................................................................93 Tab. 15. Kwoty kosztów operacyjnych – porównanie..............................................................................................................................95 Tab. 16. Udział kosztów operacyjnych – porównanie .............................................................................................................................95 Tab. 17. Bilans proforma projektu - aktywa ............................................................................................................................................98 Tab. 18. Bilans proforma projektu - pasywa ...........................................................................................................................................99 Tab. 19. Rachunek zysków i strat proforma projektu ............................................................................................................................ 100 Tab. 20. Rachunek przepływów pieniężnych proforma projektu ........................................................................................................... 101 Tab. 21. Efektywność finansowa – porównanie .................................................................................................................................... 104 Tab. 22. Zmienne krytyczne w analizie finansowej ............................................................................................................................... 105 Tab. 23. Parametry makroekonomiczne dla podstawowego wariantu rozwoju gospodarczego Polski .................................................. 113 Tab. 24. Parametry makroekonomiczne dla pesymistycznego wariantu rozwoju gospodarczego Polski............................................... 113 Tab. 25. Długość planowanej trasy rowerowej na terenie poszczególnych gmin .................................................................................. 114 Tab. 26. Planowane tras rowerowa – porównanie ................................................................................................................................ 119 Tab. 27. Syntetyczny wskaźnik funkcji turystycznej dla 2010 r. ............................................................................................................ 129 Tab. 28. Nowe miejsca noclegowe w 2016-2020.................................................................................................................................. 135 Tab. 29. Liczba nowych miejsc noclegowych – porównanie ................................................................................................................. 143 Tab. 30. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ w wyniku realizacji projektu w latach 2020 oraz 2036 ............... 146 Tab. 31. Liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ – porównanie ....................................................................................... 151 Tab. 32. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN w wyniku realizacji projektu w latach 2020 oraz 2036 .......... 153 Tab. 33. Liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN – porównanie .................................................................................. 159 Tab. 34. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w latach 2020 oraz 2036 ............. 161 Tab. 35. Liczba podróży turystycznych jednodniowych – porównanie .................................................................................................. 167 Tab. 36. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w latach 2020 oraz 2036 ............ 170 Tab. 37. Liczba podróży turystycznych wielodniowych – porównanie ................................................................................................... 176 Tab. 38. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w latach 2016-2020 ............................... 179 Tab. 39. Wpływy generowane przez ruch turystyczny – porównanie .................................................................................................... 186 Tab. 40. Nowe miejsca pracy w latach 2016-2020 ............................................................................................................................... 186 Tab. 41. Liczba nowych miejsc pracy – porównanie ............................................................................................................................. 194 Tab. 42. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w latach 2016-2020 ................................................................................ 195 Tab. 43. Wynagrodzenia ukryte – porównanie ..................................................................................................................................... 201 Tab. 44. Koszty jednostkowe podróży realizowanych w obszarach niezurbanizowanych [PLN/poj.km] ................................................ 202 Tab. 45. Koszty jednostkowe przeciętnej podróży realizowanej w obszarze zurbanizowanym [PLN/poj.km] ........................................ 203 Tab. 46. Zmienne krytyczne w grupie parametrów ogólnych ................................................................................................................ 215 Tab. 47. Zmienne krytyczne w grupie jednostkowych koszty dla przeciętnego SO w obszarze zurbanizowanym ................................. 216 Tab. 48. Zmienne krytyczne w grupie jednostkowych koszty dla przeciętnego SO w obszarze niezurbanizowanym ............................ 216 Tab. 49. Zmienne krytyczne w grupie jednostkowych kosztów dla roweru w obszarze zurbanizowanym.............................................. 217 Tab. 50. Zmienne krytyczne w grupie jednostkowych kosztów dla roweru w obszarze niezurbanizowanym ......................................... 217 Tab. 51. Analiza ryzyka........................................................................................................................................................................ 219 Tab. 52. Zmienne krytyczne w grupie parametrów ogólnych – wariant pesymistyczny ......................................................................... 223 Tab. 53. Podział obowiązków pomiędzy uczestnikami realizacji projektu w woj. lubelskim ................................................................... 231 Tab. 54. Podział obowiązków pomiędzy uczestnikami realizacji projektu w woj. podkarpackim ............................................................ 232 Tab. 55. Podział obowiązków pomiędzy uczestnikami realizacji projektu w woj. świętokrzyskim .......................................................... 235 Tab. 56. Proponowana struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. świętokrzyskim ...................................................................... 236 Tab. 57. Zestawienie głównych parametrów turystycznych szlaków rowerowych województwach Polski Wschodniej .......................... 271 Tab. 58. Odległości między dworcami kolejowymi wzdłuż projektowanej TRwPW w województwach Polski Wschodniej ..................... 293 Tab. 59. Odległości między dworcami autobusowymi wzdłuż projektowanej TRwPW w województwach Polski Wschodniej................ 294 Tab. 60. Oszacowane wielkości SDR według wykonanych pomiarów ruchu w październiku 2010 r. .................................................... 301 Wyk. 1. Wartość majątku oraz wartość rezydualna ................................................................................................................................94 Wyk. 2. Koszty operacyjne.....................................................................................................................................................................94 Wyk. 3. Zależność pomiędzy gęstością zaludnienia a roczną liczbą podróży jednodniowych na kilometr trasy .................................... 120 Wyk. 4. Zależność pomiędzy gęstością miejsc noclegowych a roczną liczbą podróży wielodniowych na kilometr trasy ....................... 121 Wyk. 5. Ludność w latach 2007-2010................................................................................................................................................... 122 Wyk. 6. Miejsca noclegowe w latach 2007-2010 .................................................................................................................................. 122 Wyk. 7. Korzystający z noclegów w latach 2007-2010 ......................................................................................................................... 123 Wyk. 8. Udzielone noclegi w latach 2007-2010 .................................................................................................................................... 123 Wyk. 9. Podmioty gospodarcze sekcji I w latach 2009-2010 ................................................................................................................ 124 264 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Wyk. 10. Prognoza ludności poszczególnych grup gmin ...................................................................................................................... 125 Wyk. 11. Powierzchnia poszczególnych grup gmin w 2010 r................................................................................................................ 126 Wyk. 12. Gęstość zaludnienia poszczególnych grup gmin ................................................................................................................... 126 Wyk. 13. Miejsca noclegowe poszczególnych grup gmin w wariancie bezinwestycyjnym W0............................................................... 127 Wyk. 14. Miejsca noclegowe przypadające na 10.000 mieszkańców poszczególnych grup gmin w wariancie bezinwestycyjnym W0 .. 128 Wyk. 15. Miejsca noclegowe poszczególnych grup gmin w wariancie inwestycyjnym WI ..................................................................... 141 Wyk. 16. Miejsca noclegowe przypadające na 10.000 mieszkańców poszczególnych grup gmin w wariancie inwestycyjnym WI......... 142 Wyk. 17. Prognoza nowych miejsc noclegowych powstałych w wyniku realizacji projektu.................................................................... 143 Wyk. 18. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ w wariancie bezinwestycyjnym W0 .......................................... 144 Wyk. 19. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ w wariancie inwestycyjnym WI................................................. 145 Wyk. 20. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ w wyniku realizacji projektu ..................................................... 146 Wyk. 21. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN w wariancie bezinwestycyjnym W0 ..................................... 151 Wyk. 22. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN w wariancie inwestycyjnym WI............................................ 152 Wyk. 23. Roczna liczba podróży w obszarach niezurbanizowanych RMN w wyniku realizacji projektu ................................................ 153 Wyk. 24. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych w wariancie bezinwestycyjnym W0 ..................................................... 159 Wyk. 25. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych w wariancie inwestycyjnym WI............................................................ 160 Wyk. 26. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych wygenerowanych przez projekt........................................................... 161 Wyk. 27. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych w wariancie bezinwestycyjnym W0...................................................... 168 Wyk. 28. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych w wariancie inwestycyjnym WI ............................................................ 168 Wyk. 29. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych wygenerowanych przez projekt ........................................................... 169 Wyk. 30. Praca przewozowa w wariancie bezinwestycyjnym W0 ......................................................................................................... 177 Wyk. 31. Praca przewozowa w wariancie inwestycyjnym WI................................................................................................................ 177 Wyk. 32. Praca przewozowa wygenerowana przez projekt .................................................................................................................. 178 Wyk. 33. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych latach ................................................................. 179 Wyk. 34. Wynagrodzenia ukryte........................................................................................................................................................... 195 Wyk. 35. Wpływy podatkowe ............................................................................................................................................................... 201 Wyk. 36. Koszty jednostkowe podróży realizowanych w obszarach niezurbanizowanych .................................................................... 204 Wyk. 37. Koszty jednostkowe przeciętnej podróży realizowanej w obszarze zurbanizowanym............................................................. 205 Wyk. 38. Zdyskontowany efekt netto w obszarze zurbanizowanym oraz niezurbanizowanym .............................................................. 210 Wyk. 39. Roczne koszty ekonomiczne netto ........................................................................................................................................ 211 Wyk. 40. Zdyskontowane wpływy projektu ........................................................................................................................................... 212 Wyk. 41. Zdyskontowane wypływy projektu ......................................................................................................................................... 212 Wyk. 42. ENPV w okresie referencyjnym ............................................................................................................................................. 213 Rys. 1. Sposób oznakowania szlaków rowerowych................................................................................................................................38 Rys. 2. Struktura wdrażania projektu.................................................................................................................................................... 225 Rys. 3. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. warmińsko - mazurskim................................................................................. 229 Rys. 4. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. podlaskim...................................................................................................... 231 Rys. 5. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. lubelskim....................................................................................................... 232 Rys. 6. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. podkarpackim................................................................................................ 234 Rys. 7. Struktura Zespołu Wdrażającego Projekt w woj. świętokrzyskim.............................................................................................. 236 Mapa. 1. Projektowany przebieg trasy przez obszar Polski Wschodniej. ..................................................................................................6 Mapa. 2. Korytarze przebiegu trasy w woj. warmińsko - mazurskim .......................................................................................................46 Mapa. 3. Korytarze przebiegu trasy w woj. podlaskim ............................................................................................................................47 Mapa. 4. Korytarze przebiegu trasy w woj. lubelskim .............................................................................................................................47 Mapa. 5. Korytarze przebiegu trasy w woj. podkarpackim ......................................................................................................................48 Mapa. 6. Korytarze przebiegu trasy w woj. świętokrzyskim ....................................................................................................................50 Mapa. 7. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. warmińsko-mazurskim............................................................54 Mapa. 8. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. podlaskim...............................................................................56 Mapa. 9. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. lubelskim ................................................................................58 Mapa. 10. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. podkarpackim.......................................................................60 Mapa. 11. Warianty przebiegu trasy podczas prac nad etapem IIB w woj. świętokrzyskim .....................................................................62 Mapa. 12. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. warmińsko – mazurskim – cz. A.................65 Mapa. 13. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. warmińsko – mazurskim – cz. B.................66 Mapa. 14. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. warmińsko – mazurskim – cz. C ................67 Mapa. 15. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. A ......................................68 Mapa. 16. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. B ......................................69 Mapa. 17. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. C ......................................70 Mapa. 18. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. D ......................................71 Mapa. 19. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podlaskim – cz. E ......................................72 Mapa. 20. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. lubelskim – cz. A........................................73 Mapa. 21. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. lubelskim – cz. B........................................74 Mapa. 22. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. lubelskim – cz. C .......................................74 Mapa. 23. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podkarpackim – cz. A ................................75 Mapa. 24. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podkarpackim – cz. B ................................77 Mapa. 25. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. podkarpackim – cz. C ................................78 Mapa. 26. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. świętokrzyskim – cz. A...............................79 Mapa. 27. Wariant rekomendowany do dalszych prac nad etapem IIC (linia czarna) w woj. świętokrzyskim – cz. B...............................80 Mapa. 28. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach woj. warmińsko – mazurskiego w okresie 2016-2020............................................................................................................................................................................................ 138 Mapa. 29. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach woj. podlaskiego w okresie 2016-2020 ..... 138 Mapa. 30. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach woj. lubelskiego w okresie 2016-2020 ...... 139 Mapa. 31. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach woj. podkarpackiego w okresie 2016-2020140 265 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 32. Prognozowana liczba nowych miejsc noclegowych w poszczególnych gminach w okresie 2016-2020 ................................ 140 Mapa. 33. Roczna liczba podróży w woj. warmińsko - mazurskim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) .................... 148 Mapa. 34. Roczna liczba podróży w woj. podlaskim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) ......................................... 148 Mapa. 35. Roczna liczba podróży w woj. lubelskim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) .......................................... 149 Mapa. 36. Roczna liczba podróży w woj. podkarpackim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) ................................... 150 Mapa. 37. Roczna liczba podróży w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036)..................................................................... 150 Mapa. 38. Roczna liczba podróży w woj. warmińsko – mazurskim w obszarach zurbanizowanych RMZ (lata 2020/2036) ................... 156 Mapa. 39. Roczna liczba podróży w woj. podlaskim w obszarach zurbanizowanych RMN (lata 2020/2036)......................................... 156 Mapa. 40. Roczna liczba podróży w woj. lubelskim w obszarach zurbanizowanych RMN (lata 2020/2036).......................................... 157 Mapa. 41. Roczna liczba podróży w woj. podkarpackim w obszarach zurbanizowanych RMN (lata 2020/2036)................................... 158 Mapa. 42. Roczna liczba podróży w woj. świętokrzyskim w obszarach zurbanizowanych RMN (lata 2020/2036)................................. 158 Mapa. 43. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. warmińsko – mazurskim 164 Mapa. 44. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. podlaskim...................... 164 Mapa. 45. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. lubelskim ....................... 165 Mapa. 46. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. podkarpackim................ 166 Mapa. 47. Roczna liczba podróży turystycznych jednodniowych RTJ wygenerowanych przez projekt w woj. świętokrzyskim .............. 166 Mapa. 48. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. warmińsko – mazurskim173 Mapa. 49. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. podlaskim ..................... 173 Mapa. 50. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. lubelskim ...................... 174 Mapa. 51. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. podkarpackim............... 175 Mapa. 52. Roczna liczba podróży turystycznych wielodniowych RTW wygenerowanych przez projekt w woj. świętokrzyskim ............. 175 Mapa. 53. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. warmińsko – mazurskim .......... 182 Mapa. 54. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. podlaskim ................................ 182 Mapa. 55. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. lubelskim ................................. 183 Mapa. 56. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. podkarpackim .......................... 185 Mapa. 57. Wpływy generowane przez rowerowy ruch turystyczny w poszczególnych gminach w woj. świętokrzyskim ........................ 185 Mapa. 58. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. warmińsko - mazurskim ............................................................................................................................................................................................................ 189 Mapa. 59. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. podlaskim.................. 189 Mapa. 60. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. lubelskim................... 190 Mapa. 61. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. podkarpackim............ 193 Mapa. 62. Prognozowana liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD 2007 w poszczególnych gminach w woj. świętokrzyskim.......... 193 Mapa. 63. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. warmińsko – mazurskim w latach 2016-2020 ............................ 198 Mapa. 64. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. podlaskim w latach 2016-2020 .................................................. 198 Mapa. 65. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. lubelskim w latach 2016-2020 ................................................... 199 Mapa. 66. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. podkarpackim w latach 2016-2020 ............................................ 200 Mapa. 67. Wynagrodzenia ukryte w poszczególnych gminach w woj. świętokrzyskim w latach 2016-2020 .......................................... 200 Mapa. 68. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. warmińsko-mazurskim ...................................................................................... 288 Mapa. 69. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. podlaskim ......................................................................................................... 289 Mapa. 70. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. lubelskim .......................................................................................................... 289 Mapa. 71. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. podkarpackim ................................................................................................... 291 Mapa. 72. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. świętokrzyskim ................................................................................................. 292 Mapa. 73. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. warmińsko - mazurskim . 296 Mapa. 74. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. podlaskim ...................... 297 Mapa. 75. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. lubelskim ....................... 298 Mapa. 76. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. podkarpackim ................ 299 Mapa. 77. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. świętokrzyskim .............. 300 Załącznik A Załącznik B Załącznik C Załącznik D Załącznik E Załącznik F Załącznik G Wykaz dokumentów Wyniki inwentaryzacji tras rowerowych w województwach Polski Wschodniej Możliwość integracji TRwPW z istniejącą siecią transportu publicznego Mapy prezentujące zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie trasy Wyniki kontrolnych pomiarów ruchu Wykaz zidentyfikowanych partnerów uczestniczących w projekcie Analiza przebiegu TRwPW przez obszary Natura 2000 Załączniki w formie elektronicznej (DVD) Załącznik 1 Załącznik 2 Załącznik 3 Załącznik 4 Załącznik 5 Załącznik 6 Załącznik 7 Harmonogram realizacji projektu Przebieg projektowanej trasy rowerowej Analiza finansowo-ekonomiczna - wersja elektroniczna Studium przebiegu korytarza głównego Trasy Rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2 PO RPW Standardy dla trasy rowerowej realizowanej w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej Baza danych GIS wraz z mapą interaktywną dla pięciu województw Polski Wschodniej (ArcGIS 10) Studia Wykonalności wraz z załącznikami dla pięciu województw Polski Wschodniej 266 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Załączniki Załącznik A - Wykaz dokumentów Akty prawne i dokumenty Unii Europejskiej - Rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) Nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. U. L 320 z 29.11.2008r., str. 1-481 z późn. zm.), w tym Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 20 Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej, - Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31. 07. 2006r.), - Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31. 07. 2006r.), - Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz. Urz. UE L. 371 z 27.12.2006r.), - Dyrektywa Rady Nr 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r., w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. U. UE. L. 85.175.40 z późn. zm.), - Przewodnik do analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych, Fundusze strukturalne, Fundusz Spójności oraz Instrument Przedakcesyjny, Komisja Europejska, czerwiec 2008r., - Dokument Roboczy nr 4 - Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, sierpień 2006r., - Niebieska Księga. Infrastruktura drogowa, JASPERS, grudzień 2008r., - Wytyczne do przygotowania inwestycji w zakresie środowiska współfinansowanych przez Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w latach 2007-2013, JASPERS, maj 2011r. Krajowe akty prawne i dokumenty - Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz. U. z 1994 r., nr 121 poz. 591, tekst ujedn.), - Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r., nr 113, poz. 759 , z późn. zm.), - Ustawa z dn. 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623, z późn. zm.), - Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r., nr 80, poz. 717 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r., nr 157 poz. 1240 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2008 r., nr 223, poz. 1458 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1590 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst. jedn. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1592 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r., nr 19, poz. 115 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., nr 108, z późn. zm.), - Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r., nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), 267 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - - - - - - Studium Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie (Dz. U. z 2009 r., nr 92, poz. 753), Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. z 2001 r., Nr 97, poz. 1051 z późn. zm.), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009r., nr 151, poz. 1220 z późn. zm.), Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2011 r., nr 12, poz. 59 z z późn. zm.), Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r., nr 199, poz. 1227, z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 stycznia 2004 r. w sprawie zasięgu terytorialnego niektórych regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych (Dz. U. z 2004 r., nr 20, poz. 191 z późn. zm.), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (Dz. U. z 2004 r., nr 134, poz. 692), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r., nr 213, poz. 1397), Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r., nr 43 poz. 430), Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 18 grudnia 2009 r. w sprawie warunków i trybu udzielania i rozliczania zaliczek oraz zakresu i terminów składania wniosków o płatność w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich (Dz. U. z 2009 r., nr 223, poz. 1786), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. z 2003 r., nr 220 poz. 2181), Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności (Dz. U. z 2009 r., nr 220, poz. 1726), Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 8 października 2008 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 (Dz. U. z 2008 r., nr 187, poz. 1152), Projekt „Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007 – 2013”, Ministerstwo Gospodarki, marzec 2007 r., Kierunki Rozwoju Turystyki do 2015 roku, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa, wrzesień 2008r., Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 (dokument zaakceptowany decyzją Komisji Europejskiej z dnia 23 grudnia 2011 r.), Szczegółowy opis osi priorytetowych Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Warszawa, lipiec 2011 r., Kryteria wyboru projektów w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Warszawa, czerwiec 2009 r., Statut Województwa Świętokrzyskiego, Uchwała Nr XXXIII/554/09 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 30 grudnia 2009 r., Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do 2020 roku, Uchwała Nr XLII/508/06 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 października 2006 r., Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, Kielce 2008 r., Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Świętokrzyskiego, uchwała nr XXIX/399/02 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26.04.2002 r., Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Świętokrzyskim na lata 2006-2014, Polska Agencja Rozwoju Turystyki S.A., Warszawa, listopad 2005 r., Program Ochrony Środowiska Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2015, Uchwała nr IX/152/07 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 20 września 2007 r., Statut Świętokrzyskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich, uchwała Nr XXXVII/443/06 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 24 kwietnia 2006 r. Statut Województwa Warmińsko - Mazurskiego, Uchwała Nr X/114/99 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 14 października 1999 r., Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa Warmińsko – Mazurskiego, Uchwała nr XXXIV/474 /05 Sejmiku Województwa Warmińsko – Mazurskiego z dnia 31 sierpnia 2005 r., Regionalny Program Operacyjny Województwa Warmińsko - Mazurskiego na lata 2007-2013, Olsztyn 2007 r., Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmińsko-mazurskiego, Uchwała Nr XXXIII/505/02 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 12 lutego 2002 r., 268 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - - - Studium Strategia rozwoju turystyki województwa warmińsko-mazurskiego, Uchwała Nr XLIII/831/10 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 28 września 2010 r., Program ochrony środowiska Województwa Warmińsko - Mazurskiego na lata 2007 - 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014, uchwała Nr XIII/248/07 Sejmiku Województwa Warmińsko – Mazurskiego z dnia 27 listopada 2007 r., Kierunki Rozwoju Kultury Fizycznej w Województwie Warmińsko-Mazurskim w latach 2006-2013, Olsztyn 2006 r., Statut Zarządu Dróg Wojewódzkich w Olsztynie, uchwała nr XXXIV/660/09 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 27 października 2009r, Statut Województwa Podlaskiego, Uchwała Nr XIV/131/04 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 26 stycznia 2004 roku, Uchwała nr 53/647/2011 z dnia 13 września 2011 roku wraz z późniejszymi zmianami (w szczególności uchwała nr 78/984/2012 z dnia 17 stycznia 2012 roku), Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku, Uchwała nr XXXV/438/06 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 30 stycznia 2006 r., Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, Białystok 2011 r., Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego, Uchwała nr IX/80/03 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 27 czerwca 2003 r. Program Rozwoju Turystyki i Zagospodarowania Turystycznego Województwa Podlaskiego w latach 2010 – 2015, Białystok 2009 r., Program Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2011 – 2014, Białystok 2011 r., Statut Podlaskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich, uchwała nr VI/18/99 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 25.02.1999 r., Statut Województwa Lubelskiego, Dz. Urz. Woj. Lub. z 9 grudnia 2005 r. Nr 226 , poz. 3596 z późn. zm, Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020, Uchwała Sejmiku Woj. Lubelskiego Nr XXXVI/530/05 z dn. 04.11.2005 r., Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, Uchwała Sejmiku Woj. Lubelskiego Nr XLV/597/02 z dnia 29 lipca 2002 r., Program Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego, Uchwała Sejmiku Woj. Lubelskiego Nr XXIX/411/04 z dnia 28 grudnia 2004 r. , Audyt Turystyczny Województwa Lubelskiego, Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, lipiec 2008 r. Statut Województwa Podkarpackiego, Uchwała z dnia 29 września 1999 r. ze zmianami wprowadzonymi uchwałą Sejmiku nr XLVII/511/02 z dnia 5 sierpnia 2002 oraz uchwała Sejmiku nr XXIII/391/08 z dnia 30 czerwca 2008 r. w sprawie uchwalenia Statutu Województwa Podkarpackiego, Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego do 2020 roku, Uchwała Sejmiku Województwa Podkarpackiego nr L/932/103 z 23 sierpnia 2010 r., Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, Rzeszów 2010 r., Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego, uchwała nr XL VIII/522/02 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 30 sierpnia 2002 r., Strategia Rozwoju Turystyki dla Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, Polska Agencja Rozwoju Turystyki S.A., październik 2006 r., Program Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2010, z uwzględnieniem lat 2011 - 2014, Uchwała nr XXII/378/08 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 26 maja 2008 r., Statut Podkarpackiego Zarządu Dróg Wojewódzkich, uchwała Nr LXIIl/808/06 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 20 października 2006 r. Wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, październik 2010 r., - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sprawozdawczości, październik 2011 r., - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć finansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych, maj 2009 r., - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, wrzesień 2011 r., - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie informacji i promocji, lipiec 2010 r., - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitorowania projektów indywidualnych, sierpień 2010 r. 269 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Inne dokumenty i opracowania - European Cycle Route Network Eurovelo. Challenges and opportunities for sustainable tourism, Bruksela 2009, - Trasnportation Cost and Benefit Analysis II, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009, - A. Rudnicki, T. Kopta, Koncepcja sieci dróg rowerowych dla Oświęcimia, Kraków 1999, - Mike Hudson, The Bicycle Planning Book, - Miasta rowerowe miastami przyszłości, Luksemburg: Biuro oficjalnych publikacji wspólnot europejskich, 2000 r., - Trendy cycling, www.trendy-travel.eu oraz www.bicy.it, - Strategia komunikacji Funduszy Europejskich w Polsce w ramach Narodowej Strategii Spójności na lata 2007-2013, zaakceptowana przez KE, październik 2008 r., - Zasady promocji projektów w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Programów Ponadregionalnych, Warszawa, październik 2008 r., - Zarys modelu przygotowania i realizacji projektów w ramach Działania V.2 PO RPW, 2008, - Zalecenia dotyczące standardów technicznych budowy i oznakowania tras rowerowych w ramach Działania V.2 Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, 2008, - Studium uwarunkowań finansowych trasy rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2 PO RPW, 2009, - Studium przebiegu korytarza głównego trasy rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2 PO RPW, 2009, - Plan komunikacji Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013, - Zalecenia Instytucji Pośredniczącej - Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, dotyczące przygotowania przez beneficjentów studium wykonalności dla projektów współfinansowanych w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, 2008, - Zalecenia Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć inwestycyjnych na obszarach miejskich (urban development projects) dla potencjalnych beneficjentów środków UE, - T. Kopta, „Standardy dla trasy rowerowej Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej”, Kraków 2010, - Program promocji wraz z Regionalnym Systemem Informacji Turystycznej dla województwa świętokrzyskiego na lata 2008-2013, - BIKE-owe Świętokrzyskie – trasy rowerowe po regionie, 2007 r., - Postaw na rowe r. Podręcznik projektowania przyjaznej dla rowerów infrastruktury, C.R.O.W, 1999 r., - Collection of Cycle Concepts. Catalogue of Ideas, Duńska Dyrekcja Dróg, 2000, - Regionalwirtschaftliche Effekte des Radtourismus in Rheinland-Pfalz” na zlecenie Ministerium für Wirtschaft, Verkehr, Landwirtschaft und Weinbau Rheinland-Pfalz przy wsparciu Federalnego Bundesministerium für Verkehr, Bau und Stadtentwicklung wykonanej przez Europejski Instytut Turystyki Uniwersytetu w Trier, 2007 r., - Zintegrowany system zarządzania jakością turystyki rowerowej na przykładzie jednej z tras rowerowych, II Forum Turystyki Aktywnej "Turystyka rowerowa czynnikiem rozwoju lokalnego i regionalnego w zintegrowanej Europie, Kobenter F.M., 1999 r., - The Economic Impact of Cycle Tourism in North East England Executive Summary, 2007 r., - European Cycle Rout Network Eurovelo, Institute of Transport and Tourism, University of Central Lancashire, - Dviračių Turizmas Lietuvoje, Projekto Ataskaita Ir Realizavimo Galimybių Studija Pajarskas 23-PhareLinks-Pao, 2002 r., - Turystyka polski w 2008 roku. Układ regionalny, Instytut Turystyki Sp. z o. o., - Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej województw, Nr 2/2011, GUS, - Instrukcja oceny efektywności ekonomicznej przedsięwzięć drogowych i mostowych dla dróg wojewódzkich, Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa, luty 2008 r., - Instrukcja oceny efektywności ekonomicznej przedsięwzięć drogowych i mostowych dla dróg powiatowych. Instytut Badawczy Dróg i Mostów. Warszawa, luty 2008 r., - Instrukcja oceny efektywności ekonomicznej przedsięwzięć drogowych i mostowych dla dróg gminnych. Instytut Badawczy Dróg i Mostów. Warszawa, luty 2008 r., - Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju, sierpień 2011, GUS. 270 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Załącznik B – Wyniki inwentaryzacji tras rowerowych w województwach Polski Wschodniej Tab. 57. Zestawienie głównych parametrów turystycznych szlaków rowerowych województwach Polski Wschodniej Nr Kolor Długość szlaku Nazwa szlaku szlaku oznakowania w km Stopień trudności beton kruszywo grunt asfalt 1.9 11.9 27.2 2.8 18.2 1 Olsztyn - Gietrzwałd - Stare Jabłonki czerwony 41 łatwa 2 Olsztyn - Klewki - Łajs czerwony 21 łatwa 3 Olsztyn - Klebark Wielki - Gąsiorowo czarny 26 średni 26 4 Olsztyn - Zgniłocha żółty 26 łatwa 26 5 Kruklanki - do jezior puszczańskich czerwony 52 średni 52 6 Kruklanki dookoła jez. Gołdopiwo niebieski 18 łatwa 18 7 Kruklanki - przez Piłackie Wzgórza żółty 36 łatwa 8 Transgraniczny Szlak Rowerowy R64 R64 97 trudny 4.6 92.4 2.6 86.4 9 Szlak międzynarodowy R1 10 Butryny - Nowa Kaletka - Butryny 11 Rowerowy szlak niebieski Cerkiewnik - Barkweda - Cerkiewnik 12 13 14 36 R1 89 trudny zielony 15 łatwa 15 niebieski 18 łatwa 18 Rowerowy szlak żółty Dobre Miasto - Cerkiewnik żółty 21 łatwa Dywity - Barkweda - Dywity żółty 24 łatwa Szlak rowerowy "Miejsca pamięci" czerwony 40 15 Giżycko - Sztynort - Giżycko niebieski 16 Szlak rowerowy Giżycko - Wydminy - Miłki - Giżycko zielony 17 Szlak rowerowy Giżycko - Ryn - święta Lipka czerwony 18 Szlak rowerowy Giżycko PKP - Centralny Ośrodek Spo czarny 19 Czerwony szlak rowerowy okolic Dobrego Miasta czerwony 20 Trasa Czarci Kamień niebieski 12 łatwa 1.4 10.6 21 Stare Juchy - szlak okrężny niebieski 30 łatwa 1.8 28.2 22 Śladami Rominckiego Jelenia czerwony 74 średni 24 50 23 Puszczańska zielony 44 łatwa 34.6 9.4 24 Szlak Pojezierze żółty 31 łatwa 6.4 24.6 25 Szlak Niedźwiedzi czarny 28 łatwa 5.8 14.6 26 Łąki Pisowodzkie czerwony 44 łatwa 1.1 19.9 10.3 9.9 średni 1.9 38.1 66 średni 2.7 63.3 61 średni 61 65 średni 65 3 łatwa 3 33 średni 3.8 6.9 7.6 3.1 23 44 271 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 28 Iława - Kamionka - Ząbrowo - Szymbark - Starzykowo - Piotrkowo Siemiany Miłomłyn "Leśny Zaułek" - Bagieńsko - Piławki - Liwa - Rogowo Boguszewo - Zalewo - Dębinki - Karnity - Miłomłyn 29 Miłomłyn - Prośno - Miłomłyn żółty 26 łatwa 4.9 1 20.1 30 Miłomłyn - Winiec - Miłomłyn czerwony 15 łatwa 7.3 5.4 2.3 31 Wokół jeziora Juno zielony 19 łatwa 32 Duża pętla mrągowska niebieski 26 łatwa 33 Morąg - Tarda - Morąg niebieski 36 łatwa 36 34 Morąg - Markowo - Morąg zielony 40 łatwa 40 35 Morąg - Miłomłyn - Wilamowo - Morąg 36 Morąg - Bartno - Morąg 37 Morąg - Boguchwały - Morąg 38 Niebrzydowo Wielkie - Boguchwały 39 Orneta - Pieniężno - Pakosze - Bornity - Spędy - Orneta 40 Orneta - Wojciechowo - Karbowo - Orneta czerwony 19 łatwa 19 41 Olsztynek - Markuty czerwony 34 łatwa 34 42 Olsztynek - Królikowo żółty 20 łatwa 43 Olsztynek - Orzechowo czerwony 25 łatwa 2 23 44 Kurki - Olsztynek żółty 16 łatwa 5.2 10.8 45 Nad jezioro Krzywe - po wysokich brzegach jezior i jarów 46 Tęczą piętnastu jezior wokół sudawskiej warowni 47 Trasa "Wielkich Jałowców" 48 Trasa "Młyński Staw" inny 39 łatwa 2.5 36.5 49 Trasa "Rybitwy" inny 57 średni 0.6 56.4 50 Trasa "Juranda" inny 66 średni 1.4 64.6 51 Trasa "Kamień Hindenburga" żółto/zielony 25 łatwa 25 52 Trasa "Czarny Bocian" pomarańczowy 17 łatwa 17 53 Szlak "Babska Chata" żółto/niebieski 25 łatwa 25 54 Trasa "Chamedafne północna" różowy 23 łatwa 23 55 Trasa "Kośno" inny 17 łatwa 17 27 czarny 24 łatwa niebieski 29 łatwa 3.2 1.1 1.2 1.2 18.4 11.8 5.9 11.3 3.9 8 14 2.8 4.9 15.2 żółty 90 trudny żółto/zielony 52 średni 85.1 52 czerwony 38 łatwa 38 niebiesko/czerwony 19 łatwa 19 zielony 60 średni 60 3.9 16.1 czerwony 45 średni 16.2 28.8 zielony 46 średni 5.3 40.7 inny 36 łatwa 36 272 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 56 Trasa "Pajtuński Młyn" inny 27 Studium łatwa 1.5 25.5 57 Trasa "Kalwa" inny 21 łatwa 0.7 20.3 58 Spychowo - Spychówek - Racibór - Kolonia - Spychowo inny 16 łatwa 0.8 15.2 59 Papiernia żółty 26 łatwa 60 Karolinka czerwony 16 łatwa 61 Szlak Tatarski niebieski 40 łatwa 1.8 38.2 62 Szlak Bursztynowy 63 Szlak generała Samsonowa 64 Szlak pobożańskich Kurhanów 65 Elbląg - Iława zielony 129 trudny 66 Elbląg - Goryń żółty 117 trudny 67 Zalewo - Miłomłyn - Iława niebieski 71 średni 68 Jezierzyce - Rudzienice - Iława - Kisielce czerwony 56 średni 69 Pasłęk - Oleśnica czarny 8 łatwa 70 Wokół Jeziora Druzno niebieski 35 łatwa 71 W Krainie Wiatraków niebieski 26 łatwa 72 Szlak "Święty Kamień" niebieski 17 73 Trasa Kadyńska czerwony 74 Szlak do Miejskich Wód żółty 75 Orneta - Wojciechowo 76 77 Orneta - Wolnica - Bieniewo - Opin - Biały Dwór -Orneta Górowo Iławeckie - Worławki - Bukowiec - Półwiosek - Dzikowo Lipinki - Kandyty - Bukowiec - Worławki - Górowo Iławeckie 78 Barczewo - Mokiny - Łęgajny - Barczewko - Barczewo 79 Barczewo - Tumiany - Bartołty Wielkie - Jedzbark - Barczewo żółty 31 łatwa 80 Barczewo - Wipsowo - Dadaj - Ramsowo - Barczewo czerwony 26 łatwa 81 Barczewo - Lamkowo - Barczewko - Barczewo niebieski 32 łatwa 82 Szlak - Rowerem po złote runo żółty 29 łatwa 83 Biskupiec - Stanclewo - Węgój - Biskupiec inny 25 łatwa 84 Wokół jeziora Giłwa żółty 11 łatwa 1.5 8.8 0.7 85 Gietrzwałd - Nowy Młyn inny 11 łatwa 0.7 1.9 8.4 26 16 żółty 53 średni 0.9 52.1 zielony 86 trudny 1.1 84.9 czerwony 23 łatwa 23 1.4 2.6 7.2 120.4 6.1 110.9 11.9 6.6 52.5 0.9 6.2 46.3 8 35 1 5.3 6.9 12.8 łatwa 0.3 16.7 15 łatwa 4.6 10.4 17 łatwa 0.5 16.5 czerwony 10 łatwa 4.1 5.9 czarny 31 średni czerwony 24 łatwa zielony 26 łatwa 31 0.2 1 3.9 20.1 4.3 18.2 5.5 7.9 17.6 4.9 5.1 16 1.5 1.8 28.7 2.1 4.3 21.6 3.3 5 20 273 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 86 Dąbrówno - Grunwald - Dąbrówno inny 31 Studium łatwa 31 87 Ostróda - Brzydowo - Ostróda żółty 17 łatwa 0.7 1.8 1.5 13 88 Ostróda - Kraplewo - Ostróda czerwony 41 łatwa 0.8 4.3 3.7 32.2 89 Wzgórza Dylewskie inny 19 łatwa 90 Warmińsko-Mazurski Bociani Szlak czerwony 111 trudny 91 Jerzwałd - Zalewo zielony 17 łatwa 92 Szlak Mazurska Piramida inny 51 średni 0.4 50.6 93 Szlak Ziemi Giżyckiej inny 132 trudny 11.3 120.7 94 Olsztyn - Klebark Wielki - Prejłowo - Giławy - Dźwierzuty - Babięta Grunwald - Stębark - Mielno - Królikowo - Olsztynek - Mańki - Pęglity - Łajsy Iława - Katarzynki - Radomno - Lekarty - Skarlin - Biedaszek - Łąkorz - granica czarny 61 średni zielony 39 łatwa zielony 38 łatwa 38 zielony 15 łatwa 15 zielony 34 łatwa 34 zielony 32 łatwa 32 czerwony 33 łatwa 33 żółty 26 łatwa 26 zielony 38 łatwa 38 czerwony 30 łatwa niebieski 47 średni zielony 36 łatwa 2.6 6.8 26.6 0.4 4.1 22.5 1.6 23.4 8.7 12.4 2.4 32.6 2.2 30.2 2.8 37.2 95 96 97 105 Stare Juchy - Zawady Ełckie - Górłówko - Stare Juchy Górowo Iławeckie - Wojmiany - Czyprki - Gałajny - Żywkowo Toprzyny - Sigajny - Prężki - Kamińsk - Paustry - Górowo Iławeckie Bartoszyce - Witki - Wiatrowiec - Sępopol - Smolanka - Turcz - Liski Skitno - Bartoszyce Sępopol - Liski - Judyty - Szczurkowo - Ostre Bardo - Stopki - Długo Sępopol Sępopol - Romankowo - Lwowiec - Dzietrzychowo - Gaje Dzietrzychowo - Miedno - Sępopol Wielbark – Kucbork – Papiernia - Sasek Mały – Wesołowo – Róklas Wielbark Ruciane - Guzianka - Wejsuny - Onufryjewo - Popielno - Wierzba (prom) - Iznota - Gąsior - Wygryny - Guzianka-Ruciane Ruciane - Nida - Pranie - Krzyże - Karwica - Wiartel - Zamordeje Ruciane Ruciane - Binduga Zielona - Wojnowo - Gałkowo - Kadzidłowo Nowy Most - Iznota - Gąsior - Wygryny - Guzianka - Ruciane 106 Ruciane - Szeroki Bór - Wejsuny - Ruciane 107 110 Pisz - Jabłoń - Wiartel Mały - Wiartel - Szeroki Bór - Snopki - Pisz Rez. "Czapliniec" - Dziubiele - Dąbrowa - Dziubiele - Suchy Róg Tuchlin - Zdęgówko - Wężewo - Okartowo - Nowe Guty Orzysz - Grądy - Odoje - Ostrów - Skomack Wielki - Ogródek - Rostki Skomackie - Strzelniki - Wierzbiny - Orzysz Orzysz - Grądy - Danowo - Stoczki - Ublik - Cierzpięty - Matyszczyki - Zastrużne - Wężewo - Okartowo 111 Gościniec Niborski 98 99 100 101 102 103 104 108 109 żółty 27 łatwa zielony 25 łatwa niebieski 27 łatwa czerwony 35 łatwa zielony 33 łatwa czerwony 40 łatwa 19 111 5.4 11.6 61 0.5 2.6 3.8 35.9 10.1 16.1 47 1.3 4.6 0.6 274 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 116 Jeziorany - Kostrzewy - Krokowo - Lekity - Kalis - Ustnik - Wójtówko Jeziorany Jeziorany - Olszewnik - Żardeniki - Kikity - Biesówko - Zerbuń Miejska Wieś - Jeziorany Jeziorany - Lekity - Derc - Frączki - Studzianka - Radostowo Studnica - Jeziorany Jeziorany - Tłokowo - Kramarzewo - Franknowo - Ustnik - Wójtówko - Jeziorany Smolajny - Dębowa Góra - Urbanowo - Marwy - Piotraszewo Smolajny 117 Dobre Miasto - Wichrowo Tartak - Wichrowo - Dobre Miasto 118 Trasa w pobliżu Jeziora Gilgajny 119 Trasa w pobliży Dobrego Miasta Lubomino - Samborek - Wilczkowo - Klony - Ełdyty Małe - Ełdyty Wielkie - Świękity - Wapnik - Lubomino 112 113 114 115 120 121 122 123 124 125 126 127 128 Samborek - Zagony - Gronowo - Piotraszewo Lubomino - Bieniewo - Wolnica - Rózyn - Praslity - Bzowiec Rogiedle - Samborek - Lubomino Giżycko - Pieczonki - Kruklanki - Kruklin - Kożuchy Wielkie - Giżycko Kruklanki - Borki - Wolisko - Lipowo - Borkowo - Żywy - Sołtmany Żywki - Kruklanki Kruklanki - Podleśne - Jurkowo Węgorzewskie - Borki - Kruklanki Korsze - Pary - Pomnik - Drogosze - Równina Górna i Dolna Warnikajmy - Błogoszewo - Olszynka - Korsze Korsze - Glitajny - Wiklewo - Stawnica - Sątoczno - Prosna - Sajna Wielka - Sajna Mała - Dłużec Wielki - Głowbity - Krzemity - Korsze Studium czerwony 18 łatwa 18 niebieski 23 łatwa 23 zielony 24 łatwa 24 żółty 20 łatwa 20 czarny 27 łatwa niebieski 15 łatwa 0.5 8.7 4.9 12.9 2.1 8.7 4.2 zielony 8 łatwa czerwony 2 łatwa 2 0 niebieski 28 łatwa 0.5 27.5 żółty 10 łatwa zielony 27 łatwa żółty 27 łatwa czarny 31 łatwa 4.3 26.7 zielony 39 łatwa 5.8 33.2 zielony 21 łatwa 8 10 6.5 20.5 27 21 niebieski 25 łatwa czerwony 15 łatwa 1.7 23.3 15 żółty 26 łatwa 26 129 Korsze - Łankiejmy - Sarkajmy - Głowbity - Krzemity - Korsze Korsze - Wandajny - Wygoda - Trzeciaki - Gudniki - Babieniec Tołkiny - Kraskowo - Błogoszewo - Olszynka - Korsze 130 Krutyń - Cierzpięty - Zgon inny 22 łatwa 11.2 10.8 131 Trasa w pobliżu Jeziora Mokre Krutyń - Ukta - Osiniak-Piotrowo - Wojnowo - Rosocha - Zielony Lasek - Krutyński Piecek - Krutyń inny 13 łatwa 4.7 8.3 inny 21 łatwa 3.4 17.6 inny 32 łatwa 14.8 17.2 134 Krutyń - Lipowo - Krutyń Karwica Mazurska - Rosocha - Zielony Lasek - Krutyński Piecek Krutyń - Iwanowo - Wojnowo - Osiniak-Piotrowo inny 26 łatwa 0.6 25.4 135 Krutyń - Nowa Ukta - Krutyń inny 14 łatwa 136 Szlak Tatarski niebieski 42 średni 15.5 26.5 137 Morenowe Wzgórza czerwony 44 średni 8.7 35.3 132 133 14 275 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 138 Fragment Trasy - Pierścień Rowerowy Suwalszczyzny niebieski 18 łatwa 18 139 czerwony 13 łatwa 13 140 Szlak Bociani - odcinek suwalski Dywity - Dągi - Różnowo - Dąbrówka Wielka - Nowe Włóki - Gradki Frączki - Tuławki - Gady - Słupy - Dągi - Dywity 141 Łukta -Florczaki - Gubity - Maronie - Łukta 142 Łukta - Tabórz - Łukta 143 Łukta - Komorowo - Polnik - Łęguty - Grazymy - Wyniki - Łukta 144 Ostróda - Stare Jabłonki - Szyldak - Samborowo - Liwa - Ostróda Biesal - Tomaryny - Śródka - Guzowy Piec - Salminek - Jadaminy Biesal niebieski 33 łatwa zielony 28 łatwa 2.3 25.7 niebieski 27 łatwa 0.9 26.1 żółty 25 łatwa 5.4 19.6 zielony 68 średni 3.7 24.3 40 czarny 15 łatwa 1.3 9.1 4.4 niebieski 19 łatwa 3.5 5.9 9.6 147 Gietrzwałd - Woryty - Stękiny - Porbady - Września - Gietrzwałd Gierzwałd - Dylewo - Miejska Wola - Szczepankowo - Domkowo Gierzwałd niebieski 18 łatwa 3.4 14.6 148 Gierzwałd - Kiersztanowo - Pacółtówko - Gierzwałd czerwony 21 łatwa 149 Rowerowy Szlak Rodzinny w Olsztynie 150 Rowerowa Trasa XC (Cross Country) w Olsztynie 151 Węzina - Jelonki 152 153 154 155 145 146 zielony 6 łatwa żółty 8 trudny czarny 8 łatwa - czerwony 32 łatwa - zielony 8 łatwa - niebieski 30 łatwa - czerwony 50 średni 156 - różowy 30 157 - różowy 11 33 0.2 21 1.4 0.2 6 0 6.3 0.1 8 0.3 2.3 29.4 2.2 5.8 3.6 2.4 20.5 3.7 2.2 44.1 łatwa 7.2 6.8 16 łatwa 2.7 3.5 8.3 1 Wokół Jeziora Hańcza żółty 22 średnia 5.9 2.1 14 2 Wokół Jeziora Wiżajny czerwony 12 średnia 1.8 0 10.2 3 Potasznia - Turtuł zielony 10 średnia 1.8 8.2 4 Do Smolnik zielony 29 średnia 24.9 4.1 5 W Góry Sudawskie żółty 16 średnia 11.9 4.1 6 Podlaski Szlak Bociani czerwony 405 średnia 2 99.4 7 Pierścień Rowerowy Suwalszczyzny R65 325 trudna 4.1 69.7 251.2 8 Dowspuda - Stary Folwark niebieski 36 średnia 3.7 20.9 11.4 9 Do Świętego Miejsca czerwony 20 łatwa 6.2 23.2 8.3 280.4 5.5 276 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 10 Wokół Jeziora Sajno żółty 23 Studium łatwa 15.8 7.2 11 Krzywe - Stary Folwark żółty 6 łatwa 1.5 4.5 12 Wokół Jeziora Kolno czerwony 26 łatwa 8.7 6.2 11.1 13 Wokół Rzeki Netty niebieski 37 łatwa 12.2 7.5 17.3 14 Wokół Jeziora Białego i Studziennicznego niebieski 24 łatwa 15 Rajgród - Grzędy żółty 21 łatwa 16 Międzynarodowa trasa rowerowa Euro Velo R11 17 Na Kozi Rynek 18 Szlak im. Karola Brzostowskiego 19 Międzynarodowa trasa rowerowa Euro Velo R11 20 Międzynarodowa trasa rowerowa Euro Velo R11 21 Dąbrowa-Jasionówka-Roaznystok-Stock-Dąbrowa 22 Dąbrowa Białostocka-Harasimowicze-Jaczno-Dąbrowa pomarańczowy 16 łatwa 23 Dabrowa -Brzozowo-Sadowo-Reszkowce-Nierosno-Dabrowa zielony 22 łatwa 24 Szlak rowerowy Grajewo - Osowiec Twierdza zielony 6 łatwa 25 Jasionówka zielony 18 łatwa 26 Jasionówka niebieski 19 łatwa 27 Jasionówka-Siomianka-Kamionka-Krzywa-Jasionówka czerwony 20 łatwa niebieski 44 średnia 28 19.2 13.2 4.8 7.8 R11 98 łatwa 2.2 22.1 73.7 zielony 26 łatwa 5.2 20.8 0 niebieski 39 łatwa 3.5 6.3 7.5 21.7 R11 62 łatwa 3.1 18.8 R11 125 łatwa 4.6 różowy 11 łatwa 40.1 120.4 11 7.4 8.6 22 6 2.1 2.4 7.6 2.4 5.9 9.6 4.6 4.8 4.2 15.8 31.8 9.8 29 Szlak rowerowy Janów - Korycin niebieski 16 średnia 16 30 Szlak rowerowy Białystok - Czarna Białostocka niebieski 46 średnia 37.5 8.5 31 Szlak Wzgórz Knyszyńskich żółty 31 średnia 15.8 15.2 32 Szlak rowerowy "Kresowe Wędrówki" zielony 221 średnia 125.1 6.5 33 Szlak rowerowy Jałówka - Królowy Most żółty 66 średnia 41.1 15 34 Szlak rowerowy "Kresowe Wędrówki" czerwony 46 średnia 15.8 35 Szlak Pielgrzymi 36 Szlak rowerowy Białystok - Kruszewo 37 Rowerowa obwodnica Narwiańskiego Parku Narodowego 38 Ścieżka rowerowa Baciuty - Wojszki 39 Szlak Podmiejskich Rezydencji 89.4 9.9 30.2 żółty 26 średnia 26 zielony 18 średnia 18 niebieski 85 średnia 85 zielony 54 średnia 54 żółty 61 średnia 61 277 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 40 Szlak Podmiejskich Rezydencji pomarańczowy 46 Studium 46 średnia 41 Szlak rowerowy Hajnówka - Topiło - Hajnówka niebieski 42 średnia 42 Szlak rowerowy Hajnówka - Piaski czerwony 76 średnia 11.8 64.2 42 43 Szlak rowerowy Dubicze Cerkiewne - Topiło - Białowieża zielony 42 średnia 31.2 10.8 44 Białowieski Szlak Transgraniczny PL 45 Szlak Krainą Otwartych Okiennic 46 Szlak "Do wsi w dolinie Narwi" 47 Szlaki Narewkowskie - Średnia Pętla 48 żółty 53 średnia 12.3 40.7 zielony 16 średnia 9.2 6.8 niebieski 23 średnia 8.1 14.9 zielony 31 średnia 23.2 7.8 Szlaki Narewkowskie - duża pętla niebieski 21 średnia 9.6 11.4 49 Szlak "Do Puszczy Ladzkiej" niebieski 28 średnia 5.2 22.8 50 Szlak Bociani niebieski 19 łatwa 4 15 51 Szlak nadbużańskich grodzisk zielony 31 łatwa 7.5 23.5 52 Szlak Pogranicza Mazowiecko - Podlaskiego żółty 68 łatwa 5.5 62.5 53 Szlak Doliny Rzeki Śliny żółty 35 łatwa 54 Szlak Rowerowy "Strękowa Góra - Łaś Toczyłowo" zielony 18 łatwa 55 Szlak Rowerowy im. Jana Pawła II żółty 34 łatwa 56 Szlak rowerowy Doliny Rospudy zielony 61 57 Szlak Rowerowy im. Jana Pawła II niebieski 10 łatwa 58 Dabrowa Bialostocka - Kamienna Stara - Kamienna Nowa - Dabrowa niebieski 13 łatwa 4.2 8.8 59 Szlak łącznikowy Nowe Berezowo - Lady czarny 13 średnia 5.6 7.4 60 Szlak rowerowy na Powstańce 20 61 Szlak rowerowy "Wzdłuż Kanału Augustowskiego" 62 Szlak rowerowy Grajewo - Osowiec Twierdza 63 Szlak łącznikowy Prawy Las - Wersele 64 "Na Górę Zamkową" 65 Szlak Narewka - mała pętla 66 67 Czarna Białostocka -Osowiec Twierdza 68 Krzywolka-Osowa 69 Michnówka-Nowa Luka-Stary Dwór-zb. Siemianówka 35 8.8 9.2 34 13.4 16.1 31.5 10 czarny 20 średnia niebieski 16 średnia 0 zielony 29 średnia czarny 7 łatwa 7 0 niebieski 15 łatwa 9.6 5.4 16 5.2 23.8 czarny 9 łatwa 4.8 4.2 niebieski 15 łatwa 7.1 7.9 niebieski 141 trudna 4 łatwa 2 2 czarny 11 łatwa 3.8 7.2 14.7 22.4 5.1 98.8 278 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 1 Centralny Centralny Szlak Rowerowy Roztocza czerwony 192 średni 9.8 13 89.8 79.4 2 Janów Podlaski - Hrubieszów czerwony 294 średni 4.8 7.6 31.6 250 3 Kazimierz Dolny - Kraśnik czerwony 107 średni 2 5.3 13.2 86.5 4 Kazimierz Dolny - Lublin czerwony 57 średni 0.7 14.5 9.2 32.6 5 Lublin - Wola Uhruska czerwony 107 średni 2.1 7.4 97.5 6 „Tylko dla orłów” czerwony 72 średni 7 Szlak Wyniosłości Giełczewskiej zielony 52 średni 52 8 Szlak po Lasach Kozłowieckich czerwony 29 średni 29 3 69 9 Szlak Dzikiej Przyrody czerwony 32 średni 14.4 17.6 10 Szlak przez Sobiborski Park Krajobrazowy czerwony 35 średni 14.7 20.3 11 Szlak Ziemi Józefowskiej na Roztoczu zielony 61 średni 12 Szlak Zwierzyniec – Florianka – Górecko Stare żółty 12 łatwa 13 Szlak Krasnobród – Husiny – Wólka Husińska – Lasow czarny 32 średni 5.8 26.2 14 Szlakiem glinianych garnków zielony 13 średni 11.2 1.8 15 Szlak Białej Łady czerwony 33 średni 28.2 4.8 16 Szlak „Wyprawa do leśnego skarbca” niebieski 58 trudna 5.9 52.1 17 Szlak Pogranicze regionów - wzgórze Polak 18 Szlak im. Tadeusza Iwanowskiego 19 Szlak im. Józefa Złotkiewicza 20 21 22 Szlak rowerowy nad Wieprzem 23 Szlak rowerowy na skraju Roztocza 24 Szlak rowerowy - Dolina Chodelki 25 Szlak rowerowy - Kazimierz Dolny-Opole Lub.-Bęczyn 26 Szlak rowerowy - Małopolski Przełom Wisły 27 Szlak rowerowy - Nitką kolejki wąskotorowej 28 29 30 9.2 51.8 12 żółty 46 średni niebieski 35 średni 4.6 30.4 46 zielony 27 średni 8.2 18.8 Szlak dawnej kolejki wąskotorowej niebieski 24 średni 6.3 17.7 Szlak rowerowy nad zalewem niebieski 23 średni zielony 22 średni 9.4 12.6 czerwony 39 średni 10.2 28.8 niebieski 45 średni 3.6 41.4 żółty 57 łatwa zielony 17 łatwa 7.9 9.1 czarny 47 łatwa 4.8 42.2 Szlak rowerowy - Opole Lub.-Solec nad Wisłą czarny 19 łatwa 4.8 14.2 Szlak rowerowy - Powiśle zielony 13 łatwa Szlak rowerowy - Gościniec Piotrawiński czarny 40 średni 23 2.7 54.3 13 7.1 32.9 279 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 31 Trasa rowerowa "Południowe panoramy Chełma" żółty 32 Studium 14 średni 18 32 Trasa rowerowa "Leśne ostępy Chełmskiego Parku Kra zielony 19 łatwa 3.2 11.1 4.7 33 Trasa rowerowa "Uroki Sobowickie" czerwony 18 łatwa 1.7 4.9 11.4 34 Szlak rowerowy Jastrzębi Zdebrz niebieski 67 średni 23.7 43.3 35 Szlak żurawionowy w okolicy wsi Ciosmy czerwony 32 łatwa 36 Szlak dawnych rzemiosł ludowych zielony 29 łatwa 11.2 37 Szlak doliny Tanwi i Wirowej: czerwony 26 łatwa 11.2 38 Szlak rowerowy "Doliną Kosarzewki" żółty 12 łatwa 0.3 39 Szlak rowerowy po Gminie Garbów – „Pętla Południowa” zielony 17 łatwa 4.1 40 Szlak rowerowy po Gminie Garbów – „Pętla Północna” 6.4 41 Szlak rowerowy po północnej części Gminy Jastków 42 Szlak rowerowy południowej części Gminy Jastów 43 Szlak rowerowy po Gminie Konopnica czarny 29 średni 29 44 Szlak rowerowy po Gminie Markuszów żółty 18 średni 18 45 Szlak rowerowy "Doliną Nędznicy" niebieski 11 średni 4.1 6.9 46 Szlak rowerowy "Doliną Nędznicy" zielony 18 łatwa 18.4 -0.4 47 Puławy - Końskowola - Skowieszyn - Zbędowice - Par czerwony 26 średni 16.3 9.7 48 Puławy - Gołąb - Piskory - Bałtów - Puławy niebieski 31 średni 49 Puławy - Kazimierz Dolny - Janowiec - Puławy zielony 40 średni 5.7 34.3 50 Puławy - Osiny - Sielce - Końskowola - Młynki - Pu żółty 25 średni 51 szlak rowerowy po Gminie Grabowiec żółty 30 średni 4.6 21.4 52 "Skierbieszowska Trasa Rowerowa" czerwony 45 łatwa 9.8 35.2 53 Szlak Gocki niebieski 23 średni 8.2 14.8 54 Trasa Rowerowa Dolina Krzny 55 Nr 1 "Na dwóch kółkach za bobrem i bocianem” 56 Nr 2 "Na dwóch kółkach za bobrem i bocianem” zielony 29 średni 8.3 20.7 57 Nr 3 "Na dwóch kółkach za bobrem i bocianem” czerwony 21 średni 6.7 14.3 58 Śladami wschodnio-słowiańskiej tradycji cerkiewnej żółty 53 średni 59 Gminna ścieżka rowerowa - Hańsk zielony 25 łatwa 60 Edukacyjna ścieżka rowerowa "Mietiułka" żółty 22 łatwa 6.9 25.1 17.8 14.8 0.8 10.9 7 5.9 czarny 34 łatwa 4.5 23.1 niebieski 20 łatwa 6.4 13.6 żółty 26 łatwa 1.9 24.1 czarny 12 łatwa żółty 26 średni 31 25 0.3 3.7 2.5 6.2 3.3 8.2 17.8 9.7 1 43.3 8.2 19 6 11.2 1.6 280 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 1 Szlak im. św. Brata Alberta z Horyńca do Narola zielony 31.7 Studium średnia 4.8 26.9 2 Trasa rowerowa nr IV niebieski 17.4 średnia 3.5 7.1 6.8 3 Trasa rowerowa nr I zielony 28.6 średnia 9.9 7.1 11.6 4 Trasa rowerowa nr II czerwony 20.3 łatwa 3 17.3 5 Trasa rowerowa nr III żółty 13.8 średnia 6 Trasa rowerowa nr V pomarańczowy 28.5 średnia 7 Trasa rowerowa nr VI 8 Powiatowy szlak rowerowy powiatu stalowolskiego 9 Trasa rowerowa po okolicach Antoniowa 10 11 13.8 15.6 12.9 fioletowy 16.8 średnia 9.5 zielony i niebieski 172.3 średnia 32.8 biały 9.7 łatwa Rowerowy szlak między zdrojami czerwony 21.8 łatwa Rowerowy szlak etnograficzny niebieski 28.9 trudna 12 Rowerowy szlak doliną Wisłoka zielony 26.6 trudna 4.5 13 Greenway Karpaty Wschodnie - R 61 zielony 101 trudna 3.2 14 Lesko - Tarnawa Górna niebieski 6.5 średnia 15 Wola Michowa - Baligród niebieski 23.6 trudna 17.1 6.5 16 Baligród - Stężnica - Wołkowyja czarny 14.1 trudna 6.8 7.3 17 Cisna - Rezerwat "Sine Wiry" niebieski 34 trudna 18 Cisna -Liszna - Roztoki górne - Solinka - Cisna niebieski 25.2 trudna 19 Trasy rowerowe wokół Czarnej niebieski 4.7 trudna 20 Przełęcz Żebrak niebieski 55.8 trudna 17.4 13.3 21 Rabe gmina Baligród niebieski 35.4 trudna 8.9 6.2 22 Solina niebieski 23.5 trudna 1.7 21.8 23 Wokół Żukowa niebieski 28.6 trudna 4 24.6 24 Wzgórze Gruszka niebieski 42.7 trudna 25 Góry Słonne niebieski 47.1 trudna 26 Okolice Ustrzyk Dolnych niebieski 61.9 trudna 27 Czarna niebieski 59.6 trudna 28 Muczne - Tarnawa Niżna - Czerenna - (Muczne) czerwony 19.2 trudna 29 Szlak łącznicowy Kalnica - Bereżki 30 Extreme Lesko - Bóbrka czarny 30.9 trudna czerwony 31.9 trudna 7.3 5.3 134.2 4.4 5.3 4.9 4 12.9 4.5 4.9 19.5 22.1 8.8 89 6.5 34 6.2 13.3 5.7 4.7 25.1 20.3 42.7 3.2 1.2 42.7 3 14 44.9 12.2 4.4 43 2.6 16.6 6 15.1 30.9 10.8 281 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 31 Extreme Chrewt - Czarna czerwony 22.6 Studium trudna 16.4 25.4 6.2 32 Extreme Ustrzyki Dolne - Hoszów - Ustrzyki Dolne czerwony 31.1 trudna 33 Extreme Łodyna - Brelików czerwony 9.4 średnia 5.7 34 Extreme Teleśnica - Postołów niebieski 33.3 średnia 0.8 35 Baligród - Średnia Wieś czerwony 50.5 trudna 6.8 36 Jureczkowa - Trójca - Jureczkowa niebieski 35.9 trudna 9.2 37 Szlak rowerowy śladami dobrego Wojaka Szwejka 38 Na styku kultur 39 Krempna - Huta Krempna - Krempna 40 Szlak wybranych cerkwi niebieski 16.5 średnia 41 Dawne wsie łemkowskie czerwony 29.9 średnia 42 Krempna - Huta Polańska - Krempna żółty 30.8 trudna 43 Dukla - Mszana - Dukla czerwony 28.6 średnia 44 Mszana - Olchowiec - Mszana zielony 18.1 średnia 45 Dukla - Chyrowa - Mszana niebieski 12.7 średnia 46 Transgraniczny Szlak Rowerowy "Beskidzkie Muzea" inne 202.4 trudna 47 Ścieżka Familijna niebieski 5.8 łatwa 48 Biały Orzeł niebieski 4 średnia 3 1 49 Rogowski Szlak Rowerowy zielony 9.6 średnia 7.6 2 50 Rezerwat Prządki - Odrzykoń - Wiśniowa czerwony 31.4 średnia 4.5 26.9 51 Rezerwat Prządki - Strzyżów niebieski 21.1 średnia 1.5 19.6 52 Rezerwat Prządki - Węglówka czarny 4.9 łatwa 53 Po fortach Twierdzy Przemyśl - cz. Północna zielony 32.9 łatwa 13.9 5.1 54 Po fortach Twierdzy Przemyśl - cz. Południowa zielony 44.3 średnia 11.4 5.4 55 Nieistniejące Wsie inny 40.7 trudna 10 56 Cerkwie Pogórza Przemyskiego inny 61.9 trudna 8.6 9.2 44.1 57 Kalwaria Pacławska inny 71.6 trudna 12.6 3.3 55.7 58 Słonne - Iskań - Słonne inny 38.4 trudna 9.8 3.9 24.7 59 Huwniki - Trójca - Huwniki inny 43.1 średnia 20.5 22.6 60 Przemyśl - "Przełom Hołubli" - Przemyśl zielony, czarny 29.3 łatwa 4.2 25.1 9.4 32.5 18.2 25.5 26.7 zielony 102.5 trudna 9 4.5 89 czerwony 24.4 trudna 5.3 2 17.1 zielony 9.9 łatwa 2.5 7.4 4.6 25.3 6 10.5 30.8 28.6 7.5 10.6 14.9 157.1 12.7 30.4 5.8 4.9 13.9 27.5 30.7 282 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 61 Dynów - Dylągowa - Dynów 62 Bircza - Piątkowa - Bircza 63 Przemyśl - Kalwaria Pacławska - Przemyśl 64 inny Studium 18.8 trudna 2 9.1 2.8 14 inny 38.3 średnia czarny 50.7 trudna 4.2 25 12.7 38 Jodłówka czerwony 82.1 trudna 65 Radymno niebieski 42 trudna 66 Radawa zielony 71.7 trudna 14.7 12.2 44.8 67 3 dni rowerem po ziemi jarosławskiej zielony 160 trudna 42.96 19.2 97.84 68 Przeworsk - Nowosielec - Żurawicki - Przeworsk niebieski 32.1 średnia 2.6 4.5 25 69 Szlak Garncarski czerwony 12.2 łatwa 3.1 70 Białobrzeska Trasa Rowerowa 71 Kolbuszowa - Nowa Wieś - Kolbuszowa 72 Kolbuszowa - Huta Przedborska - Kolbuszowa 73 Kolbuszowa - Wojków - Kolbuszowa 74 Brzegami Rudnej 75 Do Leśnictwa Zatyki czerwony 22.6 76 Śladami Strużanki niebieski 6 77 Pętla - Borowina niebieski 8.8 łatwa 78 Zielona gmina Nowa Sarzyna 79 Pomarańczowa gmina Nowa Sarzyna 80 16.1 66 42 9.1 inny 30.5 średnia 1.4 zielony 20.6 łatwa 4.5 6.1 16.1 23 niebieski 29.9 łatwa 7 22.9 żółty 17.5 łatwa 11.5 niebieski 14.1 łatwa 6 7.7 6.4 łatwa 9.1 13.5 łatwa 1.5 4.5 8.8 zielony 25.3 łatwa 1.3 pomarańczowy 12.1 łatwa 3.4 Niebieska gmina Nowa Sarzyna niebieski 15.5 średnia 5 2.2 8.3 81 Czerwona gmina Nowa Sarzyna czerwony 40.6 trudna 5.5 14.2 20.9 82 Dobrynin - Tuszyma - Biały Bór czerwony 6.6 łatwa 1 5.6 83 Latoszyn - Południk - Zawada zielony 32.6 trudna 7.2 17.2 84 Doliną Gogołówki granatowy 8.4 średnia 8.4 85 Brzostecką Doliną Wisłoki brązowy 6.7 średnia 6.7 86 Małą Pętla Cmentarze z I wojny światowej zielony 4.4 średnia 2 87 Cmentarze z I wojny światowej "Duża Pętla" czerwony 31.6 trudna 13.7 88 Przyrodnicza pętla leśna w gminie Pilzno czerwony 24 trudna 10.8 89 Południk 444 90 Ropczyce - Gnojnica - Ropczyce 8.2 czarny 29.6 trudna 17.4 fioletowy 31.3 trudna 4.2 9.8 14.2 8.7 2.4 5.2 12.7 13.2 12.2 17.5 9.6 283 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 91 Ropczyce - Kamionka - Ropczyce 92 Ropczyce - Mała - Ropczyce 93 Rzeszów - Zwięczyca - Rzeszów 94 Dębowa w gminie Czudec 95 Bukowa w gminie Czudec 96 Matysówka - Borówki - Matysówka 97 98 99 ścieżka żółta "Biały Orzeł" 100 Trasa gminy Domaradz w powiecie Brzozowskim 101 Rowerem po Szlaku Ikon 102 Nasiczne - Bereżki 103 Czulnia 104 Łącznik Szwejka 105 106 107 Poznajmy Własne Dziedzictwo 108 Obrzeżami Gminy Zaleszany 109 Trasa Rowerowa Przez Gminę Łańcut zielony 46.6 Studium trudna 2.1 13.6 30.9 pomarańczowy 40.3 trudna 13.8 18 8.5 żółty 62.7 trudna 17.2 12.7 32.8 czerwony 30.5 trudna 8.1 5.4 17 żółty 16.7 średnia 5.2 5.6 5.9 zielony 37.7 trudna 13.4 10 14.3 Na Rowerowym Szlaku - gmina Boguchwała niebieski 42 trudna 12.6 7.6 21.8 Handzlówka - Kraczkowa - Handzlówka czerwony 25 trudna 4.5 4.8 15.7 żółty 2.9 łatwa 0.8 czerwony 3.3 średnia 3.3 inny 60.8 trudna 7.7 36.8 16.3 czerwony 6.9 trudna 3.8 3.6 -0.5 2.1 0 czerwony 23.9 średnia zielony, czarny 56.8 średnia 17.5 6.4 Rajskie - Smolnik k/Lutowisk niebieski 39.9 trudna 9.6 Wokół Otrytu niebieski 56.2 trudna 12.5 14.1 29.6 żółty 28.5 łatwa 6.5 10.8 11.2 56.8 30.3 zielony 36.6 łatwa 6.8 8.1 21.7 czerwony 26.9 średnia 10 6.2 10.7 1 Czarny Szlak Rowerowy „Architektury Obronnej” dobre 591 średni 0.4 3 4.1 583.5 2 Żółty Szlak Rowerowy Tematyczny „Miejsca Mocy” dobre 575 średni 2.5 2.9 19.2 550.4 3 Niebieski Szlak Rowerowy Raków - Zalew Chańcza - Raków dostateczne 31 średni 31 4 Zielony Szlak Rowerowy Wokół Rakowa dobre 36 średni 36 5 Żółty Szlak Rowerowy Wokół Rakowa niedostateczne 33 trudny 33 6 Zielony Szlak Rowerowy Wokół Łagowa niedostateczne 15 średni 15 7 Czarny Szlak Rowerowy Łagów - Sędek (Łącznikowy) bardzo dobre 5 trudny 5 8 Czerwony Szlak Rowerowy „Pętla Wokół Rakowa” niedostateczne 41 trudny 1.6 39.4 9 Czarny Szlak Rowerowy Drogowole - Raków dobre 25 łatwy 0.7 24.3 10 Zielony Szlak Rowerowy Smyków - Chmielnik dostateczne 22 łatwy 22 11 Żółty Szlak Rowerowy Smyków – Drugnia (Łącznikowy) niedostateczne 8 łatwy 8 284 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 12 Czarny Szlak Rowerowy Pierzchnica - Ujny (Łącznikowy) brak 5 Studium łatwy 5 13 Niebieski Szlak Rowerowy Suków - Pasieka brak 40 trudny 14 Żółty Szlak Rowerowy Pasma Orłowinskie I Cisowskie brak 34 trudny 4.6 15 Czarny Szlak Rowerowy Boskowiny – Makoszyn (Łącznikowy) dostateczne 3 średni 16 Zielony Szlak Rowerowy Wokół Bielin „Duża Pętla” dostateczne 35 średni 17 Żółty Szlak Rowerowy Wokół Bielin „Mała Pętla” dostateczne 15 średni 18 Zielony Szlak Rowerowy Zalew Bielnianki - Zalew Pierzchnianki brak 25 średni 25 19 niedostateczne 24 średni 24 20 Czerwony Szlak Rowerowy Wokół Daleszyc Czerwony Szlak Rowerowy Opatów - Cedzyna „Przez Góry Świętokrzyskie” dostateczne 73 średni 73 21 Niebieski Szlak Rowerowy Dąbrowa - Wola Kopcowa niedostateczne 20 trudny 22 Czarny Szlak Rowerowy Kielce - Cedzyna brak 8 23 Czarny Szlak Rowerowy Suków – Kielce (Łącznikowy) brak 11 24 Niebieski Szlak Rowerowy Na Górze Telegraf bardzo dobre 3 bardzo trudny 25 Czerwony Szlak Rowerowy Kielce - Sitkówka Pkp (Wylotowy) bardzo dobre 11 łatwy 26 Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Góry Pierścienica (Górski) bardzo dobre 14 trudny 26A 0.7 35.4 33.3 3 0.2 2.7 32.1 15 1.6 0.6 łatwy 0.2 1.7 średni 0.6 0.6 2 15.8 6.1 9 1.4 2.9 0.1 0.2 2 8.2 0.3 8.4 5.3 Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Pierścienicy (Wyczynowy) bardzo dobre 13 trudny 12.4 0.6 27 Czerwony Szlak Rowerowy Na Górze Pierścienica bardzo dobre 3 trudny 2.6 0.4 28 bardzo dobre 5 łatwy 1.2 3.8 29 Miejska Ścieżka Rowerowa W Dolinie Rzeki Silnicy Czerwony Szlak Rowerowy Kielce (ul. Marmurowa) - Białogon (Wylotowy) dostateczne 9 średni 0.6 3.9 1.2 3.3 30 Czarny Szlak Łącznikowy Zalesie – Dobromyśl (Łącznikowy) bardzo dobre 5 łatwy 1.1 0.5 1.2 2.2 31 Czarny Szlak Łącznikowy Kielce (ul. Bernardyńska) - Białogon Czerwony Szlak Rowerowy ul. Podklasztorna – Dobromyśl (Wylotowy) bardzo dobre 3 łatwy 0.5 1 0.6 0.9 dobre 7 średni 0.9 1.5 3.4 1.2 dostateczne 13 trudny 1.5 3.6 3.4 4.5 bardzo dobre 6 łatwy 0.3 1 35 Czerwony Szlak Rowerowy Kielce - Piekoszów (Wylotowy) Czerwony Szlak Rowerowy ul. Hubalczyków - ul. Kruszelnickiego (Wylotowy) Czerwony Szlak Rowerowy ul. Hubalczyków - ul. Smolaka (Wylotowy) bardzo dobre 4 łatwy 36 Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Piekoszowa „Nad Wierną Rzekę” dobre 39 łatwy 37 Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Strawczyna niedostateczne 37 średni 38 Czerwony Szlak Rowerowy Wokół Zagnańska bardzo dobre 12 łatwy 32 33 34 0.9 0.5 4.7 0.8 2.3 0.2 38.8 36.5 12 285 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 39 Studium 40 Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Zagnańska Zielony Szlak Rowerowy Czarniecka Góra - Sielpa Wielka „Dolina Krasnej” 41 Czerwony Szlak Rowerowy Wokół Końskich 42 43 Szlak Transwojewódzki Berlin – Lwów Niebieski Szlak Rowerowy Skarżysko-Kamienna - Ostrowiec Świętokrzyski „Śladami Zabytków Techniki Doliny Kamiennej” 44 Czarny Szlak Rowerowy Skarżysko-Kamienna - Mostki 45 Czerwony Szlak Rowerowy Wokół Starachowic 46 Czarny Łącznikowy Szlak Rowerowy Zalew Lubianka (Łącznikowy) 47 Czarny Szlak Rowerowy Wąchock - Zbijów Mały 48 Czarny Szlak Rowerowy Osiny - Świętomarz 49 Żółty Szlak Rowerowy Wokół Starachowic „Leśne Dukty” dobre 43 średni 43 50 Zielony Szlak Rowerowy Im. Witolda Gombrowicza dobre 164 średni 164 51 Żółty Szlak Rowerowy Wokół Gromadzic niedostateczne 66 trudny dostateczne 27 łatwy 52 Czerwony Szlak Rowerowy Wokół Ostrowca Świętokrzyskiego 53 „Miejski , Turystyczny Szlak Rowerowy Im. Mieczysława Radwana” Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Bałtowa „Bałtowski Szlak Rowerowy” Czarny Łącznikowy Wólka Bałtowska Kolonia - Wólka Bałtowska (Łącznikowy) 54 55 dobre 14 średni bardzo dobre 51 średni 2.3 11.7 51 dostateczne 42 łatwy 0.5 zróżnicowane 277 średni 1 1.6 0.7 39.2 3 4.1 268.9 niedostateczne 79 średni 3.3 75.7 4 14 dobre 18 średni niedostateczne 61 średni 61 dobre 4 średni 4 dobre 14 łatwy 3.2 10.8 niedostateczne 49 średni 12.1 36.9 10.2 55.8 27 0 bardzo dobre 12 łatwy 1.5 10.5 dobre 1 łatwy 1 bardzo dobre 19 średni 19 56 Żółty Szlak Rowerowy Wokół Bałtowa „Bałtowski Szlak Rowerowy” Czerwony Szlak Rowerowy Bałtów - Brzóstowa „Szlak im. M. Raciborskiego” bardzo dobre 24 łatwy 57 Czerwony Szlak Rowerowy Wokół Opatowa niedostateczne 28 łatwy 28 58 Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Opatowa niedostateczne 40 łatwy 40 59 Zielony Szlak Rowerowy Wokół Opatowa niedostateczne 31 łatwy 31 60 niedostateczne 33 średni dobre 22 łatwy 22 niedostateczne 24 średni 24 63 Żółty Szlak Rowerowy Opatów - Sandomierz Czarny Szlak Rowerowy Wokół Sandomierza „Sandomierskie Krajobrazy” Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Sandomierza „Sandomierskie Krajobrazy” Żółty Szlak Rowerowy Wokół Sandomierza „Sandomierskie Krajobrazy” 64 Zielony Szlak Rowerowy Sandomierz - Ujazd 61 62 0.8 2.3 23.2 30.7 niedostateczne 2 łatwy 2 dostateczne 53 łatwy 53 286 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 65 66 Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Pińczowa Czerwony Szlak Rowerowy Pińczów - Działoszyce „Śladami Republiki Pińczowskiej” Studium dobre 33 średni 0.3 32.7 niedostateczne 46 średni 1.1 44.9 67 Czerwony Szlak Rowerowy Wokół Nagłowic „Duża Pętla” brak 28 łatwy 68 Żółty Szlak Rowerowy Wokół Nagłowic brak 18 łatwy 69 brak 9 łatwy 70 Niebieski Szlak Rowerowy Wokół Nałowic Czerwony Szlak Rowerowy Wokół Włoszczowy „Lasami Wokół Włoszczowy” bardzo dobre 67 średni 71 Czarny Szlak Rowerowy Pętla Centrum Włoszczowy (Łącznikowy) bardzo dobre 7 łatwy 0.1 5 0.8 22.2 3.3 0.1 14.5 5.2 0.4 3.4 67 7 1 17 744 122 1 805 868 13 948 Źródło: Inwentaryzacja tras rowerowych w województwach Polski Wschodniej. 287 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 68. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. warmińsko-mazurskim Źródło: Opracowanie własne. 288 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 69. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. podlaskim Źródło: Opracowanie własne. Mapa. 70. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. lubelskim 289 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Źródło: Opracowanie Studium własne. 290 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 71. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. podkarpackim Źródło: Opracowanie własne. 291 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 72. Zinwentaryzowane szlaki rowerowe w woj. świętokrzyskim Źródło: Opracowanie własne. 292 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Załącznik C – Możliwość integracji TRwPW z istniejącą siecią transportu publicznego Tab. 58. Odległości między dworcami kolejowymi wzdłuż projektowanej TRwPW w województwach Polski Wschodniej Lp. 1 2 3 4 5 Nazwa odcinka (woj. warmińsko-mazurskie) Elbląg - Braniewo Braniewo - Pieniężno Pieniężno – Korsze Korsze – Węgorzewo (linia zamknięta) Korsze – Suwałki (alternatywa) Średnia odległość Lp. Nazwa odcinka (woj. podlaskie) Odległości między dworcami kolejowymi [km] 72 48 139 54 197 78 Odległości między dworcami kolejowymi [km] 1 Suwałki - Augustów 79 2 Augustów – Goniądz 74 3 Goniądz – Białystok 84 4 Białystok – Hajnówka 141 5 Hajnówka – Kleszczele 35 6 Kleszczele – Czeremcha 11 7 Czeremcha – Nurzec Stacja 22 Średnia odległość Lp. Nazwa odcinka (woj. lubelskie) 64 Odległości między dworcami kolejowymi [km] 1 Terespol- Sobibór Osada 84 2 Sobibór Osada- Krasnystaw 102 3 Krasnystaw- Izbica 17 4 Izbica- Szczebrzeszyn 37 5 Szczebrzeszyn- Zwierzyniec 9 6 Zwierzyniec- Siedliska 21 7 Siedliska- granica województwa 27 Średnia odległość 42 L.p. Nazwa odcinka (woj. podkarpackie) Odległości między dworcami kolejowymi [km] 1 Horyniec Zdrój- Lubaczów 20 2 Lubaczów- Przemyśl 56 3 Przemyśl- Żurawica 5 4 Żurawica- Zarzecze 38 5 Zarzecze- Łańcut 28 6 Łańcut- Boguchwała 26 7 Boguchwała- Rzeszów 8 8 Rzeszów- Strażów 12 9 Strażów- Nowa Sarzyna 45 10 Nowa Sarzyna- Rudnik nad Sanem 16 11 Rudnik nad Sanem- Nisko 12 12 Nisko- Stalowa Wola 9 13 Stalowa Wola- Pilchów 7 Średnia odległość 21 L.p. Nazwa odcinka (woj. świętokrzyskie) Odległości między dworcami kolejowymi [km] 1 Końskie (brak) – Kielce 68 2 Kielce - granica województwa (brak) 122 3 Kielce - Zbydniów (województwo podkarpackie) 135 Średnia odległość 108 Średnia dla 5 województw 62 Źródło: Opracowanie własne. 293 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Tab. 59. Odległości między dworcami autobusowymi wzdłuż projektowanej TRwPW w województwach Polski Wschodniej L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Nazwa odcinka (woj. warmińsko-mazurskie) Elbląg - Tolkmicko Tolkmicko - Frombork Frombork – Braniewo Braniewo – Wilczęta Wilczęta – Pieniężno Pieniężno – Lelkowo Lelkowo – Górowo Iławeckie Górowo Iławeckie – Lidzbark Warmiński Lidzbark Warmiński – Bartoszyce Bartoszyce – Sępopol Sępopol – Korsze Korsze - Barciany Barciany - Srokowo Srokowo - Węgorzewo Węgorzewo - Budry Budry – Manie Mazurskie Banie Mazurskie - Gołdap Gołdap - Dubeninki Średnia odległość Odległości między dworcami autobusowymi [m] 34 19 19 28 12 17 23 26 41 18 17 17 12 23 12 19 26 23 21,4 Lp. Nazwa odcinka (woj. podlaskie) Odległości między dworcami autobusowymi [km] 1 Wiżajny - Przerośl 32 2 Przerośl - Jeleniewo 20 3 Jeleniewo - Suwałki 18 4 Suwałki - Krasnopol 30 5 Krasnopol - Giby 28 6 Giby - Płaska 33 7 Płaska - Augustów 25 8 Augustów - Sztabin 39 9 Sztabin - Jaświły 36 10 Jaświły - Goniądz 26 11 Goniądz - Trzcianne 26 12 Trzcianne - Zawady 35 13 Zawady - Tykocin 15 14 Tykocin - Choroszcz 23 15 Choroszcz - Białystok 13 16 Białystok - Wasilków 17 17 Wasilków - Supraśl 11 18 Supraśl - Gródek 30 19 Gródek – Michałowo 8 20 Michałowo – Narewka 41 21 Narewka – Białowieża 27 22 Białowieża – Hajnówka 22 23 Hajnówka – Dubicze Cerkiewne 22 24 Dubicze Cerkiewne – Kleszczele 27 25 Kleszczele – Czeremcha 11 26 Czeremcha – Milejczyce 16 27 Milejczyce – Nurzec Stacja 20 28 Nurzec Stacja – Mielnik Średnia odległość Lp. Nazwa odcinka (woj. lubelskie) 29 24,3 Odległości między dworcami autobusowymi [km] 294 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia 1 Terespol- Włodawa 66 2 Włodawa-Chełm 69 3 Chełm- Krasnystaw 24 4 Krasnystaw- Szczebrzeszyn 79 5 Szczebrzeszyn- Zwierzyniec 10 6 Zwierzyniec- granica województwa 48 Średnia odległość Studium 49 L.p. Nazwa odcinka (woj. podkarpackie Odległości między dworcami autobusowymi 1 Narol- Horyniec Zdrój 25 km 2 Horyniec Zdrój- Wielkie Oczy 37 km 3 Wielkie Oczy- Stubno 28 km 4 Stubno- Przemyśl 25 km 5 Przemyśl- Dynów 45 km 6 Dynów- Błażowa 17 km 7 Błażowa- Boguchwała 28 km 8 Boguchwała- Rzeszów 8 km 9 Rzeszów- Łańcut 18 km 10 Łańcut- Leżajsk 29 km 11 Leżajsk- Rudnik nad Sanem 24 km 12 Rudnik nad Sanem- Ulanów 6 km 13 Ulanów- Radomyśl 39 km Średnia odległość 25 km Lp. Nazwa odcinka (woj. świętokrzyskie) Odległości między dworcami autobusowymi [km] 1 Sandomierz – Koprzywnica 17,0 2 Koprzywnica - Klimontów 14,0 3 Klimontów – Iwaniska 18,0 4 Iwaniska – Raków 26,0 5 Raków – Daleszyce 34,0 6 Daleszyce – Kielce 21,0 7 Kielce – Piekoszów 19,0 8 Piekoszów – Miedziana Góra 16,0 9 Miedziana Góra – Radoszyce 36,0 10 Radoszyce – Sielpia Wielka 8,0 11 Sielpia Wielka – Końskie 10,0 Średnia odległość 19,9 Średnia dla 5 województw 27,9 Źródło: Opracowanie własne. 295 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Załącznik D – Mapy prezentujące zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie trast Mapa. 73. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. warmińsko - mazurskim Źródło: Opracowanie własne. 296 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 74. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. podlaskim Źródło: Opracowanie własne. 297 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 75. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. lubelskim Źródło: Opracowanie własne. 298 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 76. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. podkarpackim Źródło: Opracowanie własne. 299 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Mapa. 77. Zinwentaryzowane atrakcje turystyczne w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej trasy w woj. świętokrzyskim Źródło: Opracowanie własne. 300 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Załącznik E – Wyniki kontrolnych pomiarów ruchu Tab. 60. Oszacowane wielkości SDR według wykonanych pomiarów ruchu w październiku 2010 r. Typ wyników Nr punktu Powiat Miejscowość Nr drogi Pikietaż trasy Pojazdy lekkie Pojazdy ciężkie Rowery SDR I/1 elbląski Pagórki 1132 D5 587 30 18 SDR I/2 braniewski Sopoty 1389 113 553 30 18 SDR SDR I/3 I/4 bartoszycki lidzbarski Wojniary Sarnowo 1382 1406 206 788 736 41 34 23 23 SDR I/5 kętrzyński Skandawa 1701 P12 522 30 18 SDR I/6 węgorzewski Kaczorówka 1752 - 1270 70 39 SDR I/7 gołdapski Włosty 1788 390 631 34 18 SDR I/8 gołdapski Stańczyki 1936 T17 515 30 13 SDR SDR SDR SDR SDR II/1 II/2 II/3 II/4 II/5 suwalski suwalski sejneński sejneński augustowski Okliny Sobolewo Tobolewo Dworczysko Promiski 8 91 141 1211 1934 1140 1544 1205 64 1185 59 82 64 23 52 20 27 20 SDR II/6 moniecki Dawidowizna K2 763 41 13 SDR SDR SDR SDR SDR SDR SDR SDR SDR SDR SDR II/7 II/8 II/9 II/10 II/11 II/12 III/1 III/2 III/3 III/4 III/5 moniecki łomżyński białostocki hajnowski hajnowski siemiatycki biała podlaska biała podlaska włodawski chełmski krasnostawski ŁA12 322 448 502 C0 H14 168 223 658 1004 1029 1361 703 1713 312 607 183 384 533 34 52 59 70 41 93 18 30 11 18 30 13 18 18 27 13 32 8 13 2 8 13 SDR III/6 zamojski SDR SDR SDR SDR SDR SDR SDR SDR SDR III/7 IV/1 IV/2 IV/3 IV/4 IV/5 IV/6 IV/7 IV/8 biłgorajski lubaczowski lubaczowski przemyski brzozowski rzeszowski łańcucki niżański stalowa wola Nowa Wieś Siemień Nadrzeczny Pieńki Lewkowo Stare Repczyce Osłowa Neple Sławatycze Kolonia Żłobek Duży Okszów Wirkowice I Skrzyżowanie z linią kolejową Paary Mukawica Kobylnica Wołoska Zalesie Jabłonica Ruska Lubenia Rakszawa Przędziel Kolonia Ugory 1094 1150 1201 1205 1220 gminna (równoległa do 670) 1373 1937 1440 1639B gminna 1781B gminna 1051 1727 1823 3142L SDR V/1 sandomierski SDR V/2 staszowski SDR V/3 kielecki SDR V/4 kielecki SDR V/5 konecki Źródło: Opracowanie własne. Błonie Niedźwiedź Trzemosna Marzysz Węgrzyn 2951L 262 118 7 2 3552 1644 1689 2087 2040 1411 1368 1060 1019 T10 B5 75 136 194 374 S2 1700 2612 1693 2762 2548 3830 2209 1825 1961 87 139 87 146 134 203 116 98 105 39 52 34 55 52 73 45 36 39 gminna 0779T 0356T gminna 0473T D2 F3 103 111 174 509 808 919 533 774 30 41 52 30 41 8 13 16 8 13 301 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Załącznik F - Wykaz zidentyfikowanych partnerów uczestniczących w projekcie Województwo warmińsko – mazurskie: - Starostwo Powiatowe w Elblągu - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Braniewie - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Bartoszycach - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Lidzbarku Warmińskim - - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Kętrzynie – brak - Starostwo Powiatowe w Węgorzewie – brak - Starostwo Powiatowe w Gołdapi - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miasta w Elblągu - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Elbląg - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Milejewo - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Tolkmicko - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Frombork - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Braniewo - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miasta Braniewo - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Płoskinia - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Wilczęta - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Pieniężno - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Lelkowo - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Górowo Iławeckie - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miasta Górowo Iławeckie - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Bartoszyce - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miasta Bartoszyce - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Sępopol - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Lidzbark Warmiński - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miasta Lidzbark Warmiński - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Kiwity - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Korsze - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Barciany - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Srokowo - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Węgorzewo - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Budry - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Banie Mazurskie - brak - Urząd Gminy Gołdap - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Dubeninki - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Olsztynie - Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku - Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku - Nadleśnictwo Bartoszyce - Nadleśnictwo Borki - Nadleśnictwo Orneta - Nadleśnictwo Elbląg - Nadleśnictwo Gołdap - Nadleśnictwo Zaporowo - Nadleśnictwo Górowo Iławeckie - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oddział Olsztyn - Żuławski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwo podlaskie: - Starostwo Powiatowe w Suwałkach - Starostwo Powiatowe w Sejnach – podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Augustowie - Starostwo Powiatowe w Mońkach – podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Łomży – podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Białymstoku – brak - Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach – podpisana deklaracja udziału w projekcie 302 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - Studium Starostwo Powiatowe w Hajnówce – podpisana deklaracja udziału w projekcie Starostwo Powiatowe w Zambrowie Powiat Łomżyński – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Wiżajny Urząd Gminy Przerośl Urząd Gminy Jeleniewo – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Suwałki Urząd Miasta Suwałki Urząd Gminy Krasnopol – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Giby – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Płaska – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Augustów – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta Augustów Urząd Gminy Sztabin – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Jaświły – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta i Gminy Goniądz – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Trzcianne – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Wizna – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Łomża Urząd Miasta Łomża – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Rutki Urząd Gminy Zawady Urząd Miasta i Gminy Tykocin – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta i Gminy Choroszcz – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta Białystok – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Wasilków Urząd Miasta i Gminy Supraśl – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Gródek – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Michałowo – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Narewka – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Białowieża – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Hajnówka Miasto Hajnówka – podpisana deklaracja udziału w projekcie Gmina Dubicze Cerkiewne Urząd Miasta i Gminy Kleszczele – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Czeremcha – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Milejczyce – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Nurzec Stacja – podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Mielnik – podpisana deklaracja udziału w projekcie Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych Białystok Nadleśnictwo Augustów Nadleśnictwo Białowieża Nadleśnictwo Browsk Nadleśnictwo Hajnówka Nadleśnictwo Płaska Wigierski Park Narodowy Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oddział Białystok Województwo lubelskie - Starostwo Powiatowe w Białej Podlaskiej - Starostwo Powiatowe w Biłgoraju - Starostwo Powiatowe w Chełmie - Starostwo Powiatowe w Krasnymstawie - Starostwo Powiatowe w Tomaszowie Lubelskim - Starostwo Powiatowe we Włodawie - Starostwo Powiatowe w Zamościu - Urząd Gminy Chełm - Urząd Miasta Chełm - Urząd Gminy Hanna 303 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia - Studium Urząd Gminy Izbica Urząd Gminy Janów Podlaski Urząd Gminy i Miasta Józefów Urząd Gminy Kodeń Urząd Gminy Konstantynów Urząd Gminy Krasnystaw Urząd Miasta Krasnystaw Urząd Gminy Kraśniczyn Urząd Gminy Rokitno Urząd Gminy Ruda Huta Urząd Gminy Sławatycze Urząd Gminy Sułów cie Urząd Gminy Susiec Urząd Miasta i Gminy Szczebrzeszyn Urząd Gminy Terespol Urząd Miejski w Terespolu Urząd Gminy Tereszpol Urząd Gminy Włodawa Urząd Miasta Włodawa Urząd Gminy Wola Uhruska Urząd Gminy Zalesie Urząd Miasta i Gminy Zwierzyniec Nadleśnictwo Józefów Roztoczański Park Narodowy Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Lublinie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oddział Lublin Województwo podkarpackie: – Starostwo Powiatowe w Brzozowie - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Jarosławiu - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Leżajsku - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Lubaczowie - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Łańcucie - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Nisku - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Przemyślu - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Rzeszowie - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Stalowej Woli - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Tarnobrzegu - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Starostwo Powiatowe w Strzyżowie- podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Bircza - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Błażowa - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Boguchwała - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Czarna - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Czudec - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Dubiecko - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Dydnia - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Dynów - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Gorzyce - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Horyniec - Zdrój - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Miasta i Gminy Nisko - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Miasta i Gminy Rudnik nad Sanem - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Miasta i Gminy Ulanów - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Krasiczyn - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Krasne - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Krzeszów - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Krzywcza - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Leżajsk - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Lubaczów - podpisana deklaracja udziału w projekcie – Urząd Gminy Lubenia - podpisana deklaracja udziału w projekcie 304 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Studium Urząd Gminy Łańcut - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta Dynów - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Niebylec - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Nowa Sarzyna - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Nozdrzec - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Orły - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Pysznica - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Radomyśl nad Sanem - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Radymno - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Rakszawa - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Stalowa Wola - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Stubno - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Wielkie Oczy - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Zaleszany - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Gminy Żurawica - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta i Gminy Narol - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta Leżajsk - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta Łańcut - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta Przemyśl - podpisana deklaracja udziału w projekcie Urząd Miasta Rzeszów - podpisana deklaracja udziału w projekcie Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie Nadleśnictwo Strzyżów Nadleśnictwo Lubaczów Nadleśnictwo Leżajsk Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oddział Rzeszów Województwo świętokrzyskie: - Starostwo Powiatowe w Sandomierzu - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Opatowie - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Staszowie - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Kielcach - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Starostwo Powiatowe w Końskich - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miejski w Sandomierzu - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miasta i Gminy w Koprzywnicy - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Samborzec - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Klimontów - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Iwaniska - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Bogoria - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Raków - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy Pierzchnica - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miasta i Gminy w Daleszycach - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy w Morawicy - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Miasta Kielce - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy w Piekoszowie - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Gmina Strawczyn - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy w Miedzianej Górze - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy w Mniowie - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Urząd Gminy w Radoszycach - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Miasto i Gmina Końskie - podpisana deklaracja udziału w projekcie - Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Radomiu - Nadleśnictwo Kielce - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział Kielce 305 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Załącznik G – analiza przebiegu TRwPW przez obszary Natura 2000 (10 obszarów w woj. warmińsko-mazurskim) Doliny Erozyjne Wysoczyzny Elbląskiej (SOO) w sumie na długości 0,8 km Po granicy Roztocza trasa przechodzi na długości 0,8 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 33,8 do km 34,4 wzdłuż drogi powiatowej 1136N oraz od km 37,2 do km 37,4 wzdłuż drogi powiatowej nr 1132N. Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (SOO) w sumie na długości 27,3 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 21,9 km w tym: 2 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie stanowi to 15,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 44,3 do km 50,1 trasy wzdłuż drogi gminnej/innej, od km 70,8 do km 80,5 trasy wzdłuż drogi innej. W km 45,0 zakłada się budowę obiektu nr 8_2, w km 48,2 zakłada się budowę obiektu nr 8o, w km 71,9 zakłada się budowę obiektu nr 10d. 1 odcinek według kategorii IV.2 – budowa ścieżki rowerowej o nawierzchni tłuczniowej na wale przeciwpowodziowym rzeki Pasłęka wraz z oznakowanie trasy, łącznie stanowi to 5,4 km, miejsca zlokalizowane są od km 80,5 do km 85,9, 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 85,90 do km 86,1 wzdłuż drogi powiatowej 1377N, 1 odcinek według kategorii I.2 – ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej ścieżce rowerowej a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w km 86,1 do km 86,9 wzdłuż rzeki Pasłęka. Po granicy trasa przechodzi na długości 5,4 km w tym: 3 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie stanowi to 4,0 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 40,4 do km 41,8 od km 43,0 do km 44,3 od km 52,1 do km 53,4 (trasa prowadzona wzdłuż dróg gminnych lub innych), 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 50,7 do km 52,1 wzdłuż drogi gminnej, Zalew Wiślany (OSO) w sumie na długości 20,4 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 1,1 km w tym: 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagający adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 44,3 do km 45,4 trasy wzdłuż drogi innej. W km 45,0 zakłada się budowę obiektu nr 8_2. Po granicy trasa przechodzi na długości 19,3 km w tym: 6 odcinków według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie stanowi to 17,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 40,4 do km 41,8 od km 43,0 do km 44,3 od km 45,4 do km 49,8 od km 52,1 do km 53,4 od km 70,7 do km 74,9 oraz od km 75,6 do km 80,5 (trasa prowadzona wzdłuż dróg gminnych lub innych). W km 48,2 zakłada się budowę obiektu nr 8o, w km 71,9 zakłada się budowę obiektu nr 10d. 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 50,7 do km 52,1 wzdłuż drogi gminnej, 1 odcinek według kategorii IV.2 – budowa ścieżki rowerowej o nawierzchni tłuczniowej na wale przeciwpowodziowym rz. Pasłęka wraz z oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest od km 80,5 do km 80,9, Dolina Pasłęki (OSO) w sumie na długości 16,0 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 6,6 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.2 – ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej ścieżce rowerowej a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w km 86,1 do km 86,9 wzdłuż rzeki Pasłęka. 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie stanowi to 5,0 km trasy, miejsce zlokalizowane jest w: km 101,9 do km 106,9 wzdłuż drogi gminnej/innej 306 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 1 odcinek polegający na remoncie nawierzchni asfaltowej na długości 0,9 km wzdłuż drogi powiatowej nr 1342N, na odcinku od km 117,9 do km 118,8 Po granicy trasa przechodzi na długości 9,4 km w tym: 1 odcinek według kategorii IV.2 – budowa ścieżki rowerowej o nawierzchni tłuczniowej na wale przeciwpowodziowym rz. Pasłęka wraz z oznakowaniem trasy, miejsce zlokalizowane jest od km 80,9 do km 85,9 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 85,9 do km 86,10 wzdłuż drogi powiatowej nr 1377N, 1 odcinek według kategorii I.2 – ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej ścieżce rowerowej a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w km 86,8 do km 87,9 wzdłuż rzeki Pasłęka. 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest w: km 100,8 do km 101,9 wzdłuż drogi gminnej/innej 2 odcinki polegający na remoncie nawierzchni asfaltowej na długości 2,0 km wzdłuż drogi powiatowej nr 1342N, na odcinku od km 116,8 do km 117,9 oraz od km 118,8 do km 119,7 Rzeka Pasłęka (SOO) w sumie na długości 6,5 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 0,9 km w tym: 1 odcinek polegający na remoncie nawierzchni asfaltowej na długości 0,9 km wzdłuż drogi powiatowej nr 1342N, na odcinku od km 117,9 do km 118,8 Po granicy trasa przechodzi na długości 5,6 km w tym: 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest w: km 100,8 do km 106,3 wzdłuż drogi gminnej/innej 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 133,3 do km 133,4 wzdłuż drogi powiatowej 1344N, Ostoja Warmińska (OSO) w sumie na długości 65,8 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 64,5 km w tym: 3 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łączna długość wynosi 13,8 km, miejsca zlokalizowane są w: km 141,0 do km 147,7 wzdłuż drogi innej/gminnej/powiatowej; od km 288,8 do km 291,2 wzdłuż drogi powiatowej nr 1592N; od km 291,2 do km 295,9 wzdłuż drogi powiatowej nr 1590N 4 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łączna długość 31,6 km miejsca zlokalizowane są w: km 147,7 do km 151,7 wzdłuż drogi powiatowej nr 1320N; od km 162,0 do km 163,0 wzdłuż drogi gminnej/powiatowej; od km 230,4 do km 233,1 wzdłuż drogi powiatowej 1563N oraz od km 242,0 do km 265,9 wzdłuż dróg gminnych i powiatowych 2 odcinki według kategorii II.2 / III.1 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, na łącznej długości 11,8km, miejsca zlokalizowane są od km 151,7 do km 162,0 wzdłuż drogi powiatowej nr 1320N oraz od km 240,5 do km 242,0 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 512 1 odcinek według kategorii IV.2 – budowa ścieżki rowerowej o nawierzchni tłuczniowej po nieczynnym nasypie kolejowym wraz z oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest od km 163,0 do km 170,3. Po granicy trasa przechodzi na długości 1,3 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łączna długość 1,1 km, miejsca zlokalizowane są w: km 184,2 do km 184,7 wzdłuż drogi powiatowej 1354N oraz od km 229,8 do km 230,4 wzdłuż drogi gminnej i powiatowej, 1 odcinek według kategorii III.1 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m w pasie drogowym, od km 240,3 do km 240,5 wzdłuż drogi wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 512 Ostoja nad Oświnem (SOO) w sumie na długości 3,3 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 0,5 km w tym: 307 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest od km 303,8 do km 304,3 wzdłuż drogi innej, Po granicy trasa przechodzi na długości 2,8 km w tym: 3 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsca zlokalizowane są od km 301,0 do km 303,1; od km 303,6 do km 303,8 oraz od km 304,3 do km 304,8, trasa prowadzi wzdłuż drogi gminnej i innej, Lasy Skaliskie (OSO) w sumie na długości 1,2 km Po granicy trasa przechodzi na długości 1,2 km w tym: 1 odcinek według kategorii III.1 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m w pasie drogowym, od km 338,6 do km 339,8 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 650. Niecka Skaliska (SOO) w sumie na długości 1,2 km Po granicy trasa przechodzi na długości 1,2 km w tym: 1 odcinek według kategorii III.1 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m w pasie drogowym, od km 338,6 do km 339,8 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 650. Puszcza Romincka (SOO) w sumie na długości 4,1 km Po granicy trasa przechodzi na długości 4,1 km w tym: 2 odcinki według kategorii IV.2– budowa ścieżki rowerowej o nawierzchni tłuczniowej po nieczynnym nasypie kolejowym wraz z oznakowanie trasy, miejsca zlokalizowane są od km 392,8 do km 393,3 oraz od km 409,0 do km 411,8. Łączna długość 3,3 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łączna długość 0,8 km, miejsca zlokalizowane są w: km 399,6 do km 399,8 wzdłuż drogi powiatowej 1936N oraz od km 405,0 do km 405,6 wzdłuż drogi powiatowej. (20 obszarów w województwie podlaskim): Ostoja Suwalska (SOO) w sumie na długości 15,9 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 2,9 km w tym: 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagający adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane w: km 16,2 do km 19,1 wzdłuż drogi powiatowej 1095B Po granicy trasa przechodzi na długości 13,0 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 13,0 miejsca zlokalizowane są w: km 12,2 do km 16,2 wzdłuż drogi powiatowej 1094B oraz od km 19,1 do km 28,1 wzdłuż drogi powiatowej nr 1033B. Jeleniewo (SOO) w sumie na długości 2,2 km Po granicy trasa przechodzi na długości 2,2 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 2,2 km, miejsca zlokalizowane są w: km 22,2 do km 22,8 wzdłuż drogi powiatowej 1033B oraz od km 28,1 do km 29,7 wzdłuż drogi powiatowej nr 1033B. Ostoja Wigierska (SOO) w sumie na długości 22,2 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 18,5 km w tym: 3 odcinki według kategorii I.2 – ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej ścieżce rowerowej a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 3,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 52,4 do km 55,1 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 653, km 56,7 do km 57,1 wzdłuż drogi gminnej, km 58,4 do km 58,8 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 653. 5 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 7,9 km trasy, miejsca zlokalizowane są w odcinkach: km 55,1 do km 56,7 wzdłuż drogi gminnej, km 57,1 do km 57,5 wzdłuż drogi powiatowej 1181B, km 60,100 do km 60,8 wzdłuż drogi powiatowej 1172B, km 61,5 do km 62,2 wzdłuż drogi gminnej, km 68,0 do km 72,5 wzdłuż drogi powiatowej 1171B. 308 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 2 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 4,3 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 60,8 do km 61,5 trasy wzdłuż drogi innej, od km 62,1 do km 65,8 trasy wzdłuż drogi gminnej 2 odcinki według kategorii II.3 - po nowo wybudowanej nawierzchni z kruszywa/ żwirowej, łącznie na długości 2,8 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 57,5 do km 58,4 wzdłuż drogi powiatowej 1181B, km 72,5 do km 74,4 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 3,7 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.2 – ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej ścieżce rowerowej a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 0,9 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 59,5 do km 50,1 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 653. 1 odcinek według kategorii III.4 – ruch rowerowy będzie się odbywał po ciągu pieszo-rowerowym (zakłada się poszerzenie istniejącego chodnika), miejsce zlokalizowane jest w km 50,1 do km 50,7 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 653. 2 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 1,7 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 58,8 do km 59,6 wzdłuż drogi gminnej, km 65,8 do km 66,7 wzdłuż drogi gminnej 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 59,6 do km 60,1 wzdłuż drogi gminnej. Puszcza Augustowska (OSO) w sumie na długości 89,6 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 88,2 km w tym: 5 odcinków według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 6,8 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 52,4 do km 55,1 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 653, km 56,7 do km 57,1 wzdłuż drogi gminnej, km 58,4 do kom 58,8 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 653, km 102,7 do km 105,7 wzdłuż drogi powiatowej 1209B. 14 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 24,4 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 55,1 do km 56,7 wzdłuż drogi gminnej, km 57,1 do km 57,5 wzdłuż drogi powiatowej 1181B, km 59,7 do km 60,1 wzdłuż drogi gminnej, km 60,100 do km 60,8 wzdłuż drogi powiatowej 1172B, km 61,5 do km 62,2 wzdłuż drogi gminnej, km 68,0 do km 72,5 wzdłuż drogi powiatowej 1171B, km 81,5 do km 82,7 wzdłuż drogi krajowej nr 16, km 95,3 do km 95,8 wzdłuż drogi powiatowej 1209B, km 107,0 do km 111,7 wzdłuż drogi powiatowej 1242B, km A0,3 do km A1,2 wzdłuż drogi gminnej, km 121,1do km 121,7 wzdłuż drogi innej, km 132,9 do km 136,2 wzdłuż drogi krajowej nr 8, km 137,8do km 139,7 wzdłuż drogi powiatowej 1220B. 3 odcinki według kategorii II.3 - po nowo wybudowanej nawierzchni z kruszywa/ żwirowej, łącznie na długości 13,1 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 57,5 do km 58,4 wzdłuż drogi powiatowej 1181B, km 72,5 do km 74,4 wzdłuż drogi gminnej, km 82,7 do km 90,8 wzdłuż drogi powiatowej 1205B. 3 odcinki według kategorii II.2 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, na łącznej długości 8,2km, miejsca zlokalizowane są od km 95,8 do km 97,6 wzdłuż drogi powiatowej 1209B, od km 105,7 do km 107,0 wzdłuż drogi powiatowej 1209B, od km A14,0 do km A19,1 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 664. 3 odcinki według kategorii III.1 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m w pasie drogowym, łącznie na długości 1,0 km, miejsca zlokalizowane są w: km 81,4 do km 81,5 wzdłuż drogi krajowej nr 16, km A1,2 do km A1,3 wzdłuż drogi krajowej nr 16, km 122,7 do km 123,5 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 664. 13 odcinków według kategorii IV.1 - wymagający adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 34,1 km, miejsca zlokalizowane są w: km 58,8 do km 59,6 wzdłuż drogi gminnej, km 60,8 do km 61,5 wzdłuż drogi innej, km 62,2 do km 65,8 wzdłuż drogi gminnej, km 65,8 do km 66,7 wzdłuż drogi gminnej, km 76,6 do km 78,5 wzdłuż drogi gminnej, km 90,8 do km 95,3 wzdłuż drogi powiatowej 1205B, km 97,6 do km 102,7 wzdłuż drogi innej, km 111,7 do km 119,1 wzdłuż drogi innej, km A0,0 do km A0,3 wzdłuż drogi gminnej, km A1,3 do km A4,2 wzdłuż drogi gminnej, km 119,1 do km 121,1 309 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium wzdłuż drogi gminnej, km 121,7 do km 122,7 wzdłuż drogi innej, km 123,5do km 126,5 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 1,4 km w tym: 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest w: km A4,2 do km A4,5 wzdłuż drogi innej. 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 1,1 km, miejsca zlokalizowane są w: km 132,8 do km 132,9 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, km 140,5 do 141,5 wzdłuż drogi powiatowej 1220B. Ostoja Augustowska (SOO) w sumie na długości 61,2 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 59,6 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest w: km 102,7 do km 105,7 wzdłuż drogi powiatowej 1209B. 7 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 12,0 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 78,5 do km 81,4 wzdłuż drogi gminnej, km 81,5 do km 82,7 wzdłuż drogi krajowej nr 16, km 95,3 do km 95,8 wzdłuż drogi powiatowej 1209B, km 107,0 do km 111,7 wzdłuż drogi powiatowej 1242B, km A0,3 do km A1,2 wzdłuż drogi gminnej, km 121,1do km 121,7 wzdłuż drogi innej, km 132,9 do km 134,1 wzdłuż drogi krajowej nr 8. 3 odcinki według kategorii II.2 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, na łącznej długości 8,2km, miejsca zlokalizowane są od km 95,8 do km 97,6 wzdłuż drogi powiatowej 1209B, od km 105,7 do km 107,0 wzdłuż drogi powiatowej 1209B, od km A14,0 do km A19,1 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 664. 2 odcinki według kategorii III.1 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m w pasie drogowym, łącznie na długości 0,9 km, miejsca zlokalizowane są w: km 81,4 do km 81,5 wzdłuż drogi krajowej nr 16, km 122,7 do km 123,5 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 664. 1 odcinek według kategorii II.3 - po nowo wybudowanej nawierzchni z kruszywa/żwirowej, miejsca zlokalizowane są w: km 82,7 do km 90,8 wzdłuż drogi powiatowej 1205B. 8 odcinków według kategorii IV.1 - wymagających adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 27,4 km, miejsca zlokalizowane są w: km 74,4 do km 78,5 wzdłuż drogi gminnej, km 90,8 do km 95,3 wzdłuż drogi powiatowej 1205B, km 97,6 do km 102,7 wzdłuż drogi innej, km 111,7 do km 119,1 wzdłuż drogi innej, km A0,0 do km A0,3 wzdłuż drogi gminnej, km A1,3 do km A4,2 wzdłuż drogi gminnej, km 119,1 do km 121,1 wzdłuż drogi gminnej, km 121,7 do km 122,7 wzdłuż drogi innej, km 123,5 do km 126,5 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 1,7 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 1,1 km, miejsca zlokalizowane są w: km 132,8 do km 132,9 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, km 136,2 do 137,8 wzdłuż drogi powiatowej 1220B. Ostoja Biebrzańska (OSO) w sumie na długości 77,5 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 71,1 km w tym: 5 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 30,2 km, miejsca zlokalizowane są w: km 139,7 do km 140,5 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, km 141,5 do 158,0 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, km 163,7 do km 171,9 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, drogi gminnej, drogi powiatowej 1852B, km 174,7 do km 177,8 wzdłuż drogi gminnej, km 217,0 do km 218,6 wzdłuż drogi powiatowej 1838B. 1 odcinek według kategorii II.2 – planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, miejsce zlokalizowane jest: od km 181,8 do km 217,0 wzdłuż drogi wojewódzkiej 670 oraz wzdłuż drogi powiatowej 1838B. 1 odcinek według kategorii II.3/P - na tym odcinku proponuje się zastosowanie rozwiązania polegającego na wykonaniu nawierzchni z kruszywa na szerokości 2,5m jako podbudowę pod przyszłą nawierzchnię asfaltową (Partner partycypuje w kosztach, pokrywając koszty niekwalifikowane), od km 158,0 do km 163,7 wzdłuż drogi powiatowej 1220B. Po granicy trasa przechodzi na długości 6,4 km w tym: 310 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 4 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 3,6 km, miejsca zlokalizowane są w: km 136,2 do km 137,8 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, od km 140,5 do km 141,5 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, od km 177,8 do km 17,8,7 wzdłuż drogi gminnej, od km 218,6 do km 218,7 wzdłuż drogi powiatowej 1838B 1 odcinek według kategorii II.2 – planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, miejsce zlokalizowane jest: od km 171,9 do km 174,7 wzdłuż drogi wojewódzkiej 670. Dolina Biebrzy (SOO) w sumie na długości 76,5 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 64,7 km w tym: 4 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 23,8 km, miejsca zlokalizowane są w: km 147,1 do km 158,0 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, km 163,7 do km 171,9 wzdłuż drogi powiatowej 1220B, drogi gminnej, drogi powiatowej 1852B, km 174,7 do km 177,8 wzdłuż drogi gminnej, km 217,0 do km 218,6 wzdłuż drogi powiatowej 1838B. 1 odcinek według kategorii II.2 – planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, miejsce zlokalizowane jest: od km 181,8 do km 217,0 wzdłuż drogi wojewódzkiej 670 oraz wzdłuż drogi powiatowej 1838B. 1 odcinek według kategorii II.3/P - na tym odcinku proponuje się zastosowanie rozwiązania polegającego na wykonaniu nawierzchni z kruszywa na szerokości 2,5m jako podbudowę pod przyszłą nawierzchnię asfaltową (Partner partycypuje w kosztach, pokrywając koszty niekwalifikowane), od km 158,0 do km 163,7 wzdłuż drogi powiatowej 1220B. Po granicy trasa przechodzi na długości 11,8 km w tym: 6 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 9,0 km, miejsca zlokalizowane są w: od km 177,8 do km 17,8,7 wzdłuż drogi gminnej, od km 218,6 do km 218,7 wzdłuż drogi powiatowej 1838B, km L0 do km L1,1 wzdłuż drogi powiatowej 1838B, km L17,3 do km L19,2 wzdłuż drogi gminnej, km 218,7 do km 221,5 wzdłuż drogi gminnej, km 222,4 do km 224,6 wzdłuż drogi powiatowej 1969B. 1 odcinek według kategorii II.2 – planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, miejsce zlokalizowane jest: od km 171,9 do km 174,7 wzdłuż drogi wojewódzkiej 670. Bagno Wizna (OSO) w sumie na długości 34,1 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 26,0 km w tym: 4 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łączna długość 26,0 km miejsca zlokalizowane są w: km L1,3 do km L4,9 wzdłuż drogi powiatowej nr 1838B; od km L6,9 do km L25,7 wzdłuż drogi powiatowej nr 1838B oraz wzdłuż drogi gminnej, od km L28,8 do km L29,3 wzdłuż drogi gminnej, km 218,7 do km 221,8 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 8,1 km w tym: 4 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łączna długość 8,1 km miejsca zlokalizowane są w: km L0 do km L1,1 wzdłuż drogi powiatowej 1838B, km L4,9 do km L6,9 wzdłuż drogi powiatowej 1838B, km L25,7 do km L28,8 wzdłuż drogi gminnej, km 221,8 do km 223,7 wzdłuż drogi powiatowej 1869B. Przełomowa Dolina Narwi (OSO) w sumie na długości 18,8 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 12,0 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km L31,9 do km L43,9 wzdłuż drogi gminnej/powiatowej. Po granicy trasa przechodzi na długości 6,8 km w tym: 4 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łączna długość 8,1 km miejsca zlokalizowane są w: km L25,7 do km L28,8 wzdłuż drogi gminnej, L31,3 do km L31,9 wzdłuż drogi wojewódzkiej 679, km 224,7 do km 225,6 wzdłuż drogi powiatowej 1969B, km 234,0 do km 236,2 wzdłuż drogi powiatowej 1377B. Przełomowa Dolina Narwi (SOO) w sumie na długości 15,7 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 7,4 km w tym: 311 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km L23,5 do km L24,7 wzdłuż drogi gminnej, km L28,7 do km L34,9 wzdłuż drogi gminnej, drogi wojewódzkiej 679, drogi powiatowej. Po granicy trasa przechodzi na długości 8,3 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km L19,2 do km L23,5 wzdłuż drogi gminnej, km L24,7 do km L28,7 wzdłuż drogi gminnej. Bagienna Dolina Narwi (OSO) w sumie na długości 10,2 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 5,1 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 246,6 do km 251,7 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 5,1 km w tym: 1 odcinek według kategorii II.2 – planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, miejsce zlokalizowane jest: od km 251,7 do km 256,8 wzdłuż drogi powiatowej 1535B. Narwiańskie Bagna (SOO) w sumie na długości 1,2 km Po granicy trasa przechodzi na długości 1,2 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 248,6 do km 249,8 wzdłuż drogi gminnej. Ostoja Knyszyńska (SOO) w sumie na długości 42,3 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 38,0 km w tym: 3 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 10,2 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 283,0 do km 287,2 wzdłuż drogi wojewódzkiej 676, km 287,6 do km 292,3 wzdłuż drogi wojewódzkiej 676 oraz wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 315,6 do km 316,9 wzdłuż drogi krajowej 65. 4 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 22,8 km, miejsca zlokalizowane są w: km 292,3 do km 301,5 wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 306,1 do km 315,6 wzdłuż drogi powiatowej 1437B oraz drogi gminnej, km 316,9 do km 320,6 wzdłuż drogi powiatowej 1440B, km 323,8 do km 324,2 wzdłuż drogi powiatowej 1440B. 1 odcinek według kategorii III.4 – ruch rowerowy będzie się odbywał po ciągu pieszo-rowerowym (zakłada się poszerzenie istniejącego chodnika), miejsce zlokalizowane jest w km 287,2 do km 287,6 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 676 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagający adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest w: km 301,5 do km 306,1 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 4,3 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 320,6 do km 323,8 wzdłuż drogi powiatowej 1440B, km 324,2 do km 325,3 wzdłuż drogi powiatowej 1440B. Puszcza Knyszyńska (OSO) w sumie na długości 42,6 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 40,1 km w tym: 3 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 27,0 km, miejsca zlokalizowane są w: km 292,3 do km 301,5 wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 306,1 do km 315,6 wzdłuż drogi powiatowej 1437B oraz drogi gminnej, km 316,9 do km 325,2 wzdłuż drogi powiatowej 1440B. 4 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 8,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 283,0 do km 287,2 wzdłuż drogi wojewódzkiej 676, km 288,0 do km 288,5 wzdłuż drogi wojewódzkiej 676 oraz wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 289,8 do km 292,3 wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 315,6 do km 316,9 wzdłuż drogi krajowej 65. 312 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagający adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, miejsce zlokalizowane jest w: km 301,5 do km 306,1 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 2,5 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 0,4 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: 288,5 do 288,7 wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 289,6 do km 289,8 wzdłuż drogi powiatowej 1433B. 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 325,2 do km 327,3 wzdłuż drogi gminnej. Dolina Górnej Narwi (OSO) w sumie na długości 4,7 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 3,4 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 337,2 do km 340,6 wzdłuż drogi powiatowej 1635B, km 347,3 do km 348,3 wzdłuż drogi gminnej, km 350,3 do km 355,3 wzdłuż drogi gminnej oraz drogi powiatowej 1644B. Po granicy trasa przechodzi na długości 1,3 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 336,5 do km 337,2 wzdłuż drogi powiatowej 1635B, km 340,6 do km 341,2 wzdłuż drogi wzdłuż drogi powiatowej 1635B. Ostoja w Dolinie Górnej Narwi (SOO) w sumie na długości 12,2 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 9,4 km w tym: 3 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 27,0 km, miejsca zlokalizowane są w: km 337,2 do km 340,6 wzdłuż drogi powiatowej 1635B. Po granicy trasa przechodzi na długości 2,8 km w tym: 4 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 336,5 do km 337,2 wzdłuż drogi powiatowej 1635B, km 340,6 do km 341,2 wzdłuż drogi wzdłuż drogi powiatowej 1635B, km 349,2 do km 350,3 wzdłuż drogi gminnej, km 355,3 do km 355,7 drogi powiatowej 1644B. Puszcza Białowieska (SOO) w sumie na długości 63,3 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 59,7 km w tym: 10 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 20,3 km, miejsca zlokalizowane są w: km 366,0 do km 366,4 wzdłuż drogi innej, km 367,5 do km 370,9 wzdłuż drogi innej, km B0,0 do km B6,3 wzdłuż drogi powiatowej 1651B, km 382,2 do km 388,4 wzdłuż drogi innej, km 398,2 do km 398,3 wzdłuż drogi innej, km 398,4do km 400,0 wzdłuż drogi innej, km 405,6 do km 406,2 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 411,8 do km 412,0 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 413,3 do km 414,4 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 414,4 do km 414,8 wzdłuż drogi powiatowej 1652B. 1 odcinek według kategorii II.2 – planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, miejsce zlokalizowane jest: od km B6,3 do km B9,0 wzdłuż drogi wojewódzkiej 689. 2 odcinki według kategorii II.3 - po nowo wybudowanej nawierzchni z kruszywa/ żwirowej, łącznie na długości 3,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 388,4 do km 391,8 wzdłuż drogi innej, km 403,4 do km 403,5 wzdłuż innej. 4 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 8,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 283,0 do km 287,2 wzdłuż drogi wojewódzkiej 676, km 288,0 do km 288,5 wzdłuż drogi wojewódzkiej 676 oraz wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 289,8 do km 292,3 wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 315,6 do km 316,9 wzdłuż drogi krajowej 65. 6 odcinków według kategorii IV.1 - wymagający adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 33,2 km, miejsca zlokalizowane są w: km 366,4 do km 367,5 wzdłuż drogi innej, km 370,9 do km 382,2 wzdłuż drogi innej, km B0,9 do km B12,6 wzdłuż drogi innej, km 391,8 do km 395,4 wzdłuż drogi innej, km 400,0 do km 403,4 wzdłuż drogi gminnej, km 403,5 do km 405,6 wzdłuż drogi innej. 313 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Po granicy trasa przechodzi na długości 3,6 km w tym: 6 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 365,8 do km 366,0 wzdłuż drogi gminnej, km 395,4 do km 397,2 3zdłuż drogi gminnej, 398,3 do km 398,4 wzdłuż drogi gminnej, km 406,2 do km 406,4 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 412,8 do km 413,3 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 416,5 do km 416,7 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 418,7 do km 419,3 wzdłuż drogi powiatowej 1775B. Puszcza Białowieska (OSO) w sumie na długości 63,3 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 59,7 km w tym: 10 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 20,3 km, miejsca zlokalizowane są w: km 366,0 do km 366,4 wzdłuż drogi innej, km 367,5 do km 370,9 wzdłuż drogi innej, km B0,0 do km B6,3 wzdłuż drogi powiatowej 1651B, km 382,2 do km 388,4 wzdłuż drogi innej, km 398,2 do km 398,3 wzdłuż drogi innej, km 398,4do km 400,0 wzdłuż drogi innej, km 405,6 do km 406,2 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 411,8 do km 412,0 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 413,3 do km 414,4 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 414,4 do km 414,8 wzdłuż drogi powiatowej 1652B. 1 odcinek według kategorii II.2 – planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogowym, miejsce zlokalizowane jest: od km B6,3 do km B9,0 wzdłuż drogi wojewódzkiej 689. 2 odcinki według kategorii II.3 - po nowo wybudowanej nawierzchni z kruszywa/ żwirowej, łącznie na długości 3,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 388,4 do km 391,8 wzdłuż drogi innej, km 403,4 do km 403,5 wzdłuż innej. 4 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 8,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 283,0 do km 287,2 wzdłuż drogi wojewódzkiej 676, km 288,0 do km 288,5 wzdłuż drogi wojewódzkiej 676 oraz wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 289,8 do km 292,3 wzdłuż drogi powiatowej 1433B, km 315,6 do km 316,9 wzdłuż drogi krajowej 65. 6 odcinków według kategorii IV.1 - wymagający adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 33,2 km, miejsca zlokalizowane są w: km 366,4 do km 367,5 wzdłuż drogi innej, km 370,9 do km 382,2 wzdłuż drogi innej, km B0,9 do km B12,6 wzdłuż drogi innej, km 391,8 do km 395,4 wzdłuż drogi innej, km 400,0 do km 403,4 wzdłuż drogi gminnej, km 403,5 do km 405,6 wzdłuż drogi innej. Po granicy trasa przechodzi na długości 3,6 km w tym: 6 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 365,8 do km 366,0 wzdłuż drogi gminnej, km 395,4 do km 397,2 3zdłuż drogi gminnej, 398,3 do km 398,4 wzdłuż drogi gminnej, km 406,2 do km 406,4 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 412,8 do km 413,3 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 416,5 do km 416,7 wzdłuż drogi powiatowej 1652B, km 418,7 do km 419,3 wzdłuż drogi powiatowej 1775B. Jelonka (SOO) w sumie na długości 3,6 km Po granicy trasa przechodzi na długości 3,6 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w: km 426,8 do km 430,4 wzdłuż drogi powiatowej 1775B Dolina Dolnego Bugu (OSO) w sumie na długości 20,9 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 6,0 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 508,2 do km 508,8 wzdłuż drogi gminnej. 2 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 5,4 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 503,1 do km 508,2 wzdłuż drogi gminnej, km 509,2 do km 509,5 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 14,9 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 7,6 km, miejsca zlokalizowane są w: km 488,6 do km 496,8 wzdłuż drogi powiatowej 1781B, km 508,8 do km 509,2 wzdłuż drogi wzdłuż drogi gminnej. 314 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 2 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 7,3 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 495,8 do km 501,8 wzdłuż drogi powiatowej 1786B, km 502,4 do km 503,7 wzdłuż drogi gminnej i drogi powiatowej 1786B. Ostoja Nadbużańska (SOO) w sumie na długości 13,3 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 4,1 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 5,4 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 503,9 do km 507,8 wzdłuż drogi gminnej, km 509,2 do km 509,5 wzdłuż drogi gminnej. Po granicy trasa przechodzi na długości 9,2 km w tym: 3 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 4,0 km, miejsca zlokalizowane są w: km 488,6 do km 489,3 wzdłuż drogi powiatowej 1781B, km 489,9 do km 492,6 wzdłuż drogi powiatowej 1781B, km 494,6 do km 495,2 wzdłuż drogi powiatowej 1781B. 3 odcinki według kategorii I.2 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, łącznie na długości 5,1 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 496,3 do km 499,6 wzdłuż drogi powiatowej 1786B, km 500,6 do km 501,8 wzdłuż drogi powiatowej 1786B, km 502,5 do km 503,1 wzdłuż drogi gminnej i drogi powiatowej 1786B. (14 obszarów w województwie lubelskim) Dolina Dolnego Bugu (OSO) w sumie na długości 25,9 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 1,0 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 0,0 do km 1,0 trasy, wzdłuż drogi gminnej. W km 0,0 na granicy z woj. podlaskim przewiduje się budowę kładki przez rzekę Bug. Po granicy trasa przechodzi na długości 24,9 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 1,0 do km 25,9 trasy, a w szczególności do km 10,0 wzdłuż drogi powiatowej nr 1027L, do km 25,9 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 698 Ostoja Nadbużańska (SOO) w sumie na długości 21,8 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 3,6 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 0,0 do km 0,7 trasy, wzdłuż drogi gminnej oraz od km 25,6 do km 28,5 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 698. W km 0,0 na granicy z woj. podlaskim przewiduje się budowę kładki przez rzekę Bug. Po granicy trasa przechodzi na długości 18,2 km w tym: 5 odcinków według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 1,1 do km 6,9 trasy, wzdłuż drogi powiatowej nr 1027L, od km 14,5 do km 20,1; od km 21,6 do km 24,9; od km 30,2 do km 32,0; od km 33,5 do km 35,2 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 698, Dolina Środkowego Bugu (OSO) w sumie na długości 69,9 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 4,3 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 152,9 do km 157,2 trasy, wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 816. Po granicy trasa przechodzi na długości 65,6 km w tym: 5 odcinków według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 58,6 do km 76,2 trasy, wzdłuż drogi powiatowej nr 1049L oraz drogi wojewódzkiej nr 816, od km 79,4 do km 92,0; od km 93,7 do km 94,0; od km 141,9 do km 152,9; od km 159,2 do km 164,8 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 816, w sumie na długości 47,1 km. 315 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 2 odcinki według kategorii II.4 - zakłada się budowę obustronnej bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2 x 1,5 m poprzez adaptację gruntowego pobocza wraz z oznakowaniem, inwestycję planuje się w pasie drogi wojewódzkiej nr 816 na odcinkach od km 97,1 do km 104,5 oraz od km 107,8 do km 118,9 w sumie na długości 18,5 km Poleska Dolina Bugu (SOO) w sumie na długości 4,6 km Po granicy trasa przechodzi na długości 4,6 km w tym: 4 odcinki według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 91,8 do km 91,9; od km 147,2 do km 147,9; od km 148,8 do km 148,9 oraz od km 151,2 do km 152,9 trasy, wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 816, w sumie na długości 2,6 km, 1 odcinek według kategorii II.4 - zakłada się budowę obustronnej bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2 x 1,5 m poprzez adaptację gruntowego pobocza wraz z oznakowaniem, inwestycję planuje się w pasie drogi wojewódzkiej nr 816 na odcinku od km 102,5 do km 104,5 na długości 2,0 km. Lasy Sobiborskie (SOO) w sumie na długości 5,9 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 3,0 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 138,9 do km 141,9 trasy, wzdłuż drogi powiatowej nr 1727L, Po granicy trasa przechodzi na długości 2,9 km w tym: 5 odcinków według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 131,9 do km 133,1 wzdłuż drogi powiatowej nr 1727L; od km 141,9 do km 143,2 wzdłuż drogi powiatowej 1727L oraz wojewódzkiej nr 816; od km 149,8 do km 150,0; od km 150,4 do km 150,5 oraz od km 151,1 do km 151,2 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 816. Chełmińskie Torfowisko Węglanowe (OSO) w sumie na długości 0,5 km Po granicy trasa przechodzi na długości 0,5 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 181,0 do km 181,2 oraz od km 182,2 do km 182,6 wzdłuż drogi powiatowej nr 1823L. Torfowisko Chełmskie (SOO) w sumie na długości 0,5 km Po granicy trasa przechodzi na długości 0,5 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 181,0 do km 181,2 oraz od km 182,2 do km 182,6 wzdłuż drogi powiatowej nr 1823L. Izbicki Przełom Wieprza (SOO) w sumie na długości 2,8 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 1,1 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 257,7 do km 258,8 wzdłuż drogi powiatowej 3109L, Po granicy trasa przechodzi na długości 1,7 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 258,8 do km 260,0 oraz od km 261,5 do km 262,0 wzdłuż drogi powiatowej 3143L. Dolina Łętowni (SOO) w sumie na długości 0,1 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 0,1 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 270,8 do km 270,9 wzdłuż drogi gminnej, Ostoja Nieliska (OSO) w sumie na długości 1,6 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 1,5 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 275,0 do km 276,5 wzdłuż drogi powiatowej 3204L, Po granicy trasa przechodzi na długości 0,1 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 279,6 do km 279,7 wzdłuż drogi gminnej. Roztocze (OSO) w sumie na długości 28,1 km, w tym: 316 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Przez obszar trasa przechodzi na długości 22,8 km w tym: 8 odcinków według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 302,7 do km 302,9 wzdłuż drogi gminnej, od km 303,5 do km 309,2 wzdłuż drogi gminnej/innej, od km 313,0 do km 319,2 wzdłuż drogi gminnej/powiatowej 1092L, od km 320,9 do km 321,3; od km 321,4 do km 321,8; od km 322,3 do 322,9; od km 323,2 do km 324,3; od 325,0 do km 325,2 wzdłuż drogi gminnej, łączna długość 14,8 km, 1 odcinek według kategorii I.2 - ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej ścieżce rowerowej a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie na długości 3,5 km trasy, miejsca zlokalizowane są od km 303,0 do km 303,5 wzdłuż drogi innej, 1 odcinek według kategorii II.2 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m od km 320,7 do km 320,9 wzdłuż drogi gminnej, 1 odcinek według kategorii II.3 - planuje się budowę tłuczniowej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m od km 322,9 do km 323,2 wzdłuż drogi gminnej, 2 odcinki według kategorii II.5 - adaptację chodnika na ciąg pieszo-rowerowy (z ewentualnym poszerzeniem) od km 302,4 do km 302,7 wzdłuż drogi powiatowej 2951L oraz od km 321,3 do km 321,4 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 849, 4 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowe poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, na łącznej długości 6,6 km, a w szczególności od km 302,9 do 303,0 (droga gminna), od km 309,2 do km 313,0 (droga inna – Roztoczański Park Narodowy), od km 319,2 do km 320,7 (droga inna), od km 321,8 do km 322,3 (droga gminna) oraz od 324,3 do km 325,0 (droga inna). Po granicy trasa przechodzi na długości 5,3 km w tym: 3 odcinki według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 334,1 do 334,2 oraz od km 335,1 do km 335,5 (droga powiatowa nr 3549L), od km 348,6 do km 350,0 (droga powiatowa nr 3544L) na łącznej długości 2,0 km, 1 odcinek według kategorii II.2 - planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m od km 299,1 do 302,4 w pasie drogi wojewódzkiej nr 858. Roztocze Środkowe (SOO) na długości 9,7 km, w tym: Przez obszar trasa przechodzi na długości 7,1 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 303,8 do km 306,0 (droga gminna/powiatowa 2947L), 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowe poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, od km 307,7 do 312,6 (droga inna – Roztoczański Park Narodowy), Po granicy trasa przechodzi na długości 2,6 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 306,0 do km 307,7 (droga inna – Roztoczański Park Narodowy) oraz od km 312,6 do 313,5 (droga gminna). Puszcza Solska (OSO) na długości 16,2 km w tym: Przez obszar trasa przechodzi na długości 8,6 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinki zlokalizowane od km 329,3 do 332,5 (droga powiatowa nr 3549L) oraz od km 338,8 do 341,4 (droga powiatowa nr 2952L), w sumie na długości 5,8 km, 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowe poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, od km 326,5 do km 329,3 (droga inna), Po granicy trasa przechodzi na długości 7,6 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 332,5 do km 338,8 (droga powiatowa nr 3549L), 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowe poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni oraz oznakowanie trasy, od km 325,2 do 326,5 (droga gminna). Uroczyska Puszczy Solskiej (SOO) na długości 1,5 km, w tym: Po granicy trasa przechodzi na długości 1,5 km w tym: 317 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 1 odcinek według kategorii I.1 – ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, odcinek zlokalizowany od km 340,0 do 341,5 (droga powiatowa nr 2952L). (10 obszarów w województwie podkarpackim) Roztocze (OSO) w sumie na długości 30,0 km Przez obszar Roztocza trasa przechodzi na długości 21,1 km w tym: 4 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni, łącznie stanowi to 9,8 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 0,0 do km 0,2 trasy wzdłuż drogi gminnej, od km 5,1 do km 6,0 trasy wzdłuż drogi gminnej, od km 13,8 do km 19,9 wzdłuż drogi powiatowej 2409R 3 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie stanowi to 11,3 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 7,8 do km 13,8 wzdłuż drogi powiatowej 1641R, od km 19,9 do km 22,3 wzdłuż drogi powiatowej 2409R, od km 28,9 do km 31,8 wzdłuż drogi powiatowej 1661R Po granicy Roztocza trasa przechodzi na długości 8,9 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 0,2 do km 5,1 wzdłuż drogi powiatowej 2407R, od km 22,3 do km 26,3 wzdłuż drogi powiatowej 1662R Horyniec (SOO) w sumie na długości 19,4 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 14,4 km w tym: 2 odcinki według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni, łącznie stanowi to 8,7 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 13,8 do km 19,9 trasy wzdłuż drogi powiatowej 2409R, od km 26,3 do km 28,9 trasy wzdłuż drogi gminnej, 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, łącznie stanowi to 5,7 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 22,7 do km 26,3 wzdłuż drogi powiatowej 1662R, od km 28,9 do km 31,0 wzdłuż drogi powiatowej 1661R Po granicy trasa przechodzi na długości 5,0 km w tym: 3 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 21,2 do km 21,6 wzdłuż drogi powiatowej 2407R, od km 31,0 do km 32,3 wzdłuż drogi powiatowej 1661R oraz od km 33,5 do km 36,8 wzdłuż drogi powiatowej 1663R Rzeka San (SOO) w sumie na długości 7,1 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 0,4 km w tym: 4 odcinki przechodzące przez rzekę San, a w szczególności: w km 107,4 po istniejącej kładce w miejscowości Chałupki Dustowskie (jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania), w km 126,6 planuje się budowę nowej kładki w mieście Przemyśl (zgodnie z opisem wyżej – obiekt oznaczony jako 91_1), w km 149,5 planuje się budowę nowej kładki w miejscowości Chyrzyna (zgodnie z opisem wyżej – obiekt oznaczony jako 88_2) oraz w km 196,1 po istniejącym obiekcie mostowym (jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania) Po granicy trasa przechodzi na długości 6,7 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w: km 139,3 do km 140,8 wzdłuż drogi powiatowej 2083R, od km 196,2 do km 197,7 wzdłuż drogi powiatowej 2316R 1 odcinek według kategorii I.2 – ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej ścieżce rowerowej a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są w km 124,0 do km 126,6 1 odcinek według kategorii II.2 – planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m w pasie drogi powiatowej 1431R od km 195,0 do km 196,1 Pogórze Przemyskie (OSO) w sumie na długości 54,0 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 47,7 km w tym: 5 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, na łącznej długości 45,0 318 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium km miejsca zlokalizowane są w: km 131,2 do km 138,0 wzdłuż drogi powiatowej 2087R, od km 138,9 do km 150,4 wzdłuż drogi powiatowej 20836R (w km 149,5 planuje się budowę nowej kładki w miejscowości Chyrzyna, zgodnie z opisem wyżej – obiekt oznaczony jako 88_2), od km 156,7 do km 159,1 wzdłuż drogi powiatowej 2069R, od km 159,8 do km 181,8 drogami powiatowymi i gminnymi, od km 196,1 do km 198,4 wzdłuż drogi powiatowej nr 2042R 2 odcinki według kategorii II.2/III.1 na łącznej długości 2,0 km– zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m wraz z oznakowaniem, planuje się, że na odcinku od km 138,0 do km 138,9 inwestycja będzie wykonana w pasie drogi krajowej nr 28 oraz na odcinku od 195,0 do km 196,1 w pasie drogi powiatowej nr 1431R 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni, łącznie stanowi to 0,7 km trasy, miejsca zlokalizowane są w: km 159,1 do km 159,8 trasy wzdłuż drogi gminnej Po granicy trasa przechodzi na długości 6,3 km w tym: 2 odcinki według kategorii II.2/III.1– zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m wraz z oznakowaniem, planuje się, że na odcinku od km 151,2 do km 156,0 inwestycja będzie wykonana w pasie drogi wojewódzkiej nr 884 oraz na odcinku od 193,5 do km 195,0 w pasie drogi powiatowej nr 1431R Ostoja Przemyska (SOO) w sumie na długości 20,5 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 20,5 km w tym: 3 odcinki według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, na łącznej długości 19,1 km miejsca zlokalizowane są w: km 131,2 do km 138,0 wzdłuż drogi powiatowej 2087R, od km 138,9 do km 150,2 wzdłuż drogi powiatowej 20836R (w km 149,5 planuje się budowę nowej kładki w miejscowości Chyrzyna, zgodnie z opisem wyżej – obiekt oznaczony jako 88_2), od km 162,0 do km 163,0 wzdłuż drogi 2070R 1 odcinek według kategorii III.1 na długości 0,9 km– zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m wraz z oznakowaniem, planuje się, że na odcinku od km 138,0 do km 138,9 inwestycja będzie wykonana w pasie drogi krajowej nr 28 Po granicy trasa przechodzi na długości 0,5 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1– ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, na łącznej długości 0,5 km od km 163,0 do km 163,5 wzdłuż drogi powiatowej 1777R Wisłok Środkowy z Dopływami (SOO) w sumie na długości 3,1 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 1,1 km w tym: 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni, łącznie stanowi to 1,0 km trasy, od km 238,8 do km 239,8 trasy wzdłuż drogi gminnej 1 odcinek według kategorii II.2 na długości 0,1 km– zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m wraz z oznakowaniem, planuje się, że na odcinku od km 240,8 do km 240,9 inwestycja będzie wykonana w pasie drogi powiatowej nr 1404R Po granicy trasa przechodzi na długości 2,0 km w tym: 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni, łącznie stanowi to 0,5 km trasy, od km 238,8 do km 239,3 trasy wzdłuż drogi gminnej 1 odcinek według kategorii I.2 na długości 1,5 km– zakłada się wykorzystanie isnitjącej ścieżki rowerowej a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, na odcinku od km 253,4 do km 254,9 wzdłuż drogi gminnej Lasy Leżajskie (SOO) w sumie na długości 1,5 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 0,7 km w tym: 1 odcinek według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsce zlokalizowane jest w km 321,5 do km 322,2 wzdłuż drogi gminnej Po granicy trasa przechodzi na długości 0,8 km w tym: 2 odcinki według kategorii I.1– ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, od km 320,8 do km 321,0 oraz od km 322,6 do km 323,2 wzdłuż drogi gminnej Dolina Dolnego Sanu (SOO) w sumie na długości 7,7 km Przez obszar trasa przechodzi na długości 6,4 km w tym: 319 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium 7 odcinków według kategorii I.1 - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, na łącznej długości 3,7 km miejsca zlokalizowane są w: km 357,8 do km 358,2 wzdłuż drogi powiatowej 1075R, od km 371,1 do km 371,5 wzdłuż drogi powiatowej 1060R, od km 372,6 do km 373,1 wzdłuż drogi powiatowej 1060R, od km 374,5 do km 374,7 wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 858, od km 397,9 do km 398,7 wzdłuż drogi powiatowej 1019R, od km 400,4 do km 401,5 wzdłuż drogi gminnej, od km 415,7 do km 416,0 wzdłuż drogi powiatowej 1012R 1 odcinek według kategorii III.1 na długości 0,3 km– zakłada się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5 m wraz z oznakowaniem, planuje się, że na odcinku od km 398,7 do km 399,0 inwestycja będzie wykonana w pasie drogi wojewódzkiej nr 855 1 odcinek według kategorii II.4 na długości 1,8km - zakłada się budowę obustronnej bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2 x 1,5 m poprzez adaptację gruntowego pobocza wraz z oznakowaniem, inwestycję planuje się w pasie drogi powiatowej na odcinku od km 411,3 do km 413,1 (droga nr 1006R) 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagający adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni, łącznie stanowi to 0,6 km trasy, od km 365,2 do km 365,8 trasy wzdłuż drogi gminnej Po granicy trasa przechodzi na długości 1,3 km w tym: 1 odcinek według kategorii IV.1 - wymagające adaptacji drogi gruntowej poprzez profilowanie i wałowania nawierzchni, łącznie stanowi to 0,4 km trasy, od km 363,8 do km 364,2 trasy wzdłuż drogi gminnej 2 odcinki według kategorii I.1 na długości 0,9 km– - ruch rowerowy będzie się odbywał po jezdni istniejących dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania, miejsca zlokalizowane są od km 397,4 do km 397,9 wzdłuż drogi powiatowej 1019R oraz od km 401,5 do km 401,9 wzdłuż drogi gminnej Dolina Dolnej Tanwi (SOO) w sumie na długości 0,5 km w całości przechodząc przez obszar. Na całej długości w pasie drogi wojewódzkiej planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m Lasy Janowskie (OSO) w sumie na długości 0,4 km granicząc z obszarem chronionym. Na całej długości w pasie drogi wojewódzkiej planuje się budowę bitumicznej ścieżki rowerowej o szerokości 2,5m. (8 obszarów w województwie świętokrzyskim) Tarnobrzeska Dolina Wisły (SOO) w sumie na długości 4,4 km (z czego 3,3 km wyłącznie graniczy z obszarem). Na całej długości zakłada się, że ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejących ścieżkach rowerowych i jezdniach dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania. Ostoja Żyznów (SOO) w sumie na długości 3,9 km (z czego 2,5 km wyłącznie graniczy z obszarem). W sumie na długości 0,6 km zakłada się adaptację drogi gruntowej, która oprócz oznakowania będzie wymagać profilowania i wałowania (odcinek w całości graniczy z obszarem chronionym). Na pozostałej długości zakłada się, że ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejących jezdniach dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania. Lasy Cisowsko – Orłowińskie (SOO) w sumie na długości 4,2 km (z czego 2,9 km wyłącznie graniczy z obszarem). W sumie na długości 0,9 km zakłada się adaptację drogi gruntowej, która oprócz oznakowania będzie wymagać profilowania i wałowania (przez obszar przechodzić będzie 0,4 km). Na pozostałej długości zakłada się, że ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejących jezdniach dróg, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania. Dolina Czarnej Nidy (SOO) w sumie na długości 0,1 km przechodzi przez obszar. Na całej długości zakłada się adaptację drogi gruntowej, która oprócz oznakowania będzie wymagać profilowania i wałowania. Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie (SOO) w sumie na długości 0,5 km w całości granicząc z obszarem. Na całej długości zakłada się, że ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej jezdni, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania. Dolina Bobrzy (SOO) w sumie na długości 3,8 km (z czego 1,0 km wyłącznie graniczy z obszarem). Na długości 2,8 km zakłada się adaptację drogi gruntowej, która oprócz oznakowania będzie wymagać profilowania i wałowania. Na pozostałej długości trasy ok. 0,9km zakłada się, że ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej jezdni, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania. Lasy Suchedniowskie (SOO) w sumie na długości 5,9 km w całości granicząc z obszarem chronionym. Na całej długości trasy zakłada się, że ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej jezdni, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania. 320 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Polska Wschodnia Studium Dolina Czarnej (SOO) w sumie na odcinku 0,1 km. Na całej długości zakłada się, że ruch rowerowy będzie się odbywał po istniejącej ścieżce rowerowej, a jedynymi działaniami inwestycyjnymi będzie wykonanie oznakowania. 321 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert