Szczelność powietrzna w budownictwie jednorodzinnym

Szczelność powietrzna w budownictwie
jednorodzinnym
Coraz powszechniejsza staje się świadomość, że bez mechanicznej wentylacji nawiewno-wywiewnej z
odzyskiem ciepła (tzw. rekuperacją) nie sposób osiągnąć zapotrzebowania na energię na poziomie
obowiązującym w budownictwie energooszczędnym a tym bardziej pasywnym. Mimo to wielu
użytkowników tego typu instalacji nie zdaje sobie sprawy, że skuteczność odzysku ciepła zależy w
ogromnym stopniu od szczelności powietrznej całego budynku. Im więcej bowiem zimnego powietrza
przedostanie się przez różnego rodzaju nieszczelności bezpośrednio do wnętrza domu „omijając”
rekuperator (czyli wymiennik ciepła) w centrali wentylacyjnej, tym efekt oszczędnościowy całego
systemu gorszy.
W ramach prowadzonej działalności miałem okazję widzieć budynki wyposażone w system
rekuperacji, w których jednocześnie wszystkie okna miały wmontowane zwykłe nawiewniki!
Najlepszym sposobem oceny szczelności powietrznej budynku jest wykonanie tzw. testu szczelności
metodą wentylatorową (tzw. Blower Door), opisaną dokładnie w obowiązującej normie PN-EN 13829.
Na podstawie pomiarów wyznaczany jest współczynnik n50, który określa wielkość strumienia
powietrza infiltrującego przez nieszczelności obudowy budynku przy różnicy ciśnień 50 Pa w ciągu
jednej godziny. Współczynnik ten nie jest jednak wyrażany w m3/h lecz w ilościach wymian na
godzinę a więc odnosi się do kubatury netto badanego budynku.
Jednocześnie w rozporządzeniu „Warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie” (Rozp. Min. Infrastruktury z 5.07.2013 Dz. Ustaw z 2013r, poz. 926 rozdz. 2.3.3
określono, że zalecana szczelność powietrzna dla budynków z wentylacją mechaniczną powinna
wynosić n50 ≤ 1,5 [h-1].
Ponieważ dla budynków energooszczędnych i pasywnych brak było norm krajowych, więc w oparciu
m.in. o normę niemiecką DIN 4108-7 zaczęto przyjmować, że szczelność powietrzna budynków z
wentylacją mechaniczną nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła winna wynosić n50 ≤ 1,0 [h-1] a dla
budynków niskoenergetycznych i pasywnych n50 ≤ 0,6 [h-1].
Te same wartości znalazły się w wytycznych Krajowej Agencji Poszanowania Energii na użytek
programu narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Zgodnie z tymi wytycznymi szczelność
budynku w standardzie NF40 (budynek energooszczędny) winna wynosić n50 < 1,0 [h-1] a dla
budynku w standardzie NF15 (pasywnym) n50 < 0,6 [h-1]. Podobne wymaganie, czyli n50 < 0,6 [h-1]
musi spełniać budynek, który chciałby ubiegać się o certyfikat budynku pasywnego wydawany przez
Instytut Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej w Gdańsku.
Tak więc np. w budynku o kubaturze wentylacyjnej netto Ve = 400 m3 (dom o powierzchni użytkowej
Af = 150 m2 i średniej wysokości h = 2,70 m) oraz współczynniku krotności wymian n50 = 0,6 h-1,
przy różnicy ciśnienia wewnątrz-zewnątrz wynoszącej 50 Pa przenika przez nieszczelności w ciągu
jednej godziny ok. 240 m3 powietrza. Oczywiście tak wysoka różnica ciśnień wytwarzana jest przez
system wentylatorowy wyłącznie do celów pomiarowych, gdyż różnice ciśnień jakie występują w
naturze na skutek oddziaływania wiatru są zdecydowanie mniejsze.
Na podstawie doświadczenia zgromadzonego podczas wielu lat prowadzenia przez firmę
TERMOCERT tego rodzaju pomiarów mogę jednoznacznie stwierdzić, że uzyskanie tak wysokiej
szczelności powietrznej jest w przypadku budownictwa jednorodzinnego dużym wyzwaniem i oprócz
odpowiedniego projektu wymaga od ekipy budowlanej ogromnej staranności wykonania wszystkich
detali.
O szczelności powietrznej domów decyduje w pierwszym rzędzie szczelność samej stolarki okiennej i
drzwiowej a także właściwe uszczelnienie połączeń stolarki ze ścianą po jej montażu w
przewidzianych do tego otworach.
W przypadku domów drewnianych o konstrukcji szkieletowej czynnikiem decydującym może okazać
się jednak szczelność izolacji przeciwwiatrowej, która musi obejmować w sposób ciągły zarówno
całość połaci dachowej jak i ścian oraz przyziemia domu.
Najlepszą metodą wykrycia wszystkich występujących w domu nieszczelności jest badanie kamerą
termowizyjną przeprowadzone przy panującym jednocześnie podciśnieniu wytworzonym za pomocą
wentylatora zestawu Blower Door. Badanie takie może być jednakże przeprowadzone tylko przy
pewnej różnicy temperatury wewnętrznej i zewnętrznej.
Do najczęściej spotykanych wad można zaliczyć m.in.:
●
●
●
mechaniczne uszkodzenia warstwy izolacji w trakcie montażu domu i jego instalacji technicznych,
powstałe zarówno w sposób przypadkowy jak i świadomy np. gwoździami lub wkrętami użytymi do
mocowania elementów elewacyjnych na końcowym etapie budowy,
niestaranne ułożenie i klejenie ze sobą pasów izolacji przeciwwiatrowej (dotyczy to zwłaszcza
trudno dostępnych przestrzeni na poddaszach i wokół okien dachowych) lub użycie do tego celu
niskiej jakości taśm klejących,
brak odpowiedniego uszczelnienia wszelkiego rodzaju przepustów kablowych,
wodno-kanalizacyjnych, wentylacyjnych i innych miejsc, gdzie ze względów
techniczno-budowlanych konieczne było przerwanie ciągłości izolacji przeciwwiatrowej.
O tym jak trudno jest uzyskać wysoką szczelność powietrzną w przypadku domów drewnianych o
stosunkowo małej kubaturze może świadczyć fakt, że najlepszy budynek jednorodzinny o konstrukcji
drewnianej jaki miałem okazję badać, mógł się poszczycić wartością n50 = 1,21 h-1. natomiast wcale
do rzadkości nie należą wyniki na poziomie n50 = 15,0 h-1!
Wojciech Derwiński
TERMOCERT Badania termowizyjne
KONTAKT
Termocert
E-mail: [email protected]
WWW: www.termocert.com.pl
Tel: +48 22 789 55 37
Fax: TERMOCERT Badania termowizyjne
Adres:
Skłodowskiej 43
05-420 Józefów