PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA

Transkrypt

Gmina Świdnica
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY ŚWIDNICA
NA LATA 2014-2017
Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2018-2021
Świdnica, 2014 rok
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY ŚWIDNICA
NA LATA 2014-2017
Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2018-2021
ZAMAWIAJĄCY:
Gmina Świdnica
Ul. Długa 38
66-008 Świdnica
WYKONAWCA:
TERRA PROJEKT Danuta Mazurczak
ul. Katowicka 59a/18, 61-131 Poznań
tel. +48 692 290 324
[email protected], www.terraprojekt.pl
„Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Świdnica
na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021”
Spis treści
1.
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU NA ŚRODOWISKO.............................................................. 7
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
PODSTAWA PRAWNA I CEL OPRACOWANIA PROGNOZY ..................................................................................... 7
INFORMACJE O ZAWARTOŚCI PROGNOZY ....................................................................................................... 8
POWIĄZANIE PROGNOZY Z INNYMI DOKUMENTAMI ........................................................................................... 9
OCENA ZGODNOŚCI PROJEKTU PROGRAMU Z CELAMI OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYMI NA SZCZEBLU
WSPÓLNOTOWYM, KRAJOWYM I REGIONALNYM ........................................................................................................... 9
1.4.1.
Polityka Unii Europejskiej................................................................................................................. 9
1.4.2.
Priorytety wyznaczone w programach szczebla wyższego ............................................................ 11
1.5.
METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY ............................................................................ 24
1.6.
PRZEWIDYWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA ................................................................................................................. 24
2.
ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY ŚWIDNICA ...................................................... 27
2.1.
CHARAKTERYSTYKA GMINY ........................................................................................................................ 27
2.2.
ANALIZA I OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA ..................................................................................... 31
2.2.1.
Świat roślin i zwierząt..................................................................................................................... 31
2.2.2.
Ochrona przyrody i krajobrazu ....................................................................................................... 31
2.2.3.
Lasy ............................................................................................................................................... 32
2.2.4.
Stan gleb........................................................................................................................................ 34
2.2.5.
Zasoby złóż naturalnych oraz ochrona powierzchni ziemi ............................................................. 35
2.2.6.
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego .............................................................................. 35
2.2.7.
Zanieczyszczenie wód ................................................................................................................... 37
2.2.8.
Zagrożenie powodziowe ................................................................................................................ 39
2.2.9.
Zagrożenie hałasem....................................................................................................................... 39
2.2.10. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych ..................................................................................... 41
2.2.11. Odnawialne źródła energii.............................................................................................................. 41
2.2.12. Gospodarka odpadami................................................................................................................... 41
2.2.13. Zagrożenie poważną awarią .......................................................................................................... 43
3.
POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŚWIDNICA .................................................................... 43
4.
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI
PROGRAMU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCYCH OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA
PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 ROKU O OCHRONIE PRZYRODY ................................... 44
5.
IDENTYFIKACJA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO,
W TYM NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ ICH INTEGRALNOŚĆ ........ 48
6.
ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ
PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO ......................................................... 69
6.1.
ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJA PRZYRODNICZA NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO
DLA OSIĄGNIĘCIA WYMAGANYCH STANDARDÓW JAKOŚCI POWIETRZA........................................................................... 70
6.2.
DLA PRZEDSIĘWZIĘĆ ZWIĄZANYCH Z OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH ............................................ 73
6.3.
DLA PRZEDSIĘWZIĘĆ ZWIĄZANYCH Z RACJONALNYM SYSTEMEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI ...................................... 75
6.4.
DLA PRZEDSIĘWZIĘĆ ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ PRZYRODY I DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO ......................................... 77
6.5.
DLA PRZEDSIĘWZIĘĆ ZWIĄZANYCH ZE ZMNIEJSZENIEM ODDZIAŁYWANIA HAŁASU I PROMIENIOWANIA
ELEKTROMAGNETYCZNEGO .................................................................................................................................... 78
6.6.
DLA PRZEDSIĘWZIĘĆ ZWIĄZANYCH ZE ZRÓWNOWAŻONĄ GOSPODARKĄ ZASOBAMI NATURALNYMI .................................... 80
DLA PRZEDSIĘWZIĘĆ ZWIĄZANYCH Z EDUKACJĄ EKOLOGICZNA MIESZKAŃCÓW I POPRAWĄ BEZPIECZEŃSTWA
EKOLOGICZNEGO .................................................................................................................................................. 80
6.7.
7.
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM
DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY
PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU ALBO WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH W
TYM WSKAZANIA NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK
WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY............................................................................................................................ 81
8.
INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO................. 82
9.
WNIOSKI KOŃCOWE................................................................................................................................... 82
5
10.
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ........................................................................84
11.
LITERATURA I ŹRÓDŁA DANYCH ..........................................................................................................86
Spis tabel
Tabela 1 Mierniki monitorowania efektywności Programu......................................................................................25
Tabela 2 Ewidencja użytków ekologicznych na ternie gminy Świdnica..................................................................31
Tabela 3 Typy siedliskowe lasu..............................................................................................................................32
Tabela 4 Powierzchnia lasów zarządzana przez poszczególne Nadleśnictwa.......................................................33
Tabela 5 Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia...............................36
Tabela 6 Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony roślin ..................................37
Tabela 7 Wyniki monitoringu wód podziemnych na terenie powiatu zielonogórskiego w 2012 r............................38
Tabela 8 Wyniki pomiaru hałasu komunikacyjnego w Świdnicy na DK 27 w km 56+650 w 2010 r. ......................40
Tabela 9 Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne,
skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i
negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska .............................................................................50
Tabela 10 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań –Poprawa stanu
powietrza................................................................................................................................................................71
Tabela 11 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań – dla przedsięwzięć
związanych z ochrona wód podziemnych i powierzchniowych...............................................................................74
Tabela 12 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań – racjonalny system
gospodarowania odpadami ....................................................................................................................................76
Tabela 13 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań –Ochrona przyrody i
dziedzictwa przyrodniczego ...................................................................................................................................77
Tabela 14 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań hałasu i promieniowania
elektromagnetycznego ...........................................................................................................................................78
Tabela 15 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań – zrównoważona
gospodarka zasobami naturalnymi.........................................................................................................................80
Tabela 16 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań –edukacja ekologiczna
mieszkańców i poprawa bezpieczeństwa ekologicznego.......................................................................................80
Spis rysunków
Rysunek 1 Główne cele Polityki Ekologicznej Państwa (Źródło: Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012
z perspektywą do roku 2016) .................................................................................................................................11
6
1.
1.1.
Prognoza oddziaływania Programu na środowisko
Podstawa prawna i cel opracowania Prognozy
Art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z
2013 r. poz.1235) nakłada na organy administracji opracowujące projekty polityk, strategii, planów lub
programów obowiązek przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko
skutków realizacji tych dokumentów. Związane jest to z przeniesieniem do prawodawstwa polskiego
postanowień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny wpływu niektórych
planów i programów na środowisko.
Głównym celem niniejszej Prognozy oddziaływania na środowisko (zwanej dalej Prognozą)
jest określenie możliwych skutków w środowisku, jakie mogą wystąpić w wyniku realizacji Programu
Ochrony Środowiska dla Gminy Świdnica na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021 (zwany
dalej Programem). Prognoza przedstawia zalecenia dotyczące przeciwdziałania ewentualnym
negatywnym skutkom oraz sposoby ich minimalizacji.
W Programie wyznaczono obszary priorytetowe i cele środowiskowe. Obszary priorytetowe powinny
stanowić główną płaszczyznę działań lokalnych na rzecz poprawy warunków życia i stanu środowiska
przyrodniczego przy zapewnieniu wysokich standardów ochrony środowiska.
•
•
•
•
•
•
obszar priorytetowy I – Poprawa stanu powietrza,
o Cel ekologiczny – Poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych
o Cel ekologiczny – Zwiększenie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii
o Cel ekologiczny – Zwiększenie efektywności energetycznej
obszar priorytetowy II – Ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych,
o Cel ekologiczny – Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i
podziemnych
o Cel ekologiczny – Budowa i modernizacja systemu zaopatrywania ludności w wodę
oraz uporządkowanie gospodarki ściekowej
o Cel ekologiczny – Ochrona mieszkańców przed powodzią i suszą
obszar priorytetowy III – Racjonalny system gospodarowania odpadami,
o Cel ekologiczny - Prowadzenie kontroli w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami
o Cel ekologiczny – Rozwój systemu gospodarki odpadami i uzyskanie zakładanych w
KPGO poziomów odzysku dla poszczególnych rodzajów odpadów
obszar priorytetowy IV – Ochrona przyrody i dziedzictwa przyrodniczego,
o Cel ekologiczny – Rozwój obszarów prawnie chronionych poprzez ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazowej
o Cel ekologiczny – Rozwój obszarów zieleni urządzonej
o Cel ekologiczny – Zrównoważony rozwój turystyki i rekreacji
obszar priorytetowy V – Zmniejszenie uciążliwości hałasu i ochrona mieszkańców przed polami elektromagnetycznymi,
o Cel ekologiczny – Osiągnięcie i utrzymanie dopuszczalnych poziomów hałasu poprzez
realizację przedsięwzięć drogowych
o Cel ekologiczny – Utrzymanie poziomów promieniowania elektromagnetycznego poniżej wartości dopuszczalnych
obszar priorytetowy VI – Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi,
o Cel ekologiczny – Ochrona powierzchni ziemi przed negatywnym oddziaływaniem rolnictwa i innych rodzajów działalności gospodarczej
7
•
1.2.
obszar priorytetowy VII – Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy i poprawa bezpieczeństwa ekologicznego.
o Cel ekologiczny – Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców poprzez
promowanie postaw i działań proekologicznych
o Cel ekologiczny – Zapobieganie powstawania poważnych awarii oraz minimalizacja
ich skutków
Informacje o zawartości Prognozy
Zakres Prognozy wynika z art. 51 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2013 r. poz.1235) i w związku z tym powinien:
1) zawierać:
a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,
d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym.
2) określać, analizować i oceniać:
a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji
projektowanego dokumentu,
b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,
c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i
krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele
i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu,
e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe
oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz
integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na:
– różnorodność biologiczną,
– ludzi,
– zwierzęta,
– rośliny,
– wodę,
– powietrze,
– powierzchnię ziemi,
– krajobraz,
– klimat,
– zasoby naturalne,
– zabytki,
– dobra materialne
– z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami
na te elementy.
3) przedstawiać:
a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego
8
dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz
integralność tego obszaru,
b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony
obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań
zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod
dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań
alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki
lub luk we współczesnej wiedzy.
Analizie poddano aktualny i prognozowany stan środowiska na terenie gminy Świdnica oraz
proponowane kierunki działań w tym zakresie. Wynikające z przeprowadzonej analizy wnioski
odniesiono do stanu środowiska w gminie i przeanalizowano możliwe skutki środowiskowe realizacji
Programu.
1.3.
Powiązanie Prognozy z innymi dokumentami
Projekt Programu ochrony środowiska dla Gminy Świdnica oraz niniejsza Prognoza oddziaływania na
środowisko są powiązane z innymi dokumentami o charakterze strategicznym, na poziomach
krajowym, wojewódzkim i lokalnym.
Podstawowym i najważniejszym dokumentem krajowym w zakresie ochrony środowiska jest Polityka
Ekologiczna Państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016 (PEP). Zgodnie z art. 13
ustawy Prawo ochrony środowiska, Polityka ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do
realizacji ochrony środowiska. Osiągnięcie tego celu jest możliwe przez sporządzanie i realizację
programów ochrony środowiska na poziomach wojewódzkim, powiatowym i gminnym (art. 17).
Zgodnie z zasadą spójności zalecenia zawarte w PEP powinny być uwzględniane we wszystkich
dokumentach strategicznych oraz programach, których realizacja może mieć wpływ na stan
środowiska. Należy podkreślić, że cele i obszary priorytetowe wytyczone w projekcie Programu
ochrony środowiska dla Gminy Świdnica są zbieżne z celami Polityki Ekologicznej Państwa.
Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz poszczególne zadania realizacyjne przyjęte
w Programie zostały zaplanowane z uwzględnieniem wytycznych i kierunków działań
zaproponowanych w dokumentach nadrzędnych, czyli w Programie Ochrony Środowiska dla
Województwa Lubuskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do 2019 r.
Podczas prac nad Programem uwzględniono również ustalenia i wytyczne zawarte w opracowaniach
planistycznych na poziomie lokalnym określających wizję i kierunek rozwoju gminy Świdnica w tym w
Strategii zrównoważonego rozwoju Gminy Świdnica na lata 2010-2020.
1.4.
1.4.1.
Ocena zgodności Projektu Programu z celami ochrony środowiska ustanowionymi
na szczeblu wspólnotowym, krajowym i regionalnym
Polityka Unii Europejskiej
Podstawowym dokumentem określającym cele ochrony środowiska na szczeblu Unii Europejskiej jest
VI Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego. Na najbardziej ogólnym
poziomie zostały w nim określone następujące priorytetowe pola aktywności:
•
zmiany klimatu;
•
przyroda i różnorodność biologiczna;
•
środowisko i zdrowie;
•
zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i odpadami.
System prawny Unii Europejskiej obejmuje szeroki zestaw przepisów z zakresu ochrony środowiska,
których realizacja, w związku z trwającym procesem dostosowywania się Polski do wymogów
unijnych, powinna także być traktowana jako priorytet. O ile VI Wspólnotowy Program Działań w
9
Zakresie Środowiska Naturalnego, podobnie jak poprzednie programy, spełni rolę katalizatora dla
działalności organizacyjnej i legislacyjnej Wspólnoty w zakresie ochrony środowiska, to proces
harmonizacji polskiego prawa i standardów środowiskowych z regulacjami unijnymi trwa już wiele lat i
będzie w przyszłości przebiegać w drodze dalszej implementacji zapisów dyrektyw Unii Europejskiej.
Najpoważniejsze konsekwencje dziś i w przyszłości dla ochrony środowiska, ale i dla funkcjonowania
podmiotów gospodarczych, samorządów, administracji mają dyrektywy odnoszące się do:
• standardów imisji SO2, NOX, pyłów zawieszonych i dopuszczalnych emisji tych substancji
przez instalacje przemysłowe, energetyczne (w tym spalarnie odpadów) oraz transport,
• zanieczyszczeń emitowanych przez silniki (samochodów, pociągów, samolotów),
• jakości wody pitnej,
• redukcji zanieczyszczeń wód powierzchniowych przez nawozy i pestycydy,
• ochrony zasobów wodnych i ekosystemów od wody zależnych,
• oczyszczania i odprowadzania ścieków,
• instalacji do przerobu lub utylizacji odpadów,
• gospodarowania odpadami przemysłowymi,
• użytkowania i składania odpadów niebezpiecznych i toksycznych,
• opakowań i gospodarki odpadami opakowaniowymi,
• ograniczania różnych rodzajów hałasu,
• zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń oraz zarządzania ryzykiem
ekologicznym,
• ochrony przyrody, w tym powstrzymania utraty różnorodności biologicznej, m. in. utworzenia
europejskiej sieci obszarów Natura 2000.
Traktat Akcesyjny nawiązuje do priorytetów polityki środowiskowej Unii Europejskiej, ale w wielu
przypadkach wykracza poza ten zakres. W dziedzinie zrównoważonego wykorzystania surowców,
podstawowym problemem w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę jest mała dostępność wody
o dobrej jakości. Perspektywicznym zagrożeniem mogą natomiast stać się zjawiska o charakterze
globalnym, z możliwym, wpływem zmian klimatycznych na dyspozycyjność zasobów wodnych.
Zużycie nośników energii obniża się, lecz nie uda się osiągnąć wzrostu gospodarczego bez przyrostu
zużycia energii.
W odniesieniu do priorytetu dotyczącego różnorodności biologicznej będzie rosnąć nacisk
na zwiększoną ochroną obszarów o znaczeniu wspólnotowym i włączanie cennych obszarów
do europejskiej sieci Natura 2000. Przewiduje się konieczność ochrony obszarów wodno-błotnych
oraz skutecznej rekultywacji terenów zdegradowanych. W przypadku priorytetu dotyczącego wpływu
środowiska na zdrowie konieczne będzie dostosowanie emisji zanieczyszczeń powietrza do ostrych
limitów emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, amoniaku i pyłu zawieszonego z obiektów
energetycznych, przemysłu i transportu drogowego. Konieczne będzie przestrzeganie limitów
emisyjnych gazów cieplarnianych oraz węglowodorów z przeładunków paliw płynnych. Ze względu na
wpływ zasobów wodnych na równoważenie rozwoju, zapewnienie poprawy jakości zasobów wód
powierzchniowych i podziemnych oraz ekosystemów od wody zależnych należy uwzględnić
wymagania związane z wdrażaniem ustaleń Ramowej Dyrektywy Wodnej.
1.4.1.1. Polityka Ekologiczna Państwa
Cele i zadania dotyczące ochrony środowiska i gospodarki odpadami, wskazujące
z reguły na konieczność zmniejszenia presji na środowisko, zawarte są w szeregu krajowych
i regionalnych dokumentów strategicznych, obejmujących szeroko rozumiane kwestie planowania
gospodarczego, przestrzennego i społecznego. Najważniejszym dokumentem, z którym musi być
zgodny
Program
jest
Polityka
Ekologiczna
Państwa
w
latach
2009
–
2012
z perspektywą do roku 2016 (M.P. z 2009 r., Nr 34, poz. 501).
Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 uwzględnia
zobowiązania wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Przy jej opracowywaniu
10
uwzględniono nie tylko strategiczne i programowe dokumenty rządu Rzeczpospolitej Polskiej, ale
także Wspólnoty Europejskiej. Polska Polityka Ekologiczna opiera się na konstytucyjnej zasadzie
zrównoważonego rozwoju.
Cele pośrednie, to przede wszystkim nacisk na ochronę powietrza i przeciwdziałanie zmianom klimatu
w tym spełnianie standardów określonych przez UE w tym zakresie. Dla terenów, które ich nie
spełniają muszą zostać opracowane i wykonane programy naprawcze. Polska powinna także położyć
duży nacisk na promocję energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł energii (OZE), a także
modernizację już istniejącego przemysłu energetycznego.
Wypełnianie założeń Polityki Ekologicznej stało się bodźcem do powołania nowych organów –
Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i regionalnych dyrektorów ochrony środowiska. Jest
to krok mający na celu uprościć i przyspieszyć procedury środowiskowe.
Priorytetem jest weryfikacja listy obszarów NATURA 2000, jak również kontynuacja zalesień
i zadrzewień w celu tworzenia korytarzy ekologicznych łączących kompleksy leśne. Ma to ogromne
znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej fauny i flory. Wszystkie państwa, w tym także
Polska, muszą pamiętać o racjonalnym gospodarowaniu zasobami naturalnymi, w szczególności
wodą. Polityka Ekologiczna kładzie nacisk na racjonalne korzystanie z zasobów geologicznych
i poprawę gospodarki odpadami, zwłaszcza komunalnymi. Gospodarowanie środkami finansowymi
pozyskanymi z Unii Europejskiej powinno być bardziej efektywne i w dużej mierze skupić się na
wyposażaniu kolejnych aglomeracji w oczyszczalnie ścieków i systemy wodno-kanalizacyjne.
Polityka Ekologiczna kładzie też duży nacisk na podnoszenie świadomości ekologicznej
społeczeństwa zgodnie z zasadą - „myśl globalnie, działaj lokalnie”. Polska powinna zadbać również
o opracowanie ryzyka powodziowego, ochronę gleb, rekultywację terenów zdegradowanych i ochronę
przed hałasem.
Główne cele Polityki Ekologicznej na lata 2009-2012
z perspektywą do roku 2016
Poprawa jakości środowiska
Realizacja zasady zrównoważonego rozwoju
Powstrzymywanie niekorzystnych zmian klimatu
Ochrona zasobów naturalnych, w tym
różnorodności biologicznej
Rysunek 1 Główne cele Polityki Ekologicznej Państwa (Źródło: Polityka Ekologiczna Państwa
w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016)
1.4.2.
Priorytety wyznaczone w programach szczebla wyższego
Priorytety w zakresie ochrony środowiska wyznaczone w programie ochrony środowiska muszą
pozostawać w ścisłej korelacji z priorytetami wyznaczonymi w programach ochrony środowiska na
szczeblu wyższym, w tym przypadku z Polityką Ekologiczną Państwa w latach 2009-2012
11
z perspektywą do roku 2016, Programem ochrony środowiska dla województwa lubuskiego na lata
2012-2015 z perspektywą do roku 2019.
Ponadto poszczególne cele i przedsięwzięcia powinny wynikać z innych dokumentów strategicznych
wyznaczających kierunki działań dla jednostek samorządowych.
Poniżej przedstawiono najważniejsze priorytety i cele określone w dokumentach wyższego szczebla.
Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
Obszary, główne cele i zadania wynikające z rozdziału II - KIERUNKI DZIAŁAŃ SYSTEMOWYCH:
1) Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych;
2) Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska;
3) Zarządzanie środowiskowe - przystępowanie do systemu EMAS;
4) Zapewnianie udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska;
5) Stymulowanie rozwoju badań i postępu technicznego;
6) Odpowiedzialność za szkody w środowisku - „zanieczyszczający płaci”;
7) Uwzględnianie aspektów ekologicznych w planowaniu przestrzennym.
Obszary, główne cele i zadania wynikające z rozdziału III - OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH:
1) Ochrona przyrody - zachowanie bogatej różnorodności biologicznej polskiej przyrody;
2) Ochrona i zrównoważony rozwój lasów - racjonalne użytkowanie zasobów leśnych;
3) Racjonalne gospodarowanie zasobami wody - ochrona gospodarki przed deficytami wody
oraz zabezpieczenie przed skutkami powodzi;
4) Ochrona powierzchni ziemi;
5) Gospodarowanie zasobami geologicznymi - racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz
sektorów gospodarczych w kopaliny i wody z zasobów podziemnych oraz otoczenie ich
ochroną przed degradacją;
Obszary, główne cele i zadania wynikające z rozdziału IV - POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA
I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO:
1) Środowisko a zdrowie - dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku
wspólnych działań sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia oraz nadzór nad
instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych powodujących
zanieczyszczenie środowiska;
2) Jakość powietrza - dążenie do spełnienia zobowiązań wynikających z Traktatu Akcesyjnego
oraz Dyrektyw LCP (redukcja emisji z dużych źródeł energii) i CAFE (redukcja emisji pyłu
PM10 i PM2,5);
3) Ochrona wód - zapewnienie 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach
komunalnych; utrzymanie lub osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód, w tym również
zachowanie i przywracanie ciągłości ekologicznej wszystkich cieków;
4) Gospodarka odpadami - utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów
od wzrostu gospodarczego kraju; zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych;
zamknięcie wszystkich składowisk nie spełniających standardów UE i ich rekultywacja;
sporządzenie spisu zamkniętych i opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych;
eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz
zużytych baterii i akumulatorów;
5) Oddziaływanie hałasu i pól elektromagnetycznych - dokonanie oceny narażenia
społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego
zagrożenia (podobnie w przypadku oddziaływania pól elektromagnetycznych);
6) Substancje chemiczne w środowisku - stworzenie systemu nadzoru nad substancjami
chemicznymi dopuszczonymi na rynek, zgodnie z zasadami Rozporządzenia REACH.
12
Program ochrony środowiska dla województwa lubuskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do
2019 roku
Naczelną zasadą przyjętą w Programie jest zasada zrównoważonego rozwoju, która umożliwia
zharmonizowany rozwój gospodarczy i społeczny zgodny z ochroną walorów środowiska. W związku
z tym jako nadrzędny cel Programu przyjęto:
„Zrównoważony rozwój województwa lubuskiego uwzględniający poprawę i właściwe
wykorzystanie środowiska naturalnego”
1. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego (PA)
Cel długoterminowy do roku 2019
KONTYNUACJA DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH Z POPRAWĄ JAKOŚCI POWIETRZA
Cele krótkoterminowe do roku 2015
P1. Wdrażanie i realizacja założeń programów służących ochronie powietrza
Miary realizacji celu:
• obniżenie stężeń zanieczyszczeń w powietrzu,
•
•
•
opracowanie i uchwalenie przez Sejmik Województwa koniecznych programów ochrony
1
powietrza dla stref, w których stwierdzono przekroczenia norm jakości powietrza ,
realizacja działań wskazanych w programach ochrony powietrza skutkująca osiągnięciem
obniżenia stężeń zanieczyszczeń w powietrzu do poziomów określonych prawem,
ograniczenie liczby stref z przekroczeniami norm jakości powietrza poprzez sukcesywne
ograniczenie emisji do powietrza ze wszystkich źródeł.
P2. Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji ze
źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych
• ograniczenie liczby stref z przekroczeniami dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu.
2. Gospodarka wodna (W)
OSIĄGNIĘCIE I UTRZYMANIE DOBREGO STANU WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH
ORAZ OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA
W1. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych
• opracowanie i wdrożenie warunków korzystania z wód regionu wodnego, warunków
korzystania z wód zlewni,
• osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód rzecznych i jeziornych,
• osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych,
• zmniejszenie trofii wód powierzchniowych.
W2. Dobra jakości wód użytkowych i racjonalizacja ich wykorzystywania
• osiągnięcie przez wody użytkowe obowiązujących standardów jakościowych w zakresie
spełnienia warunków przydatności do picia, kąpieli oraz do bytowania ryb w warunkach
naturalnych,
• kontynuacja działań zmierzających do racjonalizacji zużycia pobranej wody,
1
Gmina Świdnica leży w strefie lubuskiej
13
•
kontynuacja działań zmierzających do ograniczania wykorzystania wód podziemnych do
celów przemysłowych.
W3. Zwiększenie retencji w zlewniach i ochrona przed skutkami powodzi
• opracowanie map zagrożenia powodzią, map ryzyka powodzi oraz przyjęcie i realizacja
planów zarządzania ryzykiem powodzi
• sukcesywna realizacja obiektów służących retencji wodnej
W4. Przywrócenie i ochrona ciągłości ekologicznej rzek
• podjęcie działań mających na celu udrożnienie rzek, w szczególności dla ryb
dwuśrodowiskowych,
• liczba zmodernizowanych urządzeń piętrzących, wybudowanych przepławek,
• ochrona, zachowanie i przywracanie biotopów i naturalnych siedlisk przyrodniczych,
związanych z wodami i od wód zależnych.
3. Gospodarka odpadami (GO)
STWORZENIE
SYSTEMU
GOSPODARKI
ODPADAMI,
ZGODNEGO
Z
ZASADĄ
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU ORAZ HIERARCHIĄ SPOSOBÓW POSTĘPOWANIA
Z
ODPADAMI
GO1. Utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu
gospodarczego kraju wyrażonego w PKB
Gospodarka odpadami komunalnymi
• Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich
mieszkańców najpóźniej do 2015 r.
• Objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do
2015 r.
• Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych:
o w 2013 r. więcej niż 50%,
o w 2020 r. więcej niż 35%
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.,
• Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 60% wytworzonych
odpadów do końca 2014 r.
•
Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych,
przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i, w
miarę możliwości, odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw
domowych minimum 50% masy do 2020 roku.
Gospodarka odpadami niebezpiecznymi
Odpady zawierające PCB
W okresie od 2011 r. należy dokonywać likwidacji odpadów zawierających PCB o stężeniu poniżej 50
ppm.
Oleje odpadowe
Utrzymanie poziomu odzysku na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako
regeneracja na poziomie co najmniej 35%. Dążenie do pełnego wykorzystania mocy przerobowych
instalacji do regeneracji olejów odpadowych.
14
Odpady medyczne i weterynaryjne
W okresie do 2022 r. celem będzie podniesienie efektywności selektywnego zbierania odpadów
medycznych i weterynaryjnych (w tym segregacji odpadów u źródła powstawania), co spowoduje
zmniejszenie ilości odpadów innych niż niebezpieczne w strumieniu odpadów niebezpiecznych.
Zużyte baterie i akumulatory
• Rozbudowa systemu zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów
przenośnych, który pozwoli na osiągnięcie następujących poziomów zbierania:
o do 2012 r. – poziom zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów
przenośnych w wysokości 25%;
o do 2016 r. i w latach następnych – poziom zbierania zużytych baterii przenośnych i
zużytych akumulatorów przenośnych, w wysokości 45%
masy wprowadzonych baterii i akumulatorów przenośnych.
• Osiągnięcie poziomów wydajności recyklingu:
o do 26 września 2011 r. - zużytych baterii niklowo – kadmowych i zużytych
akumulatorów niklowo - kadmowych – co najmniej 75% ich masy;
o do 26 września 2011 r. – pozostałych zużytych baterii i zużytych akumulatorów – co
najmniej 50% ich masy.
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
utrzymanie poziomów odzysku i recyklingu zużytego sprzętu w wysokości:
osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości 4 kg/mieszkańca/rok.
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Wyznacza się następujące minimalne poziomy odzysku i recyklingu odniesione do masy pojazdów
przyjętych do stacji demontażu w skali roku:
85% i 80% do końca 2014 r.,
95% i 85% od dnia 1 stycznia 2015 r.
Odpady zawierające azbest
W okresie od 2011 r. do 2032 r. zakłada się sukcesywne osiąganie celów określonych w przyjętym w
dniu 15 marca 2010 r. przez Radę Ministrów „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 2032”.
Zbędne środki bojowe i odpady materiałów wybuchowych
W okresie od 2011 r. do 2022 r. zakłada się sukcesywne zagospodarowanie materiałów odpadów
wybuchowych, poprzez kontynuację dotychczasowego sposobu zagospodarowania zbędnych
środków bojowych.
4. Ochrona przyrody i krajobrazu (OP)
OCHRONA, ODTWARZANIE I ZRÓWNOWAŻONE UŻYTKOWANIE RÓŻNORODNOŚCI
BIOLOGICZNEJ I GEORÓŻNORODNOŚCI
OP1. Pogłębianie wiedzy o zasobach przyrodniczych województwa
• liczba przeprowadzonych inwentaryzacji przyrodniczych,
• liczba przeprowadzonych szkoleń z zakresu ochrony przyrody.
OP2. Stworzenie organizacyjnych i prawnych warunków i narzędzi dla ochrony przyrody
• liczba opracowanych i uchwalonych planów ochrony/zadań ochronnych,
15
• liczba utworzonych form ochrony przyrody.
OP3. Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej poprzez zachowanie lub odtworzenie
właściwego stanu ekosystemów i siedlisk oraz populacji gatunków zagrożonych
• liczba zrealizowanych projektów dotyczących ochrony siedlisk i gatunków,
•
właściwy stan gatunków i siedlisk będących przedmiotem ochrony na obszarach Natura 2000
zgodnie z wytycznymi Dyrektywy Siedliskowej,
• liczba wdrożonych programów rolno-środowiskowych.
OP4. Ochrona i odtwarzanie różnorodności biologicznej systemów leśnych
• Wskazanie powierzchni zalesionej
• Wskazanie powierzchni, na której prowadzono waloryzację przyrodniczą obszarów leśnych
• wykonanie przebudowy drzewostanów i odnowień po rębni,
• wskazanie terenów poddanych rekultywacji,
• realizacja zadań zwiększających retencję,
• realizacja zadań służących ochronie przed skutkami suszy i powodzi,
• utrzymanie poziomu pozyskania drewna z hektara użytków leśnych.
OP5. Zmiana struktury gatunkowej i wiekowej lasów, odnowienie uszkodzonych ekosystemów
leśnych
• właściwy stan terenów leśnych, określonych w planach urządzenia lasów.
OP6. Edukacja leśna społeczeństwa, dostosowanie lasów do pełnienia zróżnicowanych funkcji
przyrodniczych i społecznych
• prowadzenie przez leśników edukacji przyrodniczej,
• liczba szkoleń mających na celu możliwości pozyskania funduszy unijnych dla działań
związanych z leśnictwem,
• liczba obiektów udostępnionych do korzystania z lasu w celach rekreacyjnych (pola biwakowe,
parkingi leśne, szlaki turystyczne, zadaszenia i miejsca wypoczynku)
OP7. Identyfikacja zagrożeń lasów i zapobiegania ich skutkom
• działania mające na celu ograniczenie występowania szkodników owadzich w lasach,
• liczba podjętych działań dotyczących ograniczenia zagrożeń pożarowych w lasach,
• liczba zmodernizowanych dróg leśnych uznanych za drogi pożarowe,
• działania mające na celu zwalczanie kłusownictwa, zaśmiecania i dewastacji terenów leśnych.
5. Ochrona przed hałasem (H)
ZMNIEJSZENIE UCIĄŻLIWOŚCI HAŁASU POPRZEZ OBNIŻENIE JEGO NATĘŻENIA DO
POZIOMU OBOWIĄZUJĄCYCH STANDARDÓW
H1. Monitoring hałasu i ocena stopnia narażenia mieszkańców województwa na
ponadnormatywny hałas
• opracowanie map akustycznych dla aglomeracji powyżej 100 tys. mieszkańców, dróg, linii
kolejowych i lotnisk (jeśli są wymagane),
•
opracowanie i realizacja programów ochrony przed hałasem.
H2.Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców
16
•
obniżenie oddziaływania hałasu na środowisko do poziomów dopuszczalnych w miejscach
przekroczeń.
6. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi (PEM)
OCHRONA PRZED NEGATYWNYM ODDZIAŁYWANIEM PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH
PEM1. Utrzymanie poziomów promieniowania elektromagnetycznego poniżej wartości
dopuszczalnych
• utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na
tych poziomach,
• zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są
dotrzymane.
7. Odnawialne źródła energii (OZE)
OGRANICZANIE ZUŻYCIA ENERGII ORAZ ZWIĘKSZENIE WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH
ŹRÓDEŁ ENERGII
OZE1. Zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii
• wzrost zainstalowanej mocy elektrycznej ze źródeł odnawialnych w MW,
• % produkcji energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej ogółem –
tendencja rosnąca,
• długość wybudowanej sieci gazowej [km] – tendencja rosnąca,
• długość wybudowanych i zmodernizowanych ciepłociągów [km] – tendencja rosnąca,
• wzrost liczby zmodernizowanych źródeł energii.
8. Przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym (PAP)
OGRANICZENIE RYZYKA WYSTĄPIENIA POWAŻNYCH AWARII PRZEMYSŁOWYCH ORAZ
MINIMALIZACJA ICH SKUTKÓW
PAP1. Minimalizacja ryzyka wystąpienia poważnych awarii
• liczba awarii na obszarze województwa w porównaniu do roku poprzedniego,
• liczba kontroli w transporcie substancji niebezpiecznych w stosunku do roku poprzedniego,
• zrealizowanie minimum 75% zadań określonych w planie operacyjnym Programu.
PAP2. Minimalizacja skutków wystąpienia poważnych awarii
• liczba prawidłowo przeprowadzonych akcji likwidacji skutków wszystkich awarii,
•
zrealizowanie minimum 75% zadań określonych w planie operacyjnym Programu.
9. Kopaliny (K)
ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA ZASOBAMI NATURALNYMI
K1. Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach oraz ochrona środowiska przed
negatywnym oddziaływaniem przemysłu wydobywczego
• wprowadzenie odpowiednich zapisów do planów zagospodarowania przestrzennego,
obowiązujących na terenie województwa,
17
•
•
prowadzenie eksploatacji złóż zgodnie z przepisami ustawy Prawo geologiczne i górnicze
oraz przy zastosowaniu norm dotyczących techniki górniczej,
ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac geologicznych i
eksploatacji kopalin poprzez zwiększenie zastosowania nowoczesnych technologii
wydobywczych w województwie.
10. Degradacja powierzchni ziemi i gleb (GL)
OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI PRZED NEGATYWNYM ODDZIAŁYWANIEM ORAZ
REKULTYWACJA TERENÓW ZDEGRADOWANYCH
GL1. Zagospodarowanie powierzchni ziemi zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju
• przeprowadzenie szkoleń promujących dobre praktyki rolne i leśne,
• wskazanie gleb, którym przywrócono wartości użytkowe i przyrodnicze (po zdegradowaniu i
zdewastowaniu przez działalność człowieka),
• zwiększona liczba gospodarstw ekologicznych i agroturystycznych.
GL2. Inwentaryzacja i rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych
• wskazanie obszarów zanieczyszczonych i zdegradowanych,
• wskazanie terenów poddanych rekultywacji,
• przedstawienie prowadzonego monitoringu zanieczyszczeń gleb.
GL3. Ochrona gleb przed negatywnym oddziaływaniem rolnictwa i innych rodzajów
działalności gospodarczej
• liczba przeprowadzonych szkoleń rolników promujących rolnictwo ekologiczne,
• działania zapobiegające zanieczyszczeniu gleb zwłaszcza środkami ochrony roślin i metalami
ciężkimi,
• działania zmierzające do odkwaszenia gleb.
11. Współpraca transgraniczna (WT)
PROWADZENIE WSPÓLNYCH, TRANSGRANICZNYCH DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ
ŚRODOWISKA I OCHRONĄ PRZECIWPOWODZIOWĄ
WT1. Realizacja działań z zakresu ochrony środowiska i ochrony przeciwpowodziowej w
ramach podpisanych umów o współpracy transgranicznej
• liczba spotkań dotyczących zagadnień związanych z ochroną środowiska i ochrona
przeciwpowodziową
12. Edukacja ekologiczna (EE)
PROPAGOWANIE WŁAŚCIWYCH ZACHOWAŃ I POSTAW DOTYCZĄCYCH ŚRODOWISKA
NATURALNEGO
EE1. Promowanie właściwych zachowań w zakresie zużycia i zanieczyszczeń wody,
gospodarki odpadami oraz ochrony przyrody
• liczba przeprowadzonych szkoleń, warsztatów i spotkań dotyczących tej tematyki,
• liczba zorganizowanych akcji, kampanii promocyjnych oraz konkursów wiedzy dotyczących tej
tematyki,
18
• liczba zorganizowanych konferencji i seminariów,
• liczba wydanych tytułów publikacji.
EE2. Rozwijanie działań z edukacji ekologicznej na obszarach cennych przyrodniczo
• liczba przeprowadzonych zajęć w terenie,
• liczba przeprowadzonych warsztatów i szkoleń.
EE3. Stworzenie warunków dla rozwoju bazy edukacji ekologicznej
• liczba utworzonych ścieżek edukacyjnych,
• liczba zrealizowanych inwestycji w zakresie edukacji ekologicznej (np. budowa, modernizacja
lub doposażenie ośrodków).
Plan gospodarki odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2012-2017 z perspektywą do
2020 r.
Nadrzędnym celem Planu jest: Stworzenie systemu gospodarki odpadami opartego na hierarchii
sposobów postępowania z odpadami komunalnymi.
Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami przyjmuje się następujące główne cele w zakresie
gospodarki odpadami:
Cel 1. Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów przy wzroście gospodarczym województwa.
Cel 2. Zwiększenie udziału recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru
i tektury, jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska.
Cel 3. Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów.
Cel 4. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów.
Odpady komunalne, w tym odpady ulegające biodegradacji
Cel 1. Objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych
oraz systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 1 lipca 2013 r.
Cel 2. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów:
• w 2013 r. nie więcej niż 50%,
• w 2020 r. nie więcej niż 35%
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
Cel 3. Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r.
Cel 4. Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, (papier,
metal, tworzywa sztuczne i szkło) z gospodarstw domowych oraz odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych minimum 50% masy do 2020 r.
Odpady, które podlegają odrębnym przepisom prawnym, w tym odpady niebezpieczne
Odpady zawierające PCB
Cel 1. Likwidowanie odpadów zawierających PCB o stężeniu poniżej 50 ppm.
Oleje odpadowe
Cel 1. Utrzymanie odzysku na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja
na poziomie co najmniej 35%.
Odpady medyczne i weterynaryjne
Cel 1. Podniesienie efektywności selektywnego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych w
okresie do 2022 r., uwzględniającej segregację odpadów u źródła powstawania, zmniejszając tym
samym ilości odpadów innych niż niebezpieczne w strumieniu odpadów niebezpiecznych.
Zużyte baterie i akumulatory
19
Cel 1. Rozbudowa systemu zbierania zużytych baterii i akumulatorów przenośnych pozwalająca na
osiągnięcie następujących poziomów zbierania:
• 25% poziom zbierania zużytych baterii i akumulatorów przenośnych do 2012 r.,
• 40% poziom zbierania masy wprowadzonych baterii i akumulatorów przenośnych do 2016 r.
Cel 2. Utrzymanie wydajności recyklingu z 2011 r. na poziomie nie mniejszym niż:
• co najmniej 75% masy zużytych baterii i akumulatorów niklowo-kadmowych,
• co najmniej 50% masy pozostałych zużytych baterii i akumulatorów.
Cel 3. Utrzymanie poziomów wydajności recyklingu – co najmniej 65% masy zużytych baterii i akumulatorów poprzez dążenie do pełnego wykorzystania mocy przerobowych zakładów przetwarzania zużytych baterii i akumulatorów.
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Cel 1. Utrzymanie do roku 2022 poziomów odzysku i recyklingu w wysokości dla zużytego sprzętu
powstałego z wielkogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego:
poziomu odzysku w wysokości 80% masy zużytego sprzętu,
poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytego sprzętu w
wysokości 75% masy zużytego sprzętu.
Cel 2. Utrzymanie do roku 2022 poziomów odzysku i recyklingu w wysokości dla zużytego sprzętu
powstałego z małogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego, sprzętu oświetleniowego, narzędzi elektrycznych i elektronicznych z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych, zabawek, sprzętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrządów do nadzoru i kontroli:
• poziomu odzysku w wysokości 70% masy zużytego sprzętu,
• poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytego
sprzętu w wysokości 50% masy zużytego sprzętu.
Cel 3. Utrzymanie do roku 2022 poziomów odzysku i recyklingu w wysokości dla zużytych gazowych
lamp wyładowczych – poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących
ze zużytych lamp w wysokości co najmniej 80% masy tych zużytych lamp
Cel 4. Utrzymanie do roku 2022 poziomów odzysku i recyklingu w wysokości osiągnięcie poziomu
selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości 4 kg/mieszkańca/rok.
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Cel 1. Osiągnięcie minimalnych poziomów odzysku i recyklingu odniesione do masy pojazdów przyjętych do stacji demontażu w skali roku:
• 85% i 80% do końca 2014 r.,
• 95% i 85% od dnia 1 stycznia 2015 r.
Odpady zawierające azbest
Cel 1 Sukcesywne osiąganie celów określonych w przyjętym w dniu 15 marca 2010 r. przez Radę
Ministrów „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032” w okresie od 2012 r. do 2032
r.
Zbędne środki bojowe i odpady materiałów wybuchowych
Cel 1. W okresie do 2022 r. zakłada się sukcesywne zagospodarowanie materiałów odpadów wybuchowych poprzez kontynuację dotychczasowego sposobu zagospodarowania zbędnych środków bojowych.
Odpady pozostałe
Zużyte opony
Cel 1. Utrzymanie w perspektywie do 2022 r. dotychczasowego poziomu odzysku na poziomie co
najmniej 75%, a recyklingu na poziomie co najmniej 15%.
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej
Cel 1. Osiągnięcie do 2020 r. poziomu 70% wagowo przygotowania do ponownego użycia, recyklingu
oraz innych form odzysku materiałów budowlanych i rozbiórkowych.
Komunalne osady ściekowe
20
Cel 1. Ograniczenie w perspektywie do 2022 r., składowania osadów ściekowych z uwzględnieniem
ograniczenia od 2013 r. składowania tych odpadów, które nie spełniają wymagań prawnych*
*wymagania określone w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. Nr 186,
poz. 1553, z późn. zm.)
Cel 2. Zwiększenie w perspektywie do 2022 r. ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi, jak
również wykorzystania osadów do rekultywacji.
Cel 3. Maksymalizacja, w perspektywie do 2022 r., stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa
sanitarnego i chemicznego oraz środowiskowego.
Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne
Cel 1. Zmniejszenie masy składowanych odpadów do poziomu nie więcej niż 40% masy wytworzonych odpadów do roku 2022.
Odpady opakowaniowe
Cel 1. Osiągnięcie do roku 2014 poziomów odzysku i recyklingu odpadów powstałych z opakowań
oraz utrzymanie poziomów w latach następnych:
• opakowania razem: 60% odzysku*, 55% recyklingu*,
• opakowania z tworzyw sztucznych: 22,5% recyklingu*, **,
• opakowania z aluminium: 50% recyklingu*,
• opakowania ze stali, w tym z blachy stalowej: 50% recyklingu*,
• opakowania z papieru i tektury: 60% recyklingu*,
• opakowania ze szkła gospodarczego poza ampułkami: 60% recyklingu*,
• opakowania z drewna: 15% recyklingu.*
Odpady z wybranych gałęzi gospodarki odpadami, których zagospodarowanie stwarza problemy
* Nie dotyczy opakowań mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi określonymi w przepisach
ustawy z dnia 6 września 2001
r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r., Nr 45, poz. 271, z późn. zm.).
** Do poziomu recyklingu zalicza się wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z
tworzywa sztucznego.
Cel 1. Zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku.
Cel 2. Zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem.
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku
Dokument określa podstawowe kierunki polityki energetycznej. Są nimi:
• poprawa efektywności energetycznej,
• wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,
• dywersyfikacja wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej,
• rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,
• rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii oraz ograniczenie oddziaływania energetyki na
środowisko.
Cele te mają zostać zapewnione m.in. przez racjonalne, efektywne gospodarowanie krajowymi
złożami węgla oraz dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego. Dokument postuluje
również przygotowanie infrastruktury dla energetyki jądrowej i zapewnienie warunków inwestorom dla
wybudowania i uruchomienia elektrowni jądrowych opartych na bezpiecznych technologiach.
Zgodnie z Polityką energetyczną Polski do 2030 roku udział odnawialnych źródeł energii
w całkowitym zużyciu energii w Polsce ma wzrosnąć do 15% w 2020 roku i 20% w roku 2030.
Zadania wynikające z Polityki Energetycznej Polski to m.in.:
• modernizacja sieci przesyłowych i sieci rozdzielczych pozwalająca obniżyć poziom
awaryjności o 50%,
21
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
rozwój lokalnej mini i mikro kogeneracji pozwalający na dostarczenie do roku 2020,
z tych źródeł co najmniej 10% energii elektrycznej zużywanej w kraju,
ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem w celu pozyskiwania biomasy,
zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, tak aby nie doprowadzić do
konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem,
wdrożenie Programu budowy biogazowni rolniczych przy założeniu powstania do roku 2020
co najmniej jednej biogazowni w każdej gminie,
ograniczenie emisji CO2 w wielkości możliwej technicznie do osiągnięcia bez naruszania
bezpieczeństwa energetycznego,
ograniczenie emisji SO2 do poziomu ustalonego w Traktacie Akcesyjnym,
ograniczenie emisji NOx, poczynając od 2016 roku zgodnie ze zobowiązaniami przyjętymi
przy akcesji do Unii Europejskiej,
likwidacja emisji z tytułu samozapłonu i palenia się hałd, poprzez pozyskanie węgla
z odpadów pogórniczych zalegających na składowiskach,
rozszerzenie zakresu założeń i planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe o planowanie i organizację działań mających na celu racjonalizację zużycia
energii i promowanie rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy,
wsparcie inwestycji w zakresie stosowania najlepszych dostępnych technologii
w
przemyśle,
wysokosprawnej
kogeneracji,
ograniczenia
strat
w
sieciach
elektroenergetycznych i ciepłowniczych oraz termomodernizacji budynków,
wykorzystanie obowiązków w zakresie przygotowania planów zaopatrzenia gmin
w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe w celu zastąpienia wyeksploatowanych
rozdzielonych źródeł wytwarzania ciepła jednostkami kogeneracyjnymi.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014 (KPGO 2014)
Krajowy plan gospodarki odpadami jest nadrzędnym dokumentem w zakresie gospodarki odpadami, z
którym muszą być zgodne plany gospodarki odpadami opracowywane na niższych szczeblach
administracji. Celem KPGO 2014 jest osiągnięcie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą
zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w
szczególności hierarchia postępowania z odpadami czyli po pierwsze zapobieganie powstawaniu
odpadów, a następnie przygotowanie do ponownego użycia, recykling, inne metody odzysku,
unieszkodliwianie, przy czym najmniej pożądanym sposobem ich zagospodarowanie jest składowanie.
Główne cele strategiczne wynikające z KPGO to:
• uniezależnienie wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju,
• zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z
wymaganiami ochrony środowiska,
• zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów,
• wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów,
• utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach, i gospodarce odpadami
(BDO),
KPGO formułuje również dodatkowe cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów.
W przypadku odpadów komunalnych są to:
• objęcie systemem zbiórki odpadów komunalnych 100% mieszkańców najpóźniej
do 2015 r.,
• objęcie 100% mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015
r.,
• zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania, aby nie było składowanych:
o w 2013 r. więcej niż 50%, masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
o w 2020 r. więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
22
•
•
zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do poziomu maks. 60%
wytworzonych odpadów do końca 2014 r.,
przygotowanie do ponownego wykorzystania i recykling materiałów odpadowych, przynajmniej
takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę
możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych
na poziomie minimum 50% ich masy wytworzonej do 2010 roku.
Krajowy Program Oczyszczania Kraju z Azbestu (POKA)
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, będący aktualizacją dotychczas
obowiązującego programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na
terytorium Polski (z 2002 r.), wyznacza następujące cele dotyczące azbestu:
• usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest,
• minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na
terytorium kraju,
• likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
Cele te realizowane powinny być przez następujące działania:
• do 2012 r. przeprowadzenie pełnej i rzetelnej inwentaryzacji oraz ustalenie rozmieszczenia
terytorialnego azbestu i wyrobów zawierających azbest,
• utworzenie
i
uruchomienie
elektronicznego
Systemu
Informacji
Przestrzennej
do monitoringu usuwania wyrobów zawierających azbest,
• podjęcie prac legislacyjnych umożliwiających egzekwowanie obowiązków nałożonych na
podmioty fizyczne i prawne oraz zasilanie danymi elektronicznego systemu monitorowania
realizacji programu,
• działania edukacyjno-informacyjne,
• zadania w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest,
• działania w zakresie oceny narażenia i ochrony zdrowia, w tym działalność Ośrodka
Referencyjnego Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego Związanych z Azbestem.
W Programie wskazano również:
• możliwość składowania odpadów azbestowych na składowiskach podziemnych,
• wdrażanie nowych technologii umożliwiających unicestwianie włókien azbestu,
• pozostawianie w ziemi – w dopuszczonych prawem przypadkach – wyrobów azbestowych
wycofanych z użytkowania.
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK)
Przepisy prawne Unii Europejskiej w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych
określone zostały w szczególności w dyrektywie Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 roku,
dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. W Traktacie Akcesyjnym przewidziano,
że przepisy prawne Unii Europejskiej w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych
określone ww. dyrektywą będą w Polsce w pełni obowiązywały od 31 grudnia 2015 r., do tego czasu:
• wszystkie aglomeracje ≥ 2000 RLM muszą być wyposażone w systemy kanalizacji zbiorczej i
oczyszczalnie ścieków o efekcie oczyszczania uzależnionym od wielkości oczyszczalni,
• aglomeracje <2000 RLM wyposażone w dniu wejścia Polski do Unii w systemy kanalizacyjne
powinny posiadać do tego terminu oczyszczalnie zapewniające odpowiednie oczyszczanie,
• zakłady przemysłu rolno-spożywczego o wielkości > 4000 RLM są zobowiązane
do redukcji zanieczyszczeń biodegradowalnych.
KPOŚK określa działania, które będą podejmowane do końca okresu przejściowego,
wynegocjowanego dla tej dyrektywy tj. do końca 2015 r. Program stanowi spis przedsięwzięć
zaplanowanych do realizacji w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych
(budowy, rozbudowy i/lub modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych i systemów kanalizacji
zbiorczej) w aglomeracjach w celu prawidłowego i uporządkowanego procesu implementacji
dyrektywy 91/271/EWG.
23
1.5.
Metody zastosowane przy sporządzaniu Prognozy
Prognozę sporządzono przy zastosowaniu: metod opisowych, analiz jakościowych opartych
na danych dostępnych z państwowego monitoringu środowiska, danych literaturowych.
W Prognozie analizowano oddziaływanie przedsięwzięć zaproponowanych w Programie, na
poszczególne komponenty środowiska, w tym na zdrowie człowieka, z uwzględnieniem zależności
między tymi komponentami.
Opracowując Program i Prognozę wykorzystano dane uzyskane z poniżej przedstawionych jednostek:
• Urząd Gminy w Świdnicy,
• Starostwo Powiatowe w Zielonej Górze,
• Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze,
• Nadleśnictwa: Zielona Góra, Krzystkowice, Nowa Sól,
• Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze,
• Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Zielonej Górze,
• Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze (WIOŚ),
• Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Warszawie,
• Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp.,
• Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu,
• Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gorzowie Wlkp.,
• Państwowy Instytut Geologiczny (IKAR, MIDAS),
• Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (GEOPORTAL),
• Główny Urząd Statystyczny (GUS), zwłaszcza Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS,
1.6.
Przewidywane metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego
dokumentu oraz częstotliwość jej przeprowadzania
Ustala się, iż prognoza powinna obejmować obszar gminy, wraz z obszarami pozostającymi
w zasięgu oddziaływania wynikającego z realizacji ustaleń programu ochrony środowiska. Jest zatem
oczywiste, że obszar objęty prognozą nie może być mniejszy od obszaru będącego przedmiotem tego
dokumentu, co jest konieczne zważywszy na wzajemne powiązania poszczególnych elementów
środowiska.
W celu dokonania obiektywnej weryfikacji i modyfikacji celów i projektów proponowanych w ramach
Programu konieczne jest prowadzenie monitoringu, który dostarczy danych niezbędnych do realizacji
tych działań. Monitoring ten – ze względu na częstotliwość gromadzenia, a w szczególności
udostępniania danych – powinien być prowadzony w cyklu rocznym, a sprawozdania z postępów
realizacji ustaleń prawa ochrony środowiska powinny być udostępniane, zgodnie z wymogami ustawy
Prawo ochrony środowiska, co najmniej w cyklu dwuletnim, w postaci raportów.
Nadrzędną zasadą realizacji niniejszego opracowania powinna być realizacja wyznaczonych zadań
przez określone jednostki, którym poszczególne zadania przypisano. Z punktu widzenia Programu w
realizacji poszczególnych zadań będą uczestniczyć:
• podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem,
• podmioty realizujące zadania programu,
• podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu,
• społeczność powiatu, jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.
Realizacja założeń Programu ochrony środowiska dla Gminy Świdnica to poprawa stanu środowiska
gminy oraz utrzymanie dobrego stanu w miejscach gdzie przekroczenia nie występują. Zmiany
wartości wskaźników i mierników charakteryzujących elementy środowiska będą stanowiły wymierny
efekt realizacji założeń Programu.
24
Ponadto zgodnie z art. 18 ustawy Prawo ochrony środowiska organ wykonawczy gminy jest
zobowiązany sporządzać co dwa lata raporty z wykonania programów ochrony środowiska, które
następnie przedstawia radzie gminy.
W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów ekologicznych. Ocena ta będzie bazą
do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań
zapisanych w ustawie Prawo ochrony środowiska, dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany
program ochrony środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu.
Wdrażanie programu ochrony środowiska powinno podlegać regularnej ocenie w zakresie:
• efektywności wykonania zadań,
• aktualności zidentyfikowanych problemów ekologicznych oraz adekwatności podjętych
działań,
• stopnia realizacji programu w odniesieniu do stopnia realizacji założonych działań i przyjętych
celów,
• rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,
• przyczyn ewentualnych rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami, a ich
wykonaniem,
• niezbędnych modyfikacji programu.
Dla gminy Świdnica niezbędna jest okresowa wymiana informacji pomiędzy Powiatem,w zakresie
stanu środowiska oraz stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań.
Monitoring obejmuje dwa podstawowe rodzaje kontrolowania zmian, które najogólniej można określić
jako:
• monitoring ilościowy,
• monitoring jakościowy.
Ujęcie ilościowe – obrazuje prognozę zmian konkretnych wielkości (wskaźników). Nie do wszystkich
elementów środowiska da się przypisać wskaźniki (nie wszystkie dane są dostępne), aby dokonać
prognozy ilościowej w niektórych elementach środowiska. Do prognozowania zmian wskaźników w
przyszłości wykorzystano informacje o dynamice zmian tych wskaźników w przeszłości, nakładów w
okresach poprzednich i planowanych do poniesienia (uwzględniono fakt, iż część zaplanowanych
nakładów w poprzednim okresie nie została zrealizowana), oraz wymogi UE.
Ujęcie jakościowe – dla elementów środowiska, dla których nie można prognozować określonych
wskaźników lub jest to utrudnione, wykorzystano ocenę jakościową, która stanowi jednocześnie
uzupełnienie do oceny ilościowej. Listę tę można ewentualnie w przyszłości uzupełnić o pojedyncze
nowe wskaźniki dotyczące jakości środowiska. Wskazane byłoby także podanie, które wskaźniki służą
do monitorowania konkretnych celów Programu.
Tabela 1 Mierniki monitorowania efektywności Programu
Cel ekologiczny
Poprawa jakości powietrza poprzez
ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze
źródeł powierzchniowych, liniowych i
punktowych
Nazwa wskaźnika
Stężenie średnioroczne:
• pyłu PM10
• pyłu PM2,5
• benzo(a)pirenu
• arsenu
• O3
• SO2
• NO2
Ocena jakości powietrza
25
Jednostka
µg/m
3
klasyfikacja stref
Cel ekologiczny
Nazwa wskaźnika
Ilość zlikwidowanych starych palenisk
Zwiększenie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii
Zwiększenie efektywności energetycznej
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego
stanu wód powierzchniowych i podziemnych
Budowa i modernizacja systemu zaopatrywania ludności w wodę oraz
uporządkowanie gospodarki ściekowej
Ochrona mieszkańców przed powodzią
i suszą
Prowadzenie kontroli w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami
Rozwój systemu gospodarki odpadami
i uzyskanie zakładanych w KPGO
poziomów odzysku dla poszczególnych rodzajów odpadów
Rozwój obszarów prawnie chronionych
poprzez ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazowej
Koszty poniesione na termomodernizację
Ilość przeprowadzonych termomodernizacji
Roczne nakłady finansowe poniesione na realizację celu
Stan jakości wód powierzchniowych
Jakość wód podziemnych
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej
Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków
Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków z
ogólnej liczby ludności
Jakość ścieków surowych doprowadzanych do
oczyszczalni
Stężenie zanieczyszczeń w odprowadzanych
ściekach do odbiornika
Wodociągi: długość czynnej sieci,
ludność korzystająca z sieci wodociągowej
Kanalizacja: długość czynnej sieci,
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
Ilość zewidencjonowanych zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków
Ilość zlikwidowanych zbiorników bezodpływowych
Nakłady finansowe poniesione na realizację
celu w jednostce czasu
Ilość wybudowanych zbiorników małej retencji
Jednostka
Sztuk
zł/rok
sztuk
zł/rok
Klasa jakości
Klasa czystości
3
m /rok
sztuk
%
mg/dm
3
mg/dm
3
km
%
km
%
sztuk
sztuk
zł/rok
sztuk
Powierzchnia terenów narażonych na powodzie
Długość zmodernizowanych i odbudowanych
obiektów melioracji wodnych podstawowych i
szczegółowych.
Ilość wydanych zezwoleń na zbieranie i przetwarzanie odpadów
Masa zebranych odpadów komunalnych
Masa zebranych odpadów komunalnych w
przeliczeniu na 1 mieszkańca gminy
Masa odpadów komunalnych zebrana selektywnie
Masa odpadów ulegających biodegradacji
Liczba zlikwidowanych „dzikich” wysypisk odpadów
Liczba funkcjonujących instalacji do zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych i
zbieranych selektywnie, poza unieszkodliwianiem na składowisku
Liczba funkcjonujących składowisk na terenie
gminy
Powierzchnia obszarów prawnie chronionych w
tym:
•
obszary NATURA 2000
•
parki narodowe
•
parki krajobrazowe
•
obszary chronionego krajobrazu
•
rezerwaty przyrody
•
użytki ekologiczne
26
km
2
km
zł/rok
sztuk
Mg/rok
kg/os
Mg/rok
Mg/rok
sztuk
sztuk
sztuk
ha
Cel ekologiczny
Rozwój obszarów zieleni urządzonej
Zrównoważony rozwój turystyki i rekreacji
Osiągnięcie dopuszczalnych poziomów
hałasu
Utrzymanie poziomów promieniowania
elektromagnetycznego poniżej wartości dopuszczalnych
Ochrona powierzchni ziemi przed negatywnym oddziaływaniem rolnictwa i
innych rodzajów działalności gospodarczej
Podnoszenie
świadomości
ekologicznej mieszkańców poprzez
promowanie
postaw
i
działań
proekoloegicznych
Zapobieganie powstawania poważnych
awarii oraz minimalizacja ich skutków
Nazwa wskaźnika
•
stanowiska dokumentacyjne
•
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
Liczba pomników przyrody na terenie gminy
Liczba opracowanych planów ochrony
Przyrost powierzchni prawnie chronionej
Powierzchnia terenów zieleni miejskiej i urządzonej
Liczba nowo powstałej zieleni miejskiej i urządzonej
Długość szlaków rowerowych
Długość szlaków pieszych
Długość nowo wybudowanych dróg
Długość wyremontowanych dróg
Liczba zagrożonych mieszkańców hałasem
drogowym w następujących zakresach:
• do 5 dB
• 5 – 10 dB
• 10 – 15 dB
• 15 – 20 dB
• > 20 dB
wyrażona wskaźnikami LDWN i LN
Ilość instalacji emitujących pola elektromagnetyczne
Powierzchnia gruntów zrekultywowanych i zagospodarowanych
Powierzchni gruntów zdegradowanych i zdewastowanych
2.1.
sztuk
sztuk
%
ha
ha
Km
km
km
km
tys.
sztuk
ha
ha
Liczba przeprowadzonych kampanii edukacyjno-informacyjnych
sztuk
Liczba jednostek, które przystąpiły do akcji
ekologicznych
sztuk
zł/rok
Liczba zakładów o dużym ryzyku (ZDR) i zwiększonym ryzyku (ZZR) wystąpienia awarii przemysłowej
sztuk
Liczba awarii spowodowanych przez przemysł
Liczba awarii spowodowanych przez transport
2.
Jednostka
sztuk
sztuk
Istniejący stan środowiska na terenie gminy Świdnica
Charakterystyka gminy
Gmina Świdnica leży na południowy zachód od Zielonej Góry, graniczy z gminami: Nowogród Bobrzański, Zielona Góra, Czerwieńsk i Dąbie (w powiecie krośnieńskim). Położenie gminy w pobliżu
Zielonej Góry, sprawia że jest ona obszarem tranzytowym, a jej dostępność komunikacyjna jest dobra.
Siedziba gminy, Świdnica jest oddalona od stolicy powiatu Zielonej Góry o 5 km i posiada z nią połączenie drogą krajową nr 27.
Gmina Świdnica położona jest na Wysoczyźnie Zielonogórskiej oraz częściowo w Pradolinie Głogowsko-Baruckiej (według podziału B. Krygowskiego). W obrębie gminy można wyróżnić następujące
jednostki geomorfologiczne:
• Wał Zielonogórski – zajmujący centralną część gminy;
• Równinę Kosierską – położoną na północy;
• Pradolinę Głogowsko-Barucką – położoną na południu.
27
Na terenie Wału Zielonogórskiego występują elewacyjne zbiorniki wód podziemnych. Przeważnie są
one usytuowane w synklinach glacitektonicznych, wypełnionych osadami piaszczystożwirowymi. Zasoby takich zbiorników są ograniczone. Zaopatrzenie w wodę wsi położonych na Wale odbywa się
często z ujęć - źródeł (np. Letnica), z rynny wypełnionej piaskami (np. Koźla) oraz ze zbiorników elewacyjnych (Wilkanowo, Świdnica). W strefie terasy kemowej woda podziemna przeważnie znajduje
się w strefie górnych piasków np. w Drzonowie, gdzie wodę o zwierciadle swobodnym nawiercono na
głębokości 14,5 m.
Na terenie gminy Świdnica znajduje się Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 301 Pradolina ZasiekiNowa Sól. Długość zbiornika wynosi ok. 60 km, a szerokość 2-6 km. Osady wodonośne tworzy seria
piaszczysta z przewarstwieniami mułków, w spągu lokalnie występują piaski gruboziarniste i żwiry.
Miąższość warstwy wodonośnej wynosi 15-80 m, średnio 20-25 m. Zwierciadło wody jest swobodne.
W nadkładzie brak jest warstwy izolacyjnej. Występują tu piaski i mułki rzeczne, lokalnie piaski wydmowe i namuły. Podłoże zbiornika wodonośnego tworzą iły trzeciorzędowe i czwartorzędowe. Zbiornik jest zasilany między innymi przez wody powierzchniowe Śląskiej Ochli i jej dopływów: Jarosza,
Wodnej, kanału Polnego i innych. Dlatego też bardzo ważnym jest aby nie odprowadzać nieoczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych do rzeki Śląska Ochla i jej dopływów, gdyż grozi to
zanieczyszczeniem wód podziemnych. Lustro wody we wsi Piaski występuje już na głębokości 2 m.
Gmina położona jest w zasięgu dwóch działów wodnych rzek Odry i Bobru. Główną rzeką gminy jest
odcinek górny Śląskiej Ochli, która ma swoje źródła na terenie Wału Zielonogórskiego koło wsi Letnica. Według danych LZMiUW na terenie gminy znajduje się 29,195 km rzek i cieków wodnych. Pozostałe cieki są to rowy odwadniające fragmenty terenów leśnych lub łąk.
W związku ze znacznym wzniesieniem Wału Zielonogórskiego, klimat jest tu chłodniejszy od klimatu
otaczających go pradolin. Występują tu największe opady atmosferyczne, zwłaszcza w okresie od
kwietnia do września. Wcześniej pojawia się tu zima i występuje największa liczba dni z pokrywą
śnieżną. Kraina ta jest najbardziej uprzywilejowaną pod względem amplitud średnich dobowych (wyO
noszą tylko 9 – 10 C) i bardzo małego zagrożenia przez przymrozki. Przymrozki na Wale Zielonogórskim zanikają średnio między 15 – 20 kwietnia. Występuje tu również najmniejsza częstość okresów
bezopadowych. W krainie IX Pasa Pradolin Południowych występują nieco wyższe temperatury, w
O
O
lecie (VI – VIII) – średnio 0,1-0,2 C, wyższe amplitudy dobowe (11-12 C), większa liczba dni z
przymrozkami (średnio 5 dni więcej), a ostatnie przymrozki wiosenne występują średnio do 30 kwietnia. Zasadnicza różnica występuje w opadach atmosferycznych, gdyż w Pradolinie są one niższe w
okresie IV – IX o średnio ok. 40 mm.
2
Gmina Świdnica zajmuje powierzchnię 160 km , co stanowi 10,2% powierzchni powiatu zielonogórskiego i liczy 6330 osób, co stanowi 6,6% populacji powiatu.
Gmina ma typowo leśny charakter. Lasy zajmują powierzchnie 10 332 ha i stanowią 64,2% powierzchni terenu. Pod tym względem gmina zajmuje 15 pozycje w województwie (na 83 gminy) i 1 w
powiecie (na 11 gmin, w tym miasto Zielona Góra). Użytki rolne zajmują 5031 ha (31,3%), w tym
grunty orne stanowią 68,3% natomiast sady – 1,2%, łąki – 21,9% i pastwiska – 8,5%.
Według danych z Narodowego spisu rolnego z 2010 r. funkcjonowało tu 862 gospodarstwa rolne.
Rolnictwo charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. Dominują małe gospodarstwa rolne poniżej 10
ha, które stanowią ponad 92% wszystkich gospodarstw.
Według danych GUS (Bank Danych Lokalnych) w 2013 r. gminę zamieszkiwało 6 630 mieszkańców,
natomiast zameldowanych było 6206 osób (wg danych Urzędu Gminy).
W okresie od 2009 do 2013 r. liczba mieszkańców gminy wzrosła niemal o 2%. W tym samym czasie
liczba ludności w powiecie wzrosła o 3,4%. Pomimo ujemnego przyrostu naturalnego (-1 na 1000
mieszkańców), na ogólny wzrost liczby mieszkańców przyczyniło się dodatnie saldo migracji
wewnętrznej (54 osoby), co oznacza, że więcej osób zameldowało się w gminie niż wymeldowało.
28
2
Wskaźnik gęstości zaludnienia w gminie jest niższy niż średnia dla powiatu (60 os./km ) i kształtuje się
2
na poziomie 39 os./km .
Z danych GUS wynika również, że w 2013 r. 19,2% ludności gminy stanowiły osoby w wieku
przedprodukcyjnym, 66,4% w wieku produkcyjnym, a 14,4% w wieku poprodukcyjnym. Z roku na rok
spada liczba osób w wieku przedprodukcyjnym, wzrasta przede wszystkim liczba osób w grupie
poprodukcyjnej. Wyraźna jest tendencja starzenia się społeczeństwa.
Pod koniec czerwca 2014 r. roku na terenie gminy w rejestrze CEIDG zarejestrowanych było 563
podmiotów gospodarczych. W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo podział podmiotów na
sekcje.
Wiodące pod względem struktury zatrudnienia są handel i budownictwo. Dobrze rozwinięte jest również przetwórstwo przemysłowe.
Największymi po względem zatrudnienia przedsiębiorstwami są:
• ELWIZ S.A. ul. Obwodowa 11, 66-008 Świdnica - produkcja okien i drzwi z PVC
• KAMPOL Sp. z o.o., ul. Długa 25, 66-008 Świdnica - produkcja pościeli z owczej wełny
• Z. P. U. LAMO Wiesław Laszczyk, ul. Ogrodnicza 3, 66-008 Wilkanowo - metaloplastyka
• P. i E. INVEST, Letnica 101, 66-008 Świdnica - produkcja pieczarek
• Transport – Spedycja GRABOWSKI, ul. Kościuszki 5, 66-008 Świdnica - baza transportowa
Stopa bezrobocia na koniec maja 2014 r. na terenie powiatu zielonogórskiego kształtowała się na
poziomie 14,6% - była na podobnym poziomie co średnia dla województwa (14,1%) i wyższa niż stopa
bezrobocia w kraju (12,5%). Ponad połowa zarejestrowanych bezrobotnych na terenie powiatu
zielonogórskiego stanowiły kobiety (52,6%). Na terenie gminy Świdnica zarejestrowanych było 266
osób bezrobotnych. Pod względem wysokości bezrobocia powiat zielonogórski zajmował 6 miejsce w
2
gronie wszystkich powiatów w województwie lubuskim (na 14 powiatów w tym 2 grodzkich) .
Gmina Świdnica nie posiada w ogóle zaplecza turystycznego, nie licząc zespołu hotelarskogastronomicznego, punktu małej gastronomii i mini - baru. Na terenie gminy zostały wyznaczone piesze szlaki turystyczne: zielony, czarny, niebieski i czerwony.
Sieć drogowa na terenie gminy Świdnica liczy 162,1 km, w tym: drogi krajowe (DK 27 i 32) o łącznej
długości 24,68 km, drogi wojewódzkie (DW 279 i 282) o łącznej długości 17,7 km, drogi powiatowe o
łącznej długości 40,149 km, drogi gminne o łącznej długości 79,580 km
Przez teren gminy przebiega normalnotorowa pierwszorzędowa linia kolejowa PKP relacji Żary –
Bieniów – Nowogród Bobrzański - Zielona Góra o długości 17,0 km, podlegająca Zachodniej
DOKP w Poznaniu, Stacji Rejonowej w Zielonej Górze.
Gmina Świdnica posiada sieć wodociągową o łącznej długości 62,8 km. Do budynków
doprowadzonych jest łącznie 1454 sztuki przyłączy. Gmina zwodociągowana jest w 79,3%. Z sieci
wodociągowej korzysta 5 022 mieszkańców.
Na terenie gminy funkcjonuje 5 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę zaopatrujące
następująca liczbę mieszkańców:
• Świdnica – 1763 osoby,
• Wilkanowo (Osiedle Przylesie) – 346 osób,
• Letnica – 1576 osób,
• Drzonów – 911 osób,
• Słone – 426 osób.
Na terenie gminy Świdnica znajduje się sieć kanalizacyjna o długości 81,6 km. Liczba przyłączy do
budynków wynosi 1151 sztuk. Z sieci kanalizacyjnej korzysta łącznie 4888 mieszkańców gminy, zatem
2
dane Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Zielonej Górze [http://www.wup.zgora.pl]
29
można założyć, że stopień skanalizowania wynosi 77%. Pozostali mieszkańcy ścieki gromadzą w
zbiornikach bezodpływowych lub w przydomowych oczyszczalniach ścieków.
Z taboru asenizacyjnego wywożącego nieczystości ze zbiorników bezodpływowych korzysta ok. 67
mieszkańców gminy, natomiast w przydomowe oczyszczalnie ścieków wyposażonych jest 38
budynków mieszkalnych.
Na terenie gminy pracują dwie oczyszczalnie ścieków:
W gminie pracują dwie mechaniczno-biologiczne oczyszczalnie ścieków:
• Oczyszczalnia ścieków Drzonów – średnia wydajność oczyszczalni ścieków 1576 RLM, jest
oczyszczalnią biologiczną spełniającą standardy odprowadzanych ścieków, o przepustowości
3
3
średniej 160 m /d. Rocznie oczyszczanych jest 44 tys. m ścieków. W wyniku stabilizacji osadu powstaje rocznie 22 Mg suchej masy osadów pościelowych. Obsługuje miejscowości:
Drzonów, Orzewo, Radomia, Słone, Buchałów. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest kanał Zimna Woda,
• Oczyszczalnia ścieków Świdnica - średnia wydajność oczyszczalni 2955 RLM, jest oczyszczalnią biologiczną spełniającą standardy odprowadzanych ścieków, o przepustowości śred3
3
niej 290 m /d. Rocznie oczyszcza 58,5 tys. m ścieków komunalnych. W wyniku stabilizacji
osadu powstaje rocznie 61 Mg suchej masy osadów pościelowych. Obsługuje miejscowości:
Świdnica, Piaski, Letnica, Koźla. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest kanał Wodna.
Wszystkie badane wskaźniki w ściekach odpływających z oczyszczalni w Drzonowie i Świdnicy
spełniają normy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. nr 137, poz. 984). W
pozostałych oczyszczalniach nie badano ścieków oczyszczonych.
Na terenie gminy Świdnica wydzielona została Aglomeracja Świdnica (kod PLLU065N) (kod PLL020)
utworzona na podstawie Uchwały Sejmiku Województwa Lubuskiego Nr 13/2008 o równoważnej
liczbie mieszkańców RLM w aglomeracji 4513. Do systemu kanalizacyjnego podłączonych jest 4888
mieszkańców aglomeracji, natomiast z taboru asenizacyjnego korzysta 67 mieszkańców.
Gmina nie posiada rozwiniętej sieci cieplnej. Główne źródło ciepła stanowią małe kotłownie i
indywidualne systemy grzewcze zaspokajające potrzeby własne budynków mieszkalnych lub obiektów
zakładowych. W tego typu urządzenia centralnego ogrzewania wyposażonych jest ok. 81% mieszkań
w gminie.
Budynki należące do gminy przeważnie ogrzewane są węglem oraz gazem. Przeprowadzone w
ostatnim czasie działania termomodernizacyjne wpłynęły na zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło
o ponad 20%.
Teren gminy Świdnica obsługiwany jest przez grupę ENEA S.A. Rejon Energetyczny Zielona Góra.
Miejscowości w gminie zasilane są w energię elektryczną w układzie podstawowym i rezerwowym,
liniami napowietrznymi (częściowo kablowymi) o napięciu roboczym 15kV. Linie główne wyprowadzone są z GPZ 110/15kV „Krośnieńska”, GPZ „Leśniów Wielki” oraz GPZ „Łużycka”. Ponadto przez teren gminy przebiegają linie magistralne o napięciu 110kV i 220kV, pracujące w systemie energetyki
krajowej. Na terenie gminy zlokalizowanych jest 54 stacji transformatorowych różnych typów. Stacje te
zasilane są liniami energetycznymi napowietrznymi i kablowymi SN -15kV.
Na obszarze gminy Świdnica znajduje się sieć gazowa średniego ciśnienia. Przez obszar gminy od
Jędrzychowa (dzielnica Zielonej Góry) poprzez miejscowość Ochla (gmina Zielona Góra) i rejon Świdnicy do Nowogrodu Bobrzańskiego przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia. Długość sieci gazowej na
terenie gminy wynosi 55,7 km, liczba czynnych przyłączy wynosi 408 szt. a liczba osób korzystająca z
sieci wynosiła 1452. Z sieci gazowej w gminie korzysta 23% mieszkańców.
W 2012 r. gaz sieciowy dostarczany był do 520 gospodarstw domowych.
Gaz dostarczany jest dla celów komunalno-bytowych i ogrzewania mieszkań w budownictwie jednorodzinnym, oraz na potrzeby drobnego przemysłu i usług.
30
3
3
W 2012 r. zużyto 813,3 tys. m gazu, z tego 504,1 tys. m na cele ogrzewania. W porównaniu z rokiem
2009 ogólne zużycie gazu wzrosło o 16%.
Analiza i ocena aktualnego stanu środowiska
2.2.
2.2.1.
Świat roślin i zwierząt
Według podziału geobotanicznego Polski J. M. Matuszkiewicza (2008) obszar gminy Świdnica leży w
Krainie Południowowielkopolsko-Łużyckiej, w której w obrębie następujących jednostek:
• Okręg Zielonogórsko- Gubiński – podokręg zielonogórski,
• Okręg Kotlin Środkowej Odry – podokręg czerwieński.
2.2.2.
Ochrona przyrody i krajobrazu
Na terenie gminy Świdnica znajduje się 6 570,6 ha obszarów objętych ochroną prawną, co stanowi
40,8% powierzchni gminy.
Obszar chronionego krajobrazu (OChK)
Obszary chronionego krajobrazu występujące na terenie województwa lubuskiego zostały powołane
na podstawie uchwały Nr XLV/534/14 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 24 lutego 2014 r.
zmieniająca rozporządzenie w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urzędowy Woj. Lubuskiego z dnia 3 marca 2014r., poz. 564).
Na terenie Gminy Świdnica znajduje się w całości OChK „22-Wzniesienia Zielonogórskie” o powierzchni 3.573 ha oraz fragment OChK „23-Dolina Śląskiej Ochli” obszar o całkowitej powierzchni 10
350 ha położony w gminach: Świdnica 2 996 ha, Kożuchów 452 ha, Nowogród Bobrzański 123 ha,
Otyń 2 461 ha, Zielona Góra 4 318 ha.
Użytki ekologiczne
Na terenie gminy Świdnica znajdują się 2 użytki ekologiczne, będących w nadzorze Nadleśnictwa
Zielona Góra o łącznej powierzchni 1,58 ha.
Charakterystykę użytków ekologicznych przedstawia poniższa tabela.
Tabela 2 Ewidencja użytków ekologicznych na ternie gminy Świdnica
Lp.
1.
2.
Nazwa użytku
ekologicznego
(jak w akcie
prawnym o
ustanowieniu)
Dereniówka
Dober
Obowiązująca
podstawa
prawna wraz z
Data utwo- Pow.
oznaczeniem
rzenia
[ha]
miejsca ogłoszenia aktu
prawnego
3.05.2002
3.05.2002
0,66
0,92
Obręb
ewid.
R.W.L. Nr 5 z
2002 r.
(Dz.U.Woj.Lub. Slone
Nr 44, poz.
554
R.W.L. Nr 5 z
2002 r.
(Dz.U.Woj.Lub. Lipno
Nr 44, poz.
554)
Źródło: RDOŚ Gorzów Wlkp.
31
Nr działki
Opis lokalizacji
ewidencyjnej
872
812
Opis
Nadleśnictwo
Zielona Góra
Leśnictwo Buchałów, oddz.
872m
Ochrona
ekosystemów
mających
znaczenia dla
zachowania
różnorodnych
typów siedlisk.
Nadleśnictwo
Zielona Góra
Leśnictwo Drzonów oddz. 812k
Ochrona
ekosystemów
mających
znaczenia dla
zachowania
różnorodnych
typów siedlisk.
Pomniki przyrody
Na terenie gminy Świdnica znajduje się 45 pomników przyrody, są to głównie pojedyncze drzewa oraz
skupiska drzew, oraz 4 źródła potoku z siedliskiem rzadkich roślin. Ustanowione zostały na podstawie
Uchwały rady Gminy Świdnica i zamieszczone w dziennikach urzędowych województwa lubuskiego:
Dz.U. Woj. Lub. Nr 28 poz.508 z dn. 4.05.2004 r.,
Dz. U. Woj. Lub. Nr 76 poz. 1228 z dnia 29.10.2006 r.,
Dz.U. Woj. Lub Nr 7 poz.207 z dn. 28.01.2008 r.,
Dz.U. Woj. Lub. Nr 38 poz. 837 z dn. 5.06.2006 r.,
Dz.U. Woj. Lub. Nr 14 poz. 338 z dn. 7.03.2006 r,
Dz.U. Woj. Lub. Nr 38 poz. 848 z dn. 5.06.2006 r.,
Wykaz pomników przyrody znajduje się w załączniku nr 1.
Tereny zieleni
Tereny zieleni w gminie Świdnica stanowią parki, zieleńce, lasy gminne i cmentarze. Parki zajmują
powierzchnie 3,6 ha, zieleńce 0,4 ha. Lasy gminne zajmują powierzchnie 6,8 ha. W obrębie gminy
znajduje się 6 cmentarzy o łącznej powierzchni 6 ha.
Wśród parków na szczególną uwagę zasługują:
• zabytkowy park w m. Drzonów powierzchnia ok. 3 ha, właściciel Lubuskie Muzeum Wojskowe
w Drzonowie. Park założony na początku XIX wieku. Położony jest na północ od pałacu. Na
terenie parku z nielicznym starodrzewiem, znajduje się staw. W parku jest 25 drzew uznanych
za pomniki przyrody.
• zabytkowy park w m. Letnica – powierzchnia 3,55 ha, właścicielem jest Agencja Własności
Rolnej Skarbu Państwa, oddział w Gorzowie, filia w Zielonej Górze. Park, o charakterze krajobrazowym. W obecnym stanie zaniedbany.
• zabytkowy park w m. Świdnica I - powierzchnia 1,07 ha, właścicielem parku jest Urząd Gminy
Świdnica, a część jest w rękach prywatnych. W XVIII w. był to ogród renesansowy o regularnym kształcie. W XIX w. przebudowany na park krajobrazowy. W obecnym stanie zaniedbany.
• zabytkowy park Świdnica II - powierzchnia 3,61 ha, właścicielem parku jest Urząd Gminy
Świdnica. Dawniej był to ogród renesansowy lub barokowy. W XIX wieku założono park krajobrazowy z polanami, klombami, dróżkami i grupami drzew. Wymagane są prace przy ograniczaniu podszytu i prace porządkowe.
• zabytkowy par w m. Buchałów - o powierzchni 2,32 ha, właścicielem terenu jest Nadleśnictwo
Zielona Góra. Drzewostan o charakterze parkowym. Występują tu liczne pomniki przyrody.
Przeważnie są to dęby szypułkowe. Wskazane są prace przy ograniczeniu podszytu, dla zachowania charakteru parkowego.
2.2.3. Lasy
Walorem gminy są duże powierzchnie lasów, które zajmują 10 332 ha i stanowią 64,2% powierzchni
gminy. Średnia lesistość województwa lubuskiego wynosi 49,3%, a kraju 29,3%. Pod tym względem
gmina zajmuje 15 pozycje w województwie (na 83 gminy) i 1 w powiecie (na 11 gmin, w tym miasto
Zielona Góra).
Według regionizacji opartej na kryteriach przyrodniczo-leśnych obszar gminy położony jest w III Krainie Wielkopolsko-Pomorskiej, w 6 Dzielnicy Pojezierza Lubuskiego. Typy siedliskowe lasu wykształcone w zależności od pochodzenia geologicznego, warunków glebowych i wodnych na obszarach
leśnych gminy przedstawia poniższe zestawienie.
Tabela 3 Typy siedliskowe lasu
Typ lasu
Bór suchy
Bór świeży
Struktura [%]
12,4
61,4
32
Bór wilgotny
Bór mieszany świeży
Bór mieszany wilgotny
Las mieszany świeży
Las mieszany wilgotny
Las świeży
Las wilgotny
Oles
Oles jesionowy
Razem grunty zalesione i niezalesione
1,2
16,3
1,5
3,1
1,9
0,5
0,8
0,3
0,6
100%
Źródło: Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Świdnica, 2014
W lasach gminy najliczniejszym i najważniejszym gospodarczo gatunkiem jest sosna, która zajmuje
92 % powierzchni leśnej. Jako gatunek główny występuje bez wyjątku na wszystkich siedliskach na
mniejszej lub większej powierzchni. Na siedliskach borowych tworzy przeważnie drzewostany jednogatunkowe najczęściej bezpodszytowe, a na siedliskach żyźniejszych w większości z dobrze rozwiniętą warstwą podszytów. Jakość techniczna tych drzewostanów jest zróżnicowana. Zdecydowanie najsłabsze pod względem jakości technicznej są drzewostany na typie siedliskowym boru suchego oraz
na zniekształconych borach świeżych. Drzewostany o dobrej jakości technicznej zajmują siedliska
żyźniejszych borów świeżych, borów mieszanych świeżych, gdzie sosna tworzy drzewostany I-III bonitacji. Sosna tworzy jednowiekowe drzewostany lite na dużych powierzchniach. Na siedliskach żyźniejszych występuje często z udziałem innych gatunków, głównie brzozy, dęba oraz akcji. Uwzględniając
warunki siedliskowe na omawianym terenie, sosna nadal pozostanie głównym gatunkiem produkcyjnym. Drzewostany innych gatunków występują na niewielkich powierzchniach. Iglaste (modrzew i
świerk) 0,6 % powierzchni leśnej, liściaste
łącznie 7,4 %, z tego brzoza, dąb łącznie o dość znacznym znaczeniu gospodarczym.
W strukturze wiekowej zdecydowanie przeważają drzewostany młode, poniżej 40-l – 45,2% powierzchni leśnej zalesionej. Drzewostany 41- do 80 – lat zajmują 21,2 % tej powierzchni. Przeciętna
3
zasobność drzewostanów w gminie Świdnica wynosi 151 m /ha, przeciętny wiek 53 lata, a przeciętny
3
przyrost 2,85 m /ha.
Obszar gminy Świdnica leży w granicach Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze,
na terenach Nadleśnictw: Zielona Góra, Nowa Sól i Krzystkowice.
Powierzchnia lasów państwowych będących w zarządzie Nadleśnictw położonych na terenie gminy
Świdnica wynosi 10 099,95 ha.
Tabela 4 Powierzchnia lasów zarządzana przez poszczególne Nadleśnictwa
Lp.
1.
2.
3.
Nadleśnictwo
Nadleśnictwo Zielona Góra
Nadleśnictwo Nowa Sól
Nadleśnictwo Krzystkowice
RAZEM
Źródło: Nadleśnictwa
Powierzchnia [ha]
7193,88
159,55
2746,52
10099,95
Lasy prywatne w gminie zajmują powierzchnię 120 ha (dane GUS 2013). Nadzór nad nimi zgodnie z
ustawą o lasach sprawuje Starosta, który te uprawnienia przekazał na mocy porozumień poszczególnym nadleśnictwom. Lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa objęte są inwentaryzacją lub
planem urządzenia lasów.
Na terenie poszczególnych Nadleśnictw, część lasów została uznana jako lasy ochronne. Ogółem ich
powierzchnia w gminie wynosi ok. 6 364,64 ha, w tym:
• Nadleśnictwo Zielona Góra – 6 346,71 ha, ustanowione Decyzją Ministra Środowiska z dn. 16
marca 2012 r. Nr DL-lpn-612-9/11001/12/JŁ
33
•
•
Nadleśnictwo Nowa Sól – ogólnie 60,58 ha, w tym wodochronne - 42,65 ha, lasy ochronne
wokół dużych miast - 17,93 ha; ustanowione Decyzją Ministerstwa Środowiska, Nr BOA-lplo152/1336/2001 z dnia 26.06.2001
Nadleśnictwo Krzystkowice - brak
Nadleśnictwa w ramach swej działalności prowadzą zalesienia i odnowienia lasów. Efektem
prowadzonych działań jest powstanie nowej uprawy leśnej, jednak zalesiając wprowadzany jest las na
grunt, który wcześniej lasem nie był. Zalesienie gruntów zwłaszcza niskich klas bonitacyjnych podnosi
ich wartość ekonomiczną, zwiększa udział lasów, a ściśle określone sposoby zakładania upraw
leśnych i dobór gatunków drzew, wpływają korzystnie na zwiększenie bioróżnorodności.
Prace odnowieniowe polegają na ponownym wprowadzeniu roślinności leśnej na gruncie będącym
niedawno również lasem.
W latach 2011-2013 na terenie Nadleśnictw prowadzone były tylko odnowienia lasów na łącznej
powierzchni 303,08 ha.
2.2.4.
Stan gleb
Przeprowadzona waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej wskazuje na słabe warunki i najmniej
korzystne z całego województwa lubuskiego. Według punktowej bonitacji agroklimatu w 15 punktowej
skali gmina uzyskuje 10,2 punktu.
Ocena warunków wodnych środowiska dla przydatności rolniczej (w skali 10-cio punktowej) określa
warunki gminy Świdnica na 4,7 punktu ze względu na zbyt małe opady deszczu i występujące okresy
suszy.
Budowa gleby charakteryzuje się wysoką zawartością piasku, co powoduje średnią i dużą przepuszczalność gleb oraz mały kompleks sorpcyjny gleb. Konsekwencją takiego układu jest uboga w związki
mineralne gleba, będąca okresowo lub stale za sucha. Przy ciekach i kanałach wodnych oraz okolicy
wsi Piaski tereny są okresowo zalewane przez wiosenne roztopy. Tereny te wymagają melioracji.
Z ogólnej powierzchni gruntów ornych ponad 70% gleb należy do 6 i 7 kompleksu rolnego (kompleks
żytni słaby i żytni bardzo słaby). Podobnie słabe są użytki zielone przeznaczone na pastwiska i łąki
kośne zaliczane do klasy 2z i 3z (użytki zielone średnie, użytki zielone słabe i bardzo słabe).
Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gorzowie Wlkp. przeprowadza na zlecenie indywidualnych
rolników badania gleb pod kątem: odczynu pH, potrzeb wapnowania, zawartości w makroelementy:
fosfor, potas i magnez. W omawianym zakresie w latach 2010-2011 r. przebadano 152 próbki
glebowe, pobrane z 263 ha użytków rolnych na terenie gminy. Ponadto przeprowadzono badanie
próbek na zasobność w niektóre mikroelementy. Ze względu na małą liczbę próbek nie mogą one
służyć jako wyniki reprezentacyjne dla danego obszaru.
Jednym z podstawowych wskaźników oceny gleb jest ich odczyn. Zależy on od rodzaju skały
macierzystej, składu granulometrycznego gleby, warunków przyrodniczych oraz zabiegów
agrotechnicznych. W przebadanych próbkach z terenu gminy Świdnica stwierdzono 46% gleb
kwaśnych (odczyn pH odpowiednio do 4,5 i 4,6÷5,5). Odczyn środowiska glebowego wpływa w
znacznym stopniu na życie roślin, mikroorganizmów i fauny glebowej. Decyduje tym samym o
aktywności biologicznej gleby. Częściej spotykane kwaśne odczyny gleb, powodują obniżanie
plonowania roślin jak również ułatwiają przyswajanie przez rośliny metali ciężkich. Z odczynem gleb
ściśle związana jest potrzeba ich wapnowania. Wapnowanie poprawiające właściwości fizyczne,
chemiczne i biologiczne gleb, jest zabiegiem agrotechnicznym. W przebadanych próbkach
procentowy udział gleb wymagających wapnowania w przedziale koniecznym i potrzebnym wynosił
28%. Natomiast dla 43% przebadanych gleb nie dostrzeżono potrzeby wapnowania.
Zawartość w glebie przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu jest ważnym wskaźnikiem
pozwalającym ustalić poziom racjonalnego nawożenia. Procentowy udział zbadanych próbek gleb
o bardzo niskiej i niskiej zawartości fosforu (P2O5) na terenie gminy dla użytków rolnych wynosiła 42%.
Udział gleb o zawartości potasu (K2O) bardzo niskiej i niskiej wynosił 49%, a magnezu 19%.
Niedobór fosforu powoduje zahamowanie wzrostu łodyg i liści, karłowacenie roślin, słaby rozwój
kwiatów; nie wytwarzają się prawidłowo nasiona. Rośliny stają się drobne, strzeliste, o cienkich
34
łodygach i słabym systemie korzeniowym. Zwalnia się proces ukorzenienia i krzewienia rośliny.
Ograniczone jest kwitnienie, tworzy się mniej nasion i owoców o gorszej jakości, a przy głębokim
niedoborze roślina nie wytwarza nasion i owoców.
Potas jest niezbędny dla produkcji cukru w liściach, jego transportu do korzenia i magazynowania.
Reguluje gospodarką wodną, dzięki czemu roślina traci mniej wody podczas parowania, a produkcja
suchej masy zostaje zwiększona.
Niedobór magnezu podczas wzrostu roślin powoduje spadek jakości i obniżenie plonów.
Na indywidualne zlecenie rolników OSChR w Gorzowie przeprowadza również badania gleb na
zwartość metali ciężkich i siarki siarczanowej, jednak ze względu na jednostkowy charakter nie mogą
być one podstawą dla zestawień dla całej gminy.
2.2.5.
Zasoby złóż naturalnych oraz ochrona powierzchni ziemi
Występujące na terenie gminy zasoby surowców mineralnych związane są z budową geologiczną
tego obszaru.
Występują zbadane złoża węgla brunatnego, które do roku 1947 eksploatowane były w kopalni Słone.
Ze względu na nierentowność zaprzestano dalszej eksploatacji. Miąższość pokładu węgla wahała się
w granicach 3 – 5 m. Jest ono zaburzone glacitektonicznie, a eksploatowano tylko jego górne partie
metodą podziemną. Po eksploatacji pozostały liczne wyrobiska, obecnie wypełnione wodą.
Udokumentowane jest małe złoże kruszywa naturalnego w Wilkanowie o zasobach geologicznych
2870 tys. ton (Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na dzień 31.12.2013 r.).
Brak jest eksploatacji większych udokumentowanych złóż surowców mineralnych.
2.2.6.
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego
Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza w województwie lubuskim jest tzw. emisja
antropogeniczna, wynikająca z działalności ludzi. Naturalne procesy zachodzące w przyrodzie (emisja
naturalna) mają znaczenie marginalne.
Emisja antropogeniczna obejmuje emisję z zakładów przemysłowych i energetycznych, tzw. emisję
niską - z gospodarki komunalnej (kotłownie, indywidualne paleniska domowe i prywatne zakłady) oraz
emisję komunikacyjną. Według danych Urzędu Statystycznego w 2013 r. emisja pyłów na obszarze
województwa lubuskiego z zakładów zaliczanych do szczególnie uciążliwych wyniosła 1,1 tys. ton.
Wielkość emisji gazów w województwie lubuskim w 2013 r. osiągnęła poziom 2009,504 tys. ton.
Przestrzenny rozkład emisji na terenie województwa lubuskiego jest zróżnicowany. Największe
skupiska emitorów punktowych, jak i znaczna emisja liniowa związane są z obszarami
zurbanizowanymi dużych miast. Emisja punktowa dotyczy emisji zorganizowanej z zakładów,
powstającej w wyniku energetycznego spalania paliw oraz przemysłowych procesów
technologicznych. Emisja liniowa to głównie emisja komunikacyjna z transportu samochodowego.
Emisja powierzchniowa jest sumą emisji z palenisk domowych, oczyszczania ścieków w otwartych
urządzeniach oczyszczających i składowania odpadów.
Duży wpływ na jakość powietrza, ma tzw. emisja niska, ze źródeł takich jak: paleniska domowe, małe
kotłownie, warsztaty rzemieślnicze. Wielkość tej emisji jest trudna do oszacowania: wynosi od kilku do
kilkunastu procent ogółu emisji na terenach o rozwiniętej sieci ciepłowniczej oraz do kilkudziesięciu
procent - na obszarach, których nie obejmują centralne systemy ciepłownicze, zwłaszcza na
obszarach wiejskich. Jej oddziaływanie odzwierciedla się wzrostem stężeń zanieczyszczeń gazowych
i pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym.
Według danych GUS w 2013 r. emisja pyłów z terenu powiatu zielonogórskiego z zakładów
zaliczanych do szczególnie uciążliwych wyniosła 128 ton, co stanowiło 11,53% ogólnej masy
emitowanych zanieczyszczeń pyłowych z terenu województwa lubuskiego. Wielkość emisji gazów w
powiecie osiągnęła poziom 124991 ton, co w odniesieniu do całkowitej masy emitowanych gazów w
województwie stanowiło 6,2%. Powiat charakteryzuje się dość wysoką emisją zanieczyszczeń w
województwie, zajmując 3 i 5 miejsce w województwie pod względem emisji zanieczyszczeń pyłowych
i gazowych (na 14 powiatów), co wskazuje na duże uprzemysłowienie obszaru.
35
W 2013 r. na urządzeniach do redukcji i neutralizacji zanieczyszczeń udało się zatrzymać ponad 3910
ton zanieczyszczeń pyłowych co stanowi ok. 99% wytworzonych zanieczyszczeń oraz 141 t
zanieczyszczeń gazowych, stanowiących zaledwie 0,6% wszystkich zanieczyszczeń.
Głównym problemem w zakresie zanieczyszczenia powietrza na terenie gminy Świdnica jest tzw.
emisja niska, związana ze stosowaniem paliw o niskiej jakości oraz z działalnością małych zakładów,
nie podlegających obowiązkowi posiadania pozwolenia na emisję do powietrza gazów i pyłów. W
latach 2012-2013 WIOŚ w Zielonej Górze przeprowadził na terenie gminy Świdnica 4 kontrole
podmiotów gospodarczych pod względem przestrzegania przepisów w zakresie ochrony powietrza, w
których nie stwierdzono nieprawidłowości. Dla terenów wiejskich uciążliwości związane z
zanieczyszczeniem powietrza wynikają głównie z rozproszenia źródeł niskiej emisji z palenisk
domowych. W znacznej części są to źródła opalane węglem. Można przyjąć, że na stan powietrza w
gminie Świdnica mają również wpływ zanieczyszczenia docierające z funkcjonujących w obrębie
miasta Zielona Góra zakładów przemysłowych..
Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza na terenie gminy jest również transport drogowy. Przez
gminę przebiegają szlaki komunikacyjne: DK 27 i 32 oraz drogi wojewódzkie.
Ponadto z transportem drogowym związane są również firmy magazynowe, logistyczne oraz stacje
paliw. Na skutek czynności eksploatacyjnych do atmosfery emitowane są: zanieczyszczenia gazowe:
tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla i węglowodory aromatyczne oraz zanieczyszczenia
pyłowe w postaci związków: ołowiu, kadmu, niklu i miedzi.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze co roku dokonuje oceny stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie województwa lubuskiego. W 2013 roku ocenę
dokonano w oparciu o wyniki badań imisji zanieczyszczeń uzyskanych z pomiarów przeprowadzonych
na stacjach monitoringu powietrza w Zielonej Górze, Wschowie, Smolarach, Bytnickich, Gorzowie
Wlkp., w Sulęcinie oraz w Żarach. Ww. stacje wyposażone są w panele meteorologiczne.
WIOŚ w Zielonej Górze w 2014 r. opracował ocenę roczną jakości powietrza w województwie
lubuskim dotyczącą roku 2013. Ocena jakości powietrza i wynikające z nich działania odnoszone są
do obszarów nazywanych strefami. Ocenę za rok 2013 wykonano w układzie stref zgodnym z
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje
się oceny jakości powietrza (Dz.U. z 2012 r. poz. 914). W przypadku województwa lubuskiego
wyróżniono trzy strefy: miasto Gorzów Wlkp., miasto Zielona Góra oraz pozostały teren województwa
stanowiący tzw. strefę lubuską, do której zalicza się gmina Świdnica.
Pomiary imisji wykazały, podobnie jak w latach ubiegłych, że głównym problemem w zakresie
zanieczyszczenia powietrza w Lubuskim są wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz
benzo(a)pirenu w nim zawartego. W sezonie grzewczym wielkości stężeń pyłu PM10 i benzo(a)pirenu
były wyższe niż okresie letnim. Z przebiegu rocznej serii pomiarów odczytać można wyraźną
sezonową zmienność stężeń pyłu. Jego głównym źródłem są przestarzałe, niskoenergetyczne
paleniska domowe ogrzewane paliwami stałymi często złej jakości.
Dodatkowo pomiary arsenu prowadzone w 2013 r. potwierdziły występowanie wysokiego stężenia i
przekroczenie jego wartości docelowej na obszarze miasta Wschowa i Żary, przez co całą strefę
zakwalifikowano do klasy C.
Tabela 5 Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia
Nazwa
strefy
SO2
NO2
Strefa
A
A
lubuska
Źródło: WIOŚ Zielona Góra.
Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji
PM10
Pb
benzen
CO
O3
As
Cd
Ni
B(a)P
PM2,5
C
A
A
A
A
C
A
A
C
A
Rezultatem końcowym oceny stref pod kątem ochrony roślin, podobnie jak pod kątem ochrony
zdrowia, jest określenie klas wynikowych dla poszczególnych zanieczyszczeń w danej strefie. W
36
efekcie oceny przeprowadzonej dla 2013 roku dla dwutlenku siarki, tlenku azotu i poziomu
docelowego dla ozonu w strefie lubuskiej przypisano klasę A.
Tabela 6 Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony roślin
Nazwa strefy
Strefa
lubuska
Źródło: WIOŚ Zielona Góra.
SO2
Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji
NOx
O3
A
A
A
Zaliczenie strefy do klasy C dla danego zanieczyszczenia oznacza konieczność wyznaczenia
obszarów przekroczeń i zakwalifikowania strefy do opracowania programów ochrony powietrza.
Obowiązek określania programów ochrony powietrza wynika z art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001
r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 ze zm.). Programy określa się dla stref, w
których poziom choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powiększony
o margines tolerancji lub poziom docelowy. Programy mają na celu osiągnięcie dopuszczalnych
poziomów i poziomów docelowych substancji w powietrzu. W wyniku wykonanej oceny w 2013 r.
wyodrębniono sześć obszarów przekroczeń w województwie lubuskim, dla których wymagany jest
program ochrony powietrza, w tym dla obszaru gminy Świdnica ze względu na przekroczenie
średniorocznych wartości stężeń docelowych dla benzo(a)pirenu.
2.2.7.
Zanieczyszczenie wód
Rzeki
W latach 2010-2012 w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska przebadanych zostało 104
jednolitych części (jcw) wód rzecznych w województwie lubuskim, w tym 55 naturalnych, 44 silnie
zmienionych i 5 sztucznych. Ocena stanu wód rzecznych została wykonana w oparciu o zapisy w
projekcie nowelizacji rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla
substancji priorytetowych oraz w oparciu o wytyczne opracowane przez GIOŚ.
Ocena stanu wód wykonywana jest na podstawie klasyfikacji poszczególnych grup elementów
biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych oraz elementów chemicznych. Ocenę
jednolitych części wód dokonano na podstawie badań w punktach pomiarowych zlokalizowanych poza
terenem gminy Świdnica w dwóch punktach na Śląskiej Ochli w: m. Ługi oraz przy ujściu do Odry w
m. Bobrowniki.
Potencjał ekologiczny w obu punktach określono jako dobry i powyżej dobrego. Klasyfikacja
elementów biologicznych wykazała dobry stan (II klasa). W klasyfikacji elementów
hydromorfologicznych wodom cieków przypisano I klasę.
Klasyfikacja elementów fizykochemicznych wspierających elementy biologiczne wykazała, że w obu
jcw spełniały one kryteria dla stanu/potencjału dobrego. Zadecydowały o tym głównie wartości stężeń
azotu Kjeldahla i fosforanów.
Za lata 2010-2012 wykonano dla wszystkich badanych punktów pomiarowo-kontrolnych, tym samym
dla
wszystkich monitorowanych jednolitych części wód ocenę eutrofizacji spowodowaną
zanieczyszczeniami pochodzenia komunalnego. Ocenę eutrofizacji wykonano na podstawie wyników
uzyskanych dla elementów biologicznych (fitoplankton, fitobentos, makrofity) i fizykochemicznych
(wybrane wskaźniki charakteryzujące warunki biogenne oraz warunki tlenowe i zanieczyszczenia
organiczne: BZT5, OWO, azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosfor ogólny
oraz fosforany). Przeprowadzone badania wykazały brak spełnienia wymagań dla obszarów
chronionych, czyli wystąpienie eutrofizacji wód.. Najczęstsze przekroczenia odnotowano w przypadku
ogólnego węgla organicznego, azotu Kjeldahla i fosforanów, natomiast w przypadku elementów
biologicznych najczęściej stwierdzono przekroczenia wartości granicznych dla fitobentosu.
Ogólny stan jcw w dwóch punktach na Śląskiej Ochli w: m. Ługi oraz przy ujściu do Odry w m.
Bobrowniki określony został jako zły.
37
Wody podziemne
W 2012 roku badania jakości wód podziemnych prowadzone były w ramach monitoringu
diagnostycznego. Badania wykonał Państwowy Instytut Geologiczny na zlecenie Głównego
Inspektoratu Ochrony Środowiska. Sieć obejmowała 54 punkty pomiarowe w województwie, w tym 4
punkty w powiecie zielonogórskim. Na terenie gminy Świdnica nie prowadzono badań wód
podziemnych.
Wyniki z monitoringu wód podziemnych na terenie powiatu zielonogórskiego znajdują się w poniższej
tabeli.
Nr punktu
Tabela 7 Wyniki monitoringu wód podziemnych na terenie powiatu zielonogórskiego w 2012 r.
Miejscowość
Gmina
JCWPd
Stratygrafia
Użytkowanie
terenu
Klasa
jakości
wody w
punkcie
2012 r.
792
793
Wysokie
Wysokie
Czerwieńsk
Czerwieńsk
66
66
NgM
Q
Grunty orne
Grunty orne
III
III
795
Kargowa
Kargowa
71
Q
Tereny
przemysłowe
III
1150
Kiełpin
Zielona Góra
66
Q
Zabudowa
wiejska
III
Wskaźniki
w
granicach
stężeń III
klasy
jakości
temp., O2
O2, Mn, Fe
temp., O2,
NO2, Ni, K,
Ca
O2,
NgM – neogen, miocen
Q - pokłady czwartorzędowe
Źródło: Monitoring jakości wód podziemnych województwa lubuskiego w 2012 r., WIOŚ.
Ocena jakości wód została wykonana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23
lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz.
896). W wszystkich przebadanych punktach stwierdzono wody zadowalającej jakości (klasa III).O III
klasie decydowały przeważnie wskaźniki zawartości: tlenu, żelaza, wapnia, manganu.
Wody przeznaczone do spożycia przez mieszkańców
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Zielonej Górze, który pełni nadzór nad wodą przeznaczoną do
spożycia przez ludzi, w 2013 r. prowadził badania jakości wody w ramach nadzoru sanitarnego na
następujących wodociągach:
•
wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę: Świdnica, Wilkanowo (Osiedle Przylesie),
Letnica, Drzonów, Słone,
•
indywidualne ujęcie wody: Wilkanowo (Ogrody Działkowe).
Z nadzorowanych urządzeń wodociągowych zbiorowego zaopatrzenia w wodę tylko w 2, tj.: Letnicy
i Słonem jakość wody pod względem fizyko-chemicznym w 2013 r. była dobra. Natomiast w 2 wodociągach publicznych: Świdnica i Wilkanowo - Osiedle Przylesie oraz 1 indywidualnym ujęciu wody
Wilkanowo - Ogrody Działkowe, woda nie odpowiadała wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia
z uwagi na przekroczenie najwyższej dopuszczalnej mętności oraz zawartości manganu i żelaza.
Również złą wodę dostarczał wodociąg publiczny w Drzonowie z uwagi na zawartość żelaza i manganu.
Jakość wody pod względem mikrobiologicznym w ciągu roku ogólnie była dobra, chociaż okresowe
pogorszenie miało miejsce w 4 urządzeniach na terenie gminy. W Letnicy stwierdzono w 1 próbce
bakterie z grupy coli, natomiast w Świdnicy i Słonem oraz w indywidualnym ujęciu wody Wilkanowo Ogrody Działkowe przekroczenie ogólnej liczby mikroorganizmów na agarze odżywczym w 22˚ C po
72 h w 1 ml wody.
Stan kąpielisk
Na terenie gminy Świdnica nie było zgłoszonego kąpieliska ani miejsca wyznaczonego do kąpieli.
38
2.2.8.
Zagrożenie powodziowe
Cieki znajdujące się na terenie gminy Świdnica nie zostały zakwalifikowane do opracowania map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego w I cyklu planistycznym ani w II cyklu planistycznym. Należy jednak zwrócić uwagę, że zagrożenie podtopieniami może występować w sąsiedztwie każdego cieku.
Na terenie gminy znajduje się 29,195 km rzek i cieków wodnych administrowanych i utrzymywanych
przez Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze, są to: rzeka Śląska Ochla
oraz Kanały: Wodna, Polny i Jarosz.
Ze względu na brak zagrożenia powodziowego na rzekach tych nie występują urządzenia
przeciwpowodziowe.
Rolę odbiorników nadmiaru wody na obszarach użytków rolnych pełnią również rowy melioracyjne.
Łączna długość rowów melioracyjnych na terenie gminy wynosi ok. 195 km. Powierzchnia
zmeliorowanych gruntów ornych wynosi 1115 ha, w tym nawadniane 18 ha użytków rolnych,
zmeliorowanych użytków zielonych 1040 ha, w tym nawadnianych jest 502 ha. Większość urządzeń
pochodzi sprzed 30 lat i wymaga odbudowy oraz gruntownej konserwacji.
Ponadto ok. 700 ha gruntów ornych i 500 ha trwałych użytków zielonych wymaga przeprowadzenia
melioracji.
Na terenie gminy nie działa żadna spółka wodna, zatem obowiązkiem utrzymania i konserwacji
urządzeń melioracyjnych obarczeni są właściciele gruntów, którzy czerpią korzyści z rowu na
podstawie art. 77 ust. 1 ustawy Prawo wodne.
Do oceny zagrożenia suszą w Polsce został utworzony Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej
(SMSR), który na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzi Instytut Uprawy Nawożenia
i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy (IUNG-PIB) w Puławach. System ten ma za zadanie
wskazać obszary, na których potencjalnie wystąpiły straty spowodowane suszą dla poszczególnych
upraw. Określa się klimatyczny bilans wodny, czyli różnicę pomiędzy opadem atmosferycznym
mierzonym standardowo na stacjach meteorologicznych a ewapotranspiracją potencjalną.
Na terenie gminy Świdnica w 2013 roku przeprowadzono pomiary w 13 okresach raportowania. W
jednym okresie w ciągu roku, tj. w miesiącach letnich VII-VIII stwierdzono zagrożenie wystąpienia
suszy rolniczej.
W sytuacji zagrożenia suszą, przeciwdziałać można przez monitorowanie bilansów wodnych gleb
umożliwiające rozpoznanie skali i przestrzennego występowania suszy glebowej.
Na terenie Gminy Świdnica znajdują się dwa zbiorniki przeciwpowodziowe Witoszówka II
i Komorów administrowane przez Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrocławiu
Oddział w Świdnicy. Należy ukierunkować działania na dalsze tworzenie oczek wodnych, lokalnych
mokradeł oraz wykorzystywać wody opadowe poprzez gromadzenie ich i wykorzystanie do
podlewania zieleni urządzonej. Budowę małych zbiorników wodnych zakłada również opracowany
„Program małej retencji województwa lubuskiego”.
2.2.9.
Zagrożenie hałasem
Na terenie gminy Świdnica największe zagrożenie stanowi hałas komunikacyjny, zwłaszcza na
odcinkach dróg krajowych nr 27 i 32 przebiegających przez obszary zamieszkałe.
Mimo niewątpliwych osiągnięć przemysłu samochodowego, pozwalających na stosowanie
rozwiązań konstrukcyjnych zmniejszających uciążliwość akustyczną pojazdów, rozbudowę sieci dróg
i rosnące natężenie ruchu powodują coraz większą presję na środowisko. Wieloletnie badania
wskazują na zwiększanie się obszarów poddanych nadmiernemu oddziaływaniu hałasu i niepokojące
zmniejszanie powierzchni terenów o korzystnych warunkach akustycznych. Analiza danych GUS na
przestrzeni lat 2001 – 2011 wykazuje stały wzrost ogólnej liczby pojazdów, w tym liczby pojazdów
39
osobowych. W 2011 r. w Polsce zarejestrowanych było 18 125 tys. samochodów osobowych, co
3
oznacza wzrost o niemal 58% w stosunku do roku 2001.
Podczas przeprowadzanego co pięć lat Generalnego Pomiaru Ruchu Drogowego, w 2010 r. zlokalizowano punkty pomiarowe na terenie gminy Świdnica. Najbardziej uczęszczane są DK 27 i 32, gdzie
średnie natężenie ruchu wynosiło nawet ponad 9 tys. pojazdów na dobę. Ponad 20% strumienia pojazdów stanowiły samochody ciężarowe. Rodzaj pojazdu ma duże znaczenie dla emisji hałasu, można
powiedzieć, że zachodzi tutaj zależność: im większy pojazd tym wyższy poziom hałasu jest przez
niego generowany. Na poziom hałasu wpływ ma również stan nawierzchni po której poruszają się
pojazdy. W celu zmniejszenia oddziaływania hałasu i towarzyszących temu wibracji realizowane są w
miarę możliwości przedsięwzięcia polegające na przebudowie i modernizacji dróg.
W 2010 r. GDDKiA w Zielonej Górze w ramach Generalnego pomiaru hałasu przeprowadziła pomiar
w punkcie przy drodze krajowej nr 27 w km 56+650. Teren, na którym wykonywano pomiary hałasu, to
nie objęty ochroną przed hałasem teren zabudowy przemysłowej, w obrębie której znajduje się tylko
stacja benzynowa. Wykazano, że natężenie ruchu w porze dziennej wynosiło 9234 poj./16 h, w tym
14,3% pojazdów ciężkich, a w porze nocnej 579 poj./8 h, w tym 23% pojazdów ciężkich.
Wyniki pomiaru zamieszczono w poniższej tabeli.
Tabela 8 Wyniki pomiaru hałasu komunikacyjnego w Świdnicy na DK 27 w km 56+650 w 2010 r.
Pora
doby
Poziom Rodzaj
dopusz- punktu
czalny pomiar[dB]
owego
Wartości równoważnego
poziomu
dźwięku, [dB]
Dane pomiarowe
Niepewność
oszacowania
Przekroczenia
wyników po[dB]
miarów
Dzień
PPH
70,9
0,9
(6.00PDH
67,7
0,9
22.00)
Noc
PPH
64,4
0,9
(22.00
PDH
61,0
0,9
-6.00)
PPH – Punkt referencyjny (podstawowy) pomiaru poziomu hałasu
PDH – Punkt pozostały (dodatkowy) pomiaru poziomu hałasu
Źródło: GDDKiA Zielona Góra
Obliczenia
Wartości równoważnego
Przekroczenia
poziomu dźwię[dB]
ku, [dB]
-
71,2
-
-
68,6
-
-
63,8
-
-
61,4
-
Obszar na którym przeprowadzono pomiary określony został jako usługowy, wobec tego nie został
objęty ochroną przed hałasem. Stwierdzono jednak, że 2 obiekty, które zamieszkuje 4 mieszkańców
narażone są na hałas w porze dziennej i nocnej.
Na podstawie art.179 ustawy Prawo ochrony środowiska oraz zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja
może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest
wymagane sporządzenie map akustycznych, oraz sposobu określenia granic terenów objętych tymi
mapami (Dz.U. z 2007 r. Nr1, poz.8), drogi, po których przejeżdża ponad 3 mln pojazdów rocznie,
obejmuje obowiązek wykonania mapy akustycznej. Kwalifikacja odcinków dróg do wykonania mapy
akustycznej przeprowadzona została na podstawie wyników generalnego pomiaru ruchu w roku 2010.
W roku 2012 mapy akustyczne wykonane zostały dla odcinków dróg krajowych w tym dla DK nr 27 i
32. Na podstawie wykonanych map stwierdzono, że liczba mieszkańców narażonych na hałas
pochodzący z dróg krajowych na terenie powiatu zielonogórskiego wynosi nawet 2,9 tys.
Stwierdzone przekroczenia wymagają podjęcia działań naprawczych. Mapy powinny też służyć do
tworzenia właściwych zapisów w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, dotyczących terenów
położonych w otoczeniu dróg.
3
Źródło: Wiadomości statystyczne, GUS, listopad 2012 r.
40
Uciążliwość akustyczną powodują również obiekty prowadzące działalność gospodarczą (hałas
przemysłowy). Większość podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie gminy
powoduje emisję hałasu uciążliwą tylko dla najbliższego otoczenia. WIOŚ prowadzi
działalność kontrolną w zakresie hałasu przemysłowego. Przeprowadzane kontrole wynikają z
planowej działalności oraz zgłoszonych interwencji. Uciążliwości te dotyczą najczęściej ograniczonej
liczby mieszkańców i są stosunkowo łatwiejsze do ograniczenia, zarówno na podstawie działań
administracyjno-prawnych, jak i technicznych. W latach 2012-2013 WIOS przeprowadził jedną
kontrolę w zakładzie pod względem przestrzegania przepisów w zakresie ochrony przed hałasem, w
której nie stwierdzono nieprawidłowości.
2.2.10. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Wszystkie nadajniki sieci komórkowych podlegają zgłoszeniu Staroście Zielonogórskiemu. Do takiego
zgłoszenia dołączane są wyniki pomiarów promieniowania elektromagnetycznego.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w roku 2011 r. przeprowadził
monitoring w 45 punktach pomiarowych, zlokalizowanych w miejscach dostępnych dla ludności, w tym
na terenie Świdnicy. W punkcie nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego natężenia
promieniowania elektromagnetycznego.
2.2.11. Odnawialne źródła energii
Energia geotermalna
Obecnie w województwie lubuskim nie ma instalacji geotermalnej.
Energia wiatru
W Gminie Świdnica nie zostały wyznaczone obszary, na których istnieje możliwość lokalizacji farm
wiatrowych.
Energia słoneczna
W obszarze gminy Świdnica wyznaczono dwa tereny lokalizacji farm fotowoltaicznych (obręb wsi Letnica), jako terenów działalności gospodarczej, wraz ze strefami ochronnymi, związanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu dla obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej
100kW. Strefa taka, nie może wykraczać poza wyznaczony w studium obszar. Lokalizacja wynika z
bezpośredniego sąsiedztwa linii elektroenergetycznych średniego napięcia oraz linii wysokiego napięcia 220 kV – Leśniów Wielki–Miłkowa.
Gmina wydała decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach dla budowy dwóch farm fotowoltaicznych: Drzonów I – 62320 szt. paneli o mocy 240 W p każdy, o łącznej mocy 15,2 MW oraz Drzonów II 20090 szt. paneli o mocy 240 W p każdy – o łącznej mocy 4,9 MW.
Energia z biomasy i biogazu
Na terenie gminy planowane są przedsięwzięcia związane z wykorzystaniem biomasy. Gmina wydała
decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach dla budowy:
• kotłowni na zrębki w m. Buchałów – moc cieplna – 5 MW, moc elektryczna – 1 MW
• kotłowni na zrębki w m. Koźla – moc cieplna – 2 MW, moc elektryczna – 1 MW
• zakładu do produkcji biomasy – peletu w m. Łochowo – produkcja peletu ze słomy i siana o
wydajności 1,5 Mg/godz. 8000 Mg/rok.
2.2.12. Gospodarka odpadami
Według danych ZGK Zielona Góra z terenu gminy Świdnica w 2012 roku od mieszkańców odebrano
łącznie 1245,471 Mg odpadów, a w 2013 – 1401,99 Mg.
Odpady niesegregowane (zmieszane) w 2013 r. stanowiły ponad 62% wszystkich odpadów
komunalnych, natomiast rok wcześniej, przed wprowadzeniem zmian w systemie gospodarki
41
odpadami ten odsetek wynosił ponad 56%.
Znaczną część odpadów komunalnych zawierają odpady ulegające biodegradacji. Większość jest
bezpośrednio zagospodarowywana u źródła, zwłaszcza na terenach wiejskich i w zabudowie
jednorodzinnej, gdzie powstające odpady często są kompostowane w kompostownikach lub są
wykorzystywane do karmienia zwierząt gospodarskich. W 2012 r. od mieszkańców gminy odebrano
51,4 Mg a w 2013 – 41,22 Mg odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.
Zdecydowana większość odpadów zebranych z terenu gminy Świdnica poddawanych jest procesowi
odzysku – 68%, z tego kompostowaniu – 14%, sortowaniu – 38%. W 2013 r. na składowisko trafiło
448,82 Mg odpadów, tj. 32% wszystkich zebranych odpadów.
Zbieranie odpadów w sposób selektywny stanowi podstawowy element systemu gospodarki odpadami. Zbiórka makulatury, szkła, tworzyw sztucznych i metali odbywa się w dwóch systemach:
• w systemie workowym – obejmującym swym zasięgiem zabudowę jednorodzinną. Surowce
wtórne posegregowane w workach z podziałem na makulaturę, szkło, tworzywa sztuczne i
metale odbierane są przez firmę odbierającą odpady komunalne, która dostarcza też mieszkańcom harmonogram zbiórki wraz z informacja o zasadach jej prowadzenia,
• w systemie pojemnikowym – obejmującym swym zasięgiem zabudowę wielorodzinną, obiekty
użyteczności publicznej, placówki oświatowe i instytucje. W tak zwanych „gniazdach” znajdują
się pojemniki przeznaczone do zbiórki:
o opakowań z tworzyw sztucznych ( w tym wielomateriałowych) i metali – pojemnik żółty,
o szkła białego – pojemnik biały,
o szkła kolorowego – pojemnik zielony,
o makulatury – pojemnik niebieski.
W efekcie prowadzonej selektywnej zbiórki w 2012 r. zebrano ogólnie 147,431 Mg, a w 2013 r. –
186,92 Mg odpadów opakowaniowych.
Wskaźnik zbierania odpadów opakowaniowych ogółem w przeliczeniu na jednego mieszkańca kształtował się w 2012 r. na poziomie ok. 23 kg/osobę, a w 2013 r. - 29 kg/osobę.
Deklaracje o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi złożyło 1869 osób tj. ok.
95% właścicieli nieruchomości (stan na dzień 31.12.2013 r.).
Działalnością związaną ze zbieraniem odpadów z terenu gminy Świdnica mogą zajmować się firmy
wpisane do rejestru działalności regulowanej, są to:
• TWE – Gospodarowanie Odpadami Spółka z.o.o.,67-100 Kiełcz ul. Szosa Bytomska 1
• Przedsiębiorstwo Usługowo - Wdrożeniowe „EKO-BUD” – Tadeusz Żugaj, 66-200 Świebodzin
Grodziszcze 22
• SITA ZACHÓD Sp. z.o.o., Składowisko Odpadów w Kartowicach, 67-300 Szprotawa Kartowice 37
• Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, 65-120 Zielona Góra ul. Zjednoczenia 110,
• A.S.A. Eko Polska Sp. z.o.o., 41-800 Zabrze ul. Lecha 10
Zbieraniem i zagospodarowaniem odpadów z terenu gminy Świdnica do 31.07.2014 r. zajmował się
Zielonogórski Związek Gmin. Obecnie zadania te wykonuje TEW Gospodarowanie Odpadami Sp. z
o.o. w Kiełczu.
Według „Planu gospodarki odpadami województwa lubuskiego na lata 2012-2017 z perspektywą do
2020” gmina Świdnica należy do Regionu Wschodniego, w skład którego wchodzą 32 gminy, a ogólna
liczba mieszkańców wynosi ok. 424,3 tys. Na terenie regionu wschodniego istnieje porozumienie gmin
obejmujące: Miasto Zielona Góra, gminy: Zielona Góra, Czerwieńsk, Dąbie, Sulechów, Świdnica,
Zabór, dla których wyznaczono obszar obsługiwany przez ZZO Zielona Góra.
ZZO Zielona Góra posiada następujące moce przerobowe:
• 40 000 Mg/rok dla części mechanicznej przed częścią biologiczną
• 20 000 Mg/rok dla części stabilizacji biologicznej odpadów powstałych w wyniku sortowania w
42
•
•
części mechanicznej,
13 000 Mg/rok dla części mechanicznej po części biologicznej,
100 000 Mg/rok dla składowiska
2
Na terenie gminy zinwentaryzowano w sumie 24 706 m (272 Mg) wyrobów azbestowych, z czego
24 230 m2 należy do osób fizycznych 78 m2 jest własnością Gminy. W związku z obowiązkiem usunięcia
wyrobów zawierających azbest do 2032 r. Uchwałą nr XXXV/200/13 Rady Gminy Świdnica z dnia 28
sierpnia 2013 r. przyjęty został Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy
Świdnica.
2.2.13. Zagrożenie poważną awarią
Do potencjalnych zagrożeń mogących doprowadzić do sytuacji kryzysowych na terenie gminy
Świdnica należy zaliczyć przede wszystkim:
• pożary,
• katastrofy, awarie i niekontrolowane przenikanie różnych substancji do środowiska
naturalnego,
• skażenie toksycznymi środkami przemysłowymi – transport substancji niebezpiecznych,
• klęski żywiołowe (susze, huragany, intensywne opady).
Do poważnych awarii może dojść na skutek awarii urządzeń technicznych w zakładach
przemysłowych lub podczas transportu materiałów niebezpiecznych - w wyniku kolizji drogowej,
a także wskutek rozszczelnienia autocystern.
Obowiązki związane z awariami przemysłowymi spoczywają głównie na prowadzącym zakład
o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii oraz na organach Państwowej Straży Pożarnej,
a także Wojewodzie. Jednak na terenie gminy nie ma zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia
awarii (ZoZR) ani zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZoDR).
WIOŚ z kolei realizuje zadania z zakresu zapobiegania występowania awarii przemysłowych poprzez
wykonywanie kontroli przedsiębiorstw.
3.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu Programu
Ochrony Środowiska dla Gminy Świdnica
Głównym celem Programu ochrony środowiska dla Gminy Świdnica jest określenie dla danej jednostki
terytorialnej drogi do osiągnięcia celów w przedmiotowej dziedzinie, zmierzających do poprawy stanu
środowiska, ustalonych wcześniej na szczeblu krajowym i międzynarodowym. Dlatego odstąpienie od
wdrażania zapisów przedmiotowego dokumentu oznaczać będzie odstąpienie od obowiązku realizacji
strategicznych celów ochrony środowiska w kontekście szerszej perspektywy postrzegania tej
problematyki.
W przypadku braku realizacji Programu, przeprowadzona analiza i ocena istniejącego stanu
środowiska pozwala wykazać, że może nastąpić pogorszenie stanu środowiska. Brak realizacji
Programu przyczyniać się będzie do występowania negatywnych tendencji w zakresie korzystania ze
środowiska.
W związku z rozwojem gospodarczym, wzrostem poziomu konsumpcji, zwiększającą się presją na
obszary cenne przyrodniczo i niezurbanizowane, zwiększeniem zapotrzebowania na surowce, brak
realizacji zapisów Programu prowadzić może do pogorszenia elementów środowiska. Istnieje
zagrożenie zmiany stanu środowiska poprzez m.in.:
• utratę różnorodności ekologicznej i cennych przyrodniczo terenów,
• degradację walorów krajobrazu,
43
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
4.
pogorszenie jakości wód powierzchniowych i podziemnych w związku ze zwiększonym
wytwarzaniem ścieków, niewłaściwym stosowaniem nawozów i gnojowicy czy oddziaływaniem
składowisk odpadów,
degradację powierzchni ziemi związaną z nielegalną eksploatacją zasobów naturalnych,
degradację powierzchni terenu ze względu na nielegalne składowanie odpadów,
zwiększenie ilości wytwarzanych odpadów,
niewłaściwe postępowanie z wytworzonymi odpadami,
zmniejszanie wielkości zasobów wodnych,
wzrost zagrożenia podtopieniami,
zwiększenie skutków występowania suszy,
pogorszenie jakości powietrza,
zwiększenie się liczby mieszkańców narażonych na ponadnormatywne natężenie hałasu
i pola elektromagnetyczne,
pogorszenie jakości życia mieszkańców.
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
Programu, w szczególności dotyczących obszarów podlegających ochronie na
podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody
Zasoby przyrodnicze
W niniejszym rozdziale przedstawiono najistotniejsze problemy ochrony środowiska na terenie Gminy
Świdnica, które zostały zidentyfikowane na podstawie analizy stanu środowiska opisanej w poprzednim rozdziale.
Czynniki negatywne:
• wykorzystywania lasów do celów rekreacyjnych, zwłaszcza przez nieumiejętne zachowanie
ludzi wiążące się z rozniecaniem ognia i niszczeniem drzewostanów i płoszeniem zwierzyny.
• zaśmiecanie obszarów leśnych,
• wzrastający ruch turystyczny, zaśmiecanie lasów, postępująca urbanizacja i rozwój komunikacji,
• usuwanie martwych drzew z obszarów leśnych,
• niskie zróżnicowanie gatunkowe lasów, przewaga sosny nad innymi gatunkami drzew,
• szkody wyrządzane przez zwierzynę łowną (głównie przez sarny i jelenie) w postaci zgryzania
upraw rolnych,
• szkodnictwo leśne tj. kradzieże drewna, „choinek”, siatek leśnych.
• szkody w drzewostanach wyrządzane przez huraganowe wiatry, przymrozki, szkody od śniegu
(okiść), oraz wahania poziomu wód gruntowych,
• niebezpieczeństwo związane z wypalaniem traw,
• brak odpowiednich zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego zapobiegających
konfliktom na obszarach chronionych, co przyczynia się do powstawania konfliktów na styku
ochrona przyrody a rozwój inwestycji,
• brak opracowanych planów ochrony dla przestrzennych form ochrony przyrody
• duże zagrożenie pożarowe lasów często spowodowane podpaleniami,
Działania ukierunkowane na poprawę stanu przyrody:
• dbałość o stan zdrowotny drzewostanów, stosowanie zabiegów odnowieniowych
i pielęgnacyjnych,
• realizacja założeń „Krajowego Programu Zwiększania Lesistości”,
• ograniczanie zagrożeń abiotycznych, biotycznych i antropogenicznych lasów,
• ochrona przeciwpożarowa lasów,
44
•
•
•
•
•
zapewnienie warunków do ochrony zasobów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych
przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości wypoczynku i rekreacji,
tworzenie sieci ścieżek rowerowych i tras turystycznych,
uwzględnianie w planowaniu przestrzennym gmin zapisów uwzględniających ochronę
bioróżnorodności,
objęcie cennych przyrodniczo i krajobrazowo obszarów różnymi formami ochrony przyrody w
celu zachowania ich wartości,
edukacja ekologiczna mieszkańców podnosząca świadomość i wrażliwość na stan środowiska
przyrodniczego.
Stan powierzchni ziemi
Czynniki negatywne:
• nadmierne używanie środków chemicznych do ochrony roślin i konserwowania zbiorów,
• nieracjonalne stosowanie nawozów sztucznych oraz niewłaściwe postępowanie ze środkami
ropopochodnymi w obrębie gospodarstw rolnych,
• nadmierne zakwaszenie gleb powodujące obniżenie ilości i jakości plonów,
• wypłukiwanie pierwiastków i związków chemicznych z gleb powodując zanieczyszczenie wód
podziemnych i powierzchniowych,
• transport, który przyczynia się do degradacji powierzchni ziemi,
• wydobywanie kopalin, eksploatacja składowisk odpadów oraz przemysł wiążą się z
powstawaniem szkód w środowisku, w tym degradację powierzchni ziemi,
• obszary poprzemysłowe i zdegradowane po wydobyciu kopalin,
• oddziaływanie dzikich wysypisk odpadów na powierzchnię terenu i wody podziemne;
• zły stan urządzeń melioracyjnych,
• brak monitoringu wód podziemnych w obrębie dzikich wysypisk odpadów.
Działania ukierunkowane na poprawę stanu jakości gleb:
• ochrona gruntów rolnych,
• prowadzenie działalności rolniczej zgodnie z wytycznymi zawartymi w Kodeksie Dobrej
Praktyki Rolniczej,
• wprowadzanie nowych zadrzewień śródpolnych przeciwdziałających erozji gleb;
• prowadzenie edukacji ekologicznej wśród rolników.
• odbudowa i renowacja urządzeń melioracji podstawowej i szczegółowej,
• likwidacja dzikich składowisk odpadów,
• kontrolowana eksploatacja kopalin, eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin
• prowadzenie rekultywacji terenów zdegradowanych lub zdewastowanych;
Zanieczyszczenie powietrza
Czynniki negatywne:
• przekroczenia stężeń PM10, benzo(α)pirenu w całej strefie lubuskiej, którą zaliczono do klasy
C,
• spalanie śmieci w indywidualnych kotłach grzewczych,
• problematyczna emisja niska pochodząca z palenisk domowych, małych kotłowni, warsztatów
rzemieślniczych,
• emisja niezorganizowana, tj. emisję substancji wprowadzanych do powietrza bez
pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych np. spawanie czy
lakierowanie wykonywane poza obrębem warsztatu czy spalanie na powierzchni ziemi jak
wypalanie traw, itp.,
• emisja liniowa pochodząca ze środków transportu spowodowana rosnąca ilością pojazdów,
• słabo rozwinięta sieć gazowa,
45
Działania, które ukierunkowane są na poprawę stanu jakości powietrza atmosferycznego:
• poprawa infrastruktury transportowej,
• eliminacja źródeł niskiej emisji,
• podłączenia do sieci gazowniczej pozwala na ograniczenie emisji zanieczyszczeń z palenisk
domowych,
• wykorzystywanie energii odnawialnej pozwoli na eliminację uciążliwych kotłowni węglowych,
będących znaczącym emitentem zanieczyszczeń do powietrza,
• zapobieganie spalania odpadów w domowych paleniskach,
• stosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie ograniczania zanieczyszczeń
przemysłowych.
W celu zmniejszenia emisji zanieczyszczeń pochodzącej z ogrzewania budynków zalecana jest:
• termomodernizacja budynków poprzez, którą rozumiemy nie tylko bezpośrednie docieplenie
budynków, ale także modernizację systemów ogrzewania zarówno u odbiorców
indywidualnych, jak i w zbiorczych źródłach ogrzewania – kotłowniach,
• wymiana źródeł energii cieplnej zasilanych paliwem nieodnawialnym na urządzenia
o mniejszym stopniu negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym zastosowanie
odnawialnych źródeł energii,
• ograniczenie zużycia energii poprzez wdrażanie systemów efektywnych energetycznie.
Ochrona wód
Czynniki negatywne:
• punktowe (zrzuty ścieków, nieszczelne zbiorniki na nieczystości płynne) i obszarowe źródła
zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych stanowiące głównie zanieczyszczenia
spływające z pól, szczególnie w okresach po nawożeniu gruntów rolnych,
• nielegalne zrzuty ścieków komunalnych, nieszczelne zbiorniki bezodpływowe (szamba),
niewłaściwie funkcjonujące przydomowe oczyszczalnie ścieków,
• słabo rozwinięta gospodarka ściekowa na terenach wiejskich,
• niewłaściwe postępowanie z substancjami ropopochodnymi (zwłaszcza na terenach wiejskich,
niewłaściwe magazynowanie oleju napędowego),
• możliwość przeniknięcia zanieczyszczeń do poziomów wodonośnych wskutek niewłaściwej
eksploatacji ujęć wód podziemnych,
• awarie i wypadki mogące spowodować emisję niebezpiecznych substancji do środowiska
gruntowego,
• wysokie zużycie wody do nawodnień w rolnictwie i leśnictwie,
• zły stan ekologiczny rzek na terenie gminy,
• niekontrolowane spływy powierzchniowe substancji nawozowych i środków chemicznych, stanowiące źródło substancji biogennych (głównie związków azotu i fosforu) odpowiedzialne za
eutrofizację wód powierzchniowych
• niewłaściwy stan techniczny urządzeń melioracji szczegółowej lub jego brak,
• brak zbiorników małej retencji,
Działania na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych:
• rozwój gospodarki wodno-ściekowej (zwodociągowanie i skanalizowanie gmin oraz
modernizacja istniejącej infrastruktury, spełnienie wymogów określonych w KPOŚK),
• ochrona zasobów wodnych (w
tym m. in.: monitoring wód, kontrola podmiotów
gospodarczych i mieszkańców pod względem wywozu ścieków; prowadzenie działalności
rolniczej zgodnie z KDPR),
• podejmowanie przedsięwzięć z zakresu modernizacji i odbudowy systemów melioracji
wodnych podstawowych i szczegółowych,
• realizacja programu małej retencji,
• stosowanie odpowiednich zabiegów rolniczych ograniczających skutki suszy (KDPR).
46
Oddziaływanie hałasu
Czynniki negatywne:
• brak wystarczających rozwiązań technicznych - tempo modernizacji i budowy nowych dróg nie
może nadążyć za wzrostem liczby pojazdów,
Hałas drogowy można zmniejszyć przez zapewnienie odpowiedniego stanu technicznego drogi oraz
poprzez:
• ograniczenie prędkości na określonych odcinkach dróg,
• poprawę płynności ruchu,
• budowę obwodnic miast
• ograniczenie możliwości wjazdu pojazdów ciężkich,
• prowadzenie nasadzeń roślinności ochronnej wzdłuż tras komunikacyjnych,
• budowę ekranów akustycznych – w miejscach szczególnie narażonych na hałas,
• stosowanie specjalnej „cichej nawierzchni” wygłuszającej przejazd samochodów;
W zakresie ograniczenia hałasu podstawowe cele to:
• zmniejszenie narażenia mieszkańców na nadmierny, ponadnormatywny poziom hałasu,
zwłaszcza emitowanego przez środki transportu (w tym budowa obwodnic, modernizacja
odcinków dróg krajowej, wojewódzkich, powiatowych i gminnych),
• utrzymanie aktualnego poziomu hałasu w obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest
korzystna,
• zintegrowanie działań w zakresie ochrony przed hałasem z planami zagospodarowania
przestrzennego (mapowanie cyfrowe, strefy ograniczonego użytkowania, lokalizacja obiektów,
przebieg szlaków transportu drogowego i szynowego itp.),
• prowadzenie monitoringu hałasu w obrębie źródeł emisji.
Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Czynniki negatywne:
• dynamiczny rozwój telefonii komórkowej, wzrost liczby stacji bazowych telefonii i urządzeń WiFi przez co zwiększa się ilość źródeł promieniowania i obszar ich oddziaływania,
• mała świadomość społeczeństwa na temat źródeł, zasięgu oraz oddziaływań pól
elektromagnetycznych oraz niepełna wiedza na temat skutków zdrowotnych,
• wymagania z zakresu ochrony środowiska przed promieniowaniem niejonizującym są często
pomijane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
• podchodzenie zabudowy mieszkaniowej pod linie energetyczne.
Działania, które ukierunkowane są na zmniejszenie skutków oddziaływania pól elektromagnetycznych:
• monitoring środowiska pod kątem przekroczenia poziomów dopuszczalnych pól
elektromagnetycznych,
• ujęcie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gmin zapisów dotyczących
umiejscawiania źródeł promieniowania elektromagnetycznego w taki sposób aby nie stwarzały
zagrożenia dla środowiska i mieszkańców,
• wprowadzenia zakazu lokalizacji zabudowy mieszkaniowej w strefie oddziaływania linii
elektroenergetycznych.
Odnawialne źródła energii (OZE)
Czynniki negatywne:
• zbyt powolne tempo rozwoju odnawialnych źródeł energii, co negatywnie wpłynie na
uzyskanie założonych poziomów (15% do 2020 r.) wykorzystania energii odnawialnej,
• zbyt mały udział odnawialnych źródeł energii w stosunku do istniejącego potencjału - konieczność zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
47
•
barierą dla rozwoju energetyki odnawialnej zwłaszcza energetyki wiatrowej i budowy
biogazowni rolniczych jest mocno rozwinięta w województwie sieć obszarów chronionych (w
tym Natura 2000 oraz inne obszary przyrodniczo wartościowe).
Działania, które ukierunkowane są na zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej:
• uwzględnianie w studium zagospodarowania przestrzennego i w planach miejscowych
możliwości lokalizacji instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii,
• dokładne rozważanie lokalizacji instalacji w celu uniknięcia konfliktów środowiskowych i
społecznych,
• prowadzenie szeroko zakrojonych kampanii informacyjnych dotyczących korzyści płynących z
pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych,
• rozwój pozostałych alternatywnych źródeł energii (spalanie biomasy, fotowoltaika) które w
mniejszym stopniu oddziałują na środowisko,
Gospodarka odpadami
Czynniki negatywne:
• objęcie systemem zbiórki odpadów komunalnych nie wszystkich ich wytwórców (w zakresie
zmieszanych odpadów komunalnych oraz w zakresie selektywnej zbiórki),
• zbyt niski odsetek nieruchomości wyposażonych w przydomowe kompostowniki,
• zbyt powolne tempo usuwania azbestu,
• słabo rozwinięty system zbiórki odpadów organicznych (bioodpadów),
• zbyt mała ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddana procesom odzysku,
• brak PSZOK na terenie gminy,
Działania, które ukierunkowane są na uporządkowanie gospodarki odpadami:
• likwidacja „dzikich wysypisk”,
• dążenie do objęcia systemem selektywnej zbiórki odpadów komunalnych wszystkich
wytwórców odpadów,
• edukacja mieszkańców w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi,
• dofinansowywanie przedsięwzięć polegających na demontażu wyrobów zawierających azbest.
Przeciwdziałanie poważnym awariom
Czynniki negatywne:
• zagrożenie poważną awarią związane z transportem drogowym materiałów niebezpiecznych,
sprzyja temu zły stan techniczny dróg oraz duże natężenie ruchu,
Działania, które ukierunkowane są na zmniejszenie ryzyka wystąpienia poważnej awarii:
• wytyczenie alternatywnych tras przejazdu dla pojazdów samochodowych transportujących
substancje niebezpieczne przez tereny zurbanizowane,
• wyznaczenie parkingów dla pojazdów transportujących substancje niebezpieczne,
• poprawa stanu nawierzchni dróg na trasach transportowych,
• poprawa bezpieczeństwa kolejowego substancji niebezpiecznych,
• poszerzanie wiedzy samorządów w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom,
5.
Identyfikacja i ocena przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko, w tym
na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz ich integralność
Ocenie możliwych oddziaływań na środowisko poddano zadania inwestycyjne jak i pozainwestycyjne
ujęte do realizacji w ramach poszczególnych celów Programu. Próbę oceny i identyfikacji znaczących
oddziaływań na środowisko poszczególnych zadań dokonano w tabelach w tzw. macierzach skutków
środowiskowych, które są syntetycznym zestawieniem możliwych pozytywnych, negatywnych,
bezpośrednich, pośrednich, krótkoterminowych, długoterminowych oddziaływań tych zadań.
48
W Prognozie przyjęto jedynie zidentyfikowane typy skutków środowiskowych oraz oceniono ich wpływ
na poszczególne elementy środowiska z uwzględnieniem także wpływu na zdrowie ludzi, przyrodę,
obszary Natura 2000, dziedzictwo kulturowe, w tym zabytki.
Gmina Świdnica w ponad 40% objęta jest ochroną prawną, na którą składają się dwa obszary
chronionego krajobrazu: OChK „22-Wzniesienia Zielonogórskie” oraz fragment OChK „23-Dolina
Śląskiej Ochli”.
W przypadku gminy Świdnica nie będzie bezpośredniego oddziaływania na obszary Natura 2000, ze
względu na brak ich występowania na terenie gminy. W odległości ok. 4 km na zachód od granic
gminy rozpościera się obszar mający znaczenie dla Wspólnoty PLH 080068 Dolina Dolnego Bobru, 4
km na południe PLH 080054 Nowogrodzkie Przygiełkowisko, 6 km na południowy-wschód PLH
080033 Broniszów, 7 km na wschód PLH 080062 Zimna Woda, ok. 8 km na północ obszar specjalnej
ochrony ptaków PLB 080004 Dolina Środkowej Odry. Można założyć, że przedsięwzięcia, które
zaplanowano w Programie nie wpłynie na integralność i przedmiot ochrony ww. obszarów ze względu
na odległość oraz mały zasięg oddziaływania zaproponowanych działań.
Określenie zmian stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym
oddziaływaniem w odniesieniu do niektórych innych zadań inwestycyjnych zaplanowanych w
Programie przy braku informacji o sposobie i dokładnych miejscach realizacji poszczególnych
przedsięwzięć jest bardzo trudne. Biorąc jednak pod uwagę, że większość z zamierzeń
inwestycyjnych przewidywanych do realizacji w ramach Programu dla gminy Świdnica wymagać
będzie przeprowadzenia postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do
konkretnych warunków środowiskowych przyjęto, że na tym etapie wystarczające będzie omówienie
typowych oddziaływań i ich potencjalnych skutków środowiskowych. W niektórych przypadkach
oddziaływanie, w zależności od aspektu, jaki się rozważa, może mieć jednocześnie negatywny lub
pozytywny wpływ na dany element środowiska.
Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych niekorzystnych
skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań. Ponadto ocenę tę
dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w fazie eksploatacji inwestycji,
zakładając, że uciążliwości występujące w fazie budowy z reguły mają charakter przejściowy.
Oznaczenia:
(+) - pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zadania,
(-) - negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zadania,
(0) - brak zauważalnego oddziaływania i skutków w zakresie analizowanego zadania,
(+/-) - realizacja celu może spowodować zarówno pozytywne, jak i negatywne oddziaływania i skutki
w zakresie analizowanego zagadnienia,
(N) - brak możliwości jednoznacznego określenia spodziewanego oddziaływania i skutków – są one
zależne od wyboru szczegółowych rozwiązań lub uwarunkowań niemożliwych obecnie do
przewidzenia i uwzględnienia w symulacji,
49
Tabela 9 Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe,
średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska
I.1.2.
Modernizacja systemów grzewczych i
eliminacja niskiej emisji w obiektach
budowlanych
Regularna kontrola podmiotów gospodarczych
w zakresie emisji gazów i pyłów do powietrza
I.1.3.
Powietrze
Powierzchnię
ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
OBSZAR PRIORYTETOWY I – POPRAWA STANU POWIETRZA
Cel ekologiczny – Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych
Urząd Gminy
Świdnica,
Starostwo
Powiatowe,
Realizacja zadań wskazanych w programach
przedsiębiorstwa
+
+
+
+
+
I.1.1.
ochrony powietrza (POP)
energetyczne,
administratorzy i
właściciele
budynków,
zarządcy dróg
Wodę
Rośliny
Zwierzęta
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i
chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska:
0
+
+
0
+
+
+
+
Urząd Gminy
Świdnica,
Starostwo
Powiatowe,
właściciele
nieruchomości
0
0
+
+
0
0
+
+
+
+
+
+
+
WIOŚ Zielona
Góra
0
0
+
+
+
0
+
+
0
+
+
+
+
50
Wodę
Powietrze
Powierzchnię
ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
I.1.5.
Rośliny
Uruchomienie połączeń komunikacyjnych
stolicy gminy z pozostałymi miejscowościami
Zwierzęta
Promowanie korzystania z komunikacji zbiorowej, rowerów i środków transportu wykorzystujących napędy przyjazne środowisku
Ludzie
I.1.4.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
Urząd Gminy
Świdnica,
Starostwo
Powiatowe,
MZK Zielona
Góra
+
+
+
0/+
0/+
0/+
+
+
0/+
+
+
+
+
Urząd Gminy
Świdnica,
Prywatny
przewoźnik
+
+
+
0/+
0/+
0/+
+
+
0/+
+
+
+
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
0
+
0
0
0
+
0
0
+
+
+
+
0
0
+
0
0
0
+
0
0
+
+
0
0
Jednostka
odpowiedzialna
I.2. Cel ekologiczny – Zwiększenie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii
I.2.1
Promowanie nośników czystej energii ekologicznej pochodzących ze źródeł odnawialnych
(energia słoneczna, wiatrowa, wodna, geotermalna, z biomasy i biogazu) – kampanie informacyjne
Instalowanie systemów energii odnawialnej na
budynkach użyteczności publicznej
I.2.2
Urząd Gminy
Świdnica,
Starostwo
Powiatowe
Urząd Gminy
Świdnica,
Starostwo
Powiatowe
Tworzenie warunków dla rozwoju odnawialUrząd Gminy
nych źródeł energii poprzez odpowiednie zapiŚwidnica
sy w studium i planach miejscowych
I.3 Cel ekologiczny – Zwiększenie efektywności energetycznej
I.2.3.
I.3.1.
Termomodernizacja budynków należących do
samorządu gminnego
Urząd Gminy
Świdnica
0
0
+
0
0
0
+
+
+/0
+
+
+
+
I.3.2.
Modernizacja budynku garażowomagazynowego
Urząd Gminy
Świdnica
0
0
+
0
0
0
+
+
+/0
+
+
+
+
51
II.1.2.
Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków
II.1.3.
Kontrola zawartych umów na odbiór zanieczyszczeń ze zbiorników bezodpływowych
II.1.4.
II.1.5.
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica
Zachęcanie mieszkańców do likwidacji zbiorników bezodpływowych i podłączanie do sieci
kanalizacyjnej
Urząd Gminy
Świdnica,
Właściciele
nieruchomości
Likwidacja nieczynnych i rzadko używanych
studni przydomowych w gospodarstwach zwodociągowanych oraz kontrola właściwej eksploatacji ujęć czynnych,
Urząd Gminy
Świdnica
Wodę
Powietrze
Powierzchnię
ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
Modernizacja sieci energetycznej i punktów
Urząd Gminy
0
0/+
+
0
świetlnych oraz budowa nowych punktów
Świdnica
świetlnych
OBSZAR PRIORYTETOWY II – OCHRONA ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH
Cel ekologiczny – Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych
Kontrola podmiotów gospodarczych
posiadających pozwolenia wodno-prawne pod
Powiat, WIOŚ,
II.1.1.
kątem przestrzegania norm i wytycznych
0
+
+
+
zapisanych w tych decyzjach
I.3.3.
Rośliny
Zwierzęta
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
+
0
+
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
+
0
+
II.2. Cel ekologiczny – Budowa i modernizacja systemu zaopatrywania ludności w wodę oraz uporządkowanie gospodarki ściekowej
52
Zwierzęta
Rośliny
Wodę
Powietrze
Powierzchnię
ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
II.2.2.
Budowa i rozbudowa sieci wodnokanalizacyjnej w Gminie Świdnica – zapewnienie odpowiedniej infrastruktury technicznej w
zakresie wodno-kanalizacyjnej na obszarze
Gminy Świdnica poprzez przebudowę i rozbudowę sieci wodno-kanalizacyjnej w Wilkanowie-Przysiółkek Rybno oraz budowie odcinka
kanalizacji tłocznej w ul. Leśnej i ul. Bunkrowej
w Świdnicy
Dalsza rozbudowa i modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
II.2.1.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
0
+
0/+
0/+
+
0
+
0
0
+
0
0
0
0
+
0/+
0/+
+
0
+
0
0
+
0
0
0
0/+
+
-/0
-/+
+
0
0
+
0
+
0
+
0
-/0
+
-/0
+/-
+
0
0
+
0
+
0
+
0
-/0
+
-/0
+/-
+
0
0
+
0
+
0
+
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica
II.3. Cel ekologiczny – Ochrona mieszkańców przed powodzią i suszą
II.3.1.
II.3.2
II.3.3.
Rozbudowa wielofunkcyjnego zbiornika małej
retencji nr 1/400 w Gminie Świdnica dla poprawy bilansu wodnego w powiecie zielonogórskim – poprawa bilansu wodnego w powiecie zielonogórskim
Modernizacja rowu „E” i „E1” w Piaskach –
(wykaszanie, odmulenie 1400 mb, przełożenie
przepustów i rurociągów 4 szt, ok. 60 mb,
przebudowa przepustu drogowego 1 szt.) – II
etap
Bieżąca konserwacja cieków (w miarę potrzeb)
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica
LZMiUW Zielona
Góra,
53
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
Nadleśnictwo
Zielona Góra
Krajobraz
Projekt odbudowy zbiorników retencyjnych w
Leśnictwie Świdnica i realizacja projektu
Powierzchnię
ziemi
Urząd Gminy
Świdnica
Powietrze
Tworzenie odpowiednich zapisów w decyzjach
i planach zagospodarowania przestrzennego
odnośnie lokalizacji mikro i małej retencji wody
Wodę
Urząd Gminy
Świdnica
Rośliny
II.3.6.
Bieżąca modernizacja urządzeń melioracji
szczegółowej
Zwierzęta
II.3.5.
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
II.3.4.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
-/0
+
-/0
+/-
+
0
0
+
0
+
0
+
0
0
+
0
0
+
+
+
+
+
+
0
+
0
0/+
+
-/0
-/+
+
0
0
+
0
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
0
+
0
0
OBSZAR PRIORYTETOWY III – RACJONALNY SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI
III.1. Cel ekologiczny - Prowadzenie kontroli w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami
Kontrola podmiotów prowadzących działalność Urząd Gminy
w zakresie zbierania, przetwarzania i wytwaŚwidnica
III.1.1.
0
0
rzania odpadów
III.1.2.
III.1.3
Wykonywanie rocznych sprawozdań z
realizacji zadań z zakresu gospodarki
odpadami komunalnymi
Urząd Gminy
Świdnica
Likwidacja miejsc nielegalnego składowania
odpadów tzw. „dzikich” wysypisk
Urząd Gminy
Świdnica
0
0
+
+
+
+
+
+
+
0
+
0
0
0
0/+
+
+
+
+
0/+
+
+
0
+
0/+
0
0
0
III.2. Cel ekologiczny – Rozwój systemu gospodarki odpadami i uzyskanie zakładanych w KPGO poziomów odzysku dla poszczególnych rodzajów odpadów
III.2.1.
Objęcie wszystkich mieszkańców systemem
selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do
2015 r.
Urząd Gminy
Świdnica,
0
0
54
+
0
0
+
0
+
+
0
+
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
III.2.8.
Krajobraz
III.2.7.
Powierzchnię
ziemi
III.2.6.
Budowa punktu selektywnej zbiórki odpadów
komunalnych (PSZOK)
Powietrze
III.2.5.
Organizowanie zbiórek przeterminowanych
leków
Wodę
Organizowanie zbiórek zużytych baterii
Rośliny
III.2.4.
Zwierzęta
III.2.3.
Ograniczanie masy odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji przekazanych do
składowania oraz uzyskanie odpowiedniego
poziomu recyklingu wybranych frakcji odpadów
i przygotowania do ponownego użycia
Organizowanie zbiórek zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, wielkogabarytowych i budowlanych
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
III.2.2.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
0
+
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
0
0
+
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
0
0
+
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
0
0
+
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
0
0
+
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
0
0
+
0
0
+
0
+
+
0
+
0
0
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica
Kontrole składanych deklaracji o wysokości
opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi
Urząd Gminy
Świdnica
Prowadzenie działań informacyjnych i
edukacyjnych w zakresie prawidłowego
gospodarowania odpadami komunalnymi, w
szczególności w zakresie selektywnego
zbierania odpadów komunalnych
Urząd Gminy
Świdnica
55
Powierzchnię
ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
Urząd Gminy
Świdnica
Powietrze
Finansowanie lub dofinansowanie usuwania i
unieszkodliwiania wyrobów zawierających
azbest
Wodę
Urząd Gminy
Świdnica
Rośliny
Gromadzenie informacji o ilości, rodzaju i miejscach występowania wyrobów zawierających
azbest w bazie danych azbestowych
www.bazaazbestowa.gov.pl
Zwierzęta
III.2.10.
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
III.2.9.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
0
+
0
0
0
0
0
+
0
0
0
+
0
0
+
0
0
0
0
0
+
0
0
0
+
+
+
+
+
+
+
OBSZAR PRIORYTETOWY IV – OCHRONA PRZYRODY I DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO
IV.1. Cel ekologiczny – Rozwój obszarów prawnie chronionych poprzez ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazowej
Realizacja przedsięwzięć mających na celu
Urząd Gminy
ochronę różnorodności biologicznej
Świdnica
i jednostki
podległe,
Regionalny
Dyrektor Ochrony
0
+
+
+
+
+
+
IV.1.1.
Środowiska w
Gorzowie
Wielkopolskim,
Starostwo
Powiatowe
IV.1.2
IV.1.3.
Uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego obszarów chronionych w celu zmniejszenie ekspansji terenów
zurbanizowanych
Ochrona i pielęgnacja pomników przyrody
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica
0
+
+
+
+
+
+/0
+/0
+
0/+
+
+
+/0
0
+
+
+
+
0
+
0
+
0
+
+
+
56
IV.3.2.
Pomoc mieszkańcom w tworzeniu małej rodzinnej bazy noclegowo-gastronomicznej w
tym gospodarstw agroturystycznych
Urząd Gminy
Świdnica
Dobra
materialne
IV.3. Cel ekologiczny – Zrównoważony rozwój turystyki i rekreacji
Realizacja zadań z zakresu rozwoju
Urząd Gminy
bezpiecznej dla środowiska nowoczesnej
Świdnica
IV.3.1.
infrastruktury rekreacyjnej zapewniającej
Nadleśnictwa
wzrost potencjału turystycznego gminy
Zabytki
Urząd Gminy
Świdnica
Zasoby
naturalne
Rewitalizacja parków
Klimat
IV.2.4.
Urząd Gminy
Świdnica
Krajobraz
IV.2.3.
Nasadzenia zastępcze drzew i krzewów na
terenach zieleni urządzonej
Urząd Gminy
Świdnica
Powierzchnię
ziemi
Tworzenie nowych terenów zieleni urządzonej
Powietrze
IV.2.2
Wodę
IV.2. Cel ekologiczny – Rozwój obszarów zieleni urządzonej
Utrzymywanie terenów zieleni urządzonej
Urząd Gminy
IV.2.1
Świdnica
Rośliny
Urząd Gminy
Świdnica
Nadleśnictwa
Zwierzęta
Tworzenie, utrzymanie i konserwacja przyrodniczych ścieżek dydaktycznych
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
IV.1.4.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
0/+
+
+
0/+
0
0
0
0
+
0
0
0
0
+
+
+
+
+/0
+
+/0
+
0/+
+
+
+
0
+
+
+
+
0
+
+/0
+
0/+
+
+/0
0
0
+
+
+
+
0
+
+/0
+
0/+
+
+/0
0
0
+
+
+
+
0
+
+/0
+
+
+
0
0
0
0/+
+
+/0
0/+
0
0
0
+
0
0
0
+
0
0/+
+
+/0
0/+
0
0
0
+
0
0
0
+
57
Zwierzęta
Rośliny
Wodę
Powietrze
Powierzchnię
ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
Udostępnianie w lasach obiektów do celów
rekreacyjnych (pola biwakowe, parkingi leśne,
zadaszenia i miejsca wypoczynku)
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
IV.3.3.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
0/+
+
+/0
0/+
0
0
0
+
0
0
0
+
Nadleśnictwa
Urząd Gminy
Świdnica,
0
0/+
+
+/0
0/+
0
0
0
+
0
IV.3.4.
Organizacje
pozarządowe
Urząd Gminy
Modernizacja i budowa ścieżek rowerowych na Świdnica,
0
0/+
+
+/0
0/+
0
0
0
+
0
IV.3.5.
terenie gminy wzdłuż dróg powiatowych (etap I Starostwo
Letnica – Letnica Bloki)
Powiatowe w
Zielonej Górze
OBSZAR PRIORYTETOWY V – ZMNIEJSZENIE UCIĄŻLIWOŚCI HAŁASU I OCHRONA MIESZKAŃCÓW PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI
Współpraca z organizacjami turystycznymi w
regionie
0
0
+
0
0
+
V.1. Cel ekologiczny – Osiągnięcie i utrzymanie dopuszczalnych poziomów hałasu poprzez realizację przedsięwzięć drogowych
V.1.1.
V.1.2.
V.1.3.
V.1.4.
Remont DK 27 od km 57+360 do km 59+000
Świdnica –Zielona Góra
GDDKiA
O/Zielona Góra
Gronów - Radomia
GDDKiA
O/Zielona Góra
Radomia
GDDKiA
O/Zielona Góra
Rozbudowa skrzyżowania DK 32 z drogą powiatową nr 1144F do m. Radomia na odc. od
54+400 km do 55+780
GDDKiA
O/Zielona Góra
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
58
ZDW
Rozbudowa DW nr 279 Ochla – Świdnica od
km 25+000 do km 30+230
ZDW
Opracowanie dokumentacji projektowej oraz
wykonanie robów budowlanych polegających
na budowie chodnika w ciągu drogi powiatowej
nr 1181F ul. Wandy Komarnickiej w m. Wilkanowo
Powiatowy
Zielonogórski
Zarząd Dróg
Dobra
materialne
Przebudowa DW nr 279 Buchałów – Drzonów
od km 34+106 do km 37+656 oraz w m. Drzonów
Zabytki
GDDKiA
O/Zielona Góra
Zasoby
naturalne
DK 27 przebudowa skrzyżowania z drogą do
m. Piaski, wydzielenie lewoskrętu km 52+100
do km 52+600
Klimat
GDDKiA
O/Zielona Góra
Krajobraz
V.1.11.
DK 27 budowa dróg zbiorczych na obwodnicy
m. Świdnica km 55+795 do km 58+379
Powierzchnię
ziemi
V.1.10.
GDDKiA
O/Zielona Góra
Powietrze
V.1.9.
Przebudowa skrzyżowania DK 27 z DW F1181
Wilkanowo-Słone od km 60+200 do km
60+800
Wodę
V.1.8.
GDDKiA
O/Zielona Góra
Rośliny
V.1.7.
Korekta łuków poziomych od km 52+660 do
km 54+300
Zwierzęta
V.1.6.
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
V.1.5.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
59
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
V.1.16.
Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów sprzyjających ograniczeniu zagrożenia hałasem
(rozgraniczenie terenów o zróżnicowanej funkcji)
Wprowadzanie nasadzeń ochronnych wzdłuż
ciągów komunikacyjnych oraz współpraca z
innymi zarządcami dróg w tym zakresie
Krajobraz
V.1.14.
Urząd Gminy
Świdnica
Powierzchnię
ziemi
Budowa utwardzonej drogi Drzonów – Lipno
Powietrze
Urząd Gminy
Świdnica
Wodę
Budowa utwardzonej drogi Radomia-Słone
Rośliny
Powiatowy
Zielonogórski
Zarząd Dróg
Zwierzęta
Modernizacja drogi powiatowej nr 1144F od
drogi krajowej przez Radomię – Drzonów
V.1.13.
V.1.15.
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
V.1.12.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
0
-/0
0
+
-/0
+
0
0
0
0/+
0
0
+
+
+
0
+
0
+/0
0
0
0
0
0
0/+
+
+
+
+/)
+
0/+
+
+
+
0
0
Urząd Gminy
Świdnica
Urząd Gminy
Świdnica,
zarządcy dróg
V.2. Cel ekologiczny – Utrzymanie poziomów promieniowania elektromagnetycznego poniżej wartości dopuszczalnych
V.2.1.
V.2.3.
Systematyczny monitoring pól elektromagnetycznych
WIOŚ Zielona
Góra
Wprowadzanie zapisów do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w
zakresie możliwości lokalizacji urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne
Urząd Gminy
Świdnica
0
0
+
+
0
0
0
0
+
0
0
0
+
0
0/+
+
+
+
+/0
+
0/+
+
+
+
0
0
OBSZAR PRIORYTETOWY VI – ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA ZASOBAMI NATURALNYMI
60
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
+
+
+
+
+
0
+
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+
+
0
+
0
0
Krajobraz
Klimat
Powierzchnię
ziemi
+
Powietrze
+
Wodę
+
Rośliny
+/0
Zwierzęta
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
VI.1. Cel ekologiczny – Ochrona powierzchni ziemi przed negatywnym oddziaływaniem rolnictwa i innych rodzajów działalności gospodarczej
VI.1.1.
VI.1.2
Rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych
zgodnych z zasadami rozwoju zrównoważonego poprzez współpracę z ODR
Urząd Gminy
Świdnica, ODR,
rolnicy
Ochrona niezagospodarowanych złóż kopalin
w procesie planowania przestrzennego
Urząd Gminy
Świdnica
OBSZAR PRIORYTETOWY VII – EDUKACJA EKOLOGICZNA MIESZKAŃCÓW GMINY I POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO
VII.1. Cel ekologiczny – Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców poprzez promowanie postaw i działań proekoloegicznych
VII.1.1
VII.1.2
Prowadzenie stałych akcji informacyjnoedukacyjnych, w tym: drukowanie ulotek informacyjnych, zamieszczanie informacji na stronach internetowych gmin/miast, wspierania
działalności lokalnych stowarzyszeń i organizacji proekologicznych, prowadzenie bezpłatnych szkoleń/warsztatów w zakresie edukacji
ekologicznej społeczeństwa lokalnego, organizacja festynów.
Wspieranie placówek oświatowych w zakresie
organizacji edukacji ekologicznej np. konkursy
dla dzieci i młodzieży
Urząd Gminy
Świdnica
Starostwo
Powiatowe w
Zielonej Górze,
Stowarzyszenia,
Organizacje
pozarządowe,
Nadleśnictwa,
Prasa lokalna
Urząd Gminy
Świdnica
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
61
Krajobraz
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
Urząd Gminy
Świdnica
Starostwo
Powiatowe
Urząd Gminy
Świdnica,
KP PSP
ZZG
Powierzchnię
ziemi
Urząd Gminy
Świdnica
Powietrze
Akcje informacyjne na temat możliwości uzyskania dofinansowania na usuwanie wyrobów
zawierających azbest oraz szkodliwości azbestu na zdrowie ludzi
Kampanie informacyjne o możliwości ochrony
powietrza, oszczędności energii i promujące
nośniki czystej energii pochodzącej z odnawialnych źródeł
Informowanie i edukacja społeczeństwa na
temat negatywnych zachowań (np. wypalania
traw, porzucanie odpadów w miejscach na ten
cel nieprzeznaczonych, wylewanie
nieoczyszczonych ścieków bezpośrednio do
wód i gleby, spalanie odpadów w paleniskach
domowych, dewastacja zieleni publicznej).
Wodę
VII.1.6
Urząd Gminy
Świdnica,
ZZG
Rośliny
VII.1.5
Intensyfikacja edukacji ekologicznej
promującej właściwe postępowanie z
odpadami oraz prowadzenie skutecznej
kampanii informacyjno – edukacyjnej w tym
zakresie
Zwierzęta
VII.1.4
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
VII.1.3
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
+
+
+
+
VII.2. Cel ekologiczny – Zapobieganie powstawania poważnych awarii oraz minimalizacja ich skutków
Monitoring i kontrola podmiotów gospodarczych korzystających ze środowiska
VII.2.1
WIOŚ Zielona
Góra,
Starostwo
Powiatowe Urząd
Gminy Świdnica
0
+
62
+
+
Rośliny
Wodę
Powietrze
Powierzchnię
ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby
naturalne
Zabytki
Dobra
materialne
Służby
ratownictwa
technicznego
Zwierzęta
Edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia, awarii przemysłowych
Jednostka
odpowiedzialna
Ludzie
VII.2.2.
Zadania
Różnorodność
biologiczna
Lp.
Obszar
NATURA 2000
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
63
Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko ustaleń Programu:
NATURA 2000, BIORÓŻNORODNOŚĆ:
Wpływ działań wyznaczonych w projekcie Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Świdnica na
obszary objęte ochroną na podstawie Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U.
2013, poz. 627 ze zm.) będą oceniane zgodnie z zapisami określonymi w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz.1235).
Na terenie gminy Świdnica znajduje się 6 570,6 ha obszarów objętych ochroną prawną, co stanowi
40,8% powierzchni gminy. Wśród obszarów objętych ochrona prawną należy wymienić:
• obszary chronionego krajobrazu: „22-Wzniesienia Zielonogórskie” i „23-Dolina Śląskiej Ochli”
• 2 użytki ekologiczne: Dereniówka i Dober
• 45 pomników przyrody
Dla obszarów chronionego krajobrazu obowiązują zakazy, które określane są w drodze uchwały sejmiku województwa w planach ochronnych. Zgodnie z art. 24 ust. 1. Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r.
prawo ochrony przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627 ze zm.) na obszarze chronionego krajobrazu mogą
być wprowadzone następujące zakazy:
1) zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc
rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności
związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką;
2) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;
3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają
one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub
wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych;
4) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych
szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;
5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych
z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub remontem urządzeń wodnych;
6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody lub zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka;
7) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych;
8) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych
zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej;
Art. 45. Ustawy prawo ochrony przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627 ze zm.) wprowadza następujący
zapis:
1. W stosunku do pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, użytku ekologicznego lub
zespołu przyrodniczo-krajobrazowego mogą być wprowadzone następujące zakazy:
a. niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub·obszaru;·
b. wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem
prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym
albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych;
c. uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
d. dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody
albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
64
e. likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;
f. wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych;
g. zmiany sposobu użytkowania ziemi;
h. wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym
kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;
i. umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką;
j. zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych;
k. umieszczania tablic reklamowych.
2. Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczy:
a. prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z organem ustanawiającym daną formę ochrony przyrody;
b. realizacji inwestycji celu publicznego po uzgodnieniu z organem ustanawiającym daną
formę ochrony przyrody;
c. zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;
d. likwidowania nagłych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego i prowadzenia akcji
ratowniczych.
Ze względu na powyższe zakazy i ograniczenia, przedsięwzięcia zaplanowane w Programie nie wpłyną na stan i integralność obszarów chronionych.
Na terenie gminy Świdnica nie wyznaczono obszarów Natura 2000, a najbliższe obszary znajdują się
w odległości 3-10 km od granic gminy. Zaplanowane w programie zadania nie będą bezpośrednio ani
pośrednio wpływać nna integralność tych obszarów ze względu na odległość jak i charakter planowanych działań.
Do możliwych negatywnych oddziaływań należą przede wszystkim działania na rzecz rozwoju energii
odnawialnej, do których zalicza się elektrownie wiatrowe, elektrownie fotowoltaiczne i biogazownie.
Gmina nie planuje budowy siłowni wiatrowych, ze względu na brak terenów przeznaczonych pod tego
typu instalacje. Planowane są z kolei budowy instalacji fotowoltaicznych. W studium wyznaczono dwa
tereny lokalizacji farm fotowoltaicznych (obręb wsi Letnica), jako terenów działalności gospodarczej,
wraz ze strefami ochronnymi, związanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i
użytkowaniu terenu dla obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z
odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100kW. Strefa taka, nie może wykraczać poza
wyznaczony w studium obszar. Lokalizacja wynika z bezpośredniego sąsiedztwa linii elektroenergetycznych średniego napięcia oraz linii wysokiego napięcia 220 kV – Leśniów Wielki–Miłkowa. Natomiast wdane zostały decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach dla budowy dwóch farm fotowoltaicznych: Drzonów I – 62320 szt. paneli o mocy 240 W p każdy, o łącznej mocy 15,2 MW oraz Drzonów
II - 20090 szt. paneli o mocy 240 W p każdy – o łącznej mocy 4,9 MW.
Projekty farm solarnych są objęte obowiązkiem uzyskania decyzji środowiskowej w ramach którego
szczegółowo analizowany jest ich wpływ na środowisko przyrodnicze. Oddziaływanie tych inwestycji
jest bardzo silnie związane z dokładną lokalizacją oraz parametrami technicznymi inwestycji, stąd nie
można wskazać na poziomie programu ochrony środowiska ich wpływu na środowisko, zwłaszcza na
ptaki. Wedlug Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U.2013, poz. 817),
inwestycje te zostały zaliczone do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko.
65
Wśród obiektów objętych ochroną prawną znajdują się także drzewa będące pomnikami przyrody. W
zależności od lokalizacji inwestycji lub innych działań (np. w zakresie zarządzanie kryzysowego)
przewidzianych do realizacji w powyższym programie, w przypadku kolizji z istniejącymi pomnikami
przyrody, niezbędne może być ich usunięcie, w przypadku niewłaściwego prowadzenia prac budowlanych może zostać naruszony system korzeniowy lub zachwiana stateczność drzewa.
Prace budowlane związane z pracami konserwacyjnymi cieków, budowie małych zbiorników retencyjnych mogą wpływać niekorzystnie na bioróżnorodność poprzez m.in.: niszczenie siedlisk roślin i zwierząt związanych z siedliskiem wodnym, tworzenie barier w migracji zwierząt, zmianę warunków siedliskowych (oddziaływania bezpośrednie, negatywne). Usuwanie drzew pozbawia rzekę ocienionych
fragmentów. Wpływa to na zmniejszenie różnorodności środowiska wodnego, sprzyja szybszemu
nagrzewaniu się wody i spadkowi zawartości tlenu. W efekcie prowadzi to do wycofywania się z cieków bytujących tam wcześniej organizmów.
Oddziaływanie zaplanowanych do realizacji zadań często dotyczy jedynie etapu budowy. Rozbudowa
i modernizacja dróg wymagać będą likwidacji pojedynczych przydrożnych drzew i krzewów. W wyniku
prac ciężkiego sprzętu budowlanego może też dojść do niszczenia pojedynczych siedlisk zwierząt.
Problemem związanym z ochroną różnorodności przyrodniczej jest silna antropopresja na tereny cenne przyrodniczo. Związane jest to z zajmowaniem tych terenów pod zabudowę mieszkaniową, jak
również lokowanie terenów przemysłowych. Brak planów zagospodarowania przestrzennego powoduje ze brak jest trwałej strategii w ochronie cennych obszarów, co może skutkować licznymi przypadkami przeznaczania tych terenów na inne cele. Zagrożenie stanowią także elementy infrastruktury
technicznej i komunikacyjnej przecinające tereny cenne przyrodniczo. Infrastruktura taka w szczególności drogi stanowią barierę dla przemieszczających się zwierząt, zagrożenie dla ich życia lub powodują zmianę ich tras migracyjnych.
W przypadku zaproponowanych zadań, ich oddziaływanie będzie miało charakter pozytywny lub obojętny, należy jednak pamiętać że wszelkie planowane inwestycje powinny uwzględniać oddziaływanie
na obszary chronione i bioróżnorodność, tak aby nie został zachwiany ich stan oraz nie zostało zniszczone bogactwo przyrodnicze.
ZWIERZĘTA I ROŚLINY
Zdecydowana większość z zaproponowanych zadań nie wpłynie w negatywny sposób na zwierzęta
i rośliny.
Negatywne oddziaływanie może nastąpić podczas modernizacji lub rozbudowy infrastruktury drogowej, której rozwój stanowi barierę dla przemieszczania się wielu gatunków zwierząt lądowych i może
przyczynić się do zwiększenia śmiertelności zwłaszcza ssaków w wyniku kolizji na drogach. Należy
jednak zaznaczyć, że planowane działania mają charakter lokalny stąd oddziaływanie także będzie
miejscowe.
Poprzez związaną z realizacją inwestycji koniecznością wycinki drzew, mogą zostać zniszczone siedliska ptaków, może zostać zakłócony przebieg szlaków migracyjnych nietoperzy.
Prace konserwacyjne na ciekach oraz budowa zbiorników retencyjnych mogą powodować zmiany w
siedliskach bobrów, ptaków wodno-błotnych i innych organizmów tam występujących.
Prace terenowe mogą wymagać usunięcia drzew lub krzewów, a konieczność utworzenia placu budowy i dojazdu maszyn zazwyczaj wiąże się z lokalnym zniszczeniem zieleni. W przypadku gdy dana
inwestycja będzie wiązała się z koniecznością naruszenia zakazów w stosunku do gatunków chronionych konieczne będzie uzyskanie zgody na odstępstwo od tych zakazów na podstawie art. 56 ustawy
o ochronie przyrody. Należy uznać iż działania prowadzone w ten sposób nie będą powodowały trwałego negatywnego oddziaływania na środowisko i ustąpią po zakończeniu prac.
66
Do możliwych oddziaływań negatywnych należą przede wszystkim działania na rzecz rozwoju energii
odnawialnej, do których zalicza się elektrownie fotowoltaiczne. Są to jednak inwestycje wymagające
przeprowadzenia postępowania o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w ramach
którego szczegółowo analizowany jest ich wpływ na środowisko przyrodnicze. Oddziaływanie tych
inwestycji jest związane z dokładną lokalizacją oraz parametrami technicznymi inwestycji, stąd nie
można wskazać na poziomie programu ochrony środowiska ich wpływu na środowisko.
Ogólnie można jednak wskazać, że z realizacją elektrowni fotowoltaicznej wiąże się zagrożenie oddziaływania w postaci efektu lustra wody oraz możliwości olśnienia ptaków.
Negatywne skutki mogą mieć też niewłaściwie przeprowadzone zabiegi pielęgnacyjne terenów zieleni.
Także promocja walorów przyrodniczych gminy pośrednio poprzez zwiększenie ruchu turystycznego i
intensywnej penetracji trenów cennych przyrodniczo, może mieć oddziaływanie negatywne.
LUDZIE
Przewiduje się, że niektóre z zaproponowanych działań mogą stanowić źródło potencjalnych oddziaływań na ludzi. Będą to przede wszystkim inwestycje budowlane związane z wykorzystaniem ciężkiego sprzętu budowlanego, tj. przy budowie i przebudowie dróg, ścieżek rowerowych, infrastruktury
wodno-kanalizacyjnej, zbiorników retencyjnych, termomodernizacji budynków, usuwaniu wyrobów
azbestowych, budowie PSZOK, budowie instalacji fotowoltaicznych, Mogą wystąpić uciążliwości zarówno dla ruchu pieszego jak i kołowego. Będą to jednak oddziaływania chwilowe i zakończą się w
momencie sfinalizowania przedsięwzięcia. Dlatego ważne jest odpowiednie przygotowanie inwestycji,
w celu ograniczenia negatywnych oddziaływań: właściwe oznakowane miejsca pracy, wcześniejsze
poinformowanie mieszkańców o przyszłych utrudnieniach. Prowadzone prace powinny przebiegać w
godzinach dziennych, a przedsięwzięcia drogowe najlepiej poza godzinami szczytu komunikacyjnego.
Wszystkie działania budowlane powinny być prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa budowlanego i zasadami BHP.
Na etapie eksploatacji dróg, prowadzone działania powinny być zgodne z dopuszczalnymi standardami jakości powietrza i poziomu hałasu.
Eksploatacja sieci wodno-kanalizacyjnej niesie pozytywne skutki społeczne, podnoszące standard
życia mieszkańców. Budowa i modernizacja stacji uzdatniania oraz sieci wodociągowych pozwoli na
dostarczenie wody spełniającej warunki dla wody przeznaczonej do spożycia. Budowa infrastruktury
kanalizacyjnej pozwoli ograniczyć ilość zbiorników bezodpływowych i zmniejszy ilość zanieczyszczeń
wód, co pośrednio wpłynie na polepszenie stanu zdrowia mieszkańców.
Wpływ działań wyznaczonych w projekcie Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Świdnica na
zdrowie i życie ludzi będzie oceniany w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w
procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.z 2013 r. poz. 1235).
DOBRA MATERIALNE i ZABYTKI
Wszystkie zaproponowane działania mają bezpośredni i pośredni, długoterminowy i stały pozytywny
wpływ.
Wszystkie zapisy ukierunkowane są na poprawę jakość życia mieszkańców gminy Świdnica, stąd
ewentualne negatywne oddziaływanie może mieć miejsce wyłącznie w wyniku niewłaściwej ich realizacji lub użytkowania. Przykładem może być poprawa jakości infrastruktury drogowej poprzez jej wyrównanie lub utwardzenie, co może przyczynić się do wzrostu natężenia ruchu lub do nadmiernej
prędkości pojazdów. Z drugiej strony poprawie ulegnie jakość życia mieszkańców, zmniejszy się ryzyko wystąpienia kolizji spowodowanej złym stanem nawierzchni oraz uszkodzenia samochodów.
Podsumowując, należy stwierdzić że, nie przewiduje się negatywnego oddziaływania zapisów na zabytki i dobra materialne, jeśli ich realizacja będzie prawidłowa.
67
WODY
Wszelkie zaplanowane budowy, rozbudowy i modernizacje odcinków sieci wodociągowych
i kanalizacyjnych będą miały z pewnością długotrwałe pozytywne oddziaływanie zarówno na wody
powierzchniowe, jak i podziemne. Nowe, oraz zmodernizowane odcinki sieci wod – kan ograniczą
w znaczny sposób straty wody powstające na skutek przesyłu. Woda docierając do mieszkańców
w dużej mierze trafia następnie do sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków, gdzie zostają przywrócone jej parametry jakościowe. Budowa sieci wodociągowej zapewni mieszkańcom wodę do spożycia
o lepszej jakości, a realizacja budowy kanalizacji sanitarnej i deszczowej ograniczy przenikanie zanieczyszczeń do środowiska.
Poprawnie wykonane prace konserwacyjne na ciekach pozytywnie wpłyną na uregulowanie stosunków wodno-gruntowych. Pozytywne efekty dla przepływu wód przyniosą prace polegające na usunięciu powalonych drzew, zatamowań bobrowych, wykaszaniu skarp. Natomiast odmulanie dna cieku,
przez usuwanie namułów które się nagromadziły, potencjalnie może wpływać na zmianę stosunków
wodnych.
Negatywne oddziaływanie na wody zaproponowanych do realizacji zadań dla gminy Świdnica będzie
miało charakter przejściowy i dotyczyć będzie wyłącznie etapu budowy poszczególnych elementów
infrastruktury. Na tym etapie zniszczeniu mogą ulec istniejące tereny zieleni.
Budowa małych zbiorników retencyjnych wpłynie na podniesienie poziomu wód, co z kolei przełoży się
na zwiększenie bioróżnorodności wokół zbiorników wodnych.
Brak konserwacji rowów melioracyjnych może doprowadzić do podtopień oraz całkowitego ich zaniku.
Właściwa melioracja gruntów rolniczych przynosi w bardzo krótkim czasie wymierne korzyści dla
wszystkich. Prawidłowe stosunki wodne w glebie dają poprawę plonów, natomiast dobrze rozwinięta
eksploatacja melioracji podstawowej i szczegółowej zapobiega zalewaniu gruntów. Pozytywne efekty
dla przepływu wód przyniosą prace polegające na usunięciu powalonych drzew, zatamowań bobrowych, wykaszaniu skarp.
Zadania związane z poprawą nawierzchni dróg, przebudową dróg, wiązać się będą z zagospodarowaniem wód opadowych i roztopowych z powierzchni utwardzonych – do systemu kanalizacji deszczowej lub rowów.
Negatywne oddziaływanie na wody zaproponowanych do realizacji zadań będzie miało charakter
przejściowy i dotyczyć będzie wyłącznie etapu budowy poszczególnych elementów infrastruktury.
POWIETRZE
Zaproponowane do realizacji zadania będą miały pozytywny wpływ na komponenty środowiska, zarówno oddziałując na nie w sposób pośredni, jak i bezpośredni. Ich oddziaływanie będzie zauważalne
w zakresie krótkookresowym (np. poprzez termomodernizację budynków), a także długookresowym
(np. zmniejszenie zużycia energii na ogrzewanie, co tym samym przyczyni się do zmniejszenia ilości
emitowanych zanieczyszczeń). Pozytywne oddziaływania będą miały działania ukierunkowane na
rozwój energetyki ze źródeł odnawialnych, promowanie alternatywnych źródeł energii wśród mieszkańców. Pośrednie pozytywne oddziaływanie przewiduje się poprzez inwestycje mające na celu poprawę płynności ruchu samochodowego, wprowadzanie rozwiązań ograniczających wtórne pylenie z
nieutwardzonych dróg itp,
W przypadku eliminacji wyrobów zawierających azbest, potencjalnym zagrożeniem dla środowiska
jest niewłaściwe prowadzenie demontażu prowadzące do emisji niebezpiecznych dla zdrowia i życia
ludzi i zwierząt włókien azbestowych. Zadania te powinny być realizowane ze szczególną ostrożnością.
POWIERZCHNIA ZIEMI
Oddziaływania będą miały charakter bezpośredni i pośredni, krótkotrwały, negatywny (na etapie budowy i prac ziemnych, zdjęta warstwa ziemi) – oddziaływanie to dotyczy zadań:
•
budowy i modernizacji sieci wodociągowych i kanalizacyjnych,
•
prac konserwacyjnych cieków i rowów,
68
•
budowy zbiorników retencyjnych,
•
budowy, rozbudowy i modernizacji odcinków dróg,
•
demontażu, zbiórki i unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest z nieruchomości,
•
budowa PSZOK,
Prowadzone prace budowlane wiążą się z czasowym przemieszczaniem mas ziemnych. Powstałe w
trakcie prac masy winny być zagospodarowane w trakcie robót.
Realizacja w/w inwestycji zabezpieczy grunty przed zanieczyszczeniami pochodzenia komunalnego
oraz zanieczyszczeniami z transportu. Po etapie budowy i prac ziemnych oddziaływanie będzie wyłącznie pozytywne we wszystkich aspektach środowiskowych i w okresie długoterminowym.
Działania związane z gospodarką odpadami i ich selektywną zbiórką są ukierunkowane na minimalizację powstawania dzikich wysypisk śmieci i przedostawania się substancji do gruntu.
KRAJOBRAZ
Na krajobraz oddziaływać będą głównie działania o charakterze inwestycyjnym. Inwestycje polegające
na budowie dróg oraz infrastruktury technicznej napowietrznej spowodują stałą zmianę w krajobrazie.
Rodzaj oddziaływania (pozytywny bądź negatywny) jest uzależniony od lokalizacji danej inwestycji i
otaczającego je terenu. Właściwie zaprojektowany i zlokalizowany w przestrzeni nie powinien negatywnie oddziaływać na środowisko. Ponadto pozytywne oddziaływanie będą miały zadania z zakresu
likwidacji dzikich wysypisk śmieci.
Potencjalnym zagrożeniem dla krajobrazu jest lokalizacji elektrowni fotowoltaicznych.
Inwestycje budowlane w sposób trwały wpiszą się w krajobraz, dlatego istotny jest wybór lokalizacji
oraz odpowiedniej technologii.
Niemniej jednak w większości negatywne oddziaływanie będzie krótkotrwałe i wystąpi jedynie w czasie prowadzonych robót.
ZASOBY NATURALNE
Wszystkie zaproponowane działania – wpływ bezpośredni i pośredni, długoterminowy i pozytywny lub
brak wpływu. Działania skupiają się na racjonalizacji użytkowania zasobów naturalnych oraz na
utrzymaniu bądź poprawy ich stanu jakościowego. Niemniej jednak nieunikaną konsekwencją realizacji zadań inwestycyjnych jest z reguły zmniejszenia powierzchni biologicznie czynnych.
ODDZIAŁYWANIA TRANSGRANICZNE
Ze względu na położenie gminy Świdnica, oraz jego otoczenie, nie wystąpią oddziaływania transgraniczne - zarówno w zakresie oddziaływań krótko -, długoterminowych, bezpośrednich i pośrednich.
6.
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko
Analizę i oceną poszczególnych celów i zadań realizacyjnych zaproponowanych w Programie ochrony
środowiska dla Gminy Świdnica przeprowadzono w obrębie poszczególnych obszarów priorytetowych
ze szczególnym uwzględnieniem analizy i oceny zadań w zakresie rozwoju transportu, przedsięwzięć
termomodernizacyjnych, rozwoju sieci wodno-kanalizacyjnej, usuwania azbestu a także przez pryzmat
potencjalnych oddziaływań przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
W odniesieniu do przedsięwzięć inwestycyjnych, które mogą zaistnieć w trakcie realizacji Programu
Ochrony Środowiska dla gminy Świdnica, należałoby podjąć następujące środki zapobiegające oraz
ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko:
• objęcie przedsięwzięć kwalifikujących się do kategorii mogących znacząco oddziaływać na
środowisko, a w szczególności mogących oddziaływać na obszary objęte ochrona prawną,
• wprowadzenie ścisłego nadzoru nad wykonaniem warunków decyzji środowiskowych,
a w szczególności zastosowanie wymaganych rozwiązań technicznych i technologicznych
ograniczających oddziaływanie na środowisko,
• wprowadzenie systemu monitorowania realizacji przedsięwzięć w ramach realizacji Programu.
69
W odniesieniu do zadań systemowych w ochronie środowiska duże znaczenie ma właściwe
planowanie przestrzenne na poziomie gminnym. Ważne jest też odpowiednie wyprzedzenie czasowe
w przygotowaniu planów, które nie powinny powstawać „pod naciskiem konkretnego inwestora”.
Skutecznie zapobiegać zagrożeniom środowiska i eliminować lub ograniczać ewentualne konflikty
przyrodnicze można poprzez odpowiednie planowanie przestrzenne, które pozwala na:
• wybór niekolizyjnych środowiskowo (lub o ograniczonej konfliktowości) lokalizacji
przedsięwzięć,
• zagospodarowanie terenów przeznaczonych na inwestycje zgodnie z wymogami ochrony
środowiska.
Przeprowadzona analiza celów i zadań wykazała, że realizacja Programu może nieść za sobą nie
tylko wyłącznie pozytywne skutki, ale i takie, które w praktyce mogą być źródłem zagrożenia dla
środowiska. Konieczne są zatem działania zapobiegające i ograniczające prawdopodobne negatywne
oddziaływania.
Niektóre z ww. zamierzeń inwestycyjnych przewidywanych do realizacji w ramach Programu ochrony
środowiska wymagać będzie przeprowadzenia postępowań w sprawie oceny oddziaływania na
środowisko w odniesieniu do konkretnych warunków środowiskowych. Dlatego też przyjęto, że na tym
etapie programowania wystarczające będzie omówienie typowych oddziaływań i ich potencjalnych
skutków środowiskowych.
6.1.
Zapobieganie, ograniczanie lub kompensacja przyrodnicza negatywnych oddziaływań na
środowisko dla osiągnięcia wymaganych standardów jakości powietrza
Przedsięwzięcia termomodernizacyjne powinny być dostosowane do terminów rozrodu zwierząt.
Zgodnie z art. 52 ust.1 pkt. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013
poz. 165), w stosunku do gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową
obowiązuje zakaz niszczenia ich siedlisk i ostoi. W związku powyższym przed wykonaniem prac
związanych m.in. z termomodernizacją budynków, należy przeprowadzić ich inwentaryzację pod
kątem występowania ptaków, w szczególności jerzyka (Apus apus) i wróbla (Passer domesticus); w
razie stwierdzenia występowania ww. gatunków, termin i sposób wykonania prac należy dostosować
do ich okresów lęgowych).
Zmiana systemu ogrzewania na bardziej efektywny oraz modernizacja istniejących kotłowni
przyczynią się do mniejszego udziału zanieczyszczeń z palenisk indywidualnych, co wpłynie na
poprawę jakości powietrza. Wprowadzenie zmian technologii grzewczej, poprzez wyeliminowanie
węgla jako paliwa i zastosowanie bardziej ekologicznych źródeł energii (np. gazu ziemnego, oleju
opałowego, biomasy) w lokalnych kotłowniach zbiorczych i instalacjach indywidualnych, powinno
przyczynić się do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza (ograniczenie emisji niskiej) i
poprawy standardu życia mieszkańców.
Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych przyczyni się do wolniejszego ich zużywania
i ograniczania presji na środowisko. Zrealizowanie tych postulatów ma umożliwić wykorzystywanie
energii odnawialnej. Wzrost udziału energii z odnawialnych źródeł przełoży się na różnorodność
oddziaływań na środowisko. Poza wykorzystaniem biomasy, zaletą energii odnawialnej jest eliminacja
wytwarzania odpadów i emisji do powietrza na etapie eksploatacji systemu. Wielkość oddziaływania
zależy przede wszystkim od rodzaju wykorzystywanego paliwa, którym mogą być słoma, zrębki,
brykiet drewna.
W przypadku planowania inwestycji polegających na lokalizacji paneli fotowoltaicznych zwłaszcza na
dużych powierzchniach może prowadzić do powstania „efektu tafli wody”. Efekt ten polega na tym, że
w skutek odbijania promieni słonecznych przez panele słoneczne może dojść do kolizji ptaków z
70
panelami, które mogą mylić je z taflą wody. Poprzez zajęcie dużej części powierzchni terenu może
dojść do fragmentacji siedlisk i opuszczania miejsc gniazdowania. Przedsięwzięcie musi zostać tak
zaprojektowane aby:
• unikać przy wyborze lokalizacji obszarów prawnie chronionych;
• w przypadku lokalizacji farmy fotowoltaicznej na obszarach łąk i/lub w sąsiedztwie obszarów
wodno-błotnych i zbiorników wodnych skonsultować się z ornitologami, w celu takiego zaprojektowania inwestycji aby wyeliminować lub zminimalizować potencjalnie negatywne oddziaływanie na awifaunę;
• stosować panele fotowoltaiczne wyposażone w warstwy antyrefleksyjne, skutkujące brakiem
efektu odbicia światła oraz panele posiadających białe granice i białe paski podziału, które
zmniejszają znacznie przyciąganie bezkręgowców wodnych;
• prace związane z budową prowadzić poza okresem lęgowym ptaków,
• w taki sposób projektować budowę nowych linii napowietrznych i słupów aby możliwie w największym stopniu eliminować w przypadku ptaków możliwość kolizji i porażenia prądem.
Na etapie realizacji przedsięwzięcia nastąpi wzmożona emisja akustyczna w związku z ruchem
i działaniem pojazdów oraz innych urządzeń biorących udział w pracach budowlanych
i przygotowawczych. Można się spodziewać utrudnień w komunikacji na drogach dojazdowych. W
celu ograniczenia uciążliwości mieszkańcom w obrębie inwestycji należy poinformować mieszkańców
o przyszłych utrudnieniach i właściwie oznakować miejsca pracy. Prowadzone prace powinny
przebiegać w godzinach dziennych, a przedsięwzięcia drogowe najlepiej poza godzinami szczytu
komunikacyjnego. Wszystkie działania budowlane powinny być prowadzone zgodnie z
obowiązującymi przepisami prawa budowlanego i zasadami BHP.
Największe oddziaływanie dotyczy etapu realizacji inwestycji (ingerencja w środowisko wodnogruntowe, budowa dróg dojazdowych, budowa sieci elektrycznej, zmniejszenie areału upraw, itd.).
Pod względem krajobrazowym problematyczny jest etap eksploatacyjny. Istnieją bowiem sprzeczne
poglądy w ocenie wpływu inwestycji na krajobraz (jedni uważają, że siłownie korzystnie wpływają na
estetykę krajobrazu, inni z kolei uważają, że tego typu elementy obniżają walory krajobrazowe). Nie
istnieją możliwości zrekompensowania zmiany krajobrazu, jednak zmiana ta jest odwracalna
w związku z ograniczoną żywotnością elektrowni.
Przy zachowaniu wysokich standardów ochrony środowiska i eliminacji zagrożeń, rozwój energetyki w
zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii powinien ograniczyć emisję zanieczyszczeń do
powietrza, przyczynić się do ochrony klimatu oraz zmniejszyć presję na nieodnawialne zasoby paliw
kopalnych.
Realizacja przedsięwzięć przyczyni się do zwiększenia wykorzystania OZE w bilansie energetycznym
gminy, z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju i ochroną najcenniejszych przyrodniczo
obszarów.
Zbiorcze zestawienie sposobów zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań
w przypadku przedsięwzięć związanych z ochroną powietrza i zwiększeniem wykorzystania energii
odnawialnej przedstawia poniższa tabela.
Tabela 10 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań –
Poprawa stanu powietrza
Sposoby zapobiegania, ograniczania i
kompensacji negatywnych oddziaływań
•
szczegółowa analiza lokalizacji
przedsięwzięcia,
•
wybranie właściwego projektu
uwzględniającego potrzeby ochrony
Zadanie
Realizacja zadań wskazanych w programach ochrony
powietrza (POP)
Modernizacja systemów grzewczych i eliminacja
71
środowiska zarówno na etapie budowy jak
również na etapie eksploatacji każdej
inwestycji,
•
zminimalizowaniu ryzyka awarii poprzez
stosowanie sprawdzonych rozwiązań i
nowoczesnego sprzętu,
•
prowadzenie prac budowlanych poza
okresem lęgowym ptaków, rozrodu płazów
•
prowadzenie prac budowlanych i
rozbiórkowych w porze dziennej,
•
stosowanie przepisów BHP,
•
zastosowanie do budowy nowoczesnego
sprzętu, który emituje mniejsze ilości spalin,
•
maskowanie elementów dysharmonijnych
dla krajobrazu,
Zadanie
niskiej emisji w obiektach budowlanych
Termomodernizacja budynków należących do samorządu gminnego
Modernizacja budynku garażowo-magazynowego
Modernizacja sieci energetycznej i punktów świetlnych
oraz budowa nowych punktów świetlnych
Regularna kontrola podmiotów gospodarczych w zakresie emisji gazów i pyłów do powietrza
Promowanie korzystania z komunikacji zbiorowej,
rowerów i środków transportu wykorzystujących napędy przyjazne środowisku
Uruchomienie połączeń komunikacyjnych stolicy gminy
z pozostałymi miejscowościami
Brak znaczących oddziaływań
•
•
•
•
•
Promowanie nośników czystej energii ekologicznej
pochodzących ze źródeł odnawialnych (energia słoneczna, wiatrowa, wodna, geotermalna, z biomasy i
biogazu) – kampanie informacyjne
Instalowanie systemów energii odnawialnej na budynkach użyteczności publicznej
Tworzenie warunków dla rozwoju odnawialnych źródeł
energii poprzez odpowiednie zapisy w studium i planach miejscowych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
72
dostosowanie terminu przeprowadzania prac
do okresów lęgowych ptaków oraz rozrodu
zwierząt,
stworzenie siedlisk zastępczych (budki
lęgowe, skrzynki dla nietoperzy),
przy utwardzaniu powierzchni zastosowanie
płyt ażurowych umożliwiających infiltrację
wody,
zagospodarowanie mas ziemnych
powstałych przy pracach do wyrównania
terenu,
szczegółowa analiza lokalizacji
przedsięwzięcia,
wybranie właściwego projektu
uwzględniającego potrzeby ochrony
środowiska zarówno na etapie budowy jak
również na etapie eksploatacji każdej
inwestycji,
zminimalizowaniu ryzyka awarii poprzez
stosowanie sprawdzonych rozwiązań i
nowoczesnego sprzętu,
prowadzenie prac budowlanych i
rozbiórkowych w porze dziennej,
maskowanie elementów dysharmonijnych
dla krajobrazu,
wprowadzanie nasadzenia drzew/krzewów
zimozielonych, które ograniczą ekspozycję
budynków na efekt migającego cienia,
na etapie eksploatacji - prowadzenie
monitoringu
wód,
powietrza,
hałasu,
gospodarki odpadowej, jakość gleby
6.2.
środowisko dla przedsięwzięć związanych z ochrona wód podziemnych i
powierzchniowych
Inwestycje w zakresie wodociągów przyczynią się do poprawy jakości wody pitnej oraz do
podniesienia standardu życia mieszkańców. Realizacja inwestycji kanalizacyjnych spowoduje
pozytywny wpływ na środowisko m.in. poprzez zmniejszenie ilości odprowadzanych do środowiska
ścieków nieoczyszczonych ze źródeł komunalnych i przemysłowych oraz ograniczenie spływu
zanieczyszczeń obszarowych. Ważnym celem na najbliższe lata będzie wypełnienie zobowiązań
wynikających z Traktatu Akcesyjnego i powiązanych z tym zadań przewidzianych w Krajowym
Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Działania te przyczynią się do poprawy jakości wód
powierzchniowych i podziemnych poprzez bezpieczne zorganizowanie odprowadzenia ścieków na
oczyszczalnię. Realizacja tych działań jest niezbędna i w efekcie korzystna dla środowiska.
Należy jednak pamiętać, że oddziaływanie inwestycji wod-kan na etapie realizacyjnym (budowy)
będzie rodzić niedogodności związane z ograniczeniami komunikacyjnymi dla mieszkańców oraz
pewne skutki w środowisku przyrodniczym (ingerencja w środowisko wodno-gruntowe, wpływ na
krajobraz). Wymienione oddziaływania będą występować tylko w krótkim okresie czasu (realizacja),
a spodziewana wartość korzyści związanych ze skanalizowaniem czy zwodociągowaniem
miejscowości przewyższy wielokrotnie sumę strat ekologicznych.
Poważnym obecnie zagrożeniem dla ekosystemów wodnych i zależnych od wód mogą być prace
utrzymaniowe prowadzone na ciekach wodnych. W rozumieniu polskiego prawa obok bieżącej konserwacji występuje również „remont” polegający na odbudowie i restauracji zniszczonych konstrukcji
wodnych. W związku z tym istnieje możliwość realizacji prac bez obowiązku uzyskania pozwolenia na
budowę, pozwolenia wodnoprawnego, decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, które regulują
warunki na jakich mogą być wykonywane planowane przedsięwzięcia. Właśnie tzw. prace utrzymaniowe związane są z szeregiem możliwych nieprawidłowości.
Prace rewitalizacyjne i konserwacyjne na ciekach polegają m.in. na: wykaszaniu skarp cieków,
przycięciu krzewów, usuwaniu drzew powalonych przez wiatr lub bobry, usunięciu zatorów na ciekach,
odmulaniu dna cieku, plantowaniu urobku. Wszelkie działania w zakresie ochrony
przeciwpowodziowej, zwłaszcza ingerujące w koryta rzek lub ich najbliższe otoczenie mogą
potencjalnie negatywnie oddziaływać na stan wystepujących tam siedlisk przyrodniczych. W celu
ograniczenia negatywnych oddziaływań należy m.in.: prowadzić prace terenowe z zajęciem jak
najmniejszych powierzchni obszaru, aby jak najmniej ingerować w siedliska gatunków roślin i zwierząt,
np. poza okresem lęgowym ptaków, poza okresem masowych migracji płazów czy poza okresem tarła
ryb, jeśli takowe zidentyfikowano w granicach planowanej inwestycji i jej oddziaływania.
Istotne dla utrzymania równowagi w stosunkach wodnych na terenach użytków rolnych są prawidłowo
utrzymane rowy melioracyjne i urządzenia drenarskie. Prawidłowo zrealizowane melioracje wodne
wpływają na polepszenie zdolności produkcyjnej gleby i ułatwiają jej uprawę oraz chronią użytki rolne
przed zaburzeniem stosunków wodnych. Retencja wody w przyrodzie jest zazwyczaj zjawiskiem
korzystnym i do jej pozytywnych skutków można zaliczyć:
• zwiększenie wilgotności w strefie powierzchni terenu, a w szczególności w glebie, co ma
podstawowe znaczenie dla rozwoju biosfery,
• wzrost wilgotności powietrza w przypowierzchniowej warstwie atmosfery, co przekłada się na
łagodniejszy klimat,
• wzrost zasobów wód powierzchniowych i podziemnych,
• wyrównanie (złagodzenie) zmienności przepływów w ciekach, a w szczególności złagodzenie
głębokich niżówek.
73
Zaniedbania w zakresie melioracji mają niekorzystny wpływ na środowisko: zagniwanie roślinności
w korytach rowów i sukcesywne zamulanie powoduje zwiększenie się ilości zanieczyszczeń
organicznych odprowadzanych do wód powierzchniowych, co również wpływa niekorzystnie na
odpływ powierzchniowy. Urządzenia melioracyjne pełnią dwojaką funkcję. W stanach niskiego
zasilania wodami opadowymi, spowalniają jej odpływ i retencjonują wodę. Natomiast w okresach
intensywnych opadów lub roztopów umożliwiają szybsze odwodnienie terenu. Poprzez odwadnianie
terenów rowami następuje obniżenie poziomu wody gruntowej, zwiększa się zdolność retencyjna
profilu i następuje wyrównanie przepływu w ciekach.
W wyniku melioracji następuje powolna, ale istotna zmiana struktury i poprawa właściwości fizycznych
gleby, która staje się bardziej przewiewna, przepuszczalna i ma większą zdolność retencjonowania
wody. Gleby mają większy zapas wilgoci w okresie suszy, zmniejsza się odpływ powierzchniowy
powodujący erozje i zagrożenie powodziowe.
Z realizacją zbiorników retencyjnych związane są ogromne zmiany w przekształceniu środowiska,
które będą wiązały się ze zmniejszeniem różnorodności biologicznej w miejscu lokalizacji zbiornika
retencyjnego. Proces odbudowy różnorodności jest długotrwały i stworzone zostaną całkowicie nowe
warunki siedliskowe, nastąpi całkowita przebudowa jakościowo-ilościowa istniejącego ekosystemu.
Podstawowym rozwiązaniem pozwalającym uniknąć niekorzystnych oddziaływań jest wybór
odpowiedniego wariantu projektu budowy, który nie doprowadzi do katastrofalnych zniszczeń w
biocenozach ale będzie sprzyjał dalszemu wzrostowi różnorodności biologicznej. Zabezpieczenie
środowiska przed skutkami prowadzenia prac budowlanych, w tym sytuacji awaryjnych związane jest
z poprawną organizacją placu budowy oraz należytej staranności wykonania robót. Zaleca się również
przystąpić do prac budowlanych poza okresem lęgowym.
Tabela 11 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań – dla
przedsięwzięć związanych z ochrona wód podziemnych i powierzchniowych
Zadanie
Kontrola podmiotów gospodarczych posiadających
pozwolenia wodnoprawne pod kątem przestrzegania
norm i wytycznych zapisanych w tych decyzjach
Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i
przydomowych oczyszczalni ścieków
Kontrola zawartych umów na odbiór zanieczyszczeń
ze zbiorników bezodpływowych
Zachęcanie mieszkańców do likwidacji zbiorników
bezodpływowych i podłączanie do sieci kanalizacyjnej
Likwidacja nieczynnych i rzadko używanych studni
przydomowych w gospodarstwach zwodociągowanych
oraz kontrola właściwej eksploatacji ujęć czynnych,
Budowa i rozbudowa sieci wodno-kanalizacyjnej w
Gminie Świdnica – zapewnienie odpowiedniej infrastruktury technicznej w zakresie wodno-kanalizacyjnej
na obszarze Gminy Świdnica poprzez przebudowę i
rozbudowę sieci wodno-kanalizacyjnej w WilkanowiePrzysiółkek Rybno oraz budowie odcinka kanalizacji
tłocznej w ul. Leśnej i ul. Bunkrowej w Świdnicy
Dalsza rozbudowa i modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej
stosunek przewidywanej do obsługi przez budowany
system kanalizacji zbiorczej liczby mieszkańców aglomeracji i niezbędnej do realizacji długości sieci kanalizacyjnej (łącznie z kolektorami i przewodami tłocznymi
doprowadzającymi ścieki do oczyszczalni) nie może
być mniejszy od 120 mieszkańców na 1 km sieci (dopuszcza się 90 Mk/km sieci
w uzasadnionych przypadkach.
• wcześniejsza inwentaryzacja przyrodnicza
miejsc planowanych prac,
• prowadzenie prac budowlanych poza
(tam gdzie zidentyfikowano ich obecność i
takie działania są uzasadnione),
• ograniczenie do minimum strefy
bezpośredniej ingerencji w środowisko,
• racjonalna gospodarka materiałami i
minimalizacja powstawania odpadów,
• sprawne przeprowadzenie prac,
• stosowanie sprzętu, który powoduje jak
najmniejsze zanieczyszczenie środowiska
• wykorzystanie mas ziemnych do wyrównania
powierzchni ziemi (jeżeli jest to uzasadnione),
• w przypadku kolizji z terenami zielni,
74
niezbędne jest zabezpieczenie drzew wraz z
ich bryłą korzeniową w pobliżu której
prowadzone są prace,
• przeprowadzenie prób szczelności nowej
sieci
Zadanie
Rozbudowa wielofunkcyjnego zbiornika małej retencji
nr 1/400 w Gminie Świdnica dla poprawy bilansu wodnego w powiecie zielonogórskim – poprawa bilansu
wodnego w powiecie zielonogórskim
Modernizacja rowu „E” i „E1” w Piaskach – (wykaszanie, odmulenie 1400 mb, przełożenie przepustów i
rurociągów 4 szt, ok. 60 mb, przebudowa przepustu
drogowego 1 szt.) – II etap
Bieżąca konserwacja cieków (w miarę potrzeb)
Bieżąca modernizacja urządzeń melioracji szczegółowej
Projekt odbudowy zbiorników retencyjnych w Leśnictwie Świdnica i realizacja projektu
Tworzenie odpowiednich zapisów w decyzjach i planach zagospodarowania przestrzennego odnośnie
lokalizacji mikro i małej retencji wody
6.3.
•
•
•
wcześniejsza inwentaryzacja przyrodnicza
ograniczenie do minimum strefy
środowisko dla przedsięwzięć związanych z racjonalnym systemem gospodarowania
odpadami
Do najważniejszych celów, przyjętych w Programie, związanych z poprawą warunków środowiska w
zakresie gospodarki odpadami (zwłaszcza komunalnymi) należą: dalszy rozwój systemów
selektywnej zbiórki odpadów oraz eliminacja wyrobów zawierających azbest.
Pozytywne efekty realizacji Programu trzeba wiązać z rozwojem selektywnej zbiórki odpadów na
terenie gminy, co zapewni wyższy poziom odzysku surowców oraz zmniejszy presję związaną
z eksploatacją zasobów przyrodniczych. Eliminacja dzikich wysypisk odpadów przyczyni się do
poprawy walorów krajobrazowych i ograniczenia zagrożenia związanego z zanieczyszczeniem gleby
i wód podziemnych. Dostosowanie systemu gospodarki odpadami do wytycznych zwartych w ustawie
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. poz. 391), powinno pozytywnie
wpłynąć na zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów, na rozwój systemu selektywnej zbiórki
odpadów, na eliminację nielegalnego pozbywania się odpadów oraz właściwe zagospodarowanie
masy wytworzonych odpadów.
W przypadku eliminacji wyrobów zawierających azbest, potencjalnym zagrożeniem dla środowiska
jest niewłaściwe prowadzenie prac demontażowych, podczas których dochodzi do emisji włókien
azbestowych niebezpiecznych dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt. Zadania te powinny być
realizowane ze szczególną ostrożnością. Ostateczny efekt będzie jednak korzystny, gdyż zagrożenie
azbestem zostanie całkowicie wyeliminowane.
Punkt selektywnej zbiórki odpadów należy do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (81 pkt. – punkty do zbierania lub przeładunków odpadów, w tym złomu). Procedura obejmuje zatem złożenie wniosku i przeprowadzenie procesu screeningu, w wyniku którego organ może (ale nie musi) określić konieczność sporządzenia raportu OOS. Decyzja środowiskowa jest
wymagana, natomiast przeprowadzenie pełnej oceny oddziaływania będzie zależne od stanowisk
poszczególnych organów (Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska). Potencjalne znaczące oddziaływanie na środowisko może mieć miejsce jedynie w przypadku niewłaściwie prowadzonej gospodarki
odciekami. Uciążliwość dla środowiska mogą stanowić także zagniwające odpady komunalne prze-
75
znaczone do sortowania w przypadku ich zbyt długiego magazynowania i w nieznacznym stopniu
balast po sortowaniu.
racjonalny system gospodarowania odpadami
Zadanie
Kontrola podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, przetwarzania i wytwarzania odpadów
Wykonywanie rocznych sprawozdań z realizacji zadań
z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi
Likwidacja miejsc nielegalnego składowania odpadów
tzw. „dzikich” wysypisk
Objęcie wszystkich mieszkańców systemem
selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r.
Ograniczanie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania oraz
uzyskanie odpowiedniego poziomu recyklingu wybranych frakcji odpadów i przygotowania do ponownego
użycia
Organizowanie zbiórek zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów niebezpiecznych ze
strumienia odpadów komunalnych, wielkogabarytowych i budowlanych
Organizowanie zbiórek zużytych baterii
Organizowanie zbiórek przeterminowanych leków
Kontrole składanych deklaracji o wysokości opłaty za
gospodarowanie odpadami komunalnymi
Prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w
zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami
komunalnymi, w szczególności w zakresie
selektywnego zbierania odpadów komunalnych
Gromadzenie informacji o ilości, rodzaju i miejscach
występowania wyrobów zawierających azbest w bazie
danych azbestowych www.bazaazbestowa.gov.pl
użycie sprzętu umożliwiającego zabezpieczenie
odpadów przed przedostaniem się odpadów do
środowiska przyrodniczego
edukacja w zakresie prawidłowej selekcji odpadów
Przekazywanie odpadów do odpowiednio
wyposażonego i przystosowanego obiektu,
posiadającego stosowne zezwolenie na prowadzenie
takiej działalności
•
edukacja mieszkańców w zakresie właściwego postępowania z odpadami,
• kontrola firm odbierających odpady,
• użycie sprzętu umożliwiającego
zabezpieczenie odpadów przed
przedostaniem się odpadów do środowiska
przyrodniczego
•
przekazywanie odpadów do odpowiednio
wyposażonego i przystosowanego obiektu,
posiadającego stosowne zezwolenie na
prowadzenie działalności w zakresie
zagospodarowania odpadów danego rodzaju.
•
Finansowanie lub dofinansowanie usuwania i
unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest
•
•
•
•
Budowa punktu selektywnej zbiórki odpadów
komunalnych (PSZOK)
•
•
76
wykonywanie prac przez wyspecjalizowane
podmioty z określonymi procedurami, z
zachowaniem wszystkich możliwych środków
ostrożności,
okresem lęgowym ptaków
racjonalna gospodarka materiałami
(minimalizacja powstających odpadów)
uwzględnienie istniejących warunków hydrogeologicznych w rejonie planowanego składowiska
układ kanalizacji deszczowej wraz z systemem oczyszczania ścieków i odprowadzania
do środowiska,
rozwiązanie problemu magazynowania odpadów do sortowania tak aby nie dopuścić do
ich zagniwania,
dobór odpowiednich pojemników i boksów do
magazynowania poszczególnych rodzajów
•
odpadów,
•
dojazd do punktu przy uwzględnieniu minimalizacji wpływu projektowanego transportu na
klimat akustyczny mieszkańców posesji położonych wzdłuż dróg dojazdowych
Zadanie
6.4.
środowisko dla przedsięwzięć związanych z ochroną przyrody i dziedzictwa
przyrodniczego
Planowane przedsięwzięcia w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu w pozytywny sposób wpłyną na
wszystkie aspekty środowiska, spowodują również podniesienie standardu życia na danym terenie.
Zaproponowane działania przyczynią się do zwiększenia bioróżnorodności. Dzięki promocji walorów
przyrodniczo-krajobrazowych oraz rozwój infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej przewiduje się wpływ
tych działań na poprawę kondycji zdrowotnej mieszkańców gminy.
Ochrona przyrody i dziedzictwa przyrodniczego
Zadanie
Realizacja przedsięwzięć mających na celu ochronę
różnorodności biologicznej
Uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego obszarów chronionych w celu
zmniejszenie ekspansji terenów zurbanizowanych
•
•
•
•
Ochrona i pielęgnacja pomników przyrody
Utrzymywanie terenów zieleni urządzonej
•
Tworzenie nowych terenów zieleni urządzonej
Nasadzenia zastępcze drzew i krzewów na terenach
zieleni urządzonej
•
Rewitalizacja parków
•
Realizacja zadań z zakresu rozwoju bezpiecznej dla
środowiska nowoczesnej infrastruktury rekreacyjnej
zapewniającej wzrost potencjału turystycznego gminy
•
•
•
Modernizacja i budowa ścieżek rowerowych na terenie
gminy wzdłuż dróg powiatowych (etap I Letnica – Letnica Bloki)
Tworzenie, utrzymanie i konserwacja przyrodniczych
ścieżek dydaktycznych
Pomoc mieszkańcom w tworzeniu małej rodzinnej
bazy noclegowo-gastronomicznej w tym gospodarstw
•
•
•
77
analiza funkcji terenów sąsiadujących ze sobą
pod względem oddziaływania na tereny przyrodniczo cenne,
planowanie terenów o funkcjach izolacyjnych
lub buforowych między terenami o funkcjach
mieszkaniowych
lub
usługowoprzemysłowych a terenami chronionymi
wprowadzanie ograniczeń zabudowy lub zakazów zabudowy w miejscach najcenniejszych pod względem przyrodniczym
prowadzenie regularnych przeglądów stanu fitosanitarnego drzew i krzewów,
wykonywanie
zabiegów
pielęgnacyjnych
zgodnie ze sztuką ogrodniczą poprzez powierzanie wykonania tych prac wykwalifikowanym firmom, posiadającym niezbędna wiedze, doświadczenie i sprzęt do przeprowadzenia tych prac.
dobór gatunków dostosowanych do wymogów
siedliska,
dobór gatunków pod względem wielkości i
możliwych kolizji z istniejącymi zabudowaniami i infrastrukturą techniczną,
unikanie stosowania gatunków obcych,
zwłaszcza uznanych za inwazyjne,
Szczegółowa analiza lokalizacji przedsięwzięcia,
wybranie właściwego projektu uwzględniającego potrzeby ochrony środowiska zarówno
na etapie budowy jak również na etapie eksploatacji każdej inwestycji,
zminimalizowaniu ryzyka awarii poprzez stosowanie sprawdzonych rozwiązań i nowoczesnego sprzętu,
prowadzenie prac budowlanych poza okre-
agroturystycznych
Udostępnianie w lasach obiektów do celów rekreacyjnych (pola biwakowe, parkingi leśne, zadaszenia i
miejsca wypoczynku)
Współpraca z organizacjami turystycznymi w regionie
6.5.
sem lęgowym ptaków, rozrodu płazów,
prowadzenie prac budowlanych i rozbiórkowych w porze dziennej,
•
maskowanie elementów dysharmonijnych dla
krajobrazu
•
środowisko dla przedsięwzięć związanych ze zmniejszeniem oddziaływania hałasu
i promieniowania elektromagnetycznego
Poprawa stanu technicznego dróg wpłynie na polepszenie komfortu przejazdu, zmniejszenie poziomu
hałasu (w przypadku zastosowania nawierzchni cichych) oraz zwiększenie komfortu życia mieszkańców. Duże znaczenie ma prawidłowe osadzenie w nawierzchni drogi studzienek kanalizacyjnych. Poprawa infrastruktury transportowej powoduje poprawę płynności ruchu, przyspieszenie przejazdów, co
wiąże się także ze zmniejszeniem emisji spalin i oszczędnością w zużyciu paliw. Rozwój infrastruktury
transportowej ma także wpływ na dziedzictwo kulturowe w tym zabytki.
Znaczące oddziaływanie zadań związanych z przebudową/budową dróg będą przejściowe (krótkotrwałe), odwracalne i wystąpią jedynie w czasie prowadzonych robót. Ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko na etapie realizacji poszczególnych zadań leży w gestii wykonawcy i dotyczy sprzętu (hałas, emisja spalin i wycieki), organizacji prac (np. koordynacja prac w pasie drogowym,
unikanie prac będących źródłem znacznego hałasu w porze wieczornej). Minimalizowaniu znaczących
oddziaływań na środowisko będzie służyło przestrzeganie obowiązujących zasad w zakresie gospodarki odpadami. Ograniczeniu emisji pyłu przy pracach ziemnych sprzyjają: zwilżanie powierzchni
terenu i zwilżanie sypkiego materiału składowanego na pryzmach (piasek), sztuczne bariery, jakimi są
m. in. parkany okalające plac budowy.
Kompensacja przyrodnicza w przypadku realizacji inwestycji drogowych związana jest
z prowadzeniem nasadzeń zieleni wzdłuż ciągów komunikacyjnych, oraz montażem ekranów akustycznych, które mają za zadanie wyciszać hałas drogowy. Ponadto modernizowane drogi wyposażane są w instalacje odwadniające oraz przejścia dla zwierząt.
Działania w zakresie eliminacji bądź ograniczenia hałasu w zasięgu działalności gospodarczej powinny przyczynić się do poprawy warunków życia ludzi na terenach zabudowy mieszkaniowej położonych
w sąsiedztwie zakładów. Prowadzenie systematycznego monitoringu pozwoli szybciej reagować na
potencjalne przekroczenia dopuszczalnych norm emisji hałasu, a tym samym przyczynić się do wprowadzania przez podmioty gospodarcze nowocześniejszych technologii eliminujących negatywne oddziaływanie ze strony hałasu.
Zagrożenie promieniowaniem elektromagnetycznym występuje przede wszystkim w bezpośrednim
otoczeniu jego źródła (np. stacje elektroenergetyczne, linie elektroenergetyczne, stacje bazowe telefonii komórkowej). Dlatego, aby ograniczać negatywne oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego na ludzi i środowisko, konieczne jest rozważanie problematyki oddziaływania pól elektromagnetycznych na etapie planowania przestrzennego (przy wyborze lokalizacji nowych inwestycji). Istotne jest by z jednej strony ograniczyć rozwój zabudowy w sąsiedztwie źródeł promieniowania elektromagnetycznego, a z drugiej strony zabezpieczyć tereny zabudowy mieszkaniowej przed lokalizowaniem tych źródeł w ich najbliższym sąsiedztwie.
Tabela 14 Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań hałasu i promieniowania elektromagnetycznego
Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań
Zadanie
78
Remont DK 27 od km 57+360 do km 59+000 Świdnica
–Zielona Góra
•
Remont DK 32 od km 42+000 do km 53+000 Gronów Radomia
•
•
Remont DK 32 od km 53+000 do km 54+400 Radomia
•
Rozbudowa skrzyżowania DK 32 z drogą powiatową
nr 1144F do m. Radomia na odc. od 54+400 km do
55+780
Korekta łuków poziomych od km 52+660 do km
54+300
•
•
•
•
•
Przebudowa skrzyżowania DK 27 z DW F1181 Wilkanowo-Słone od km 60+200 do km 60+800
•
DK 27 budowa dróg zbiorczych na obwodnicy m.
Świdnica km 55+795 do km 58+379
•
DK 27 przebudowa skrzyżowania z drogą do m. Piaski, wydzielenie lewoskrętu km 52+100 do km 52+600
ograniczenie propagacji hałasu poprzez zastosowanie obudów, ekranów akustycznych
itp.,
stosowanie materiałów dźwiękochłonnych w
celu zmniejszenia odbić dźwięku,
organizacja pracy, ograniczająca liczbę osób i
czas ekspozycji na hałas,
stosowanie harmonogramów prac, ograniczających narażenie na hałas.
stosowanie tzw. cichych nawierzchni,
ograniczenie do minimum strefy
racjonalna gospodarka materiałami i
minimalizacja powstawania odpadów,
sprawne przeprowadzenie prac,
stosowanie sprzętu, który powoduje jak
najmniejsze zanieczyszczenie środowiska
wykorzystanie mas ziemnych do wyrównania
powierzchni ziemi (jeżeli jest to uzasadnione),
w przypadku kolizji z terenami zielni, niezbędne jest zabezpieczenie drzew wraz z ich bryłą
korzeniową w pobliżu której prowadzone są
prace,
Przebudowa DW nr 279 Buchałów – Drzonów od km
34+106 do km 37+656 oraz w m. Drzonów
•
Rozbudowa DW nr 279 Ochla – Świdnica od km
25+000 do km 30+230
ograniczenie do niezbędnego minimum
usuwania drzew i krzewów będących w
kolizji z planowaną inwestycją,
•
wcześniejsza inwentaryzacja przyrodnicza
zaplanowanie optymalnej organizacji ruchu na
czas prac,
•
Opracowanie dokumentacji projektowej oraz wykonanie robót budowlanych polegających na budowie
chodnika w ciągu drogi powiatowej nr 1181F ul. Wandy Komarnickiej w m. Wilkanowo
Modernizacja drogi powiatowej nr 1144F od drogi
krajowej przez Radomię – Drzonów
•
Budowa utwardzonej drogi Radomia-Słone
Budowa utwardzonej drogi Drzonów – Lipno
•
Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów sprzyjających ograniczeniu zagrożenia hałasem (rozgraniczenie terenów o
zróżnicowanej funkcji)
Wprowadzanie nasadzeń ochronnych wzdłuż ciągów
komunikacyjnych oraz współpraca z innymi zarządcami dróg w tym zakresie
Systematyczny monitoring pól elektromagnetycznych
•
analiza funkcji terenów sąsiadujących ze sobą
pod względem uciążliwości akustycznych,
planowanie terenów o funkcjach izolacyjnych
lub buforowych między terenami o funkcjach
mogących być źródłem uciążliwego hałasu a
terenami chronionymi pod względem akustycznym,
•
•
dobór gatunków dostosowanych do wymogów
siedliska,
• dobór gatunków pod względem wielkości i
możliwych kolizji z istniejącymi zabudowaniami i infrastrukturą techniczną,
• unikanie stosowania gatunków obcych,
zwłaszcza uznanych za inwazyjne,
• zachowanie bezpiecznej odległości nasadzeń
od jezdni dróg.
•
Wprowadzanie zapisów do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie możliwości
lokalizacji urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne
79
uwzględnienie problematyki oddziaływania pól
elektromagnetycznych na etapie planowania
przestrzennego, poprzez wprowadzenie stosownych nakazów lub zakazów,
•
6.6.
ograniczenie rozwoju zabudowy w obszarze
oddziaływania źródeł promieniowania elektromagnetycznego.
środowisko dla przedsięwzięć związanych ze zrównoważoną gospodarką zasobami
naturalnymi
Korzystne oddziaływanie na pedosferę będą miały działania zapobiegające niewłaściwemu składowaniu odpadów oraz likwidacja dzikich wysypisk śmieci, tam gdzie ich powstaniu nie udało się zapobiec.
Jednym z zagrożeń gleb na analizowanym terenie jest erozja. Procesy erozyjne gleb na terenach
uprawianych rolniczo (zwłaszcza na stokach o dużym nachyleniu) mogą być inicjowane i potęgowane
wskutek niewłaściwie prowadzonej gospodarki rolnej. Postulowane w Programie uwzględnianie przez
rolników Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, zapewnić powinno właściwe użytkowanie i ochronę gleb
przed erozją i innymi zagrożeniami związanymi z działalnością rolniczą (np. w zakresie stosowania
nawozów i środków ochrony roślin).
Racjonalne użytkowanie zasobów wód przyczyni się do wolniejszego ich wyczerpywania i racjonalizacji użytkowania jej zasobów.
zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi
Zadanie
Rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych zgodnych z zasadami rozwoju zrównoważonego poprzez
współpracę z ODR
Ochrona niezagospodarowanych złóż kopalin w
procesie planowania przestrzennego
6.7.
odpowiednia edukacja ekologiczna przyczyni się do
wzrostu świadomości wśród rolników
odpowiednie zapisy w mpzp, studium, opracowaniu
ekofizjograficznym pozwolą na zabezpieczenie
nieeksploatowanych zasobów kopalin
środowisko dla przedsięwzięć związanych z edukacją ekologiczna mieszkańców i
poprawą bezpieczeństwa ekologicznego
Działania związane z edukacją ekologiczną i zwiększeniem dostępu do informacji o środowisku mają
pośrednie pozytywne oddziaływanie na środowisko, ponieważ zwiększają wiedzę społeczeństwa
o tym, jakie zagrożenia niesie ze sobą działalność człowieka i jakie są tego konsekwencje dla środowiska i zdrowia człowieka. Kształtowanie postaw proekologicznych jest więc ważną działalnością
w ramach ochrony przyrody i zapobiegania degradacji środowiska.
Istotne jest prowadzenie działań mających na celu wykreowanie właściwych zachowań lokalnego społeczeństwa w sytuacji wystąpienia poważnych awarii, co potencjalnie może się przyczynić do ograniczenia niebezpieczeństwa wystąpienia szkód w środowisku.
Potencjalne poważne awarie (przemysłowe, przewóz substancji niebezpiecznych) można ograniczyć
lub zminimalizować już na etapie planowania danej inwestycji wybierając lokalizację oraz odpowiednie
rozwiązania techniczne, technologiczne i organizacyjne. Prawidłowy projekt, uwzględniający potrzeby
ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jak i w fazie eksploatacji inwestycji, także pozwoli
istotnie zmniejszyć ryzyko wystąpienia poważnej awarii.
edukacja ekologiczna mieszkańców i poprawa bezpieczeństwa ekologicznego
Sposoby zapobiegania, ograniczania i kompensacji negatywnych oddziaływań
Zadanie
80
Prowadzenie stałych akcji informacyjno-edukacyjnych,
w tym: drukowanie ulotek informacyjnych, zamieszczanie informacji na stronach internetowych
gmin/miast, wspierania działalności lokalnych stowarzyszeń i organizacji proekologicznych, prowadzenie
bezpłatnych szkoleń/warsztatów w zakresie edukacji
ekologicznej społeczeństwa lokalnego, organizacja
festynów.
Wspieranie placówek oświatowych w zakresie organizacji edukacji ekologicznej np. konkursy dla dzieci i
młodzieży
Intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej
właściwe postępowanie z odpadami oraz prowadzenie
skutecznej kampanii informacyjno – edukacyjnej w tym
zakresie
prowadzenie systematycznej edukacji mieszkańców
Akcje informacyjne na temat możliwości uzyskania
dofinansowania na usuwanie wyrobów zawierających
azbest oraz szkodliwości azbestu na zdrowie ludzi
Kampanie informacyjne o możliwości ochrony powietrza, oszczędności energii i promujące nośniki czystej
energii pochodzącej z odnawialnych źródeł
Informowanie i edukacja społeczeństwa na temat
negatywnych zachowań (np. wypalania traw,
porzucanie odpadów w miejscach na ten cel
nieprzeznaczonych, wylewanie nieoczyszczonych
ścieków bezpośrednio do wód i gleby, spalanie
odpadów w paleniskach domowych, dewastacja zieleni
publicznej).
•
Monitoring i kontrola podmiotów gospodarczych korzystających ze środowiska
•
•
•
•
Edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia, awarii
przemysłowych
7.
zminimalizowaniu ryzyka awarii poprzez stosowanie sprawdzonych rozwiązań i nowoczesnego sprzętu,
prowadzenie prac budowlanych i rozbiórkowych w porze dziennej,
organizacja i szkolenie służb podległych Wójtowi Świdnicy i na wypadek wystąpienia poważnej awarii ,
opracowywanie planów i schematów działania
na wypadek wystąpienia poważnej awarii,
prowadzenie systematycznej edukacji mieszkańców
Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz
z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego
wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych w tym wskazania
napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej
wiedzy
Warunkiem prawidłowego wdrożenia założeń Programu ochrony środowiska dla gminy Świdnica na
lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021 jest zachowanie określonych terminów realizacji
przyjętych zadań oraz dostępność środków finansowych jak i brak protestów społeczeństwa.
Zaproponowane działania wynikają z przeprowadzonej diagnozy stanu środowiska przyrodniczego,
która wykazała istniejące lub prognozowane problemy w zakresie środowiska przyrodniczego w
gminie. Zaproponowane działania służą zatem do poprawy istniejącego stanu bądź mają charakter
prewencyjny. Wszystkie ukierunkowane są na osiągnięcie założonych celów.
Należy jednak zauważyć, że czasami poszczególne zadania mające pozwolić na zrealizowanie
jednego z celów mogą być sprzeczne z innymi zadaniami mającymi pozwolić na realizację innych
celów. W takich przypadkach konieczna jest każdorazowa indywidualna ocena i wybór wariantu
81
pozwalającego na osiągnięcie celów priorytetowych lub zastosowanie innego uzasadnionego
wariantu.
Skutki środowiskowe podejmowanych działań zależą od lokalnej chłonności środowiska oraz od
występowania w rejonie realizacji przedsięwzięć tzw. obszarów wrażliwych, dlatego na etapie
projektowania nowych inwestycji np. przy budowie nowych dróg, czy instalacji wykorzystujących
odnawialne źródła energii należy rozważać warianty alternatywne tak, aby możliwy był wybór takiego,
który w najmniejszym stopniu będzie negatywnie oddziaływać na środowisko.
Warianty alternatywne mogą być rozpatrywane pod względem: lokalizacji, konstrukcji i technologii,
organizacji czy też nie podjęcia realizacji przedsięwzięcia.
Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach Programu ma zdecydowanie
pozytywny wpływ na środowisko. Biorąc pod uwagę użyteczność działań odnoszącą się do
uwarunkowań strategicznych, ekonomicznych, środowiskowych oraz stopnia zaawansowania już
rozpoczętych działań o znaczeniu priorytetowym (wykonanie sieci kanalizacyjnej i wodociągowej,
rozbudowa infrastruktury drogowej, modernizacja systemu grzewczego, termomodernizacje)
planowane działania mają charakter optymalny dla realizacji ustalonej wizji rozwoju gminy.
Znaczna część planowanych inwestycji wymaga indywidualnego potraktowania i jeżeli jest to
uzasadnione przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. W tym
przypadku wszelkie oddziaływania i środki zaradcze, w tym alternatywne rozwiązania, będą
szczegółowo przeanalizowane pod kątem konkretnej inwestycji.
Ponadto, należy podkreślić, że program ochrony środowiska jest dokumentem o charakterze
programowym, wskazującym drogę do realizacji założonych celów. W związku z tym, możliwość
precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych zadań, w tym napotkanych trudności
wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy jest bardzo ograniczona.
8.
Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko
Według zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska i ustaleń Konwencji o ocenach oddziaływania na
środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. (Dz. U. z
1999 r., Nr 96, poz. 1110), jako oddziaływanie transgraniczne określa się "jakiekolwiek oddziaływanie,
nie mające wyłącznie charakteru globalnego, na terenie podlegającym jurysdykcji Strony,
spowodowane planowaną działalnością, której fizyczna przyczyna jest w całości lub częściowo
położona na terenie podlegającym jurysdykcji innej Strony; przy czym "oddziaływanie" oznacza
jakikolwiek skutek planowanej działalności dla środowiska z uwzględnieniem: zdrowia
i bezpieczeństwa ludzi, flory, fauny, gleby, powietrza, wody, klimatu, krajobrazu i pomników historii lub
innych budowli albo wzajemnych oddziaływań miedzy tymi czynnikami; obejmuje ono również skutki
dla dziedzictwa kultury lub dla warunków społeczno-gospodarczych spowodowane zmianami tych
czynników”.
Transgraniczne oddziaływania na środowisko przedsięwzięć ujętych w Programie ochrony środowiska
dla Gminy Świdnica nie będzie występowało ze względu na wielkość oddziaływania na środowisko,
jak i odległość od granic Państwa.
9.
Wnioski końcowe
Prognoza oddziaływania na środowisko wykonana dla Programu Ochrony Środowiska dla Gminy
Świdnica na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021 nie wskazała na występowanie znaczących zagrożeń dla środowiska w proponowanych działaniach. Stwierdza się, iż przyjęcie do
realizacji na etapie planowania konkretnych przedsięwzięć rozwiązań, zapobiegających
82
i ograniczających oddziaływanie na środowisko, wyeliminuje, bądź ograniczy ewentualne kolizje
środowiskowe.
Najważniejsze przedsięwzięcia na terenie gminy powinny być związane z uporządkowaniem
gospodarki wodno-ściekowej, w tym rozbudowy kanalizacji sanitarnej. Niezbędne w tym celu jest
prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków.
Na poprawę stosunków wodnych oraz zwiększenie retencyjności gleb wpłynie budowa zbiorników
retencyjnych.
Głównym celem na terenie gminy jest uporządkowanie gospodarki odpadami, objęcie zorganizowaną
zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców gminy oraz zmniejszenie strumienia odpadów kierowanych
do unieszkodliwienia. Działaniem, które wpłynie na poprawę gospodarki odpadowej będzie budowa
PSZOK. Dużym przedsięwzięciem będzie również usunięcie odpadów azbestowych z terenu gminy.
W celu polepszenia warunków klimatycznych istotne jest przeprowadzenie modernizacji lub wymiana
wadliwych i wysokoenergetycznych pieców na ekologiczne nośniki energii. Na zwiększenie
efektywności energetycznej, w tym zmniejszenie emisji zanieczyszczeń wpłyną przedsięwzięcia termo
modernizacyjne. Osiągnięcie zamierzonego celu będzie możliwe dzięki szeroko propagowanej
edukacji na temat likwidacji niskiej emisji i wykorzystaniu energii odnawialnej.
Na poprawę jakości powietrza jak również zmniejszenie poziomu hałasu wpłyną również
przedsięwzięcia związane z rozbudową i modernizacją dróg.
W przypadku realizacji wymienionych inwestycji podjęte zostaną wszelkie niezbędne działania w celu
ograniczenia negatywnych oddziaływań i zapewnienia najwyższych standardów ochrony środowiska.
Program ze swej natury jest dokumentem ogólnym, programowym wyznaczającym cele i kierunki
podejmowanych w celu ich osiągnięcia działań. Nie stanowi on prawa miejscowego,
a część jego zapisów ma charakter indykatywny. W związku z tym rekomenduje się, by w Programie
sformułować ogólne zasady realizacji poszczególnych działań, zgodne z wymogami środowiskowymi.
Analiza macierzy wpływu realizacji zadań Programu pozwoliła wskazać na zasadniczą grupę działań
o potencjalnym znaczącym oddziaływaniu na środowisko. Pozytywne oddziaływania Programu
ochrony środowiska dla gminy Świdnica na środowisko zdecydowanie przeważają nad negatywnymi.
Potencjalne negatywne krótkoterminowe oddziaływania na zasoby środowiska mogą być związane z
fazą realizacji inwestycji:
• budowa sieci kanalizacyjnej ,
• usuwanie azbestu z obiektów i instalacji budowlanych,
• budowa i przebudowa dróg,
• budowa PSZOK,
• budowa instalacji fotowoltaicznych,
Nie wykazano negatywnych oddziaływań długoterminowych.
Poza przedsięwzięciami budowlanymi program wskazuje na działania związane z wydawaniem
decyzji środowiskowych, pozwoleń na budowę, itp. Na etapie administracyjnym powinna zostać
opracowana niezbędna dokumentacja stwierdzająca słuszność planowanej inwestycji i potencjalne
oddziaływanie jej na środowisko.
Dla większości przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w Programie bezpośrednie oddziaływanie
na środowisko będzie lokalne i krótkotrwałe. Oddziaływania te mogą być także znacznie ograniczone
poprzez wybór odpowiedniej lokalizacji, właściwą realizację oraz użytkowanie inwestycji. W przypadku
83
realizacji zaplanowanych inwestycji na trenach cennych przyrodniczo, należy szczegółowo rozważyć
wszystkie oddziaływania.
Realizacja proponowanych priorytetów nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania na
środowisko. Szczegółowa analiza oddziaływań na środowisko poszczególnych inwestycji możliwa
będzie na etapie wydawania decyzji środowiskowej.
Zaniechanie realizacji zaplanowanych zadań skutkować będzie brakiem poprawy istniejącego stanu
lub nawet pogorszeniem stanu środowiska i w konsekwencji brakiem poprawy lub obniżeniem jakości
życia mieszkańców.
Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich działań Programu ochrony środowiska pozwala na
stwierdzenie, że w zamyśle ogólnym ich realizacja przyczyni się do poprawy jakości środowiska,
zachowania różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, a także ograniczy
zużywanie zasobów środowiska.
10. Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z
2013 r. poz.1235) nakłada na organy administracji obowiązek na sporządzenia prognozy
oddziaływania na środowisko aktualizacji niektórych planów i programów. Związane jest to z
przeniesieniem do prawodawstwa polskiego postanowień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001
roku w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko.
W Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Świdnica na lata 2014-2017 z perspektywą na lata
2018-2021 przyjęto siedem obszary priorytetowych w obrębie których wyznaczone zostały cele
długoterminowe (do 2021 r.). Przedsięwzięcia zaproponowane w obrębie wymienionych obszarów
przyczynią się do poprawy stanu środowiska na terenie gminy Świdnica.
Obszary priorytetowe powinny stanowić główną płaszczyznę działań lokalnych na rzecz poprawy
warunków życia i stanu środowiska przyrodniczego przy zapewnieniu wysokich standardów ochrony
środowiska. Cele wyznaczają stan, jaki należy osiągnąć w określonym horyzoncie czasowym.
Natomiast zaproponowane przedsięwzięcia pomogą przyczynić się do poprawy stanu środowiska oraz
zachować wysokie walory tam, stan środowiska jest dobrze zachowany.
Obszary priorytetowe:
• obszar priorytetowy I – Poprawa stanu powietrza,
o Cel ekologiczny – Poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych
o Cel ekologiczny – Zwiększenie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii
o Cel ekologiczny – Zwiększenie efektywności energetycznej
• obszar priorytetowy II – Ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych,
o Cel ekologiczny – Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i
podziemnych
o Cel ekologiczny – Budowa i modernizacja systemu zaopatrywania ludności w wodę
oraz uporządkowanie gospodarki ściekowej
o Cel ekologiczny – Ochrona mieszkańców przed powodzią i suszą
• obszar priorytetowy III – Racjonalny system gospodarowania odpadami,
o Cel ekologiczny - Prowadzenie kontroli w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami
o Cel ekologiczny – Rozwój systemu gospodarki odpadami i uzyskanie zakładanych w
KPGO poziomów odzysku dla poszczególnych rodzajów odpadów
• obszar priorytetowy IV – Ochrona przyrody i dziedzictwa przyrodniczego,
84
Cel ekologiczny – Rozwój obszarów prawnie chronionych poprzez ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazowej
o Cel ekologiczny – Rozwój obszarów zieleni urządzonej
o Cel ekologiczny – Zrównoważony rozwój turystyki i rekreacji
• obszar priorytetowy V – Zmniejszenie uciążliwości hałasu i ochrona mieszkańców przed polami elektromagnetycznymi,
o Cel ekologiczny – Osiągnięcie i utrzymanie dopuszczalnych poziomów hałasu poprzez
realizację przedsięwzięć drogowych
o Cel ekologiczny – Utrzymanie poziomów promieniowania elektromagnetycznego poniżej wartości dopuszczalnych
• obszar priorytetowy VI – Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi,
o Cel ekologiczny – Ochrona powierzchni ziemi przed negatywnym oddziaływaniem rolnictwa i innych rodzajów działalności gospodarczej
• obszar priorytetowy VII – Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy i poprawa bezpieczeństwa ekologicznego.
o Cel ekologiczny – Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców poprzez
promowanie postaw i działań proekologicznych
o Cel ekologiczny – Zapobieganie powstawania poważnych awarii oraz minimalizacja
ich skutków
W Prognozie przeanalizowano możliwy wpływ wskazanych do realizacji w Programie zadań na
następujące aspekty środowiska: obszary Natura 2000, różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta,
rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra
materialne. Określono czy oddziaływanie to może mieć kierunek negatywny, pozytywny
czy obojętny na poszczególne elementy.
o
Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych niekorzystnych
skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań. Ponadto oceny
tej dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w fazie eksploatacji,
zakładając, że uciążliwości występujące w fazie budowy z reguły mają charakter przejściowy.
Analiza wpływu realizacji zadań Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Świdnica na lata 20142017 z perspektywą na lata 2018-2021 pozwoliła wskazać na zasadniczą grupę działań
o potencjalnym znaczącym oddziaływaniu na środowisko, z tym że negatywne oddziaływanie może
wystąpić na etapie realizacji przedsięwzięcia. Pozytywne oddziaływania Programu na środowisko
zdecydowanie przeważają nad negatywnymi.
Zdecydowana większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach Programu ma
pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia.
W przypadku inwestycji, których oddziaływanie na środowisko może być negatywne należy rozważać
warianty alternatywne tak, aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie niekorzystnie
oddziaływać na środowisko. Ponadto w celu ograniczenia negatywnych skutków zaproponowano
działania zapobiegające, ograniczające i kompensujące.
W przypadku, gdy Program nie zostanie wdrożony, pogłębieniu mogą ulec zidentyfikowane problemy
w zakresie ochrony środowiska, co negatywnie wpływać będzie na zdrowie i jakość życia
mieszkańców oraz na ich środowisko przyrodnicze.
Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich założonych kierunków działań w Programie pozwala na
stwierdzenie, że ich realizacja spowoduje poprawę jakości środowiska, zachowanie różnorodności
biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, a także wpłynie na ograniczanie zużywania
zasobów środowiska.
85
11. Literatura i źródła danych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Informacje z Urzędu Gminy w Świdnicy
Dane Głównego Urzędu Statystycznego,
Geograficzny Atlas Polski. PPWK im. E. Romera Warszawa-Wrocław 1999 r.,
Kondracki J. 2001: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
Woś A., 1993: Regiony klimatyczne Polski w świetle częstości występowania różnych typów
pogody. Zeszyty IGiPZ PAN Nr 20, Warszawa,
PIG-PIB (2013) Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2012 r., Warszawa.
Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i
lokalnym, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, grudzień 2002r.,
PIG-PIB Serwis MIDAS,
PIG-PIB (2014) Rocznik Hydrogeologiczny Państwowej Służby Hydrogeologicznej, Rok
hydrogeologiczny 2013, Warszawa,
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014,
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych,
Krajowy Program Zwiększania Lesistości,
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku
2016,
Program ochrony środowiska dla województwa lubuskiego na lata 2012-2015 z perspektywą
do 2019 r.
Plan gospodarki odpadami dla województwa lubuskiego na lata 2012-2017 z perspektywą do
2020 roku,
Program ochrony powietrza dla strefy lubuskiej
Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego do roku 2020;
Program ochrony środowiska dla Powiatu Zielonogórskiego,
Raport o stanie środowiska w Województwie Lubuskim w latach 2011-2012, WIOŚ, Zielona
Góra,
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Świdnica,
Strategia zrównoważonego rozwoju Gminy Świdnica na lata 2010-2020
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 w sprawie warunków, jakie należy
spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji
szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. nr 137, poz. 984)
Rozporządzenie z dnia 12 stycznia 2011 r. Ministra Środowiska w sprawie obszarów
specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. nr 25 poz. 133)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu, (Dz. U. z dnia 18 września 2012 r.).
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla
substancji priorytetowych (Dz. U. z 2011 r. Nr 257, poz. 1545)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów oraz
stężeń substancji, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu
oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896)
Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417 ze zm.)
i w rozporządzeniu zmieniającym z dnia 20 kwietnia 2010 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 72, poz. 466).
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2012 poz.
1109).
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii
kolejowych i lotnisk, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie
86
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest wymagane sporządzenie map
akustycznych, oraz sposobu określenia granic terenów objętych tymi mapami (Dz. U. z 2007r.
Nr 1, poz.8),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu
prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. z
2007 r. Nr 221, poz. 1645)
Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. nr 213 poz. 1397 ze zm.)
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r. poz.
1052),
Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z
2007 r. Nr 75, poz. 493 ze zm.),
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 poz. 165),
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2012 poz. 145.),
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21 ze zm.),
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 poz.1232 ze
zm.),
Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 ze zm.)
Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2013 r. poz.1235),
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z
2013 r. poz. 1399)
Strona Ministerstwa Ochrony Środowiska www.mos.gov.pl.,
Strony Natura 2000 www.natura2000.mos.gov.pl/natura2000 i www.natura2000.org.pl,
Strona internetowa www.cire.pl,
Strona internetowa www.gminy.pl,
Strona internetowa www.energiaodnawialna.net,
Strona Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp.
http://bip.gorzow.rdos.gov.pl
Strona Urzędu Gminy w Świdnicy http://bip.swidnica.zgora.pl/
Strona Starostwa Powiatowego w Zielonej Górze http://bip.powiat-zielonogorski.pl/
Strona Państwowego Instytutu Geologicznego geoportal.pgi.gov.pl,
Strona Państwowej Służby Hydrologicznej psh.gov.pl.
87

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kryształowa Świdnica - Polska Zobacz Więcej

Świdnicki Ośrodek Sportu i Rekreacji -basen

oświadczenie o odstąpieniu od umowy zawartej

WRATISLAVIA CANTANS

lista firm

MDŚ - Akro Sport

odpowiedzi na pytania oferentów z dnia 31.11.2010r.

ZAKŁAD OCZYSZCZANIA MIASTA SP. Z O.O.

Martyna Kycia 15 lat Gimnazjum nr 3 w Świdnicy, ul. Saperów 27 a