dr Agnieszka Woszczyk Filozofia i coaching. Na granicy między

XII edycja interdyscyplinarnego seminarium „Problemy granic poznania w filozofii i nauce”.
dr Agnieszka Woszczyk
Instytut Filozofii
Zakład Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej
Uniwersytet Śląski
Filozofia i coaching. Na granicy między teorią a praktyką
Dokonujące się stopniowo odchodzenie od arystotelesowskiego podziału filozofii na część
teoretyczną i część praktyczną (etykę), przy jednoczesnym odróżnieniu tychże od sfery
techne, które następowało wraz z apelami o zaangażowanie namysłu filozoficznego w proces
zmieniania świata przyrodniczego lub społecznego, przyczyniło się do osobliwego
przewartościowania relacji między praktyką a teorią w ogóle. Ta ostatnia (teoria) zdaje się
być ceniona tylko o tyle, o ile służy tej pierwszej (praktyce), a ponadto praktyczność została
w znacznej mierze zredukowana do wymiaru instrumentalnych działań w sferze zewnętrznej,
nie zaś przemiany wnętrza człowieka. Sytuacja ta, ujawniająca się w różnych obszarach
kultury, uznana może zostać za jedną z przyczyn kryzysu filozofii, czy też szerzej kryzysu
postawy kontemplatywnej opartej na autotelicznej spekulacji. Nawiązując do tematu
seminarium Problem granic w filozofii i nauce chcę ukazać związki filozofii z coachingiem,
w kategoriach aplikacji teorii w sferę praktyki w jej arystotelesowskim i współczesnym
rozumieniu.
Wychodząc z przeświadczenia, że nawet najbardziej abstrakcyjne teorie filozoficzne
mogą ujawnić swoją użyteczność dla sfery praktyki, ale praktyka nie może dyktować
ograniczeń teorii, ani stać się jedyną miarą ich wartości, pragnę poruszyć dwa aspekty
związków filozofii z coachingiem. Pierwszy aspekt wiąże się z inspiracjami dziedzictwem
filozoficznym, które uwidaczniają się nie tylko w teoretycznych założeniach coachingu, ale
również w zakresie stosowanych metod, technik i narzędzi pracy. Świadomość obecności
filozoficznego zaplecza, jak również możliwości jego poszerzenia w różnego typu działaniach
rozwojowych nie jest jednak powszechna w środowisku teoretyków, a szczególnie praktyków
związanych z coachingiem. Filozofia mimo, że tworzy jeden z istotnych elementów
multidyscyplinarnego zaplecza coachingu, marginalizowana jest jednak przez akcentowanie
silnego wpływu psychologii, nauk o zarządzaniu, pedagogiki, czy socjologii (czasem niestety
w kategoriach wyłączności) lub też ograniczana do jednej postaci, a mianowicie filozofii
Wschodu (zwłaszcza buddyzmu zen). Dziedzictwo filozofii zachodniej nie jest zazwyczaj
dostrzegane przez autorów publikacji z zakresu coachingu, a jeśli już to w bardzo okrojonej
formie. Stąd potrzebna wydaje się próba podkreślenia obecności filozofii w coachingu. Drugi
aspekt prezentowanych rozważań nawiązuje natomiast do oświeceniowej funkcji filozofii
realizującej się z założenia jako proces przemiany świadomości filozofującego, ujawniający
się między innymi w postawie krytycznej, w wyzwoleniu z przesądów i mniemań,
poszukiwaniu rzeczywistego zrozumienia, przezwyciężenia wąskiego, partykularnego
pojmowania siebie i świata wokół. Filozofia wyrastająca z przesłania wyroczni delfickiej
gnothi sauton (poznaj samego siebie) oraz epimeleia heautun (troszcz się o siebie) jest par
excellance kulturowym pierwowzorem wszelkich działań na rzecz rozwoju człowieka, w tym
coachingu. Rozpoznanie znaczenia filozofii w tym wymiarze tworzy medium spotkania teorii
i praktyki.
12 listopada 2014, godz. 15.30