MERITUM Rachunkowość. Rachunkowość i sprawozdawczość

MERITUM Rachunkowość. Rachunkowość i sprawozdawczość finansowa stanowi swoisty
i wyjątkowy przewodnik metodyczny po codziennych problemach z dziedziny
rachunkowości. Większość prezentowanych zagadnień ujmowana jest w szerokim
kontekście interpretacyjnym, wychodzącym poza przepisy ustawy o rachunkowości, a ich
celem jest pomoc i wsparcie procesu podejmowania prawidłowych i racjonalnych decyzji
ekonomicznych. Omówiono wszystkie zmiany, jakie miały miejsce od ostatniego
wydania, w tym dużą nowelę z 2015 r.
Najważniejsze zmiany w prawie w 2016 roku:
uproszczenia dla małych jednostek,
wprowadzenie nowego wzoru bilansu oraz rachunku zysków i strat,
zmiany we wzorach bilansu,
zmiany w definicji podmiotów powiązanych oraz wymogi dla skonsolidowanego
sprawozdania finansowego,
nowy obowiązek sprawozdawczy,
uproszczona ewidencja przychodów i kosztów dla organizacji pozarządowych.
Adresatami publikacji są:
księgowi,
doradcy podatkowi,
dyrektorzy finansowi,
biegli rewidenci.
Publikacja odpowiada na następujące pytania:
1. Jakie jednostki są zaliczane do jednostek małych i z jakich uproszczeń mogą
korzystać?
2. Jakie są obowiązujące zasady wyceny i ustalania wyniku finansowego i jak
przedstawiają się skutki finansowe wybranych rozwiązań?
3. Jak uregulowane są kwestie rachunkowe związane z umową leasingu, najmu i
dzierżawy?
4. Jakie są metody konsolidacji sprawozdań finansowych, zasady wyceny według
koncepcji wartości godziwych oraz zasady ustalania wartości firmy?
5. Jaki jest wpływ zmian w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości
Finansowej na prawo bilansowe?
Dlaczego warto mieć MERITUM Rachunkowość?
Publikacja w porównaniu z innymi dostępnymi na rynku jest nietypowa za względu na
zakres tematyczny, sposób ujęcia treści i zastosowane podejście. Jedną z jej
charakterystycznych cech jest potraktowanie tradycyjnej ewidencji księgowej w postaci kont
księgowych jako drugorzędnego elementu systemu rachunkowości. Za pierwszorzędną
uznano sprawozdawczość finansową, co oznacza, że wszelkie skutki finansowe
omawianych transakcji i zdarzeń gospodarczych przedstawione zostały bezpośrednio na
tle poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych. Dodatkowo w załączniku do książki
zamieszczono wybrane zagadnienia z Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości
Finansowej oraz zaprezentowano nowe koncepcje sprawozdawczości finansowej.
Istotnymi walorami publikacji są:
układ treści umożliwiający szybkie odszukanie informacji poprzez podział na
niewielkie, zwięzłe fragmenty (pogłębiony podział tekstu),
rozbudowany system wewnętrznych odesłań w tekstach, umożliwiający w prosty i
szybki sposób odszukanie interesującego zagadnienia, które pojawiło się już w innym
miejscu publikacji; dzięki takim zabiegom unika się zbędnych powtórzeń i
rozpraszających dygresji,
zamieszczane na marginesach numery boczne, które wskazują na ważne pojęcie wraz
z jego objaśnieniem,
wyraźnie wyodrębnione w tekście przykłady pokazujące sposób stosowania
omawianych przepisów prawnych w praktyce,
wyraźne wyodrębnienie ważnych kwestii poprzez oznaczenie ich ramką i hasłem
WAŻNE!,
schematy i tabele pozwalające na usystematyzowanie przedstawionych informacji,
zamieszczane wzory pism i dokumentów z możliwością ich praktycznego
wykorzystania, wskazaniem sposobu ich poprawnego wypełnienia itp.,
czytelne podsumowanie tematu na końcu większej jednostki tekstu poprzez podanie
zastosowanej podstawy prawnej, reprezentatywnego stanowiska praktyki oraz wykazu
najistotniejszych pozycji literatury przedmiotu,
szczegółowy indeks rzeczowy z odniesieniami do numerów na marginesach tekstu,
przyjazna dla czytelnika szata graficzna, zakładki, a także wysoka jakość użytych
materiałów.
Informacje o autorach (redaktorach)
Ewa Walińska - profesor doktor habilitowany nauk ekonomicznych, kierownik
Katedry Rachunkowości Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego; posiada
szerokie doświadczenie praktyczne wypracowane przez wiele lat wdrożeń systemów
rachunkowości w polskich przedsiębiorstwach; autorka wielu publikacji, opinii i
analiz, aktywnie uczestniczy w procedurach legislacyjnych regulacji środowiskowych
prawa bilansowego w Polsce.
Spis treści
Od Autorów | str. 11
Od Redakcji | str. 15
Wykaz skrótów | str. 17
CZĘŚĆ I. ZAGADNIENIA OGÓLNE | str. 19
Rozdział I. Istota rachunkowości | str. 21
1. Definicje, zadania i funkcje rachunkowości | str. 22
2. Informacje generowane przez system rachunkowości i ich użytkownicy | str. 29
3. Rachunkowość finansowa a rachunkowość zarządcza | str. 35
4. Sprawozdania finansowe | str. 40
Rozdział II. Podstawowe kategorie pomiaru w rachunkowości | str. 55
1. Pomiar rzeczywistości gospodarczej jako nadrzędny cel systemu rachunkowości | str. 56
2. Kategorie pomiaru sytuacji finansowej | str. 60
3. Kategorie pomiaru rentowności (dokonań) | str. 72
Rozdział III. Założenia fundamentalne i nadrzędne zasady rachunkowości | str. 88
1. Zasady rachunkowości i ich klasyfikacja | str. 84
2. Fundamentalne zasady (założenia) rachunkowości | str. 85
3. Zasady nadrzędne rachunkowości | str. 91
4. Cechy jakościowe informacji finansowej | str. 105
Rozdział IV. Regulacje rachunkowości w warunkach globalizacji | str. 113
1. Istota i źródła regulacji rachunkowości | str. 114
2. Wpływ otoczenia na kształt systemów rachunkowości | str. 116
3. Cele harmonizacji rachunkowości w dobie globalizacji | str. 119
4. Instytucjonalizacja procesu harmonizacji rachunkowości | str. 123
5. Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej jako źródło globalnych zasad
rachunkowości | str. 131
6. Regulacje rachunkowości w Polsce | str. 138
Rozdział V. Prawo bilansowe a prawo podatkowe w Polsce | str. 145
1. Ustawa o rachunkowości jako fundament polskiego prawa bilansowego | str. 147
2. Rachunkowość a podatki | str. 211
3. Podatek dochodowy jako szczególny element kształtowania relacji między prawem bilansowym i
prawem podatkowym | str. 216
4. Regulacje podatku dochodowego od osób prawnych a prawo bilansowe w Polsce | str. 229
5. Wynik finansowy a dochód - przyczyny i rodzaje rozbieżności w polskich warunkach | str. 237
CZĘŚĆ II. WYCENA BILANSOWA ORAZ POMIAR PRZYCHODÓW I KOSZTÓW | str. 253
Rozdział VI. Ogólne zasady wyceny bilansowej oraz pomiaru przychodów i kosztów | str. 255
1. Aktywa, zobowiązania i kapitał własny a przychody i koszty | str. 256
2. Ogólne zasady pomiaru aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów | str. 268
3. Podatek dochodowy odroczony jako typowa kategoria wyceny bilansowej i ustalania wyniku
finansowego | str. 307
Rozdział VII. Szczegółowe zasady wyceny typowych pozycji bilansowych | str. 315
1. Materiały | str. 319
2. Produkty | str. 350
3. Towary | str. 390
4. Środki trwałe | str. 404
5. Wartości niematerialne i prawne | str. 445
6. Inwestycje | str. 465
7. Instrumenty finansowe a aktywa i zobowiązania finansowe | str. 499
8. Rozrachunki | str. 550
9. Rozliczenia międzyokresowe | str. 587
10. Rezerwy | str. 604
Rozdział VIII. Szczegółowe zasady pomiaru kapitału własnego i wyniku finansowego | str. 657
1. Kapitał własny | str. 658
2. Ustalanie wyniku finansowego | str. 681
3. Wynik całościowy | str. 738
Rozdział IX. Szczegółowe zasady pomiaru i prezentacji podatku dochodowego | str. 747
1. Istota podatku dochodowego odroczonego i jego miejsce w systemie rachunkowości | str. 749
2. Podejścia, koncepcje i metody ustalania podatku dochodowego odroczonego | str. 758
3. Wartość podatkowa aktywów i zobowiązań a ich wartość bilansowa | str. 773
4. Zasady wyceny aktywów i rezerw z tytułu podatku dochodowego odroczonego | str. 781
5. Zasady ustalania kosztów i przychodów z tytułu podatku dochodowego odroczonego i ich
klasyfikacja | str. 788
804 6. Podsumowanie - przykład całościowy | str. 804
CZĘŚĆ III. ZASADY WYCENY BILANSOWEJ I USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO W SZCZEGÓLNYCH
TRANSAKCJACH | str. 813
Rozdział X. Transakcje pochodne i zabezpieczenia | str. 815
1. Instrumenty pochodne | str. 816
2. Wbudowane instrumenty pochodne | str. 841
3. Rachunkowość transakcji zabezpieczających | str. 852
4. Podatkowe aspekty instrumentów finansowych | str. 875
5. Informacje ujawniane w sprawozdaniu finansowym | str. 879
Rozdział XI. Kontrakty długoterminowe | str. 883
1. Definicja kontraktu długoterminowego | str. 884
2. Rodzaje kontraktów długoterminowych | str. 887
3. Zasady ustalania przychodów i kosztów niezakończonych kontraktów długoterminowych | str. 897
4. Wpływ metod rozliczania kontraktów długoterminowych niezakończonych na dzień bilansowy przykład całościowy | str. 909
5. Aspekt podatkowy ustalania przychodów i kosztów niezakończonych kontraktów
długoterminowych na dzień bilansowy | str. 928
Rozdział XII. Łączenie się spółek | str. 949
1. Wprowadzenie | str. 951
2. Zasada rozliczania łączenia się spółek metodą nabycia | str. 959
3. Zasada rozliczania połączenia metodą łączenia udziałów | str. 980
Rozdział XIII. Ceny transferowe | str. 985
1. Istota i rodzaje cen transferowych | str. 986
2. Wpływ cen transferowych na wynik i sytuację finansową jednostki | str. 988
3. Zasady prezentacji informacji o cenach transferowych | str. 990
4. Skutki podatkowe cen transferowych | str. 991
5. Czynniki determinujące poziom cen transferowych | str. 994
Rozdział XIV. Umowy leasingu, najmu i dzierżawy | str. 1001
1. Pojęcie umów leasingu, najmu i dzierżawy - najważniejsze definicje | str. 1002
2. Leasing operacyjny, a leasing finansowy - klasyfikacja dla celów bilansowych i podatkowych | str.
1006
3. Leasing operacyjny - ujęcie w księgach rachunkowych | str. 1012
4. Leasing finansowy - ujęcie w księgach rachunkowych | str. 1018
5. Leasing zwrotny - ujęcie w księgach rachunkowych | str. 1027
6. Najem i dzierżawa | str. 1029
CZĘŚĆ IV. JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE - ZASADY SPORZĄDZANIA | str. 1039
Rozdział XV. Polityka rachunkowości jako narzędzie kształtowania sprawozdania finansowego | str.
1041
1. Definicja i zakres polityki rachunkowości | str. 1042
2. Polityka rachunkowości w świetle polskiego prawa bilansowego | str. 1056
3. Zmiany polityki rachunkowości i ich wpływ na sprawozdania finansowe | str. 1065
Rozdział XVI. Podstawowe składniki sprawozdania finansowego - bilans oraz rachunek zysków i
strat | str. 1085
1. Wprowadzenie | str. 1086
2. Bilans jako źródło informacji o sytuacji finansowej jednostki | str. 1094
3. Rachunek zysków i strat jako źródło informacji o dokonaniach jednostki | str. 1119
Rozdział XVII. Rachunek przepływów pieniężnych jako źródło informacji o zmianie sytuacji
finansowej jednostki | str. 1133
1. Wprowadzenie | str. 1135
2. Ogólne zasady sporządzania rachunku przepływów pieniężnych | str. 1143
3. Szczegółowy układ pozycji rachunku przepływów pieniężnych i zasady ustalania ich wartości | str.
1161
4. Regulacje polskie a MSSF | str. 1180
5. Rachunek przepływów pieniężnych - analiza przypadku | str. 1188
Rozdział XVIII. Pozostałe składniki jednostkowego sprawozdania finansowego | str. 1209
1. Informacja dodatkowa | str. 1210
2. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym | str. 1241
3. Sprawozdanie z działalności jednostki | str. 1245
CZĘŚĆ V. SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIA FINANSOWE GRUPY KAPITAŁOWEJ - ZASADY
SPORZĄDZANIA | str. 1249
Rozdział XIX. Zagadnienia ogólne | str. 1251
1. Wprowadzenie | str. 1253
2. Konsolidacja w kontekście przepisów prawa | str. 1254
3. Terminologia wykorzystywana w procesie konsolidacji | str. 1254
4. Zagadnienia formalne przy sporządzaniu skonsolidowanych sprawozdań finansowych | str. 1260
5. Wyłączenia i zwolnienia z obowiązku sporządzenia skonsolidowanych sprawozdań finansowych |
str. 1268
6. Regulacje ustawy o rachunkowości a międzynarodowe standardy | str. 1271
7. Metody konsolidowania danych finansowych jednostek podporządkowanych | str. 1275
8. Pojęcie sprawowania kontroli w grupie i określenie jednostek powiązanych | str. 1276
9. Wycena składników aktywów i pasywów jednostek podporządkowanych według koncepcji
wartości godziwej | str. 1279
Rozdział XX. Zasady stosowania metody pełnej | str. 1281
1. Ogólne zasady stosowania metody pełnej | str. 1282
2. Etapy konsolidacji metodą pełną | str. 1282
Rozdział XXI. Zasady stosowania metody proporcjonalnej | str. 1303
1. Możliwości zastosowania metody proporcjonalnej | str. 1304
2. Analiza metody proporcjonalnej | str. 1304
1307 Rozdział XXII. Zasady stosowania metody praw własności | str. 1307
1308 1. Okoliczności zastosowania metody praw własności | str. 1308
1309 2. Analiza metody praw własności | str. 1309
Załącznik. Sprawozdanie finansowe w świetle międzynarodowych regulacji rachunkowości wybrane zagadnienia | str. 1315
1. Dyrektywy Unii Europejskiej | str. 1318
2. Międzynarodowe regulacje rachunkowości a sprawozdanie finansowe | str. 1331
3. Sprawozdanie zarządu - propozycja IASB | str. 1405
4. Wybrane zmiany polskiego prawa bilansowego w zakresie zasad sporządzania sprawozdania
finansowego i sprawozdania z działalności | str. 1417
5. Zintegrowana sprawozdawczość | str. 1435
Indeks rzeczowy | str. 1453