POGRZEB SŁOMNICZANINA WYDARZENIEM HISTORYCZNYM

POGRZEB SŁOMNICZANINA WYDARZENIEM HISTORYCZNYM ROKU
6 kwietnia 2012 r. minęła setna rocznica urodzin Stanisława Brykalskiego, bohatera
z pod Wizny. Uroczysty pochówek kpt. Brykalskiego, zastępcy dowódcy obrony
odcinka Wizna i kpt. Władysława Raginisa, dowódcy obrony Wizny, po 72 latach
z honorami godnymi oficera Wojska Polskiego zwyciężył w plebiscycie na Wydarzenie
Historyczne Roku 2011.
Po raz czwarty Muzeum Historii Polski i portal historia.org.pl zorganizowały plebiscyt na
Wydarzenie Historyczne Roku. Jego celem było uhonorowanie organizatorów, twórców oraz
inicjatorów najciekawszych przedsięwzięć historycznych w minionym roku. W plebiscycie
wzięło udział ok. 60 wydarzeń m.in. ekspozycje, rekonstrukcje historyczne, filmy i portale
internetowe. Wśród zgłaszających były urzędy, stowarzyszenia, muzea, portale historyczne,
parafie oraz sami uczestnicy zgłaszanych wydarzeń. Do finału jury zakwalifikowało
10 przedsięwzięć, spośród których internauci wybrali ich zdaniem najlepsze. W głosowaniu,
w którym wzięło udział ok. 5 tysięcy internautów, Wydarzeniem Historycznym Roku 2011
wybrano "Po 72 latach – uroczysty pochówek kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława
Brykalskiego, dowódcy obrony odcinka Wizna z honorami godnymi oficerów Wojska
Polskiego". Drugie miejsce zdobyła rekonstrukcja historyczna "Bitwa Morska. Obrona
Twierdzy Wisłoujście!", a jako trzecie internauci wybrali otwarcie Muzeum AK w Krakowie.
Stanisław Brykalski psełdonim Kogutek urodził się 6 kwietnia 1912 r. w Słomnikach, w domu
Jana i Marianny Brykalskich. Zmarł 9 września 1939 roku w Wiźnie. Był porucznikiem,
w Kampanii wrześniowej, zastępcą kpt. Władysława Raginisa, dowódcy obrony Wizny.
Porucznik po ukończeniu szkół w Miechowie i Krakowie wstąpił do krakowskiej
szkoły podchorążych. W 1938 r. odbył przeszkolenie wojskowe i został mianowany do
stopnia porucznika. W tym samym roku został powołany do Wojska Polskiego i wcielony
do 71-go Pułku Piechoty. Służył w 18-tym dywizjonie piechoty wzmocnionej artylerią,
jako dowódca baterii składającej się z 6-ciu dział.
Wybuch II wojny światowej zastał go na pozycji umocnionej odcinka „Wizna”, koło
Łomży, gdzie będąc dowódcą artylerii, składającej się z 6 lekkich armat 76 mm, pełnił
jednocześnie obowiązki zastępcy dowódcy odcinka, kpt. Władysława Raginisa. W trakcie
walk z żołnierzami XIX Korpusu Armijnego gen. Guderiana, wspólnie z przełożonym, złożył
przysięgę, że żywy nie odda bronionych pozycji. Zginął 9 września 1939 r. w trakcie
obserwacji pola walki w kopule obserwacyjnej schronu dowodzenia na Górze Strękowej,
raniony w głowę odłamkiem pocisku. 13 września, za zgodą niemieckiego oficera, ciała por.
Brykalskiego i kpt. Raginisa pochowano w bezpośrednim sąsiedztwie schronu dowodzenia.
Pod koniec września 1939 r., po przejęciu terenu przez sowietów na mocy Paktu RibbentropMołotow, okupant nakazał wydobycie ciał i zakopanie ich 500 m dalej, w rowie przy drodze
u podnóża wzniesienia. W latach 50. XX w. po raz kolejny szczątki oficerów wykopano
i przeniesiono w inne, nieznane przez lata miejsce. W Wiźnie po wojnie umieszczono tablicę
z napisem: Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, żeśmy walczyli do końca, spełniając swój
obowiązek.
W sierpniu 2011 r. członkowie Stowarzyszenia "Wizna 1939" odnaleźli bezimienną ich
mogiłę i przeprowadzili prace ekshumacyjne. Zakład Medycyny Sądowej w Białymstoku na
podstawie badań DNA potwierdził, że są to szczątki por. Brykalskiego i kpt. Raginisa.
72 lata po ich śmierci, 10 września 2011 r., odbył się uroczysty pogrzeb bohaterów.
Najpierw w kościele parafialnym w Wiźnie odprawiona została uroczysta msza pogrzebowa
kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego, koncelebrowana przez ks. Biskupa
Ordynariusza Diecezji Łomżyńskiej Stanisława Stefanka. Po niej, na Górze Strękowej
odbył się symboliczny pochówek obrońców Wizny w mogile wojennej, urządzonej we
wnętrzu rozbitego schronu dowodzenia.
Klaudia Kaczor-Skrężyna