Bezpieczeństwo / Szkoła jazdy

Bezpieczeñstwo / Szkoła jazdy
Kierowcy
do szkoły
Statystyki przerażają – rocznie ginie w Polsce blisko 5,5 tys. osób, a rannych
zostaje ponad 60 tys.! Jednym ze sposobów na poprawę sytuacji na drogach
tekst: Miłosz Majewski*
jest podnoszenie umiejętności przez kierowców.
I
le potrafi świeżo upieczony kierowca?
Na pewno perfekcyjnie zaparkuje auto
(choć nie zawsze). Gorzej z poruszaniem się w ruchu miejskim i na dłuższych
trasach. A jak jest z refleksem i poprawnym działaniem w sytuacjach ekstremalnych? W odpowiedniej reakcji zapewne
przeszkodzi strach i panika... Jak nad nimi
zapanować? Oczywiście z każdym przejechanym kilometrem kierowca nabiera
doświadczenia, ale czy nie byłoby lepiej
i przede wszystkim bezpieczniej, gdyby
od razu wiedział, jak w konkretnych sytuacjach zachowa się samochód, z czego
to wynika i jak powinna zareagować osoba
prowadząca pojazd? Tym bardziej że do-
świadczenie z codziennej jazdy nie podpowie, co dzieje się z autem w sytuacjach
ekstremalnych.
Jednym ze sposobów na podniesienie
swoich umiejętności jest uczestnictwo
w szkoleniu, podczas którego kierowca
doskonali techniki jazdy. W programie są
ćwiczenia mające na celu nie tylko oswojenie się z zachowaniem samochodu, ale
również przygotowujące na szybką i prawidłową reakcję podczas zagrożenia na
drodze. Kursant zmierzy się także ze swoim stresem. Jednak to, czy odpowiednio
zareaguje w takiej sytuacji, zależy od psychiki kierowcy i jego właściwych odruchów.
Jedno jest pewne, po szkoleniu będzie jeź-
dził rozważniej, szybciej oceniał ewentualne zagrożenia i wiedział, co należy zrobić
w danej sytuacji. W utrwaleniu nabytych
umiejętności przydaje się... trening.
Czym powinniśmy kierować się przy
wyborze szkoły jazdy? Jak powinna wyglądać oraz jakich ćwiczeń można się
spodziewać? Opowiemy o tym na przykładzie szkoły firmowanej przez importera
samochodów.
NAUKA W Renault
Przy wyborze odpowiedniego kursu nie
należy kierować się jego ceną, tym bardziej że w większości ośrodków kształtuje
się ona na zbliżonym poziomie. Podsta-
Jedno z pierwszych zadań w szkole
jazdy – slalom między słupkami.
Utrudnieniem jest mokra nawierzchnia
74
autotechnikamotoryzacyjna
www.autotechnika.com.pl
FOT. JERZY DYSZY
7/2006
wowe kryterium to infrastruktura, to znaczy powierzchnia autodromu, liczba płyt
poślizgowych, dodatkowe wyposażenie,
a także kadra trenerska oraz wykorzystywane samochody. Ważne jest również to,
czy szkoła należy do Polskiego Stowarzyszenia Motorowego – Doskonalenia Technik i Bezpieczeństwa Jazdy. Zrzeszone
w nim ośrodki mogą pochwalić się wysokim poziomem szkoleń.
Teren, na którym zlokalizowana jest Szkoła Jazdy Renault (lotnisko Warszawa-Babice), jest rozległy, ale jednocześnie pozwala na prowadzenie poszczególnych ćwiczeń w bliskim sąsiedztwie. Uczestnicy
szkoleń trenują bez narażenia na kolizje
i nie tracą czasu na przemieszczanie się
z jednego placu ćwiczeń na drugi – zapewnia to bezpieczną i intensywną pracę.
Szkoła dysponuje płytami betonowymi,
nawadnianymi płytami poślizgowymi
(jedna z nich ma długość 120 m) i kręgiem
poślizgowym o średnicy 50 m oraz torem
do jazdy terenowej o łącznej powierzchni
blisko 50 tys. m2.
• Samochody. Szkoła Jazdy Renault zapewnia własne samochody – sześć Renault
Megane wyposażonych w najnowsze systemy bezpieczeństwa ABS, ESP. Pojazdy są
specjalnie przygotowane do doskonalenia
technik jazdy – pozwalają m.in. na wyłączenie systemów poprawiających bezpieczeństwo, dzięki czemu kursant pozna nie
tylko zasadę ich działania, a także zachowanie pojazdu zarówno z nimi, jak i bez
nich. Auta są serwisowane na bieżąco, a po
roku eksploatacji wymieniane na nowe.
Na życzenie klientów szkoła organizuje
także kursy z wykorzystaniem samochodów uczestników.
• Trenerzy. W Szkole Jazdy Renault pracuje dziewięciu doświadczonych trenerów.
Większość swoje umiejętności szlifowała
w rajdach i wyścigach samochodowych.
Tak zdobyta wiedza pozwala na prawidłową analizę zagrożeń w wielu sytuacjach,
w tym wynikających z braku doświadczenia i umiejętności uczestników szkoleń.
Metodyka Szkoły Jazdy Renault powstała po przyjrzeniu się błędom najczęściej
popełnianym przez kierowców i po szczegółowej analizie przyczyn wypadków drogowych. Wykorzystano wiedzę osób od lat
szkolących kierowców oraz doświadczenia
firmy Renault, która przygotowała wiele
programów zwiększających bezpieczeństwo ruchu drogowego. A wszystko po to,
Eliminujemy złE nawyki
Proponujemy treningi, podczas których kierowca
oduczy się złych nawyków. Uświadamiamy
im
Zbigniew
zagrożenia związane z prowadzeniem samoWeseli
chodu, zmieniamy ich postawy i podnosimy
kulturę jazdy. Im bardziej kierowcaszef
jest świadomy
Szkoły
braku swoich umiejętności, z tym większym
Jazdy Renault
prawdopodobieństwem dostosuje prędkość i
swoje zachowania do panujących warunków
drogowych. Szkolenie uważamy za udane, jeśli po
jego ukończeniu kierowca, prowadząc samochód, nie tylko nie przekracza granicy swoich
możliwości,
nawet treningów
się do niej nie
zbliża.
Podczasale
naszych
kierowcy
Uczestnik szkolenia, wykonując slalom
między słupkami, uczy się, jak
prawidłowo operować kierownicą
oduczają się złych nawyków. Uświadamiamy im zagrożenia związane z prowadzeniem samochodu, zmieniamy ich postawy
i podnosimy kulturę jazdy. Im bardziej
kierowcy są świadomi swych umiejętności,
a raczej ich braku, z tym większym prawdopodobieństwem dostosują oni prędkość
i swoje zachowania do panujących warunków drogowych. Szkolenie uważamy
za udane, jeśli po jego ukończeniu kierowca
podczas jazdy samochodem nie tylko nie
przekracza granicy swoich możliwości,
ale nawet się do niej nie zbliża.
DLACZEGO SIĘ SZKOLĄ
PROGRAM KURSU
I stopień
Kierowcy, którzy biorą udział w szkoleniach
doskonalenia jazdy samochodem,
wymieniają dwa powody, dlaczego się
na to zdecydowali:
• chcą zrozumieć, jakie jest ryzyko
prowadzenia auta przy stanie drogi
gorszym niż w normalnych warunkach
• przeżyć możliwe konsekwencje wynikające
z błędnego osądzenia warunków drogowych
oraz z nieprawidłowego manewrowania
samochodem
aby u kierowców wyeliminować niewłaściwe odruchy, nauczyć ich prawidłowego reagowania w krytycznych sytuacjach,
a także panowania nad pojazdem w ekstremalnych warunkach drogowych.
W Szkole Jazdy Renault trenerzy korzystają z programu „train the trainer” – rodzaj
warsztatów dla instruktorów – który pomaga w rozpoznaniu oczekiwań poszczególnych osób, a tym samym w przygotowaniu
odpowiedniego programu kursu.
Podczas szkolenia trener opiekuje się jednym kursantem – zapoznaje się z jego
oczekiwaniami, umiejętnościami i błędami, jakie popełnia, prowadząc auto. Nad
tymi ostatnimi pracuje podczas wykonywania poszczególnych ćwiczeń.
PIERWSZY ETAP
Każdy stopień szkolenia praktycznego trwa
osiem godzin (odbywa się w ciągu dnia)
i poprzedza go wykład teoretyczny, dzięki
któremu uczestnik kursu, przystępując do
części praktycznej, doskonale wie, co będzie ćwiczył na autodromie.
• ćwiczenie kręcenia kierownicą w linii
i podczas jazdy slalomami
• jazda slalomem po płycie poślizgowej
• jazda na trolejach, operowanie pedałem
gazu oraz opanowanie uślizgu tylnej osi
• hamowanie na wprost z ABS
i bez tego układu
• jazda po kręgu poślizgowym
(zjawisko podsterowności
i nadsterowności)
• hamowanie na zakręcie
(przejazdy w prawo i w lewo)
• zmiana pasa ruchu połączona ze zmianą
przyczepności
• hamowanie z ominięciem przeszkody
II stopień
• hamowanie z większej prędkości
z jednoczesną redukcją biegów
• zasady skrętu szosowego
• bezpieczny tor jazdy przy pokonywaniu
zakrętów
• bezpieczne pokonywanie różnego
typu zakrętów
• pokonywanie zakrętów ze zmienną
przyczepnością nawierzchni
• szosowa próba na czas
•
Ergonomia – kursanci dowiadują się,
jaka jest prawidłowa pozycja za kierownicą, do czego służą poszczególne urządzenia w samochodzie i jak należy nimi
operować.
• Slalom – pierwsze ćwiczenie, wydawałoby się najprostsze, to nauka prawidłowego operowania kierownicą, a slalom
wymusza ciągłe jej użycie. Dodatkowym
utrudnieniem są słupki – należy koncentrować się na tym, by ich nie przewrócić,
a nie na kierownicy. Z poślizgami uczestnik szkolenia oswaja się, gdy pokonuje slalom na płycie poślizgowej.
lipiec 2006
75
Bezpieczeñstwo / Szkoła jazdy
Samochód ze skrętnymi kółkami tylnej osi przydaje się do nauki jazdy podczas uślizgu tylnych kół
•
Troleje, czyli samochód wyposażony
w skrętne kółka tylnej osi. Tak przygotowany pojazd to świetny symulator, dzięki któremu kursant dowie się, jak należy
reagować podczas uślizgu tylnych kół
(nadsterowność przechodząca w poślizg).
Ćwiczenie pozwala zapoznać się z autem
nadsterownym z napędem na przednią oś
– uczestnik szkolenia poznaje efekt dodania gazu oraz koordynuje to z ruchami
kierownicą (kontrowanie) w celu utrzymania pożądanego toru jazdy.
• Krąg poślizgowy. Jazda po nawodnionym kręgu (śliskim) w ciągłym skręcie
powoduje, że łatwo doprowadzić do uślizgu którejś z osi samochodu. Ćwiczenie to
pokazuje praktykę zachowania pojazdu
podsterownego (tendencja do poślizgu
kół osi przedniej) i nadsterownego (tendencja do poślizgu osi tylnej). Kierowca
przez cały czas musi odbierać sygnały,
które podpowiadają, co się dzieje z autem, i tak nim operować, by utrzymać się
na drodze.
Podczas tego ćwiczenia kursant dowiaduje
się, w jaki sposób działa system ESP – porównuje jazdę z włączonym lub wyłączonym systemem.
• Hamowanie na płycie poślizgowej to
ćwiczenie, które wymusza awaryjne paniczne hamowanie, podczas którego kierowca ma okazję sprawdzić, jak zachowuje się pojazd z układem ABS i bez niego.
Widzi i czuje, jaki wpływ ma działanie
systemu na długość drogi hamowania,
jak się ta droga zmienia w zależności od
prędkości, z jaką rozpoczął manewr. Uczy
się też hamować pulsacyjnie (bez ABS) na
granicy utraty przyczepności.
• Hamowanie w zakręcie to kolejne
ćwiczenie o zwiększonym stopniu trudności. Manewr wykonywany jest na kręgu poślizgowym w prawą i lewą stronę.
Kierowca uczy się koordynacji hamowania z jednoczesnym skrętem, co jest
szczególnie trudne w wypadku auta bez
ABS. Podczas tego manewru zdarza się,
że oprócz występującej podsterowności może dojść – przy zbyt gwałtownym
skręcie – do uślizgu tylnej osi.
• Zmiana pasa ruchu występuje nagle
i połączona jest ze zmianą przyczepności
nawierzchni. To jedno z bardziej dynamicznych ćwiczeń, podczas którego rośnie
Hamowanie na płycie poślizgowej
Liczba wypadków drogowych w Polsce
w latach 2000–2005
74
autotechnikamotoryzacyjna
www.autotechnika.com.pl
7/2006
poznanych manewrów, tzn. hamowania
na wprost, omijania przeszkody, powrotu
na własny pas ruchu.
DRUGI ETAP
Hamowanie w zakręcie – tego manewru kierowca uczy się na kręgu poślizgowym
Uczestnik drugiego stopnia szkolenia wie
już, jak zachowuje się pojazd i jak reagować w konkretnych sytuacjach. Przed nim
podniesienie techniki jazdy szosowej.
Wszystkie ćwiczenia wykonywane są już
przy większych prędkościach (zbliżonych
do warunków normalnych) i bardziej
dynamicznie. Kierowca ćwiczy nie tylko
manewr hamowania z jednoczesną redukcją biegów, ale także jak prawidłowo
i bezpiecznie pokonać zakręt – poznaje
zasady skrętu szosowego, co dzieje się
z pojazdem i jakie siły działają na niego
w czasie pokonywania zakrętu. Trenowany jest bezpieczny tor jazdy w różnego
rodzaju zakrętach (o różnym promieniu,
w zmiennych warunkach przyczepności
nawierzchni).
Ostatni etap to szosowa jazda na czas
– dochodzi element rywalizacji. To doskonały sprawdzian zachowań kierowcy
i umiejętności zastosowania wiedzy, którą zdobył w czasie szkolenia.
Po zakończeniu kursu uczestnik otrzymuje specjalny dyplom, który premiowany
jest przez niektóre firmy ubezpieczeniowe zniżką przy zawieraniu ubezpieczeń
komunikacyjnych.
*Miłosz Majewski jest ośmiokrotnym wyścigowym MP
i instruktorem Polskiego Stowarzyszenia Motorowego
FOT. JERZY DYSZY, RENAULT
Liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych
w Polsce w latach 2000–2005
prędkość pojazdu. Na prostej drodze pojawia się przeszkoda, przed którą nie można zahamować. Ratunkiem dla kursanta jest zmiana pasa ruchu, ale nie wie
on, że gwałtowny skręt spowoduje utratę
przyczepności. Cel tego ćwiczenia to
uświadomienie sobie, co się dzieje z samochodem w chwili rozpoczęcia manewru skrętu przed przeszkodą, a także
nauczenie się opanowania poślizgu tylnej
osi pojazdu.
• Hamowanie z ominięciem przeszkody – znowu przeszkoda, ale tym razem
wcześniej dostrzeżona. Uczestnik szkolenia hamuje, próbując zatrzymać samochód, lecz długość drogi hamowania jest
większa niż odległość do przeszkody. Ćwiczenie wymaga zastosowania wcześniej
Liczba rannych w wypadkach drogowych w Polsce
w latach 2000–2005
Hamowanie z ominięciem przeszkody
lipiec 2006
75