Słowo Historii. Fotoeseje - prezentacja w Warszawie

Słowo Historii. Fotoeseje - prezentacja w Warszawie
„Słowo historii. Fotoeseje” to wystawa przygotowana przez Muzeum Wojska w
Białymstoku, którą dzięki współpracy z Domem Spotkań z Historią pokażemy
mieszkańcom Warszawy w dniach 29 marca – 18 kwietnia. Ekspozycja prezentowana
będzie na Skwerze im. Księdza Jana Twardowskiego. Otwarciu wystawy towarzyszyć
będzie spotkanie otwarte z Dyrektorem MWB Robertem Sadowskim, autorem projektu
Marcinem Kozińskim, oraz pisarzami biorącymi udział w działaniu: Wojciechem
Nowickim i Piotrem Nesterowiczem. Rozmowę, która odbędzie się 29 marca (wtorek) o
godzinie 18:00, w Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) poprowadzi Monika
Szewczyk-Wittek.
„Słowo historii. Fotoeseje” to wystawa, której fundament stanowi album fotograficzny,
jaki ponad rok temu trafił do zbiorów Muzeum Wojska w Białymstoku. Przedmiot
całkowicie anonimowy, z nieznanym nazwiskiem twórcy, a przede wszystkim bez
nazwisk bohaterów uwiecznionych na zdjęciach. Analiza historyczna materiału pomogła
ustalić, że to swoisty fotoreportaż, dokumentujący wędrówkę polskich repatriantów z
ZSRR z lat 1921-1924.
Na każdej karcie albumu jest tylko jedno zdjęcie, przyklejone bez specjalnej troski o
regularność czy symetrię. Przykuwające uwagę szczegółem. Poważne spojrzenia
mężczyzn stojących przed drewnianym barakiem. Tablica z napisem w języku
angielskim i polskim: „American Joint Distribution Committee Kuchnia”. Golibroda w
trakcie pracy. Chłopiec z twarzą owiniętą brudną szmatą, jako panaceum na natarczywy
ból zęba. Kobieta opiekująca się grupą dzieci… Małe historie splecione i przenikające się
z jedną ogromną.
Wielką historię przybliża nam profesor Daniel Boćkowski. Jej skala odpowiada liczbie
mieszczącej się w przedziale między 770 tysięcy (według szacunków sowieckich) po ok.
1,5 miliona (zdaniem władz w Warszawie) mieszkańców terenów Rosji bolszewickiej,
którzy w chwili podpisania traktatu ryskiego w 1921 roku mogli ubiegać się o polskie
obywatelstwo i powrót do kraju. Wśród nich byli między innymi jeńcy cywilni i wojenni,
uchodźcy, internowani, emigranci, ale też potomkowie powstańców zesłanych do Rosji w
latach 1830-1865, potrafiący udowodnić, że są nie dalej niż w trzecim pokoleniu
potomkami osób, które stale zamieszkiwały na terytorium dawnej Rzeczypospolitej
Polskiej.
Historie mniejsze odczytują z fotografii twórcy, którzy przyjęli zaproszenie do udziału w
projekcie: Ilona Wiśniewska, Piotr Nesterowicz, Wojciech Nowicki, Daniel Odija, Michał
Olszewski i Filip Springer. Każde z nich, na podstawie dwóch wybranych przez siebie
zdjęć, przygotowało oryginalne teksty literackie, inspirowane opowieścią zamkniętą w
kadrze. Fotografie wyznaczyły granice w jakich się poruszali, natomiast forma tekstu
1
(esej, reportaż, opowiadanie) pozostała ich swobodnym wyborem. Powstały w ten
sposób zbiór prezentuje zatem opowieści różnorodne - budowane wokół detalu lub
rozpatrujące zagadnienie w szerokiej perspektywie - ale każdą z nich cechuje uwaga i
głęboki szacunek wobec bohaterów zdjęć.
Wystawa, która prezentowana będzie przez cały miesiąc październik na Placu im. Jana
Pawła II w Białymstoku, składa się z fotografii i fragmentów tekstów. Wersja pełna,
razem z audiodeskrypcją, tłumaczeniem na język migowy, filmem w reżyserii Bartosza
Tryzny (stanowiącym integralną część ekspozycji) znajdzie się na stronie
www.sybir.com.pl, do której prowadzą umieszczone na każdej planszy kody QR.
Ekspozycji towarzyszyć będzie katalog w formie reprintu albumu, z dołączonymi
tekstami.
Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Patroni medialni projektu:
„Tygodnik Powszechny”, „Gazeta Wyborcza. Białystok”, „TVP Kultura”, „Platforma
Kultury”, „Booklips.pl”
2