Karol chmiel

2013 – Rok Żołnierzy Wyklętych
1 marca Dzień Żołnierzy Wyklętych
Żołnierze Wyklęci związani z Podkarpaciem cz.4
Porucznik Karol Chmiel ps. Grom
Karol Chmiel urodził się 17 IV 1911 r. w Zagorzycach koło Dębicy jako czwarte,
najmłodsze dziecko Antoniego i Katarzyny z domu Charchut. Uczęszczał do Liceum
Ogólnokształcącego im Króla Władysława Jagiełły w Dębicy, gdzie uzyskał świadectwo
dojrzałości, a dyplom magistra prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Równocześnie odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty
w Krakowie. Po ukończeniu studiów w 1935 r. ożenił się z Ireną Suchodolską, nauczycielką
w szkole podstawowej w Zagorzycach. Mieli dwóch synów Jerzego i Zbigniewa. Do września
1939 r. pracował w samorządzie miejskim w Mielcu, od czasów studenckich był członkiem
Stronnictwa Ludowego.
Podczas wojny obronnej w 1939 r. brał udział jako plutonowy podchorąży w ośrodku
zapasowym 6 Dywizji Piechoty. Po zakończeniu walk spod Lwowa wrócił do rodzinnych
Zagorzyc, gdzie w 1940 został zaprzysiężony do Związku Walki Zbrojnej. Od 1941 r.
dowodził plutonem, a rok później awansował na podporucznika. Od maja 1943 roku był
referentem politycznym obwodu Armii Krajowej Dębica. W 1943 roku za zgodą komendy
Obwodu AK Dębica przeszedł do Batalionów Chłopskich, gdzie początkowo był dowódcą
II kompanii Batalionów Chłopskich, a od 1 I 1944 roku komendantem Obwodu BCh Dębica.
Po scaleniu BCh z AK był od 29 III 1944 r. pełnił funkcję zastępcy Obwodu AK Dębica. Brał
udział w akcji „Burza” w II Rejonie Walki w Obwodzie Dębica, gdzie został ciężko ranny.
Po wyleczeniu zamieszkał w Swoszowicach koło Krakowa, pracował w spółdzielczości,
należał do PSL. Od września 1945 r. rozpoczął działalność konspiracyjną w Wolności
i Niezawisłości na obszarze południowo-wschodnim. Od stycznia 1947 r. był członkiem
kierownictwa IV Zarządu Głównego WiN. Sprawował funkcję kierownika wydziału, a na
polecenie Łukasza Cieplińskiego łącznikiem między Zarządem Głównym a Stanisławem
Mikołajczykiem. Używał wówczas kilku pseudonimów "Zygmunt", "Katonowicz" i "Leon".
Był współautorem Memoriału do ONZ w 1946 r. w którym zawarta była ocena sytuacji
politycznej w PRL, po trzech latach od wkroczenia wojsk radzieckich. Memoriał ten zawierał
wykaz zbrodni dokonywanych na byłych żołnierzach AK oraz na działaczach
niepodległościowej opozycji politycznej.
Aresztowany 12 grudnia 1947 r. w Krakowie i osadzony w więzieniu mokotowskim, po
trzyletnim ciężkim śledztwie, podczas którego był wielokrotnie torturowany, także przez
samego Różańskiego. Mimo brutalnego śledztwa nie załamał się, chociaż zabroniono mu
korespondencji oraz widzeń z najbliższą rodziną. Po trzyletnim śledztwie, wyrokiem z dnia
14 X 1950 r. został skazany na dwukrotną karę śmierci. Prezydent RP Bolesław Bierut
decyzją z dnia 20 II 1951 r. nie skorzystał z prawa łaski. W uzasadnieniu wyroku zapisano:
„Nielegalny związek
Wolności i Niezawisłości był organizacją zbrodniczą stworzoną
przez sanacyjno-obszarniczą klikę, powołaną do walki z wyzwoloną klasą robotniczą i
chłopstwem – organizacją stworzoną do walki ze Związkiem Radzieckim, organizacją,
która z rozkazu i za pieniądze imperialistów amerykańskich dążyła do wywołania nowej
wojny. Wszyscy oskarżeni w zaciekłej i ślepej nienawiści do ZSRR, Polski Ludowej i
całego obozu demokracji i postępu nie cofali się przed żadną zbrodnią, bez wahania
dopuszczając się zdrady własnej ojczyzny i wysługując się jawnym wrogom kraju przez
podejmowanie dywersji i szpiegostwa.
Droga zaprzaństwa i zdrady jaką przeszli oskarżeni od czasów, gdy stanowili jeszcze
trzon kierowniczy AK na terenie województwa rzeszowskiego aż do momentu
aresztowania – znaczona jest współpracą z hitlerowskim okupantem, skrytobójczymi
mordami. Oskarżeni rekrutują się z kół wyzyskiwaczy obszarniczo- kapitalistycznych
i oficerów sanacyjnych – to ludzie bezpośrednio związani z aparatem ucisku klas i ten
właśnie związek obszarników z sanacyjną Armią i niedobitkami kapitału zrodził zbrodnię
przeciwko Polsce”.
Karol Chmiel został zamordowany 1 marca 1951 r. przez UB strzałami w tył głowy.
Jego grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
w Kwaterze Na Łączce a rzeczywistego miejsca pochówku nie dało się ustalić, Miał wtedy 39
lat, a jego największym zmartwieniem w celi śmierci niepewny los jego dwóch synów,
bowiem jako wdowiec powierzył opiekę nad nimi obcej kobiecie.
1 marca 2010 r. został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego za
wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Krzyżem Komandorskim
z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Jacek Bazak