Pobierz

Rynek leków generycznych w Portugalii
W ciągu ostatniej dekady sprzedaż leków generycznych w Portugalii gwałtownie wzrosła, mimo
to w ostatnich latach w sektorze leczenia ambulatoryjnego utrzymuje się stagnacja. Rząd
portugalski podjął działania na rzecz zwiększenia udziału tych leków w rynku do 60% w 2014
roku, na podobieństwo wielu innych krajów europejskich, zwłaszcza skandynawskich. Pomimo
tych wysiłków udział ten utrzymuje się obecnie na 47%.
Sektor generycznych produktów leczniczych to ogólnie największy dostawca dla portugalskiego
Narodowego Systemu Zdrowia pod względem sprzedanych jednostek (około 47% w obszarze
ambulatoryjnym i ponad 67% w szpitalnym). Z drugiej strony leki generyczne reprezentują
tylko około 24,3% kosztów Narodowego Systemu Zdrowia związanych z lekami w sektorze
ambulatoryjnym i 22,5% w szpitalnym. Można więc powiedzieć, że leki generyczne są ważną
częścią strategii rządu w ograniczaniu wydatków państwa na leki.
W sektorze ambulatoryjnym, w latach 2011-2014, leki generyczne reprezentowały
oszczędności w wysokości 1,7 mld euro. Tylko w 2014 roku oszczędności na rynku szpitalnym
wyniosły ponad 22 mln euro. W 2015 roku szacuje się, biorąc pod uwagę patenty, które tracą
swoja ochronę, iż oszczędności w sektorze ambulatoryjnym zwiększyły się o ponad 27 mln
euro, a w sektorze szpitalnym o ponad 8 mln euro. Jednak wciąż wiele brakuje, aby sektor
osiągnął zamierzony cel, czyli 60%-owy udział tych leków w ujęciu jednostkowym lub 30%-owy
wartościowo.
Dwa lata temu portugalski rząd opublikował rozporządzenie w sprawie programu zachęt dla
aptek w postaci dodatkowych dotacji w przypadku zwiększenia liczby sprzedanych leków
generycznych, co nie przyniosło jednak oczekiwanych rezultatów. Rozporządzenie miało moc
prawną w okresie od czerwca 2014 do czerwca 2015 r. W obliczu niezadowalających wyników
program zachęt nie został przedłużony na następne lata.
W ubiegłym roku żadna z aptek nie otrzymała zachęt z tytułu zwiększenia sprzedaży leków
generycznych. Rozporządzenie miało na celu zwiększyć udział leków generycznych
w rynku z 47% do 50%, co jednak było dalekie od osiągnięcia. Rynek tych leków uległ stagnacji
w roku ubiegłym.
Według Centralnej Administracji Systemu Zdrowia (ACSS) całkowita kwota zachęt wypłaconych
aptekom wyniosła 477 tysięcy euro. Zgodnie z rozporządzeniem, aby otrzymać dodatkową
dotację, apteki musiały zwiększyć skumulowany udział w dwóch ostatnich półroczach
kalendarzowych w stosunku do skumulowanego udziału w analogicznym okresie roku
poprzedniego. W ciągu ostatnich sześciu miesięcy 2014 roku mniej niż połowa aptek zdołała
tego dokonać, otrzymując kwotę 477 tysięcy euro, co nie powtórzyło się w przypadku
pierwszych sześciu miesięcy 2015 roku, kiedy żadna apteka nie uzyskała dotacji.
Rozporządzenie mogło zostać przedłużone o kolejne sześć miesięcy, ale nie zostało.
Program zachęt został również stworzony w celu zrekompensowania aptekom utraty marż
zysków w ostatnich latach, które doprowadziły w wielu przypadkach do sytuacji
niewypłacalności. Najnowsze dane wskazują na ponad 500 takich sytuacji. Ministerstwo
Zdrowia chce zwiększyć w ten sposób zaangażowanie i rolę aptek w zapewnianiu środków
opieki zdrowotnej przyczyniając się do racjonalnego stosowania leków. Wśród rozważanych
działań znajduje się płacenie aptece za każdy usługę.
Zachęty do sprzedaży leków generycznych stanowią część protokołu ustaleń podpisanego
między aptekami a poprzednim rządem. Fernando Leal da Costa ówczesny sekretarz stanu w
Ministerstwie Zdrowia, oświadczył, że wyniki programu nie są zadowalające, co potwierdza, że
większa sprzedaż generyków nie zostanie osiągnięta poprzez zachęcanie aptek, ale poprzez
motywowanie pacjentów do ich nabycia i przyznał, że niska cena niektórych leków markowych
może również mieć wpływ na słabe wyniki.
Obecnie Ministerstwo Zdrowia zamierza działać na rzecz zwiększenia sprzedaży leków
generycznych koncentrując się na działaniach wśród lekarzy, aptek i pacjentów. Pod względem
pacjentów przygotowywane są kampanie informacyjne, które zostaną uruchomione w
najbliższych miesiącach dotyczące jakości leków generycznych, praw pacjenta i pozytywnego
wpływu na wydatki obywateli. W odniesieniu do aptek trwają negocjacje w sprawie nowych
rozwiązań dla sektora, mających stworzyć warunki do stymulowania podaży leków
generycznych, głównie tych najtańszych. W przypadku lekarzy portugalskich urząd ds.
wyrobów medycznych INFARMED opracował działania mające na celu rozpowszechnianie
informacji nt. alternatywnych dostępnych leków generycznych.
Jak podkreślają przedstawiciele sektora konieczne jest wielowymiarowe podejście do
problemu, obejmujące działania na rzecz popytu, wspierające wzrost leków generycznych jako
alternatywy dla leków referencyjnych oraz działania dotyczące podaży, które przyczyniają się
do zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw wprowadzających do obrotu leki generyczne,
unikając wycofania tych leków z rynku i wprowadzenia nowych. Inną przeszkodą dla sektora
leków generycznego jest ciągły spadek cen. Od 2008 roku ceny spadły aż o 70%, co nałożyło
ogromną presję na firmy. Mimo że leki generyczne wyróżnia jakość i przystępna cena, to
jednak nie jest dobrym rozwiązaniem obniżanie cen do takiego poziomu, aby firmy musiały
wycofywać się z rynku, gdyż działalność przestaje być dla nich finansowo opłacalna.
Kształtowanie się średniej ceny za lek na całkowitym rynku
średnia detaliczna ceny sprzedaży (ogółem)
średnia detaliczna ceny sprzedaży leków generycznych
średnia detaliczna ceny sprzedaży marka
Żródło IMS Health
Udział leków generycznych, w ujęciu jednostkowym, na rynku Krajowego Systemu Zdrowia
Ml
n
jed
nos
tek
Ogół sprzedanych jednostek
Sprzedane leki generyczne
–w ujęciu jednostkowym
Udział leków generycznych w ujęciu
jednostkowym
Styczeń-marzec 2015
- udział leków generycznych wyniósł 46,9%
- wzrost w wysokości 1,13 p.p. odnośnie analogicznego okresu w 2014 r.
- udział leków generycznych w ujęciu jednostkowym
Udział leków generycznych w Krajowym Systemie Zdrowia
Udział leków generycznych w ujęciu
jednostkowym
Styczeń –Marzec 2015
% jednostek leków generycznych w
całości leków refundowanych przez
Krajowy System Zdrowia
Udział leków generycznych DDD
Styczeń –Marzec 2015
Udział leków generycznych Udział leków generycznych w ujęciu
jednostkowym na rynku
opakowania
konkurencyjnym
Styczeń –Marzec 2015
Styczeń –Marzec 2015
% zdefiniowanej dobowej dawki leku % opakowań leków generycznych w
(DDD) w przypadku leków
całości leków refudowanych przez
generycznych w całości DDD leków
Krajowy System Zdrowia.
refudowanych przez Krajowy System
Zdrowia.
% jednostek wprowadzonych do
obrotu leków generycznych w całości
leków posiadających tę samą
substancję czynną co leki generyczne
sprzedawane w aptekach