Finansowanie inwestycji publicznych

www.mistia.org.pl
Nr 1(3)/2004
Kwiecieñ 2004
ISSN 1731-5204
na Szlaku
Słowo od W
ydawcy
Wydawcy
Szanowni Państwo,
Za nami cztery miesiące
2004 roku. Zbliża się historyczny moment przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Powiedziano już na
ten temat tak wiele, że
trudno uniknąć powtórzeń
i banalności. Ale pomimo wielu pytań i wątpliwości, jedno jest pewne – stajemy przed
ogromną szansą. Patrząc z perspektywy ostatnich kilku lat, wykonaliśmy wszyscy ogromną
pracę, żeby dobrze się przygotować do funkcjonowania w nowych warunkach. Mam wrażenie, że w Małopolsce te prace były szczególnie intensywne i niebawem będziemy zbierali pozytywne tego owoce.
Mam prawo, żeby tak sądzić na podstawie
niedawnych doświadczeń MISTiA z realizacji
w Małopolsce ośmiu powiatowych Programów Rozwoju Lokalnego w ramach Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich. Rzetelne wykonanie tych prac było możliwe wyłącznie dzięki zaangażowaniu się w nie władz powiatowych i przedstawicieli lokalnych środowisk przedsiębiorców. Udało się. Obserwowaliśmy - w większości przypadków – autentyczną współpracę w budowaniu powiatowych
strategii rozwoju. To pozwala sądzić, że nauczyliśmy się myśleć strategicznie.
W tym kontekście nieco mniej egzotycznie
wyglądają prace, które rozpoczynamy w ramach programu TACIS na Ukrainie. W ramach
projektu „Trójkąty Współpracy”, będziemy –
w oparciu o dobre, polskie doświadczenia –
przygotowywać grupę ukraińskich ekspertów
do korzystania z metody „triangle of partnership”, polegającej na współpracy przy planowaniu długofalowego rozwoju trzech głównych środowisk lokalnych: władz samorządowych, sektora biznesu i organizacji pozarządowych. W podobnej sytuacji byliśmy ponad
10 lat temu w Polsce, gdy po raz pierwszy
przekonywaliśmy środowiska samorządowe
do skuteczności tej metody.
Zachęcam do współredagowania naszego
biuletynu „MISTiA na Szlaku”: proponowania
tematów, nadsyłanie tekstów.
Krzysztof Lipski
Dyrektor MISTiA
W numerze
Głuchy parlament
→ str. 2
MISTiA promotorem partnerstwa
→ str. 5
Programy Rozwoju Lokalnego
– oferta MISTiA dla samorządów
→ str. 6
Współpraca z samorządem
→ str. 9
Debata samorządowa
Finansowanie
inwestycji publicznych
Jednostki samorządu terytorialnego stoją
wobec wyzwania jak skutecznie zarządzać finansowaniem rozwoju na swoim
terenie. Szanse i problemy są różne
w zależności od szczebla samorządowego, jednakie – instrumenty polityki finansowej i cel: dobro wspólne mieszkańców.
Z inicjatywy redakcji biuletynu „MISTiA
na Szlaku” 18 marca br. w siedzibie MISTiA spotkali się przedstawiciele wszystkich szczebli samorządu oraz Banku Gospodarstwa Krajowego aby rozmawiać
o szansach i problemach finansowania
rozwoju lokalnego i regionalnego. W debacie wzięli udział: Elżbieta Jastrzębowska – Bank Gospodarstwa Krajowego, Tadeusz Kołacz – Wicestarosta Chrzanowski, Stanisław Kracik – Burmistrz Miasta
i Gminy Niepołomice, Marta Tylek –
Skarbnik Województwa Małopolskiego
oraz Roman Ciepiela – Zastępca Dyrektora ds. Merytorycznych MISTiA.
Roman Ciepiela: Samorząd terytorialny,
chcąc stwarzać warunki dla podnoszenia
jakości życia mieszkańców, powinien część
środków publicznych, które ma w dyspozycji,
przeznaczać na wydatki inwestycyjne.
Odpowie w ten sposób na oczekiwania
obywateli, które wydają się być oczywiste, bo
wynikają z ich aspiracji i potrzeb społecznych.
Te nowe potrzeby biorą się z podnoszenia się
standardów naszego życia.
Z drugiej strony – od wielu lat mamy stałą
politykę państwa, która przekazuje samorządom nowe zadania, ale niekoniecznie przekazuje odpowiednie fundusze. Niewykorzystana jest rola powiatów, których autonomicz-
ność nie jest tak dobra, jak gmin, a sposób
umocowania finansowania ogranicza ich rozwój.
Mamy więc zmieniającą się sytuację, rosnące aspiracje i szereg mechanizmów blokujących rozwój samorządów.
Co zrobić w tej sytuacji? W jaki sposób korzystać z instrumentów finansowych, z których gminy albo nie korzystają albo korzystają
nieracjonalnie, zadłużając się ponad wszelką
miarę. Czy ci, którzy są blisko ustawowej bariery 60% zadłużenia, są dobrymi inżynierami
finansów publicznych, czy też są ryzykantami,
chodzącymi po linie? Czy potrafimy korzystać
ze sprawdzonych zagranicą mechanizmów długoterminowych papierów dłużnych? Czy partnerstwo publiczno-prywatne jest instrumentem, który pomoże te problemy rozwiązać?
W kontekście tych pytań trzeba też powiedzieć, że finansowanie inwestycji publicznych
powoli zmienia się ze sposobu bardzo politycznego, rozumianego poprzez uznaniowość,
w system oparty na programowaniu.
Panie Burmistrzu, udało się Panu podnieść
Niepołomice do rangi miasta aktywnego,
uznawanego powszechnie za takie, które wykorzystuje szanse, w którym poziom inwestycji jest wysoki, a równocześnie nie jest bardzo zadłużone. Czy Niepołomice mają przepis na sukces?
Stanisław Kracik: Przy planowaniu rozwoju
trzeba dwie rzeczy mieć na uwadze
nieustająco. Po pierwsze – jakość serwisu
komunalnego, bo to ma lokalne przełożenie
polityczne. Po drugie – czy inwestycje są
w stanie generować zysk w przyszłości; na
przykład: za obligacje powstaje inwestycja,
→ str. 8
2
Nr 1(3)/2004
na Szlaku
Forum Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Małopolski przy MISTiA
Głuchy parlament
Niespójność obowiązującego prawa jako
bariera działalności samorządów była tematem gorącej debaty małopolskichi samorządowców i parlamentarzystów podczas spotkania w Tomaszowicach (10–11
lutego br.). Jego inicjatorem było Forum
Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów
Małopolski przy MISTiA.
Dyskusja w Tomaszowicach, poprzez
zaprezentowanie
parlamentarzystom
przeszkód wynikających z niespójności prawa,
miała przyczynić się do rozwiązania
problemów samorządów gminnych. – Pomysł
na spotkanie z parlamentarzystami – mówi
Małgorzata Drużyńska, koordynator Forum –
wynikał z poczucia, że w niewielkim stopniu
korzysta się z wiedzy i doświadczenia
osób, które są najbliżej spraw zwykłych
mieszkańców, czyli szefów gmin.
Członkowie Forum, zwracając uwagę na
fundamentalne znaczenie gminy w ustroju systemu samorządu terytorialnego w Polsce,
wystosowali apel do parlamentarzystów, w
którym wyrazili zaniepokojenie dokonywanymi w ostatnich latach ograniczeniami zakresu
uprawnień gmin oraz przenoszeniem niektórych ich kompetencji do powiatów. Podkreślali, że prowadzi to do ponownej centralizacji zarządzania sprawami publicznymi.
Członkowie Forum przedstawili szereg problemów utrudniających działalność gmin
w takich obszarach jak oświata, opieka zdrowotna, prawo samorządowe, komunikacja
Skuteczna gmina
Mały PAOW Fundacyjny
Przez dwa lata (2002–2003) Fundacja
Rozwoju Demokracji Lokalnej realizowała na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ogólnopolski
Program Szkoleniowy w ramach Komponentu B – 3 Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich. W grudniu 2003 r.
ostatnie zespoły gminne zakończyły pracę i uzyskały certyfikaty potwierdzające
zaliczenie cyklu szkoleniowego.
Program skończył się, lecz pozostało
doświadczenie wynikające z jego realizacji:
zespół znakomitych specjalistów, trenerów
i wykładowców, doskonałe materiały
szkoleniowe, wspierające sprawdzoną
metodologię pracy, sprawny zespół
organizacyjny, doświadczony w realizacji
skomplikowanej logistycznie operacji
równoczesnego szkolenia kilku tysięcy osób
w różnych miejscach w kraju.
Potencjał ten nie powinien zostać zmarnowany. Dlatego też Zarząd FRDL podjął decyzję o przygotowaniu i wdrożeniu Małego
PAOW-u Fundacyjnego: programu szkoleniowo–konsultacyjnego, wykorzystującego doświadczenia ze zrealizowanego Programu
Szkoleniowego.
Mały PAOW Fundacyjny składać się będzie
z trzech rodzajów propozycji adresowanych
do gmin:
otwarta oferta szkoleniowa
zawierająca około 40 jedno-, dwu- lub trzydniowych szkoleń, realizowanych głównie
metodami warsztatowymi, na które zgłaszać
się będą mogli radni, pracownicy urzędów
oraz osoby zatrudnione w jednostkach prowadzonych przez gminę;
oferta konsultingowa
zawierająca propozycję rozwinięcia lub dokończenia prac nad projektami powstałymi
w trakcie Programu Szkoleniowego PAOW,
lub też ich przeformułowania pod kątem pro-
gramów grantowych i funduszy, w których
gmina mogłaby ubiegać się o dofinansowanie
realizacji danego projektu;
oferta szkoleniowo–konsultingowa
proponująca gminom, które nie uczestniczyły w Programie Szkoleniowym PAOW, realizację (w skróconej formie) warsztatów służących przygotowaniu i opracowaniu projektów w formie aplikacji grantowych i wniosków
do funduszy strukturalnych, pomocowych itp.
Mały PAOW Fundacyjny będzie realizowany przez Ośrodki FRDL. W Małopolsce będzie to Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji, zaś na Pomorzu –
Pomorskie Centrum Samorządu Terytorialnego – Filia MISTiA w Sopocie, które najprawdopodobniej już w maju br. skierują do gmin
szczegółową ofertę zarysowanej powyżej koncepcji Małego PAOW-u Fundacyjnego.
W odróżnieniu od Programu Szkoleniowego PAOW, który w znaczącej części sfinansowany został ze środków pożyczki Banku Światowego, dzięki czemu mógł być realizowany
bezpłatnie dla uczestników – Mały PAOW Fundacyjny realizowany będzie odpłatnie. Celem
FRDL jest jednak takie skalkulowanie ceny, by
nie była ona zaporą utrudniającą skorzystanie z
oferty. Dlatego, między innymi, Mały PAOW
Fundacyjny będzie składał się z modułów dobieranych fakultatywnie przez uczestników.
Nie będzie też określał minimalnej liczby godzin zajęć koniecznych do zaliczenia i uzyskania certyfikatu szkolenia. Fundacja wychodzi
bowiem z założenia, że jeśli gminy odczuwają
potrzebę zainwestowania środków w doskonalenie pracowników, to same znakomicie
orientują się, jaka wiedza i umiejętności są tym
pracownikom niezbędne, a sprawdzianem skuteczności działań podejmowanych przez
uczestników Małego PAOW-u Fundacyjnego
będzie jakość i liczba opracowanych projektów.
Janusz Olesiński
Z-a Dyrektora ds. Organizacyjnych MISTiA
oraz problemy gmin uzdrowiskowych. Zwrócono uwagę, że subwencja oświatowa ustalana jest przez MENiS niezależnie od samorządów, przy czym samorządy obciążone są finansowaniem uprawnień wynikających z Karty
Nauczyciela. W dziedzinie ochrony zdrowia
przedstawiciele jednostek samorządowych
mówili o braku precyzyjnego określenia zadań
samorządów terytorialnych różnych szczebli
oraz o obciążeniu publicznych zakładów opieki
zdrowotnej (przede wszystkim szpitali) funkcjami „socjalnymi”, czyli leczeniem pacjentów,
za których nikt nie płaci.
Niepokój samorządowców budzi sytuacja
gmin uzdrowiskowych. Na spotkaniu w Tomaszowicach krytycznie oceniono uchwaloną
ostatnio ustawę, która wprowadza zakaz prowadzenia w uzdrowiskowej strefie „A” działalności gospodarczej innej niż lecznictwo
uzdrowiskowe. Ograniczeniem jest również
zapis, według którego by zyskać status uzdrowiska miejscowość powinna posiadać jednocześnie złoża surowców leczniczych, leczniczy
klimat i odpowiednią infrastrukturę. W takiej
sytuacji miasto posiadające złoża wód mineralnych oraz czyste powietrze, nie mające jednak bliżej nieprecyzowanego ustawą „klimatu
leczniczego”, nie może być uzdrowiskiem.
Sygnalizując problemy samorządów, Forum
Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Małopolski przy MISTiA wnioskowało o budowanie
skuteczniejszej współpracy między samorządem gminnym i parlamentem. Efektem powinna być dobrze zarządzona Małopolska
i zadowolenie jej mieszkańców.
Sylwia Dudkowska
Kronika
IV Małopolska Konferencja
Konserwatorska
W Muzeum Drogownictwa w Szczucinie
27 lutego 2004 r odbyła się konferencja
„Renowacja i utrzymanie zabytkowych
dróg i mostów”. Była to czwarta edycja
Małopolskiej Konferencji Konserwatorskiej – tym razem poświęcona problematyce ochrony dziedzictwa oraz rewaloryzacji zabytkowych obiektów drogowych.
Konferencję zorganizowali MISTiA, Zespół
Szkół Budowlanych w Tarnowie oraz Ośrodek
Szkoleń Praktycznych Modułowych Wod –
Kan przy ZSB w Tarnowie.
Patronaty honorowe objęli: Marszałek
Województwa Małopolskiego Janusz Sepioł,
Wicewojewoda Małopolski Ryszard Półtorak,
Małopolski Kurator Oświaty Elżbieta Lęcznarowicz, Prezydent Tarnowa Mieczysław Bień,
Starosta Powiatu Dąbrowskiego Krzysztof
Kaczmarski.
Komunikaty wygłosili naukowcy z Politechniki Wrocławskiej oraz Instytutu Rozwoju
Miast. Zastosowanie nowoczesnych technologii w renowacji zabytkowych nawierzchni
zaprezentowali przedstawiciele firm PBDiM
S.A. oraz Optiroc Sp z o.o.
Konferencji towarzyszyła wystawa autorstwa arch. Marka Chrobaka „Stare jak nowe”.
Inf. wł.
Nr 1(3)/2004
3
na Szlaku
Bezpieczeństwo publiczne
Ochrona zdrowia w regionie
Żywy or
ganizm
organizm
Samorząd potrafi
Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego jest zadaniem rządu, a wojewoda – jako przedstawiciel rządu jest za nie odpowiedzialny na swoim terenie. Zadanie to realizuje Wydział Zarządzania Kryzysowego Urzędu Wojewódzkiego. Wojewoda
koordynuje również działania instytucji odpowiadających za bezpieczeństwo – zarówno rządowych, jak i samorządowych.
Stan bezpieczeństwa publicznego w Małopolsce przedstawiają
Ryszard Półtorak, I Wicewojewoda Małopolski i Andrzej Marciniak, Dyrektor Wydziału Zarządzania Kryzysowego MUW.
W parlamencie trwają prace nad nowym kształtem systemu
ochrony zdrowia w Polsce. Sejm musi przyjąć stosowną ustawę
do końca roku. Jej pierwsze projekty nie budzą nadziei na uzdrowienie scentralizowanego systemu. Brak ustawowych gwarancji silnej roli samorządów w zarządzaniu ochroną zdrowia będzie prowadził do nieuchronnej zapaści systemu.
Samorząd województwa małopolskiego jest przygotowany do
zarządzania ochroną zdrowia w regionie. Osiągnięcia i propozycje w budowaniu systemu regionalnego przedstawia Andrzej
Sasuła, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego.
Co to jest bezpieczeństwo publiczne?
Ryszard Półtorak, I Wicewojewoda Małopolski: Działamy na
materiale żywym, uzależnieni od postaw każdego obywatela – czujności,
wrażliwości na drugiego człowieka, otwarcia. To cała plejada więzi
społecznych istotnych dla bezpieczeństwa publicznego. Także edukacja
dla bezpieczeństwa czy bezpieczeństwo komunikacyjne. Dla przykładu
– kieruję Wojewódzką Radą Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, której
zasadniczą powinnością jest edukowanie i uwrażliwianie społeczeństwa
na bezpieczne zachowania w ruchu drogowym.
Andrzej Marciniak, Dyrektor Wydziału Zarządzania Kryzysowego MUW: Bezpieczeństwo publiczne to przede wszystkim brak
zagrożeń ludzi i środowiska.
Wojewoda zajmuje się trzema obszarami działań: sprawy obronne –
planowanie obronne, a w tym określanie kierunków działania kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży, organów administracji niezespolonej oraz jednostek samorządu terytorialnego. Dalej – koordynowanie przedsięwzięć niezbędnych dla zabezpieczenia mobilizacji jednostek wojskowych i wykonania świadczeń na rzecz obrony, organizowanie wykorzystania miejscowych sił i środków na
potrzeby obronności państwa i obszaru
województwa, planowanie zadań dla zabezpieczenia
wojsk
własnych
i sojuszniczych – wykonując rolę państwagospodarza (HNS – Host Nations Support), określanie zadań związanych z programem mobilizacji gospodarki, militaryzacją oraz ochroną obiektów szczególnie
ważnych.
Drugi obszar to zarządzanie kryzysowe:
ciągły całodobowy monitoring sytuacji
Ryszard Półtorak
w
województwie,
współpraca
z sąsiadami, w tym ze Słowacją. Trzeci – planowanie, szkolenia, kontrole (około 200 podmiotów – gminy, zakłady pracy), zaopatrzenie, infrastruktura, utrzymanie systemu łączności, alarmowanie, budowle
ochronne, zaopatrywanie gmin w sprzęt przeciwpowodziowy.
Wydział Zarządzania Kryzysowego podporządkowany jest bezpośrednio wojewodzie, a w jego zastępstwie – pierwszemu wicewojewodzie. Organem doradczym jest Wojewódzki Zespół Reagowania Kryzysowego.
Ryszard Półtorak: Doraźnie w pracach Zespołu uczestniczą też
przedstawiciele samorządu województwa. 27 lutego, kiedy Zespół
oceniał porządek publiczny – od terroryzmu po narkotyki – do udziału w
spotkaniu poprosiliśmy przewodniczącego Konwentu Starostów.
Andrzej Marciniak: Zespół działa elastycznie. Przykładem może być
usunięcie źródła zatrucia ujęcia wody wodociągów nowotarskich
w ubiegłym roku. Akcję prowadził w zastępstwie wojewody
wicewojewoda Półtorak.
Ryszard Półtorak: Ten przykład pokazuje do czego potrzebne są
służby bezpieczeństwa publicznego. Burmistrz Nowego Targu zwrócił
się wówczas o pomoc do wojewody – trzeba było szybko znaleźć źródło
zanieczyszczeń. Bardzo dobrym narzędziem okazała się kamera
termowizyjna, dzięki której z policyjnego śmigłowca ustaliliśmy, gdzie
zamaskowaną rurą ścieki wpływały do koryta Białego Dunajca.
Andrzej Marciniak: Po tamtych doświadczeniach przeprowadziliśmy
w tym roku 19 lutego i 6 marca podobne akcje na Białym Dunajcu
i ujęciu wody dla Krakowa na Rabie w Dobczycach. Śmigłowcowi
towarzyszył teraz patrol naziemny – policjant i inspektor ochrony
→ str. 4
Reforma służby zdrowia, realizowana przez rząd, bankrutuje. Zawiniła
przede wszystkim centralizacja systemu, przed którą przestrzegali
samorządowcy. A przestrzegali, bo nie wolno zabierać samorządowi
tego, co on potrafi zrobić. Jeżeli można czymś zarządzać na poziomie
województwa, powiatu czy gminy, to tam to trzeba lokować. W ten
sposób realizuje się jedną z podstawowych zasad UE – zasadę
pomocniczości.
Musi nastąpić powrót do regionalnego budowania systemu ochrony
zdrowia, a także regionalnego finansowania systemu. W tej chwili służbę zdrowia „ustawia” płatnik, czyli NFZ, bo tam, gdzie da kontrakty,
dana usługa istnieje. Nie jest rolą płatnika organizowanie systemu!
Małopolska jest jedynym województwem, którego samorząd opracował już w 2001 r. własny program systemu ochrony zdrowia – Małopolski Program Ochrony Zdrowia. Powołana została Małopolska Rada
Zdrowia Publicznego, która skupia wokół Marszałka specjalistów od
zarządzania ochroną zdrowia.
Subr
egionalność
Subregionalność
Przyjęliśmy w Małopolsce zasadę subregionalności, która mówi, że
jeśli pacjent nie może być obsłużony w szpitalu powiatowym, to nie
powinien od razu jechać do kliniki w Krakowie. Taki system jest drogi,
konieczny jest szczebel pośredni. Szpital powiatowy może mieć tylko
cztery podstawowe oddziały. Oddziały urologii, okulistyki, laryngologii
wystarczą po jednym na kilka
powiatów (subregion). Trzeba
je jednak doposażyć, czyli dofinansować.
Za ministra Łapińskiego zaczęto gwałtownie centralizować i planowanie, i finansowanie służby zdrowia. Wojewódzkie plany zdrowotne, przygotowywane przez samorządy województw, zostały poddane trybowi zatwierdzenia przez ministerstwo z prawem ich modyfikacji. Jakie są efekty, pokazuje
przykład z jednej tylko dziedziny opieki zdrowotnej – psychiatrii. W Małopolsce są dwa duże
Andrzej Sasuła
ośrodki leczenia psychiatrycznego – w Krakowie i w Andrychowie - oraz wiele białych plam w tym
zakresie na obszarze województwa. Leczenie środowiskowe jest
i skuteczniejsze, i dużo tańsze. Przyjęliśmy więc w planie wojewódzkim rozśrodkowanie psychiatrii, ale w Warszawie ścięto nam o połowę środki na psychiatrię środowiskową, a zwiększono o połowę środki na psychiatrię stacjonarną.
Efekty
W Małopolskim Programie Ochrony Zdrowia zwróciliśmy w pierwszym rzędzie uwagę na kardiologię, ponieważ schorzenia serca są główną
przyczyną śmierci Małopolan. Uruchomiono przy naszym udziale program ratowania ludzi w zawale serca. Nie podejmuje się ich ratowania w małych szpitalach, nieprzygotowanych do skomplikowanych operacji, a po zastrzyku na podtrzymanie przewozi się do jednego z dwóch
szpitali w Krakowie. W ciągu dwóch lat śmiertelność z powodu zawału
zmniejszyła się z 8% do 3%. Było nam bardzo trudno uzyskać środki
→ str. 5
4
Nr 1(3)/2004
na Szlaku
Organizacje pozarządowe w UE
K onfer
encja w Brukseli
onferencja
Przedstawiciele MISTiA uczestniczyli
w konferencji Programu TACIS „Institutional Building Partnership Programme”
w Brukseli 19–20 lutego br.
Konferencja zinaugurowała realizację
projektów, które otrzymały dotację w ramach
Programu TACIS „Institutional Building
Partnership Programme” – edycja 2002 r.
W konferencji brali udział przedstawiciele
organizacji z krajów europejskich –
realizatorów 61 projektów, które zostały
zakwalifikowane w tej edycji konkursu. MISTiA
jest realizatorem na Ukrainie projektu „TOP
– Triangle of Partnership”. Organizatorem
konferencji był EuropeAid Cooperation
Office w Brukseli.
Program TACIS (Technical Assistance for
the Commonwealth of Independent States)
został utworzony w 1990 r. Jest programem
pomocy szkoleniowej i doradczej dla byłych
republik radzieckich i Mongolii (z wyłączeniem
Litwy, Łotwy i Estonii), objętych Programem
PHARE. Do Programu TACIS „Institutional
Building Partnership Programme” – edycja
2002 r. złożonych zostało 367 projektów,
z czego 61 zakwalifikowano do realizacji.
Projekt „TOP – Triangle of Partnership” znalazł się wśród 19 projektów zakwalifikowanych do realizacji na Ukrainie (spośród 98 złożonych). Jest jednym z niewielu projektów realizowanych w ramach obszaru „lokalny rozwój gospodarczy”. Większość projektów zakwalifikowanych do realizacji dotyczy kwestii
społecznych. Projekt MISTiA jest jednym
z trzech projektów, w których aplikantem jest
polska organizacja pozarządowa.
Przedstawicielami MISTiA na konferencji
w Brukseli byli Aldona Okraszewska i Wojciech Odzimek z Wydziału Programów i Projektów. W skład delegacji wchodzili również
przedstawiciele organizacji partnerskich projektu „TOP-Triangle of Partnership”: Jadwiga
Sitarska z OCDL – Opole i Petro Mavko
z WURTC – Lwów.
Podczas pobytu w Brukseli delegaci odwiedzili Polskie Biuro Organizacji Pozarządowych w Brukseli, prowadzone przez Pawła
Krzeczunowicza. Biuro w Brukseli zostało powołane w maju 2001 r. przez kilkunaście organizacji i federacji, z inicjatywy Fundacji im.
Stefana Batorego oraz Stowarzyszenia na
rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych (FIP).
Głównym zadaniem Biura jest wspieranie polskich organizacji pozarządowych w roli aktywnych uczestników procesu integracji europejskiej. Jest to możliwe dzięki włączaniu polskich
organizacji w sieci i programy istniejące w Unii
Europejskiej. Podstawowym codziennym zadaniem Przedstawicielstwa jest gromadzenie
i dostarczanie do Polski ważnych dla organizacji pozarządowych informacji, dostępnych
pod
adresem
www.ngo.pl
oraz
www.eu.ngo.pl.
Aldona Okraszewska
Wydział Programów i Projektów MISTiA
Od lewej: Wojciech Odzimek, Aldona Okraszewska
i Jadwiga Sitarska (OCDL Opole)
Od lewej: Wojciech Odzimek i Petro Marko (Lwów)
Sala obrad konferencji „Institutional Building Partnership Programme”
str. 3 →
Żywy or ganizm
środowiska, który pobierał próbki wody ze
wskazanego ze śmigłowca punktu wypływu
zanieczyszczeń. Spodziewamy się, że efektem
będą sankcje prokuratorskie wobec trucicieli.
Jakie jest zagrożenie terroryzmem w Małopolsce?
Andrzej Marciniak: Terroryzm kryminalny
był, jest i pewnie będzie. Nową groźbą jest
terroryzm polityczny. Chronione są obiekty,
opracowywane procedury postępowania na
wypadek zagrożenia w szkołach, szpitalach, na
dworcach. Przeprowadzane są z naszej
inicjatywy na terenie gmin i starostw ćwiczenia
opuszczania szkół, zakładów pracy, szpitali.
Stuprocentowego bezpieczeństwa nie ma.
Ryszard Półtorak: Ćwiczenia reagowania na
zagrożenia terroryzmem i katastrofami są
szalenie ważne. Jeśli zbiorowość nie wie, co
ma robić, zwyczajnie głupieje.
Andrzej Marciniak: W czerwcu tego roku
przeprowadzimy ćwiczenia „Puszcza 2004”.
Będą miały międzynarodowy charakter –
wezmą w nich udział Słowacy, Niemcy
i prawdopodobnie Amerykanie. Temat – pożar
dużego kompleksu leśnego w okolicach
Niepołomic. Ćwiczyć będą cztery powiaty
i kilkanaście gmin wokół Puszczy
Niepołomickiej. Będziemy sprawdzać nową
technikę, pokazywać jak się gasi taki pożar, jak
ewakuować ludzi, włączymy pewne elementy
wojskowe.
Współpracujemy z dwoma sąsiadującymi
województwami ze Słowacji – Prešov i Žilina,
oraz ze stanem Illinois w USA – w ubiegłym
roku braliśmy udział w ich ćwiczeniach, teraz
będą z rewizytą. Także grupa z Bawarii zaprosiła nas do siebie.
Ryszard Półtorak: Doświadczenia, które
zdobywamy w kontaktach z służbami
zagranicznymi i międzynarodowymi są bardzo
cenne. USA ma doświadczenia w zwalczaniu
terroryzmu i usuwaniu jego skutków, jakich
nie ma pewnie nikt inny na świecie. Mają także
znakomitą technikę, którą mieliśmy okazję
zobaczyć. To, co zdarzyło się 11 września
2001 roku w Nowym Jorku, może się
zdarzyć w takiej czy innej formie w każdym
punkcie na świecie. [rozmowa odbywała się 11
marca 2004 r., w dniu zamachu w Madrycie –
przyp. red.]
rozmawiał: Paweł Górecki
Nr 1(3)/2004
5
na Szlaku
Polska – Ukraina: doświadczenia dla samorządów
MIST
iA pr
omotor
em partnerstwa
MISTiA
promotor
omotorem
Seminarium otwierające: pierwszy od lewej – Wojciech Czajka, Radca Ambasady RP w Kijowie
Konferencja uczestników projektu „TOP
– Triangle of Partnership” w Kijowie 12
marca br. zainaugurowała 22-miesięczny
program transmisji doświadczeń polskich
samorządów w zakresie planowania rozwoju do samorządów z Ukrainy. Promotorem projektu jest MISTiA–FRDL.
Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji w grudniu 2003 r.
rozpoczął realizację projektu „TOP – Triangle
of Partnership”, we współpracy z Opolskim
Centrum Demokracji Lokalnej FRDL
i organizacjami z Ukrainy: ośrodkami Instytutu
Demokracji im. Filipa Orlika w Chersoniu,
Czerkasach, Doniecku i Lwowie oraz Bussines
Initiatives z Iwano-Frankowska. Projekt
finansowany jest przez Komisję Europejską,
w ramach Programu TACIS.
str. 3 →
Samorząd potrafi
z NFZ na prowadzenie tego programu w tym
roku – dla Warszawy jest to jeden z lokalnych
programów, ale w ocenie specjalistów
z Europy i USA osiągamy rezultaty na skalę
światową, uczą się od nas.
Drugim obszarem MPOZ jest onkologia –
nowotwory są zagrożeniem atakującym coraz
większą część populacji, a w walce z nimi bardzo ważna jest wczesna diagnostyka. Nie
mniej ważne jest to, że Małopolska, która ogólnie jest dobrze wyposażona w zakresie służby
zdrowia, w dziedzinie onkologii wyraźnie sytuuje się poniżej średniej krajowej. Pierwszym
naszym przedsięwzięciem w tej dziedzinie
będzie otwarcie w Tarnowie ośrodka leczenia nowotworów.
Bariera centralizacji
Jestem przekonany, że uda się przekonać
ustawodawców do przywrócenia systemu regionalnej opieki zdrowotnej. Żeby jednak system zadziałał, musi być na poziomie województwa w dużym stopniu w jednych rękach.
Pieniędzy więcej nie dopłynie, trzeba racjonalnie wydawać to, co jest. Oszczędności w po-
Celem projektu jest przygotowanie ukraińskich wspólnot samorządowych do efektywnego i nowoczesnego kreowania wzrostu społeczno-gospodarczego przy wykorzystaniu
własnych potencjałów rozwojowych. Umiejętność długofalowego planowania rozwoju za
pomocą metody „triangle of partnership”, czyli z udziałem przedstawicieli trzech głównych
środowisk lokalnych (władz samorządowych
– sektora biznesu – organizacji pozarządowych) pozwoliła polskim jednostkom samorządu terytorialnego osiągnąć w latach 90.
znaczne sukcesy gospodarcze i społeczne.
Działania w ramach projektu będą zmierzały
do przekazania polskich doświadczeń
z dziedziny planowania metodą „triangle of
partnership”, przygotowania ukraińskich konsultantów samorządowych specjalizujących
się w tej metodzie oraz wdrożenie podobnych
szczególnych placówkach już się właściwie
skończyły, istnieją natomiast możliwości
oszczędności w systemie – jak rozsądnie rozmieszczany w subregionie drogi, ulegający
szybkiej dekapitalizacji, sprzęt czy dobry model zlecania badań. Ale oszczędności będziemy robić tylko wtedy, gdy zaoszczędzone środki pozostaną w Małopolsce!
Niepokojem napawa to, co dzieje się w legislacji. Trybunał Konstytucyjny uznał ustawę
wyprodukowaną przez ministra Łapińskiego za
niezgodną z konstytucją. W Sejmie leży nowy
projekt ustawy o restrukturyzacji zoz-ów. Projekt moim zdaniem ryzykowny: w ciągu dwóch
lat wszystkie jednostki służby zdrowia miałyby stać się spółkami użyteczności publicznej,
działającymi jako spółki prawa handlowego –
co w obecnej sytuacji finansowej prowadziłoby do niekontrolowanej upadłości szpitali.
Samorząd województwa małopolskiego zaproponował, by wypróbować regionalne zarządzanie systemem ochrony zdrowia w Małopolsce. Należałoby oddzielić oddział NFZ od
centrali, w jakiś sposób związać go z samorządem województwa i przetestować system
regionalny. Jesteśmy do tego przygotowani.
Andrzej Sasuła
Wicemarszałek Woj. Małopolskiego
Podpisanie umów pomiędzy partnerami
przedsięwzięć w kilku ukraińskich wspólnotach samorządowych.
Realizacja projektu przewidziana jest na 22
miesiące. Projekt „TOP – Triangle of Partnership” realizowany jest w ramach kierunku
priorytetowego Strategii Programowej FRDL
na lata 2003–2008: „Rozwój demokracji
w krajach dokonujących transformacji ustrojowej”.
W konferencji w Kijowie, inaugurującej realizację projektu, uczestniczyli ze strony MISTiA: Krzysztof Lipski – Dyrektor Instytutu,
Jacek Kwiatkowski – Dyrektor Wydziału Programów i Projektów, Wojciech Odzimek –
Koordynator Projektu. Organizacje partnerskie projektu „TOP-Triangle of Partnership”
reprezentowali: Vera Andrushkiw – Dyrektor
Instytutu Demokracji im. Filipa Orlika (Kijów),
Jan Meissner – Dyrektor OCDL–FRDL, Petro
Mavko – WURTC (Lwów), Valeriy Kouchev –
EURTC (Donieck), Olena Hazizova – CURTC
(Czerkasy), Larysa Olenkowska – SRTC
(Chersoń). W konferencji uczestniczyli również przedstawiciele Delegatury Komisji Europejskiej w Ukrainie – Tetiana Shulha i Francesco Luciani oraz Ambasady RP w Ukrainie
– Wojciech Czajka, Radca Ambasady.
Na pierwszym oficjalnym spotkaniu wszystkich partnerów projektu przedstawione zostały następujące kwestie:
• szczegółowe zasady realizacji projektu;
• harmonogram realizacji poszczególnych
działań;
• zakres odpowiedzialności poszczególnych
partnerów w realizacji kolejnych zadań;
• szczegółowe zasady rozliczeń finansowych.
Punktem kulminacyjnym spotkania było
podpisanie umów pomiędzy Promotorem
projektu – FRDL–MISTiA, a Partnerami
projektu: Instytutem Demokracji im. Filipa
Orlika oraz Opolskim Centrum Demokracji
Lokalnej FRDL.
Wojciech Odzimek
Koordynator Projektu
6
na Szlaku
Nr 1(3)/2004
Planowanie Rozwoju Lokalnego
P r ogramy Rozwoju
Przedsiębior czości
Programy Rozwoju Przedsiębiorczości
w ośmiu powiatach woj. nałopolskiego:
bocheńskim, brzeskim, miechowskim,
myślenickim, proszowickim, suskim i wadowickim.
Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego
i Administracji w Krakowie zakończył
realizację w województwie małopolskim
usługi „Planowanie Rozwoju Lokalnego”
w ramach Programu Aktywizacji Obszarów
Wiejskich, Komponent B1 Program
Reorientacji / Przekwalifikowań. Usługa
realizowana była od czerwca 2003 r. do
stycznia 2004 r.
W ramach usługi powstały „Programy Rozwoju Przedsiębiorczości” w ośmiu małopolskich powiatach: bocheńskim, brzeskim, miechowskim, myślenickim, proszowickim, suskim i wadowickim. Programy stworzone zostały w głównej mierze przez lokalnych ekspertów i wszystkie kluczowe instytucje działające w powiatach na polu rozwoju społeczno-gospodarczego, pod kierunkiem konsultantów MISTiA. Szeroki udział środowisk społeczno-gospodarczych powiatów w przygotowaniu programów zapewniły Konwenty Rozwoju Lokalnego reprezentujące trzy główne
środowiska powiatowe: władze samorządowe (starostowie, radni powiatowi, wójtowie
i burmistrzowie gmin wchodzących w skład
powiatu, urzędnicy powiatowi i gminni, przedstawiciele jednostek podlegających samorządom, jak np. Powiatowy Urząd Pracy), lokalni
przedsiębiorcy oraz mieszkańcy i organizacje
pozarządowe.
Programy zawierają kompleksowy system
działań zmierzających do rozwoju gospodarczego powiatów, a w szczególności do zwiększenia liczby nowych miejsc pracy, upowszechniania procesu samozatrudniania oraz stosowania skutecznych środków zapobiegających
zjawisku bezrobocia i związanych z nim patologii. Przystosowane są do funkcjonujących
obecnie Sektorowych Programów Operacyjnych, na podstawie których można aplikować
o fundusze strukturalne.
Stworzone plany działań kładą istotny akcent na zrównoważony rozwój powiatów.
Programy proponują przede wszystkim zadania, które stanowią wyzwania dla całej społeczności lokalnej i wszystkich instytucji działających na polu przedsiębiorczości. Są dokumentami perspektywicznymi i długofalowymi
(obejmującymi lata 2003–2013), a jednocześnie zawierającymi priorytety i narzędzia realizacji, które na dzień dzisiejszy wydają się
stwarzać najwięcej możliwości dynamicznego
rozwoju powiatów. Z biegiem czasu, w ciągłym procesie wdrażania, Programy będą ulegać modyfikacjom i aktualizacjom tak, aby ich
realizacja odpowiadała potrzebom i aspiracjom lokalnej społeczności oraz była zgodna
z priorytetami kolejnych okresów programowania Unii Europejskiej.
Dla każdego z powiatów powstało kilka kluczowych dokumentów, ale wiodącym wszędzie jest dokument „Program Rozwoju Przedsiębiorczości”. Dokumenty te stanowią integralną część powiatowych programów rozwoju lokalnego. Poza „Programami...” powstały
wszędzie następujące dokumenty:
„Raport o stanie gospodarki lokalnej
i rynku pracy powiatu” – stanowiący bazę
diagnostyczną lokalnej gospodarki i rynku pracy dla każdego powiatu. Opracowania te kompleksowo zbierają szczegółowe dane i wskaźniki rozwoju gospodarczego, najczęściej za
okres lat 1998–2002), wskazują zachodzące
tendencje oraz porównują dany powiat z sąsiednimi. Dotąd nie było w żadnym powiecie
tak szczegółowego zestawienia danych dotyczących rozwoju gospodarczego.
„Analiza dostępnych funduszy pomocowych” – zestawia zadania zawarte w „Programach..” dla każdego powiatu z obecnie i w
przyszłości dostępnymi zewnętrznymi źródłami finansowymi – głównie środkami strukturalnymi Unii Europejskiej. Dołączona do niej
płyta CD-ROM zawiera formularze wniosków
aplikacyjnych do poszczególnych programów
pomocowych wraz z instrukcjami ich wypełniania.
„Instrukcje wdrażania Programu” – są
dodatkowym opracowaniem dla każdego powiatu, proponującym procedury i model wdrażania Programów.
Domeny strategiczne
W każdym z „Programów Rozwoju
Przedsiębiorczości” wskazano cztery domeny
(kierunki) strategicznego rozwoju powiatu,
które powinny stać się „kołami zamachowymi”
lokalnej gospodarki:
Powiat bocheński
Gospodarka lokalna
Tereny inwestycyjne i infrastruktura
Turystyka i rekreacja
Zasoby ludzkie
Powiat brzeski
Przedsiębiorczość i infrastruktura
Produkcja i przetwórstwo rolno-spożywcze
Turystyka i agroturystyka
Zasoby ludzkie
Powiat miechowski
Rolnictwo i przetwórstwo rolne
Mała i średnia przedsiębiorczość
Zasoby ludzkie
Powiat myślenicki
Mała i średnia przedsiębiorczość
Zasoby ludzkie
Turystyka
Powiat olkuski
Tereny inwestycyjne i infrastruktura techniczna
Rozwój małych i średnie przedsiębiorstw
Rekreacja i turystyka
Zasoby ludzkie
Powiat proszowicki
Mała i średnia przedsiębiorczość
Zasoby ludzkie
Sektor rolno-spożywczy
Powiat suski
Rzemiosło, handel i usługi
Przetwórstwo drzewne
Turystyka
Zasoby ludzkie
Powiat wadowicki
Mała i średnia przedsiębiorczość
Tereny inwestycyjne i infrastruktura techniczna
Turystyka i rekreacja
Zasoby ludzkie
Branżowe Pr ogramy
Rozwoju Gospodar czego
P owiatu
Branżowe Programy Rozwoju Gospodarczego Powiatu w trzech powiatach woj.
świętokrzyskiego: kazimierskim, koneckim i starachowickim.
Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego
i Administracji w Krakowie zakończył
realizację w województwie świętokrzyskim
usługi „Planowanie Rozwoju Lokalnego”
w ramach Programu Aktywizacji Obszarów
Wiejskich, Komponent B1 Program Reorientacji / Przekwalifikowań. Usługa
realizowana była od kwietnia do października
2003 r.
W ramach usługi powstały „Branżowe Programy Rozwoju Gospodarczego Powiatu”
w trzech świętokrzyskich powiatach: kazimierskim, koneckim i starachowickim.
Nadzór merytoryczny i finansowy nad realizacją usługi sprawował Wojewódzki Urząd
Pracy w Kielcach. Głównym założeniem przygotowanych „Branżowych programów rozwoju przedsiębiorczości” jest doprowadzenie do
poprawy lokalnej koniunktury gospodarczej
i zwiększenia liczby miejsc pracy w powiatach.
Podstawę do opracowania „Branżowego
programu...” w każdym z powiatów stanowiła „Analiza tendencji społeczno–gospodarczych w powiecie”. Dokument ten analizuje
aktualną sytuację ekonomiczną powiatu. Przeprowadzono również analizę SWOT (analizę
wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań
dla powiatu). Ważnym elementem budowy
każdego z „Branżowych programów...” było
również dokonanie przeglądu realizacji Strategii Rozwoju Gospodarczego Powiatu.
Branżowe programy powstawały w trakcie
warsztatów Konwentów Rozwoju Lokalnego
(zgodnie ze stosowaną przez MISTiA unijną
zasadą partnerstwa), które tworzyli przedstawiciele samorządowych władz powiatowych
i gminnych, pracownicy powiatowych urzędów pracy, przedsiębiorcy i przedstawiciele
innych środowisk społecznych, gospodarczych
i politycznych z terenu powiatów.
Uwzględniając specyfikę społeczno-gospodarczą każdego powiatu członkowie Konwentów Rozwoju Lokalnego oraz eksperci MISTiA
wyłonili kierunki strategiczne rozwoju powiatów i opracowali dla nich plany operacyjne:
Nr 1(3)/2004
7
na Szlaku
Planowanie Rozwoju Lokalnego
Powiat kazimierski
Rozwój rolnictwa i agrobiznesu
Ochrona środowiska naturalnego
Rozwój infrastruktury technicznej
Rozwój ilościowy i jakościowy edukacji
zgodnie z potrzebami rynkowej gospodarki
powiatu
Promocja potencjału gospodarczego, osiągnięć i oferty powiatu
Aktywizacja, integracja i organizacja mieszkańców powiatu.
Powiat konecki
Rozwój sektora turystyki, agroturystyki
oraz usług zorientowanych na rekreację
i ochronę zdrowia w czystym środowisku naturalnym
Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw, dostosowanie infrastruktury usług na
rzecz biznesu do działań na rynku europejskim,
Przystosowanie systemu edukacyjnego do
potrzeb lokalnego rynku pracy i specyfiki mikroregionu
Powiat starachowicki
Przemysł, głównie: budownictwo – produkcja materiałów budowlanych, hurtownie, eksport usług i materiałów oraz przemysł drzewny i meblowy
Transport towarów i osób,
Rozwój turystyki opartej na zasobach leśnych i akwenach oraz centralnym położeniu
w stosunku do wielkich ośrodków miejskich
Dokumentem wspierającym „Branżowe
programy rozwoju przedsiębiorczości” dla
każdego powiatu jest baza funduszy pomocowych na zadania z zakresu rozwoju gospodarki
lokalnej, dostępnych obecnie i po integracji
Polski z Unią Europejską.
Część komplementarną każdego z „Branżowych programów...” stanowi „Studium wykonalności projektu” dla wybranego przez Konwent Rozwoju Lokalnego zadania z „Branżowego Programu...” oraz „Koncepcja Promocji Powiatu”.
P odsumowanie
Dla każdego z ośmiu powiatów małopolskich
i trzech powiatów świętokrzyskich:
· Dokonano precyzyjnej diagnozy stanu gospodarki Powiatu,
· Wyspecyfikowano najważniejsze problemy ograniczające rozwój gospodarczy,
· Dzięki analizie SWOT rozpoznano szanse, zagrożenia, mocne i słabe strony gospodarki Powiatu,
· Opracowania przygotowały Powiat programowo do tworzenia wniosków aplikacyjnych do funduszy europejskich,
· Zaktywizowały się lokalne środowiska odpowiedzialne za rozwój gospodarczy,
· Usystematyzowano informacje nt. źródeł
finansowania zadań prorozwojowych Powiatu ze środków pomocowych,
· Zakreślono ramy czasowe i organizacyjne programu rozwoju lokalnego.
Oferta MISTiA dla Gminy / Powiatu
Szanowni Państwo!
Posiadacie Państwo Strategię rozwoju
gminy/powiatu lub inny strategiczny
program. Zgodnie z jego zapisami realizujecie
zadania. Ale…
Kiedy ostatni raz dokonywaliście Państwo
przeglądu strategii pod kątem jej aktualności?
Czy Państwa strategia jest spójna ze Strategią
Województwa? Zintegrowanym Programem
Operacyjnym Rozwoju Regionalnego i Sektorowymi Programami Operacyjnymi? Czy uważacie Państwo, że należałoby dostosować strategię do zmieniających się uwarunkowań społeczno–gospodarczych, a szczególnie nowych
wyzwań i możliwości, jakie niesie integracja
Polski z Unią Europejską?
Jeśli okazuje się, że Państwa Strategia wymaga zmian i uzupełnień, to nasza oferta jest
najodpowiedniejsza. Proponujemy bowiem
Państwu przegląd dotychczasowych zapisów
strategicznych oraz naniesienie uzgodnionych
aktualizacji. Proces ten przebiegać będzie
sprawnie, a prowadzony będzie przez grono
doświadczonych ekspertów MISTiA.
W efekcie otrzymacie Państwo:
· Poprawioną i aktualną wersję Strategii (w
wersji drukowanej i elektronicznej),
· Strategię zawierającą spójne z innymi dokumentami zapisy,
· Wskazówki dotyczące sposobów realizacji strategii przy wykorzystaniu funduszy strukturalnych UE,
· Efektywne narzędzie bieżącego i długofalowego zarządzania gminą/powiatem,
· Analizę dostępnych źródeł finansowania
zapisanych w strategii zadań (wariant rozszerzony),
· Wzrost umiejętności pracowników urzędu w tworzeniu i realizacji projektów (wariant
rozszerzony).
Osiągnięcie tych efektów uzależnione jest
od przyjętej metodyki pracy. Proponujemy
Państwu w tym zakresie dwa warianty: podstawowy i rozszerzony.
Wariant podstawowy polega na wykonaniu przeglądu strategii i jej zaktualizowaniu
w wąskiej grupie decydentów z Państwa gminy/powiatu. Proponujemy w tym wariancie
powołanie Konwentu Strategicznego, składającego się z grona nie więcej niż 20 osób.
Sugerujemy, aby Konwent ten tworzyli: przedstawiciele władz jst, kluczowi urzędnicy
i przedstawiciele Rady, wydelegowani przez jej
przewodniczącego. Konwent Strategiczny
w trakcie 2 jednodniowych spotkań dokona –
pod kierunkiem konsultantów MISTiA – przeglądu dotychczasowych zapisów strategii i naniesie nowe, istotne z obecnego i przyszłego
punktu widzenia.
Wariant rozszerzony polega na wykonaniu przeglądu strategii i jej zaktualizowaniu
w szerszej grupie osób i instytucji zaproszonych do Konwentu Strategicznego. W jego
skład proponujemy zaprosić – oprócz w/w –
również przedstawicieli środowisk biznesu
i organizacji społecznych działających na terenie jst. Konwent taki liczyć może nawet do
60 osób. Spotykać się on będzie 3-krotnie, na
warsztatach strategicznych prowadzonych
przez konsultantów MISTiA. Dodatkowo
w wariancie tym proponujemy dwudniowe
szkolenie „Zarządzanie projektami – wg standardów Unii Europejskiej” oraz dokument
„Analiza dostępnych źródeł finansowania strategii rozwoju”.
Czas realizacji zamówienia wynosi: przy
wariancie podstawowym – do 2 miesięcy, przy
wariancie rozszerzonym – do 4 miesięcy.
Nasi konsultanci gotowi są także pomóc
Państwu w opracowaniu Planu Rozwoju
Lokalnego Gminy/Powiatu – dokumentu
obligatoryjnego w procesie aplikowania po
fundusze strukturalne w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (działanie 3.1. – Obszary wiejskie
oraz działanie 3.2. – Obszary podlegające restrukturyzacji). Tworzenie Planu można łatwo
powiązać z procesem aktualizacji strategii,
którą Państwo posiadacie. Ważne jest, aby –
zgodnie z wymogami ZPORR – opracowany
Plan był wynikiem współpracy ze środowiskami społeczno–gospodarczymi gminy/powiatu i posiadał odpowiednią strukturę. Nade
wszystko należy uwzględnić w nim analizę społeczno–gospodarczą gminy/powiatu, listę zadań do realizacji według hierarchii ważności,
oczekiwane wskaźniki osiągnięć, plan finansowy na lata 2004–2006 oraz procedury wdrażania Planu.
W razie jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości służymy Państwu pomocą.
Jacek Kwiatkowski
Dyrektor Wydziału Programów
i Projektów MISTiA
Ko
ntakt:
Kontakt:
Janusz Krzyżak
e-mail: [email protected]
Wojciech Odzimek
e-mail: [email protected]
Wydział Programów i Projektów MISTiA
Tel./fax (12) 633 51 54, 633 98 00
8
str. 1 →
na Szlaku
Finansowanie
inwestycji...
która w znakomitym stopniu zwiększa
prawdopodobieństwo następnych inwestycji
dających nowe miejsca pracy.
Skuteczne poszukiwanie pieniędzy na zewnątrz wymaga dużej pracy. Także czegoś, na
co wpadłem kilka lat temu i co wydawało mi
się samemu zwariowanym pomysłem: utworzyliśmy w urzędzie grupę izolowaną od bieżących zadań, mającą monitorować wszystko,
co pozwala przygotowywać i finansować nowe
projekty.
Na co wydawać pieniądze w gminie? – odpowiedź jest prosta. Zadania, które mają dofinansowanie, skutkują dwukrotnie efektywniej. Ponadto, robimy maksymalnie intensywną
informację społeczną, z docieraniem do każdego domu, jaką mamy dotację do budżetu na
konkretną inwestycję. Konsekwentnie korzystamy też ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. W ten sposób
więcej inwestujemy pieniędzy zewnętrznych
niż własnych.
Jest więc szansa na rozwój, pod warunkiem,
że jest polityczna wola żeby po pieniądze pomocowe sięgać.
Roman Ciepiela: Trzeba mieć więc
odpowiednią wiedzę i umiejętności, a także
stworzyć przyjazny klimat społeczny.
Stanisław Kracik: Kiedy pytają mnie radni czy
nie bierzemy za dużo kredytów, to zawsze
odpowiadam, że prezydent Dietl emitował
obligacje miejskie na wybudowanie
kanalizacji w Krakowie z gigantycznym
zapasem, która służy do dzisiaj. Gdyby nie jego
wyobraźnia i wizja, miasto rozwijałoby się
inaczej. Są takie zadania, które trzeba robić
jego perspektywą – obligacji wieloletnich.
Roman Ciepiela: Na ile powszechne są takie
zachowania? Mamy również wiele przykładów
postaw zachowawczych.
Marta Tylek: Województwo Małopolskie
jest liderem w zakresie poziomu
inwestowania. Zadłużenie jest wysokie, lecz
traktujemy je jako dźwignię rozwoju.
Nie sądzę, żeby trzeba było się bać kredytów czy obligacji. Warunkiem powodzenia jest
opracowana dobra strategia, a wieloletni program inwestycyjny nie może być sztywny. Drugim podstawowym dokumentem jest wieloletni plan finansowy. To świetny instrument,
który pokazuje zarządzającym czym w przy-
szłości mogą dysponować. Nie można dopuścić aby się zadłużyć i potem stanąć przed
ścianą. Te podstawowe dokumenty muszą być
narzędziami wspomagającymi politykę finansową.
Zadłużanie się w bankach czy emisja obligacji nie jest straszną perspektywą. Z przykładu
Nr 1(3)/2004
Urzędu Marszałkowskiego wynika, że banki
komercyjne podchodzą do samorządu bardzo
otwarcie i elastycznie. Nie ma drastycznych
wymogów zabezpieczenia, a koszt kredytów
jest stosunkowo niski. W tej chwili emisja
obligacji jest mniej korzystna w stosunku do
tego, co oferują banki.
Roman Ciepiela: Porównując zadłużenie
samorządów w Polsce do innych krajów,
okazuje się, że jesteśmy w ogonie Europy.
W 2001 r. było to poniżej 2% PKB, gdy
w Holandii ponad 10%, w Hiszpanii ponad 9%,
we Francji 7% – wyprzedza nas 16 krajów.
Istnieje więc niewykorzystany potencjał
rozwojowy. Powinniśmy z niego korzystać,
wiedząc że w wstępując do UE mamy na długi
czas zagwarantowane dofinansowanie
komunalnych inwestycji infrastrukturalnych.
Stanisław Kracik: W wolumenie pieniądza to
jest dopiero różnica! A ta długoterminowa
prognoza w odniesieniu do gmin jest
wchodzą w konflikt z gminami, a bez gmin nie
ma powiatów.
W powiecie chrzanowskim nie mieliśmy
Powiatowego Zarządu Dróg. Chcąc go utworzyć, musieliśmy go wyposażyć kosztem subwencji drogowej. Podobnie siedziba powiatu,
której też nie było. Musieliśmy realizować te
inwestycje, ograniczając środki na najbardziej
oczekiwane zadania, jak drogi czy remonty
w obiektach oświatowych.
W naszej rozmowie pojawił się wątek oceniający prawidłowość funkcjonowania gminy
czy powiatu poprzez poziom zadłużenia. Według mnie, nie chodzi o to jaki jest poziom zadłużenia, ale jaka jest sprawność w jego spłacaniu. Mówiąc najprościej – ile jest pieniędzy
nieoznaczonych, które można przeznaczyć
według własnej decyzji na inwestycje, na wkład
własny. Powiaty takich pieniędzy nie mają.
Istota sprawy tkwi w tym, żeby bez względu na to, czy jest to powiat, gmina czy województwo, były stworzone naturalne, uczciwe
mechanizmy finansowania zadań.
Stanisław Kracik: Zasada adekwatności
zadań i środków jest oczywista. Nie może być
jednak jednej filozofii rozwoju regionalnego
w Polsce, polegającej na równaniu różnic. Fakt,
że we Francji, w Hiszpanii, w Niemczech, są
jeszcze regiony biedne, przekonuje mnie, że
skuteczniejsza od ogólnego podnoszenia
poziomu jest metoda stawiania na lokalne
lokomotywy rozwoju.
Roman Ciepiela: Kredyty komercyjne są
dostępne od dawna. Czy państwo jest w stanie
wygenerować linie kredytowe dla aktywnych
samorządów, które mają uporządkowaną
gospodarkę planistyczną?
Elżbieta
Jastrzębowska:
Bank
Gospodarstwa Krajowego jest od lat
operatorem rządowych linii kredytowych dla
samorządów. W tym roku jest to nowy
Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych.
Został powołany w celu stworzenia
warunków dla przygotowania pewnych
projektów inwestycyjnych. Zadaniem tego
Funduszu jest finansowanie opracowań,
prognoz, czy studiów wykonalności
projektów, które będą w przyszłości
wiarygodna. Ciekaw jestem jak to wygląda
w przypadku powiatów?
Tadeusz Kołacz: Reforma odtworzenia
powiatów nie została dokończona. Przede
wszystkim nie zostały one wyposażone
w środki do rządzenia. Bez pieniędzy nie ma
rządzenia, jest tylko administrowanie.
Pierwotnie mówiono o dochodach
z podatków, czyli kosztem gmin. Gdyby
powiaty chciały domagać się tych pieniędzy, to
finansowane z Funduszy Strukturalnych.
Z racji charakteru przeznaczenia tych środków na etap poprzedzający realizację inwestycji, są to zapewne w odczuciu samorządów
niewielkie kwoty. Kredyt udzielany jest do
kwoty 500 tys. zł i nie może przekroczyć 80%
kosztów netto. Spłata odbywa się w ciągu 3
lat z możliwością półtorarocznej karencji spłaty kredytu. Kredyt udzielany jest na warunkach preferencyjnych.
Nr 1(3)/2004
9
na Szlaku
Konkurs „Mądra Gmina”
Partnerstwo dla III Sektora
Umiejętności służą
mieszkańcom
Współpraca
z samorządem
Znamy laureatów piątej edycji konkursu
„Mądra Gmina”. Gminy, które w ubiegłym
roku w największym stopniu inwestowały w podnoszenie kwalifikacji swoich pracowników, korzystając z oferty szkoleniowej MISTiA, zostały uhonorowane tytułem „Mądra Gmina 2003”.
Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji od września 2003
roku realizuje projekt „Partnerstwo dla
III Sektora”. Projekt jest jedenym z modułów programu TRZECI SEKTOR, prowadzonego przez Fundację im. Stefana
Batorego, partnera Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe.
Konkurs od lat promuje samorządy, które
zdając sobie sprawę z tego, że w przededniu
wejścia Polski do UE szansę prawdziwego
rozwoju, i co za tym idzie – sukcesu, daje
inwestowanie w wiedzę i umiejętności.
W ciągu ostatnich 12 lat eksperci z MISTiA
przeszkolili ponad 50 tys. osób. W większości
byli to pracownicy samorządowi. To przede
wszystkim samorządowcy, w liczbie blisko
1000 osób skupionych w 11 forach działających przy MISTiA, które spotykają się co miesiąc w siedzibie Instytutu po to, by wymieniać
doświadczenia, wyrażać opinie, szkolić się.
Efektem szkoleń jest lepsza organizacja pracy
samorządów.
Nagrody, podobnie jak w latach ubiegłych,
przyznawane będą w trzech kategoriach. Odrębnie brane są pod uwagę gminy małe, czyli
urzędy o liczbie urzędników nie przekraczającej 30 osób, gminy średnie, czyli urzędy zatrudniające od 30 do 80 urzędników i gminy
duże, a więc takie, w których pracuje więcej
niż 80 urzędników. Podstawym kryterium konkursu jest frekwencja przedstawicieli gmin
w szkoleniach realizowanych przez MISTiA
a także członkostwo w działających przy Instytucie forach.
W ubiegłym roku tytuł „Mądra Gmina”,
w kategorii gmin dużych, zdobyło między innymi miasto Oświęcim. – Staramy się by nasze usługi jeszcze bardziej wychodziły naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców – mówi
str. 8 →
Finansowanie
inwestycji...
Roman Ciepiela: Ta możliwość jest bardzo
ważna dla małych gmin, które muszą
przygotować studia wykonalności bez żadnych
gwarancji, że projekty będą realizowane.
Elżbieta Jastrzębowska: Drugim źródłem
pozyskania środków jest Fundusz
Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Ma ono
szerszy zakres finansowania – są to wszystkie
inwestycje regionalne, które przewidziane są
w
wieloletnich
planach
rozwoju.
Przewidzieliśmy również sytuacje, kiedy
jednostki samorządu terytorialnego
rozpoczęły inwestycję, pozyskały środki
z innych funduszy i szukają dalszych źródeł
finansowania.
Jest
tu
możliwość
dofinansowania do 90% kosztów, przy
wcześniejszym wykorzystaniu środków
PHARE. W przyszłości Fundusze Strukturalne
będą drugą częścią montażu finansowego,
zastępując środki PHARE.
Maria Płachta, naczelnik wydziału organizacyjnego Urzędu Miasta Oświęcim. – Jednym
z naszych pomysłów jest możliwość wypełniania formularzy na stronach internetowych.
To, jak ważny jest szacunek i zaufanie mieszkańców wie zeszłoroczny laureat „Mądrej
Gminy” w kategorii gmin małych – Urząd
Gminy Trzciana. – Szkolenia w MISTiA usprawniły działania naszego Urzędu – mówi Danuta Michniak–Dutkiewicz, sekretarz Gminy
Trzciana. – Pracownicy stali się bardziej kompetentni i otwarci na innych. Zrozumieli, że pełnią służebną rolę wobec społeczeństwa lokalnego.
Samorząd Myślenic, kolejnego laureata „Mądrej Gminy 2002”, potwierdza, że konkurs
bardzo pozytywnie wpłynął na pracę urzędników. – Takie przedsięwzięcie i związane z nim
szkolenia, seminaria i spotkania, służą rozwijaniu efektywności naszej pracy – potwierdza
Małgorzata Prolka, Inspektor ds. Promocji
Urzędu Miasta i Gminy Myślenice. – Po zwycięstwie nie osiedliśmy na laurach, wciąż podnosimy kwalifikacje swoich pracowników, staramy się o certyfikat ISO, bierzemy udział w innych
projektach.
Sylwia Dudkowska
Laur eaci k
onkursu
konkursu
„Mądra Gmina 2003”
Kategoria gmin dużych: I miejsce – Miasto
Chrzanów, II miejsce – Gmina Trzebinia,
II miejsce – Gmina Libiąż.
Kategoria gmin średnich: I miejsce – Gmina
Tuchów, II miejsce – Gmina Gdów, III miejsce
– Gmina Wielka Wieś.
Kategoria gmin małych: I miejsce – Gmina
Czchów, II miejsce – Gmina Osiek, III miejsce
– Gmina Lipnica Murowana, III miejsce –
Gmina Polanka Wielka.
Roman Ciepiela: Środki państwowe nie
powinny być jedynym źródłem finansowania
rozwoju. Muszą pojawić się możliwości
zaangażowania kapitału prywatnego na
warunkach do zaakceptowania dla
samorządu i inwestora.
Stanisław Kracik: Przy dzisiejszym systemie
montaży finansowych jeżeli mamy PPP
w projekcie, to możemy dostać do 40%
dotacji, a jeżeli nie mamy, to możemy dostać
do 75%. Jeżeli mam więc dotację, to nie
skorzystam z kapitału prywatnego, bo jest
droższy.
Roman Ciepiela: Podsumowując naszą
dyskusję: pojawiają się nowe instrumenty
finansowania rozwoju lokalnego o różnej
atrakcyjności. Z wielu powodów nie
wykorzystujemy w pełni kapitału prywatnego.
Jestem zdania, że kończy się uznaniowość
polityczna, a rozpoczyna się era
programowania i profesjonalnego wyboru
projektów.
zapis i opracowanie redakcyjne:
Paweł Górecki
Głównymi celami projektu „Partnerstwo dla
III Sektora” jest: wzmocnienie mechanizmów
współpracy organizacji pozarządowych
i samorządów na poziomie regionalnym
i lokalnym, tworzenie profesjonalnej
reprezentacji sektora pozarządowego,
zwiększenie aktywności organizacji
pozarządowych w ubieganiu się o środki
unijne.
Cele te realizowane są między innymi poprzez:
• organizowanie konferencji regionalnych
upowszechniających „dobre praktyki” i postanowienia ustawy o działalności pożytku
publicznego i o wolontariacie;
• opracowywanie poradnika – komentarza do
ustawy o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie;
• organizowanie konferencji mających na celu
zwiększenie udziału organizacji pozarządowych w stanowieniu prawa lokalnego dotyczącego zasad współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi;
• opracowywanie i publikowanie poradników
ma temat „dobrych praktyk” i istniejących
modeli współpracy pomiędzy samorządem
a organizacjami pozarządowymi;
• wdrożenie programu doradczego dla samorządów i organizacji pozarządowych pomocnego przy opracowywaniu i wdrażaniu
uchwał i porozumień o współpracy;
• spotkania mające na celu zwiększenie wpływu organizacji pozarządowych na działalność Regionalnych Komitetów Monitorujących i Sterujących dotyczącą realizacji strategii rozwoju regionalnego i rozdziału środków unijnych;
• warsztaty przygotowywujące organizacje
pozarządowe do korzystania z funduszy
strukturalnych.
W ramach realizacji projektu, Małopolski
Instytut Samorządu Terytorialnego
i Administracji planuje utworzyć punkt
informacyjno-konsultacyjny. Rolą jego będzie
upowszechnianie doświadczeń dotyczących
współpracy organizacji pozarządowych
z samorządem w zakresie funduszy
strukturalnych oraz prowadzenie doradztwa
w pisaniu wniosków do tych funduszy.
Katarzyna Wiecha
Kierownik Programu Rozwoju
Społeczeństwa Obywatelskiego
10
na Szlaku
Nr 1(3)/2004
Konkurs „Junior Biznesu 2004”
Odsłona trzecia
Szczęśliwa
Trzecia edycja Konkursu „Junior Biznesu”
okazała się rekordowa pod względem
liczby zgłoszeń. W pierwszym etapie tegorocznego konkursu swój udział zgłosiło 315 kilkuosobowych zespołów
z osiemdziesięciu szkół ponadgimnazjalnych z całego województwa małopolskiego.
Rozmowa ze Sławomirem Oczkowiczem
laureatem Konkursu „Junior Biznesu
2003”.
W dalszej części „Formularze Opisu Pomysłu”
na działalność gospodarczą przysłały 173
zespoły. Czternaście ekip odpadło. Kilka z nich
przysłało swoje zeszłoroczne formularze, inne
zapomniały, że konieczny jest podpis dyrektora
szkoły oraz opiekuna, część zaś dostarczyła je
po terminie. Ostatecznie do następnej fazy
przedsięwzięcia zakwalifikowało się 161 grup.
– Dzięki temu konkursowi młodzi ludzie poznają realia gospodarki – mówi Maurycy Marchewczyk, koordynator Konkursu „Junior Biznesu 2004”. – Uczą się odpowiedzialności za
to co robią, konsekwencji w działaniu i podejmowania decyzji.
Najlepsi z najlepszych otrzymają zaszczytny tytuł „Juniora Biznesu 2004” i atrakcyjne
nagrody. Jednak w całym Konkursie nie chodzi tylko o nagrody. To nie one są najważniejsze. Rywalizacja pomiędzy młodymi ludźmi nie
sprowadza się do walki o charakterystyczną
statuetkę uskrzydlonego buta, przywołującego na myśl mitycznego boga Hermesa, który
dla starożytnych Greków był patronem handlu i kupców.
Chodzi o szerszą rywalizację, bardziej uniwersalną, taką, która ułatwi młodym ludziom
podejmowanie decyzji dotyczących ich przyszłości – za pięć, dziesięć lat. Konkurs, swoją
ideą i przesłaniem, uczy uczestników poruszania się w brutalnych i czasem zawiłych realiach
współczesnej gospodarki rynkowej. Półroczny okres jego trwania jest dla uczestników
kursem prawdziwej, praktycznej przedsiębiorczości.
Niejeden z nich śmiało może powiedzieć, że
„Junior Biznesu” był szansą, która odmieniła
jego życie, wskazała drogę, ułatwiła start w do-
rosły zawodowy świat. Być może niejeden laureat po latach z satysfakcją skonstatuje, że
z początkującego Juniora Biznesu przepoczwarzył się w doświadczonego Seniora, ba!, Rekina Biznesu!
Szansa, jaką daje młodym ludziom Konkurs,
uświadamia że warto wierzyć w marzenia
i podjąć ich realizację. Na razie skorzystać
z niej może młodzież Małopolski, jednak jednym z celów MISTiA jest rozszerzenie Konkursu na cały kraj. Dzięki temu w Polsce znajdzie się więcej takich osób, jak ubiegłoroczny
laureat – Sławomir Oczkowicz, uczeń III Liceum Ogólnokształcącego w Tarnowie, który właśnie wrócił z VIII Międzynarodowych
Targów Edukacji w Lyonie. Tam, w lutym,
wraz z koleżanką Marią Markowską, zaprezentował swój ubiegłoroczny zwycięski projekt
własnej firmy pod nazwą „Tęczowy raj”.
Targi w Lyonie, których hasło brzmiało
„Duch przedsiębiorczości – profesje związane z handlem i dystrybucją”, cieszyły się
ogromnym zainteresowaniem wśród młodych
ludzi z całego świata. Tym bardziej cieszy, że
Polska miała tam swoich reprezentantów i że
byli to laureaci organizowanego przez MISTiA
„Juniora Biznesu”. Celem ich udziału w Targach
była promocja województwa Małopolskiego
poprzez prezentację zawodów charakterystycznych dla naszego regionu oraz nawiązanie partnerskich kontaktów z uczestnikami
Targów. To cenne doświadczenie, które
w przyszłości zaprocentuje.
Na powodzeniu podobnych konkursów
powinno zależeć także ludziom biznesu. Pomoc w promowaniu przedsiębiorczości i postaw probiznesowych wśród polskiej młodzieży jest w dzisiejszych realiach naglącą koniecznością, a uczestnik takich konkursów może
stać się w przyszłości cennym współpracownikiem, ważnym partnerem albo stałym klientem.
Niestety, nie wszyscy ludzie biznesu to rozumieją. Trudno znaleźć tych, którzy chcieliby aktywizować młodzież w ich dążeniach. –
Polityka promocyjna firm, działających na polskim rynku, opiera się na krótkoplanowej strategii – mówi Maurycy Marchewczyk. – Firma,
tworząc swój wizerunek, dociera do bieżącego klienta, takiego, którego chce mieć w danej chwili. Nie myśli i nie patrzy długofalowo,
nie stara się przekonać o swojej wartości młodych ludzi – jeszcze nie klientów, ale w przyszłości potencjalnych odbiorców. Tak czynią
firmy na stabilnych rynkach zachodnich. Tam
instytucje, których potencjalną grupą odbiorców jest dorosły, docierają ze swoimi produktami oraz usługami także do młodzieży. W ten
sposób wychowują sobie klienta i pracownika zapewniając go o swoim profesjonalizmie
i opiece już od jego najmłodszych lat. Niestety nie wszystkie polskie firmy mają to w zwyczaju. Miejmy nadzieję, że to się zmieni. Junior
Biznesu daje taką szansę.
Jak rozpoczęła się twoja przygoda z „Juniorem Biznesu”?
Wszystko zaczęło się na jednej z lekcji
przedsiębiorczości. Nauczycielka Bogumiła
Maniak, późniejsza opiekunka zespołu konkursowego, zaproponowała nam uczestnictwo
w cyklu warsztatów szkoleniowych pt.
„Kształcenie postaw probiznesowych wśród młodzieży miasta
Tarnowa”, organizowanych
przez MISTiA
w Krakowie. Na
ostatnim spotkaniu szkoleniowym prowadzący
Aldona Okraszewska oraz Jacek Kwiatkowski
zachęcali uczestników do udziału
w konkursie „Junior Biznesu”. Później już wszystko szybko się
potoczyło. Z doborem pozostałych członków
drużyny – Eweliny Warumzer i Tomasza Wiatra, nie miałem żadnych problemów.
Konkurs trwa pół roku. Przez cały czas wymaga zaangażowania, ale jednocześnie
uczy i pozwala nabrać wielu umiejętności gospodarczych. Czego nauczył Ciebie?
Przede wszystkim utwierdził mnie w przekonaniu, że młody człowiek potrafi przy dużej
pracy i zaangażowaniu stworzyć projekt własnej firmy. To świetna okazja do poznania realiów gospodarki rynkowej oraz sprawdzenia
swoich możliwości w tworzeniu i opracowywaniu pomysłów, sprawdzenia swojej odpowiedzialności i pracy w zespole.
Kulminacyjny moment finałowej Gali
Konkursu w Centrum Kultury „Rotunda”:
otrzymujecie zaszczytny tytuł „JUNIOR
BIZNESU 2004”. Rozpiera was duma,
szczęście, satysfakcja. Wszyscy wam
gratulują, każdy chce porozmawiać. Co
dalej?
Jedną z nagród było bardzo przydatne szkolenie „Autoprezentacja – czyli sztuka przekonywania” w MARR w Krakowie w maju
2003 r. W czerwcu wzięliśmy udział w warsztatach szkoleniowych organizowanych przez
Polską Agencję Rozwoju Turystyki w Warszawie. Kolejną nagrodą była praktyka w jednym
z małopolskich oddziałów Kredyt Banku S.A.
Miałem okazję zobaczyć „od podszewki”, jak
funkcjonuje instytucja banku oraz poznać zasady i metody pracy na różnych stanowiskach.
W listopadzie nasz zespół konkursowy
uczestniczył w 10-dniowej wycieczce do
Nr 1(3)/2004
11
na Szlaku
Konkurs „Junior Biznesu 2004”
odmiana
Finaliści
Włoch zorganizowanej w ramach „Programu
Promocji Zdolnej Młodzieży” Urzędu Marszałkowskiego. Następnie zostałem zaproszony
przez Departament Edukacji i Kultury w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego na wyjazd do Francji, gdzie w lutym
tego roku reprezentowałem Polskę i Województwo Małopolskie na Międzynarodowych
Targach Edukacyjnych w Lyonie. Hasłem przewodnim targów było „Duch przedsiębiorczości – profesje związane z handlem i dystrybucją”. Prezentowałem tam nasz ubiegłoroczny, zwycięski projekt firmy „Tęczowy Raj” na
specjalnie opracowanym stoisku promocyjnym.
Gdyby ktoś rok temu powiedział mi, że konkurs tak szczęśliwie odmieni moje życie, to
pewnie uśmiechnąłbym się i pomyślał, że to
żart.
Poznałeś zasady, regulamin, harmonogram Konkursu „Junior Biznesu”. Czy coś
zmieniłbyś w organizacji Konkursu?
Tak! – zasięg konkursu. Uważam, że „Junior
Biznesu” powinien być konkursem ogólnopolskim. Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej
(której MISTiA jest ogniwem) ma przecież doświadczenie w organizowaniu ogólnopolskich
konkursów, np. „Zostań negocjatorem”. Nasza drużyna zastanawiała się nad startem
w konkursie „Produkcik”, organizowanym
przez Fundację Młodzieżowej Przedsiębiorczości, którego zwycięzcy otrzymują prawo
startu w międzynarodowym Grand Prix. Dobrym posunięciem byłaby także nagroda pieniężna dla zwycięskiej drużyny, która pomogłaby we wdrożeniu przedsięwzięcia.
Czym teraz zajmuje się Junior Biznesu
2003?
Jestem uczniem klasy drugiej w III LO im.
Adama Mickiewicza w Tarnowie. Sporo czasu
zajmuje mi praca na rzecz społeczności lokalnej. Pełnię funkcję Przewodniczącego Młodzieżowej Rady Miasta Tarnowa, a także Wiceprzewodniczącego szkoły. Jestem koordynatorem Szkolnego Klubu Wolontariusza, członkiem Prezydium Młodzieżowego Centrum
Samorządności przy Pałacu Młodzieży w Tarnowie oraz wolontariuszem i przedstawicielem sekcji młodzieżowej Towarzystwa Powszedniej Pomocy „Serce”.
Plany na przyszłość?
Priorytetowo traktuję szkołę. Chciałbym
zdać maturę tak, aby wyniki pozwoliły mi dostać się na studia w Warszawie, Krakowie albo
Poznaniu. Co do kierunku studiów nie jestem
jeszcze zdecydowany. W grę wchodzą handel
zagraniczny, stosunki międzynarodowe, marketing i zarządzanie, politologia, ekonomia,
zarządzanie zasobami ludzkimi... Poza tym
chcę kontynuować dotychczasowe akcje,
a także wdrażać kolejne pomysły i projekty poprzez organizacje, do których należę. Możliwe, że mając 18 lat postawię sobie kolejne
wyzwanie i założę własną firmę!
Jury Konkursu „Junior Biznesu”, po długiej i burzliwej dyskusji w siedzibie MISTiA 14 kwietnia na ostatnim w tej edycji
konkursu posiedzeniu, ostatecznie zdecydowało, że podczas uroczystej Gali Finałowej 28 kwietnia na scenie Centrum
Kultury „Rotunda” zaprezentuje swoje
pomysły gospodarcze siedem zespołów
Konkursowych.
Siedem najlepszych projektów Konkursu
„Junior Biznesu 2004” to:
DREAMERS z Biecza (ZSZ im. Św. Jadwigi
Królowej – Technikum Handlowe) „Firma produkująca wyroby artystyczne, ozdoby i inne
drobiazgi (sztuka użytkowa)”;
SPINPOL z Olkusza (ZS nr 3 im. Antoniego Kocjana – Liceum Ekonomiczne) „Produkcja zapachowych spinaczy biurowych”;
AQUA TEAM z Nawojowej (ZSR im. Wincentego Witosa) „Firma zajmująca się instalacją i modernizacją akwariów z rybkami tropikalnymi”;
KAWIARENKA z Niepołomic (ZS im. Ojca
Św. Jana Pawła II) „Kawiarenka uczniowska
z daniami ciepłymi. Oferta dla uczniów i nauczycieli”;
THORN sp. jawna z Krakowa (IX LO im.
Z. Wróblewskiego) „Produkcja średniowiecznego uzbrojenia; miecze, tarcze, kolczugi”;
GRZYBEX z Wieliczki (ZSZ im. Edwarda
Dembowskiego) „Uprawa i sprzedaż grzyba
boczniaka”;
PLANTACJA WIERZBY ENERGETYCZNEJ z Podegrodzia (ZSZ im. Św. Kingi) „Alternatywne źródło energii cieplnej, ekrany dźwiękochłonne, płyty pilśniowe, wiórowe, surowiec
na kosze wiklinowe”.
Finałową siódemkę wyłoniło Jury Konkursu
w składzie: Ziyad Raoof – przedsiębiorca –
Krakowskie Centrum Konferencyjne „Dwór
w Tomaszowicach”, Restauracja „U Ziyada”,
Hotel „Dom ERAZMa”, Mariusz Maziarz –
Małopolskie Kuratorium Oświaty, Joanna
Zygmunt – Radio Kraków, Ewa Święs–
Kucybała – TVP3 Kraków, Prof. AE dr hab. Jan
Targalski – Kierownik Katedry Przedsiębiorczości i Innowacji Akademii
Ekonomicznej oraz Roman Ciepiela –
Zastępca Dyrektora ds. Merytorycznych
MISTiA.
To jednak nie koniec emocji! Wielka Gala
Finałowa zakończy się wyłonieniem spośród
finałowej siódemki laureatów pięciu pierwszych miejsc. Zostaną oni uhonorowani tytułem JUNIOR BIZNESU 2004. O ten tytuł
przez ponad pół roku walczyło 315 zespołów
konkursowych z całej Małopolski!
Plany rrozwoju
ozwoju
Kapituła Konkursu „Junior Biznesu” na posiedzeniu 6 kwietnia dyskutowała nad
perspektywami rozwoju Konkursu
w przyszłości.
Członkowie Kapituły Konkursu „Junior
Biznesu” spotkali się 6 kwietnia w siedzibie
MISTiA by przedyskutować propozycję
zmierzające do podniesienia efektywności
Konkursu. W dyskusji poruszono sprawę
formuły Konkursu i proponowanych zmian
w regulaminie, dotyczących kryteriów
podziału zgłaszanych projektów. Kryteria te są
niezbędne dla proponowanego wprowadzenia
trzech kategorii nagród: dla pomysłow na
małą, średniąi dużą działalność gospodarczą.
Debatowano nad stabilnością finansową
Konkursu i źródłami jego finansowania.
Podczas dyskusji podkreślano, że Konkurs
„Junior Biznesu” jako jedyny, wśród jemu
podobnych, koncentruje się na uczestnictwie
i aktywności młodzieży.
W posiedzeniu Kapituły uczestniczyli: Elżbieta Lęcznarowicz – Małopolski Kurator
Oświaty, Lidia Żurawicka – Asystent Dyrektora Departamentu Edukacji i Kultury
UMWM, Prof. dr hab. Andrzej Szromnik –
Prorektor Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Alfred Szylko – Dyrektor Wydziału Skarbu Państwa i Przekształceń Własnościowych
MUW, Marcin Kopeć – Zastępca Dyrektora
Wydziału Strategii i Rozwoju Miasta UMK
oraz Janusz Olesiński – Zastępca Dyrektora
ds. Organizacyjnych MISTiA, Jacek Kwiatkowski – Dyrektor Wydziału Programów i Projektów MISTiA, Maurycy Marchewczyk – Koordynator Konkursu „Junior Biznesu” i Sylwia
Dudkowska – specjalista ds. promocji MISTiA.
Teksty: Sylwia Dudkowska
12
Nr 1(3)/2004
na Szlaku
Ekspert radzi: Poradnik dla samorządów
Studium wyk
onalności pr
ojektu
wykonalności
projektu
Rozporządzenia Unii Europejskiej o Funduszach Strukturalnych, Funduszach Spójności, w sprawie Instrumentu Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej, wprowadziły bezwarunkowy wymóg przeprowadzania wielowymiarowej analizy opłacalności inwestycji.
W projektach finansowanych z Funduszy
Strukturalnych UE analiza finansowa
i ekonomiczna jest tylko jednym z elementów
oceny projektu. Ogromną wagę przypisuje się
wszechstronnej ocenie społecznych kosztów
i korzyści. Jednym z podstawowych wymogów
jest analiza zgodności projektu z polityką
społeczno-gospodarczą w skali mikro – czyli
gminy, powiatu, regionu, województwa, oraz
makro – czyli kraju i UE w obszarze rozwoju.
Nie ma gotowego wzorca dobrze przygotowanego studium. Oczywiście, są formalne
wymagania co do zawartości analizy wykonalności, ale treści, które zawierają poszczególne punkty, zależą od wykonawcy analizy, od
tego, czy jest to projekt infrastrukturalny, czy o
charakterze produkcyjnym. Różnice mogą
wynikać również z różnych koncepcji teoretycznych i metodologicznych ewaluacji projektów inwestycyjnych, jak również z procedur
administracyjnych stosowanych w poszczególnych funduszach. Dobrze zrealizowane studium wykonalności jest wynikiem wnikliwej
analizy opartej na dialogu i konsultacjach jego
wykonawcy z inicjatorem projektu.
Studium wykonalności, czyli inaczej studium
realizacyjne, ma dostarczyć wszelkich danych,
zarówno inwestorowi jak i instytucji finansującej lub współfinansującej, niezbędnych do
podjęcia decyzji inwestycyjnej. Powinno obejmować wszystkie aspekty techniczne, finansowe, ekonomiczne, oddziaływanie na środowisko społeczne i gospodarcze projektu.
Etap I – definiowanie projektu
to przede wszystkim sformułowanie celów
projektu i przedmiotu analizy. Ten etap jest
przesłanką do identyfikacji projektu, a to
z kolei stanowi punkt wyjścia do jego oceny.
Definicja projektu to zwięzły opis tego CO jest
do zrobienia, JAK to zrobić i JAKI BĘDZIE
EFEKT końcowy.
Etap II – charakterystyka projektu
to opis jego zgodności z celami strategicznymi rozwoju regionalnego. Obejmuje analizę otoczenia społeczno-gospodarczego, ze
szczególnym opisem bezpośrednich
i pośrednich beneficjentów projektu; wskazuje
na problemy, które projekt może rozwiązać
lub przyczynić się do ich rozwiązania.
Etap III – analiza ekonomiczno-finansowa
obejmuje wyliczenie odpowiednich wskaźników rentowności (m.in. stopy zwrotu, wewnętrznej stopy zwrotu z inwestycji, zaktualizowanej wartości netto, analizę przepływów
finansowych itp.), pozwala wykazać jakie efekty dla społeczeństwa zostaną wygenerowane
przez projekt.
Etap IV – wnioski z analizy
przeprowadzonej we wcześniejszych etapach obejmują podstawowe wyniki studium.
Mogą zawierać kluczowe informacje o projekcie – czyli cele, rezultaty, przewidywane nakłady, beneficjentów końcowych. Powinny być
formułowane w języku prostym, zrozumiały
dla osoby bez przygotowania technicznego.
Dr inż. Alicja Byrska-Rąpała
Adiunkt Wydziału Zarządzania AGH
Szanowni Państwo!
Wychodząc naprzeciw Państwa oczekiwaniom proponujemy pomoc doradczą
w zakresie opracowywania
o nalności pr
oje
któw
studium wyk
proje
ojektów
wyko
spełniającego wymogi stawiane projektom
finansowanym z funduszy Unii Europejskiej.
Kontakt:
mgr Janusz Krzyżak – ekspert ds. planowania
i zarządzania strategicznego
Wydział Programów i Projektów MISTiA
Tel./fax (12) 633 82 85
e-mail: [email protected]
sekretariat: (12) 633 51 54, 633 98 00
Kodeks Etyki Pracownika Samorządowego
Rząd ingeruje
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zorganizowało 29 stycznia br.
spotkanie konsultacyjne dotyczące projektu nowej ustawy o pracownikach samorządowych, oraz rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Kodeksu Etyki Pracownika Samorządowego. W spotkaniu uczestniczyła
Bogumiła Glica – Skarbnik Powiatu Krakowskiego, członek Zarządu Forum
Skarbników Jednostek Samorządu Terytorialnego Małopolski działającego przy
MISTiA.
Rozwiązania proponowane przez MSWiA to
próba stworzenia w urzędach samorządowych
korpusu pracowników cywilnych na wzór
administracji rządowej.
Nie znalazły miejsca w tym projekcie rozwiązania dotyczące kluczowych stanowisk,
jakimi są stanowiska skarbnika i sekretarza.
Rozwiązania takie były postulowane przez
członków Forum na spotkaniach w Fundacji
Rozwoju Demokracji Lokalnej i z przedstawicielami sejmu poprzedniej kadencji. Proponowano, aby osoba zamierzająca pełnić funkcję
skarbnika spełniała następujące kryteria:
• staż pracy minimum 5 lat w służbach finansowych administracji publicznej
WYDAWCA: Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej
– Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji
„MISTiA na Szlaku”
REDAKTOR NACZELNY: Roman Ciepiela
REDAKTOR PROWADZĄCY: Paweł Górecki
SKŁAD: Marcin Migdał
ADRES REDAKCJI: 31-153 Kraków, ul. Szlak 73a
tel./fax (12) 633 51 54
e-mail: [email protected]
DRUK: Tow. Słowaków, ul. św. Filipa 7, Kraków
Oferta MISTiA
SEKRETARIAT (12) 633 51 54, (12) 633 98 00
WYDZIAŁ KSZTAŁCENIA (12) 623 72 44
WYDZIAŁ PROGRAMÓW i PROJEKTÓW (12) 633 82 85
WYDZIAŁ ORGANIZACYJNY (12) 634 16 70
PCST – filia MISTiA w Sopocie (58) 550 37 00
Ośrodek MISTiA w Tarnowie (14) 621 22 16
e-mail: [email protected]; www.mistia.org.pl
• wykształcenie prawnicze lub ekonomiczne (niekoniecznie wyższe, zależnie od wielkości JST);
• wskazane posiadanie certyfikatu (powinno go nadawać Ministerstwo Finansów), który dawałby większe szanse na zatrudnienie
w przypadku większej liczby kandydatów.
Zatrudnienie powinno mieć formę kontraktu
lub powołania, ale jeśli powołania, to na
przykład na okres dwóch kadencji Rady
(długość kadencji zgodnie z Ordynacją
Wyborczą).
Strona samorządowa na spotkaniu konsultacyjnym w MSWiA uznała, że nowy projekt
to zbyt daleko idąca ingerencja strony rządowej w sprawy samorządów, a niektóre zapisy
tej ustawy pozostają w sprzeczności z zapisami innych ustaw. Ostatecznie zwrócono projekt do ponownego przeanalizowania przez
MSWiA.
Mirosława Karkowska
Koordynator Forum
Hotel
usytuowanie w obrębie centrum Krakowa
46 miejsc w pokojach 1-, 2- i 3-osobowych
parking hotelowy
dostęp do poczty elektronicznej
możliwość korzystania z ksero i riso
Rabaty: uczestnicy szkoleń – 20%,
grupy powyżej 10 osób – 10%
Rezerwacja miejsc całodobowa:
tel./fax (12) 633 29 26
e-mail: [email protected]
31-153 Kraków, ul. Szlak 73a
Oferujemy organizację i obsługę
konferencji, seminariów oraz szkoleń.
Hotel MISTiA posiada certyfikat
Krakowskiej Izby Turystyki oraz
certyfikat ISO 9001:2000.