+ + + + N2

DIAZOWANIE
Procesowi diazowania ulegają Irz. aminy aromatyczne. Reakcję prowadzi się w roztworze
wodnym, w środowisku kwaśnym działając na aminę roztworem NaNO2.
Szybkość reakcji diazowania zaleŜy od uŜytego kwasu. Najszybciej reakcja przebiega w
wodnym roztworze HBr, najwolniej z udziałem kwasów H2SO4 i HNO3. Najczęściej jednak
uŜywany jest HCl o stęŜeniu 0,05-4mol/dm3. Reakcję prowadzi się w niskiej temperaturze,
poniewaŜ w wyŜszej następuje rozpad związków z wydzieleniem azotu i powstaniem fenolu.
W temperaturze 100C reakcja przebiega czterokrotnie szybciej niŜ w temperaturze 00C.
Optymalna temperatura procesu wynosi 4-6°C. Ze względu na nietrwałość soli diazoniowych
poddaje się je dalszym etapom syntez bez izolacji i oczyszczania.
Proces diazowania najczęściej przeprowadza się w reaktorach Ŝeliwnych, wyłoŜonych
płytkami kwasoodpornymi lub w aparatach kamionkowych, porcelanowych.
Na 1 mol aminy w postaci roztworu wodnego lub zawiesiny dodaje się 2,5-4 moli HCl lub
odpowiednią ilość H2SO4. Mieszaninę reakcyjną chłodzi się solanką (aparat powinien być
wyposaŜony w węŜownicę) lub przez dodanie lodu. Następnie przy uruchomionym mieszadle
wprowadza się roztwór NaNO3.
Aby zapobiegać reakcjom ubocznym np. reakcjom sprzęgania naleŜy reakcję diazowania
prowadzić w środowisku kwaśnym (pH<5), a szybkość dodawania NaNO2 kontrolować
papierkiem jodoskrobiowym.
Przykłady reakcji diazowania:
N2 + Cl-
NH2
NaNO2
C2H5OH
+
HCl
N2 + Cl-
NH2
NaNO2
+
HCl
Na2SnO2
NaOH
+
[2H]
CH3
+
CH3CHO
N2ONa
HCl
CH3
N2
CH3
CH3
N2
N2 + Cl-
NH2
OH
NaNO2
H2O
HCl
50oC
NaNO2
Cu2Cl2
HCl
HClg
N2 + Cl-
NH2
N2
+
N2
+
N2
Cl
N2 + Cl-
NH2
+
CN
NaNO2
CuCN
HCl
KCN
CN
H2SO4aq.
[2H]
H2SO4st.
O
O
C
C
OH
NH2
CH2NH2
(reakcja Sandmeyera)