spistreści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Transkrypt

http://grzbiet.pl/ksiazki/bitwa-pod-limanowa-1914
Przykładowy rozdział książki: Bitwa pod Limanową 1914
SPISTREŚCI
PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO
WSTJiP
WPROWADZENIE
KRÓTKI ZARYS BITWY POD LIMANOW1
ILAPANOWEM
15
ROZDZLALI
OKOLICZNOŚCI POPRZEDZAJ1CE BITWij POD LIMANOW-\
l ŁAPANO~M
23
RozDzLALII
WALKI OPÓŹNIAJ~.f:E KORPUSU KAWALERII BARONA
GYULI NAGYA DO MOMENTU ROZWINIĘCIA SI_ę BITWY
(26.11-1.12)
29
RozDzLAL III
DZIAŁANIA OFENSYWNE ~GIERSKIEJ KAWALERII
NA POCZ-\TKU BITWY ( 2-5 GRUDNIA)
37
ROZDZLALIV
DZIALANIA OBRONNE WĘGIERSKIEJ KAWALERII
NA PRAWYM SKRZYDLE I NA TYŁACH FRONTU
BITWY
(6-7 XII)
59
ROZDZLALV
BEZPOŚREDNIA OBRONA LIMANOWEJ- WALKI W DNIACH
GRUDNIA
8-10
83
ROZDZLALVI
ROZSTRZYGNI~CIE BITWY ( JJ GRUDNIA)
157
EPILOG
235
INDEKS OSÓB
242
INDEKS NAZW MIEJSCOWOŚCI
249
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
PRZEDMOWA
DO WYDANIA POLSKIEGO
.,N1gJy SI~ lUt' 1goJz~, Jby by!J to ptl prustu .,oko]ka" C/}' .,pejuż" ( .. ).
Db mnie nJ taws1e pozostarue tu zimowe bloto,
krew bęJm su; zlewać 1e -in1cgow'l brej'l, ( ... )"
Fcren<: Molnar, Limanowa, czerwiec l 91 S
W
maju ~OlS roku udało mi się wpo~trywać w limanowsk.i peJzaż przepelnio
ny urokiem wiosennego rozhvitu. Podczas dlugiego weekendu kończyiero
studiowa( tekst te] książki i momentami brała mnie ta swoista chandra zamyśle
nia, której czlowiek czasem doświadcza po obejrzeniu reneksyjnie dobrego filmu.
Kiedy bylem juz po pierwszym czytaniu tekstu pracy Ferenca Juliera poszedłem
na spacer z moj-1 córką i wśród szczebiotu ptaków i bieli kwitnących wiśni spoj
rzałem na majestatyczny Jabloniec. Wszystko było już inne. Dlaczego? Podczas
lektury bylem przy śmierci Muhra obdartej z patosu, którym obrosla w naszej wy
obraźni; przy lampie astralnej tajemniczego rosyjskiego szpiega, który przynosi!
śmierć u wlotu do Lim,liwwej idącym do walki huzarom; przy calkowitym uni
cestwieniu 2. szwadronu 13. Pułku Huzarów rozerwanego w odmęcie wybuchów
pocisków artyleryjskich przy wycofaniu się z linii Jablońca, gdy sila ognia zerwała
wstęgę frontu na lewym sknydle i wreszcie bylem również z żolnierzami 77. Bry
gady, którzy zbyt dlugo obserwowali plecy tyraliery rosyjskiej z lesistej góry Ostra.
Dz1wne rzeczy piszę? Po tej lekturze nic już nie jest takie same.
Oddajemy w Twoje ręce drogi Czytelniku dzielo FerencaJuliera, wojskowego,
a zarazem historyka, który w warunkach przedwojennych z należytą starannością
V.'}'korzystallicznie zgromadzone świadectwa bezpośrednich uczestników tam
tych dni, nawiedzi! i sfotografował miejsca chwalebnych walk wojsk cesarskich
i stworzy! przekaz, który czytaJem chwilami jak dobrą powieść z trzymającą w na
pięciu akcją. Wiele dobrego przy tworzeniu tej książki wnieśli oficerowie przed
wojennego Wojska Polskiego, o czym można się przekonać już we wstępie do
pracy. Ale mestety stało się też coś bardzo niedobrego. Węgierska mowa zaklęła
źródło wiedzy o bitwie przed polskim czytelnikiem. Wprawdzie znalazłem jeszcze
niniejszą publikację na indeksach przedwojennego Wojskowego Biura Historycz
nego, ale poza tym nigdzie, ani śladu. Trudno Ferencajuliera znaleźć w przypisach
naszych opracowań historycznych i przez to zaczęły rodzić się wśród nas mity i ba
śnie o bitwie, a wielkie luki wiedzy zaczęły kusić do budowania wlasnych, luźnych
gdybań na ten temat. Na szczęście jednak książka odnalazła się niespodziewanie
Jak tolkienowski pierścień i długo szukala swojego przeznaczenia, by ukazać się
odczarowana z niezrozumialej mowy polskiemu Czytelnikowi.
W roku 20 l Ozacząłem wraz z bratem interesować się bitwą. Na początku moja
wiedza na ten temat była raczej oparta, już dziś o tym wiem, na baśniach i mitach,
które narosły przez lata z chęci podtrzymania pamięci. Jakim dla mnie odkryciem
była informacja, ie był jakiś plan ataku na tyły Rosjan poprzez akcję okrążającą
PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSK/EGO
przez Ostrą. Potem było przeszukiwanie węgierskich stron internetowych i ten ta
jemniczy tytuł książki powszechnie znany na Węgrzech. Następne były chwalebne
działania mojego brata, który wynalazł i sprowadził z dalekiego australijskiego an
tykwariatu ten pachnący starością egzemplarz książki należący najprawdopodob
niej do jednego z bohaterów tamtych dni. W końcu nadeszły pierwsze zachwyty,
zadziwienia, nieudolne próby podzielenia się wiedzą nadal zaklętą w obce1 mowte
i wreszcie jeden i najwłaściwszy pomysł. Spotkanie z Darkiem, wielkim pasjona
tem historii, który mial siły i Srodki by doprowadzić tę wiedzę do stanu użytecz
ności w postaci spoczywającej w Twoich rękach książki. Ale zamm to nastąpiło
była żmudna praca Pani Eli, która spadła nam jak z meba w odpowiednim czasie,
by odszyfrować tę wiedzę, praca redakcji, która zadbala o to, by publikacja miała
swój kunszt pracy historyczneJ. Wszystkim w tym miejscu serdecznie dziękujemy
A Ty drogi mieszkańcu Limanowej jak się czujesz? To właśnie temu miastu
chcemy dedykować wraz z bratem niniejszą pubhkację. Brak wiedzy w niej zawar
tej i bazowanie jedynie na przekazach naszych ojców i dziadów, którzy niestety
głównie ukrywali się przed zagrożeniem, wydaje się być jedynie wystarczającym
by kultywować pamięć. Węgrzy są nam za to wdzięczni, to fakt, ale uważam, że
wyrazem pełnej sprawiedliwości dziejowej w stosunku do Ltmanowe1 było stv.·o
rzenie możliwości poznania tej książki już wiele lat wcześniej. Stanie się to dopiero
dziś, ale czy jesteś limanowianinie na to gotowy? Już nie będzie po tej lekturze
cukierkowych opowieści o dzielnym pułkowniku w ozdobnej kolii ze śladów po
postrzale na pierst, cichego skradania się i przyczajonego oczekiwania Rosjan na
wzgórzu. Nie będzie również małego Jabłońca, ale wielkie pole bitwy rozciągnięte
od Łysej Góry po Ostrą, małej potyczki o świcie, ale kilkudniowa dramatyczna
bitwa. Nie będzie zwykłej .,szarpaniny" na wzgórzu, tylko potężna gra ówczesnej
artylerii, działanie szpiegów i przeloty aeroplanów. l wreszcie nie będzie jednego
małego cmentarza, ale być może kilka nieoznaczonych grobów zbiorowych, o kto·
ryc h dziś już nie wiemy, a zlokalizowanych w miejscach gdzie może Zf)'"~"'asz jabtka
w sadzie lub chodzisz na grzyby do lasu. Czy jesteś gotowy na te zmiany limanaw
ski Czytelniku, czy nadal chcesz to przeczytać?
Wreszcie słowo dla pasjonatów historii, eksploratorów L naukowców. Na po·
czątku serdeczme przepraszam wielu z Was. Być może, gdyby ktoś wcześniej zna
lazł tę publikację może pomogłaby mu zrobić nietuzinkowy doktorat. Ale ponie
waż nie doczekaliSmy się żadnego wydawnictwa z Ferencem Julierem w tle, więc
najrozsądniej było wydać przeklad z oryginału. Niestety pojawieme się tej ksiązk.t
znacznie ograniczy pole wolnej interpretacji faktów na temat bitwy, ale za to stanie
się kanwą gor~cych, merytorycznych analiz i dyskusji. Czekamy na to. i\ly osobt
ście z bratem mamy jeszcze wiele tajemnic do wyjaśnienia. Czeka nas pra..:a \\' tere
nie, dalsze poszuktwaniJ. nieznanych źródeł zagranicznych. Ferenc Julier wzbudził
naszą ciekawość w temacie losów stanowiska .,Morda.rb"' podczas bitwy. Wielk~
niewiadomą jest obraz binvy ze strony rosyjskiej, liczebnoSć Polaków w .umii cara.
To wszystko trzeba odkryć ...
Łukasz
i Wojciuh Kqd:ioll~a
WsT~P
N
a podstawie wszelkich dostę.pnych dokumentów, dzienników i przekazów
S\\iJ.dkow, a także penetraqi pola bit'ń')' przez autora w b1eżącym 1937
rol..-u z..uniern.my w niniejszej książce szczegółowo opisać decydującą rolę wę
gierskiego dowództwa i jednostek, które uczestmczyły w nvycięskiej bitwie pod
Limanową i Łapanowem i wkroczy~· w rejon Limanowa-Nowy Sącz.
Działałnok węgierskich jednostek dzieli się na kilka wyraźnie odrębnych
okresów.
Pierv-:szy okies - od 26listopada do l grudnia 1914 r. - charakteryzuje wal
ka opożniająca toczona ,,·okolicach Tymbarku przez węgierską kawalerię, któ
rą wsp1eral Leg~on Polsk.i. Umożliwiła ona spokojny przemarsz skierowanych
w te strony s1l austro-węgierskich i niemieckich oraz rozwinięcie ataku.
W drugim okresie, od 2 do S grudnia, kawaleria węgierska i Legion Polski
posuwały się na wschód, w kierunku doliny Dunajca, by utrzymać nieprzyja
ciela z dala od prawego kraitca wojsk, które ruszyły do ataku z Tymbarku
w kierunku pólnocnym.
\V okresie trzecim, 6 i 7 grudnia, węgierska kawaleria i Legion Polski broniły
-głównie między Limanową a doliną Dunajca- skrzydla i tyły naszych wojsk
toczących ciężkie walki w rejonie Łapanowa przed przeważającymi siłami ro
syjskimi nadchodzącymi z doliny Dunajca.
W czwartym w końcu okresie, który trwał od 8 do l l grudnia, do walki
wkroczyła piechota królewskiej węgierskiej Obrony Krajowej. Obrona ustabi
lizowała się. Piechota honwedu i kawaleria, kierowane przez dowódcę dywizji
piechoty generała dywizji Hadfyego, w walkach obronnych i licznych samo
czynnych kontratakach pod Limanową ostatecznie złamały rosyjskie siły i od
parły atak. W końcu brygada Molncira z honwedu na bardzo trudnym terenie
zaatakowała od tyłu wycofujących się Rosjan.
Na polu bitwy pod Limanową zatriumfowało węgierskie dowództwo i wę
gierskie bohaterstwo.
Plon strategicznego zwycięstwa zebrał węgierski korpus Szurmaya, który
posuwał się od strony Przełęczy Dukielskiej i, wywierając od tylu nacisk na
rosyjskie wojska, zepchnął je w kierunku północnym.
Faktem o doniosłości historycznej jest to, że w opisanych wyżej okresach
Węgrzy i Polacy walczyli ramię w ramię. Po tylu stuleciach chwalebnych walk
wspólna ofiara krwi znów przypieczętowała braterską przyjaźń. Bitwa pod
Marcinkawicami to jeden ze świetlanych rozdziałów historii Legionów Poł
skich. Ówczesny dowódca polskich oddziałów i twórca dzisiejszej wolnej Pol
ski, Piłsudski, spoczywa już na wieki w prastarym miejscu pochówku królów
w Krakowie, na zamku na Wawelu. My, Węgrzy, składamy w myśli na jego gro
bie kwiat niewiędnącej wdzięczności i pamięci.
Archiwum Wojskowe Królestwa Węgier rozpoczyna niniejszą pozycją serię
studiów monograficznych na temat wojny światowej, traktujących przede
wszystkim o osiągnięciach węgierskich jednostek i dowództwa i stanowiących
paralelne uzupełnienie obszernego dzieła pt. "Wojna światowa 1914-1918'',
również wydanego przez Archiwum Wojskowe.
Nieżyjący już generał dywizji Dezsó Molnar z Peterfalva op1sał wprawdzie
szczegółowo bitwę pod Limanową w swojej książce ,,Limanowa - węgierskie
zwycięstwo" 1, jednak od tamtej pory pojawiło się wiele nowych, zwłaszcza za
granicznych danych, zaistniała więc potrzeba opisania bohaterskich walk Wę
grów od nowa ze zwróceniem szczególnej uwagi na to, czego można się z nich
nauczyć pod kątem strategicznym i taktycznym. Potrzeba ta wynikała też choć
hyz tego, ie w późniejszym czasie nie można by już było zebrać cennych relacji
i danych od dowódców uczestniczących w tych chwalebnych wydarzeniach
i od świadków, których niestety jest między nami coraz mniej.
Laury dla Węgrów pod Limanową wysłużyły Wielką ofiarą krwi wszystkie
części wojska oraz węgierskie dowództwo!
Na prośbę zarządu Archiwum Wojskowego napisania takowej książki podjął
się pensjonowany pułkownik Ferenc Jułier, znany węgierski historyk wojsko
wości. W czerwcu 193 7 r. obejrzał on pole walki pod Limanową wraz z dowód
cami szwadronów - Pilem Prónayem i Lajosem Radoychichem - którzy wal
czyli na stanowisku Jabłoniec pod Limanową.
Do opisu wydarzeń autorwykorzystał następujące źródła:
A) dokumenty z działań wojennych pochodzące od niżej wymienionych do
wództw i jednostek:
dowództwo VI i XIV Korpusu oraz korpusu generała dyw1zji Szurmaya,
dowództwo 38. i 39. Dywizji Piechoty Honwedu i dowództwo dyw1zji piecho
ty honwedu generała dywizji Kornhabera,
dowództwo c.k. 6. i 10. DY'vizji Kawalerii Landwery oraz k.węg. !l. Dpvizji
Kawalerii Honwedu,
dowództwo 7 7. i 78. Brygady Piechoty Honwedu,
dzienniki i dokumenty z działań wojennych dowództw c.k. 4. i S. Brygady l\.a
walerii Landwery oraz k.węg. 22. i 24. Brygady Kawalerii Honwedu,
dokumenty z działań wojennych 9. i 11. Pulku Piechoty Honwedu, dzienniki
jednostek Honwedu: 16. Pułku Piechoty oraz baterii kawalerii Kagerera.
' Dzieło to ulr.n•ło s1ę w 1932 r. Generał dywi1ji Molninmad w 1934 r., b1·l ,m J,,.,._,J,ą wspl>nmiJ·
nego wyżej brygadiera o tym s• mym nnwislr.u.
B) studia rosyjskie
A. Neznamow: StrJ.tegische Studie i.iberden Weltkrieg, Periode 25./XI.191428./Ill.l9l.S [StudiJ strategiczne o wojnic światowej, okres: 25 XI 1914-28
llll915]',
A. Zajonczkowski: DerWeltkrieg. VI Hauptsttick, Nov. bis Dez.1914 [Wojna
światowa. VI część główna, listopad-grudzień 1914]'.
C) pozycje książkowe
generał pułkownik Roth~: Zur Geschichte des grossen Kriegcs 1914-1918
[Przyczynki do historii wielkiej wojny 1914-1918 ],
generał dyw1zji Conrad: Aus memer Dienstzeit [Z czasu mojej służby]. Tom V,
pensjonowany generał dyw1zji S.imuel Doroghy ( Daubner) ', kawaler Orderu
Vittiza: Limanowa,
generał dY"vizji Kiroly Gerbert: Działania wojenne grupy Szurmaya od 25 li
stopada 1914 r. do polowy stycznia 1915 r. (rękopis),
kapitan Wacław Jank.iew~ez: Marcinkowice-Pisarzowa S-7 XII 1914 (w języ
ku polskim),
generał Tadeusz Kasprzycki: Kartki z dziennika oficera l brygady (w języku
polskim),
pensjonowany pułkownik Gyula Koós~ z Lewoczy: Limanowa,
pułkownik Tadeusz Machalsk.i: Kawaleria w wojnie światowej (w języku pol
skim),
1\rchiwum Wojskowe Królestwa Węgier: Wojna światowa 1914-1918. Tom VII,
pensjonowany generał dywizji Dezsó Molnir ·=Limanowa- węgierskie zwy·
cięstwo,
Pilsudsk.i~: Erinnerungen und Dokumente [Wspomnienia i dokumenty]. Tom I,
generał dywizji Roth 9 : Die Schlacht von Limanowa-Lapanów [Bitwa pod Li
manową i Łapanowem],
\V orygmale: A. HelllaMOB, Crnp~mau~w;:u~ o~cpo; M~""' 19J.ł-1918 u. 'ł. 3. nepHO.\ c !Z (2S)
Ho116p11 191-1 r. no IS (28} Mapra 1915 r., MocKBa 19Z2- prt}'P· red.
ldent}"fJbqa tJk opisanej h1ążk1 jest klopothwa. Pierwszy tom ~yntely ZJjonczkowskiego (A
3aiioH~wanHil, Mupo~~.~~ ao~H~ /914-1918 u. ToM l. KJMnJfiHII 191-1-1915 rr.} zJwiera rozdz1ał
Hósty opiSUJąC}" dz1ałania wojenne w okre~JC od 20 wne~nia (J pażdziern1b) 1':11-1 do koń(J roku,
Jednakze ubzal SI\' On w roku 1938,a więc po biązccJuiJera- przyp. red
' Brh to ~wiadkow1e naoczni- nieżyi~'Y 1uz Arz1ako generJł dywizji 1dowodca VI Korpusu; n1e1y
lą()"JUl Daubner 1~ko pulkown1k 1dowódca 78. Brygady P1echoty Honwcdu.
)w
)"udkowie naoczni - SzabiJ 1ako podpulkown1k rezerwy sztabu generalnego 1~uf ~ztabu korpu·
su Szurmaya oru nieżyjący już panow1e' Koós jako major 1dowódca l batalionu <1. l'ułku 11icchoty
Honwedu, Moln.ir 1ako general1 dowódca 77. Brygady P1echoty Honwedu, PJłsudskljako pulkow
mk-brygad1er 1dowódca legJOnu Polsk1ego, Ruth 1ako gencral dyw1zji i dowodo:J grupy armijnej
nazwaneJ Jego nazwiskJem
"Jw.
")w.
'Jw
pułkownik Kałmin
Szakall 10 z Losoncz: Wyparcie Rosjan z zajętych ziem wę
gierskich jesienią 1914 r. (rękopis).
D) historie pułków
Historia działalności następujących jednostek w czasie wojny światowej: 9.
i l l. Pułku Huzarów, 2. i S. Pulku Huzarów Honwedu oraz 20. Pułku Pie·
choty Honwedu.
E) Dzienniki (lub fragmenty dzienników) następujących świadków naocznych 11 , przechowywane w Archiwum Wojskowym:
major Jenó Cserhałmi, dowódca II dyv.rizjonu 13. Pułku Huzarów,
Lajos Darvassy, porucznik 13. Pułku Huzarów,
Geza Ehrlich, porucznik 9. Pułku Huzarów Honwedu,
porucznik Lajos Felsóóry (Fialla), adiutant l batalionu 16. Pulku Piechoty
Honwedu,
rotmistrzJenO Folis, dowódca 3. szwadronu 10. Pułku Huzarów,
Jinos Folba, kapelan 10. Dyv.rizji Kawalerii,
major Ernó Gottesmann, dowódca I dywizjonu 10. Pulku Huzarów,
Kiroly Górgey, porucznik 10. Pulku Huzarów,
kapitan Elek Hegedi.is, adiutant 16. Pulku P1echoty Honwedu,
kapitan Istvin Kiszelly, dowódca 402. Batalionu Honwedu,
pułkownik Kilmin Markovits, dowódca lO. Pułku Huzarów,
rotmistrz Pil Prónay, dowódca l. szwadronu lO. Pułku Huzarów,
generał dywizji Sindor Szurmay, dowódca korpusu Szurmaya,
kapitan Odiló Schónner z Schóndorn, dowódca batalionu cyklistów.
F) pisemne relacje i studia wymienionych niżej świadków naocznych 1: przechowywane w Archiwum Wojskowym:
Gyula Bauer z Mirkaszek, podporucznik 3. Pułku Huzarów Honwedu,
major Ernó Saintner z Balassagyarmat, dowódca 3. Pulku Huzarów Honwedu,
rotmistrz szlachcic Simon Binhidy, dowódca 3. szwadronu 13. Pulku Huzarów.
porucznik Ernó Baron, dowódca 4. kompanii 9. Pułku Piechoty Honwed u,
rotmistrz Mihily Buriin, dowódca 6. szwadronu 10. Pułku Huzarów,
kapitan szlachcic Zoltin Czt?kus, dowódca II batalionu lO. Pulku Piechoty
Honwedu,
rotmistrz sztabu generalnego Gusztiv Denk z Kistorony, szef sztabu lO. D~""i
zji Kawalerii,
major szlachcic Sindor Dingha, dowódc.1 lll batalionu 16. Pułku Piecht1t)'
Honwed u,
rotmistrz Aladir Diószeghy z Gice, dowódca szwadronu kombinow.mego zor
ganizowanego z 2. i 3. szwadronu 3. Pułku Huzarów Honwedu,
Pfter Fernbach, chorąży lO. Pulku Huzarów,
kapitan lstvin Flóra, dowódca 4. kompanii 10. Pułku Piechoty Honwedu,
'"Jw.
11
Wymienieni w kolejności alfabetycznej, ze stopniami wojskoW)'mlz ~ grudmJ
11
Jw.
1~1-4
r.
porucznik Geza Gyóry, dowódca szwadronu Gy6ry z 2. Pulku Huzarów Hon
wedu,
rotmistrz Miklós Hertelendy z Hertełend, dowódca .5. szwadronu 10. Pulku
Huzarów,
pułkownik lstvin Horthy z Nagybinya, dowódca 4. Brygady Kawalerii,
fl'tmistrz Ferenc Kiss, dowódca 4. Dywizjonu Artylerii Konnej,
kapitan 1-.:.ilmin Kiss, adiutant 10. Pulku Piechoty Honwedu,
porucznik 1stvan 1-.:odes, dowódca 10. kompanii 10. Pulku Piechoty Honwedu,
generał dyv.rizji AdolfKornhaber z Pilis, dowódca kombinowanej dywizji piechoty Honwedu,
_lózsef ~t.ugitay, porucznik przydzielony do oddziału karabinów maszynowych
10. Pulku Huzarów,
Endre ~tecser, porucznik 13. Pulku Huzarów,
porucznik L.iszló ~tolnir, dowódca 5. kompanii 10. Pułku Piechoty Honwedu,
porucznik JózsefNemethy, dowódca 3. kompanii l O. Pułku Piechoty Honwedu,
kapitan Odón Olasz z Vekerd, dowódca oddziału piechoty Ił. Dywizji Kawalerii Honwedu,
porucznik Ernó Petrik, adiutant I batalionu 10. Pułku Piechoty Honwedu,
rotmistrz szlachcic Lajos Radoychich, dowódca 4. szwadronu l O. Pułku Huzarów,
podpulkO\•mik rezerwy ~ztabu generalnego Kilmin Szakall z Losonc, szef sztabu korpusu Szurmaya,
rotmistrz Gyórgy Szlavnich, adiutant 13. Pulku Huzarów,
porucznik hrabia Marcel Stomm, adiutant I batalionu 9. Pułku Piechoty Hon
wedu,
kapitan Gyórgy Tabesy, szef sztabu dywizji piechoty Honwedu - dywizji
Komhabera,
porucznik Uszló Tóth, dowódca 3. kompanii 10. Pułku Piechoty Honwedu,
porucznik Ferenc Wiczek z Dunaszentgyórgy, dowódca plutonu saperów 11.
Pułku Huzarów.
G) ustne relacje następujących świadków 11 :
Bertalan Lamm, podporucznik 13. Pułku Huzarów,
podpułkownik_linos Mestitz z Dobrotyna, dowódca 16. Pulku Piechoty Hon
wedu,
rotmistrz Artur Zalay z Hagyiros, w sztabie 9. Pułku Huzarów.
Zarząd Archiwum Wojskowego i autor tej książki chcieliby w tym miejscu
i uczestnikom wydarzeń za cenne relacje wnoszące
wiele nowych informacji. Nie mniejsze podziękowania skladamy szanownemu
pensjonowanemu ministrowi obrony narodowej generałowi piechoty Sindo
rowi Szurmayowi, baronowi Użoka i kawalerowi Orderu Viteza, który nie tyl
ko udzielił nam ważnych wyjaśnień, lecz także przejrzał opis działania swojego
korpusu z tamtego czasu.
podziękować świadkom
'' WymLememz pod~niem ~topmz9grudnia J9J4r
INDEKS OSÓB
Objaśnienie skrótów:
Binhidy Simon, rotmistrz (13. PHJ 12,
BK =brygada kawalerii
BKH =brygada kawalerii honwedu
BP = brygada piechoty
baon =batalion
97, 122, 127, 132, 171, 173-174, 176177, 179, 188-190
Baron Ernó, porucznik (9. PPH) 12,
200-202
Barcsay L.iszló,chorąży ( 13. PH) 164, 166
Bauer Gyula, podporucznik ( 3. PHH)
12,38-39, 88, 94, 126, 132-133, 181182, 184, 190, 229
Bauer Ottó, podporucznik (9. PH) -:-8,
165-166,168, 19-l-,236
Bauer Viktor, general (d-ca 8. BK) SS,
68-69,74,78-80, 103, 106, 110-111,
117·118, 135, 141.1-1-8-150,15":""-158.
165, 170-r;·2, 1"7"-ł-175,1-8, 182, 18-ł,
187-188,191,195-196,201,239
Bekissy lstvin, kapitan (d-eJ. lll baonu
10. PPH) 134, 138, 1-1-ł-146, !SS.
17-ł, 176, 183-18.J.,l87,!96-19~.201
Bekessy Bela, rotmistrz (2. PHH) .J.S-46.
61,63
Bengyel S<indor, kapitan ~szef sztabu 38.
d-ca= dowódca
DAK = dywizjon artylerii konnej
DAKH =dywizjon artylerii konnej hon-
wedu
DK =dywizja kawalerii
DP =dywizja piechoty
DPH =dywizja piechoty honwedu
K =korpus
PAH =pułk armat honwedu
PD =pułk dragonów
PH = pułk huzarów
PHH =pułk huzarów honwedu
PPH = pułk piechoty honwedu
PU = pułk ułanów
An Arthur, generał dywizji (d-ca VI K)
11, 19, 100, 117, 124, 145, 152·154,
195,204,
Apor Ferenc, porucznik, baron (S. PHH)
210
Babics Gyula, podporucznik (9. PH)
166,236
Babó Benó, podporucznik (2. PHH) 65
Saintner Ernó, major (d-ca 3. PHH) 12,
35, 38·39, 4H9, 76, 85·86, 88·89, 93,
95, 97, 103·104, 122, 134, 141, 144·
145, 147, 149·150, 159
Balassa B~la, podpułkownik (szef sztabu
39. DPH) 100, 139
DPH) 213
Benkóczy Emil. podporucznik ~ 10.
PPH) 120
Berczi, sierżant ( 13. PH) I-s. 186
Bernolik József, rotmistrz ~ 13. PH) 90,
92,104,106-109, lll-ll2, 118·119.
ns. 161·162. 169·1-o. 1~6·1--:-. 182.
185-187, 194,2.3S.
Berzsenyi L.iszló, chorąży ( 20. PPH) 52
Bielkowicz Leonid N., general td-ca ro
syjskiej 15. Dywizji) 233
Billimek Hugó, pułkownik (d-ca 18.
PAH) 139
INDEKS OSÓB
l\issingen-Nippenburg 1\Jroly, podpo- Cseter, sierżant (9. PH) 165
runnik, hrab1a ( 11 PH) 44, 165-166, Csihjs Bela, chorąży ( 13. PH) 177, 191,
, .... , 188, IQO
IQ4,236
flissingen-N1ppenburg N.indor, generał, Czekc Aladir, rotmistn (oficer Sztabu
hrab1a (d-l:a 24. BKH) 17-Hl, 3S, .JO
Generalnego w sztabie 22. BKH) lS
-łl, ·ł':'-S l, S4·5S, 58,68-77, 80, 89
Czekus Zolt5.n, kapit.tn (d-ca II baonu
f1,1~dintfy Bela, poruamk (Q. PH) 61
10. PPH) 12, 120-121, 1.\6-137, 143,
Bohus Uszló, podporul:lnik, baron (.l
197
PHH) 88-89
Boroevio.' Svetozir, generał piechoty (d· Dany lmre, chorąży (l PHH) 88, 126,
cal Armii) -ł2, \03,211-212
237
B~1mvKzeny El~mer porucznik ( 10. PH) Darvassy Lajos, porucznik ( 13. PH) 12,
90
193, 237
Boswnnenp Arpid, porucznik (S. Daubner Samu, pułkownik (d-ca 78.
PHH) 30 31. 48, 71, 88, 95, 97, 103,
BPH) Ił, 20, 110-IIJ, 116-177, 134·
12Q,l33, l·łS, 176,182,
135, 1)8139, 141-142,147,152,183,
194-197
Brambring Vilmos kap1tan (oficer Sztabu
Generalnego w sztab1e 78. BHP) l 10, Denk Guszt5.v rotmistrz (szef sztabu 10.
1)9,
OK) 12, 52, 97,103
Braun Gez.a, poruGnik (9. PH) 159, 166 Dingha S5.ndor, major (d-ca III baonu 16.
Brendusan Jaka b, kapitan (d-ca -ł04. Ba
PPH) 12, 203-204, 206
talionu Honwedu) 225
Diószeghy Aladir, rotmistrz (3. PHH)
Brewrad Jarosław, podporucznik (13.
12, 85-86, 88, 94, 97, 103-104, 118,
PH) 161
122, 124-125, 129-130, 132, l 34, 144,
BrokesJenó, rotmistrz (!O. PH) SS, 86I%-l~I~-1~1~-ISS,l~l~
88, 9S, 97, 104, 122, 124, 134, 144,
175, 181-182,190,237
1-łS, 147-H9, 158,161-162, 164,170,
Dobokay Bela, rotmistrz (oficer Sztabu
Generalnego w sztabie 24. BK) 35,49
238
Brusilow A1eksiej, generał kawalerii (d-ca Doromby Mih5.ly, podporucz.nik (10.
rOSYJSkleJ 8. Armii) 230, 232-233
PPH) 139, 184,235
Buri.in Mihily, rotmistrz (lO. PH) 12, Dragomirow Abram, generał (d-ca kawa
87-88, ISO, 1'71, 174, 176-178, 189lerii rosyjskiej) 38, 229
Ducsay Rezsó, major (d-ca III baonu l L
190
PPH) 151,202
Conrad von Hótzendorf Franz, generał
piechoty, baron (szef Sztabu Gene Ehrlich Geza, porucznik (9. PHH) 12,
ralnego austro-węgierskich sił zbroj
44, 47, 61,210
nych) 11, 239
Csisz..ir Elemer, podporucznik (9. PHH} Farkas, plutonowy ( 13. PH) 179
Fejer Elek, rotmistrz (13. PH) 91, 97,
44
Csecsi, plutonowy (13. PH) 166
173-174,176-179,236,238
CserhalmiJenó, major (13. PH) 12,97- Fekete A1ad5.r, rotmistrz, baron (9. PH)
98, 122, 124-130, 157-160, 165, 167,
159
170-171, 173-174, 176-178, 180-182, Felsóóry (Fialla) Lajos, porucznik ( 16.
187-189,195,
PPH) 12, 114, 136
c~erhalmy Zoltin, rotmistrz (9. PH) Fernbach Peter, chorąży { 10. PH) 12, 88,
95,125,133,147,163,171,179
159,166,236
INOI!KSOSÓB
Fest Ódón, major (d-ca l baonu 10. PPH)
119-120, 136,197
Fiath Bela, rotmistrz, baron ( 10. PH) 5356, 58, 74
Filótis Ferenc, rotmistrz (9. PHH) 35
Flohr Jinos, pułkownik (d-ca 2. PHH)
35,68-75,77,80
Flóra lstvin, kapitan (l O. PPH) 12, 119
Folba Jinos, kapelan dywizji (lO. DK)
12,235-237,240
FolisJenó, rotmistrz ( 10. PH) 12, 53, 56,
74,87-88, 128, ISO, 159
Frank, kapral ( 11. PH) 67
Fiilóp, huzar (9. PH) 165
Hegediis Pil, pułkownik (d-ca 22. BK.H)
32, 35,43-47, 59-60, 62-64, 210
Henriquez Vince, porucznik (9. PH) 90,
103,191
Herberstein Herbert, generał, hrabia (d
ca 10. DK) 18, 20-21, 58, 89-92, 97,
99-100, 102-104, 108-112, 116-117,
120,124-125,127-128,135,138,141,
144-145,149-152, 170, 175, 193-196,
205, 233, 239-240
Miki ós, rotmtstrz (l O. PH)
Hertełendy
13, 56, 58, 77, 87-88, 96, 122, 133134,144,146,149,158,161-162,165,
Himmel Henrik, porucznik (9. PH) 92,
159,165-166,236
Gaił Jenó, rotmistrz (6. PH) 116·117
Ghyczy József, porucznik (oficer Sztabu
Generalnego w sztabie 4. BK) 103
Glinski Nikołaj S., generał (d-ca rosyj
skiej 14. Dywizji) 233
Gottesmann Erni:i, major (l O. PH) 12,
57, 73. 77, 88, 99, 236-237
Gćirgey Kiroly, porucznik (13. PH) 12,
55, 73, 80, 85, 91, 99, 108, 122-123,
12~13~1~173-1~1~18~188-
189
Grfzer Kiroly, rotmistrz (9. PH) 159,
166
Gyóry Geza, porucznik (2. PHH) 13, 35,
45, 61,63-67
Hoffer József, chorąży ( 13. PH) !86, 235
Hoffmann Gyula, huzar ( 13. PH) 191
Homolya lstv.in, kapitan (w sztabie dyWIZji Kornhabera) 21 S
Horthy Istv.in, pułkownik (d-ca 4. BK)
13, 56-58, 68-72,-:-4- -;-;, -:9, 84-85, 91,
93, 103
Horv.ith lm re, kapitan (d-ca III baonu
11. PPH) !SI
Hómg, huzar( 13. PH) 18-:"
Huber, pułkownik (d-ca -6. BPH) ~13,
219
llosvay Lajos, porucznik (L~. PH) 116
Iwanow Nikołaj, general(d-ca TOS}isk.Je
go frontu poludniowo-zachodmego)
Hadfy lmre, generał dywizji (d-ca 39.
26-27, 228-230, !33,
DPH) 9, 19, 21, 100, 102, 139, 149, Janik Liszk1, porucznik (U. PH) 186,
151-154, 194-197, 199, 201, 204, 206,
194,232, BS . .:!3208
Jankovkh Ferenc, podpulkllWnik \d-ca 9.
Handstanger József, major (d-ca 300.
PPH) 139, 151.153.~05
PPH) 213, 21S, 222
Jankiewicz Wadaw, kapitan tpolski hi
Hanvay Liszló, rotmtstrz (9. PH) 166,
storyk) 11, 14, ~o
174,179,
lłl8
Harty, huzar ( 3. PH H) 39
Hartmann ErnO, porucznik ( 13. PH)
177, 194, 236
Hegedi.is, Elek kapitan { 16. PPH) 12,
liS, 197
Hegediis Gyórgy, podporucznik ( 20.
PPH) 52, 85, 94-95, 103, 129, 133,
167, 181-182,237
Kagerer József, rotmistrz\ l. DA.KH l 10,
47-48, 69, ... 6,
148,191-192
9ó-<.J~.
103, 133. 145.
Kasprzycki Tadeusz, kapitan loficer szta
bu Legionu Polskiego) Ił, 31, 48,9.:!
Katon;~, kapral ( 13. PH) 186
Kazy József, ch\lrąży banln ( 13. PH)
166-167
INDI!KSOSÓO
ł\m
Ferenl:, rotmistrz (d-Gl4. DAK.) 13,
72, co, 06, 103, III, 192
Kis~ K.ilm.in, kapitan ( 10. PPH) 13. 118
K1sze\ly 1stvin, kapitan (d-l:a 402. Bata
li~mu Honwedu) 12, 221, 225
KlmdaJenó, kapitan ( 16. PPH) 203
K~ll:lek Bela, podpułkownik (d-l:J. 10.
PPH) 11~-IU~, 120-121, U4-\36,
13S-139, l-H, 143-1-H-, 194-196
Ktldes \sn·.in, porul:Znik ( \0. PPH) 13,
139, J.l.ó-14-, 108,175,183-184
Konh1ly-Thege K.ilm.in, rotmistrz {9.
PHH\44.61
KoósGyula, major{d-ca I baonu 9. PPH)
11,151,15-3,199-203,205
Korbuly L.iszló, porucznik (3. PHH) 33
1\:omhaber Adolf, general dywizji (d-ca
kombmowanej dywizji piechoty Hon
Nedu) 10, 13, 20, H, 102, 212-227,
230
Kov.ics .-\]bert, porucznik (,'i. PHH) 61
1\:0\·.ics lsn·.in, kapitan (9. PPH) 151,
203
Kov.ics, sierżant ( 13. PH) 187
Kovacs, kapral (9. PH) 165
Kov.icsffy K.ilm.in, porucznik (lO. PH)
162-165,236-237,241
Krusina Manó, podpułkownik (d-ca 24.
PPH\213,220
Krcisz Bela, chorąży (lO. PPH) 183-184,
196-197
Laurencsics Ferenc, major (d-ca 22.
PPH) 213
Lemm Bertalan, podporucznik ( 13. PH)
186
Lipovniczky K.ilm.in, podporucznik (l O.
PPH) 120
Ljubićić Stjepan, general broni (d-ca gru
py armijnej) 15-16, 18,24-25,29,32,
59,157,228
Łoidin Henrik, podpułkownik (d-ca 3.
PAH) 139,196
Loserth Gustav, generał (tymczasowy
d-ca 10. Dywizji Kawalerii) 51-54,58,
69-72,74,77,80,93
Lujber, huzar (9. PH) 165
Maasburg Kornel, rotmistrz, baron ( 2.
PHH) 35,45
Ma1orossy Geza, podporucznik ( 2.
PHH) 65-66
M.u-g<Uk Ant~. chorąiy (\3. PH) 179-180
Margitay József, porucznik { 10. PH) 13,
128, 146, 162, 170,236
MJ.riissy L.iszló, porucznik (5. PHH)
44-45, 62·63
Markóczy Anta!, podpułkownik (d-ca
302. PPH) 21], 215
Markovits KilmJ.n, pułkownik (d-ca 10.
PH) 12, 73, 76, 99, 103, ISO, 175,236,
Marschall KJ.roly, podporucznik ( 10.
PH)90
M.irton Bihnt, plutonowy (20. PPH) 52,
94,126,129,131,177-178
Maxon Lajos, podpułkownik (szef sztabu
6. DK) 29,35
Mecser Endre, poruczmk (9. PH) 13,94
Meisner, podporucznik (d-ca baterii gór
skiej)31,48,92
Mestitz Jinos, podpulkownik (d-ca 16.
PPH) 13, 112-116, 119, ll4·lll, 139,
141, 194-197, 199
Metz, kapral ( 13. PH) 186
Mierka Emil, major (15. PH) 139
Mohr Egon, podporucznik (9. PH) 166,
194,236
Molnir Dezsó, generał (d-ca 77. BPH)
9-11,21,95,136,139, 150-153,189,
197,199,201-202,205-208
Molnir L.iszló, porucznik ( 10. PPH) 13,
120, 137
Montenuovo Ferdinind, podporucznik,
książę(9.PH) 191
Muhr Othmir, pułkownik (d-ca 9. PH)
92·93, 103, 105·110, 117·119, 159·
160,164-167,171,174,176,194,231,
235, 240
Nagy Gyula, general dywizji, baron {d-ca
li. DKH) 16, 24·25, 29·30, 32-JJ, 35,
37-41,43,45, 59,61-62,75, 77,78-81,
83-84,89, 217-220, 223·224, 227, 229
Nagy S.indor, kapitan (d-ca l baonu Ił.
PPH) 151,202,
INDEKSOSÓB
Nagy Pil, general (d-ca 38. DPH) 211214
Nagy Pil, major (d-ca 24. PPH) 213
Nedeczky, chorąży (9. PH) 166,236
Nemethy József, porucznik (10. PPH)
13, 119-121,167, 198
Neznamow A. (rosyjski historyk) 11
Niedereder K.iroly, major (d-ca I baonu
59. PP) 80, 85, 88, l 03, 128, 141
Nowotny Adam, pułkownik (d-ca 39.
BAH) 139, l SI
Nyekhegyi Ferenc, kapitan (d-ca II ba
onu9.PPH) 151
Polletj.inos, pułkownik (d-ca 12. PU) 103
Porgesz lzsó, podporucznik ( 10. PPH) 120
Porubszky Andr.is, podporucznik (2.
PHH) 65-67
Pottyondy Gusztoiv, kapitan (d-ca 414.
Batalionu Honwedu) 225
Prónay Pil, rotmistrz (13. PH) 10, 11,
52-54,57,65,73,79-80,91,93-94,998, 108, 126-127, 160, 168-170, 175
176,184-187,190-191,235
PustJenó, podpułkownik ( 10. PH) 18':"
Radoychich, Lajos rotmtstrz (10. PH)
10, 13,86-88,95,97-98, 104, 122-126,
Odescalchi Adalbert, chorąży, książę (9.
PH) 90, 166, 236
Olasz ÓdOn, rotmistrz (3. PHH) 13,3031,35,47-48,50,76,84-85
Orłow Nikołaj A., generał (d-ca rosyj
skiego VIII Korpusu) 233
Oswald, sierżant (9. PH) 165
164,166,171,174-176,179,181,189190
Rigó lstvin, huzar ( 13. PH) 187
R.itz z Nagylak Jenó, porucznik (oficer
Sztabu Generalnego w sztabie --:-.
BPH) 139
Ritz z Karinsebes Jenó, podporucznik
120, ISO
Reichlin-Meldegg Frigyes, rotmistn, ba
ron (13. PH) 56-58,80,97, 159-160,
164-165,167,175,19\,236
Reschfellner Antał, podpulko....-ruk (d-eJ.
128-l~l~l%-l47,1~,15~-158,
Pal.isthy Ernó, podporucznik ( 10. PPH)
139, 166
Pal.isthy, sierżant (9. PH) 139, 166
P.ilffy G.ibor, rotmistrz (2. PHH) 35, 38,
50,84-85
P.ipay Lajos, podporucznik (20. PPH)
237
Papp-Kov.ics Ferenc, kapitan (d-ca 403.
Batalionu Honwedu) 225
Parragh JenO, porucznik ( 16. PPH) 11-ł115, 136,141
Peterffy Ivan, podporucznik (9. PH) l 16,
194,236
Petrik Ernó, porucznik (10. PPH) 13,
119-121, 136, 138, 143, 110-184, 195197
Pflanzer-Bałtin Karl, general kawalerii,
baron (d-ca grupy J.rmijnej) 23-24
Pielsticker Erno, rolmtslrz, baron (9. PD)
116-117, 149, l 54, 198-199, 207-208
Pillepić Rezsó, pułkownik (d-ca Ił.
PPH) 139,151,153,198-203,205
Pilsudski,Józef (d-ca Legionu Polskiego)
10, 11, 17,29-31,48,54,69-71,87,92,
117,149, 154,208
l.DAKH) 35
Retay (Theimer) Oszk.ir, kapitan (3
PAH) 204
Rethy N.indor, podporucznik~ 10. PPH)
119
Rochlitzer TivadJ.r, rotmistn ( 13. PH)
9-:-, 129, 132, 159-160, 173-I-4-. r:·-.
179-180,188, 191
Roth Josef, generał drwizji {d-ca XI\'
Korpusu, jednocześnie d-ca grupv ar
mijnej) Ił, 16-20. 33. 35, J:"-42. -ł~4-6, -ł9, ~1. ~-~-~4-. ~':"-~9. ól-62. ó9.
72, :'4-- 75, :'7, 79, 81. 84-. 89, 100-102,
10-ł, 127, 152,15"", !9-ł,i98,208-204,
228-229, 232-2.U, 239-24-0
Róder Vilmos, major (w sztabut 39.
DPH) 139
Ruzski Nikołaj W., generał (d·c.l rosyi·
skiego frontu północno-zachodniego)
128
INDI!KS OSÓB
S.\rk.iny,pluton~)wy( !l PH) 175, \86, 191
S.lvel Kilm.ln, rotmistrz t l O. PH) 87-88
Schonner Odiló, kapitan (d-ca baonu q·
klistów) 12, \Ol, 116,207,209
Sdmssełk.J. Jinos, k.1.pitan (d-ca I baonu
ló. PPH) 114-llb
S..:-hwt>r Otto, generał {d-ca ó. DK) 29, 35
Szymański Pawd, generał t w rosyjskim
\-111 Korpusie) 228,232-233
Soós, d-..:-.1 patrolu ( 11 PH) 186
Smek.J.l Gusta\·, generJ.l dywizji (d-ca -15.
DPL) 10!, IO·ł.! \0-211
SpLlka Geza. wtmistrz ( 13. PH) 97-98,
1!2. 12-:'-1!9,131-132, 158-161, 174,
183, 18--:-, 191
Stadelmann, porucznik (3-t PPL) 129
Steiger Gyula, rotmistrz (9. PH) 159,
166, 191
Stomm i\lan:el. porucznik, hrabLa (9.
PPH) 13,!01
Sułkowski Edgar, major l~i<}Żę (9. PH)
92,159
Suly, kapral (9. PH) 16S
Szabolajos,huzar(l3. PH) 191
Szahiender Bela, podpułkownik (szef
sztabu Ił. DKH) 3S
Szakall Kilm;in, podpułkownik (szef
sztabu korpusu Szurmaya) 11-13,213
Szointay Jenó, rotmistrz (lO. PH) 90,
107-108, !59, 164,166,194,236
Szinthó Gyuła, porucznik (9. PHH) 6465,67
Szebeny Miklós, podporucznik ( 10. PH)
133
Szt!kely Ferenc, porucznik (2. PH) 64-66
Szekely Kiroly, porucznik (9. PPH) 202
Szt!kely Zsigmond ( 13. PH), kaprall87
Szecsenyi, kapral ( 13. PH) 191
Sziksz.ay lstv.ln,porucznik (2. PHH) 65,67
Szivó Sindor, pulkawnik (d-ca 11. PH)
29,35
Szlavnich Gyórgy. rotmistrz ( 13. PH) 13,
57, 72, 79, 85, 91, 93,97-98, 107, 122,
124, 127·129, 149, 151, 165-166, 172·
174, 178, 186-190, 195,232,235-236
Szmrecsinyi Diriusz, rotmistrz ( 9. PH)
159,191
Szojka Gyuła, kapitan (d-ca 402. Batalio
nu Honwedu) 225
Szunyogh Albert, rotmistrz ( 2. PHH) 35,
45
Szurmay Sindor, generał dywizji (d-ca
korpusu Honwedu) 9-13, 20-21, 27,
41-42, 102·103, 117, 157, 208, 211·
226, 228, 2.\2-233, 239
Takics G5.bor, rotmistrz ( 10. PH) 87,
146, 162, 236, 238
Takiesy Gyćirgy, kapitan (szef sztabu dy
wizji Kornhabera) 13, 213, 215
Tanirky Bela, generał (d-ca 200. Brygady
Piechoty Honwedu) 213, 215, 221222, 224-226
Tanos Bela, podporucznik (lO. PPH) 119
Thomka ZoltJn, rotmistrz (3. PHH) 32·
33, 40, 44-45,48, 53-54,78, 207
Tóth LJ.szló, porucznik (10. PPH) 13,
119,197-198
Tóth Zołt.in, podporucznik ( 16. PPH)
114-115,136,141
Tóthvirady-Asbóth lstvJn, rotmistrz (d·
ca 9. PHH) 35,43-46, 59-60, 63
Tómi:iry Geza, major (d-ca 13. PH) 9798, 103, 106-107, 109, 122·124, 127129,131,157-158,161,170, 172·175,
187, 189
Thun-Hohenstein Leonard, rotmistrz
hrabia (9. PH) 105, 159, 164-166,
194,235,240,
Turóczy, kapral ( 13. PH) 186
Urbański, podpułkownik
(d-ca baonu
Landszturmu) 32, 100, 103, 106, III,
141
Vargyas, Andor rotmistrz (3. PHH) 45,
47-48, 50, 68, 74, 85, 88
Wiczek Ferenc, poruczmk (Ił. PH) 13,
61,66-67
Webeł Ferdinand M., generał (d-ca rosyj
skiej 13. Dywizji) 233
Weiss Frigyes, pulkowmk (d-ca l. PU)
32, 39, 42, 50-51, 54-56, 58, 68-69,
INDEKSOSÓB
H-75, 77-78,85, JOl, 110, 117, 155, Za!Jy Arthur, rotm"trz (9. PH) 13, 10",
207-209
158-159,164,238
Wolnhoffer Emil, poruczn1k (l J. PH) 90 Zelky Jeno, porucznik (oficer l1tabu Ge
neralnego w qtab1e 200. Brygadv Pie
Zajonczkowski Andriej M., (rosyjski hi·
chaty Honwedu) 213
storyk) Ił
INDEKS NAZW MIEJSCOWOŚĆ!
A) MIEJSCOWOŚCI, RZEKI
(STRUMIENIE) l WZGÓRZA
MAJ..,.CE NAZWę
Banica2\J,21S
Barcin' SS, Ił-:', 208, 217, 220, 223-224
Bardejów (Birtfa) :W, -ł2, 70, 81, 102,
2ll-212, 215
Beldno 46, 63
Berest220
Biała (miejscowość) 61
B1ala (rzeka) 216
Biczyce Górne 49-50, 80
Biecz232
Siegonice SS-56, 74, 79
Sinczarowa 221-222, 225-226
Bochma 16, 24, 32, 40,45, 59,64, 229
Bogusza 216,221-222,226,
Brzesko 15-16,24,29, 32, 40, 43,45-46,
49, SI, 58-60,62, 64
Brzezna 56-58
Buczyna JOl
Bytomsko 18, 41,46, 59, !Ol, 210
Chabówka 16, 29, 32, 35, 37, 53, 100,
117
Chełm
(793, na wschód od Limanowej)
65-66
Chełm
(779, na pólnoc od Florynki) 233
50, 70,
Chachorowice 56-57
Chomranice 48, 50,65-66,71, 76, 78,
Chy,rowlti (Chyrowlti) 30, 32,37-38
Cichoń (929, na poludnie od LimanoChełmlec
wej) 83, 105, 130, 143, 151-153, 198-
199,202,205,207
Cieniawa 138, 153, 192
Cieszyn 20, 24
Ciężkowice 232
Czaczów 217, 223
Czarny Potok 208
Czchów 43-44, 46-47, 60, 64
Częstochowa 24, 26-27
Czerniec 209
Czorsztyn 32-33, 53
Czyrna 117,2l.S-216
Dąbrowa
24, 70-71
Dęblin (lwanogorod) 23, 26
Dębno
64
Długolęka 72, 76, 78-80
Dobczyce 25, 30,32-33,40,
Dobra 16, 30, 32-33, 37-38, 40, 78, 89,
100-102, III, 116,152,198
Dobrocieszl7,61-62, 102
Domosiawice 64
Droginia 32
Drzykowa 48, 50
Dukla 27,232
Dukielska Przełęcz 9, 15, 17, 20, 23-27,
41,229
Dunajec (rzeka) 9, 17, 22, 24, 31-33, 35,
40-41,43,47-52,54-55,58,60,64,68-
72, 74-75, 78, 99-101, 106, ll7, 154,
207-209, 213, 217,219, 232-234
Faliszewice 64
FriCka (Felsófricske) 215
212
Filipowice47
Sverżov{Ferzsó)
INDI!KS NAZW MII!JSCOWOŚCJ
Floryoka 21, 216, 220-226
Frycowa 217-221, 227
Gaboltov (Galbató) 213
Gdów 18,229
Gerlachov (Gerla) 102, 213
Gładyszów 217
Gnojnik46-47, 60,81
Golców (756, na południe od Limano·
w•j) 20-21,79, 83-85, 87, 90, 92, 95,
99, 104-119, 120-122, 125, 130-131,
134-138, 141-144, ISl-ISS, 169, 192,
196-201,203-206,230,232-234,238,
240-241
Gołkowice 48, 54, 57-58, 72-73,75
Góra św.Jana 17, 40-41, 228
Gorlice 27,217-218, 229
Górka33
Gestwica 56-58
Grabina 104
Gruszów 59,61
Gruszowiec 16,37-38
Grybów216-218, 220, 223-224, 226, 233
Jaworze ( 882, na pólnocny zachód od
Flo<ynki) 222, 225-226
Jaworzna 211
]azowsko 33, 40, 57, 74, 78, 110, 209,
Jeżowa Woda 110-111, 113-114, 117,
135, 149, 152-153, 198-200,203,205
Jordanów 33,37-38,52-53
Juraszowa 58
Jurków (na pólnoc od Czchowa) 17, 43
44,46-47,60-64, 210
Jurków (na poludnie od Dobre;) r
Jurkawice 61
Kadcza SI, 54,5 7-58,74-75
Kamienica 100, 149, 153-154, 198, 20":"·
209
Kamiennik (782, na poludniowywschód
od Myślenie) 25
Karnianna 216
Kamionka Mala 63, 211
Kamionka Wielka 216, 221·223, 225226
Kanina 17-18, 38-40,47-51, S+- 55. 62.
66-80,83,85-91, 94·9:", 99, 102. w-.
Humienne (Homonna) 25-27, 42, 215,
110, ns. 138,147, 159·160, ,-o, 182.
218,227,229
232-233
Huta (karczma) 215-216
Kasina W1elka 16,32-33, 3"7, 228
Kasinka Mała (Kasinb) 29
lwkowa 17,44-46,60-62,
Kąty 60-61, 64
Izby 213,215
Kępanów 59
Klęczany 50, 70-71
Jabloniec (wzgórze na poludniowy Kobyła (613, na poludnie od Rajbrotu)
wschód od Limanowej) 10, 18-21,79,
46,62-64. 104, 230
83-84,86-91,93-97,99, 103-IOS, 107- Kólko 32
108,118-119,121-126,128-131,133- Kraków 10, 15-17, 23-2":', 29, 3.3. 38,41
42,47-48, :"1,100-101, 151.209,228134,138-139, 141-148, !50, 154-155,
157-160,163-165,168-169, 171, 174229, 232
176, 178-179, 181, 187-190, 193-198, Krasne !.., , 40-41
200-201, 206, 210-211 224, 230-232, Krasne Biczyckie 68, ... 2, ..,8-80
234-235, 237·238, 240-241
Krościeoko .~2. 40, 53. 208-209
Jablonia 21 O
Krosna 43-44, 62
Jakubkowice (Jakóbkowice) 60, 65, 75, Krosno 232
78,81
Królowa Ruska 216. 222-223. 225-226
Jasło 27
Królówka 208, 229
Jastrzębie 78, 208
Koszary 210-2ll
Jaworz (921, na wschód od Limanowej) Krynica214
65-66, 78, 90, 230
Knyżówka 117,215,217
l
INDEKS NAZW MIBJSCOWOŚCI
Kumv (Kuró) 212 214
l\.urów40,45,47-48, 70-71
Kunina 219
Kunów 216-217
lęg219
lęki60, 62
Maciejowa 214, 216-217, 223
Malcov ( Makzó) 212
Laskowa 18, 63, 210-211
Maniowy 209
Ll'lu..::hów 81, 213-214, 220
Marcinkawice 10-11, 17, 48-50, 70-71,
Lwów B
78, 208
Leśniówka \09, III, 152-153, 196, 199- Maszkowice 54-55, 208-209
200,206
Męcina 48, 66, 76, 78, 81, 89,97
Lt>sz..::zvna 18, 62, l Ol, l 04
Medzilaborce ( Mezólaborc) 25, 70, 72
LLman~wa 9-11, 14-16, 18-22,24-27, 29- Michalczowa 62
-~ l, 38-41,48-52, 54,65-66,69, 71, 73,
Młyńczyska 154,
-:'5-80, 83-96,98-102, 104, 106-107, Mlynne 38, 63,210
109-112,117,120, 123,127-128,131, Mochnaczka 214-217, 223
133,138,141-1-1-2, 145,147-148, ISO, Mokra Wieś 80
152, 155, 157-161, 163-\64, 169-170, Mordarka 65-66,80,83-85,91,93, 106,
1-:"2-1"'4, 182, 187-191,196-198,200119,122,125,128,141,186,230
201,203-204,206-209,211-212,214, Mstów 38,40
216, 218-220, 223-224, 226-233, 235, Mszana Dolna 31-33,38, łOI, 154, 198,
2r. 239
241
L1pmca 40,43-46, 61, 64, 81, 229
Muchówka 17-18, 29, 37, 40, 43, 54
Lipany (Heth.irs) 42,212
Muszyna 81,212
Myślec
Lipowe l lO, 112, 150
Lisko229
Lubień 16, 25, 29,32-33,52, łOI
Łudźmierz 53
Łódź 26
Łapuszna 53
Lososina Dolna 64-68
Lososina Górna 16, 38,40-41,43,49-51,
110,2\0
Lososina (rzeka) 43, 60, 62-63, 67, 89,
102, l 04, 210, 230, 234
Lukowica 72, 74, 78,90
Łysa Góra (miejscowość na południowy
wschód od Brzeska) 64
Łysa Góra (785, na północny wschód od
Limanowej) 83-85,87,89,93,96-97,
101-102, III, 119,148,192,201
labowa 217-218, 220
Łącko 54, 78, 117, 201, 207-209, 230
Łąkta Dolna 43,45
Łąkta Górna 63
Łapanów 9, l l, 15, 17-18,23,26-27,32,
41,61-62, 235, 239
50
MySienice 29, 32-33, 52, 229
Na Rzect> 53
Naszacawice 41, 51, 53, 56, 58, 69, 74,
79,80-81
Nawojowa 21,218,221,233
Nawsie 61-63
Nowy Targ 16-17,32, 35,37-38,40-41,
53, 101-102, 155,208-209
Nowy Sącz 9, 16-18,20-22,24,27,29-30,
33,37-41,47-58,60, 67-73, 75, 78-80,
90, 100,102-103,117,157, 194,208,
211-214,216-217,219,223-224,226,
228-230, 232-234, 239
Niecliwiedza 64
Niegowić 32, 228
Niepolomice 25, 32, 228-229
Nowa Wieś 214,216
Nowe Rybie 211
Nowy Wiśnicz 37-38,40,46, 54
Ochotnica 53
Okocim 40
INDEKS NAZW MIEJSCOWOŚCI
Odov (Odó) 42, 70, 81, 212-21J
Ostra (838, na poludnie od Nowego Są
cza) 220, 223
Ostra Góra (928, na poludnie od Lima
nowej) 83, 105, 113, 130, 135, 143,
151-153, 198-203,205,208
Plawiec (Palocsa) 70,213
Piątkowa 217
Piek.ielko 210
Piorunka 220
Piwniczna 32-33, 37, 41, 54, 81
Pisarzowa Ił, 48, 70-71, 74, 78-79, 8384,95,97, 147
Porlegrodzie SI, 57-58,73-74,80-81,209
Podrzecze 50, 56, 58, 68, 219
Pogorzany 40-41
Polany 216, 220
Popowice 50, 216
Poprad (rzeka) 32-33, 48-50, 54-56, 74,
216
Porąbka
(na zachód od Dobrej) 16, 38
(na poludnie od lwkowej) 43
Preszów (Eperjes) 212
Przystop (na poludnie od Dobrej, polu
dniowy wschód od Lubomierza) 32Porąbka
33
Przystop (na poludnie od Starej Wsi, przy
Górz.eOstra) 154
Przyszowa 48, 54, 70-74, 77, 79-80, 130
Raba (rzeka) 24, 26, 32-33,45, 52, 63
Rabka 16,33
rafineria nafty {koło Limanowej) 31, 38,
41, 51, 90, 95, 99, 102, 106, 110, 141,
148,170,175,187, 191-192,195
Rajbrot 40,45-46,61-63, 101, 104, 229-
230
Raszówki 19-20, 87,46
Rdzawa41
Rdziostów 48, 61:1, 70-: l
Ropa 216-218,221
RozdzieJe Górne 63, 85
Roztoka 75, 90, 149
Ruske (Zempłenoroszi) 25
Rupniów 51
Rybi•ń
218-220,227
Ryłowa 52
Rytro 32-33, 39, 42, 54
Żegocina (Rzegocina) 16-17,38,40-41,
43-45, 63, 230
Rzeszów 232
Sabinov (Kisszeben) 42, 212
Sadek 17
Salasz (909, na wschód od Limanowej)
65-66,83,119,153
Sambor 23, 26
San (rzeka) 23, 228
Sanok 229
Sirosm;iriavOigy, huta żelaza 213
Sierosławice 41, 45, 63
Siekierczyna 80, 90, 109, 117, 130, 155
Skawa 53
Skawina 29, łOI
Skolnik (672, na połudmowy wschód od
Nowego Sącza) 218-219, 221. 223
Skrzętla 65
Skrzydlna 16
Stopnice 16, 21, 31-32, 37--łO, 48, 102,
106, 109, 112, 114, 120, 1-U. 1-N.
151-154, 158, 198-199,201,208
Slopnicki Potok l t 2
Smykań 41
Sobolów 18
Szpilówka (S 16, na wschód oJ Rajbrotu)
60
Stadła {St.tdło) 50, 58,74
Stara Lubm..·la (Ólubló) 70
Stradomka(strumień) 17-18,21,61,1)
Str.iżske (Órmezó) 42
St.1ra Wieś (osiedle północne) 40,92-94.
w-:--109, 1t:!-1 n 119-121. t26. 141l-ł2, 169,188, 195-19Stara \Vieś tos•edle południowe) 92, 141.
1-D. 151.153, 192, 199,201.203-205.
Stary Sącz 16-18, 33. _1,7, -H. -r -50. )256, 58. ""4, ""9, 81. 89, 99, 154. 20-208, 216-21"", 2.r"'
Stronie -:'-ł
Sucha 29, 35, 53
Sufczyn 6-ł
Świdnik 24,.H 73-74,81
Świniarsko 56, 68
INOEKS NAZW MIEJSCOWOŚCI
Ś.wterkh 72
Sz.uysz 15.'
Sz.:zurowa 52, 84
Szremawa {rzeka) 24
Wysoka 37, 53
Wysokie 47-49,69, 76, 80-81, 89
Zabierzów l 00
Zabrzeż 53-54, 110, 117, IS3-l.S4, 207,
209
Zagórów RO
Tama\o;;t4l,S9, 101
Zakliczyn 40,43-47, 232
Tamov {TJ.polytarnó) 21, 102-103, 212
Zalesie 31, 33, 37, 40, 54, 100-102, 106,
T.1mów 24, 59, 64
110-112, 116-117, 149, 151-154, 207,
Troph~ 40,43-45,60-62
209
Trz.::tana 59, 229
Zamieście SI, 101, 120, 130, 132-133,
Trzetrzt>wm.l 48-S l, 68, 70, 72, 78-79
138-139,148-151,153,155,158,172,
Tu.::hów 232
189-192
Tymbark 9, 16-17, 19, 21.30-32,37-38,
40, 42, SI, 59,62-63,65,89, 100-102, Zamoście46
t 10-!11, lł6, 138,144, !51, tSS, 164, Zarzecze 35
Zawada 219
192, 209-210, 229, 236, 240-241
Żbikawice 64
Tymowa 4.~-4"!, 60, 62-64, 210
Zborov (Zboró) 212
Tylicka Przełęcz 102,212, 21S-216
Zbludza 117, 199
Tvlicz212, 214
Zbydniów 17,40
Tylm.mowal55
Zbyrek (568, koło Kaniny) 19-20,87,95,
97, 109, 193
UjanowiCe 17, 61, 65, 75
Zlate (Aranypataka) 212
Ujazd-łO
Uście Solne 33, 41, 45, 52, 63, 229
r.ugowisko 229
UścieRuskie2l:'
Uiok (Uzsok) H 42
B) WZGÓRZA l PVNKTY
Waksmund 53
Wawnka221
\\'ęglówka 38
Wesolów47
Widoma ( S8S, na pólnoc od Limanowej)
40,43,45, 47, 59,61, 64, 106, ISO, 211
\\1ieliczka 25, 228
Wielka (754, na pólnocnywschód od Limanowej) 78
Wielkie Berezne (Nagyberezna) 70
Wietnnica 207
Wilczyce33
Wilkowiska 16, Sl
Wiśniowa40
Wojakowa 17,46, 63
Wola Brzeziliska 68-69
Wola Rogowska 33
Wola Wyina 216
Wyglanowice 58
OZNACZONE LICZBAMI
wzgórze 357 (na pólnocny wschód od
Starego Sącza) 55-56, 74
kota 409 (między Tymową a lwkową)
45-46,60
kota 418 (na poludnie od Limanowej)
86, 104-105, 127, 131, 143, l SI, 188189,195-197
wzgórze 443 (na pólnoc od Starego Są
cza) 56,58
kapliczka 469 (na szosie Limanowa-Ka
nina) 87, 98, 123, 125
kota 471 (na szosie Tymbark-rafineria
"..!ty) 192
kota 476 (kolo Rajbrotu) 61
kota 483 {na poludniowy wschód od Li
manowej) 86, 97, 10-ł-105, 108, 122,
131,143-144,150-151,176,189
IND!!KS NAZW MII!JSCOWOŚCI
kota 489 (na poludnie od Man:inkowic) kota 607 (na poludnie od Slopnic) 141,
49,68
152-153
kota Sil (kolo Slopnie) 151
kota 614 (na wschód od Chomran1c) 48,
knyi 511 (na zachód od Bino..arowej) 225
67
kota SIS (kolo poludniowego osiedla kota 624 (na grzbiec1e Jablońca) 19,83Starej Wsi) 205
87, 92, 95, 118, 130, 133
kota 538 (kolo Slopnic) l SI
kota 629 (m1ędzy Slopmcami a Golco
kota 546 (na poludnie od Limanowej)
wem) lll-114, 116, 134-136, 141,
83, 92, 105, 107-108, 113, 120-121,
151,154,202-204
135,1G-1~.154,1~,19~l%-197
kota 641 (między Slopmcami a Go\co
kota 548 (między Limanową a Słopnicawem) 111-114, 116, 134-136, 141,
mi) 109, III- l 12, 135, 149, 153, 196,
154,192,203
201
wzgórze 6S2 (na wschód od Wy>okiego)
kota576(nazachódodrafineriinafty) 192
47-SO, SS, 58,68-72,76,79
karczma 577 (kolo Raszówek) 96-97, wzgórze 661 (na wschód od Żegoclny)
109, 133, 148
63
kota579 (na poludnie od Go\cowa) 141
kota 682 (na pólnocny zachód od Flo
kota 589 (na północny zachód od Flo
rynki) 221,226
rynki) 226
kota 686 (kolo Siekierczyny) 205
kota 594 (między Słopmcami a Leśniów kota 702 (kolo Siekierczyny l 130. 205ką) 109,112,116, IJS, 141,149
206
kota 601 (na południe od Golcowa) III, kota 713 (kolo Siekierczyny l 20S
20S
kota 765 (kolo Zalesia) 11 ':', 199. 20-:'
kota 606 {między Jabłmicem a Gołco osiedle domów 888 (kolo Jeiowej \Vody l
wem) 79, 83-84, 92-93, 105-108, 111,
83,111,114, IS1-1S3, 199,202.205
118-121,130-131,136,142-143,168169,240

spistreści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Transkrypt

Podobne dokumenty

ulotce - Szkoła Podstawowa nr 62

Ó PSP37 - W Z R Z O - R P G LU B D O B ZYŃ

Opis projektu - Mapa Dotacji

Ballada o Poruczniku 2

Literatura: Drużyńska Jolanta – Wyklęte życiorysy Fikus Dariusz

prof. UAM dr hab. Andrzej Koch Wybrane publikacje I. Monografie II

Styczeń 1945 - Tu się wszystko zaczęło.

Imię i nazwisko: Kornel Krzeczunowicz Data i miejsce urodzenia: 22